4.17. Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne

		Projekt budżetu na 2005 r.
				z tego:		%
Wyszczególnienie	2004 r.	Ogółem		wydatki bieżące	majątkowe	3:2
	w tysiącach złotych
1	2	3	4		5	6
Wydatki ogółem z tego:	46.041.252	42.987.742	42.983.891		3.851	93,4
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych	20.836374	18.646.320	18.646.320			89,5
Fundusz Alimentacyjny	524.849
Fundusz Emerytalno-Rentowy	15.065.7476	14.250.000	14.250.000			94,6
Fundusz Prewencji Rehabilitacji	29.100
Składki na ubezpieczenia społeczne	968.784	1.033.717	1.033.717			106,7
Pozostała działalność	616	584	584			94,8
Renty strukturalne	9.108	9.780	9.780			107,4
Świadczenia pieniężne z zaopatrzenia emerytalnego	8.371.626	8.797.157	8.793.306		3.851	105,1
Uposażenia prokuratorów wstanie spoczynku oraz uposażenia rodzinne	108.171	110.122	110.122			101,8
Uposażenia sędziów w stanie spoczynku oraz uposażenia rodzinne	126.878	140.062	140.062			110,4

Wydatki budżetu na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w 2005 r. zaplanowano w wysokości 42.987.742 tys. zł, tj. o 3.053.510 tys. zł mniej (o 6,6%) w stosunku do przewidywanych wydatków w 2004 r.

Wydatki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne obejmują:

1) dotację dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

2) dotację dla Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,

3) wydatki na renty strukturalne, wypłacane przez KRUS od 2003 r. na podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie,

4) wydatki na świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego tzw. służb mundurowych finansowane z budżetów urzędów ministrów właściwych do spraw: obrony narodowej, wewnętrznych oraz sprawiedliwości,

5) uposażenia sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku oraz uposażenia ich rodzin finansowane z budżetu urzędu ministra właściwego do spraw sprawiedliwości,

6) uposażenia sędziów w stanie spoczynku Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądów powszechnych oraz uposażenia ich rodzin finansowane z budżetu tych sądów,

7) uposażenia prokuratorów w stanie spoczynku Instytutu Pamięci Narodowej oraz uposażenia ich rodzin,

8) składki na ubezpieczenie społeczne, płacone przez budżet państwa za niektóre grupy ubezpieczonych, finansowane w ramach budżetu części 73 - ZUS (za osoby przebywające na urlopach wychowawczych, osoby pobierające zasiłki macierzyńskie oraz za osoby niepełnosprawne),

9) wydatki na renty odszkodowawcze wypłacane przez ZUS dla osób poszkodowanych przez wojska b. ZSSR stacjonujące w Polsce.

W 2005 r. w dziale obowiązkowe ubezpieczenia społeczne nie została przewidziana dotacja dla Funduszu Alimentacyjnego, ponieważ w myśl postanowień ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych Fundusz Alimentacyjny przeszedł w stan likwidacji z dniem 1 maja 2004 r.

Ponadto na 2005 r. nie została zaplanowana dotacja dla Funduszu Prewencji i Rehabilitacji. Znowelizowana w 2004 r. ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników podwyższyła odpis z Funduszu Składkowego na Fundusz Prewencji i Rehabilitacji do wysokości 5% planowanych wydatków Funduszu Składkowego. Jednocześnie część wydatków (wydatki osobowe) z Funduszu Prewencji i Rehabilitacji została przesunięta do Funduszu Administracyjnego. W związku z tym uznano, że w 2005 r. Fundusz Prewencji i Rehabilitacji nie będzie zasilany dotacją z budżetu państwa, a ustalenie odpisu z Funduszu Składkowego na maksymalnym poziomie dozwolonym ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników zapewni realizację wydatków z tego Funduszu.

Wydatki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne na 2005 r. oszacowane zostały z uwzględnieniem następujących podstawowych założeń:

1) w roku 2005 r. nie zostanie przeprowadzona waloryzacja emerytur i rent pracowniczych (i pochodnych) oraz rolniczych i mundurowych. Zgodnie z uchwaloną przez Sejm RP ustawą z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytury i renty będą podlegały waloryzacji od marca roku kalendarzowego następującego po roku kalendarzowym, w którym skumulowany wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych za kolejne lata osiągnie poziom co najmniej 105%;

2) kwota refundacji dla FUS z tytułu przekazania składek do OFE wyniesie 11.293.791 tys. zł. W budżecie państwa planowana na 2005 r. kwota refundacji składek do OFE obciąża rozchody budżetu państwa;

