ROZDZIAŁ I: PRZEMYSŁ TURYSTYCZNY W POLSCE I NA ŚWIECIE

1. Opisz strukturę administracji turystycznej w Polsce.

• Centralna organizacja rządowa: od 23 lipca 2007 sprawami turystyki zajmuje się Ministerstwo sportu i Turystyki a dokładnie departament turystyki. tutaj prowadzona jest rejestracja organizatorów i pośredników turystycznych do Centralnej Ewidencji Organizatorów i Pośredników Turystyki

• Administracja samorządowa: urzędy marszałkowskie wydają m.in. upoważnienia do szkolenia przewodników i polotów, nadają im uprawnienia do wykonywania tego zawodu, innymi sprawami dotyczącymi turystyki i związanymi z nią dziedzinami kultury, edukacji, sportu, bezpieczeństwem publicznym; Samorządy powiatowe i gminne zajmują się działami turystyki dziedzinami z nią związanymi na szczeblu lokalnym

• Specjalistyczne organizacje turystyczne:

• Polska Organizacja Turystyczna

• Regionalne Organizacje Turystyczne

• Lokalne Organizacje turystyczne

• Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA

• Biura podróży, hotelarstwo

• Samorząd Gospodarczy, Organizacje Zawodowe:

• Polska Federacja Pilotażu i Przewodnictwa

• Polska Izba Turystyki

• Regionalne Izby Turystyki

• Rada Krajowa Izb Turystyki

2. Formy samorządu gospodarczego w polskiej turystyce.

Polska Izba Turystyczna - centralna i wojewódzka
Regionalna Izba Turystyki
Izba Gospodarcza „uzdrowiska Polskie”
Stowarzyszenie Pilotów wycieczek i przewodników turystycznych
Polska Federacja Pilotażu i przewodnictwa

3. Co to jest „przemysł turystyczny”?

Jest to kompleks powiązanych ze sobą przedsiębiorstw oraz innych organizacji zaangażowanych w produkcję dóbr i usług które nie mogłyby istnieć gdyby nie popyt zgłaszanych przez uczestników ruchu turystycznego lub też turyści nie mogliby bez niej zaspokoić swoich podstawowych potrzeb turystycznych. Nowa koncepcja tej definicji mówi o rozróżnianiu wąskiego i szerokiego wymiaru turystyki w gospodarce:

• Gospodarka turystyczna - odnosiłaby się do tego co dotychczas nazywano przemysłem turystycznym w szerokim wymiarze. Obejmowałaby całą gospodarkę w tej części która pośrednio lub bezpośrednio wiąże się z turystyką

• Przemysł turystyczny - pojęcie w węższym wymiarze, obejmował tylko produkcję dóbr i usług stricte turystycznych (zakwaterowanie wyżywienie transport itd.)

4. Wymień czynniki kształtujące rozwój turystyki.

• -ekonomiczne (popyt na usługi turystyczne rośnie, coraz więcej osób pracuje w branży)

• -społeczne (chęć poznawania nowych miejsc i kultur

• -polityczne (turystyka przynosi dochody dla budżetu państwa)

• -techniczne (rozwój transportu, bazy noclegowej, systemy internetowych rezerwacji)

• -demograficzne (zwiększa się udział starszych ludzi w społeczeństwie, którzy podróżują na emeryturze)

5. Określ miejsce turystyki na tle całokształtu zjawisk ruchliwości przestrzennej.

Wg WTO turystykę powinno traktować się jako ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych, nie dłużej niż przez rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest działalność zarobkowa wynagrodzenia w odwiedzanej miejscowości. Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki pilot powinien turystykę rozumieć jako ogół zjawisk związanych podróżą i pobytem osób przebywających czasowo i dobrowolnie poza swoim codziennym środowiskiem życia a także wielorakie skutki wynikające z interakcji zachodzących między organizatorami a usługodawcami turystycznymi społecznościami terenów odwiedzanych oraz samymi podróżnymi, o ile głównym celem ich wyjazdu nie jest działalność zarobkowa wynagrodzenia w odwiedzanej miejscowości.

6. Wymień podstawowe kryteria podziału turystyki, przy każdym z kryteriów podaj wyodrębnione formy turystyki.

Podstawowym kryterium podziału turystyki jest głównie motyw podróży:

• Turystyka poznawcza (turystyka przyrodnicza, birdwatching, turystka polarna, geoturystyka, ekoturystyka, turystyka krajoznawcza, kulturowa itd.)

• Turystyka wypoczynkowa ( agroturystyka, handlowa, rozrywkowa, clubbing, morska, turystyka seksualna itd.)

• Turystyka kwalifikowana ( piesza nizinna, piesza górska, kolarstwo, kajakowa, motorowa, żeglarska)

• Turystyka zdrowotna ( turystyka uzdrowiskowa, medyczna oraz SPA i Wellness)

• Turystyka biznesowa (podróże służbowe, turystyka motywacyjna, kongresowa, korporacyjna)

• Turystyka religijna (pielgrzymka - religijna czy też poznawcza jako forma turystyki religijnej)

7. Wskaż zasadnicze różnice w celach działalności i zasadach funkcjonowania instytucji działających w ramach sektorów: komercyjnego, społecznego i socjalnego, w obsłudze ruchu turystycznego w Polsce.

Głównym celem instytucji działających w ramach sektora komercyjnego jest zysk. Funkcjonują one na zasadach wolnorynkowych: stosują ceny ekwiwalentne, płaca podatki w pełnej wysokości, pokrywają koszty działalności i rozwoju z własnych środków.

Dla instytucji sektora społecznego najważniejszym celem jest upowszechnienie turystyki, szkolenie społecznych kadr turystycznych, popularyzacja krajoznawstwa, organizacja i troska o szlaki. Zasady funkcjonowania: bezpłatne świadczenie pracy przez społeczną kadrę organizowania imprez, system zniżek świadczonych za usługi członkom.

Instytucje socjalne za swój główny cel posiadają: organizację wczasów dla pracowników, uczniów, emerytów i rencistów. Zasady funkcjonowania: obowiązek organizowania i dofinansowania turystyki i wypoczynku dla pracowników przez państwowe zakłady pracy.

8. Scharakteryzuj oraz wskaż specyfikę obsługi następujących form turystyki: kongresowa, motywacyjna, etniczna i kwalifikowana.

Turystyka kongresowa - są to najczęściej wyjazdy na różnego rodzaju konferencje, sympozja, seminaria itp. Uczestniczą w niej głównie naukowcy, politycy, członkowie różnych organizacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, sportowych itp. Ma raczej krótkoterminowy, elitarny oraz grupowy charakter i wpływa zasadniczo na zakres, charakter i jakość obsługi, w tym zwłaszcza konieczność zapewnienia specjalnych warunków do świadczenia usług (np. nowoczesny sprzęt, duże obiekty). Najczęściej obsługą tego typu imprez zajmują się wyspecjalizowane instytucje.

Turystyka motywacyjna (incentive tourism) - jest traktowana jako jeden z elementów nowoczesnego zarządzania oraz kształtowania stosunków międzyludzkich w przedsiębiorstwie. Są to wyjazdy turystyczne organizowane przez pracodawców dla swoich pracowników, które z jednej strony stanowić mogą nagrodę za wyniki, z drugiej zaś rodzaj zachęty na przyszłość. Ma wzbudzić uczucie wdzięczności i lojalności u jej uczestników. Jest bardzo popularna w USA i w krajach Europy.

Turystyka etniczna - dotyczy głownie turystyki międzynarodowej. Obejmuje podróże związane z miejscem pochodzenia w przeszłości, zarówno turystów jak i ich przodków. Są to podróże odbywane przez emigrantów do kraju własnego pochodzenia lub podróże w czasie których uczestnicy odwiedzają swoje dawne tereny, które w wyniku zmiany granic państwowych znajdują się aktualnie na terytorium innego kraju. Z turystyką etniczną ściśle wiąże się zjawisko diaspory tj. rozproszenie danej narodowości na obczyźnie oraz powstanie grup etnicznych na emigracji. Dla tych grup - które łączy wspólne pochodzenie, język i kultura - turystyka jest jedną z podstawowych form utrzymywania więzi z krajem ojczystym.

Turystyka kwalifikowana - charakteryzuje się tym, że wymaga od uczestników określonej kondycji psychofizycznej i specjalnego ekwipunku, przygotowania oraz umiejętności posługiwania się odpowiednim sprzętem, często połączonej z formalnym wymogiem posiadania określonych uprawnień (np. turystyka górska, piesza, speleologiczna, narciarska, kolarska, kajakowa, żeglarska itp.). Często towarzyszy jej element współzawodnictwa np. w zdobywaniu określonych odznak turystyki kwalifikowanej PTTK. W ramach turystyki kwalifikowanej wykształciło się kilka charakterystycznych rodzajów imprez oraz specjalistyczne nazewnictwo takie jak: rajd (turyści lub grupy turystów mają wyznaczone do przebycia różne trasy prowadzące do wspólnego miejsca spotkania), spływ (odnoszący się do turystyki kajakowej) oraz rejs (odnoszący się do turystyki żeglarskiej).

9. Omów główne kierunki wyjazdów polskich turystów.

Wakacyjny raport sezonu 2010 otwiera lista najpopularniejszych kierunków, które wybrali klienci korzystający ze wprowadzonej w lipcu oferty 113 biur podróży. Bezkonkurencyjny jest Egipt - wakacje w tym kraju wybrało 31 proc. klientów eSKY.pl. Następnym w kolejności kierunkiem była Tunezja, do której wyjechało prawie o połowę mniej Polaków (17 proc.). Co ciekawe, ta różnica przedstawiała się inaczej na półmetku wakacji, kiedy Egipt i Tunezja szły „łeb w łeb” (25 proc. i 21 proc.).

Miejsce 3. wśród najpopularniejszych kierunków zajęła Turcja (13 proc.), na pozycji 4. jest natomiast Grecja (11 proc.). W skali całych wakacji, 6 proc. klientów wybrało Hiszpanię, choć kraj ten był bardziej popularny w sierpniu niż lipcu i czerwcu. Do Bułgarii wybrało się 4 proc. urlopowiczów, choć zdecydowana większość z nich odwiedziła ten kraj w czerwcu i lipcu niż w sierpniu.

Popularne są również krótkie wyjazdy (najczęściej weekendowe), w których dominują: Niemcy, Słowacja oraz Czechy.

10. Porównaj system organizacji i funkcjonowania rynku turystycznego w Polsce i na świecie.

Co do zasady wyróżniamy trzy szczeble organizacji na świecie:

• Centralny (NTA oraz NTO- obie wraz z oddziałami na niższych szczeblach)

• Regionalny

• Lokalny

NTA to krajowe organa administracji turystycznej (National Tourism Administration) zaś NTO to krajowe organizacje turystyczne (National Tourism Organizations). Pierwsze pełnią zazwyczaj podstawową rolę w całym systemie zarządzania turystyką, drugie zaś są instytucjami pozarządowymi, które przejmując niektóre funkcje od organów centralnej administracji państwowej (np. promocja turystyczna) stają się częścią centralnego systemu zarządzania turystyką.

Polska wpisuje się w przedstawiony powyżej model. Ministerstwo Sportu i Turystyki (Departament Turystyki) to klasyczny przykład NTA na najwyższym z przedstawionych szczebli (centralnym). Istnieje również administracja samorządowa w zakresie turystyki (wojewódzka, powiatowa i gminna). Z kolei polskim przykładem NTO jest Polska Organizacja Turystyczna (POT) promująca Polskę za granicą oraz rozwijająca system polskiej informacji turystycznej w kraju i za granicą- na niższych szczeblach wspomaga ona dodatkowo tworzenie regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych.

11. Wskaż zasadnicze różnice w celach działalności i zasadach funkcjonowania organizatorów i agentów turystycznych.

Organizator turystyczny → touroperator; jest odpowiednikiem hurtowników w handlu. Organizator turystyki wykupuje usługi bezpośrednio od usługodawcy turystycznego w ilościach i cenach hurtowych (czyli niższych). Mając do dyspozycji wykupione usługi touroperatorzy tworzą tzw. package tours czyli gotowe pakiety turystyczne.

Agent turystyczny → jest pośrednim ogniwem w systemie dystrybucji usług turystycznych. Sprzedaje kompleksowe pakiety turystyczne przygotowane przez touroperatora, bądź usługi turystyczne wykupione bezpośrednio u usługodawcy. Agent turystyczny może też prowadzić usługi dodatkowe takie jak: załatwianie ubezpieczeń, wiz, paszportów.

12. Wymień i scharakteryzuj pięć podstawowych sektorów przemysłu turystycznego.

• Sektor bazy noclegowej - obejmuje funkcjonowanie wszystkich rodzajów bazy noclegowej wykorzystywanych dla potrzeb przemysłu podróży i turystyki.

• Sektor atrakcji - obejmuje podstawowe dobra i usługi turystyczne (walory turystyczne)

• Sektor transportowy - obejmuje zarówno tzw. nieturystyczny transport publiczny, jak i instytucje wyspecjalizowane w obsłudze ruchu podróżniczego i turystycznego.

• Sektor organizacji lokalnych w obszarach recepcji ruchu turystycznego - obejmuje narodowe organizacje turystyczne, różnego rodzaju zrzeszenia gospodarcze i stowarzyszenia turystyczne oraz regionalne i lokalne organizacje zajmujące się promocją turystyki na danym terenie.

• Sektor organizatorów turystyki - obejmuje turoperatorów, detaliczne agencje turystyczne, biura rezerwacji świadczeń, stowarzyszenia turystyczne oraz inne organizacje społeczne zajmujące się organizacją i obsługą ruchu turystycznego.

13. Wskaż podobieństwa i różnice pomiędzy zintegrowanymi łańcuchami hotelowymi, a łańcuchami będącymi korporacjami hoteli niezależnych.

Hotele zrzeszone w dobrowolne łańcuchy stanowią zgrupowania hotelarzy niezależnych, pragnących pod wspólnym szyldem i w sposób kolektywny realizować takie działania jak: komercjalizacja, promocja, szkolenie personelu itp. Celem zrzeszenia jest zredukowanie kosztów działalności (np. w zakresie promocji - dzięki rozłożeniu ich na wiele jednostek) oraz poprawa wykorzystania miejsc noclegowych przez tzw. efekt sieci.

Zintegrowane łańcuchy hotelowe charakteryzują się tym że hotele wchodzące w skład systemu zintegrowanego łączy ten sam znak (szyld). Cechuje je ponadto zaawansowana standaryzacja produktu tzn. wszystkie obiekty oferują jednakowy zakres usług oraz jednakowe ceny tych usług. Polityka finansowa i handlowa jest scentralizowana. Unifikacja obejmuje: centralny system rezerwacji świadczeń, ceny, zakres i rodzaje zniżek, usługi dodatkowe itp. Odpowiednie komórki systemu na bieżąco kontrolują standard obiektów oraz poziom świadczonych usług.

14. Scharakteryzuj wielkość i strukturę bazy noclegowej w Polsce oraz omów główne tendencje występujące w polskim hotelarstwie.

Baza noclegowa obejmuje funkcjonowanie wszystkich rodzajów bazy noclegowej wykorzystywanych do potrzeb przemysłu podróży i turystyki, w tym: hotele, motele, pensjonaty, domy wypoczynkowe, sanatoria, schroniska, wioski wakacyjne, centra rekreacyjno-wypoczynkowe, apartamenty, kempingi, ośrodki „time shered”. Za bazę noclegową uznaje się każdy obiekt w którym regularnie bądź sporadycznie nocują turyści . Wszystkie obiekty hotelarskie muszą być odpowiednio uporządkowane według poszczególnych rodzajów, kategorii i zgłoszone do ewidencji działalności gospodarczej. W Polsce w turystycznej bazie noclegowej występuje zjawisko systematycznego wzrostu zasobów, mierzone liczbą obiektów. Po za obiektami zarejestrowanymi istnieje bardzo duża część bazy, której działalność jest prowadzona bez rejestracji. Często zdarza się tak w miejscowościach atrakcyjnych turystycznie . Największymi zasobami noclegowymi dysponują ośrodki wczasowe, na drugim miejscu znajdują się hotele. Po za obiektami skategoryzowanymi działa wiele obiektów takich jak hoteliki, otele, zajazdy, gospody. W Polsce znaczną część tej bazy turystycznej stanowią też kempingi, pola biwakowe, kwatery prywatne.

15. Scharakteryzuj rynek usług przewozowych w polskiej turystyce.

16. Podaj przykłady koncentracji podaży turystycznej w Polsce i na świecie.

Największą koncentracją produktów turystycznych w Polsce cechują się województwa o największym potencjale wyjazdowym mieszkańców i dużych walorach turystycznych. Są to woj. mazowieckie (19%), woj. śląskie (13,4%), woj. małopolskie, dolnośląskie i wielkopolskie. Dominacja ośrodka stołecznego wynika z faktu lokowania w nim przedstawicielstw biur podróży, nawet wtedy gdy prowadzą działalność w innym mieście.

Koncentracja podaży turystycznej na świecie i jej wielkość jest proporcjonalna do zamożności mieszkańców danego państwa. Do największych turystycznych potęg należy zaliczyć Stany Zjednoczone, Niemcy, Wielką Brytanię oraz Francję.

