KOŃCZYNA DOLNA
I) SPLOT KRZYŻOWY (PLEXUS SACRALIS)
Powstaje przez wymieszanie (przegrupowanie) gałęzi przednich (brzusznych) nerwów rdzeniowych
od L4 do Co1.
GAŁĘZIE KRÓTKIE SPLOTU KRZYŻOWEGO (rami breves plexus sacralis).
Gałęzie krótkie splotu krzyżowego zaopatrują:
→ mięsień gruszkowaty (m. piriformis);
→ mięsień zasłaniacz wewnętrzny (m. obturator internus);
→ mięśnie bliźniacze: górny i dolny (mm. gemelli: superior et inferior);
→ mięsień czworoboczny uda (m. quadratus femoris).
GAŁĘZIE DŁUGIE SPLOTU KRZYŻOWEGO.
NERW KULSZOWY (nervus ischiadicus)
Przebieg:
→ z miednicy mniejszej wychodzi przez otwór podgruszkowy (foramen infrapiriforme);
→ biegnie ku dołowi pod mięśniem pośladkowym wielkim (m. gluteus maximus), krzyżuje mięsień bliźniaczy górny (m. gemellus superior), ścięgno mięśnia zasłaniacza wewnętrznego (m. obturator internus, tendo) mięsień bliźniaczy dolny (m. gemellus inferior), mięsień czworoboczny uda
(m. quadratus femoris);
→ następnie biegnie w połowie między guzem kulszowym a szczytem krętarza większego;
→ przebiega w komorze zginaczy uda;
→ wchodzi między m. dwugłowy uda (m. biceps femoris) i m. półbłoniasty (m. semimembranosus);
→ najczęściej tuż nad dołem podkolanowym (fossa poplitea) dzieli się na nerw piszczelowy (n. tibialis) i nerw strzałkowy wspólny (n. peroneus communis).
Zakres zaopatrzenia:
→ składnik piszczelowy (pars tibialis) zaopatruje: mięsień półścięgnisty (m. semitendinosus), mięsień półbłoniasty (m. semimembranosus), głowę długą mięśnia dwugłowego uda (caput longum musculi bicipitis femoris), częściowo mięsień przywodziciel wielki (m. adductor magnus);
→ składnik strzałkowy (pars peroneus) zaopatruje głowę krótką mięśnia dwugłowego uda (caput breve musculi bicipitis femoris); oddaje także gałąź stawową do stawu kolanowego.
Nerw piszczelowy (n. tibialis)
→ przebiega w komorze zginaczy goleni, zaopatrując: mięsień brzuchaty łydki (m. gastrocnemius), mięsień płaszczkowaty (m. soleus), mięsień podeszwowy (m. plantaris), mięsień podkolanowy
(m. popliteus), mięsień zginacz długi palców (m. flexor digitorium longus), mięsień piszczelowy tylny (m. tibialis posterior), mięsień zginacz długi palucha (m. flexor hallucis longus);
→ następnie wnika pomiędzy dwie blaszki troczka zginaczy w kanale kostki przyśrodkowej (canalis malleolaris) i dzieli się na nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny(n. plantaris medialis et lateralis);
→ nerw podeszwowy przyśrodkowy (n. plantaris medialis) zaopatruje: mięsień odwodziciel palucha (m. abductor hallucis), głowę przyśrodkową mięśnia zginacza krótkiego palucha
(m. flexor hallucis brevis, caput mediale), mięsień zginacz palców krótki (m. flexor digitorium brevis), mięśnie glistowate (mm. lumbricales) I i II;
→ nerw podeszwowy boczny (n. plantaris lateralis) zaopatruje: głowę boczną mięśnia zginacza krótkiego palucha (m. flexor hallucis brevis, caput laterale), mięsień przywodziciel palucha
(m. adductor hallucis), mięsień czworoboczny podeszwy (m. quadratus plantae), mięśnie glistowate (mm. lumbricales) III i IV, mięśnie międzykostne podeszwowe i grzbietowe
(mm. interossei plantares et dorsales), mięśnie wyniosłości bocznej stopy.
