5.

ORGANIZACJA I WARUNKI EWAKUACJI LUDZI.

ELEMENTARNE ZASADY EWAKUACJI.

Charakterystyczne cechy akcji ewakuacyjnej.

Poprzez określenie „ewakuacja” rozumiemy nagłe formowanie się ludzi w ruch przymusowy dążący do szybkiego opuszczenia zagrożonego pomieszczenia lub budynku. W odróżnieniu od ruchu swobodnego ruch przymusowy jest na tyle specyficzny, że istotną bardzo ważną rolę w kształtowaniu procesu tego ruchu odgrywa czynnik psychologiczny.

Charakterystycznymi właściwościami ruch przymusowego jest między innymi:

• jego krótkotrwałość,

• dążność wszystkich uczestników znajdujących się w strumieniu ruchu do szybkiego

opuszczenia zagrożonego miejsca, pomieszczenia czy obiektu,

• maksymalna zwartość strumienia,

• mała prędkość ruchu przymusowego,

• duża energia kinetyczna stłoczonej masy ludzi, występująca jako olbrzymia siła naporu.

Ponadto w ruchu przymusowym należy mieć na uwadze dodatkowe parametry utrudniające jego przebieg jak:

• rozwiązania techniczne ciągów komunikacyjnych,

• brak technicznych urządzeń oddymiających klatki schodowe i ciągi poziome,

• wymuszone np. konstrukcją ciągu ,jego wystrojem lub innymi zdarzeniami,

• zwężenie strumienia,

• niekorzystne elementy psychiki zagrożonego tłumu jak lęk i panika,

• niesprawność fizyczna uczestników ruchu przymusowego /ruchowa, wzrokowa, słuchowa / i inne uwarunkowania zdrowotne .

Uczestnicy ewakuacji pragną natychmiast i jednocześnie opuścić zagrożone miejsce w związku z tym znajdujący się w strumieniu ludzie w formie stłoczonej , zagęszczonej masy przepychających się osób osiągają znaczną bezwładność. Osoby znajdujące się w środkowej części strumienia nie mają większego wpływu na kierunek i szybkość ruchu tym samym zmuszone są do przyjęcia kierunku i prędkości ruchu takiej jaki spowoduje i narzuci cały strumień. Przy dużej zwartości strumienia uczestnik takiego ruchu może być przenoszony wbrew własnej woli, nawet gdy nie stoi o własnych siłach. Silny napór ludzi z tylnej części strumienia może przekroczyć granice wytrzymałości fizycznej osób znajdujących się w środkowej i przedniej części strumienia ruchu wymuszonego doprowadzając do stratowania jego uczestników i w konsekwencji zablokowania wyjścia. Niewłaściwa organizacja ruchu przymusowego doprowadza w konsekwencji do powstania paniki, która ogarnia coraz szerszy krąg uczestników ruchu i jeszcze bardziej pobudza do szybszego opuszczania miejsc zagrożonych nie zważając na żadne uwarunkowania. W warunkach paniki czynniki fizyczne mają przewagę nad czynnikami psychicznymi. W czasie jej trwania prędkość strumienia i przepustowość wyjść ewakuacyjnych mogą być równe zeru a wzrost energii kinetycznej strumienia i siła jego naporu powoduje wzrost liczby ofiar.

Jednymi ze skutecznych środków prawnych przeciwdziałających panice i pozwalających ją opanować są między innymi:

• perswazja,

• właściwa zależna od aktualnej sytuacji informacja o zagrożeniu bądź jego braku,

• zdecydowane i skuteczne działania ratowniczo - gaśnicze,

Nie należy wykluczać podawania prawdziwych informacji dotyczących przyczyny prowadzenia ewakuacji, nie zawsze jednak należy podawać pełną informację o istniejących zagrożeniach i przyczynach ewakuacji. Niejednokrotnie mało precyzyjna lub też nieprawdziwa informacja wskazująca na problemy natury technicznej, awaryjnej pracy urządzeń itp. pozwala zapobiec panice.

ZABRANIA SIĘ !

1. Ustawiania na korytarzach, w drzwiach i na klatkach schodowych różnego rodzaju

materiałów i przedmiotów mogących ograniczyć szerokość przejścia.

2. Układania na podłogach korytarzy i schodach klatek schodowych palnych wykładzin

lub niepalnych nie umocowanych na trwałe.

3. Stosowania palnych wykładzin ścian na drogach ewakuacyjnych.

3. Ograniczania szerokości przejścia poprzez np. montaż dodatkowych zabezpieczeń/ krat/

czy drzwi na korytarzach i przejściach tym samym utrudniających przepływ strumienia

ruchu wymuszonego.

