Ocena ryzyka zawodowego przy czynnościach wykonywanych przez

operatora frezarki do metalu

Identyfikacja zagrożeń

Zagrożenie - czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
Pożar.	Przechowywane na stanowisku pracy: czyściwa, odpady nasączone substancjami łatwopalnymi, olej maszynowy. Źródłem zagrożenia może być także instalacja elektryczna maszyny.	Najczęściej dochodzi do poparzeń, zwłaszcza dłoni.
Uderzenie, potrącenie i przygniecenie w wyniku kontaktu człowieka ze: zbloczem suwnicy, transportowanym materiałem, pojemnikiem.	Pracująca na hali suwnica i transportowane za jej pomocą pojemniki z materiałami.	Ciężkie uszkodzenie ciała nawet ze skutkiem śmiertelnym.
Uderzenie, przygniecenie spadającymi przedmiotami.	Nieprawidłowo składowane: pojemniki z materiałami, narzędzia, wyposażenie stanowiska pracy.	Urazy ciała szczególnie kończyn (zwłaszcza nóg). Najgroźniejsze są urazy głowy.
Poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne (wykruszone), mokre i śliskie posadzki. Uszkodzony podest. Bałagan na stanowisku pracy.	Najczęściej dochodzi do złamań, zwichnięć, otarć i stłuczeń kończyn. Ponadto skutkiem są stłuczenia ciała i najniebezpieczniejsze urazy głowy.
Uderzenie w wyniku kontaktu z nieruchomymi elementami.	Elementy frezarki, pojemniki z detalami, elementy wyposażenia hali, wejścia, szafki i regały.	Urazy ciała - szczególnie kończyn i niebezpieczne urazy głowy.
Uderzenie, pochwycenie w skutek kontaktu z elementami będącymi w ruchu.	Elementy obrotowe frezarki oraz będące w ruchu narzędzie skrawające.	Urazy ciała - szczególnie dłoni. Zdarza się, że dochodzi nawet do ciężkich obrażeń (włącznie z amputacją dłoni).
Kontakt z ruchomymi elementami - uderzenie.	Drzwi i okna hali i innych pomieszczeń.	Urazy ciała - szczególnie kończyn i głowy.
Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy maszyny, narzędzia i materiały, zblocze suwnicy, zawiesie.	Urazy najczęściej dłoni (zwłaszcza otarcia, skaleczenia i zakłucia).
Praca z użyciem narzędzi bez napędu mechanicznego.	Wykorzystywane przez pracownika narzędzia ręczne (m.in.: klucze, młotek, szczotka druciana).	Skaleczenia, zakłucia, stłuczenia - najczęściej dłoni.
Odpryski czynnika materialnego.	Wióry (szczególnie: żeliwo, brązy), odłamki drutów szczotki, odpryski obrabianych detali.	Urazy ciała (skaleczenia, zakłucia) - szczególnie dłoni. Najbardziej niebezpieczne są urazy twarzy, w tym oczu (możliwa jest nawet całkowita utrata wzroku).
Porażenie prądem elektrycznym o napięciu do 1 kV.	Instalacja zasilająca i sterownicza frezarki - w przypadku jej niesprawności lub wykonywania czynności niedozwolonych.	Skutki działania prądu elektrycznego to: ciężkie uszkodzenie ciała (narażone są zwłaszcza układ nerwowy i krążenia), poparzenia. W skrajnych przypadkach może dochodzić do porażeń śmiertelnych.
Dociśnięcie, przygniecenie.	Zawiesie - mocowane do transportu pojemniki z przedmiotami do i po obróbce.	Urazy dłoni - czasem nawet ciężkie.
Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego, lub szkodliwy ruch.	Podnoszenie, przemieszczanie materiałów, wyrobów, pojemników, podestu.	Urazy układu mięśniowo-szkieletowego, przepuklina.
Wymuszona pozycja ciała.	Praca z reguły stojąca.	Schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, żylaki podudzi.
Kontakt z gorącymi materiałami.	Wióry, obrabiany detal.	Poparzenia dłoni.
Kontakt z substancjami chemicznymi.	Substancje zawarte w chło­dziwie oraz oparach oleju maszynowego.	Bóle i zawroty głowy, senność, zatrucie, podrażnienie układu oddechowego, oczu, skóry oraz alergie.
Hałas.	Układy napędu frezarki oraz hałas emitowany w procesie skrawania od frezarki i innych pracujących w hali obrabiarek. Hałas pochodzący z urządzeń wentylacyjnych (wentylacja ogólna) oraz powstający w efekcie pracy suwnicy.	Uszczerbek słuchu. Przy dłuższym narażeniu pracownika może dochodzić nawet do całkowitej utraty słuchu.
Zapylenie.	Pył powstający w trakcie obróbki części materiałów, zwłaszcza niektórych tworzyw sztucznych (takim materiałem, z którego w trakcie obróbki powstaje dużo pyłów jest np. tekstolit).	Podrażnienie układu oddechowego oraz oczu.