Nerw strzałkowy wspólny (n. peroneus communis) rozwidla się na:
→ nerw strzałkowy powierzchowny (n. peroneus superficialis), który biegnie w komorze mięśni strzałkowych i zaopatruje mięsień strzałkowy długi i krótki (m. peroneus longus et brevis),
a następnie dzieli się na nerw skórny grzbietowy pośredni i przyśrodkowy (n. cutaneus dorsalis intermedius et medialis), które zaopatrują część centralną grzbietu stopy.
→ nerw strzałkowy głęboki (n. peroneus profundus), który zaopatruje mięśnie grupy przedniej podudzia tj. mięsień piszczelowy przedni (m. tibialis anterior), mięsień prostownik długi palucha (m. extensor hallucis longus) i mięsień prostownik długi palców (m. extensor digitorium longus) oraz mięśnie grzbietu stopy tj. mięsień prostownik krótki palucha (m. extensor hallucis brevis) i mięsień prostownik krótki palców (m. extensor digitorium brevis); nerw ten dzieli się na nerwy grzbietowe palców I i II.
NERW POŚLADKOWY GÓRNY (nervus gluteus superior)
Przebieg:
→ z miednicy mniejszej wychodzi przez otwór nadgruszkowy (foramen suprapiriforme);
Zakres zaopatrzenia:
→ mięsień pośladkowy średni (m. gluteus medius);
→ mięsień pośladkowy mały (m. gluteus minimus);
→ mięsień napinacz powięzi szerokiej (m. tensor fasciae latae).
NERW POŚLADKOWY DOLNY (nervus gluteus inferior)
Przebieg:
→ z miednicy mniejszej wychodzi przez otwór podgruszkowy (foramen infrapiriforme);
Zakres zaopatrzenia:
→ mięsień pośladkowy wielki (m. gluteus maximus);
UWAGA!!! Mięsień pośladkowy górny i dolny są wyłącznie ruchowe i nie zaopatrują skóry pośladka!!!
NERW SKÓRNY UDA TYLNY (nervus cutaneus femoris posterior)
Przebieg:
→ z miednicy mniejszej wychodzi przez otwór podgruszkowy (foramen infrapiriforme);
Zakres zaopatrzenia:
→ zaopatruje skórę jednoimiennej okolicy uda, skórę ⅓ dolnej części pośladka oraz skórę tylnego odcinka krocza.
NERW SROMOWY (nervus pudendus)
Przebieg:
→ z miednicy mniejszej wychodzi przez otwór podgruszkowy (foramen infrapiriforme);
→ owija się dookoła kolca kulszowego;
→ wraca do miednicy mniejszej wraz z naczyniami sromowymi wewnętrznymi przez otwór kulszowy mniejszy (foramen ischiadicum minus);
→ dostaje się do dołu kulszowo-odbytniczego (fossa ischiorectalis);
→ wnika do kanału sromowego (canalis pudendus) i tam ulega podziałowi.
Zakres zaopatrzenia:
→ ruchowo zaopatruje mięśnie przepony miednicy (mięsień dźwigacz odbytu, mięsień guziczny, mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu) oraz mięśnie przepony moczowo-płciowej (mięsień poprzeczny głęboki krocza, mięsień poprzeczny powierzchowny krocza, mięsień opuszkowo-gąbczasty);
→ czuciowo zaopatruje okolicę tylną moszny (♂) lub okolicę tylną warg sromowych większych (♀).
NERW GUZICZNY (nervus coccygeus)
II) SPLOT LĘDŹWIOWY (PLEXUS LUMBALIS)
Powstaje przez wymieszanie (przegrupowanie) gałęzi przednich nerwów rdzeniowych od L1 do L3.
GAŁĘZIE KRÓTKIE SPLOTU LĘDŹWIOWEGO (rami breves plexus lumbalis).
Gałęzie krótkie splotu lędźwiowego zaopatrują:
→ mięsień lędźwiowy większy i mniejszy (m. psoas major et minor);
→ mięsień czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum);
→ mięśnie międzypoprzeczne (mm. intertransversi).
GAŁĘZIE DŁUGIE SPLOTU LĘDŹWIOWEGO.
