Oto trzy podstawowe typy ciała i ich cechy szczególne:

• Typ endomorficzny - słabe umięśnienie, krótka szyja, okrągła twarz, szerokie biodra i inklinacja do łatwego odkładania się tłuszczu

• Typ ektomorficzny - długie kończyny, krótki tors, długie, wąskie stopy i dłonie, wąska klatka piersiowa i barki, nikłe odkładanie się tłuszczu, długie, chude mięśnie

• Typ mezomorficzny - potężna klatka piersiowa, długi tors, wielka siła i solidne umięśnienie

Nikt zazwyczaj nie reprezentuje typu wzorcowego. Jesteśmy zwykle kombinacją wszystkich trzech. Wiedza o tym, jak poszczególne typy reagują na trening i dietę, pozwoli nam osiągnąć nasz cel szybciej i mniejszym wysiłkiem. Oto wyzwanie dla nas: wiedza o typie naszego ciała i o tym, jaki trening, a także jakie jedzenie jest dla niego najlepsze. Wyzwanie to stawia jednak przed nami konieczność wyraźnego i poważnego określenia planu, który poprowadzi nas do sukcesu.

TYP ENDOMORFICZNY

Wiele powtórzeń, wiele ćwiczeń Budowanie muskulatury przychodzi nam zwykle łatwiej, jeśli jesteśmy typem endomorficzny m. Trudniejszym zadaniem może się okazać utrzymanie niskiego poziomu tłuszczu. Typ ten znosi dobrze wiele (12 - 15) zestawów ćwiczeń oraz oraz ich wielokrotne (12 - 20) powtarzanie. Pozwala to na krótkie tylko odpoczynki między poszczególnymi zestawami. Endomorficy nie powinni ćwiczyć więcej niż 4-5 razy. w tygodniu. Przykładowe rozwiązanie to dwa dni treningu i jeden dzień odpoczynku. Ćwiczenia aerobiczne na stacjonarnych rowerach, ruchomych taśmach i schodach itp, o czasie trwania przynajmniej 20-30 minut, powinny znaleźć się w programie każdej sesji treningowej. Bardzo ważne jest utrzymanie ograniczonego poziomu przyjmowania białka, węglowodanów i tłuszczu, jednak nie poniżej naszych codziennych potrzeb żywieniowych dla właściwej odbudowy i rozbudowy mięśni.

TYP EKTOMORFICZNY

Jeśli jesteśmy Przede wszystkim intensywność typem ektomorficznym, budowanie mięśni nie przychodzi nam z łatwością. Ektomorfik jest zazwyczaj chudy i jeśli nie ma dobrego planu treningowego, to przyrost mięśni może się wydawać syzyfową pracą. Stosując jednak zdrowe rady, można zbudować mięśnie o wiele szybciej. Oto kilka wskazówek: Wykonywać podstawowe ćwiczenia, prowadzące do budowy masy mięśniowej. Doskonale nadają się tu: przysiady, pompki, podciąganie się, wiosłowanie itp. Powtarzanie 6-8 razy, liczba zestawów 8-12. Konieczne są wystarczające odpoczynki między zestawami ćwiczeń. Pozwoli to nam ćwiczyć wydajniej i da tkance mięśniowej czas dla wzrostu. Naszym celem nie jest liczba ćwiczeń lecz intensywność treningu. Trenujemy nie więcej niż trzy dni w tygogodniu, by ciało nasze miało wystarczający czas na odpoczynek, odbudowę i wzrost mięśni. Idealny harmonogram to poniedziałek -środa - piątek. Ważnym czynnikiem w budowie mięśni u ektomorfików jest żywienie. Typ ten powinien wchłaniać dodatkowe kalorie przez cały dzień. Dzienny jadłospis powinny uzupełniać preparaty dla zwiększenia wagi, napoje z dużą zawartością białka, co zwiększy liczbę przyjmowanych kalorii. Ograniczamy naszą działalność w innych dziedzinach, celem oszczędzania energii potrzebnej do budowania mięśni. 

TYP MEZOMORFICZNY

Urodzony kulturysta. Można powiedzieć, że mezomorficy są kulturystami z natury. Budowanie mięśni nie j"est dla nich żadnym problemem, choć też wymaga wysiłku, intensywności i wytrwałości. Podobnie jak endo- i ektomorficy, mezomorficy mogą odnieść wiele korzyści z właściwego treningu i diety. Oto kilka porad. Lepsze mięśnie, a także proporcje i symetrię budowy uzyskujemy przez odpowiednią kombinację ćwiczeń siłowych, jak na przykład: przysiady, wiosłowanie i wyciskanie Mezomorficy dobrze znoszą długie sesje treningowe (do 80 minut) i krótsze odpoczynki między zestawami ćwiczeń (nie więcej niż 45-60 sekund). Wystarcza im w zupełności 6-10 zestawów i 6-12 powtórzeń. Optymalna częstość ćwiczeń to cztery dni w tygodniu - dwa dni ćwiczeń, jeden dzień odpoczynku. Na ogół do budowy mięśni wystarcza zwykła, zrównoważona dieta. Nie istnieje potrzeba obciążania organizmu dużymi ilościami białka czy węglowodanów. Jemy z rozsądkiem i utrzymujemy ilość tkanki tłuszczowej na dopuszczalnym poziomie. 

Jakikolwiek jest dominujący typ naszego ciała, pamiętajmy, że jesteśmy zawsze kombinacją wszystkich trzech. Mając to na względzie, planujemy odpowiedni dla nas trening i dietę.

ZASADY TRENINGOWE WEIDERA

Gdy Joe Weider ponad 50 lat temu pojawił się na kulturystycznej scenie, „żelazny sport" nie wyglądał tak jak dzisiaj. Kulturyści nie mieli wtedy do dyspozycji zbioru spójnych prawideł i zasad pomagających w wymuszaniu rozrostu i rozwoju mięśni. Nie słyszano wówczas o takich zasadach, jak pompowanie krwi do mięśni, piramidalny wzrost obciążeń, stopniowe przeciążanie, superserie, serie potrójne czy gigant serie. Wielu kulturystów bardzo ciężko trenowało, nie uświadamiając sobie tych zasad. Na szczęście wszystko zaczęło się zmieniać. Aby pomóc kulturystom w osiągnięciu optymalnych rezultatów, Joe - poprzez próby i błędy, doświadczenia i obserwacje - nazwał i stworzył zbiór łatwych do zrozumienia i zastosowania prawideł. Prawidła te zostały nazwane „Zasadami treningowymi Weidera”. Podzielono je na zasady dla początkujących (pierwsze 6-9 miesięcy treningu), średnio zaawansowanych (9-12 miesięcy treningu) oraz zaawansowanych (powyżej 12 miesięcy treningu)

ZASADY DLA POCZĄTKUJĄCYCH

1) Zasada stopniowego zwiększania obciążeń treningowych - Aby podnieść poziom jakiegokolwiek parametru związanego ze sprawnością fizyczną (masy mięśniowej, siły wytrzymałości, itp.), trzeba zmusić mięśnie do cięższej pracy niż ta, do której są przyzwyczajone. Należy je stopniowo przeciążać. Aby zwiększyć siłę, trzeba stale podnosić coraz większe ciężary. Aby zwiększyć wielkość mięśni, należy nie tylko podnosić duże ciężary, ale także zwiększać liczbę serii i częstotliwość treningów. To stanowi podstawę stopniowego przeciążania.

2) Zasada wykonywania ćwiczeń w seriach - Łączy się ona z wykonywaniem wielu serii na daną grupę mięśniową, aby całkowicie wyczerpać mięśnie i wywołać maksymalną hipertrofię mięśniową (przerost włókien).

3) Zasada izolacji grup mięśniowych - Mięśnie mogą pracować wspólnie lub też oddzielnie od siebie. Każdy z nich wnosi jakiś wkład w wykonywanie ruchu, pracując jako stabilizator, agonista, antagonista lub synergista. Jeśli chce się ukształtować mięsień lub zwiększyć jego masę, trzeba najdalej jak tylko można odizolować go od innych mięśni.

4) Zasada konfuzji mięśniowej - Poprzez ciągłe zmienianie ćwiczeń, liczby serii, powtórzeń oraz kątów prowadzenia ruchów, nie dopuszcza się do przyzwyczajenia się mięśni do konkretnego programu treningowego i unika się przemęczania. W taki właśnie sposób można ciągle zwiększać masę i siłę.

ZASADY DLA ŚREDNIOZAAWANSOWANYCH

1) Zasada priorytetu mięśniowego - Jej sednem jest wykonywanie ćwiczeń na najsłabiej rozwinięte grupy mięśniowe na początku treningu, gdy zasoby energetyczne organizmu są największe. Mięśnie rozrastają się przy wysokim poziomie intensywności treningowej, a intensywność waszych ćwiczeń może być wysoka tylko wtedy, gdy wasze zasoby energetyczne są największe.