17. Rola i zastosowanie CRS w organizacji i obsłudze ruchu turystycznego.

Rola CRS czyli komputerowych systemów rezerwacji w turystyce jest bardzo duża. Stosuje się je do rezerwacji biletów lotniczych, blokowania miejsc w hotelach, wynajmu samochodów itd. Dzięki CRS znacznie zwiększyła się wydajność i efektywność działalności turystycznej. Obecnie są one podstawowym narzędziem touroperatorów.

Aktualnie na rynku turystycznym największe znaczenie maja tzw. GDS (Globar Distribution Systems). Największe z nich to:

- AMADEUS

- SABRE

- WORLDSPAN

- APOLLO

- GALILEO

18. Podaj zasady funkcjonowania Strefy Schengen.

Jest to porozumienie, które znosi kontrolę osób przekraczających granicę między państwami członkowskimi układu, a w zamian za to wzmacnia współpracę w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej. Dotyczy również współpracy przygranicznej. Porozumienie to zostało zawarte w miejscowości Schengen w Luksemburgu - 14 czerwca 1985r.

Układ jest otwarty dla wszystkich członków UE. Wynikająca z niego swoboda przepływu osób wewnątrz tzw. strefy Schengen dotyczy nie tylko obywateli państw - sygnatariuszy, ale wszystkich osób wszelkiej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice wewnętrzne na terenie objętym porozumieniem.

Do układu należą obecnie 22 państwa UE oraz Islandia i Norwegia oraz Szwajcaria i Liechtenstein, który z grupą Schengen jest stowarzyszony.

Przyjęcie przepisów wynikających z Układu z Schengen jest jednym z wymogów uzyskania członkowstwa w UE przez kraje kandydujące.

Wszystkie państwa w Strefie Schengen korzystają z komputerowej bazy danych SIS, która pozwala na sprawdzenie, czy osoby lub przedmioty przekraczające granicę Strefy Schengen, bądź już znajdujące się na jej terenie, nie są poszukiwane, niejawnie nadzorowane lub czy nie dotyczy ich zakaz wstępu. SIS składa się z narodowych sekcji w każdym z krajów członkowskich oraz z układu centralnego (Strasburg).

19. Scharakteryzuj usługi hotelarskie.

W literaturze przedmiotu brak jest jednomyślnej definicji co do istoty usług hotelarskich. Turkowski wyróżnia usługę hotelarską spośród innych przyjmując fakt świadczenia tej usługi przez zakład hotelarski a nie sam rodzaj usługi. Definiuje on usługi te jako czasowe wynajmowanie podróżnym pokoi lub miejsc oraz korzystanie z wybranych usług. Sierpiński twierdzi iż usługa hotelarska to zespół działań zatrudnionych w zakładzie hotelarskim, przy wykorzystaniu specjalnie do tego przystosowanych urządzeń technicznych. Usługa ta składa się ze świadczeń związanych z zaspokojeniem podstawowych potrzeb bytowych tj. zakwaterowanie, wyżywienie czy opieka zdrowotna. Gaworecki podkreśla, że zakres usług hotelarskich jest zróżnicowany, co wiąże się ze zróżnicowaniem popytu turystycznego oraz odmiennością funkcji pełnionych przez obiekty.

Rozwój turystyki masowej oraz zwiększająca się różnorodność celów podróży wywołuje potrzebę zmiany potrzeb usług hotelarskich. W każdym obiekcie hotelarskim wytwarza się i świadczy usługi hotelarskie.

W poszczególnych zakładach hotelarskich mogą być świadczone następujące usługi:

- wynajem pokoi hotelowych - z tą usługą wiążą się usługi cząstkowe np. usługi recepcji (budzenie), usługi informacji, gastronomii (posiłki do pokoju), usługi pralni itp.

- realizacja kompleksu produkcji i usług gastronomicznych świadczonych m.in. w różnego rodzaju zakładach i punktach sprzedaży (w restauracjach, kawiarniach, kafeteriach, automatach, snack - barach, winiarniach itp).

- prowadzenie w określonym zakresie i rodzaju działalności rozrywkowej np. dyskotek

- zespół typowych usług bieżąco realizowanych przez hotel czyli usługi portierów, bagażowych, bojów hotelowych, przechowalniach bagaży, czyszczenie, pranie, prasowanie, usługi telekomunikacyjne, rezerwowanie miejsc hotelowych w innych hotelach, wynajem samochodów, wymiana walut, organizowanie wycieczek lokalnych za pośrednictwem biur podróży, załatwianie biletów komunikacyjnych, imprezowych, udzielanie informacji turystycznej itp.

- działalność usługowa różnych punktów handlowych i usługowych na terenie hotelu np. fryzjer

- świadczenie usług umożliwiającym podróżnym zapewnienie swobodnego odpoczynku np. zapewnienie opieki nad dziećmi

- wynajem miejsc garażowych i parkingowych jak również usługi warsztatów naprawczych, myjni, stacji benzynowych, sprzedaż map, informatorów

- wynajem sal i urządzeń do odbycia kongresów, konferencji

- wynajem sprzętu, urządzeń rekreacyjnych np. sprzętu wędkarskiego itp.

- świadczenie usług sanatoryjnych z udziałem zakładów przyrodo - leczniczych, usługi personelu medycznego, zabiegi.

20. Wymień rodzaje obiektów hotelarskich.

Zgodnie z ustawą z dn. 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych do turystycznych obiektów noclegowych zaliczamy:

1. Hotele, motele i pensjonaty (pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami)

2. Kempingi (cztery kategorie oznaczone gwiazdkami)

3. Domy wycieczkowe i schroniska (trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi)

Wszystkie obiekty hotelarskie muszą być skategoryzowane i zgłoszone do ewidencji działalności gospodarczej. Ewidencję obiektów hotelarskich i nadanie kategorii prowadzi marszałek województwa właściwy dla lokalizacji danego obiektu. Jedynie domy wycieczkowe i pola biwakowe nadaje kategorię i wpisuje do ewidencji wójt lub burmistrz (prezydent) właściwy dla miejsca położenia obiektu.

Wg WTO (Światowej Organizacji Turystyki) turystycznym obiektem noclegowym jest każdy obiekt, w którym regularnie lub sporadycznie nocują turyści.

21. Wymień organizatorów turystyki przyjazdowej do Polski.

Na polskim rynku znajduje się bardzo duża liczba biur zajmujących się turystyką przyjazdową, nie sposób wymienić je wszystkie. Dla przykładu podaję kilka biur regionalnych (krakowskich) które specjalizują się w organizacji przyjazdów dla turystów z zagranicy.

Wybrani organizatorzy turystyki przyjazdowej:

- Lumico Travel Agency (www.lumico.pl),

- El Tours (www.eltours.com),

- Jan Pol (www.janpol.com.pl),

- Jordan (www.jordan.pl),

- Poland Active (www.poland-active.pl,

- Polish Travel Adventure (www.krakow.turystyka.pl)

i wiele innych …

22. Wymień nazwy trzech znanych Ci: łańcuchów hotelowych, linii lotniczych, touroperatorów, sieci agencyjnych sprzedaży usług turystycznych, komputerowych systemów rezerwacyjnych, firm „Rent a car”, polskich stowarzyszeń turystycznych.

Przez łańcuch hotelowy należy rozumieć zestaw obiektów hotelowych zarządzanych lub nadzorowanych przez centralę, która wypracowała indywidualne cechy charakterystyczne w odniesieniu do funkcji, standardu, zakresu świadczonych usług, organizacji i innych cech zewnętrznych.

Główne łańcuchy hotelowe na świecie i w Polsce:

Holiday Inn, Hospitality Franchise, Best Western, Choince, Accor, Mariott, ITT Sheraton, Hilton Hotels, Forte, Hyatt

Linie lotnicze: Air France, LOT, Lufthansa, easyJet, SkyEurope

Touroperatorzy (Touroperator=organizator turystyki, tworzy i promuje swój własny produkt turystyczny w postaci gotowego pakietu usług): Open Travel, Sindbad, Rainbow Tours, Triada, Neckermann, TUI, Itaka

Sieci agencyjne sprzedaży usług turystycznych:

amerykańskie: Uniglob Travel, Apple Vacations, Globus Gateway

działające w Europie: AT Mays, Lunn Polly, Picfords, Havas Tourisme

Lufthansa City Center International, Multita, Carlson Wagonlit Travel

Komputerowe systemy rezerwacyjne: Amadeus, Sabre, Worldspan, Apollo, Galileo

Firmy „Rent a car”: Europcar, Express Rent a Car, LeCar, Hertz, Avis

Polskie stowarzyszenia turystyczne: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych, Polskie Stowarzyszenie Campingu i Caravaningu, Polskie Zrzeszenie Hoteli

ROZDZIAŁ II: STRUKTURA SPOŁECZNO-POLITYCZNA POLSKI

1. Wyjaśnij czym zajmuje się Urząd Marszałkowski a czym Urząd Wojewódzki?

Do zadań Urzędu należy zapewnienie warunków należytego wykonywania przez województwo zadań:

1.własnych wynikających z ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa w zakresie:

• edukacji publicznej,

• promocji i ochrony zdrowia,

• kultury i ochrony jej dóbr,

• pomocy społecznej,

• polityki prorodzinnej,

• modernizacji terenów wiejskich,

• zagospodarowania przestrzennego,

• ochrony środowiska,

• gospodarki wodnej,

• dróg publicznych i transportu,

• kultury fizycznej i turystyki,

• ochrony praw konsumenta,

• obronności,

• bezpieczeństwa publicznego,

• przeciwdziałaniu bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy,

2.zadań zleconych na mocy ustaw szczególnych,

3.zadań powierzonych na podstawie porozumień z organami administracji rządowej lub samorządowej.

Marszałek Województwa jako zwierzchnik Urzędu Marszałkowskiego

• Marszałek Województwa organizuje pracę Zarządu Województwa i Urzędu Marszałkowskiego,

• kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje je na zewnątrz.

• jest kierownikiem Urzędu, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu,

Wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej

Urząd Marszałkowski stanowi aparat wykonawczy powołany do realizacji zadań Marszałka Województwa.

Urząd Wojewódzkie zajmuje się tymi samymi kwestiami, ale na wyższym szczeblu administracyjnym.

2. Wymień najwyższe organy władzy ustawodawczej i wykonawczej w Polsce.

Najważniejszym organem władzy ustawodawczej w Polsce jest Parlament a wykonawczej Prezydent i Rząd.

3. Jakie mniejszości narodowe występują w Polsce i gdzie?

Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce definiuje ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. W 2002 roku 97,6% polskiego społeczeństwa stanowili Polacy, pozostała ludność to mniejszości. Stanowią one zatem kilka procent ludności kraju. Polska należy tym samym do tych państw europejskich, które mają ich najniższy odsetek. Według ustawy art. 2 pkt 1 mniejszością narodową jest grupa obywateli, która spełnia 6 warunków:

• jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;

• w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;

• dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;

• ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;

• jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

• utożsamia się z narodem współcześnie zorganizowanym we własnym państwie (ten punkt pozwala odróżnić mniejszość narodową od etnicznej).
  

Oficjalnie teren Polski zamieszkują przedstawiciele 9 mniejszości narodowych - w kolejności alfabetycznej: białoruskiej, czeskiej, litewskiej, niemieckiej (jedyna reprezentowana w Sejmie RP), ormiańskiej, rosyjskiej, słowackiej, ukraińskiej i żydowskiej. W rozumieniu ustawy mniejszościami etnicznymi są w Polsce 4 mniejszości: karaimska, łemkowska, romska i tatarska.

1. Białorusini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na południowo-wschodnich terenach województwa podlaskiego. Największe skupiska obywateli polskich narodowości białoruskiej znajdują się w południowo-wschodnich powiatach województwa podlaskiego: hajnowskim (39,1 % mieszkańców powiatu), bielskim (19,80 %), siemiatyckim (3,46 %), białostockim (3,2 %) i w Białymstoku (2,53 %). Na terenie 12 gmin województwa podlaskiego przedstawiciele mniejszości białoruskiej stanowią ponad 20 % mieszkańców gminy, w tym w 4 - ponad 50 %.

2. Czesi - zdeklarowanych* 386 obywateli polskich, w tym: w województwie łódzkim - 111, śląskim - 61, dolnośląskim - 47, mazowieckim - 37. Pierwsza migracja czeska na tereny Polski miała miejsce w połowie XVI w. i związana była z prześladowaniami religijnymi Braci Czeskich. Następne fale migracji miały miejsce w pierwszej połowie XVII w., drugiej połowie XVIII w. i na początku XIX w. - ta ostatnia związana była z rozwojem przemysłu włókienniczego w Łodzi. Obecnie najwięcej osób narodowości czeskiej mieszka w miejscowości Zelów (powiat bełchatowski, województwo łódzkie).

3. Litwini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na północnych terenach województwa podlaskiego. Zdeklarowanych* 5 639 obywateli polskich, w tym: w województwie podlaskim - 5 097, mazowieckim - 99, warmińsko-mazurskim - 83, pomorskim - 75, zachodniopomorskim - 67, dolnośląskim - 53. Największe skupisko osób należących do mniejszości litewskiej znajduje się na terenie powiatu sejneńskiego w województwie podlaskim, gdzie 21,20 % obywateli polskich zadeklarowało w trakcie spisu powszechnego narodowość litewską. Litwini zamieszkują głównie gminę Puńsk - 74,36 % mieszkańców, gminę wiejską Sejny - 18,52 %, gminę miejską Sejny - 7,80 % oraz należącą do powiatu suwalskiego gminę Szypiliszki - 2,66 % mieszkańców.

4. Niemcy to najliczniejsza mniejszość narodowa zamieszkująca Polskę. Zdeklarowanych* 147 094 obywateli polskich, w tym: w województwie opolskim - 104 399, śląskim - 30 531, dolnośląskim - 1 792, warmińsko-mazurskim - 4 311, pomorskim - 2 016, zachodniopomorskim - 1 014, wielkopolskim - 820, kujawsko-pomorskim - 636, lubuskim - 513, mazowieckim - 351, łódzkim - 263. Największe skupiska znajdują się w centralnych i wschodnich powiatach województwa opolskiego: strzeleckim (20,62 % mieszkańców powiatu), opolskim (19,82 %), krapkowickim (18,38 %), oleskim (16,82 %), prudnickim (14,93 %), kędzierzyńsko-kozielskim (13,15 %), kluczborskim (9,75 %) i opolskim-miejskim (2,46 %) oraz w zachodnich powiatach województwa śląskiego: raciborskim (7,24 %), gliwickim (4,25 %), i lublinieckim (3,10 %). Na terenie 27 gmin województwa opolskiego i jednej gminy województwa śląskiego przedstawiciele mniejszości niemieckiej stanowią ponad 20 % mieszkańców gminy.

5. Ormianie - zadeklarowanych* 262 obywateli polskich, w tym: w województwie mazowieckim - 73, wielkopolskim - 26, śląskim - 23, małopolskim - 22, lubuskim - 20. Największe skupiska polskich Ormian znajdują się w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Ważnym centrum kulturalnym mniejszości ormiańskiej są też Gliwice. Kolonie ormiańskie powstałe około XI w. na Rusi Kijowskiej (Lwów, Łuck, Kamieniec Podolski) weszły w skład państwa Polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego. W 1356 r. kolonie w Kamieńcu Podolskim i we Lwowie uzyskały potwierdzenie swojej autonomii, a Lwów został siedzibą biskupa ormiańskiego. Po II wojnie światowej polscy Ormianie z dawnych kresów południowo-wschodnich w większości repatriowali się na obecne tereny państwa Polskiego.

6. Rosjanie - zadeklarowanych* 3244 obywateli polskich, w tym: w województwie mazowieckim - 614, podlaskim - 511, dolnośląskim - 362, śląskim - 275, zachodniopomorskim - 221, pomorskim - 199, łódzkim - 179, wielkopolskim - 160, lubuskim - 124, warmińsko-mazurskim - 112, małopolskim - 106. Rosjanie mieszkający w Polsce wywodzą się głównie z kolejnych fal migracyjnych, w ramach których przybywali do Polski: w okresie rozbiorów, po rewolucji październikowej, w okresie PRL oraz po rozpadzie ZSRR. Przedstawiciele społeczności rosyjskiej należą w większości do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Ponadto w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim mieszkają staroobrzędowcy (starowiercy). Grupa ta, jako grupa wyznaniowa, powstała w drugiej połowie XVII wieku w wyniku rozłamu w rosyjskiej cerkwi prawosławnej. Pod koniec XVIII wieku staroobrzędowcy osiedlili się na obecnych terenach Polski (Suwalszczyzna i Mazury) uchodząc przed prześladowaniami religijnymi. Najważniejszym czynnikiem identyfikacji tej grupy jest religia (prawosławie w obrządku Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego), a świadomość narodowa stanowi czynnik drugorzędny.

7. Słowacy - zadeklarowanych* 1 710 obywateli polskich, w tym: w województwie małopolskim - 1 572, śląskim - 40, mazowieckim - 20. Słowacy zamieszkują tradycyjnie tereny Spisza i Orawy. Największe skupiska mniejszości słowackiej to gminy: wiejska Nowy Targ (3,25 % ludności), Łapsze Niżne (2,64 %) i Jabłonka (1,25 %) - powiatu nowotarskiego oraz gmina Bukowina Tatrzańska (2,84 %) - powiatu tatrzańskiego.