NERW BIODROWO-PODBRZUSZNY (nervus iliohypogastricus)
Przebieg:
→ oddziela się od splotu lędźwiowego w mięśniu lędźwiowym większym (musculus psoas major);
→ układa się na przedniej powierzchni mięśnia czworobocznego lędźwi (musculus quadratus lumborum)
i ścięgnie mięśnia poprzecznego brzucha (musculus transversus abdominis), które przebija;
→ dalej przechodzi między mięśniem poprzecznym brzucha (musculus transversus abdominis)
i mięśniem skośnym brzucha wewnętrznym (musculus obliquus abdominis internus);
→ wchodzi do pochewki mięśnia prostego brzucha (vagina musculi recti abdominis);
Zakres zaopatrzenia:
→ ruchowo dolne odcinki mięśnia skośnego wewnętrznego i skośnego zewnętrznego brzucha;
→ czuciowo skórę okolicy łonowej i biodrowej.
NERW BIODROWO-PACHWINOWY (nervus ilioinguinalis)
Przebieg:
→ oddziela się od splotu lędźwiowego w mięśniu lędźwiowym większym (musculus psoas major);
→ układa się na przedniej powierzchni mięśnia czworobocznego lędźwi (musculus quadratus lumborum)
i ścięgnie mięśnia poprzecznego brzucha (musculus transversus abdominis), które przebija;
→ dołącza do powrózka nasiennego (funiculus spermaticus) lub więzadła obłego macicy (lig. teres uteri),
biegnąc z nim przez końcowy odcinek kanału pachwinowego (canalis inguinalis);
Zakres zaopatrzenia:
→ ruchowo mięsień poprzeczny, mięsień skośny zewnętrzny i skośny wewnętrzny brzucha;
→ czuciowo poprzez nerwy mosznowe przednie lub wargowe przednie (nervi scrotales anteriores
resp. labiales anteriores) zaopatruje okolicę przednią moszny (♂) lub okolicę przednią warg
sromowych większych (♀).
NERW PŁCIOWO-UDOWY (nervus genitofemoralis)
Przebieg i zakres zaopatrzenia:
→ wychodzi z przedniej powierzchni mięśnia lędźwiowego większego (musculus psoas major),
→ gałąź płciowa (ramus genitalis) przez pierścień pachwinowy głęboki (anulus inguinalis profundus)
wchodzi do kanału pachwinowego (canalis inguinalis), przez który to dostaje się do moszny
lub wargi sromowej większej (labia majora pudendi); gałąź ta ruchowo zaopatruje mięsień
dźwigacz jądra (musculus cremaster) oraz błonę kurczliwą moszny (tunica dartos)
→ gałąź udowa dostaje się do rozstępu naczyń (lacuna vasorum); czuciowo zaopatruje skórę górnego
odcinka trójkąta udowego (regio trigoni femoralis).
NERW SKÓRNY UDA BOCZNY (nervus cutaneus femoris lateralis)
Przebieg:
→ rozpoczyna się w mięśniu lędźwiowym większym (musculus psoas major), biegnie skośnie
na mięśniu biodrowym (musculus iliacus), przebija więzadło pachwinowe (ligamentum inguinale)
i przedostaje się na powierzchnię przednią uda;
Zakres zaopatrzenia:
→ czuciowo skórę okolicy udowej bocznej oraz skórę pokrywającą mięsień napinacz powięzi szerokiej;
NERW UDOWY (nervus femoralis)
Przebieg:
→ jest największym nerwem splotu lędźwiowego;
→ rozpoczyna się w mięśniu lędźwiowym większym (musculus psoas major), następnie układa się
na mięśniu biodrowym (musculus iliacus);
→ przechodzi przez rozstęp mięśni (lacuna musculorum), poniżej więzadła pachwinowego, by dostać
się na powierzchnię przednią uda, gdzie oddaje swoje gałęzie końcowe;
Zakres zaopatrzenia:
→ ruchowo zaopatruje mięsień biodrowo-lędźwiowy (musculus iliopsoas), wspólnie z nerwem
zasłonowym mięsień grzebieniowy (musculus pectineus) oraz prostowniki uda tj.:
- mięsień czworogłowy uda (musculus quadriceps femoris), w skład którego wchodzi: mięsień
prosty uda (musculus rectus femoris), mięsień obszerny boczny (musculus vastus lateralis),
mięsień obszerny przyśrodkowy (musculus vastus medialis) oraz mięsień obszerny pośredni
(musculus vastus intermedius);
- mięsień krawiecki (musculus sartorius);
→ czuciowo zaopatruje skórę okolicy przedniej uda, a za pośrednictwem swej najdłuższej gałęzi
tj. nerwu udowo-goleniowego (nervus saphenus) zaopatruje okolicę przyśrodkową goleni i stopy
aż do nasady palucha.