2) Zasada treningu piramidalnego - Zaczynajcie od umiarkowanie wysokich ciężarów (około 60% waszego rekordowego, pojedynczego powtórzenia) i wykonajcie 8-12 powtórzeń na rozgrzewkę. Potem, z każdą serią, powoli i stopniowo zwiększajcie ciążenie, aż dojdziecie do zaplanowanych 6-10 powtórzeń. Piramidalny wzrost obciążenia pozwoli wam w pełni rozgrzać mięśnie i zapobiec kontuzjom, umożliwiając jednocześnie ćwiczenie z dużymi ciężarami.

3) Zasada treningu dzielonego - System treningu dzielonego pozwala na zwiększenie poziomu intensywności poprzez trenowanie całego umięśnienia w różnych wariantach połączeń. Możecie podjąć decyzję o trenowaniu górnej połowy ciała jednego dnia, a nóg następnego lub trenowania niektórych górnych grup mięśniowych łącznie z pewnymi dolnymi grupami. Istnieje wiele możliwych wariantów, ale efektem będzie zawsze większa intensywność treningów.

4) Zasada pompowania krwi do mięśni - Aby wywołać rozrost, trzeba spowodować napływ krwi do mięśni. Wykonywanie wielu serii na każdą grupę mięśniową powoduje przepływ krwi przez mięśnie i ich wystarczające napompowanie, oznaczające, że mięsień był właściwie trenowany.

5) Zasada superserii - Jej ideą jest wybranie dwóch ćwiczeń na przeciwstawne sobie grupy mięśniowe (np. unoszenie przedramion na bicepsy i prostowanie rąk na tricepsy) oraz wykonywanie po jednej serii każdego ćwiczenia z niewielką przerwą odpoczynkową pomiędzy nimi lub bez przerwy.

6) Zasada serii łączonych - Seria łączona jest superserią na tę samą grupę mięśniową. Dobrym przykładem może być wykonywanie przysiadów, a następnie prostowanie nóg. Wypróbujcie tę zasadę Weidera, a uzyskacie niesamowite dopompowanie mięśni.

7) Zasada treningu holistycznego - Komórki mięśniowe zawierają białko oraz układy energetyczne, które w różny sposób reagują na różny poziom ćwiczeń. Białko włókien mięśniowych rozrasta się, gdy poddawane jest ćwiczeniom z wysokimi obciążeniami. Układy aerobowe komórek (mitoehondria) reagują natomiast na trening wytrzymałościowy. Aby maksymalnie więc powiększyć rozmiary całej komórki mięśniowej, trzeba wykonywać powtórzenia, stopniowo zwiększając ich liczbę. Jest to podstawowy zamysł treningu holistycznego.

8) Zasada treningu cyklicznego - W czasie jednej części waszego roku treningowego powinniście ćwiczyć według programów na masę i siłę. W innym okresie powinniście zmniejszyć ciężary, zwiększyć liczbę powtórzeń w seriach oraz ćwiczyć z krótszymi przerwami odpoczynkowymi pomiędzy seriami (trening jakościowy). Cykliczność treningowa uchroni was przed znudzeniem i pomoże zapobiegać kontuzjom, zapewniając jednocześnie uzyskiwanie postępów treningowych.

9) Zasada treningu izometrycznego - Wiąże się ona ze sterowaniem pracą mięśni. Aby zastosować tę zasadą, trzeba napiąć mięsień, na który aktualnie nie wykonuje się ćwiczeń i przytrzymać go w stanie maksymalnego skurczu przez 3-6 sekund. Wykonajcie to trzykrotnie na pojedynczą grupę mięśniową. Trening izometryczny pomoże wam, poprzez neurologiczne sterowanie mięśniami, uzyskać lepszą wypukłość i separację mięśniową.

ZASADY DLA ZAAWANSOWANYCH

1) Zasada oszukanych powtórzeń - Prawidłowa technika wykonywania ćwiczeń jest podstawą sukcesu w treningu siłowym. Czasem jednak powtórzenia oszukiwane, wprowadzane po większej liczbie ruchów podstawowych, mogą pomóc w osiągnięciu znacznie lepszych rezultatów. Zasada stosowana okazjonalnie pozwoli wyrównać pewne niedoskonałości mięśni.

2) Zasada serii potrójnych - W ten sposób określa się trening tej samej grupy mięśniowej w trzech różnych ćwiczeniach, bez przerw pomiędzy nimi. Traktując mięsień na trzy sposoby, można spowodować, że będzie on wyglądał znacznie okazalej.

3) Zasada wielkich serii - Wielka seria składa się z 4 - 6 ćwiczeń wykonywanych na jedną grupę mięśni bez przerwy lub jedynie z bardzo krótkim odpoczynkiem. Powtarzanie tej serii 3 - 4 razy daje pewność, że mięśnie zostały całkowicie wyćwiczone.

4.) Zasada wstępnego przemęczenia mięśni - Wstępne przemęczenie następuje wtedy, gdy pracuje się nad określoną grupa mięśni, wykonując ruchy izolujące w czynnościach podstawowych do momentu zmęczenia, a następnie natychmiast zastępuje się to ćwiczenie ruchami uzupełniającymi w ich pierwotnej postaci. Dobrym przykładem wcielenia w życie tej zasady jest wstępne zmęczenie mięśni czworogłowych uda przed przysiadami, przez wykonywanie wyprostu nóg.

5) Zasada stosowania przerw odpoczynkowych wewnątrz serii - Stosując tę zasadę, należy ćwiczyć z jak największym obciążeniem przez 2-3 powtórzenia, odpocząć przez 30 - 45s, kontynuować trening przez 2-3 powtórzenia, odpocząć 40 - 60s, wykonać kolejne dwa powtórzenia, odpocząć 60 - 90s i zakończyć serię 1-2 powtórzeniami. Okaże się, że trenując w ten sposób, można stosować serie składające się z 7 - 10 powtórzeń. Jeżeli komuś wydaje się to niemożliwe warto spróbować.

6) Zasada szczytowego napięcia mięśni - Zasada ta zmusza do maksymalnej koncentracji na mięśniu napiętym w czasie ćwiczenia. Gwarantuje to prawidłową stymulację i prążkowanie głęboko tkwiących włókien, powodując ich rozrost.

7) Zasada utrzymania ciągłego napięcia mięśni - Wielu kulturystów ćwiczy zbyt szybko, co sprawia, że ciężar przez nich podnoszony pokonuje większość drogi siłą rozpędu. Zmniejsza to niewątpliwie pracę mięśni, natomiast zwielokrotnia prawdopodobieństwo wystąpienia kontuzji. Trenując powoli i z całą świadomością tego, co się robi, utrzymując mięśnie w nieustannym napięciu, powodujemy, że pracują one znacznie ciężej i intensywniej.

8) Zasada Oporu w Ruchu Wstecznym - Zasada mówi o przeciwstawianiu się sile naporu ciężarów podczas ich obniżania. Ta niezwykle intensywna forma treningu powoduje częstokroć bolesność mięśni, jest jednak doskonałym sposobem stymulowania rozrostu tkanki mięśniowej. Powinna być stosowana jedynie okazjonalnie.

9.) Zasada Wymuszonych Powtórzeń - Po wykonaniu tylu powtórzeń, na ile pozwalają siły, można zastosować powtórzenia wymuszone. Należy wtedy poprosić partnera o pomoc w jednym czy dwóch ostatnich powtórzeniach. Ponieważ jest to niezwykle wyczerpujący rodzaj treningu, to mimo iż przynosi niezłe rezultaty, nie powinien być stosowany zbyt często.

10) Zasada Treningu Podwójnie Dzielonego - Pozwala ona na pracę nad jedną lub dwiema częściami ciała rano i jeszcze inną wieczorem. Daje to znacznie więcej energii i zwiększa zdolność koncentracji podczas każdego z tych treningów, co pozwala ćwiczyć znacznie bardziej intensywnie.

11) Zasada Treningu Potrójnie Dzielonego - Zasada ta sugeruje ćwiczenie trzy razy dziennie, przy czym w każdej sesji pracuje się nad inną częścią ciała. Sposób ten nadaje się jednak tylko dla kulturystów posiadających duże zdolności regeneracyjne.

12) Zasada Wywoływania Palenia Wewnątrzmięśniowego - Kiedy pod koniec rutynowo wykonywanej serii decydujemy się na 2 - 3 częściowe powtórzenia, do trenowanych mięśni napływa większa ilość krwi wraz z kwasem mlekowym. Zwiększenie poziomu mleczanów powoduje uczucie podobne do pieczenia po oparzeniu. Pomaga jednak w rozroście i unaczynieniu mięśni.

13) Zasada Treningu Jakościowego - Stosowanie się do tej zasady oznacza stopniowe redukowanie czasu na odpoczynek pomiędzy seriami, przy tej samej lub wręcz większej liczbie powtórzeń.

14) Zasada Serii ze Zmniejszanym Obciążeniem - Zasada, zgodnie ze swoją nazwą, polega na obniżaniu ciężaru w trakcie serii jednego ćwiczenia. Dla polepszenia wyników można poprosić partnera, aby odejmował za nas kolejne kilogramy. Pozwoli to na intensywne kontynuowanie treningu bez konieczności robienia przerw na zmianę obciążenia.