8. Ukraińcy - zadeklarowanych* 27 172 obywateli polskich, w tym: w województwie warmińsko-mazurskim - 11 881, zachodniopomorskim - 3 703, podkarpackim - 2 984, pomorskim - 2 831, dolnośląskim - 1 422, podlaskim - 1 366, lubuskim - 615, mazowieckim - 579, małopolskim - 472, lubelskim - 389, śląskim - 309. W wyniku przeprowadzonej w 1947 r. przez ówczesne władze komunistyczne akcji "Wisła" niemal cała ludność ukraińska, zamieszkująca tereny południowo-wschodniej Polski, została przesiedlona na tereny Polski północnej i zachodniej. W efekcie największe skupiska mniejszości ukraińskiej znajdują się obecnie na terenach województw: warmińsko-mazurskiego, dolnośląskiego i zachodniopomorskiego. Części Ukraińców udało się uniknąć przesiedlenia z rodzimych terenów, a części pozwolono na powrót po 1956 r. Stąd też skupiska mniejszości ukraińskiej w województwach podkarpackim i małopolskim. Największe skupiska obywateli polskich narodowości ukraińskiej znajdują się w powiatach: węgorzewskim (6,03 % mieszkańców powiatu), gołdapskim (2,34 %), giżyckim (2,42 %), kętrzyńskim (1,53 %), bartoszyckim (3,30 %), elbląskim (2,07 %) i braniewskim (3,59 %) - województwa warmińsko-mazurskiego, w powiecie: sanockim (1,04 % mieszkańców) i w Przemyślu (1,20 %) - województwa podkarpackiego, powiecie człuchowskim (1,19 %) - województwa pomorskiego i powiecie szczecineckim (1,12 %) - województwa zachodniopomorskiego. Łącznie na terenie 9 gmin województw: warmińsko-mazurskiego, zachodniopomorskiego i podkarpackiego przedstawiciele mniejszości ukraińskiej stanowią ponad 10 % mieszkańców gminy.

9. Żydzi - zdeklarowanych* 1 055 obywateli polskich, w tym: w województwie mazowieckim - 397, dolnośląskim - 204, śląskim - 92, łódzkim - 65, małopolskim - 50. Żydzi mieszkają w rozproszeniu, przede wszystkim w dużych miastach. Pierwsze wzmianki o Żydach na terenach polskich pochodzą z X wieku, a pierwszym oficjalnym polskim dokumentem nadającym Żydom przywileje i autonomię był statut kaliski z XIII wieku. Żydzi napływali do Polski ze względu na stosunkowo najlepsze (na tle nieustannych pogromów w Europie Zachodniej) warunki bezpiecznego życia i rozwoju własnej kultury oraz gwarantowaną przywilejami królewskimi autonomię gmin wyznaniowych. Liczba Żydów w Polsce tradycyjnie oscylowała w okolicach 10 % populacji (najwięcej w Europie). Rozwój żydowskiego życia w Polsce został brutalnie przerwany przez II wojnę światową i hitlerowską politykę Endlösung. Z ok. 3,5 miliona polskich Żydów wojnę przeżyło ok. 300 tys. W okresie PRL-u w kilku falach emigracyjnych wyjechała większość polskich Żydów. Po roku 1989 nastąpiło odrodzenie życia żydowskiego w Polsce. Wiele osób powróciło do swoich żydowskich korzeni. Powstały nowe organizacje działające na rzecz rozwoju życia społeczności żydowskiej w Polsce.

4. Jakie wyznania religijne dominują w Polsce?

• Kościół Katolicki w RP obrządku łacińskiego ok. 33 mln wiernych

• Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny 500 tys. Wiernych

• Kościół Ewangelicko-Augsburski 76 tys. wiernych

• Kościół Katolicki w RP obrządku ukraińsko-bizantyjskiego (grekokatolicki, unicki) 50 tys. wiernych

• Kościół Katolicki w RP obrządku ormiańskiego 5 tys. wiernych

• Muzułmański Związek Religijny ok. 5 tys. wiernych

• Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich ok. 1 tys. wiernych

• Karaimski Związek Religijny ok. 120 wiernych

• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy ok. 127 tys. Wiernych

5. Wymień główne skupiska Polonii na świecie.

Kraje gdzie mieszka powyżej 800 tys. Polaków:

• Stany Zjednoczone - 10 600 000 - głównie w Chicago, Detroit i Nowym Jorku

• Niemcy - 2 000 000 - Berlin, Hamburg, Zagłębie Ruhry

• Brazylia - 1 600 000 - Kurytyba (stan Parana), Porto Alegre

• Francja - 1 050 000 - Paryż

• Ukraina - 1 000 000 - Lwów, Obwód Żytomierski

• Białoruś - 950 000 - Grodno, Mińsk

• Kanada - 850 000 - Toronto, Montreal

Inne kraje „mają” zdecydowanie mniej Polaków (np. kolejna Argentyna to ok. 360 000 osób, czy Rosja - 350 000). Można wspomnieć, że ogółem poza granicami kraju jest ok. 20 mln Polaków co daje 33% całego narodu (proporcje podobne do Portugalczyków) a dla porównania diaspora Irlandczyków to 80% przedstawicieli!

6. Opisz strukturę administracji w Polsce.

Struktura administracyjna w Polsce opiera się na podziale terytorialnym.

Podział terytorialny Polski zmieniał się wielokrotnie, od II wojny światowej reformy miały miejsce w latach: 1946, 1950, 1957, 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999.

* I stopnia - 16 województw.

* II stopnia - 379 powiatów.

o 65 grodzkich (miasto na prawach powiatu) - gmina o statucie miasta, wykonująca zadania powiatu.

o 314 ziemskich - skupiające od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą gmin.

* III stopnia - 2479 gmin

o 306 miejskich - gmina, która zawiera się w administracyjnych granicach miasta.

o 597 miejsko-wiejskich - gmina, w skład której wchodzi miasto oraz kilka wsi.

o 1576 wiejskich - gmina, która na swoim terytorium nie zawiera miasta.

Władze w województwach sprawują wojewodowie, w powiatach starostowie, a w gminach wójtowie.

7. Opisz obecny układ polityczny w Polsce.

8. Krótko scharakteryzuj system polityczno-administracyjny w Polsce.

9. Kim jest: wójt, burmistrz, prezydent miasta, marszałek i wojewoda?

Wójt urzędnik, pełniący funkcję organu wykonawczego gminy obok burmistrza i prezydenta miasta, wykonujący uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do zadań wójta należy w szczególności:

• przygotowywanie projektów uchwał rady gminy

• określanie sposobu wykonywania uchwał

• gospodarowanie mieniem komunalnym

• wykonywanie budżetu

• zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

Burmistrz - przewodniczący zarządu/magistratu gminy miejskiej, zazwyczaj obieralny. Obecnie burmistrz to jednoosobowy organ wykonawczy (wójt) gminy miejskiej oraz gminy miejsko-wiejskiej. W miastach powyżej 100 000 mieszkańców lub posiadających historycznie przyjęte nazewnictwo organem wykonawczym jest prezydent miasta. Burmistrz jest również kierownikiem urzędu miasta (lub miasta i gminy). Z mocy ustawy jest też kierownikiem urzędu stanu cywilnego, lecz może w swoje miejsce mianować odrębnego kierownika tego urzędu, co też z reguły jest praktykowane.

Prezydent miasta - w Polsce organ władzy wykonawczej gminy wybierany w wyborach bezpośrednich, odpowiednik burmistrza (wójta). W miastach na prawach powiatu pełni ponadto funkcję starosty. Urząd prezydenta miasta występuje również w Niemczech i w Szwajcarii. Obecnie w Polsce mamy 107 prezydentów miast.

Marszałek województwa - przewodniczący zarządu województwa, organu wykonawczego samorządu województwa. Stanowisko marszałka województwa utworzono 1 stycznia 1999 ustawą z 1998 w ramach reformy administracyjnej. Marszałek województwa organizuje pracę zarządu oraz urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje je na zewnątrz. Jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego oraz zwierzchnikiem służbowym jego pracowników, a także kierownikiem wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Ma kompetencję do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Wybierany jest przez sejmik województwa bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku, a odwoływany większością 3/5 głosów. Stanowisko to może zajmować także osoba spoza składu sejmiku.

Wojewoda w dzisiejszych czasach w Polsce jest to terenowy organ administracji rządowej w województwie i zwierzchnik zespolonej administracji rządowej na terenie województwa.

1. Wojewoda jest:

• 1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;

• 2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie;

• 3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie;

• 4) organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2;

• 5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;

• 6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

• 7) organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.2)).

Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy."

Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie. Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

10. Podaj podstawowe informacje polityczne i społeczno-gospodarcze o Polsce.

Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej określony jest Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej uchwaloną przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z jej treścią Rzeczpospolita Polska jest republiką parlamentarną i realizuje zasady suwerenności narodu, niepodległości i suwerenności państwa, demokratycznego państwa prawnego, społeczeństwa obywatelskiego, trójpodziału władzy, pluralizmu, legalizmu, społecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godności człowieka. Rzeczpospolita określona jest także jako państwo unitarne.

Władzę sprawują:

* ustawodawczą: Sejm i Senat,

* wykonawczą: Rada Ministrów i Prezydent,

* sądowniczą: sądy i trybunały.

Rzeczpospolita Polska jest rozwijającym się państwem, członkiem wielu organizacji międzynarodowych. Polska należy do Unii Europejskiej, NATO, ONZ, Światowej Organizacji Handlu, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Międzynarodowej Agencji Energetycznej, Rady Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej oraz G6. Polska jest jednym z założycieli organizacji takich jak: Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (opuszczone w 2004 r.), Rada Państw Morza Bałtyckiego, Grupa Wyszehradzka. Ponadto Polska należy do Układu z Schengen oraz stara się wejść do Strefy Euro i Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Podział terytorialny i samorząd

Ustrój władzy lokalnej opiera się na dualizmie, gdyż poza agendami administracji rządowej istnieje samorząd terytorialny, powołany do zadań publicznych niezastrzeżonych dla innych organów władzy.

Jego podstawową jednostkę stanowi gmina.

Podział terytorialny Polski uległ zasadniczej przebudowie 1 stycznia 1999 roku, gdy w ramach programu czterech reform koalicyjnego rządu Jerzego Buzka m.in. zredukowano liczbę województw z 49 do 16 oraz utworzono powiaty, wprowadzając tym samym samorząd trójszczeblowy.

Wyróżnia się zatem:

* samorząd gminny;

* samorząd powiatowy;

* samorząd województwa.

Jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty i województwa) mają osobowość prawną i zapewniony udział w dochodach publicznych. Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i przeprowadzane w głosowaniu tajnym. Na obszarze jednostki samorządu istnieje możliwość zorganizowania referendum lokalnego, w którym mieszkańcy mogą decydować o sprawach dotyczących wspólnoty samorządowej, a także odwołać organy władzy samorządowej, pochodzące z wyborów bezpośrednich.

Charakterystyka polskiej gospodarki

• Pod względem wielkości PKB, Polska jest szóstą gospodarką Unii Europejskiej i 21. gospodarką świata (w 2009).

• Inflacja w 2009 3,5%.

• Polska gospodarka jest gospodarką mieszaną. Sektor państwowy wytwarza obecnie około 25% PKB.

• Głównym partnerem handlowym Polski są kraje Unii Europejskiej i Rosja: na Niemcy przypada ponad 35% polskiego eksportu i importu. Polska ma ujemny bilans w handlu zagranicznym.

Pomiędzy regionami Polski występuje duże zróżnicowanie pod względem rozwoju gospodarczego. Najbogatszym regionem kraju jest województwo mazowieckie, które osiąga produkt brutto na mieszkańca na poziomie 87.1% średniej unijnej. Jest to poziom porównywalny do bogatszych spośród wschodnich landów Niemiec (np. Saksonia, 86,1%) lub brytyjskiej Walii (86,9%). Blisko ogólnopolskiej średniej dla PKB sytuują się województwa dolnośląskie i wielkopolskie (odpowiednio 59,2 i 56,9% średniej unijnej), które pod względem dochodu per capita porównywalne są z najbiedniejszymi regionami Grecji i Portugalii. Województwa: pomorskie, łódzkie, zachodniopomorskie, małopolskie i lubuskie posiadają dochód w okolicach 50% unijnej średniej. Najbiedniejszymi regionami Polski są województwa podkarpackie i lubelskie (37% średniej), których PKB na mieszkańca porównywalny jest ze współczynnikami dla Bułgarii lub Rumunii (37,7 i 41,6% średniej unijnej).

Struktura zatrudnienia w polskiej gospodarce odbiega od europejskich standardów, gdyż 13% ludności pracuje w rolnictwie, podczas gdy średnia UE to 5%, w sektorze usług pracuje 57% ludności (średnia UE to 68%), w przemyśle pracuje 30% ludności (średnia UE to 26%). W Polsce 59% społeczeństwa w wieku produkcyjnym jest zatrudniona, podczas gdy średnia UE to 64%. Według OECD w 2009 r. Polacy byli trzecim najdłużej pracującym narodem na świecie po Grekach i Węgrach.

ROZDZIAŁ III: OBSŁUGA RUCHU TURYSTYCZNEGO

1. Jakie wymagania formalne stawia kandydatom na pilota wycieczek ustawa o usługach turystycznych?

Zgodnie z ustawą: Uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek otrzymuje

osoba, która:

1) ukończyła 18 lat,

2) ukończyła szkołę średnią,

3) posiada stan zdrowia umożliwiający wykonywanie zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek,

4) nie była karana za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek,

5) odbyła szkolenie i praktykę oraz zdała egzamin na przewodnika turystycznego lub na pilota wycieczek.

2. Z tytułu umowy zawartej z biurem podróży o prowadzenie imprezy pilot ma prawo do określonych świadczeń. Wymień je.

Pilot ma prawo do korzystania ze świadczeń razem z pilotowaną grupą, ale nie jest to regułą, ponieważ wszystko zależy od umowy z biurem i od tego, czy pilot jedzie na wycieczkę objazdową, czy jest rezydentem. Często zdarza się, że pilot-rezydent sam pokrywa koszty wyżywienia, podczas gdy biuro pokrywa koszty jego zakwaterowania. Jeśli chodzi o pilotów wycieczek objazdowych, przyjęta jest praktyka, że biuro zapewnia pilotowi świadczenia takie same jak turystom, aby mógł dobrze wykonywać swoją pracę, tj. przebywać z grupą, realizować program oraz kontrolować jakość usług świadczonym turystom. Pilotowi powinny być zatem zapewnione następujące świadczenia: transport (by w ogóle ta praca miała sens), bilety wstępu do wszystkich odwiedzanych atrakcji, wyżywienie oraz nocleg. Ponadto jeżeli pilot jest zatrudniony w biurze w oparciu o stosunek pracy i odbywa podróż poza granicami kraju, przysługuje mu dodatkowo dieta na wyżywienie: przy bezpłatnym całodziennym wyżywieniu pilot otrzymuje dodatkowo 25% diety, przy częściowym wyżywieniu odpowiednio: śniadanie - 15% diety, obiad - 30% diety, kolacja - 30% diety.

Jeśli biuro nie zapewnia pilotowi zatrudnionemu na umowę o pracę bezpłatnego wyżywienia, noclegu i transportu, jest zobowiązane wypłacić pracownikowi dietę oraz zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania.

Trochę o dietach dla zainteresowanych:

Jeśli chodzi o podróże krajowe wygląda to tak:

• Dieta na wyżywienie (w kraju w dalszym ciągu wynosi 23 złote - można pojeść, nie ma co. Jest projekt nowego rozporządzenia, które podnosi dietę do 30 zł, ale jak na razie leży od kwietnia w Ministerstwie i czeka)

- podróż od 8 do 12 godzin - połowa diety

- podróż powyżej 12 godzin, ale nie dłużej niż dobę - pełna dieta

- podróż dłużej niż dobę - za każdą dobę przysługuje dieta w pełnej wysokości, a za niepełną rozpoczętą dobę do 8 godzin - połowa diety.

• Zwrot kosztów przejazdu: cena biletu na określony środek transportu, za każdą rozpoczętą dobę w podróży pracownikowi przysługuje ryczałt na bilety na środki komunikacji miejscowej w wysokości 20% diety.

• Zwrot kosztów noclegu - za przedłożony rachunek. Jeśli nie przedłożył rachunku, przysługuje mu ryczałt za każdy nocleg w wysokości 150% diety, czyli jakieś 34 złote i pięćdziesiąt groszy

Co do podróży zagranicznych (czas od przekroczenia granicy do przekroczenia jej w drodze powrotnej lub od startu samolotu do pierwszego lądowania w kraju)

• Dieta: jej wysokość zależy od państwa, do którego się jedzie.

- podróż do 8 godzin - 1/3 diety

- podróż od 8 do 12 godzin - 1 diety

- ponad 12 godzin i cała doba - pełna dieta

Ponadto jeżeli pilot jest zatrudniony w biurze w oparciu o stosunek pracy i odbywa podróż poza granicami kraju, przysługuje mu dodatkowo dieta na wyżywienie: przy bezpłatnym całodziennym wyżywieniu pilot otrzymuje dodatkowo 25% diety, przy częściowym wyżywieniu odpowiednio: śniadanie - 15% diety, obiad - 30% diety, kolacja - 30% diety.