Karta oceny ryzyka zawodowego

Prezentowana karta oceny ryzyka zawodowego została opracowana w skali trójstopniowej zgodnie z Polską Normą PN-N-18002. Tak, jak za każdym razem zwracamy Państwa uwagę, że karta ta jest modelowa - co powoduje, że część omawianych zagrożeń może nie występować w Państwa firmie, ale też z drugiej strony mogą pojawić się zagrożenia nieujęte w przygotowanej przez Wydawnictwo karcie.

PRZYKŁAD: Jeżeli w Państwa zakładzie pracy do transportu materiałów na stanowisko pracy frezera nie wykorzystuje się suwnicy, lecz np. wózek widłowy - zniknie zagrożenie dociśnięciem i przygnieceniem dłoni związane z mocowaniem pojemników transportowych do zawiesia.

PRZYKŁAD: W omówionym powyżej przykładzie pojawią się inne zagrożenia wynikające z ruchu wózka jezdniowego po hali obróbki skrawaniem, np. przygniecenie, uderzenie przez przemieszczający się wózek, w sytuacji niezachowania ostrożności przez frezera lub kierowcę wózka.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY						Data ..................	Numer Karty .........
Stanowisko pracy		Frezer			Liczba narażonych ......................	Sporządził zespół: ..................................................... .....................................................
Charakterystyka stanowiska pracy: Praca frezera polega na: wykonywaniu prac frezerskich zgodnie z poleceniami mistrza wydziału obróbki skrawaniem, ustawianiu parametrów frezarki, przygotowywaniu narzędzi i materiałów, codziennym i okresowym sprzątaniu stanowiska pracy, w tym usuwaniu wiórów i odpadów do specjalnych pojemników, wykonywaniu codziennych czynności konserwacyjnych frezarki. Prace dodatkowe wykonywane przez pracownika to: czynności hakowego, czytanie rysunków technicznych, trasowanie. Frezera wyposażono w: okulary ochronne, maskę filtrującą (przeciwpyłową), ochronniki słuchu, rękawice ochronne (olejoodporne), odzież, beret, obuwie i rękawice robocze, instrukcje - obsługi, transportu wewnętrznego, przeciwpożarową. Pracownik przeszedł wymagane szkolenia bhp. Frezer ma dostęp do apteczki pierwszej pomocy, podręcznego sprzętu ppoż. oraz głównego wyłącznika prądu. Podstawowe narzędzia wykorzystywane przez frezera w pracy, to: klucze, młotek, haczyk do wiórów, szczotka druciana i zmiotka. Materiały, które są najczęściej obrabiane na ocenianym stanowisku pracy, to: różne gatunki stali, żeliwo, brązy, mosiądze, tworzywa sztuczne (tylko okazjonalnie).					Dokumenty odniesienia: ustawa z 26.6.1974 r. - Kodeks pracy (t. jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), ustawa z 24.8.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t. jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, ze zm.), rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (t. jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MZ z 3.10.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejs­cu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86), rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.), rozp. MSWiA z 21.4.2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 80, poz. 563), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), rozp. MG z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), PN-N-18002, regulamin pracy, instrukcje zakładowe.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka	Działania profilaktyczne
1.	Pożar.	Przechowywane na stanowisku pracy: czyściwa, odpady nasączone substancjami łatwopalnymi, olej maszynowy. Źródłem zagrożenia może być także instalacja elektryczna maszyny.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Kategoryczny zakaz używania otwartego ognia w hali obróbki skrawaniem (odpowiednie oznakowania przy wejściach do pomieszczenia). Należyte składowanie czyściwa. Regularne przeglądy i konserwacje sprzętu elektrycznego wykonywane przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. Zapewnienie podręcznego sprzętu ppoż. oraz przeszkolenia pracowników w zakresie właściwego użytkowania tego sprzętu. Stosowanie obowiązujących instrukcji. Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności.
2.	Uderzenie, potrącenie i przygniecenie w wyniku kontaktu człowieka ze: zbloczem suwnicy, transportowanym materiałem, pojemnikiem.	Pracująca na hali suwnica i transportowane za jej pomocą pojemniki z materiałami.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Przestrzeganie instrukcji transportu wewnętrznego i zawieszania pojemników na haku suwnicy i porozumiewania się z suwnicowym. Zachowanie należytej ostrożności. Ograniczenie zbędnego pośpiechu.
3.	Uderzenie, przygniecenie spadającymi przedmiotami.	Nieprawidłowo składowane: pojemniki z materiałami, narzędzia, wyposażenie stanowiska pracy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Przestrzeganie instrukcji operatora frezarki. Dbałość o ład i porządek na stanowisku pracy. Instruktaż, w trakcie którego przypomniane zostaną zasady właściwego przechowywania narzędzi i materiałów eksploatacyjnych.