15) Zasada Treningu Instynktownego - Tylko sam trenujący może powiedzieć, co jest dla niego dobre. Każdy powinien więc przygotować swój własny program treningowy z dopasowanymi do swoich potrzeb rodzajami ćwiczeń, liczbą serii i powtórzeń, które w najlepszy sposób pozwoliłyby na rozwój układu mięśniowego.

16) Zasada Niespójności Form Treningowych - Połączenie ćwiczeń na zwiększenie masy mięśniowej i pracy nad wyizolowaniem poszczególnych partii ciała oraz uszlachetnieniem sylwetki nazywa się treningiem eklektycznym. Technika ta pozwala na dobranie odpowiednich czynności i zasad, pracujących na korzyść budowy kulturysty.

17) Zasada Niepełnych Powtórzeń - Częściowe powtórzenia w celu zwiększenia potęgi i wielkości mięśni mogą być wykonywane na początku, w trakcie lub pod koniec ćwiczenia. Istotne jest, że pozwalają one na wykorzystanie większego obciążenia, co w dużym stopniu wzmacnia więzadła, ścięgna i inne części ciała zbudowane z tkanki łącznej.

18) Zasada Dynamicznych Powtórzeń - Zasada dopuszcza stosowanie dużego obciążenia w kontrolowany sposób. Nie koncentruje się jednak na powolnym wykonywaniu ćwiczenia, ale na energicznych i szybkich ruchach. Kiedy tylko podniesienie sztangi zaczyna sprawiać trudności, należy zwiększyć tempo ruchów.

19) Zasada Przeplatanych Serii - Tutaj zalecane jest przeplatanie serii na większe i mocniejsze grupy mięśniowe z ćwiczeniami rozwijającymi mniejsze, słabiej rozrastające się części ciała. Za przykład może tu posłużyć uginanie dłoni w nadgarstkach w czasie przerwy w serii przysiadów. Pozwala to na trening słabszych części ciała bez konieczności rezygnacji z pracy nad większymi mięśniami.

ROZBUDOWA MIĘŚNI

1. Reakcje hormonalne:

Jądra zdrowego mężczyzny wydzielają średnio około 5 mg testosteronu dziennie. Hormon ten transportowany jest w rozmaitych kierunkach wewnątrz organizmu, np. do komórek mięśniowych. Każda z tych komórek wyposażona jest w miejsca receptorowe. Trening poszczególnych grup mięśniowych powoduje zwiększenie liczby tych miejsc. Sa one dostępne dla testosteronu i dihydrotestosteronu, który jest silniejszą formą hormonu, powstającą w komórkach mięśniowych.

2. Procesy genetyczne:

Z chwilą gdy testosteron i dihydrotestosteron dostaną się do miejsc receptorowych, uruchamiane są określone geny, które "wydają polecenie" organizmowi, aby rozpocząć produkowanie białka mięśniowego. Geny (DNA) decydują o procesach wytwarzania wszystkich białek, z hormonami i enzymami włącznie. Kierują również formowaniem wiązań peptydowych z dostępnych aminokwasów.

3. Dostarczanie białka:

Aby mogły zachodzić procesy rozwoju mięśni zgodnie z "instrukcjami" pochodzącymi od genów, komórki musza otrzymać odpowiednie niezbędne aminokwasy w ściśle określonych proporcjach.

Do rozbudowy tkanki mięśniowej niezbędne są wszystkie wymienione rodzaje reakcji biochemicznych. Mamy możliwość bezpośredniego wpływania na ostatni z opisanych procesów, tzn. na dostarczenie białka, na dwie pierwsze nie. Uwarunkowania genetyczne, jeśli chodzi o wytwarzanie testosteronu i zdolność do produkowania białka mięśniowego z aminokwasów, zróżnicowane są indywidualnie. Można jednak w pełni wykorzystać swoje naturalne predyspozycje trenując systematycznie, odżywiając się z racjonalnie z duża ilością białka, zapewniając organizmowi odpowiedni okres odpoczynku i przyjmując pozytywna postawę wobec świata.

W skład mięśni wchodzi 75% wody i niemal 25% białka. Najważniejsze białka mięśniowe to miozyna (55% ogółu białek) i aktyna (25%). Białka te tworzą włókienka, które przesuwają się w poprzek siebie umożliwiając skurcze mięsni.

TRENING AEROROBOWY

 

Wysiłek aerobowy (inaczej tlenowy, w odróżnieniu od beztlenowego, czyli anaerobowego) to praca, podczas której energia dla pracujących mięśni dostarczana jest w wyniku przemian tlenowych. Stosowany jest w celu wypracowania tzw. wydolności (wytrzymałości) tlenowej lub w celu redukcji podskórnej tkanki tłusz- czowej. To rozróżnienie jest bardzo istotne, ponieważ trening w celu poprawy wydolności tlenowej ustroju, stosowany jako element cyklu treningowego w większości dyscyplin sportowych, powinien być prowadzony inaczej niż trening tlenowy, którego celem jest redukcja tłuszczowej tkanki zapasowej (np. w kulturystyce, przy redukcji wagi itp.).

Trening aerobowy na stałe zadomowił się już w kulturystyce i pozostałych sportach siłowych, jako ważny element, służący zmianie proporcji tkanek organiz- mu. Nadal jednak istnieje wiele kontrowersji na temat zarówno zasadności stosowania tej metody w ww. dyscyplinach, jak i samej metodyki jej przeprowadzenia. Wynika to zazwyczaj z niedostatecznego poznania zjawisk zachodzących w organizmie sportowca, związanych z wysiłkiem tlenowym.

W celu właściwego przeprowadzenia treningu aerobowego i, co za tym idzie, osiągnięcia oczekiwanych efektów, należy przede wszystkim określić i sprecyzować cel, jakiemu ten trening ma służyć. W zależności od tego należy wybrać odpowiednią metodykę treningową.

W organizmie sportowca istnieją dwa alternatywne szlaki metaboliczne, pozyskujące energię z metabolizmu tlenowego (tzn. przy udziale i w obecności tlenu). Jedna droga wykorzystuje proste, niskoenergetyczne, ale łatwo dostępne sub- stancje -węglowodany i aminokwasy. Drugi szlak wykorzystuje do produkcji energii co prawda trudniejsze do uruchomienia, ale bogatoenergetyczne substraty, tj. tłuszcze. W zależności od tego jakiego rodzaju wysiłkom tlenowym będzie poddawany organizm sportowca- mało czy wysoce intensywnym -funkcje jednego lub drugiego szlaku metabolicznego są usprawniane. Metody stosowane w dyscyplinach wytrzymałościowych mają na celu przede wszystkim poprawę wydolności (w szczególności tzw. wydolności lub wytrzymałości tlenowej). Celem takiego treningu jest maksymalne "zadłużenie" tlenowe organizmu.

Oczekiwany efekt takiego treningu, to usprawnienie tlenowych szlaków metabolicznych i adaptacja mięśni w kierunku poprawy funkcjonowania (lub zwięk- szenia liczby) mitochondriów (tzw. "elektrowni komórkowych") i korzystniejszych w tej sytuacji włókien mięśniowych czerwonych. W globalnym efekcie prowadzi to do usprawnienia układów krwionośnego (sercowo-naczyniowego) i oddechowego.

W treningu aerobowym o dużej intensywności, do produkcji energii wykrzystywane są w pierwszym rzędzie węglowodany, a następnie aminokwasy. Niestety, organizm człowieka jest tak skonstruowany, że dopiero na końcu do "spalania" używa tłuszczu zapasowego. Tłumaczy się to faktem, że do spalenia tych pierwszych potrzeba relatywnie mniej tlenu, niż do przemiany tłuszczów. Czyli w przypadku intensywnego treningu aerobowego będą zużywane przede wszystkim węglowodany i aminokwasy, substancje niezbędne dla rozwoju siły i masy mięśniowej, zamiast podskórnej tkanki tłuszczowej ( dla porządku należy dodać, że część tłuszczu jednak zostanie utleniona, ale głównie po zakończeniu wysiłku, w celu zrównoważenia bilansu kalorycznego w ustroju zawodnika).

W kulturystyce i pozostałych sportach siłowych taki trening byłby niewłaściwy, a nawet zgubny dla osiągnięcia oczekiwanej formy sportowej, tj. budowy siły i masy mięśniowej. Po prostu następowałaby utrata glikogenu mięśniowego (glikogen, czyli cukier zapasowy, wpływa także na stan umięśnienia), zakłócony zostałby pro- ces rozwoju i regeneracji mięśni. Mówiąc ogólnie adaptacja, niezbędna w celu osiągnięcia pożądanej formy sportowej, przebiegałaby w niewłaściwym kierunku. Podsumowując to jednym zdaniem, należy stwierdzić, że celem treningu aerobowego w kulturystyce i sportach siłowych jest redukcja podskórnej tkanki tłuszczowej, a nie rozwój wydolności tlenowej. Aby to osiągnąć, należy wyważyć intensywność treningu aerobowego tak, by nie wywołać efektu długu tlenowego. Utrzymywanie przemian energetycznych na poziomie tlenowym pozwoli wykorzystać podskórną wartwę tłuszczu. Pomiar tętna pozwoli nam na kontrolowanie intensywności wysiłku. Aby nie zablokować przemian tłuszczowych, należy utrzymywać je w przedziale między 65% a 85% tętna maksymalnego. Tętno maksymalne wyliczamy w przybliżeniu stosując wzór: HR max = 220 i wiek.