• Zwrot kosztów przejazdu - cena biletu na określony środek transportu; dodatkowo 1 dieta na przejazd z dworca (lotniska itd.) do miejsca docelowego + za każdą rozpoczętą dobę w podróży pracownikowi przysługuje ryczałt na bilety na środki komunikacji miejscowej w wysokości 10% diety.

• Zwrot kosztów zakwaterowania - rachunek granicach ustalonego na ten cel limitu określonego przez Ministerstwo Pracy dla danego kraju, albo jeśli nie ma rachunku - ryczałt w wysokości 25% tego limitu.

3. Na czym polega obowiązek opieki nad uczestnikami wycieczki, obciążający biuro podróży i pilota?

Biuro ma obowiązek opieki nad turystami, ale ustawa właściwie nie precyzuje, co to oznacza w praktyce.

Opiekę można zdefiniować jako dbanie, troszczenie się, strzeżenie czy nadzór nad kimś lub nad czymś. Do tej definicji należy dodać w przypadku organizatorów turystyki m.in. obowiązek informacyjny oraz obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa. Nie da się mówić o obowiązku opieki w oderwaniu od nich, bo są one ze sobą sprzężone.

1. Przed wyjazdem

Pierwszym obowiązkiem związanym z zapewnieniem uczestnikom opieki jest przekazanie określonych informacji (art. 13 ustawy o usługach turystycznych). Nie jest przy tym obojętne, w jakim czasie tego dokonamy. Część wiadomości musimy podać przed zawarciem umowy, część we właściwym czasie, ale najpóźniej przed rozpoczęciem imprezy - nie musimy więc przekazywać ich od razu po zawarciu umowy, ale odpowiednio wcześniej przed rozpoczęciem imprezy. Zawsze mamy obowiązek informować o zagrożeniach dla życia i zdrowia. Choć ustawa nie wskazuje, kiedy musimy te informacje przekazać, to powinniśmy uczynić to od razu (jak najwcześniej od momentu powzięcia wiadomości). Jeśli to możliwe i o zagrożeniu wiadomo już przed podpisaniem umowy, przekazanie informacji jest konieczne, aby można było mówić o tym, że klient mógł podjąć świadomą decyzję o uczestnictwie w imprezie. Jest to istotne z punktu widzenia ewentualnej odpowiedzialności organizatora turystyki. Warto pamiętać, że wszystkie informacje podajemy na piśmie.

2. Niemożliwość zapewnienia opieki i bezpieczeństwa powodem odwołania imprezy

Touroperator zawsze powinien ocenić, jak duże jest ryzyko wystąpienia określonych zdarzeń. Za podstawową zasadę organizowania wypoczynku należy uznać tę, że jeśli jako organizator wiemy, że nie będziemy w stanie panować nad sytuacją i zapewnić opieki i związanego z nią bezpieczeństwa, to impreza nie powinna się odbyć. Z tego punktu widzenia za ryzykowne można by uznać np. organizowane przez niektóre biura podróży wycieczki do Afganistanu.

Jeśli niebezpieczne zdarzenia mają miejsce po podpisaniu umowy, w takim wypadku powinno dojść do odwołania imprezy.

3. Pilot - misja kluczowa

W normalnych okolicznościach kluczową rolę, jeśli chodzi o zapewnienie opieki turystom, odgrywa pilot. Zarówno w obecnym stanie prawnym jak i po nowelizacji ustawy o usługach turystycznych jest on na mocy przepisów zobowiązany do sprawowania w imieniu organizatora opieki nad klientami (art. 3 ust. 7b, art. 20 ust. 3 ustawy

o usługach turystycznych). Za każde uchybienie pilota odpowiedzialność ponosi oczywiście biuro.

Podkreśla się, że zakres sprawowanej przez pilota wycieczki opieki wynika z charakteru imprezy turystycznej lub wycieczki fakultatywnej. Inny zatem będzie zakres opieki, gdy biuro organizuje np. ekstremalne wycieczki dla aktywnych, a inny w sytuacji, gdy wyjeżdżamy na zwykły wypoczynek. Na pilocie spoczywać będzie wiele obowiązków informacyjnych.

W wyjątkowych sytuacjach może okazać się, że pilot w ogóle odmówi turyście udziału w określonych atrakcjach.

Realizując ww. obowiązki dobrze jest wprowadzić w warunkach uczestnictwa w imprezie turystycznej przepisy mówiące o tym, w jakich okolicznościach nie można uczestniczyć w imprezie lub wycieczce fakultatywnej (np. brak odpowiedniego stroju, ekwipunku, przeciwwskazania zdrowotne).

4. Obowiązek opieki w sytuacjach szczególnych

Ustawa o usługach turystycznych przewiduje trzy sytuacje, w których organizator turystyki zwolniony jest z odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych (art. 11a ustawy o usługach turystycznych). Dzieje się tak wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie: działaniem lub zaniechaniem klienta, działaniem lub zaniechaniem osób trzecich nie uczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo siłą wyższą.

Nawet jednak takie okoliczności nie zwalniają organizatora z obowiązku udzielenia pomocy. W pierwszym przypadku może chodzić np. o sytuację, w której pomimo ostrzeżeń pilota uczestnik imprezy wybrał się w miejsce niebezpieczne i doznał urazu wymagającego opieki lekarskiej. W drugim przypadku jako przykład można podać kradzież dokumentów uczestnikowi wycieczki. W takim wypadku pomoc będzie polegała np. na udzieleniu informacji i wsparciu przy zgłaszaniu kradzieży procedurami związanymi z utratą dokumentów. Jeśli chodzi natomiast o siłę wyższą, opieka i pomoc będą zależały od okoliczności. Jeśli będą to np. zamieszki, w ramach opieki należałoby zapewnić turystom jak najszybszy powrót do domu, jeśli będą to zdarzenia spowodowane warunkami atmosferycznymi, np. huraganem, obowiązkiem będzie zapewnienie uczestnikom pomocy medycznej.

4. Opisz postępowanie podróżnego w przypadku utraty, uszkodzenia bagażu lotniczego.

5. W jakich formach pilot może podjąć współpracę z biurem?

6. Wymień etapy podróży turystycznej z punktu widzenia uczestnika imprezy (klienta biura).

• Podróż wyobrażona - od czasu odczucia potrzeby opuszczenia miejsca zamieszkania do czasu rozpoczęcia podróży rzeczywistej.

• Podróż rzeczywista- od momentu spotkania z pilotem do czasu pożegnania się z nim.

• Podróż wspominana- to procesy pamięciowe związane z ponownym przeżywaniem wrażeń z imprezy podczas opowiadania o niej znajomym.

7. Wymień etapy imprezy turystycznej z punktu widzenia biura podróży.

8. Wymień etapy odprawy granicznej w porcie lotniczym grupy turystycznej na wycieczce zagranicznej.

9. Wymień czynności pilota przy zakwaterowaniu grupy w hotelu.

• zabrać voucher, listę uczestników, swój paszport i udać się do recepcji,

• poinformować recepcję skąd grupa przyjechała (kraj, biuro podróży, nr imprezy), jaka jest ilość uczestników,

• ustalić ile jakich pokoi zostanie przydzielonych dla grupy, jak są rozmieszczone w budynku,

• ustalić zasady kwaterowania (klucze do odbioru w recepcji czy u pilota, karty hotelowe, czy paszporty deponowane są recepcji w zamian za klucz itp.),

• dowiedzieć się czy w hotelu jest sejf, gdzie są windy, czy są czynne, jak dostać się do restauracji, czy jest Internet, telefon itp.,

• dowiedzieć się jaki jest regulamin obowiązujący gości hotelowych (godziny ciszy nocnej, dostępność recepcji w godzinach nocnych, zamykanie hotelu na noc, korzystanie z urządzeń elektronicznych w pokojach),

• uzyskać informacje o możliwości zaparkowania autokaru (dodatkowe opłaty, pobliskie stacje benzynowe),

• dokonać przydziału pokoi,

• pobrać klucz dla kierowców i dla siebie,

• ustalić z gastronomią godzinę najbliższego posiłku,

• przekazać turystom uzyskane informacje oraz przydzielić pokoje.

10. Wymień etapy odprawy celnej w różnych sytuacjach granicznych.

Autokar:

Jeśli autokar stoi w kolejce do odprawy to turyści powinni znajdować się w środku. Niewskazane jest wędrowanie turystów po GPK!! jeśli chcą siku albo wymienić kasę to trzeba wcześniej zjechać na bok i to załatwić. Dopiero potem ustawić się do odprawy.

Pociąg:

Pilot zajmuje miejsce w wagonach z miejscami rezerwowanymi miejsce pierwsze po lewej stronie od wejścia w pierwszym z przedziałów przewidzianych dla grupy. Tam pracownicy GPK go znajdą. Jeśli grupa podróżuje w wagonach z miejscami rezerwowanymi, odprawa graniczna przebiega w pociągu. Jeśli są to wagony ogólnodostępne to podróżni opuszczają wagony i idą do budynku stacji granicznej na odprawę paszportową i celną.

Samolot:

Bagaż poddany jest kontroli bez obecności jego właściciela i polega na prześwietleniu bagażu. Gdy obsługa lotniska ma wątpliwości co do zawartości to jest on wycofany do stanowiska odprawy biletowo - bagażowej. Jest to jednoznaczne z odmówieniem pasażerowi prawa do przebywania w strefie dostępnej tylko nie wzbudzającym podejrzeń.

Prom:

etap 1: zgłoszenie ustne (celnik decyduje czy na tym etapie kończy odprawę czy ja kontynuuje)

etap 2: przeszukanie bagażu (celnik decyduje czy na tym etapie kończy odprawę czy ja kontynuuje)

etap 3: przeszukanie osoby podróżnego (celnik decyduje czy na tym etapie kończy odprawę czy ja kontynuuje)

etap 4: przeszukanie środka transportu

etap 5: ponowna kontrola celna (wyrywkowa kontrola)

Odprawa celna warunkowa - czasowe dopuszczenie towaru przywożonego z zagranicy do Polski pod warunkiem wywozu w oznaczonym okresie, a także towaru wywożonego z Polski za granicę pod warunkiem powrotnego przywozu w oznaczonym czasie.

11. Jakie dokumenty przedstawia pilot przy rozliczeniu imprezy w biurze organizatora?

Potwierdzenia wszelkich wydatków (faktury, paragony) - wszystko opisane. Pilot składa też pozostałe pieniądze.

12. Jakie informacje zawarte są w voucherze?

13. Jakie informacje zawiera bilet lotniczy rejsowy oraz czarterowy?

Bilet lotniczy zawiera:

• Nazwisko i imię pasażera, płeć, dziecko, niemowlę,

• Nazwę przewoźnika, oznaczenia klasy podróży,

• Nr lotu i godzinę

• Informacje o stanie rezerwacji (open - OK),

• Informację o trasie (bilet w jedna stronę, bilet powrotny)

• Cenę,

• Okres ważności biletu,

• Pieczątkę firmy i podpis osoby wystawiającej bilet.

14. Kiedy pilotowi przysługuje 1/3, połowa diety i pełna dieta?

15. Czy dieta i inne należności są wynagrodzeniem pilota, jakie są reguły postępowania?

Dieta jak również inne należności nie są wynagrodzeniem a prawem do zwrotu kosztów poniesionych w związku z pełnionymi obowiązkami pilota. W przypadku podróży krajowych pilotowi należy się dieta na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia w czasie podróży i od 1 stycznia 2006 wynosi 22zł (dieta nie przysługuje, jeżeli pracownik miał zapewnione bezpłatne całodobowe wyżywienie) oraz zwrot kosztów poniesionych na przejazdy, noclegi, dojazdy komunikacji miejscowej.

W przypadku podróży służbowej poza granice kraju pilotowi przysługuje dieta w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży, zgodnie z załącznikami rozporządzenia (dieta nie przysługuje gdy wypłacany był ekwiwalent pieniężny na wyżywienie, jeśli jednak ekwiwalent jest niższy niż dieta należy go wyrównać do wysokości diety), jak również zwrot kosztów przejazdu (cena biletu określonego środka transportu wraz z dodatkowymi opłatami, nie przysługuje w przypadku gdy pracownik nie ponosił kosztów podróży) i noclegu (w wysokości stwierdzonej rachunkiem hotelowym w granicach ustalonego na ten cel limitu)

16. Wymień czynności pilota w przypadku utraty paszportu uczestnika imprezy zagranicznej.

Pilot sięga do swojej teczki imprezy, w której (dzięki swojemu profesjonalizmowi i zapobiegliwości znajduje się lista ambasad (adresy, telefony) znajdujących się w państwach przez które przejeżdża, oraz państwie docelowym. Na tej podstawie informuje turystę gdzie znajduje się najbliższa ambasada w której turysta może wyrobić paszport tymczasowy. Informuje ambasadę o tym, że turysta się zgłosi w celu wyrobienia paszportu tymczasowego i ustala termin wizyty.

Ponad to udaje się z turystą na najbliższy posterunek policji informuje o zaistniałej sytuacji i prosi o wystawienie zaświadczenia o tożsamości turysty ( gdy ten nie posiada innego dokumentu, pilot potwierdza tożsamość turysty swoim własnym paszportem).

Informuje również turystę o wymogach obowiązujących podczas ubiegania się o paszport tymczasowy (wypełnienie kwestionariusza, dostarczenie zdjęć, oświadczenia o dacie i okolicznościach utraty paszportu, uiszczeniu opłaty konsularnej). W razie potrzeby i możliwości, pilot jedzie z turystą do konsulatu w celu potwierdzenia tożsamości turysty.

17. Jaką funkcję spełnia wykresówka w autokarze turystycznym?

Wykresówki tachografu zamontowanego w pojeździe służą do ewidencjonowania czasu pracy kierowcy. Rejestrują jazdę, przerwy i odpoczynki kierowcy, a ich stosowanie regulują przepisy dotyczące używania tachografów. Wykresówka z tachografu to dokument, którego może od kierowcy zażądać inspektor Inspekcji Transportu Drogowego .

Zgodnie z ogólną zasadą kierowca wkłada wykresówkę do tachografu w momencie, kiedy rozpoczyna pracę w danym dniu, i wyjmuje ją nie wcześniej niż przed zakończeniem dziennego okresu pracy. Możliwe jest zatem usunięcie wykresówki z tachografu już po zakończeniu pracy w danym dniu. Nie zabrania tego żaden przepis.

Kierowca, który w ciągu jednej doby rozpoczyna dwa okresy prowadzenia rozdzielone dziennym okresem odpoczynku, może zatem dwa razy w danej dobie włożyć wykresówki do tachografu - pierwszą, w momencie gdy rozpoczyna pierwszy okres prowadzenia pojazdu, drugą, gdy rozpoczyna drugi.

Wykresówka może być wyjęta najwcześniej po zakończeniu danego dziennego okresu prowadzenia. Kierowca może oczywiście wyjąć ją z tachografu dopiero po upływie dziennego odpoczynku czy też po 24 godzinach. Przepisy jednak tego nie nakazują, a co za tym idzie - nie mogą tego też wymagać organy kontroli.

Wykresówka powinna być w tachografie również w czasie korzystania przez kierowcę z odpoczynku, ale w tylko w przypadku gdy kierowca wykorzystuje ten odpoczynek w samochodzie i wyłącznie ze względów dowodowych - takiego obowiązku też nie przewidują przepisy.

Generalną zasadą, wynikającą z przepisów regulujących używanie tachografów, jest zatem zakaz wyjmowania wykresówki z urządzenia rejestrującego przed zakończeniem dziennego okresu jazdy.

18. Wyjaśnij pojęcia „check-in” i „deadline” oraz ich znaczenie w obsłudze turystycznej.

• check-in jest to procedura rejestracji, meldowania, odprawy przy wjeździe. Ma miejsce m.in. na lotnisku, w hotelu itp.

• deadline jest to nieprzekraczalny czas graniczny wykonania jakichś czynności w łańcuchu działań obsługi turystycznej; np. złożenie wniosków wizowych, opłat za daną usługę, zamówienia świadczeń u kontrahenta itd.

Check-in jest niezbędnym dopełnieniem formalnym, umożliwiającym zapoczątkowanie korzystania z danej usług (np. pobytu w danym hotelu). Deadline natomiast umożliwia sprawną organizację w turystyce. Trzeba koniecznie o nim pamiętać, gdyż jego ignorowanie na którejś z płaszczyzn może spowodować luki w organizacji wyjazdu.

19. Wyjaśnij pojęcia „half board” i „check-out”.

• half board jest to świadczenie dotyczące wyżywienia turystów, w skład którego wchodzą dwa posiłki dziennie, najczęściej śniadanie i tzw. obiadokolacja.

• check-out jest to procedura wyrejestrowania, wymeldowania, odprawy przy wyjeździe.