NERW ZASŁONOWY (nervus obturatorius)
Przebieg:
→ jest jedynym nerwem splotu lędźwiowego, który częściowo przebiega w miednicy mniejszej;
→ początkowo biegnie w mięśniu lędźwiowym większym (musculus psoas major), wzdłuż jego
przyśrodkowego brzegu;
→ dalej przebiega w części podotrzewnowej miednicy, wewnątrz kanału zasłonowego (canalis
obturatorius), wchodząc w skład triady zasłonowej w kolejności od góry N-V-A;
Zakres zaopatrzenia:
Ruchowo zaopatruje:
→ mięsień zasłaniacz zewnętrzny (musculus obturator externus);
→ wszystkie przywodziciele /5/:
- mięsień grzebieniowy (musculus pectineus) /wspólnie z nerwem udowym/;
- mięsień smukły (musculus gracilis);
- mięsień przywodziciel długi (musculus adductor longus);
- mięsień przywodziciel krótki (musculus adductor brevis);
- mięsień przywodziciel wielki (musculus adductor magnus);
→ czuciowo skórę dolnej ⅓ części powierzchni przyśrodkowej uda.
III) TOPOGRAFIA KOŃCZYNY DOLNEJ
ROZSTĘP WSPÓLNY (lacuna communis)
Umożliwia z przodu przejście naczyń i nerwów z jamy miednicy na kończynę dolną /na udo/;
Ograniczenia:
→ od góry: więzadło pachwinowe (ligamentum inguinale)*;
→ od dołu: grzebień kości łonowej (pecten ossis pubis);
→ bocznie: żyła udowa (vena femoralis);
→ przyśrodkowo: więzadło rozstępowe (ligamentum lacunare), a zwłaszcza jego boczny brzeg
zwany więzadłem grzebieniowym (ligamentum pectineale);
Więzadło pachwinowe (ligamentum inguinale) rozpięte jest pomiędzy kolcem biodrowym przednim górnym (spina iliaca anterior superior), a guzkiem łonowym (tuberculum pubicum);
od więzadła pachwinowego odchodzi ku dołowi pasmo włókniste tzw. łuk biodrowo-grzebieniowy (arcus iliopectineus), który dzieli rozstęp wspólny na część boczną czyli rozstęp mięśni
(lacuna musculorum) i część przyśrodkową czyli rozstęp naczyń (lacuna vasorum);
Zawartość:
rozstęp mięśni (lacuna musculorum) zawiera:
→ mięsień biodrowo-lędźwiowy (musculus iliopsoas);
→ nerw udowy (nervus femoralis);
rozstęp naczyń (lacuna vasorum) zawiera:
→ /bocznie/ tętnica udowa (arteria femoralis);
→ /przyśrodkowo/ żyła udowa (vena femoralis);
→ /na przednim obwodzie tętnicy udowej/ gałąź udowa nerwu płciowo-udowego (ramus femoralis
nervi genitofemoralis).
TRÓJKĄT UDOWY WIĘKSZY i MNIEJSZY (trigonum femorale major et minor)
Ograniczenia: /dla obydwu trójkątów/
→ od góry: więzadło pachwinowe (ligamentum inguinale);
→ bocznie: mięsień krawiecki (musculus sartorius);
→ przyśrodkowo:
/trójkąt udowy większy/: brzeg przyśrodkowy m. przywodziciela długiego (m. adductor longus);
/trójkąt udowy mniejszy/: brzeg boczny m. przywodziciela długiego (m. adductor longus);
→ dno: mięsień biodrowo-lędźwiowy (m. iliopsoas), mięsień grzebieniowy (m. pectineus), a w trójkącie udowym większym także mięsień przywodziciel długi (m. adductor longus);
Na pograniczu mięśnia lędźwiowego większego i mięśnia grzebieniowego występuje zagłębienie zwane dołem biodrowo-grzebieniowym (fossa iliopectinea);
Zawartość: /obydwu trójkątów/
→ /bocznie/ nerw udowy (n. femoralis) i jego gałąź skórna nerw udowo-goleniowy (n. saphenus);
→ /przyśrodkowo/ tętnica i żyła udowa (arteria et vena femoralis);
→ naczynia chłonne pachwinowe głębokie (nodi lymphatici inguinale profundi);
Wierzchołek dolny trójkąta udowego większego prowadzi do kanału przywodzicieli.