Trening aerobowy powinien trwać minimum 30 minut, gdyż dopiero po tym czasie zaczyna spalać się tkanka tłuszczowa.Istotną sprawą jest również pora treningu. Najlepiej jest przeprowadzać go rano gdy poziom glikogenu jest najniższy, zaraz po treningu siłowym, podczas którego spalamy glikogen lub późnym wieczorem gdy jego poziom jest niski ze względu na miniejsze spożycie węglowodanów w godzinach popołudniowych.

TRENING KULTURYSTYCZNY

  

Trening siłowy - „body building system” - polega na bardzo wszechstronnym ćwiczeniu muskulatury a szczególnie tych grup mięśniowych , od których zależy harmonijna budowa ciała. W systemie tym wykorzystuje się szereg przyrządów.

System ten oparty jest na znanych i opisanych zasadach np.

W tym systemie szczegółowo opracowana jest organizacja , która pozwala , zależnie od indywidualnych możliwości , dokładnie dawkować obciążenie oraz kontrolować postępy w treningu. Ponadto system ten pozwala na dość wszechstronne rozwinięcie muskulatury , w tym jej siły , kształtuje poprawną sylwetkę i harmonijną budowę ciała.

TRENING

1. O czym należy pamiętać przed przystąpieniem do treningu ?

a) Należy się upewnić, że nie ma żadnych przeciwskazań zdrowotnych odnośnie treningu. Problemów z sercem, kręgosłupem itp..., w takich wypadkach trening należy podjąć dopiero po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

b) Należy się zastanowić nad celem treningu, który będziemy realizować przez najbliższych kilka lat. Arnold Schwarzeneger, król kulturystyki na wiele lat przed przystąpieniem do zawodów miał jasno sprecyzowany cel, i wiedział jak chciał wyglądać. Metoda ta, nazywa się metodą wizualizacji. Jasno sprecyzowany cel i motywacja to podstawa sukcesu w kulturystyce, w przeciwnym wypadku trening będzie przypominał przerzucanie ciężarów, stawał się nudny i ciężko będzie się zmusić do spędzenia kolejnych godzin w siłowni.

c) Znaleźć odpowiednią siłownie. Tak, jest to bardzo istotna sprawa o której należy pamiętać, atmosfera miejsca w którym ćwiczymy wpływa na nasze osiągnięcia w tej dziedzinie. Jeżeli atmosfera siłowni będzie nieodpowiednia trening nie będzie przyjemnością, a przecież ćwiczymy także po to, aby pozbyć się stresu, rozładować napięcie wyniesione z pracy, z domu. Kulturystyka to nie tylko sam trening, to także styl i sposób życia.

d) Dopasować czas treningu do harmonogramu codziennego życia, należy tak dobrać sobie dni treningu oraz godziny treningu aby w czasie ćwiczeń nie myśleć o pracy i obowiązkach, o tym czego nie zrobiliśmy. W czasie ćwiczeń należy zachować dyscyplinę, i skupić się na tym co właśnie robimy, tzn. na ćwiczeniach!

e) Kulturystyka polega nie tylko na budowaniu mięśni. Dla kulturysty bardzo ważny jest zarówno trening jak i odpoczynek. Stres, nerwy żle wpływają na trening oraz efekty ćwiczeń. Kulturystyka pozwala każdemu wczuć się w swoje ciało, jeżeli w mniemaniu niektórych ciało stanowi tylko powłoke człowieka, to ja wole limuzyne od małego fiata.

f) Stałe zdobywanie wiedzy na temat skuteczności ćwiczeń, diety, suplementacji, a także zdobywanie wiedzy z różnych dziedzin życia i nauki pozwala ewoluować wraz z własnym ciałem. Tylko w ten sposób można przełamać stereotypy zakorzenione w umysłach prostych ludzi.

g) Uprzejmość wobec innych, porządny partner treningowy znacznie polepszają skuteczność treningu. Trzeba mieć świadomość że gdy przygniecie was 150% waszego cieżaru maksymalnego ktoś pospieszy z pomocą zanim nabawicie się kontuzji.

h) Profesjonalny trener tak, ale pod warunkiem, że nie stara się zrobić z was zawodników trójboju siłowego, podczas gdy wam zależy głownie na zdrowiu, posturze i dobrym samopoczuciu.

i) Korzystajcie z doświadczeń innych, miedzy innymi dlatego powstał portal http://www.kulturystyka.pl/ aby zwiększać wasze doświadczenie, i dać wam możliwość wyboru. Korzystajcie z doświadczeń waszych rówieśników, słuchajcie co oni mówią, uzupełniajcie luki waszymi uwagami, w ten sposób osiągniemy coś co można nazwać „Kulturystyka dla każdego.” Nie sugerujcie się tym w jaki sposób jakiś mistrz uzyskał 58 cm w bicepsie, w czasie swojej kariery wielokrotnie eksperymentował z ćwiczeniami, i jego efekt jest sumą tych eksperymentów. Nie ma złotego środka w ćwiczeniach, na każdego ćwiczenia oddziaływują indywidualnie, w określony sposób. Tylko eksperymentując odnajdziecie trening odpowiedni dla was.

TRENING NOWICJUSZY

 

Nowicjusze nie powinni naśladować treningów najlepszych mistrzów. Nie powinni też wykonywać różnego rodzaju technik ekstremalnych: 

• Wymuszone powtórzenia

• Częściowe powtórzenia

• Serie z redukcją obciążenia

• Super serie

• Upadek mięśniowy

• Ćwiczenia izolowane

 

Początkującemu naprawdę wystarczy wykonywać ćwiczenia do nieudanego powtórzenia.

Nowicjusze powinni realizować programy treningowe, które zawierają ćwiczenia podstawowe, najlepiej na wolnym obciążeniu (bez użycia maszyn specjalistycznych).

Nie powinni stosować wyżej wymienionych ćwiczeń izolowanych, ponieważ nie posiadają umiejętności wyczuwania prawidłowej pracy mięśni, a wobec tego nie umieją prawidłowo kierować ich bieżącym zaangażowaniem.

Plany treningowe dla początkujących służą przyzwyczajeniu organizmu do nowej formy treningu i mają dawać możliwość poznania najważniejszych ćwiczeń i przyrządów ( jeżeli uczęszczacie do klubu ). Przerwy między poszczególnymi seriami powinny wynosić 45 - 90 sekund. Ćwiczenia powinny być zmieniane co 3 - 4 tygodni, aby po 3 - 4 fazach tego planu poznać dużą porcję ćwiczeń podstawowych. Po tym okresie organizm powinien być przyzwyczajony do treningu z obciążeniem i wówczas można przejść do bardziej intensywnego treningu.

Przedstawię program treningowy dla nowicjuszy, będzie programem dla osób nie mających czasu i dużych funduszy.

W opisanym programie treningowym będą miały zastosowanie następujące sprzęty treningowe: ławka uniwersalna J-04, dwie sztangielki skręcane i sztanga 185 cm ( wszystko do nabycia w sklepie w Gdyni, ul. 10-lutego 37, Polska. Obejrzeć można w ofercie sklepu - sprzęt rekreacyjny).

PLAN TRENINGOWY DLA NOWICJUSZY

(z powodzeniem można go wykonać nawet w małym pokoju)

Ten plan powinno się stosować przez co najmniej 4 tygodnie, do trzech razy w tygodniu, np. poniedziałek, środa, piątek.

Rozgrzewka - czas trwania:10 -15 minut.

Naprzemianstronne krążenie ramion w tył i w przód, krążenie bioder w prawo i w lewo, skłony do lewej, do prawej nogi, wymachy ramion, uginanie ramion w podporze przodem, 3 - 4 serii na mięśnie brzucha. Jeżeli jesteś w posiadaniu roweru treningowego, możesz dołożyć jeszcze 10 minut intensywnej jazdy.

 

MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ

Ćwiczenie pierwsze - wyciskanie sztangi w leżeniu tyłem na prostej ławce. 

Technika wykonania: trzymając sztangę nachwytem na wyprostowanych rękach, chwyt szerszy niż rozstaw barków następuje uginanie w stawach łokciowych, co powoduje opuszczanie sztangi na klatkę piersiową na wysokości sutków, następnie wykonujemy wyprost w stawie łokciowym. Podczas wykonywania ćwiczenia nie załamujemy nadgarstków, łokcie prowadzimy w linii barków ( każde odchylenie łokci do innej pozycji powoduje zaangażowanie mięśni naramiennych - barki, oraz tricepsów) starając się przy wyproście nie blokować stawów łokciowych. Na koniec jeszcze nie ściskamy dłońmi sztangi. WYKONUJEMY 2 SERIE POWTÓRZENIA OD 12 DO 15.