20. Na czym polega kontrola świadczeń turystycznych przez pilota podczas imprezy turystycznej?

Kontrola świadczeń polega na ewentualnym stwierdzeniu rozbieżności między planowanymi: czasem miejscem ilością i jakością zamówionych świadczeń a stanem faktycznym. Obowiązkiem pilota jest podjęcie stosownych działań w imieniu biura podróży wobec nierzetelnych kontrahentów, czyli przede wszystkim żądania prawidłowego wykonania świadczenia. Aby móc skutecznie wykonać ten obowiązek, pilot powinien przed wyjazdem na imprezę dokładnie zapoznać się z umowami będącymi podstawą wykonania świadczeń, potwierdzeniami rezerwacji lub innymi dokumentami z których wynika obowiązek kontrahentów. Powinien również dysponować środkami niezbędnymi do zapewnienia świadczeń zastępczych w postaci gotówki lub karty kredytowej, możliwością zwrócenia się do zagranicznego partnera itp. Najważniejsza z tego punktu widzenia jest odprawa pilota w biurze przed wyjazdem na imprezę. Wtedy pilot powinien domagać się wszelkich wyjaśnień i dokumentów wyjaśniających należyty przebieg imprezy

21. Opisz funkcję podstawową karty hotelowej i inne zastosowania praktyczne.

Jest to dokument uprawniający gościa hotelowego do pobierania kluczy od pokoju, otrzymywania posiłku w restauracji itp. Jest na niej adres i nazwa hotelu, nazwisko gościa, nr pokoju, okres pobytu. Na odwrocie znajduje sie regulamin hotelu, plan z zaznaczeniem położenia hotelu i informacje o usługach hotelarskich. Te informacje mogą pomoc turyście gdy się zgubi, znajdzie w szpitalu itp. Turysta może tez zdeponować paszport w hotelu i poruszać się po mieście z karta hotelowa. Pełni ona funkcje dokumentu tożsamości ułatwiającego służbom porządkowym odnalezienie miejsce zamieszkania turysty, a zatem także pilota.

22. Jakie dokumenty powinno zawierać rozliczenie imprezy turystycznej?

23. Co to jest fundusz awaryjny?

Fundusz awaryjny to określona przez referenta kwota pieniężna przeznaczona na rozmowy telefoniczne czy przejazdy taksówkowe oraz inne wydatki w sytuacjach awaryjnych, czyli tych, które mogą zakłócić realizowany program imprezy turystycznej.

24. Wyjaśnij pojęcie: „limit kilometrów” i jego zróżnicowanie.

25. Opisz, co to jest voucher i czym jest w różnych sytuacjach.

26. Graniczna Placówka Kontrolna- proszę omówić postępowanie pilota przy wyjeździe i wjeździe do Polski.

- jeżeli grupa zgłasza chęć skorzystania z toalet lub chce wymienić walutę pilot powinien zarządzić postój. Dopiero potem powinno się ustawić autokar do odprawy/

- pilot pomaga kierowcy w wypełnieniu formularza jazdy (eurolisty)

- pilot powinien zebrać paszporty od turystów

- pilot dąży do kontakty z przedstawicielami służb granicznych kraju, który opuszcza. One jako pierwsze przystępują do czynności kontrolnych.

-Pilot współpracuje z nimi i stosuje się do poleceń.

- po odprawie paszportowej pilot musi przeliczyć ilość otrzymanych od strażnika paszportów!

- pilot powinien dowiedzieć się od strażnika gdzie szukać celników i jaka jest dalsza procedura odprawy

- w przypadku strażników obcojęzycznych pilot pełni funkcję tłumacza dla turystów podczas ustnego zgłaszania przewożonych towarów

- po odprawie granicznej pilot sprawdza czy każdy turysta posiada swój paszport i czy formularz jazdy jest podstemplowany

27. Jakie powinno być postępowanie pilota w przypadku reklamacji zgłoszonej przez uczestnika imprezy turystycznej?

28. Jakie informacji i materiały powinien dostać pilot na odprawie u referenta biura podróży przed imprezą?

29. Omów możliwe zasady wynagradzania pilota.

Wynagrodzenie pilota zależne jest od formy zatrudnienia w biurze podróży. Pilot podejmuje współpracę jako:

1. Pracownik etatowy biura (umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony)

2. Osoba fizyczna - umowa o zlecenie lub umowa o dzieło

3. Przedsiębiorca - umowa o usługę prowadzenia imprezy turystycznej jako pilot

Ad.1. Umowa powinna określać dokładnie zakres obowiązków, sposób liczenia czasu pracy, stawki za godziny nadliczbowe, pracę w soboty i niedziele oraz zaliczanie godzin faktycznie przepracowanych do rozliczeniowego czasu pracy (zgodnie z Kodeksem Pracy)

Ad.2,3. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym umowa powinna określać oznaczenie stron, przedmiot umowy, czas trwania, wysokość wynagrodzenia, problem zwrotu poniesionych nakładów w związku z wykonywaniem umowy - wynagrodzenie ustalane w drodze indywidualnych negocjacji w zależności od kwalifikacji, doświadczenia lub innych cech pilota. Określając wynagrodzenie trzeba uwzględnić zobowiązania podatkowe i zobowiązania w zakresie ubezpieczeń społecznych.

30. Jakie dane powinny być zawarte na rachunku, wystawianym pilotowi przez osobę prywatną za przejażdżkę konną po Beskidzie Niskim w trakcie obsługi grupy zagranicznej.

- datę i miejsce wystawienia rachunku

- dane usługodawcy (imię, nazwisko i adres) i usługobiorcy (biura podróży)

- opis usługi

- cenę

- sposób zapłaty - tutaj najczęściej będziemy stosować rozliczenie „gotówkowe”

- podpis osoby wystawiającej rachunek, poświadczenie zapłaty

31. Podaj możliwe i prawdopodobne formy płatności za poszczególne usługi w trakcie obsługi grupy przyjazdowej.

Najczęstszą formą płatności za usługi jest przelew. Równie często występuje płatność kartą oraz gotówką. Wszystko tak naprawdę zależy od formy wyjazdu, grupy oraz umów między organizatorem wyjazdu, restauracją, hotelem itp.

32. Omów zasady rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych pilota z biurem podróży.

33. Jakie informacje powinna zawierać faktura VAT?

Faktura VAT powinna zawierać co najmniej:

1. imiona, nazwiska lub nazwy sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy,

2. numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy

3. dzień, miesiąc i rok albo miesiąc i rok dokonania sprzedaży oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury oznaczonej jako `FAKTURA VAT'; podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym,

4. nazwę towaru lub usługi,

5. jednostkę miary i ilość sprzedanych towarów lub rodzaj wykonanych usług,

6. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto),

7. wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto),

8. stawki podatku,

9. sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu,

10. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku,

11. wartość sprzedaży towarów lub wykonanych usług wraz z kwotą podatku (wartość sprzedaży brutto), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku lub zwolnionych od podatku, lub niepodlegających opodatkowaniu,

12. kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażoną cyframi i słownie.

34. Jakie umiejętności trzeba posiadać pilotując tramping lub trekking?

Zarówno tramping jak i trekking są formami turystyki wędrownej. Tramping oznacza podróżowanie przy wykorzystaniu lokalnych środków transportu (autostop, komunikacja lokalna). Trekking - to forma turystyki uprawiana w trudnych warunkach terenowych i klimatycznych. Najpopularniejszy jest trekking klasyczny, czyli górski. Inne formy trekkingu to: pustynny, lodowcowy, tropikalny, polarny, rzeczny, na bagnach i na wulkanach. Takie formy turystyki wymagają zatem:

- odporności na stres,

- siły fizycznej i psychicznej,

- łatwości w przystosowaniu się do trudnych warunków,

- łatwości poruszania się po świecie,

- zaradności,

- umiejętności szybkiego podejmowania decyzji i twórczego rozwiązywania problemów,

- umiejętności współdziałania w grupie,

- umiejętności negocjacji,

- łatwości nawiązywania dobrych stosunków międzyludzkich

35. Wymień pracowników obsługi ruchu turystycznego działających w biurze i w terenie.

36. Omów procedurę przyjęcia gościa w hotelu.

Po przyjeździe na miejsce pilot daje turystom kilka minut czasu wolnego, a sam wykonuje niezbędne czynności do zakwaterowania grupy. Wg Kruczka:

1. zabrać voucher, listę uczestników, swój paszport i udać się do recepcji;

2. poinformować recepcję skąd grupa przyjechała (kraj, biuro podróży, nr imprezy), jaka jest ilość uczestników;

3. ustalić ile jakich pokoi zostanie przydzielonych dla grupy, jak są one rozmieszczone w budynku;

4. ustalić zasady kwaterowania (klucze do odbioru w recepcji czy u pilota, karty hotelowe, czy paszporty deponowane są w recepcji w zamian za klucz itp.)

5. dowiedzieć się czy w hotelu jest sejf, gdzie są windy, czy są czynne, jak dostać się do restauracji, czy gość hotelowy może mieć dostęp do Internetu, jak telefonować z hotelu itp.;

6. dowiedzieć się jaki jest regulamin obowiązujący gości hotelowych (godziny ciszy nocnej, dostępność recepcji w godzinach nocnych, zamykanie wejścia do hotelu na noc, korzystanie z urządzeń elektrycznych w pokojach itd.);

7. uzyskać informacje o możliwości zaparkowania autokaru (w przypadku wycieczki autokarowej)

8. w zależności od wcześniejszych ustaleń - dokonać podziału pokoi (jeśli dysponujemy wykazem kto z kim mieszka - przypisujemy nr pokoi do nazwisk; jeśli nie dokonamy tego w autokarze, lub w hollu obok recepcji)

9. pobrać klucz dla kierowców i dla siebie;

10. ustalić z gastronomią godzinę najbliższego posiłku;

11. wrócić do autokaru - przekazać turystom potrzebne informacje, przydzielić pokoje

37. Opisz obsługę grup turystycznych w hotelowym zakładzie gastronomicznym.

Grupy turystyczne w hotelowym zakładzie gastronomicznym są obsługiwane w zależności od standardu hotelu, z którego usług korzystamy. W hotelach wyższej klasy występuje obsługa kelnerska oraz wybór dań z karty. Pilot musi dbać o to, aby goście dostali świadczenia gastronomiczne zgodnie z umową, w której hotel zobowiązał się do realizacji usług gastronomicznych w określonym standardzie i zakresie. Pilot przekazuje uczestnikom informację o godzinach wydawania posiłków. Pilot zjawia się w restauracji około 10 - 15 minut przed posiłkiem. Powinien sprawdzić stan przygotowań najbliższego posiłku, ustalić miejsca, które będą zajmować uczestnicy imprezy, ich prawidłową liczbę itp. Jedząc posiłek, pilot winien obserwować, jakiej wielkości porcje i w jakim stanie są serwowane jego turystom, nie sugerując się porcją leżącą przed nim.

38. Przedstaw typologię zachowań klienta w procesie usług turystycznych.

Wg Erica Cohena istnieje 4 podstawowe typy turystów:

1. Zorganizowany turysta masowy, zachowujący swe zwyczaje z codziennego życia

2. Indywidualny turysta masowy, podróżujący wg własnego uznania, ale najczęściej utartymi szlakami

3. Explorer, turysta nastawiony na poznanie, ale nie rezygnujący ze swych przyzwyczajeń

4. Drifter, turysta nastawiony na maksymalną integrację z kulturą odwiedzanego kraju, skłonny do rezygnacji ze swych przyzwyczajeń.

Zbigniew Pietrasiński wyróżnił 3 klasy turystów:

1. Pseudoturysta

2. Turysta nieprzygotowany

• Turysta pasywny

• Snobi turystyczni, zaliczający zwiedzane obiekty

• Wrażliwi entuzjaści

3. Turysta przygotowany

• Poszukiwacz i znawca poloników

• Miłośnik historii

• Miłośnik sztuki

39. Scharakteryzuj tworzenie produktu- oferty turystycznej.

40. Omów współpracę pilota i przewodnika podczas imprezy krajoznawczej.

Pilot ma za zadania przede wszystkim opiekować się grupą i być na jej każde zawołanie, ale również udzielanie informacji krajoznawczo turystycznej. Należy mieć się jednak na baczności gdyż w wielu miejscach, zarówno w miastach jak i krainach geograficznych a przede wszystkim muzeach uprawnienia pilockie nie sięgają tak dalece aby pełnić funkcje przewodnika. Dlatego też pilot powinien odszukać przewodnika po danym obiekcie/obszarze, nawiązać kontakt i postarać się jak najbardziej ułatwić pracę przewodnikowi aby przebiegła ona bezproblemowo oraz w sposób zdyscyplinowany. Zebrać wcześniej grupę, zorganizować, doprowadzić ją do miejsca spotkania z przewodnikiem. Wskazane jest również towarzyszenie grupie podczas oprowadzania po danym miejscu przez przewodnika, i zapobieganie ewentualnych sytuacji które mogły zepsuć tudzież przeszkodzić w pracy przewodnika.

41. Podaj przykłady organizacji komunikacji promowej na Bałtyku.

Niebagatelny udział w transporcie ma żegluga promowa. Właśnie na Bałtyku występuje największe zagęszczenie linii promowych w Europie. Na obszarze Morza Bałtyckiego i Północnego skupia się 35% światowych połączeń promowych, operuje tu ok. 160 promów, eksploatowanych przez 40 armatorów, którzy wykonują ponad 740 tys. podróży rocznie. Przewozy żeglugą promową i statkami stanowią tu ponad 38% wszystkich przewozów pasażerskich na świecie, 35% przewozów samochodów osobowych i 18% ciężarówek i naczep. Choć większość przewozów pasażerów, samochodów i ładunków skupia się na szlakach między krajami skandynawskimi, niewątpliwy udział w przewozach bałtyckich mają polscy armatorzy promowi, operujący głównie w relacji zachodniego Bałtyku, łączącej Skandynawię z Niemcami i Polską. Tutaj skupia się ok. 68% przewozów pasażerskich i 72% transportów samochodów ciężarowych. I choć udział w nich promów polskich nie jest zbyt wielki, armatorzy krajowi dużą wagę przywiązują do utrzymania gestii transportowej i wprowadzania na linie nowych jednostek.

      Szczecińska Unity Line jest operatorem czterech promów, obsługujących linię Świnoujście-Ystad. To "Polonia", "Gryf" (stanowiące własność Polskiej Żeglugi Morskiej) i "Jan Śniadecki" oraz "Mikołaj Kopernik" (własność Euroafriki). Armator dynamicznie rozwija przewozy. Tylko w 2004 r. jego promy przewiozły 237 tys. pasażerów i było to o 20% więcej niż w 2003 r. W wypadku samochodów osobowych wzrost ten był jeszcze większy i wyniósł aż 32% O ponad 3% wzrosły też, szczególnie dochodowe, przewozy samochodów ciężarowych.

      Polska Żegluga Bałtycka SA eksploatuje trzy promy pasażersko-samochodowe: m/f "Scandinavia" na linii Gdańsk-Nynashamn, m/f "Pomerania" na linii Świnoujście-Kopenhaga oraz w sezonie letnim na linii Świnoujście-Ronne na Bornholmie, a ponadto m/f "Wawel" obsługujący relację Świnoujście-Ystad. W 2004 r. wielkość przewozów pasażerskich ukształtowała się na poziomie 387 tys. Przewieziono ok. 78 tys. samochodów osobowych i ok. 41 tys. ciężarowych. Bardzo pomyślny był także pierwszy kwartał bieżącego roku, w którym odnotowano aż 48-procentowy wzrost przewozów pasażerskich i dwukrotny przewozów samochodów osobowych (w porównaniu do analogicznego okresu 2004 r.).

      Na "polskim" rynku promowym działa jeszcze szwedzka Stena Line, obsługująca połączenie Gdynia-Karlskrona. W sumie udziały w ruchu pasażerskim w 2004 r. rozłożyły się następująco: Stena Line - 41%, Unity Line - 27% i PŻB - 32%. Między Polską a Szwecją promami podróżowało 870 tys. pasażerów.

      Integralną rolę w obsłudze polskich promów odgrywa Terminal Promowy w Świnoujściu, jeden z najnowocześniejszych na Bałtyku. Posiada on 5 specjalistycznych stanowisk dla statków, umożliwiających obsługę pasażerów i przeładunków ro-ro samochodów osobowych, ciężarowych, naczep drogowych i wagonów kolejowych. Istniejący potencjał pozwala na obsługę 100 tys. wagonów rocznie, 0,5-0,8 mln samochodów osobowych, tyle samo ciężarowych, 9 mln t ładunków i do 3 mln pasażerów. Obecnie nie jest on w pełni wykorzystany, ale w ostatnich latach obserwuje się dynamiczny wzrost obrotów. W 2004 r. o 29% więcej obsłużono samochodów osobowych, o 18% ciężarowych, 12% więcej wagonów i o 9% autokarów w stosunku do 2003 r.

42. Scharakteryzuj transport autokarowy w turystyce.

Transport drogowy pozostaje najpopularniejszą metodą przewozu. W roku 2000 obejmował on 44% łącznych przewozów transportowych i 79% pasażerskich. Jednocześnie transport drogowy najmocniej zanieczyszcza środowisko oraz jest źródłem wielu szkód społecznych. Koszty związane z tymi utrudnieniami to głównie zanieczyszczenie powietrza, zmiany klimatyczne, hałas, utrzymanie infrastruktury i wypadki drogowe. Transport autokarowy jest najbardziej popularnym środkiem transportu w turystyce grupowej. Korzystają z niego przede wszystkim liczne biura podróży, funkcjonujące w kraju jak i na świecie. W katalogach biur podróży znajdują się znane wszystkim oferty objazdowych wycieczek autokarowych. Bardzo duża konkurencja przewoźników i popularność wycieczek autokarowych przyczyniła się do stopniowej poprawy wyposażenia wnętrza autokarów. Dlatego z roku na rok podróże nimi stają się coraz bardziej atrakcyjne i komfortowe. 