KANAŁ PRZYWODZIECIELI HUNTERA (canalis adductorius)
Rozpoczyna się w przedłużeniu trójkąta udowego; łączy trójkąt udowy mniejszy z dołem podkolanowym.
Ograniczenia:
→ od przodu: blaszka międzymięśniowa (lamina vastoadductoria);
→ od boku: mięsień obszerny przyśrodkowy (musculus vastus medialis);
→ przyśrodkowo: mięsień przywodziciel wielki (musculus adductor magnus);
Zawartość:
→ trzeci odcinek tętnicy udowej (arteria femoralis);
→ pierwszy odcinek żyły udowej (vena femoralis);
→ nerw udowo-goleniowy (nervus saphenus), który opuszcza kanał, przebijając blaszkę międzymięśniową
na wysokości ⅔ dolnych wraz z naczyniami zstępującymi kolana;
→ naczynia chłonne uda głębokie;
→ często gałąź mięśniowa nerwu udowego (nervus femoralis) do mięśnia obszernego przyśrodkowego;
Kanał przywodzicieli kończy się tzw. rozworem ścięgnistym przywodzicieli (hiatus tendineus adductorius) ograniczonym bocznie przez m. przywodziciel wielki (m. adductor magnus), bocznie przez kość udową (femur).
KANAŁ UDOWY (canalis femoralis)
Kanał udowy (canalis femoralis) powstaje w miejscu przejścia przepukliny udowej - jest zatem pojęciem potencjalnym. Jego wlotem jest pierścień udowy głęboki (anulus femoralis profundus)**, który znajduje się przy przyśrodkowej części rozstępu naczyń.
Ograniczenia:
→ od przodu: blaszka powierzchowna powięzi szerokiej (lamina superficialis fasciae latae);
→ od tyłu: blaszka głęboka powięzi szerokiej (lamina profunda fasciae latae);
→ z boku: żyła udowa (vena femoralis);
Zawartość:
Kanał udowy to przestrzeń potencjalna na udzie, ponieważ nie posiada zawartości; wypełniony jest
tkanką tłuszczową oraz węzłami pachwinowymi głębokimi (nodi lympatici inguinales profundi);
w warunkach patologicznych to element, przez który przechodzą przepukliny udowe;
** Pierścień udowy głęboki (anulus femoralis profundus) ograniczają:
→ z przodu i góry: więzadło pachwinowe (ligamentum ingyinale);
→ z tyłu i dołu: grzebień kości udowej (pecten ossis pubis);
→ z boku: żyła udowa (vena femoralis);
→ przyśrodkowo: więzadło rozstępowe (ligamentum lacunare).
OTWÓR KULSZOWY WIĘKSZY i MNIEJSZY (foramen ischiadicus major et minor)
Otwory kulszowe umożliwiają przejście mięśni, naczyń i nerwów z miednicy na udo po stronie tylnej; otwory te powstają w wyniku zamknięcia wcięć kulszowych (większego i mniejszego) przez 2 więzadła krzyżowo-kolcowe (ligamenta sacrospinalia) oraz więzadło krzyżowo-kolcowe (ligamentum sacrotuberale);
otwór kulszowy większy (foramen ischiadicus major) - jest przedzielony poprzecznie przez mięsień gruszkowaty (musculus piriformis) na dwa mniejsze otwory:
→ otwór nadgruszkowy (foramen suprapiriforme), przez który przebiega triada pośladkowa górna
tzn. tętnica pośladkowa górna (a. glutea superior), żyła pośladkowa górna (v. glutea superior)
i nerw pośladkowy górny (nervus gluteus superior);
→ otwór podgruszkowy (foramen infrapiriforme), przez który przebiega: nerw kulszowy
(n. ischiadicus), nerw skórny tylny uda (n. cutaneus femoris posterior), triada pośladkowa dolna
tzn. tętnica pośladkowa dolna (a. glutea inferior), żyła pośladkowa dolna (v. glutea inferior)
i nerw pośladkowy dolny (n. gluteus inferior) oraz triada sromowa tzn. tętnica sromowa (a. pudenda),
żyła sromowa (v. pudenda) i nerw sromowy (n. pudendus);