Ćwiczenie drugie - rozpiętki na ławce skośnej głową do góry ze sztangielkami.

Leżąc na ławce skośnej głową do góry wyprostuj ręce do góry tak, żeby były w linii prostopadłej do podłogi. Opuszczaj ciężar szerokim łukiem na boki. Przedramiona powinny być ustawione prostopadle do tułowia. Ręce powinny być lekko ugięte w łokciach. Unieś sztangielki do góry tą samą drogą. Zakończ z rękoma prostopadłymi do podłogi, aby obciążenie znajdowało się bezpośrednio nad górną częścią klatki piersiowej. Angażuj klatkę piersiową, a nie tricepsy. Nie ściskaj sztangielek.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ.

 

MIĘŚNIE PLECÓW

Ćwiczenie pierwsze - w opadzie tułowia podciąganie sztangi do brzucha.

Technika wykonania: stajemy w lekkim rozkroku, nogi lekko ugięte w stawach kolanowych.

Sztangę trzymamy nachwytem trochę szerzej niż rozstaw barków. Wykonujemy opad tułowia do przodu (jeżeli jesteś początkującym, opad nie powinien być za duży, ok. 45 stopni, ponieważ poprzez niedoświadczenie może nastąpić przeciążenie odcinka lędźwiowego kręgosłupa), plecy trzymaj proste i płaskie (nie dopuść do tzw. Kociego grzbietu - okrągłe plecy) . Daj sztandze zwisać na wyciągniętych ramionach, blisko piszczeli. Zacznij wykonywać podciąganie sztangi do brzucha, nie odrywając jej od ud, łokcie powinny poruszać się wąsko, blisko ciała. Podczas podciągania napinaj wyłącznie mięśnie pleców, zatrzymaj sztangę na moment w końcowej fazie przy brzuchu, następnie zacznij ją powoli opuszczać do pozycji początkowej.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ.

Ćwiczenie drugie- wznosy tułowia w tył z leżenia przodem.

Technika wykonania; w leżeniu przodem dłonie obu rąk kładziemy na karku.

Ćwiczenie zaczyna się w momencie kiedy zaczynamy unoszenie tułowia w górę. Podczas wznoszenia napinamy mięśnie pleców szczególnie prostowników grzbietu, Po wznosie następuje opuszczenie tułowia ciągle napinając mięśnie.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

 

MIĘŚNIE NARAMIENNE - BARKI

Ćwiczenie pierwsze-wznosy ramion bokiem

Technika wykonania; stój, trzymając z przodu ud w obu rękach sztangielki z palcami dłoni skierowanymi do siebie. Pochyl do przodu i wysuń łokcie na zewnątrz. Unoś sztangielki na boki, mając cały czas lekko ugięte łokcie. Ruch powinieneś prowadzić łokciami, mając dłonie ustawione trochę niżej. Kciuki dłoni powinny być ustawione tak, żeby znajdowały się poniżej

małego palca u dłoni. Unoś sztangielki do momentu, kiedy ramiona będą równoległe do podłogi. W tym punkcie ruchu ręce, barki, i łokcie powinny znajdować się na tym samym poziomie . Dłonie nieco ugięte do dołu , a palce skierowane ku podłodze. W ruchu powrotnym opuszczaj sztangielki , aż zetkną się z przednią powierzchnią nóg.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

Ćwiczenie drugie-wyciskanie sztangielek bokiem.

Siadamy na ławce uniwersalnej opierając się plecami. Chwyć sztangielki i przenieś je na wysokość barków , tak aby dłonie rąk skierowane były do przodu a przedramiona i ramiona był ustawione pod kątem prostym w stosunku do tułowia(płaszczyzna czołowa).Wyciskaj sztangielki do góry po łuku ponad głowę tak by w końcowej fazie sztangielki zetknęły się ze sobą. Powoli opuść ciężar i zacznij ruch od nowa.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

 

 

MIĘŚNIE TRÓJGŁOWE RAMIENIA- TRICEPSY.

 

Ćwiczenie pierwsze-francuskie wyciskanie pod kątem 45*.stopni.

Technika wykonania wykonujemy leżenie tyłem na płaskiej ławce, nogi opieramy na podłodze. Chwyć sztangę prostą nachwytem . W pełni wyprostuj ramiona do góry nad klatkę piersiową , po czym przesuń je pod kątem 45*stopni w kierunku głowy. Ta pozycja początkowa powinna rozciągnąć twoje tricepsy. Nie zmieniając ustawienia rąk obniżaj obciążenie do momentu , kiedy ramiona z przedramionami utworzą kąt 90 stopni.Unieś obciążenie opanowanym ruchem prostując przedramiona i napinając je mocno w szczytowej fazie. Stosuj małe obciążenie i nie rozchylaj łokci na boki-jeżeli to robisz ciężar jest za duży.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

Ćwiczenie drugie - wyprosty przedramienia w opadzie tułowia w podporze o ławkę.

Wykonaj lekki opad tułowia tzn. pochyl się do przodu i oprzyj się jedną ręką o ławkę lekko ugnij nogi w kolanach .W wolnym ręku trzymaj sztangielkę, a ramię z łokciem zblokuj przy tułowiu.(ustawienie wzdłuż tułowia ).W pozycji startowej ramię z przedramieniem tworzą kąt 90 stopni tzn. kąt prosty. Przenieś sztangielkę, prostując rękę w stawie łokciowym do tyłu

Napinając triceps aż, ręka będzie całkiem wyprostowana, następnie wróć do pozycji wyjściowej.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

MIĘSIEŃ DWUGŁOWY RAMIENIA - BICEPS

 

Ćwiczenie pierwsze - naprzemianstronne uginanie ramion ze sztangielkami.

Stojąc w lekkim rozkroku trzymaj sztangielki po obu stronach ciała mając palce dłoni skierowane do wewnątrz .W chwili ugięcie ramienia do góry następuje rotacja nadgarstka na zewnątrz ,przy opuszczaniu w końcowej fazie następuje rotacja nadgarstka do wewnątrz.

Podczas ćwiczenia łokcie powinny pozostawać przy tułowiu lekko wysunięte do przodu.

Ruch naprzemianstronny to raz ugięcie robi jedna ręka i druga na zmianę.

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

 

Ćwiczenie drugie-uginanie ze sztangą stojąc.

Stojąc w lekkim rozkroku sztanga chwycona podchwytem na szerokość barków łokcie znajdują się blisko tułowia lekko wysunięte do przodu. W tej pozycji uginamy ramiona w stawie łokciowym a w chwili kiedy powstanie maksymalne napięcie (sztanga na wysokości mostka) zatrzymujemy na moment sztangę a potem następuje opuszczanie do pełnego wyprostu w stawach łokciowych ( lecz nie tracimy napięcia mięśniowego ).Nie poruszamy

Ciałem podczas ćwiczenia , nadgarstki są usztywnione .

WYKONUJEMY 2 SERIE OD 12 DO 15 POWTÓRZEŃ

 

MIĘŚNIE NÓG

 

Ćwiczenie pierwsze - stopy w lekkim rozkroku, ustawione na zewnątrz, ciężar ciała na piętach, sztanga trzymana nachwytem, ułożona nad siódmym kręgiem kręgosłupa odcinka szyjnego, na górnej części mięśnia czworobocznego (kaptur). Przysiad ze sztangą wykonujemy do kąta 90 stopni, między udem a podudziem, klatka piersiowa wysunięta do przodu, przy zachowaniu prostych pleców. Następnie wracamy do pozycji wyjściowej poprzez wyprost w stawach kolanowych. Podczas przysiadu kolana działają w zakresie stawu, czyli nie schodzą się do środka, ani rozchodzą się na zewnątrz.

WYKONUJEMY 2 - 3 SERIE OD 12 - 15 POWTÓRZEŃ

 

Ćwiczenie drugie - przysiad rozdzielny ze sztangielkami. Ćwiczenie polega na tym, że najpierw jedną nogą wykonujesz kilka przysiadów, a następnie drugą. Trzymając sztangielki w dłoniach wzdłuż ciała, nadgarstki skierowane do wewnątrz, robimy wykrok tak, że stopa nogi wykrocznej przylega śródstopiem do podłoża, natomiast noga zakroczna opiera się na palcach stopy. W nodze wykrocznej kolano musi znaleźć się nad kostką, ale nie wyszło poza obrys stopy, tułów jest wyprostowany. Przy takiej pozycji ciała robimy na wysuniętej do przodu nodze przysiady robimy mniej więcej do momentu utworzenia się kąta prostego między udem a podudziem nogi wykrocznej.

 

MIĘSIEŃ DWUGŁOWY ŁYDKI

 

Do tego ćwiczenia potrzebne jest: podwyższenie lub stopień o wysokości przynajmniej 15 cm . Przytrzymując się stabilnej konstrukcji umieść palce jednej stopy na krawędzi stopnia, a drugą stopę przenieś za łydkę pracującej kończyny (zahacz stopą o podudzie pracującej nogi). Opuść piętę aż do pełnego rozciągnięcia mięśni łydki, a następnie wypychaj do góry ciężar ciała. Przy maksymalnym napięciu łydki zatrzymaj na moment ruch, po czym powoli opuść piętę w dół. Żeby zwiększyć napięcie ćwiczonych mięśni, możesz obciążyć dłoń sztangielką.