4.	Poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne (wykruszone), mokre i śliskie posadzki. Uszkodzony podest. Bałagan na stanowisku pracy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Kontrola stanu posadzki i podestu. W każdym przypadku zauważenia ubytków, wyruszeń w posadzce oraz uszkodzeń pomostu roboczego - bieżące naprawy. Dbałość o ład i porządek w miejscu wykonywania prac (m.in. natychmiastowe czyszczenie podestu i posadzki w przypadku rozlania się na nie, np. oleju maszynowego. Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech. Przestrzeganie stosowania obuwia roboczego.
5.	Uderzenie w wyniku kontaktu z nieruchomymi elementami.	Elementy frezarki, pojemniki z detalami, elementy wyposażenia hali, wejścia, szafki i regały.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Dbałość o ład i porządek zarówno na stanowisku pracy, jak i w przejściach i dojściach. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności. Przestrzeganie stosowania odzieży, obuwia i rękawic roboczych.
6.	Uderzenie, pochwycenie w skutek kontaktu z elementami będącymi w ruchu.	Elementy obrotowe frezarki oraz będące w ruchu narzędzie skrawające.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Kontrole sprawności osłon. Przestrzeganie instrukcji obsługi frezarki, w tym kategoryczny zakaz pracy: w ubraniu z luźnymi połami, niedopiętymi rękawami, bez nakrycia głowy, itp. Zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech.
7.	Kontakt z ruchomymi elementami - uderzenie.	Drzwi i okna hali i innych pomieszczeń.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Dbałość o ład i porządek na stanowisku pracy oraz na drogach transportowych. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności. Stosowanie odzieży, obuwia i rękawic roboczych.
8.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy maszyny, wykorzystywane narzędzia i materiały, zblocze suwnicy, zawiesie.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Stosowanie rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowanie należytej ostrożności.
9.	Praca z użyciem narzędzi bez napędu mechanicznego.	Wykorzystywane przez pracownika narzędzia ręczne (m.in.: klucze, młotek, szczotka druciana).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Kontrola sprawności narzędzi i ich odpowiedni dobór do wykonywanych czynności. Działania ograniczające pośpiech. Stosowanie odzieży i rękawic roboczych.
10.	Odpryski czynnika materialnego.	Wióry (szczególnie: żeliwo, brązy), odłamki drutów szczotki, odpryski obrabianych detali.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe -dopuszczalne	Kontrola sprawności osłon. Zakaz pracy z osłonami uszkodzonymi. Nakaz stosowania okularów ochronnych i odzieży roboczej. Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności. Ograniczenie pośpiechu.
11.	Porażenie prądem elektrycznym o napięciu do 1 kV.	Instalacja zasilająca i sterownicza frezarki - w przypadku jej niesprawności lub wykonywania czynności niedozwolonych.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Okresowe kontrole i przeglądy instalacji i urządzeń elektrycznych. Kontrola zabezpieczeń przeciwporażeniowych. Przestrzeganie zakazu wykonywania prac przy urządzeniach elektrycznych przez osoby nieupoważnione.
12.	Dociśnięcie, przygniecenie.	Zawiesie - mocowane do transportu pojemniki.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Przestrzeganie instrukcji zawieszania pojemników na haku suwnicy i porozumiewania się z suwnicowym. Stosowanie rękawic roboczych. Ograniczanie pośpiechu. Zachowanie należytej ostrożności.
13.	Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego, lub szkodliwy ruch.	Podnoszenie, przemieszczanie materiałów, wyrobów, pojemników, podestu.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Przestrzeganie instrukcji transportu wewnątrzzakładowego. Szkolenie z zakresu właściwej techniki wykonywania ręcznych prac transportowych i normatywów dźwigania. Stosowanie obuwia i rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności.
14.	Wymuszona pozycja ciała.	Praca z reguły stojąca.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Wyposażenie stanowiska pracy w siedzisko. Stosowanie przerw w pracy i w miarę możliwości przemienności wykonywanych czynności.
15.	Kontakt z gorącymi materiałami.	Wióry, obrabiany detal.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Przestrzeganie instrukcji obsługi frezarki. Stosowanie rękawic roboczych. Ograniczanie pośpiechu. Zachowanie należytej ostrożności.
16.	Kontakt z substancjami chemicznymi.	Substancje zawarte w chłodziwie oraz oparach oleju maszynowego.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Przestrzeganie instrukcji obsługi frezarki. Stosowanie rękawic ochronnych. Zachowanie należytej ostrożności.
17.	Hałas.	Układy napędu frezarki oraz hałas emitowany w procesie skrawania od frezarki i innych pracujących w hali obrabiarek. Hałas pochodzący z urządzeń wentylacyjnych (wentylacja ogólna) oraz powstający w efekcie pracy suwnicy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Stosowanie ochronników słuchu.
18.	Zapylenie.	Pył powstający w trakcie obróbki części materiałów, zwłaszcza niektórych tworzyw sztucznych (takim materiałem, z którego w trakcie obróbki powstaje dużo pyłów jest, np. tekstolit).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Kontrola sprawności wentylacji ogólnej. Stosowanie maski filtrującej (przeciwpyłowej).
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.						Zatwierdził: ......................................

---