otwór kulszowy mniejszy (foramen ischiadicus minor) - przez niego przebiega jedynie triada sromowa tzn. tętnica sromowa (a. pudenda), żyła sromowa (v. pudenda) i nerw sromowy (n. pudendus);
KANAŁ ZASŁONOWY (canalis obturatorius)
Kanał zasłonowy leży w przednim kącie otworu zasłonionego i prowadzi z podotrzewnowej przestrzeni łącznotkankowej miednicy mniejszej do podstawy komory przywodzicieli;
Ograniczenia:
→ od góry (sklepienie): bruzda zasłonowa kości łonowej (sulcus obturatorius ossis pubis);
→ od dołu (dno): brzeg przedni błony zasłonowej (membrana obturatoria);
Zawartość:
Przez kanał zasłonowy przebiega triada zasłonowa w sekwencji N-A-V, a więc
→ nerw zasłonowy (nervus obturatorius), położony nad naczyniami;
→ tętnica zasłonowa (arteria obturatoria);
→ żyła zasłonowa (vena obturatoria);
Kanał zasłonowy jest miejscem zmniejszonego oporu i mogą tu występować przepukliny
/w większości przypadków u kobiet/; przepuklina kieruje się przez kanał zasłonowy do komory przywodzicieli; biegnie przyśrodkowo od naczyń i nieraz może boleśnie uciskać nerw zasłonowy.
DÓŁ PODKOLANOWY (fossa poplitea)
Ograniczenia:
→ górno-przyśrodkowe: mięsień półścięgnisty (musculus semitendinosus) i mięsień półbłoniasty
(musculus semimembranosus);
→ górno-boczne: mięsień dwugłowy uda (musculus biceps femoris);
→ dolno-przyśrodkowe: głowa przyśrod. m. brzuchatego łydki (caput mediale musculi gastrocnemii);
→ dolno-boczne: głowa boczna mięśnia brzuchatego łydki (caput laterale musculi gastrocnemii)
oraz mięsień podeszwowy (musculus plantaris);
→ ściana przednia: mięsień podkolanowy (musculus popliteus) oraz powierzchnia podkolanowa
kości udowej (planum popliteum femoris);
→ ściana tylna: powięź podkolanowa (fascia poplitea);
Zawartość: /od strony bocznej do przyśrodkowej/
→ nerw strzałkowy wspólny (nervus peroneus communis);
→ żyła /najgłębiej/ i tętnica podkolanowa (vena et arteria poplitea);
→ nerw piszczelowy (nervus tibialis);
→ naczynia i węzły chłonne głębokie.
KANAŁ KOSTKI PRZYŚRODKOWEJ (canalis malleolaris)
Ograniczenia:
→ przyśrodkowo: troczek zginaczy (retinaculum musculorum flexorum);
→ bocznie: powierzchnia przyśrodkowa kości piętowej (calcaneus) oraz więzadło trójgraniaste
(ligamentum deltoideum);
→ od góry: tylny brzeg kostki przyśrodkowej (malleolaris);
→ od dołu: guz piętowy (tuber calcanei);
Zawartość:
→ ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego (musculus tibialis posterior);
→ nerw piszczelowy (nervus tibialis);
→ naczynia piszczelowe tylne tj. tętnica piszczelowa tylna (arteria tibialis posterior) i żyła piszczelowa
tylna (vena tibialis posterior) oraz towarzyszące naczynia chłonne;
→ ścięgno mięśnia zginacza długiego palców (musculus flexor digitorium longus);
→ ścięgno mięśnia zginacza długiego palucha (musculus flexor hallucis longus);
UWAGA!!!
Układ ścięgien w kanale kostki przyśrodkowej przedstawia się następująco /od przodu do tyłu/:
→ /najbliżej kostki przebiega/ ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego (musculus tibialis posterior);
→ /do tyłu i bocznie/ ścięgno mięśnia zginacza długiego palców (musculus flexor digitorium longus);
→ /najbardziej do tyłu i dobocznie/ ścięgno mięśnia zginacza długiego palucha (musculus flexor hallucis longus).