Do każdego treningu zalecam 10 - 15 rozgrzewkę. Jeżeli jest rower stacjonarny to dodatkowo

10 minut jazdy.

Mięśnie brzucha ćwiczymy 2-3 razy w tygodniu 3 dowolne ćwiczenia 4-6 serii 20-25 pow.

ĆWICZENIA NA MIĘŚNIE BRZUCHA.

• Spinanie mięśni w leżeniu tyłem podudzia znajdują się na podwyższeniu tworząc

Kąt 90 stopni z udami (specjalna ławka )

• Spinanie mięśni brzucha na ławce rzymskiej.

• W zwisie na drążku podciąganie kolan do klatki piersiowej.

• Spinanie odwrotne.

• W podporze na przedramionach (poręcze z podpórkami ) wznosy nóg do poziomu.

 

JAK UŁOŻYĆ SOBIE DIETĘ ?

Wybór produktów spożywczych w naszej diecie jest bardzo często przypadkowy. Nie znając wartości odżywczych spożywanych produktów łatwo możemy zaszkodzić swojemu zdrowiu. Dieta zbyt bogata lub zbyt uboga kalorycznie spowoduje nadwagę lub niedożywienie. Zatem jak ułożyć sobie dietę zgodnie z zasadami zdrowego żywienia? To pytanie często pojawiało się na naszym forum, dlatego postanowiłem zebrać najważniejsze dostępne mi informacje na ten temat w postaci jednego krótkiego artykułu, gdyż temat jest bardzo rozległy.

Człowiek do życia i fukcjonowania potrzebuje energii, którą mierzymy w kaloriach. Organizm spala pożywienie w celu uzyskania energii. Wartość energetyczna pożywienia zależy od jego składu:

Podstawowe zasady zdrowego żywienia:

1. wybierać produkty jak najmniej przetworzone (lepiej surowe niż gotowane, lepiej gotowane niż smażone)

2. wybierać produkty o wysokiej zawartości błonnika (chleb razowy, płatki zbożowe, warzywa)

3. unikać węglowodanów prostych (cukier, glukoza, fruktoza czyli wszystko co słodkie)

4. zapewnić wystarczającą ilość tłuszczu, częsty błąd to eliminacja tłuszczów

5. starać się zastępować tłuszcze zwierzęce (tłuste sery, masło, mięso) tłuszczami pochodzenia roślinnego (margaryna, masło orzechowe, oliwa).

6. wybierać białka zwierzęce przed roślinnymi (zwłaszcza kulturyści)

POJĘCIA Z TERMINOLOGII KULTURYSTYCZNEJ

Regeneracja-Poza przemyślanym i dobrze skomponowanym treningiem oraz odpowiednią dietą, jest to najważniejszy czynnik decydujący o przyroście(lub jego braku)masy mięśniowej. Należy pamiętać, że mięsnie rosną właśnie podczas odpoczynku i bez stworzenia im odpowiednich warunków do niego, nie można liczyć na ich rozwój. Takie warunki to m.in.:

-adekwatny do wykonanego wysiłku treningowego czas wypoczynku,

-wspomaganie procesu regeneracji stosowaniem odnowy biologicznej (sauna, masaż, automasaż, pływanie oraz ćwiczenia na basenie, itp.)

-właściwa dieta-dobrana pod kątem wykonywanych treningów i celów postawionych sobie w planie treningowym- wspomagana odpowiednimi suplementami.

TABELA OKREŚLAJĄCA ZALECANĄ DŁUGOŚĆ ODPOCZYNKU W STOSUNKU DO INTENSYWNOŚCI TRENINGÓW:

Grupa mięśniowa	Przy intensywności niskiej	Przy intensywności średniej	Przy intensywności wysokiej
Mięśnie klatki piersiowej	2-3 dni	4-5 dni	6-7 dni
Mięśnie najszersze grzbietu	2-3 dni	4-5 dni	6-7 dni
Mięśnie dolnego grzbietu	2-3 dni	4-5 dni	niewskazana
Mięsnie dwugłowe ramion	2 dni	3 dni	4-5 dni
Mięśnie trójgłowe ramion	2 dni	3 dni	4-5 dni
Mięsnie naramienne	2 dni	3 dni	4 dni
Mięśnie czworoboczne (kapturowe)	2 dni	3 dni	4 dni
Mięsnie brzucha	2 dni	3 dni	4 dni
Mięśnie czworogłowe ud	3 dni	4 dni	5-7 dni
Mięsnie dwugłowe ud	3 dni	4 dni	5-6 dni
Mięsnie łydek	2 dni	3 dni	4 dni

Intensywność-na to pojęcie składa się wiele czynników, jak: ilość serii, ilość powtórzeń w seriach, wielkość stosowanego ciężaru, długość przerw wypoczynkowych pomiędzy poszczególnymi seriami, ćwiczeniami i treningami, tempo ruchu podczas wykonywania ćwiczeń. Manipulując tymi czynnikami regulujemy poziom intensywności. Oczywiście nie muszą ulegać zmianie wszystkie na raz wymienione czynniki-zmiana już jednego z nich powoduje różnicę w poziomie intensywności(np. zmniejszając jedynie przerwy wypoczynkowe pomiędzy seriami, przy pozostawieniu wszystkich innych czynników bez zmian podnosi poziom intensywności treningu-proporcjonalnie do zmiany długości przerw).

Bardzo ważnym elementem planowania treningów jest uwzględnienie różnicowania poziomu intensywności. I to zarówno na przestrzeni kolejnych tygodni, jak i całego roku. Trening siłowy ze zmiennym poziomem intensywności jest efektywniejszy, niż trening ze stałą intensywnością przez cały rok. Stosowanie przez cały czas jednakowego poziomu intensywności prowadzi do znużenia treningiem, braku postępów, a jeśli do tego jest to stale wysoka intensywność-może prowadzić do przetrenowania. Do tego celu służą właśnie wyżej wymienione czynniki. Upraszczając-po treningu(lub maksymalnie dwóch)o wysokiej intensywności na daną grupę mięśniową-następny niech będzie lżejszy( o niższej intensywności).To samo tyczy się planowania długofalowego-po okresie, w którym przeważają treningi o intensywności wysokiej, powinien następować okres z przewagą treningów lżejszych(o niższej intensywności).Oczywiście nie należy popadać w skrajności-zbyt duża ilość treningów lekkich może prowadzić do zastoju w rozwoju umięśnienia. I odwrotnie-zbyt dużo treningów ciężkich prowadzić może do przetrenowania. Tak, więc trzeba uważnie wsłuchiwać się w sygnały wysyłane nam przez organizm, by w porę korygować wszelkie nieprawidłowości w swoim programie treningowym.

Plan treningowy-w kulturystyce, podobnie jak w innych dziedzinach życia, bardzo istotna rolę odgrywa prawidłowe planowanie. Dobry plan treningowy jest fundamentem przyszłego sukcesu. Powinniśmy zaplanować nie tylko kolejne 2-3 treningi (minicykle), ale wskazane jest również planowanie długofalowe-na przestrzeni roku (makrocykle). Konkretny plan treningowy powinien określać przede wszystkim cel, jaki pragniemy osiągnąć w danym okresie treningowym(np. budowanie masy, siły, poprawa wytrzymałości, regeneracja, itd.).Wybranemu przez nas celowi powinny być podporządkowane konkretne elementy składowe: ilość treningów w tygodniu, ilość treningów i ich rozkład ze względu na poszczególne grupy mięśniowe(wraz z rozkładem ich poziomu intensywności), liczbę serii, powtórzeń, wielkość obciążeń, długość przerw wypoczynkowych(pomiędzy seriami i pomiędzy kolejnymi treningami).Bardzo potrzebnym elementem(szczególnie do późniejszych analiz), jest prowadzenie zeszytu treningowego, w którym będziemy zapisywać wszystko, co wykonaliśmy na treningu(ze szczegółami).

Nasze treningi powinny być ukierunkowane na wyznaczony cel i w związku z tym powinny różnić się od siebie(adekwatnie do postawionego celu).I tak np.:

Trening na masę-oparty powinien być na ćwiczeniach podstawowych(przysiady, wyciskania, uginania i wyprosty ramion, itp.)z wolnymi ciężarami(sztanga, sztangielki)-ilość serii kształtować się powinna następująco: na duże grupy mięśniowe(np. klatka, grzbiet, uda) ok.12-16 serii, na mniejsze(np. łydki, bicepsy, tricepsy) ok. 9-12 serii(ponadto 1-3 serii rozgrzewkowych w obu przypadkach),ilość powtórzeń 6-12,przerwy pomiędzy seriami ok.2-3 minut. Każda grupa mięśniowa trenowana raz w tygodniu. Czas trwania:4-8 tygodni. Oczywiście jest to tylko bardzo ogólny zapis, a od tych zasad są odstępstwa, ponieważ każdy organizm reaguje inaczej na te same bodźce.