3) w 2005 r. uszczuplenie dochodów własnych FUS ze składek w związku z obowiązkiem odprowadzenia części składki emerytalnej do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) wyniesie 0,20% podstawy wymiaru składki emerytalnej;

4) wprowadzone zostaną działania przewidziane w „Programie uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych” w zakresie powszechnego (pracowniczego) i rolniczego systemu ubezpieczenia społecznego:

a) skutkujące ograniczeniem dotacji dla FUS (zwiększenie wpływów ze składek w wyniku zmiany wysokości składek opłacanych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, uszczelnienia systemu ubezpieczeń społecznych, ograniczenie wydatków z FUS poprzez zmiany zasad zmniejszania i zawieszania świadczeń emerytalno-rentowych w przypadku osiągania przychodów przez świadczeniobiorców oraz racjonalizację w wypłatach zasiłków chorobowych),

b) skutkujące ograniczeniem dotacji dla Funduszu Emerytalno-Rentowego na skutek zwiększenia dochodów ze składek poprzez powiązanie wysokości składki opłacanej na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z dochodowością gospodarstwa rolnego.

W roku 2005 wydatki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, w grupie dotacje i subwencje, ukształtują się na poziomie 32.896.650 tys. zł, z tego przypada na:

1) dotację dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - 18.646.320 tys. zł,

2) dotację dla Funduszu Emerytalno-Rentowego - 14.250.000 tys. zł,

3) dotację dla KRUS na koszty obsługi rent strukturalnych w rolnictwie - 330 tys. zł.

Dotacja dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 18.646.320 tys. zł przeznaczona jest na:

- sfinansowanie wypłat świadczeń zleconych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych do realizacji,

- dotację uzupełniającą, wynikającą z ustawowo zapisanej gwarancji państwa wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W porównaniu do przewidzianej dotacji w roku 2004, dotacja dla FUS zmniejsza się w 2005 r. o 10,5%. Niższy poziom dotacji dla FUS w 2005 r. wynika przede wszystkim z wdrożenia rozwiązań zawartych w „Programie uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych”, w tym odejście od corocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych.

Dotacja dla Funduszu Emerytalno-Rentowego wyniesie w 2005 r. 14.250.000 tys. zł i będzie stanowiła 94,6% kwoty planowanej na 2004 r. Mniejsze zapotrzebowanie na dotację dla FER spowodowane jest głównie planowanymi dodatkowymi wpływami ze składek od rolników na skutek wprowadzenia zmian w zasadach naliczania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Przewiduje się bowiem, że od 2005 r. składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników będzie się składała ze składki osobowej oraz składki dochodowej, której wysokość będzie uzależniona od dochodowości gospodarstwa.

W kwocie dotacji dla Funduszu Emerytalno-Rentowego KRUS przewidziano także środki w wysokości 1.772.398 tys. zł, na składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników, które zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia pokrywane są z dotacji budżetu państwa.

Szczegółowe omówienie planów finansowych tych funduszy przedstawiono w rozdziale dotyczącym państwowych funduszy celowych. Ponadto w rozdziale dotyczącym państwowych funduszy celowych przedstawiono omówienie planu finansowego Funduszu Administracyjnego, dla którego dotacja w kwocie 366.000 tys. zł jest uwzględniona w wydatkach Funduszu Emerytalno-Rentowego.

Wydatki budżetu związane z ustawowym obowiązkiem opłacenia przez budżet państwa składek na ubezpieczenie społeczne za pewne grupy ubezpieczonych, finansowane w ramach budżetu części 73 - Zakład Ubezpieczeń Społecznych, planuje się w wysokości 1.033.717 tys. zł. Planowane środki stanowią w 2005 r. dochód Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wydatki budżetu związane z wypłatą przez KRUS, w 2005 r., rent strukturalnych dla rolników, zaplanowano na kwotę 9.450 tys. zł, zaś łącznie z kosztami ich obsługi w wysokości 330 tys. zł, wydatki na ten cel wyniosą 9.780 tys. zł.