OGŁOSZENIE EWAKUACJI POWINNO BYĆ PODANE

W SPOSÓB ZDECYDOWANY i NAKAZUJĄCY

Osoby prowadzące akcję ewakuacyjną powinny pamiętać że:

• im bardziej groźny jest pożar w ocenie osób przebywających w strefie zagrożenia tym szybciej i z pełna determinacją nie zważając na inne osoby i zasady racjonalnego działania opuszczają pomieszczenie, obiekt czy strefę zagrożoną.

• ludzie odczuwają zrozumiałą obawę przed poruszaniem się w przestrzeń nieznaną, zadymioną i nie oznakowaną w sposób jednoznacznie wskazujący kierunek do opuszczenia strefy zagrożeń,

• osoby po odbytym przeszkoleniu teoretycznym i ćwiczeniach praktycznych zdecydowanie łatwiej podejmują ewakuację i mniej narażeni są na oddziaływanie psychozy tłumu,

• sprawniej przeprowadzimy i z lepszym zrozumieniem uczestników ewakuacji spotkamy się gdy działania organizować będziemy w trakcie pory dziennej niż nocnej.

• ludzie słabsi fizycznie i dzieci w sytuacjach zagrożenia mają skłonności do chowania się w miejsca trudnodostępne

W związku z faktem, iż poza niewłaściwymi warunkami technicznymi w obiekcie panika jest największym zagrożeniem dla skuteczności prowadzonych działań ratowniczych i skuteczność jej opanowania zależy w zdecydowany sposób od predyspozycji osoby kierującej ewakuacją i jej autorytetu w związku z tym w niniejszym opracowaniu poświęcimy temu zagadnieniu nieco więcej miejsca.

Wybuch paniki należy mieć na uwadze szczególnie wówczas gdy tłum tworzą ludzie przypadkowi w miejscu nie będącym stałym miejscem ich pobytu. Przeciwdziałanie panice jest niezmiernie trudne a dokonać tego mogą mniej lub bardziej skutecznie osoby o dużej indywidualności, obdarzone z tytułu swych funkcji, stanowiska i osobowości autorytetem, odwagą, zdyscyplinowaniem, odpowiedzialnością i konsekwencją.

Środki przeciwdziałania panice są różne, często krańcowo przeciwstawne. Podstawowe z nich sprawdzone w praktycznym działaniu to:

- przykład osobisty,

- zdecydowane formy nakazu i zakazu,

-przeciwstawienie w motywacji groźby większego niebezpieczeństwa, lub przeciwnie

wykazanie nierealności zagrożenia - nawet jeśli to jest nieprawdziwe,

- użycie siły czy unieszkodliwienie przywódców paniki.

Ludzie wchodzący w skład tłumu ogarniętego paniką często całkowicie tracą swoje indywidualne pozytywne cechy osobowości i stają się elementem potężnego, groźnego i niszczącego tworu, który nie kieruje się żadnymi przesłankami logicznego myślenia i rzeczywistej oceny sytuacji. Tłum ogarnięty paniką może sparaliżować i uniemożliwić prowadzenie akcji ewakuacyjnej i jakiegokolwiek zorganizowanego działania ratowniczego. Może ponadto w ślepym instynkcie szukania ratunku spotęgować i zwielokrotnić zagrożenie własne i innych ludzi.

Osoby, które podejmują próbę opanowania paniki mogą skuteczniej osiągnąć znaczące rezultaty, kiedy działają od strony istotnego i rzeczywistego zagrożenia bądź też często urojonego przez tłum a nie od czoła prącego do przodu tłumu. Działając od strony zagrożeń przy jednoczesnym znajdowaniu sojuszników do dalszego, coraz szerszego oddziaływania zdecydowanie możemy zmniejszyć parcie od tyłu i w konsekwencji obniżyć miażdżącą siłę kumulującą się w przedniej części strumienia ewakuacyjnego. Działanie natomiast od czoła strumienia może przynieść wręcz odwrotny skutek w formie wzmożonej agresywności tłumu a tym samym powiększyć tragiczny bilans skutków paniki.

UWAGA!