Każdy autokar musi posiadać:

• Świadectwo dopuszczalności do ruchu (przedłużane co 6 miesięcy

• Koncesje na przewóz pasażerów w ruchu międzynarodowym (limitowane!)

Transport autokarowy jest pod ogromnym nadzorem służb policyjnych. (Można również wspomnieć o czasie pracy kierowców).

Regulacje dotyczące przewozów pasażerskich zawarte zostały w rozporządzenia Rady z 1992 roku: międzynarodowy przewóz pasażerów autokarami i autobusami (pojazdy przewożące ponad dziewięć osób łącznie z kierowcą przez przewoźników mających swą siedzibę na terenie UE i działających na zasadzie wynajmu, wynagrodzenia lub na własny rachunek) oraz z 1997 roku: warunki świadczenia usług krajowych przez przewoźników nierezydentów.

Przepisy mające na celu poprawę warunków bezpieczeństwa to między innymi:

- Przepisy regulujące przewóz niebezpiecznych ładunków

- przepisy ustalające dopuszczalne stężenie alkoholu we krwi kierowcy

- Przepisy określające maksymalne rozmiary i wagę pojazdu drogowego

43. Opisz dokumenty podróży zagranicznej turysty.

• Dowód osobisty (nowy, nie książeczkowy)- uprawnia do podróżowania w obrębie Unii Europejskiej

• Paszport - uprawnia do przekroczenia granicy i poświadcza tożsamość. Paszport musi być ważny (termin ważności to 10 lat od daty wydania lub 12 miesięcy w przypadku paszportu tymczasowego). Paszport musi też być w dobrym stanie, umożliwiającym sprawdzenie tożsamości podróżującego. Osoby małoletnie tj. do lat 16, które są wpisane do paszportu swoich rodziców lub prawnych opiekunów, mogą przekraczać granicę tylko w towarzystwie osoby, do paszportu której zostały wpisane. Paszporty wydaje wojewoda, a za granicą konsul.

Paszport tymczasowy wydawany jest:

- dzieciom do ukończenia 5 roku życia;

- obywatelom polskim przebywającym za granicą, na czas oczekiwania przez nie na doręczenie paszportu sporządzonego w Rzeczypospolitej Polskiej;

- obywatelom polskim przebywającym czasowo w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, na powrót do miejsca stałego pobytu,

-obywatelom polskim przebywającym w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny.

• Wiza - czasem oprócz paszportu wymagane jest pisemne zezwolenie, czyli wiza, wystawiona przez przedstawicielstwo konsularne państwa docelowego. Niektóre kraje wymagają dodatkowo np. udokumentowania środków na pokrycie pobytu w postaci kwoty pieniężnej, potwierdzonego urzędowo zaproszenia, voucherów itp.

Rodzaje wiz przyznawanym cudzoziemcom wjeżdżającym do Polski:

· pobytowe (krótkoterminowa - 3 miesiące albo długoterminowa- 1 rok) - turystyczna, biznesowa, pracownicza, studencka, wiza taka uprawnia do jednego lub kilku następujących po sobie wjazdów do Polski i pobytu w Polsce:

· tranzytowe i lotnicze- wydawane są cudzoziemcom podróżujących tranzytem przez Polskę do innych państw

· wjazdowe - wydawane obywatelom innych państw, którzy wcześniej już uzyskali tytuł prawny do pobytu w Polsce (np. repatriantom); wiza wjazdowa uprawnia do jednorazowego wjazdu do Polski

· dyplomatyczne, służbowe i kurierskie - specjalne rodzaje wiz wydawane dyplomatom, członkom personelu konsularnego i innym cudzoziemcom wykonującym swoje zadania związane z pracą placówek zagranicznych w Polsce

Uwaga - wiza administracyjna - dokument wystawiany przez policję lub inny organ państwa w przypadku naruszenia przez turystę prawa, jest to nakaz opuszczenia terytorium państwa.

44. Posłuż się rozkładem lotów na wybranej trasie.

45. Opisz zadania pilota wycieczki odnośnie czuwania nad sposobem wykonywania usług świadczonych na rzecz uczestników podczas imprezy.

46. Określ obowiązki i zadania przewoźnika turystycznego podczas realizacji imprezy.

47. Wskaż rolę pilota w reprezentowaniu organizatora turystyki wobec kontrahentów.

Piloci stanowią bardzo ważne ogniwo w obsłudze ruchu turystycznego, tym samym kształtują w zasadniczy sposób jakość obsługi ruchu turystycznego. Do ich obowiązków należy między innymi nadzór jakości świadczeń podwykonawców (kontrahentów). Pilot w imieniu biura ma obowiązek kontrolować, czy zamówione usługi spełniają ustalone warunki. Powinien zwrócić uwagę kontrahentom i wyegzekwować należne warunki.

48. Omów realizację imprezy turystycznej od strony transportu.

49. Przedstaw procedury kontroli granicznej.

• zgłoszenie ustne przewożonego towaru (bez wcześniejszego wezwania ze strony funkcjonariusza urzędu celnego) - w obrębie UE swoboda przepływu towaru za wyjątkiem dóbr kultury, przedmiotów wartości historycznej bądź przyrodniczej,

• przeszukanie bagażu,

• przeszukanie osoby podróżnego (kontrola osobista, wykonywana przez celnika za zgodą kierownika zmiany, wpisując do rejestru przeszukań : datę, imię i nazwisko podróżnego, dane osobowe celnika oraz wynik przeszukania, powinno odbyć się w wyznaczonym do tego miejscu przez celnika tej samej płci, bez naruszenia godności osobistej podróżnego),

• przeszukanie środka transportu (niezgłoszony towar celny przewożony w miejscach fabrycznie nie przeznaczonych do przewozu towaru - opona koła zapasowego, tapicerka, zbiornik paliwa itp., pojazd traktowany jest jako narzędzie przestępstwa, podlega konfiskacie, celnik może zarządzić kontrolę niszczącą),

• ponowna kontrola celna (dopóki podróżny przebywa na terenie urzędu celnego, dopóty może zostać poddany ponownej odprawie celnej).

50. Omów ustawowe regulacje zadań pilota wycieczek.

51. Pilot z grupą turystyczną w autokarze- przedstaw procedury związane z przewozem.

• pilot pojawia się 30 min szybciej

• powitanie z kierowcą

• pilot zabezpiecza swój bagaż np. pod przednim siedzeniem i prosi kierowcy o pomoc z bagażami turystów

• pilot stoi na schodach i głośno informuje co to za wycieczka

• bagaże zaczynamy ładować od prawej strony autokaru

• pilot nie czyta nazwisk, to ludzie się zgłaszają mówiąc imię i nazwisko, a pilot zaznacza ich na liście

• środkowe drzwi są wtedy zamknięte

• powitanie ludzi w imieniu biura podróży, a potem w swoim (ważna kolejność)

• expose pilota na swój temat ;)

• prezentacja kierowcy

• prośba pilota o sprawdzenie czy turyści maja przy sobie paszport i czy jest ważny jeszcze min 3 miesiące

• kierowca uruchamia silnik i jedziemy :)

• pilot omawia harmonogram najbliższych zdarzeń

• nie zaleca się stawać na poboczu za potrzeba, bo inne auta mogą rozjechać turystów :P

• GPK - pilot szuka służb kontrolnych która sprawdzi dokumenty autokaru, licencje przewoźnika, formularz jazd, tzw. „eurolistę”.

• Po odprawie pilot liczy czy dostał wszystkie paszporty z powrotem

• pilot pyta przedstawiciela Służby Granicznej gdzie jest celnik i jaka jest dalsza procedura odprawy

• odprawa celna odbywa się wewnątrz autokaru najczęściej, polega na ustnym zgłaszaniu towarów. Możliwa jest kontrola poza autokarem (czasem wyrywkowa, czasem całkowita) wtedy podróżni biorą wszystkie swoje rzeczy i idą do odprawy, w autokarze mogą być tylko rzeczy kierowcy

• po odprawie pilot upewnia się czy wszyscy maja swój paszport i czy „formularz jazdy” jest podstemplowany

• po przyjeździe na miejsce pilot zostawia grupe w autokarze a sam idzie załatwiać sprawy do hotelu

52. Omów pojęcie wizy i jej zastosowanie w turystyce.

Wiza - pisemne zezwolenie na przekroczenie granicy lub pobyt na terenie obcego państwa wystawiane cudzoziemcom przez przedstawicielstwa dyplomatyczne lub konsularne tegoż państwa. W niektórych wypadkach może być też uzyskana na przejściach granicznych. Wiza ma zazwyczaj postać naklejki umieszczonej w paszporcie lub innym dokumencie podróży, może też mieć postać stempla lub wpisu. To, czy w podróży do konkretnego państwa potrzebna jest wiza, zależy od indywidualnych umów międzynarodowych między konkretnymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.

Wiza turystyczna jest przyznawana cudzoziemcom zainteresowanym podróżowaniem po danym kraju indywidualnie lub zbiorowo, w celach turystycznych lub aby odwiedzić krewnych. Wymagane dokumenty i procedury: Dwie kopie wypełnionego formularza wizowego, paszport ważny przynajmniej 6 m-cy, aktualne zdjęcia, opłata wizowa.

Posiadając wizę turystyczną nie można podjąć pracy ani nauki w kraju docelowym. Wiza może być zarówno "jednorazowa", czyli jednokrotnego wjazdu lub też może być wielokrotnego wjazdu.

53. Przedstaw przewodnictwo turystyczne w Polsce.

54. Omów związki pilotażu i przewodnictwa w turystyce krajowej.

55. Omów procedurę wkroczenia grupy turystycznej do hotelu- zadania pilota, hotelarzy.

56. Omów dokumenty eksploatacyjne imprezy turystycznej.

• warunki uczestnictwa

• listy uczestników ( taka lista zawiera informacje dotyczące imienia i nazwiska danego uczestnika imprezy, jego miejsca i daty urodzenia, adres zamieszkania, numer telefonu, pesel, w przypadku wyjazdów zagranicznych serie i nr paszportu, w przypadku wyjazdów szkolnych zgodę opiekunów na udział dziecka w wycieczce, informacje o chorobach uczestnika)

• kosztorysy
  

57. Podaj normy pracy i odpoczynku kierowcy autokaru turystycznego.

Przy załodze 1 osobowej cykl dobowy wynosi 24 h i dzieli się na:

• 11 h czas wypoczynku - musi być zrealizowany przez kierowcę w miejscu przystosowanym do noclegu. 11 h czas odpoczynku może być zredukowany do 9 h jeżeli w ciągu czasu pracy (tych 13 h) znajdzie czas 3h ciągłego postoju.

• 13 h czas pracy:

- w ciągu tego okresu kierowca może poświęcić na jazdę 9 h lub 10 (nie więcej niż 2xw tyg.)

- przynajmniej raz powinien wykonać przerwę 45 min

- po 4,5h jazdy ciągłej, kierowca musi wykonać 45 min przerwy.

58. Scharakteryzuj możliwe nagłe zdarzenia w procesie realizacji imprezy- zadania pilota-rezydenta.

Sytuacje awaryjne i przypadki losowe mogą wydarzyć się w trakcie realizacji każdej imprezy turystycznej. Należy zapamiętać że z każdego z niżej opisanych zdarzeń należy sporządzić notatkę.

1. Choroba uczestnika

• udzielić pierwszej pomocy

• wezwać pogotowie

• rola tłumacza

• gdy uczestnik mimo uszczerbku na zdrowiu chce kontynuować podróż, pilot winien wziąć od niego pisemne oświadczenie, że przejmuje on na siebie cała odpowiedzialność za następstwa swej decyzji

• gdy uczestnik musi być hospitalizowany - powiadomić ubezpieczyciela, anulować świadczenia, powiadomić biuro podróży

• gdy zachoruje kierowca tak, że nie będzie mógł kontynuować pracy, należy powiadomić organizatora - ten powinien zorganizować zastępstwo

• gdy zachoruje pilot (wersja pesymistyczna) - to może on sam zwrócić się o pomoc do kierowcy (w przypadku imprezy autokarowej) lub poprosić o pomoc jednego z uczestników, który ma zdolności organizacyjne oraz cechy przywódcze i zapanuje nad grupą.

2. Utrata paszportu (może go zgubić lub zostanie mu on skradziony)

• powiadomić policję (spisanie protokołu), pomocne w uzyskaniu paszportu tymczasowego będzie zaświadczenie z miejscowej policji

• udać się do najbliższej polskiej placówki dyplomatycznej w celu wydania paszportu tymczasowego (formalności związane z uzyskaniem paszportu tymczasowego są jednakowe bez względu na kraj, w którym się znajdujemy)

• często pilot (lub osoba trzecia posiadająca obywatelstwo polskie) potwierdza tożsamość osoby, która straciła paszport i nie ma żadnego innego dokumentu potwierdzającego tożsamość

3. Zakwestionowanie paszportu na granicy (gdy jest wadliwy, nieważny, podrobiony)

• funkcjonariusz Straży Granicznej zatrzymuje wtedy ten dokument a osobie, której zatrzymano paszport wydaje się zaświadczenie potwierdzające ten fakt

• pilot nie ma wpływu na decyzje funkcjonariusza

• turysta nie kontynuuje podróży

• pilot powinien przekazać turyście informacje dotyczące połączenia komunikacyjnego do jego miejsca zamieszkania z przejścia granicznego.

• pilot powinien również anulować świadczenia oraz powiadomić organizatora imprezy, który też może anulować te świadczenia

4. Utrata bagażu

Pilot zobowiązany jest do przypominania turystom, aby pilnowali swoich rzeczy, szczególnie podczas transferów. Powinien informować, że przedmioty wartościowe należy przechowywać w hotelowych skrytkach depozytowych lub mini sejfach. Ubezpieczenie bagażu jest dobrowolne i w przypadku gdy turysta go nie posiada, to nie otrzyma odszkodowania. Wyjątek może stanowić utrata bagażu na lotnisku lub w hotelu.

Na lotnisku (ważne by pasażer nie opuścił lotniska przed zgłoszeniem straty)

• pomóc turyście wypełnić zawiadomienie PIR (o uszkodzeniu bagażu lub jego stracie

• zażądać od przewoźnika wypłaty tzw. „niezbędnika” (nieduży ekwiwalent pieniężny na zakup podstawowych rzeczy np. szczoteczki do zębów na pobyt)

• systematycznie kontaktować się z przedstawicielem przewoźnika i dopingować go do poszukiwań bagażu

W hotelu

• zastosowanie ma „Konwencja o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych”

• należy poinformować recepcję hotelową

• powiadomić policję (często czyni to recepcja)

• powiadomić ubezpieczyciela (jeśli bagaż był ubezpieczony)

5. Zatrzymanie polskiego turysty za granicą

• pilot powinien udać się na policję, by rozeznać sytuację

• dowiedzieć się o przyczynę zatrzymania i czy może zostać zwolniony po opłaceniu kary pieniężnej

• powiadomić polską placówkę dyplomatyczną, która powinna zapewnić pomoc prawną

• zawiadomić organizatora, który skontaktuje się z rodziną

• pilot powinien również anulować świadczenia

6. Zgon uczestnika

• pilot powinien wezwać pogotowie ratunkowe (uzyskać akt zgonu - powinno się go skserować)

• pogotowie lub recepcja hotelowa wzywa policję na miejsce zdarzenia

• gdy turysta podróżował samotnie to pilot powinien zabezpieczyć rzeczy zmarłego - sporządzić komisyjnie ich spis (3 kopie minimum: dołączona do bagażu, dla pilota, dla rodziny)

• gdy turysta podróżował z rodziną, opiekę nad bagażem przejmują członkowie rodziny

• skontaktować się z ubezpieczycielem i poinformować go o miejscu przechowywania zwłok

• powiadomić organizatora wyjazdu, który skontaktuje się z rodziną zmarłego w kraju i ustali czy ktoś z rodziny przyjedzie zidentyfikować ciało

• obowiązkiem pilota jest też powiadomić polska placówkę dyplomatyczną - ona wyda dyspozycje co do przekazania paszportu zmarłego oraz jago bagażu

• gdy nikt z rodziny nie przyjedzie zidentyfikować ciała, to zdarza się że pilot identyfikuje (w kraju trumna nie jest już otwierana)

7. Klęski żywiołowe (powódź, tsunami, lawina, pożar) i katastrofy środków transportu

• jeśli pilot nie jest mocno poszkodowany to powinien współpracować z służbami ratowniczymi

• powinien ustalić miejsce pobytu uczestników swojej grupy

• w zależności od sytuacji powinien skontaktować się z organizatorem i dowiedzieć się czy impreza będzie kontynuowana dla tych, którzy nie ucierpieli

• nie można jednoznacznie rozwiązać tych problemów ponieważ uzależnione jest to od rodzaju i wielkości klęski i katastrofy

• pilot w takich okolicznościach powinien starać się zminimalizować straty a w miarę możliwości zrekompensować stracone świadczenia (w porozumieniu z organizatorem)

8. Inne sytuacje awaryjne to np. usterki transportowe, zmiana standardu zakwaterowania, zmiany w świadczeniach żywieniowych, problemy z przewodnikiem lokalnym itp.