Trening na poprawę siły-każda grupa mięśniowa trenowana raz w tygodniu. Trening na dużych ciężarach z małą ilością powtórzeń w seriach(8-1).Przerwy pomiędzy seriami wydłużamy do 3-5 minut. Na duże grupy wykonujemy 8-10 serii, na małe 6-8 serii(plus 2-3 serie rozgrzewkowe w obu przypadkach).Trening oparty na podstawowych ćwiczeniach(wyciskania, przysiady, uginania i wyprosty ramion, itp.) z użyciem wolnych ciężarów(sztanga, sztangielki).Czas trwania: 4-8 tygodni(nie dłużej) Oczywiście jest to tylko bardzo ogólny zapis, a od tych zasad są odstępstwa, ponieważ każdy organizm reaguje inaczej na te same bodźce. I tak w rzeczywistości, każdy powinien wypracować sobie osobisty program-adekwatny do indywidualnych predyspozycji organizmu, a zapis ogólny powinien służyć, jako podstawa do dalszych prób wypracowania tego programu.

Trening na rzeźbę-tutaj zalecana jest większa liczba treningów(nawet do 6 tygodniowo)-każdą grupę mięśniową trenujemy nawet 2 razy w tygodniu. Treningi krótkie, bardzo intensywne(przerwy pomiędzy seriami zmniejszamy do 60-30 sekund) z dużą różnorodnością ćwiczeń(dodajemy więcej ćwiczeń izolowanych, jak np. rozpiętki w leżeniu, krzyżowanie linek wyciągów, ćwiczenia na maszynach treningowych).Można stosować superserie, serie łączone, serie potrójne, gigantserie(powyżej 3 ćwiczeń na tę samą grupę wykonywanych w minimalnych odstępach)-oczywiście w miarę zaawansowania ćwiczącego. Na większe grupy mięśniowe wykonujemy 12-9 serii, na mniejsze10-7 serii-ilość powtórzeń nie mniejsza niż 10-12.Dobre połączenie to wykonanie po treningu siłowym treningu aerobowego(30-45 minut). Oczywiście jest to tylko bardzo ogólny zapis, a od tych zasad są odstępstwa, ponieważ każdy organizm reaguje inaczej na te same bodźce. I tak w rzeczywistości, każdy powinien wypracować sobie osobisty program-adekwatny do indywidualnych predyspozycji organizmu, a zapis ogólny powinien służyć, jako podstawa do dalszych prób wypracowania tego programu.

Trening w okresie regeneracyjnym-Cykl ten stosujemy po każdym ciężkim cyklu, np. budowania siły. Jest to czas, w którym dajemy mięśniom trochę potrzebnego im luzu. Czas jego trwania jest ściśle zależny od stopnia intensywności treningów w cyklu poprzedzającym i wynosi od 2 do 4 tygodni. Obciążenia, jakie stosujemy pozwalać mają na swobodne wykonanie 12-15 ruchów w każdej serii( z zapasem 2-3 powtórzeń, których oczywiście nie wykonujemy).Ilość serii na poszczególne grupy zbliżona do okresu budowania masy. Długość przerw pomiędzy seriami ok.2 minut-przy ćwiczeniach typowo siłowych(jak np. wyciskania, przysiady)-do 3-3,5 minuty. Każdą grupę trenujemy raz na 5-6 dni. Dobór ćwiczeń jest sprawa indywidualną-jest to także czas leczenia ewentualnych kontuzji(takich, które pozwalają na kontynuowanie treningów)i pod tym kątem można układać plan ćwiczeń na poszczególne grupy mięśniowe. I tak w rzeczywistości, każdy powinien wypracować sobie osobisty program-adekwatny do indywidualnych predyspozycji organizmu, a zapis ogólny powinien służyć, jako podstawa do dalszych prób wypracowania tego programu.

Rozgrzewka-Jest bardzo istotnym elementem treningu. Zaniedbanie jej lub wykonanie niepoprawnie może być przyczyną wielu, często niebezpiecznych kontuzji. Każdy trening, nawet lekki powinien być nią poprzedzony. Jak powinna wyglądać rozgrzewka? Przede wszystkim powinna obejmować swoim zakresem część ciała, którą będziemy trenować. Jedną ze skuteczniejszych metod, jest wykonywanie rozgrzewki składającej się z trzech części(każda trwająca min. 3-5 minut).Część pierwsza, to wstęp do rozgrzewki. Powinien obejmować ćwiczenia krążeniowe ogólne, jak np. rower stacjonarny, bieżnia, stepper, bieg w miejscu, skakanka, itp. Celem tej części rozgrzewki jest pobudzenie układu krwionośnego, oraz stawów i ścięgien do wytężonej pracy. Część druga, to rozgrzewka właściwa-obejmująca swoim zakresem obszar, który będziemy trenowali siłowo. Ma ona za zadanie przygotować konkretne mięśnie, stawy i ścięgna do przeciążeń, na jakie będą narażone podczas treningu. Jakie ćwiczenia są polecane w tej części-opis znajduje się w działach poświęconych treningowi poszczególnych grup mięśniowych. Część trzecia, to rozciąganie mięśni. Jej celem jest zwiększenie zakresu ruchomości stawów, wzmocnienie ścięgien, lepsze ukrwienie mięsni. Konkretny opis ćwiczeń rozciągających polecanych na poszczególne mięsnie jest zawarty w rozdziale ”Streching- rozciąganie mięśni”. Po tak wykonanej rozgrzewce możemy śmiało przystąpić do treningu siłowego. Zalecane jest jednak ostrożne dozowanie obciążeń w pierwszych seriach ćwiczeń na każdą grupę mięśniową. Szczególnie, jeśli planujemy trening z użyciem dużych(powyżej 70% ciężaru maksymalnego)obciążeń. Dobrym rozwiązaniem jest wykonanie 1-2 serii rozgrzewkowych podstawowego ćwiczenia(np. wyciskania na ławce płaskiej lub skośnej, wyciskania w siadzie na barki, przysiadów, prostowania nóg na maszynie, itp.) z mniejszym obciążeniem(40-50% ciężaru maksymalnego) i większą ilością powtórzeń:12-15.Dopiero teraz możemy bezpiecznie przejść do serii ciężkich, z większym obciążeniem.

Kolejność wykonywania ćwiczeń -ma ona istotny wpływ na osiągane efekty. Liczba możliwych kombinacji układania ćwiczeń na poszczególnych treningach jest niezliczona, jednak najbardziej efektywne są takie warianty:

-w pierwszej kolejności wykonujemy ćwiczenia na duże grupy mięśniowe-jeśli najpierw przećwiczymy małe grupy mięśniowe- ujemnie wpłynie to na wielkość obciążeń, jakie będziemy w stanie zastosować w treningu dużych grup(wyjątek podczas stosowania zasady ”wstępnego zmęczenia mięsni”)

-w pierwszej kolejności wykonujemy ćwiczenia złożone( jak: wyciskania, przysiady), izolowane( jak:rozpiętki, ćwiczenia na maszynach) w drugiej kolejności (wyjątek podczas stosowania zasady ”wstępnego zmęczenia mięsni”)

-ćwiczenie antagonistycznych grup-polega na wykonywaniu ćwiczeń na przeciwstawne grupy mięśniowe jedno po drugim(np. seria uginania ramion ze sztangą na bicepsy, a po niej seria prostowania ramion na wyciągu na tricepsy i ponownie),

-wykonujemy ćwiczenia na tę samą grupę jedno po drugim. Polega to na wykonywaniu sekwencji różnych ćwiczeń na tę samą grupę. Skuteczna metoda w okresie pracy nad rzeźbą mięśni.

Kolejność jest istotna nie tylko w obrębie pojedynczego treningu, ale także podczas planowania treningów na przestrzeni tygodnia lub innego okresu czasu(jednego minicyklu, podczas którego wykonujemy po jednym treningu na każdą grupę).W tym przypadku należy pamiętać podczas układania planu treningowego o następujących zasadach:

-nie powinno się trenować mięsni grzbietu w przeddzień treningu mięsni ud( grzbiet ma zbyt mało czasu na regeneracje-szczególnie dolne partie),

-analogicznie jest z:

-mięśniami naramiennymi i klatki piersiowej,
-naramiennymi i trójgłowymi ramion(tricepsami),
-dwugłowymi ramion(bicepsami) i górnymi grzbietu,
-przedramion i dwugłowymi ramion(bicepsami),
-przedramion i trójgłowymi ramion(tricepsami),
-łydek i ud

W tej tabeli odnajdziesz podstawowe metody/zasady treningu kulturystycznego
(wraz z opisem i charakterystyką) niezbędne do kompleksowego planowania swojego własnego programu treningowego.