Wydatki na renty odszkodowawcze wypłacane przez ZUS zaplanowano w wysokości 584 tys. zł. Od października 1993 r. z budżetu państwa wypłacane są renty odszkodowawcze dla osób poszkodowanych przez żołnierzy wojsk b. ZSRR, które czasowo stacjonowały w Polsce. W 1993 r. w ramach rozliczeń związanych z wycofywaniem wojsk rosyjskich, Federacja Rosyjska przekazała jednorazowo kwotę 2.130 tys. zł na wypłaty rent odszkodowawczych dla osób poszkodowanych przez żołnierzy wojsk ZSRR, które czasowo stacjonowały w Rzeczypospolitej Polskiej. Na podstawie upoważnienia zawartego w art. 38 ustawy budżetowej na rok 1994 Minister Finansów dokonał lokaty tych środków w Banku Gospodarstwa Krajowego. Od 1995 r. środki te są lokowane w NBP jako lokaty terminowe i są źródłem częściowego finansowania wydatków na renty odszkodowawcze.

Wydatki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w 2005 r. dla żołnierzy i funkcjonariuszy oraz sędziów i prokuratorów zostały zaplanowane w wysokości 9.047.341 tys. zł, z tego: wydatki bieżące - 9.043.490 tys. zł oraz wydatki inwestycyjne
- 3.851 tys. zł.

Wydatki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne służb mundurowych obejmują wydatki związane z wypłatą:

1) świadczeń z tytułu zaopatrzenia emerytalno-rentowego dla byłych żołnierzy i funkcjonariuszy finansowanych z budżetów Ministrów: Obrony Narodowej, Sprawiedliwości oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji - 8.797.157 tys. zł,

2) uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku oraz uposażeń rodzinnych finansowanych z budżetu Ministra Sprawiedliwości, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego, Instytutu Pamięci Narodowej
- Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Sądów powszechnych
- 250.184 tys. zł.

Przeważająca część wydatków z ubezpieczenia społecznego służb mundurowych, tj. 97,6% całości wydatków bieżących, stanowią świadczenia pieniężne z zaopatrzenia emerytalnego oraz uposażenia sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku i uposażenia rodzinne - 8.827.546 tys. zł, z czego przypada na wypłatę:

- świadczeń emerytalno-rentowych dla byłych żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy
- 8.578.071 tys. zł,

- uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku oraz uposażeń rodzinnych
- 249.084 tys. zł,

- pozostałych świadczeń - 391 tys. zł.

Pozostałe wydatki bieżące wynoszące 215.944 tys. zł przeznaczone są m.in. na: wypłaty 12 miesięcznych uposażeń dla ok. 2.700 żołnierzy zwalnianych ze służby - 107.269 tys. zł, uposażeń dla żołnierzy i funkcjonariuszy oraz wynagrodzeń wraz z pochodnymi dla pracowników i członków korpusu służby cywilnej - 29.346 tys. zł, fundusz świadczeń socjalnych - 43.986 tys. zł oraz na zakup towarów i usług 16.416 tys. zł.

Wzrost wydatków na ubezpieczenia społeczne służb mundurowych o 5,1% w stosunku do budżetu po zmianach na 2004 r. spowodowany jest zwiększeniem liczby świadczeniobiorców oraz tym, iż środki na wypłaty uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku zostały zwaloryzowane planowanym na 2005 r. wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń 103,0%. Natomiast środki przeznaczone na wypłaty rent i emerytur dla żołnierzy i funkcjonariuszy na 2005 rok nie zostały zwaloryzowane - zgodnie z obowiązującymi zasadami waloryzacji wynikającymi z ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przeciętna liczba świadczeniobiorców w 2005 r. w grupie żołnierzy i funkcjonariuszy wynosić będzie 340.840 osób i wzrośnie w stosunku do 2004 r. o 9.125 osób. Największy przyrost świadczeniobiorców planowany jest przez Wojskowe Biuro Emerytalne Ministra Obrony Narodowej - o 6.200 osób oraz Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - o 2.425 osób.

Zakłada się, że średnie świadczenie emerytalno-rentowe służb mundurowych w 2005 r. wyniesie 2.097 zł.

W 2005 r. planowane zatrudnienie w organach emerytalno-rentowych służb mundurowych wynosić będzie 820 osób, tj. o 19 etatów mniej w stosunku do prze­widywanego wykonania 2004 r.

Wydatki inwestycyjne zostały zaplanowane w kwocie 3.851 tys. zł w budżetach:

- Ministra właściwego do spraw obrony narodowej - 791 tys. zł z przeznaczeniem na inwestycje budowlane i zakupy sprzętu dla Wojskowych Biur Emerytalnych,

- Ministra właściwego do spraw wewnętrznych - 3.060 tys. zł na rozbudowę budynku przy ul. Pawińskiego, rozbudowę sieci LAN i systemu kontroli dostępu oraz zakup sprzętu informatycznego, transportowego i biurowego dla Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

66

165

---