• w każdym z wymienionych przypadków pilot powinien dążyć do wyegzekwowania świadczeń wynikających z zawartej z kontrahentami umowy

• jeśli uzyskanie tych świadczeń nie jest możliwe pilot powinien wynegocjować i zapewnić świadczenia zastępcze o tym samym lub wyższym standardzie

• wszelkie różnice należy odnotować na Voucherze oraz sporządzić notatkę służbową

• w razie nieotrzymania świadczeń turystom należy się rekompensata np. w postaci darmowej wycieczki fakultatywnej

59. Opisz zawartość teczki imprezy turystycznej skompletowanej w biurze organizatora turystyki.

Do teczki imprezy pilot powinien schować następujące dokumenty (oryginały lub kopie):

• program imprezy

• warunki uczestnictwa

• wzór umowy zawartej z klientami

• umowa-zlecenie obsługi imprezy

• lista uczestników

• informacja o limitach (cenowych, kilometrowych, czasu pracy kierowcy)

• bilety komunikacyjne

• wzór sprawozdania

• zaliczka

• fundusz awaryjny

• czeki

• adres biura i referenta (telefony)

• adresy placówek konsularnych kraju, z którego przyjeżdżają turyści

• zasady korzystania z pomocy medycznej dla obcokrajowców

• kopie zamówień usług (+potwierdzenie przyjęcia zamówień do realizacji)

• materiały informacyjne i reklamowe

• lista akwizycyjna z dodatkowymi informacjami przesłanymi przez zleceniodawcę, takimi jak wymagania klientów dot. zakwaterowania, chorób, diety itp.

60. Omów charakter możliwych reklamacji klienta podczas i po zakończeniu imprezy turystycznej.

Do podstawowych obowiązków pilota należy przyjmowanie reklamacji od uczestników imprezy dotyczących poszczególnych świadczeń. Istnieje również obowiązek potwierdzenia klientowi reklamacji (na piśmie), gdyż sama reklamacja, co określają warunki uczestnictwa, również wymaga takiej formy. Co ważne, reklamacja powinna dotyczyć wady istotnej- to znaczy takiej, gdy reklamowane świadczenie stanowi istotną część programu imprezy. Zatem drobne wady nie wpływające na przebieg imprezy nie mogą być przedmiotem reklamacji. Ustawa o usługach turystycznych wyróżnia formalnie dwa rodzaje „reklamacji”:

• zawiadomienie (klient stwierdza w trakcie imprezy turystycznej wadliwe wykonanie umowy i niezwłocznie zawiadamia wykonawcę usługi oraz organizatora). Obowiązek ten powinna jednoznacznie określać umowa.

• reklamacja (wniesiona w terminie nie dłuższym niż 30 dni po zakończeniu imprezy, zawierająca wskazanie uchybienia w sposobie wykonania umowy oraz własne określone żądania). Reklamację można złożyć niezależnie od w/w zawiadomienia.

Jeżeli organizator turystyki nie ustosunkuje się na piśmie do reklamacji w terminie 30 dni od jej złożenia, a w razie reklamacji złożonej w trakcie trwania imprezy turystycznej (chyba chodzi tu o w/w zawiadomienie) w terminie 30 dni od dnia zakończenia imprezy, uważa się, że uznał reklamację za uzasadnioną.

W przypadku uzasadnionej reklamacji pilot powinien starać się jak najszybciej usunąć wadę ewentualnie zapewnić uczestnikom imprezy odpowiednie świadczenie zastępcze (tej samej lub wyższej jakości)- gdy jest niższej jakości klient może jak najbardziej może domagać się obniżenia ceny podróży [w dwóch wypadkach to nie działa: działania lub zaniechania osób trzecich nieuczestniczących w wykonywaniu świadczenia zastępczego, jeśli nie można było ich przewidzieć ani uniknąć (strajki itp.) oraz siła wyższa (klęski żywiołowe, zamieszki itp.).

61. Omów zawartość formularza jazdy (euro listy) jako dokumentu przewozu turystów.

wzór formularza - kompendium str. 280

Formularz jazdy → wg umowy INTERBUS obowiązuje w krajach nie będących członkami UE (awers i rewers na której przewodnik wypełnia listę pasażerów - nazwisko i imię)

• Pilot grupy lub kierowca musi mieć wypełnioną EUROLISTĘ, czyli formularz jazdy

Zawartość EUROLISTY:

-nr rejestracyjny pojazdu

-nazwiska i imiona pasażerów

-plan podróży

EUROLISTA - aktualna lista uczestnictwa w autokarze, dane dotyczące autokaru i trasy jaką mamy przejechać na granicy musi być podpieczętowana.

62. Scharakteryzuj etapy imprezy turystycznej w odbiorze klienta.

Podróż wyobrażona - trwa od momentu odczucia opuszczenia miejsca stałego pobytu do czasu rozpoczęcia podróży rzeczywistej. Na tym etapie klient zbiera informacje o możliwych kierunkach wyjazdu, warunkach finansowych itp, oraz przygotowuje się do osiągnięcia sobie tylko wiadomych - niekoniecznie zgodnych z programem imprezy - celów

Podróż rzeczywista - trwa od momentu planowego spotkania z pilotem, aż do momentu pożegnania się z nim, po wydaniu wszystkich świadczeń przewidzianych programem. Tutaj jest zarówno konsumpcja świadczeń przewidzianych w programie oraz próba osiągnięcia tylko klientowi wiadomych celów, zaplanowanych w ramach podróży wyobrażonej.

Podróż wspominana - są to procesy pamięciowe związane z ponownym przeżywaniem wrażeń z imprezy w trakcie opowiadania o niej innym; jest również próbą porównania podróży wyobrażonej (poziom aspiracji) z podróżą rzeczywistą (poziom wykonania).

63. Omów procedurę check-out grupy turystycznej w hotelu- zadania pilota.

64. Uzasadnij potrzebę sporządzenia przez pilota sprawozdania z imprezy turystycznej.

Pilot powinien napisać sprawozdanie z imprezy turystycznej. Pisze w nim czy program imprezy był dokładnie zrealizowany i w jaki sposób . Jeśli czegoś nie udało się zrealizować, należy o tym napisać i wyjaśnić z jakich powodów do tego doszło. Dokonuje też rozliczenia na podstawie paragonów, rachunków etc. z wydanych pieniędzy zarówno z funduszu przeznaczonego na realizowanie imprezy jak i z funduszu awaryjnego, jeśli zaszła potrzeba korzystania z niego. W sprawozdaniu pilot może też umieścić swoje osobiste uwagi, pomysły, spostrzeżenia dotyczące pewnych aspektów realizowania imprezy.

65. Opisz rolę voucheru w realizacji imprezy wyjazdowej.

66. Przedstaw procedurę rozliczania imprezy turystycznej u organizatora turystyki.

67. Omów problemy bezgotówkowych form rozliczeń za usługi turystyczne.

68. Przedstaw polską ofertę przyjazdową dla obcokrajowców.

ROZDZIAŁ IV: GEOGRAFIA TURYSTYCZNA POLSKI I EUROPY. HISTORIA KULTURY I SZTUKI.

1. Co to są walory turystyczne? Wymień ich rodzaje.

2. Co to są atrakcje turystyczne? Podaj przykłady różnych typów atrakcji z Twojego regionu.

Atrakcje turystyczne:

• składniki produktu turystycznego przyciągające odwiedzających i decydujące o tym, że wybierają oni dany obszar;

• obiekty przyrodnicze, kulturowe (historyczne), sportowo-rekreacyjne lub inne obiekty stanowiące przedmiot zainteresowania turystów i przyciągające ruch turystyczny;

Podział: (trzeba tu jednak zaznaczyć, że wiele miejsc często łączy różne typy atrakcji)

1. Walory miejsca:

• krajobrazowe: np. Zakopane - Gubałówka, Kraków - kopiec Kościuszki, punkty widokowe i trasy widokowe, dominanty krajobrazu - Giewont, wodospad Siklawa,

• historyczne: Wawel, Kościół Mariacki, pole bitwy pod Racławicami, Kopiec Kraka, Zamek w Niepołomicach, układ urbanistyczny Starego Miasta w Krakowie, Stara Synagoga na Kazimierzu, kopalnia soli w Wieliczce itd.

• klimatyczne, uzdrowiskowe: np. Rabka, Krynica Zdrój, Szczawnica, Piwniczna, Muszyna,

2. Walory mające postać imprez/wydarzeń:

• festiwale: Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Plus Camera, Misteria Paschalia, Festiwal Literacki im. Czesława Miłosza, Sacrum Profanum, Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia, Wianki itp.

• imprezy sportowe: Bieg Podhalański im. Jana Pawła II, Małopolski Wyścig Górski itp.

• targi: Targi Książki w Krakowie, Małopolskie Targi Innowacji Biznesu, Małopolskie Targi Ślubne itp.

3. Opisz zasady komputerowego przygotowania trasy wycieczki (program Auto Route lub Map Point).

Oba programy są bardzo przydatne gdy pilot musi przygotować zbiór informacji o planowanej trasie wycieczki. Na początku należy podać punkt startu (czyli skąd zaczynamy nasza podróż), następnie cel wycieczki i przewidywaną szybkość poruszania się. W ciągu najbliższej minuty komputer przygotuje kilka możliwych wariantów programu wycieczki (najszybszy, najkrótszy), opis trasy w formie wycieczki oraz mapę całej trasy. Niektóre programy obejmują nie tylko teren Polski ale również Europy i innych kontynentów.

4. Uzasadnij potrzebę posiadania wiedzy krajoznawczej i umiejętności metodycznych zbliżonych do przewodnickich przez pilota wycieczek zagranicznych.

Przede wszystkim ustawa o usługach turystycznych nakłada na pilota obowiązek świadczenia informacji krajoznawczej. Poza tym pilot jako swoisty opiekun i przewodnik powierzonej mu wycieczki powinien służyć turystom informacją na temat miejsc pobytu oraz przejazdu. Rozległa wiedza krajoznawcza sprawia, że pilot może cieszyć się autorytetem w grupie, a także pozwala uatrakcyjnić wyjazd oraz uniknąć nieciekawych niespodzianek na trasie. Dzięki odpowiedniemu przekazowi informacji (metodyka) pilot może umocnić więź z grupą, zainteresować ją, rozbudzić w kimś szczególne zainteresowanie tematem, może nawet odkrycie nowej pasji, a dzięki temu nabranie wyjątkowo pozytywnych doświadczeń na tej wycieczce, co zaowocuje zadowoleniem turysty i chętnym ponownym korzystaniem z usług pilota, czy biura podróży, którego jest przedstawicielem.

5. Jakie rodzaje drukowanych przewodników turystycznych są najbardziej przydatne w pracy pilota i dlaczego?

Poszczególne przewodniki różnią się zasięgiem geograficznym i przeznaczeniem dla określonych form ruchu turystycznego, więc to od „rodzaju” wycieczki zależy, jaki typ okaże się najbardziej przydatny. Wyróżnić możemy przewodniki:

• po dużych miastach i regionach historyczno-geograficznych

• po regionach turystycznych

• po małych miastach, mikrorejonach, obiektach

• po konkretnych trasach

Oczywiście istnieje wiele przewodników o wąskiej specjalizacji tj. przewodniki archeologiczne, wysokogórskie, narciarskie itp. Podstawowe znaczenie w pracy pilota wycieczek zagranicznych mają przewodniki krajoznawcze, przydatne w czasie prowadzenia wycieczek autokarowych, o stosunkowo rozległym zasięgu przestrzennym.

Przewodnik powinien składać się z trzech części

• ogólnej (10 - 15% objętości)

• opisu miejscowości(miejsc) w układzie alfabetycznym

• opis tras lub szlaków turystycznych

Fundamentalną pozycją dla każdego pilota jest „Przewodnik po Polsce” wydawnictwa „Sport i Turystyka”. Ostatnio wyd. Muza SA wydało „Ilustrowany przewodnik po Polsce. Wśród serii przewodników innych oficyn wydawniczych na uwagę zasługują publikacje wydawnictwa PTTK „KRAJ”. Przewodniki po poszczególnych państwach lub miastach wydaje zarówno „Pascal”, „Rewasz”, jak i „Geocenter”. Warto wspomnieć jeszcze o trzech firmach zagranicznych - Baedeker, Michelin i Polyglott.

UWAGA! Przewodniki szybko ulegają dezaktualizacji.

6. Które czasopisma zawierają najważniejsze dla pilota informacje?

National Geographic, Podróże, Poznaj świat, Poznaj swój kraj, Rynek turystyczny, Rynek podróży, Wiadomości turystyczne, Voyage.

7. Czym różni się folder od przewodnika turystycznego?

Folder - materiał reklamowy, duża ilość zdjęć, barwny, mający zachęcić do skorzystania z oferowanych usług.

Przewodnik - w sposób popularny, ale ścisły przekazuje wiadomości na temat danego obszaru lub obiektu. Zaopatrzony w informacje praktyczne, zawiera mapy, opisy tras i szlaków, zdjęcia, rysunki, opis tła kulturowego i spis ważniejszej literatury. Zazwyczaj obszerniejszy niż folder.

8. Omów zasady wykorzystywania zdjęć, przezroczy i filmów w pracy pilota.

9. Jakie programy komputerowe wspomagają przygotowanie do pracy pilota wycieczek?

• AUTO ROUTE EXPRESS - pozwala na przygotowanie informacji o planowanej trasie wycieczki. Jako użytkownicy określamy START i CEL podróży, a także SZYBKOŚĆ z jaką się będziemy poruszali. W wyniku czego program wygeneruje kilka opcji trasy (najszybsza, najkrótsza itp.), opis trasy w formie wycieczki oraz mapkę trasy. Podobnie działa MS MAP POINT (obejmuje również kraje pozaeuropejskie).

• AUTOATLAS POLSKI - samochodowy atlas krajoznawczy, który łączy szczegółową mapę w obszernym, multimedialnym leksykonem geograficznym, planami miast i opisami

• Internetowy System Informacji Turystycznej i Promocji Polski - informacje o Polsce i jej regionach, pogrupowane w działy: kultura, atrakcje, aktywnie, natura i zdrowie, wydarzenia; (ciekawa stronka www.poland-tourism.pl)

• Komputerowe Encyklopedie Geograficzne (np. PWN) - zawierają aktualne informacje o wszystkich krajach świata, również o atrakcjach turystycznych, obliczają odległość czy porównują waluty itp. atlasy geograficzne.

//A tak z mojej strony, jeśli chcielibyśmy znaleźć aktualne informacje statystyczne (i nie tylko) to chyba najlepszym źródłem jest: The World Factbook robiony przez CIA: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ag.html//

10. Jakich informacji udziela pilot na początku imprezy (po powitaniu uczestników)?

Pilot na początku imprezy powinien się przedstawić, omówić program na najbliższe godziny podróży oraz podać dane kontaktowe do siebie i biura.

11. Opisz zasady współpracy pilota z lokalnym przewodnikiem turystycznym.

Podczas zwiedzania zabytków pilot ściśle współpracuje z przewodnikiem turystycznym. Warto wspomnieć, że w trakcie oprowadzania grupy przez przewodnika pilot znajduje się na jej końcu dbając, by któryś z turystów się nie zgubił, czy też nadmiernie się nie oddalał.

12. Opisz techniczne formy przekazywania informacji.

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że turyści wybierają się na wakacje w celu odpoczynki i tym samym poniekąd ucieczki przed codziennością obowiązkami i nauką, ale również w celu poznania świata, kultury, sztuki. Dlatego należy wyważyć ilość informacji przekazywanych turystom i oczywiście ich jakość. Komentarz krajoznawczy nie powinien być zbyt długi oraz zbyt nudny. Ma on być przede wszystkim prawdziwy (z punktu widzenia merytorycznego) ale również przekazany w sposób ciekawy. Pilot powinien przed imprezą zapoznać się z konspektem pilockim, tudzież z informacjami krajoznawczo-turystycznymi przekazywanymi poza autokarem, w celu przedstawienia owych informacji w sposób płynny i zwięzły, nie zacinając się ani jąkając. Nie powinno dopuszczać się do sytuacji w których pilot zacina się i nie potrafi powiedzieć dalszej informacji na dany temat. W przypadku gdy informacja uleci z głowy, można sobie pomóc przedstawiając grupie pewne wzmianki dotyczące obiektu tudzież miejsca po którym obecnie porusza się grupa, jak np. legendy, kultura panująca na danym obszarze, sławni ludzie pochodzący z owych miejsc, etc.

13. Omów cechy dobrego komentarza krajoznawczego pilota wycieczek.

14. Wymień źródła wiedzy krajoznawczej pilota wycieczek.

Istota Krajoznawstwa:

Krajoznawstwo-ruch społeczny jednoczący młodych i starych, rozwija sie w oparciu o różnorodne formy turystyki czynnie uprawiane przez krajoznawców, dąży do gromadzenia i upowszechniania wiedzy o kraju ojczystym oraz utrwala, pomnaża jej zasoby przyrody i kultury.