Metoda/zasada:	Charakterystyka metody/zasady:	Polecana dla:
Treningu	Polega na tym, że mięsnie rosną tylko wtedy, gdy trenujemy. W przypadku, gdy nie trenujemy-mięśnie nie tylko nie rosną, ale tracą na sile i obwodach.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Stopniowego przeciążania mięśni	Polega na tym, że aby mięśnie ciągle się rozrastały, musimy zmuszać je do coraz cięższej pracy. Oznacza to podnoszenie coraz większych ciężarów oraz zwiększanie liczby wykonywanych serii i treningów(oczywiście nie w nieskończoność, ale kierując się zasadami treningu kulturystycznego). Jest to istota stopniowego przeciążania mięśni.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Ćwiczeń w seriach	Stosując wiele serii, a nie pojedynczych powtórzeń na dana grupę mięśniową, możemy doprowadzić do jej pełnego wyczerpania, a przez to pobudzać ja do maksymalnej hipertrofii mięśniowej.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Zwiększania obciążeń treningowych	Zwana też zasadą wzrostu intensywności mówi, że mięśnie z czasem dostosowują swoje parametry(siłę i masę)do określonych stosowanych obciążeń. Prowadzi to do zatrzymania procesu rozwoju mięśni. Jeżeli naszym celem jest rozwój masy mięśniowej, to należy zmuszać mięśnie do stale zwiększającego się wysiłku.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Treningu piramidalnego	Polega na stosowaniu-przy wykonywaniu kilku serii danego ćwiczenia-pierwszej serii z małym obciążeniem i dużą ilością powtórzeń, by w kolejnych seriach zwiększać obciążenie jednocześnie zmniejszając proporcjonalnie liczbę powtórzeń.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Potrzeby regeneracji	Mówi, że aby mięśnie po intensywnym treningu rozwijały się, muszą mieć stworzone odpowiednie warunki do tego, aby po pierwsze: uszkodzenia włókien mięśniowych, do jakich dochodzi podczas intensywnego treningu siłowego zostały przez organizm naprawione, i po drugie:, aby po zregenerowaniu włókna mięśniowe miały jeszcze czas na zwiększenie swojego poprzecznego przekroju-czyli na rozwój. Upraszczając: ilość czasu przeznaczonego na odpoczynek musi być proporcjonalna do natężenia intensywności treningów.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
GAS- adaptacji ogólnej	Mówi, że po okresie treningów o intensywności wysokiej koniecznie powinien następować okres treningów o intensywności dużo niższej-zapobiega to przetrenowaniu.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Izometryczna	Polega na napinaniu mięsni w trakcie przerw pomiędzy seriami. Naprężanie jest formą ćwiczenia izometrycznego i jest bardzo skuteczne w separowaniu i podkreślaniu definicji każdej grupy mięśniowej.	Wszystkich-bez względu na staż treningowy
Treningu dzielonego	Polega na możliwości podnoszenia poziomu intensywności poprzez stosowanie różnych wariantów programów treningowych. I tak np. można zdecydować się na trening górnej połowy ciała jednego dnia, a dolnej połowy drugiego. Można też ćwiczyć niektóre dolne i górne grupy mięśniowe w jednym dniu treningowym, a inne-w następnym. Niezależnie od przyjętego wariantu rezultatem będzie zawsze wzrost intensywności.	średniozaawansowanych i zaawansowanych
Priorytetu	Polega na ćwiczeniu słabiej rozwiniętych grup mięśniowych(lub poszczególnych rejonów) na początku treningu, kiedy dysponujemy największym zasobem energii, co pozwala na przećwiczenie tych mięśni z możliwie maksymalną intensywnością.	średniozaawansowanych i zaawansowanych
Serii przeplatanych	Polega na wplataniu ćwiczeń na małe, wolniej rozwijające się grupy mięśniowe(jak np. łydki, przedramiona),pomiędzy seriami ćwiczeń na główne grupy mięśniowe(np. w przerwach pomiędzy seriami wyciskania na ławce w treningu klatki).	średniozaawansowanych i zaawansowanych
Superserii	Polega na wykonywaniu dwóch ćwiczeń na antagonistyczne grupy mięśniowe(jak np. unoszenie przedramion-na bicepsy i prostowanie rąk na wyciągu-na tricepsy)po jednej serii każdego z nich bez przerw lub z niewielka przerwą wypoczynkową między nimi.	średniozaawansowanych i zaawansowanych
Serii łączonych	Polega na wykonywaniu superserii,ale obejmującej dwa ćwiczenia na tę sama grupę mięśniową-np. rozpiętki w leżeniu na ławce płaskiej i przenoszenie sztangielki w poprzek ławki w treningu klatki piersiowej.	średniozaawansowanych i zaawansowanych
Potrójnych serii(trisetów)	Polega na wykonywaniu trzech ćwiczeń pod rząd na tę samą grupę mięśniową, z możliwie najkrótszymi przerwami odpoczynkowymi pomiędzy nimi. Technika ta powinna być stosowana tylko okresowo np. w trakcie przygotowań do zawodów. Przykład serii potrójnej: wyciskanie sztangi na ławce płaskiej-wyciskanie sztangielek na ławce skośnej-przenoszenie sztangielki w poprzek ławki-angażuje kompleksowo całą grupę mięsni piersiowych.	zaawansowanych
Wielkich serii(gigantsetów)	Polega na wykonywaniu 4-6 ćwiczeń na tę sama grupę mięśniową z możliwie najkrótszymi przerwami wypoczynkowymi pomiędzy nimi-stosowana w celu całkowitego wyczerpania i maksymalnego pobudzenia ćwiczonych mięśni. Stosowana jedynie okazjonalnie-organizm po takim treningu potrzebuje dłuższego czasu na regeneracje. Powoduje raczej wzrost wytrzymałości mięsni, niż przyrost jego masy.	zaawansowanych
Powtórzeń negatywnych	Polega na stawianiu oporu siłom grawitacji w trakcie opuszczania ciężaru. Stosowany ciężar jest na ogół większy od maksymalnego w danym ćwiczeniu-w związku z tym potrzebna przy treningu tą metodą, jest pomoc i asekuracja ze strony partnera. Jest to bardzo intensywna forma treningu-zaleca się stosowanie jej jedynie okresowo(wiąże się również z dużą obolałością mięśniową)	zaawansowanych
Powtórzeń wymuszonych	Polega na wykonywaniu z pomocą partnera dodatkowych 1-3 ruchów po wykonaniu maksymalnej liczby powtórzeń samodzielnie. Jest to bardzo intensywna forma treningu-zaleca się stosowanie jej jedynie okresowo(wiąże się również z dużą obolałością mięśniową)	zaawansowanych
Treningu podwójnie dzielonego	Polega na wykonywaniu dwóch sesji treningowych jednego dnia-sesji porannej, na której trenujemy jedną-dwie grupy mięśniowe oraz sesji popołudniowej, na której trenujemy pozostałe(ą) grupy(ę)zaplanowane na dany dzień. Zapewnia ona więcej energii na poszczególnych sesjach, a przez to wpływa na podniesienie intensywności.	zaawansowanych
Serii ze zdejmowaniem obciążenia	Polega na wykonywaniu maksymalnej liczby powtórzeń z danym ciężarem, po czym zmniejszaniu go o ok.10-20% i wykonaniu dalszych powtórzeń. Całkowita ilość powtórzeń wykonanych w ten sposób traktowana jest, jako jedna seria.	zaawansowanych
Treningu instynktownego	Polega na eksperymentowaniu z własnym treningiem i jednoczesnym wsłuchiwaniu się w reakcje organizmu na konkretne rodzaje treningu. Ma ona na celu dostosowanie treningu pod względem wszystkich jego elementów(jak: ilość serii, powtórzeń, długość przerw pomiędzy seriami, wielkość obciążeń, itp.)do tego, co najlepsze akurat dla nas.	zaawansowanych
Wstępnego zmęczenia mięsni	Polega na wstępnym zmęczeniu dużych mięśni ćwiczeniami izolowanymi w celu jeszcze większego zmęczenia ich ćwiczeniami złożonymi. Na przykład, jeżeli w ćwiczeniu złożonym(jak przysiady ze sztangą)poza ćwiczonymi mięśniami czworogłowymi pracują jeszcze proste grzbietu, to wykonując przed przysiadami ćwiczenie izolowane (np. prostowanie nóg na maszynie w siadzie)zmęczymy wstępnie same mięsnie czworogłowe i przystępując do przysiadów będą one dużo bardziej zmęczone, niż proste grzbietu. Metoda szczególnie pomocna, gdy z powodu drobnych kontuzji nie możemy w ćwiczeniach złożonych użyć odpowiednio dużego ciężaru.	zaawansowanych
Powtórzeń oszukanych	Polega na wykonywaniu dodatkowych 1-3 powtórzeń na końcu serii z pomocą przyruchów- dodatkowych ruchów ciała np. bujanie tułowiem podczas uginania ramion ze sztangą w staniu-technika stosowana okresowo-szczególnie podczas okresu budowania masy i siły. Zbyt częste jej stosowanie może prowadzić do wyrobienia u ćwiczącego złych nawyków technicznych.	zaawansowanych

 

16

1

---