Drogi ewakuacyjne należy oznakować fotoluminescencyjnymi znakami

ewakuacyjnymi wykonanymi zgodnie z PN - 02/ N- 01256/2

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w Rozdziale 4 § 11,12 i 13 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów ( Dz. U. z dnia 11 maja 2006r Nr 80, poz. 563 )

z każdego miejsca przeznaczonego na pobyt ludzi w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, zapewniające możliwość szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także być zastosowane techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego, polegające na:

• zapewnieniu dostatecznej ilości i szerokości wyjść ewakuacyjnych,

• zachowaniu dopuszczalnej długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych,

• zapewnieniu bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń,

• zabezpieczeniu przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych poprzez stosowanie urządzeń zapobiegających zadymieniu lub zapewniających usuwanie dymu,

• zapewnieniu oświetlenia awaryjnego / bezpieczeństwa i ewakuacyjnego / oraz przeszkodowego w obiektach, w których jest ono niezbędne do ewakuacji ludzi,

• zapewnieniu możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy w budynkach, dla których jest on wymagany.

Obiekty nie spełniające wymogi przepisów określających warunki techniczne i możliwości ewakuacji stanowią podstawę do określenia ich za „ZAGRAŻAJĄCY ŻYCIU LUDZI”

RAMOWE ZASADY ORGANIZACJI EWAKUACJI

1. W przypadku pożaru lub innego miejscowego zagrożenia akcja ratowniczą kieruje dowódca jednostki Państwowej Straży Pożarnej.

2. W przypadku zagrożenia o charakterze terrorystycznym akcją ratowniczą kieruje dowódca grupy operacyjnej Policji.

3. Ewakuacją i działaniami ratowniczymi do czasu przybycia straży pożarnej lub

policji kieruje BURMISTRZ lub osoba go zastępująca.

• W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby z pomieszczeń objętych bezpośrednim zagrożeniem i pomieszczeń do nich przyległych.

• Równolegle ewakuować należy osoby z kondygnacji znajdującej się nad kondygnacją objętą zagrożeniem.

Ewakuacja z pomieszczeń w pierwszej kolejności realizowana jest do sąsiednich pomieszczeń - segmentów lub zespołów budowlanych obiektu niezagrożonych pożarem lub szkodliwym działaniem produktów niepełnego spalania jak dymy i gazy pożarowe.

• Ewakuowanych z obiektów należy kierować do miejsc koncentracji dla ewakuowanych a miejsca te zostały pokazane na szkicu lokalizacyjnym rejonów koncentracji dla osób poszkodowanych i udzielania pierwszej pomocy medycznej.

W ramach instrukcji opracowano także projekt rozmieszczenia znaków ewakuacyjnych jako rozwiniecie problematyki zapewniającej poprawę warunków ewakuacji w obiekcie.

Trudności w prowadzeniu ewentualnej ewakuacji wynikające z warunków technicznych obiektu /np. trudny dojazd do obiektu dla sprzętu ratowniczego, lokalizacja pomieszczeń, w których znajdują się zagrożeni ludzie, na dużej wysokości wymagającej użycia wysokościowego specjalistycznego sprzętu ratowniczego / akcentować w trakcie zgłaszania zdarzenia do straży pożarnej co umożliwi niezwłoczne zadysponowanie optymalnie przydatnego specjalistycznego sprzętu ratowniczego.

W aktualnie obowiązujących aktach prawnych określone zostały następujące obowiązki w zakresie ewakuacji:

W rozdziale 4 § 13 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów ( Dz. U. z dnia 11 maja 2006r Nr 80, poz. 563 )

sprecyzowano następujący obowiązek:

„ Właściciel lub zarządca obiektu zawierającego strefę pożarową przeznaczoną dla ponad 50 osób, będących jej stałymi użytkownikami, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzanie organizacji oraz warunków ewakuacji. O terminie przeprowadzenia przedmiotowych działań w/w powinien powiadomić właściwego miejscowo komendanta powiatowego / miejskiego / Państwowej Straży Pożarnej nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.”

ALARM DO EWAKUACJI i OPUSZCZENIA OBIEKTU W WYZNACZONE REJONY KONCENTRACJI ZARZĄDZA BURMISTRZ LUB JEGO ZASTĘPCA A W RAZIE ICH NIEOBECNOŚCI OSOBA KTÓRA ZAUWAŻYŁA ZAGROŻENIE.

ALARM OGŁASZA SIĘ DONOŚNYM GŁOSEM PRZEKAZUJĄC W SPOSÓB ZDECYDOWANY INNYM UŻYTKOWNIKOM OBIEKTU i OSOBOM W NIM PRZEBYWAJĄCYM POLECENIE OPUSZCZENIA OBIEKTU PRECYZUJĄC ZWIĘŹLE WYSTĘPUJĄCE ZAGROŻENIE I KIERUNEK EWAKUACJI .

Np. POŻAR !!! - OPUŚCIĆ BUDYNEK WYJŚCIEM GŁÓWNYM. ZBIÓRKA NA PARKINGU PRZED BUDYNKIEM.

---