Cele krajoznawstwa:

-poznanie pośrednie i bezpośrednie, informacyjne = diagnostyczne

-humanistyczny(cel kształcący)

-rekreacyjny

-dokumentacyjny

-instrumentalny

-popularyzatorski

Źródła wzbogacenia wiedzy krajoznawczej poza poznaniem bezpośrednim:

• Przewodniki, informatory, czasopisma tur.,

• w sposób encyklopedaryczny (słowniki, leksykony)

• roczniki krajoznawcze, dzienniki, mapy turystyczne, atlasy,

• Materiały informacyjno - reklamowe, filmy, przeźrocza (slajdowiska)

• system informacji turystycznej, Internet

• programy komputerowe, serwisy regionalne

Tytuły czasopism krajoznawczych o zasięgu krajowym:

„Poznaj swój kraj”, „Podróże:”, „Kraj” „Gościnie”, „Na szlaku”

15. Zareklamuj turyście zagranicznemu wybrany region Polski.

Szanowni Państwo, zapraszam na Górny Śląsk! Ruch turystyczny na Górnym Śląsku to głównie turystyka poznawcza oraz wypoczynek weekendowy. GOP stanowi najważniejszą w Polsce aglomerację miejsko-przemysłową. 95% ludności mieszka w miastach stanowiących konurbację górnośląską. 

Między Katowicami, Chorzowem a Siemianowicami Śląskimi założono Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku (600ha). Wokół GOP powstaje Leśny Pas Ochronny, zagospodarowywany dla celów turystyki weekendowej.

Turystyka poznawcza wiąże się przede wszystkim z historią tego regionu oraz jego funkcją gospodarczą. Odwiedzane są zwłaszcza miejsca związane z walką z władzą niemiecką o polskość tych obszarów, szczególnie zaś z trzema powstaniami śląskimi (1919-21 r.). Ponadto obiektami zainteresowań turystów są liczne zakłady przemysłowe (ponad 20 jest udostępnionych do zwiedzania). Do unikatowych placówek należy muzeum górnictwa rud metali nieżelaznych wraz zabytkową kopalnią w Tarnowskich Górach. Ośrodkiem turystyki religijnej o zasięgu krajowym są Piekary Śląskie, zaś głównymi ośrodkami kulturalnymi — Katowice, Bytom i Gliwice. Na obrzeżu regionu, ale już w obrębie Pagórów Jaworznickich leży Pustynia Błędowska (32 km2), największy w południowej Polsce obszar piasków.

16. Zagraniczni turyści często pytają pilota o Lecha Wałęsę. Podaj aktualne, obiektywne dane.

Lech Wałęsa - ur. 1943, więc aktualnie ma 68 lat

Współzałożyciel i pierwszy przewodniczący "Solidarności", opozycjonista w okresie PRL. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990-1995. Człowiek roku 1981 według magazynu "Time" oraz laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1983).

W grudniu 1970 był jednym z przywódców strajku w Stoczni Gdańskiej. W sierpniu 1980 pomagał w organizacji strajków w Stoczni i w innych zakładach pracy. 31.08.1980 - podpisał z ramienia Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego gdańskie porozumienia sierpniowe z delegacją rządową, został przewodniczącym NSZZ Solidarność, która przekształciła się w ogólnopolski ruch. Internowany po wprowadzeniu stanu wojennego - najpierw w ośrodku rządowym w Chylicach, później osadzono w Otwocku Wielkim, a następnie w Arłamowie. Zwolniono go w listopadzie 1982. Do końca lat 80. był przywódcą zdelegalizowanego NSSZ „S”. W 1983r. otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za pokojowe działania na rzecz kraju, bez uciekania się do przemocy. Nagrodę odebrała jego żona, bo on nie dostał paszportu. W 1989 r. był współtwórcą porozumień Okrągłego Stołu. W ich wyniku możliwa była zmiana Konstytucji PRL i wybory parlamentarne w czerwcu 1989. W 1990 r. został wybrany na prezydenta RP. Kolejne wybory w 1995r. przegrał. Od tamtej pory zajął się pracą w organizacji pozarządowej Fundacja Instytut Lecha Wałęsy, działał w partii chadeckiej i od 2006 r. angażował się w krytykę PiS i braci Kaczyńskich. Został posądzony o współpracę agenturalną ze Służbą Bezpieczeństwa pod pseudonimem „Bolek”, ale sąd lustracyjny oczyścił go z podejrzeń. W 2002 r. reprezentował Europę, niosąc flagę olimpijską, podczas otwarcia Zimowych Igrzysk Olimpijskich, w 2004 poparł Pomarańczową Rewolucję na Ukrainie, Janukowicz nie chciał jednak, by Wałęsa prowadził negocjacje. Jest doktorem honoris causa ponad 100 uczelni polskich i światowych. Sylwetka Lecha Wałęsy znalazła się w kilku światowej sławy teledyskach, m.in. Michaela Jacksona ("Man in the Mirror") lub The Scorpions ("Wind of Change"). Na obu widać Wałęsę z końca lat 80.

17. Wymień przejścia graniczne ze Słowacją. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

18. Wymień przejścia graniczne z Czechami. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

19. Wymień przejścia graniczne z Ukrainą. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

20. Wymień przejścia graniczne z Białorusią. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

Przejścia graniczne pomiędzy Polską a Białorusią znajdują się w następujących miejscowościach: Kuźnica (D, K), Bobrowniki (D), Zubki (K), Siemianówka (K), Czeremcha (K), Połowce (D), Kukuryki (D, K), Terespol (D, K), Sławatycze (D).

Do najważniejszych z nich należą:

• Kuźnica (Kraków- Kielce- Radom- Warszawa- Białystok- Kuźnica) ~550km

• Bobrowniki (Kraków- Kielce- Radom- Warszawa- Białystok- Bobrowniki) ~550km

• Kukuryki (Kraków- Kielce- Radom- Kurów- Radzyń Podlaski- Kukuryki) ~460km

• Terespol (Kraków- Kielce- Radom- Kurów- Radzyń Podlaski- Terespol) ~450km

21. Wymień przejścia graniczne z Rosją. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

22. Wymień przejścia graniczne z Niemcami. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

23. Wymień przejścia graniczne z Litwą. Jak najlepiej do nich dotrzeć z Krakowa?

• Ogrodniki-Lazdijai,

• Budzisko-Kalvarija,

• Trakiszki-Šeštokai (przejście kolejowe),

• Berżniki-Kapčiamiestis (przejście czynne od 1 maja do 1 października w godzinach 9-21, przeznaczone dla przekraczających pieszo, na rowerze, na motorowerze, na motocyklu i konno).

Trasa Kraków - Ogrodniki/Budzisko:

Kraków - Miechów- Jędrzejów- Kielce- Skarżysko- Kamienna- Radom - Białobrzegi- (omijając Warszawę)- Góra Kalwaria- Mińsk Mazowiecki- Łochów- Ostrów Mazowiecki- Łomża- Augustów- Suwałki/Sejny - Kalvarija/Lazdijai

24. Opisz zróżnicowanie krajobrazu naturalnego Polski.

Przeważającą część obszaru kraju zajmują tereny nizinne wschodniej części Niżu Środkowoeuropejskiego, a średnia wysokość wynosi 173 m n.p.m. Krainy geograficzne w Polsce ułożone są równoleżnikowo (pasowo) przechodząc od terenów nizinnych na północy i w Polsce centralnej do terenów wyżynnych i górskich na południu. Polska ma 70 szczytów powyżej 2000 metrów wysokości, wszystkie w Tatrach. Najwyższym punktem kraju są Rysy - szczyt w Tatrach Wysokich (2499,1 m n.p.m.), najniżej położonym punktem jest depresja Raczki Elbląskie na Żuławach Wiślanych (-1,8 m n.p.m.).

25. Ułóż program wycieczki umożliwiający poznanie najważniejszych judaików w Polsce.

Obok znanych miejsc, takich jak Kraków czy Lublin, album prezentuje mniej popularne, lecz równie niezwykłe obiekty takie synagoga w Łańcucie czy kirkut w Lesku.

Kraków - Kazimierz

Synagoga Stara

Synagoga i Cmentarz Remuh
Synagoga Tempel
Synagoga Izaaka
Synagoga Wysoka
Nowy Cmentarz Żydowski
Apteka pod Orłem
Plac Nowy
Plac Bohaterów Getta
Fabryka Naczyń Emaliowanych Oskara Schindlera
Galicja Muzeum
Muzeum Auschwitz - Birkenau w Oświęcimiu

Dzielnica żydowska w Lublinie

Lubelski Umschlagplatz

26. Tematyczne szlaki turystyczne w Polsce. Podaj kilka przykładów.

27. Wymień najważniejsze atrakcje turystyczne okolic dużego miasta wojewódzkiego.

Okolice Krakowa:

- Wieliczka - Zabytkowa Kopalnia Soli

- Bochnia - Kopalnia Soli

- Wadowice - Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II

- Oświęcim - zespół niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz - Birkenau

- Kalwaria Zebrzydowska - manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII w.

- Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie

- Lanckorona - zabytkowa zabudowa, ruiny zamku

28. Stwórz program wycieczki umożliwiający poznanie najważniejszych skansenów i ośrodków twórczości ludowej w Polsce Południowej.

29. Ułóż program wycieczki umożliwiający poznanie najważniejszych obiektów dawnych kultur (archeologicznych) w Polsce Południowej.

30. Zatrzymałeś grupę przed ważnym zabytkiem (wybierz dowolny, dobrze Ci znany)- w kilku zdaniach zaprezentuj go grupie pełniąc rolę pilota-przewodnika.

Kościół Pokoju w Jaworze - jest to ewangelicki kościół wybudowanym na mocy porozumień traktatu westfalskiego zawartego w 1648 ( który kończył wojnę trzydziestoletnią między państwami Rzeszy Niemieckiej)

Został wybudowany w latach 1654-1655, z zastosowaniem konstrukcji ryglowej. Budowla powstała z materiałów nietrwałych: drewna, słomy i gliny. Wszystkie elementy konstrukcyjne pokrywają polichromie o motywach fantazyjnie zwiniętych wici roślinnych. Jest jednym z trzech Kościołów Pokoju wybudowanych po wojnie trzydziestoletniej i jednym z dwóch zachowanych do dziś (drugi w Świdnicy).

Kościół z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO (2001 r).

Każdego roku od maja do września w Jaworze organizowane są Koncerty Pokoju.

31. Wyjazdy weekendowe na narty na terenie województwa małopolskiego: wymień co najmniej 4 znane ośrodki narciarskie, dojazd (np. z Krakowa), podaj lokalizację i ew. rodzaj wyciągów, obiekty zakwaterowania i wyżywienia- oraz zareklamuj.

Zmęczeni tempem życia często w środowisku hałaśliwym, wśród kurzu i dymu szukamy miejsca, by choć na chwilę zapomnieć o codziennych obowiązkach, wtopić się w przyrodę, upajać się jej pięknem, z dala od zanieczyszczonego i zubożonego "ręką" cywilizacji - środowiska, w którym przyszło nam żyć. Na terenie województwa małopolskiego mamy doskonałe warunki do uprawiania sportów zimowych. Poniżej kilka miejscowości do których warto się udać.

KASINA WIELKA (wieś w Beskidzie Wyspowym). Stacja narciarska Śnieżnica z krzesełkową czteroosobową koleją linową o długości 1100 metrów i wydajności 2400 osób na godzinę. Wyjazd na stację górną ( 900 m.n.p.m.) trwa niespełna 7 minut. Ponadto dzięki wygospodarowaniu dodatkowej trasy odjazdowej z górnej stacji kolei umożliwione jest korzystanie ze stoku Śnieżnicy także tym słabiej radzącym sobie na nartach.

Stacja narciarska Śnieżnica to wspaniały najdłuższy z najbliższych Krakowowi sztucznie dośnieżany i oświetlony stok narciarski określany jako średnio trudny. Cechą charakterystyczną jest jednolite jego pochylenie ( 21% ) na całej długości trasy co oznacza wyśmienitą jazdę zarówno dla początkujących jak i wytrawnych narciarzy.

Trasa zjazdowa o długości prawie 1400 metrów i różnicy wzniesień 290 metrów prowadzona jest w całości w lesie co polepsza parametry zjazdowe oraz uprzyjemnia jazdę nawet przy silnych, porwistych wiatrach. Dla stawiających pierwsze kroki na nartach specjalnie przygotowana ośla łączka wraz z 120 metrowym wyciągiem talerzykowym.

Do usług narciarzy są tutaj również wypożyczalnia nart, serwis, sklep narciarski, szkółka oraz karczma oferująca regionalne potrawy.

Dojazd: Kraków- Myślenice - Mszana Dolna - Kasina albo Kraków- Wieliczka - Dobczyce - Kasina

BIAŁKA TATRZAŃSKA - są tu ośrodki narciarskie: Kaniówka, Bania i Kotelnica Białczańska.

Uroczym zakątkiem Skalnego Podhala jest podgórska miejscowość - Białka Tatrzańska.

Piękne położenie, wspaniałe widoki, dobrze rozwinięta baza turystyczna Białki, zachęcająca do spędzenia tu czasu wolnego. Wieś zamieszkała przez gościnnych, kultywujących stare, autentyczne tradycje obyczajowe i kulturowe górali posiada wiele zabytków i ciekawą historię.

Białka Tatrzańska z jej walorami turystyczno - krajoznawczymi jest wspaniałym miejscem do rekreacji dla każdej grupy wiekowej społeczeństwa.

Ośrodek narciarski Bania położony jest obok centrum narciarskiego Kotelnica. Bania oferuje  3 wyciągi narciarskie dla początkujących. W sezonie zimowym 2006/2007 uruchomiona została 4 - osobowa kolej krzesełkowa.  Bania połączona jest z Kotelnicą trasą zjazdową. Można również dostać się tam pieszo, ok. 40m do dolnej stacji kolei. Wszystkie stoki Bani są oświetlone, nagłośnione i starannie przygotowane przez maszyny śnieżne. Na miejscu profesjonalna wypożyczalnia sprzętu sportowego, serwis, szkoła jazdy na nartach i snowboardzie, gastronomia. Ośrodek wyposażony jest w system kart wspólnych z ośrodkami Kaniówka i Kotelnica. Jest to doskonała baza dla początkujących i średnio zaawansowanych narciarzy. Obok wyciągów znajduje się obszerny, bezpłatny parking dla samochodów osobowych i autokarów. Dla dzieci malutkie wyciągi, które pozwolą stawiać pierwsze kroki. .

Ośrodek Kaniówka - kompleks 3 wyciągów w górnej części Białki: Kaniówka ośrodek z dużym parkingiem i pełnym zapleczem serwisowym i gastronomicznym Ośrodek dysponuje bezpłatnym parkingiem dla autokarów. W okolicach stacji dolnych wyciągów znajduje się wypożyczalnia, szkoła narciarska, dwie gastronomie. Wyciągi są sztucznie naśnieżane i oświetlone, ratraki. Obok wyciągu znajduje się również szkoła narciarska. Obok dom wypoczynkowy z basenem, sauną i kuchnią. W pobliżu stacji górnych wyciągów znajduje się restauracja mająca charakter szybkiej obsługi.

Bazę noclegową stanowią liczne hotele, pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne zlokalizowane w okolicy.

Dojazd: (ok. 100km) Kraków - Myślenice - Nowy Targ - Białka Tatrzańska

ZAKOPANE jest największą stacją narciarską w Polsce. Narciarze mają tu do wyboru zarówno liczne ośle łączki, jak i najtrudniejsze tereny Kasprowego Wierchu. Część Zakopanego położona u stóp Krokwi i Nosala to główny ośrodek polskiego narciarstwa klasycznego, w którym znajdują się między innymi skocznie, stadion zimowy i trasy biegowe. Nieco na wschód od nich wznosi się Nosal (1206 m n.p.m.) stokiem slalomowym. Tu też znajduje się większość zakopiańskich wyciągów narciarskich.

Ośrodek Narciarsko Rekreacyjny Harenda Zakopane zlokalizowany jest na osiedlu Harenda w Zakopanem. Harenda położona jest na wysokości 770 m n.p.m. i od strony północno-zachodniej ograniczona przez grzbiet Gubałówki. Druga strona zbocza opada w kierunku Suchego potoku (ok. 780 m n.p.m.) a grzbiet obniża się do Poronina (ok. 600 m n.p.m.) Różnice wysokości zboczy wahają się od 174 do 210 m. Kolej wjeżdża z osiedla Harenda na szczyt wierchu Rafaczówki - stok południowo - wschodni.

Ośrodek Narciarsko Rekreacyjny Harenda Zakopane to zimowa stacja sportowa wraz z zespołem wyciągów, tras narciarskich i snowboardowych, szkołą narciarską z wypożyczalnią sprzętu zimowego oraz zapleczem gastronomicznym. Na terenie Ośrodka znajdują się: kolej krzesełkowa 4 osobowa, 3 wyciągi orczykowe, wypożyczalnia sprzętu sportowego, budynek szkoły narciarskiej, Karczma Regionalna Harenda na ponad 350 osób, taras widokowy, 4 parkingi. Znany jest z organizacji wielu ciekawych wydarzeń sportowych, w sezonie zimowym odbywały się zawody rangi międzynarodowej.

Zakopane - stacja narciarska Szymoszkowa. Kolej linowa 4 - osobowa Stok oświetlony, sztucznie naśnieżany. Obok kolejki znajduje się ski - serwis, karczma, szkoła narciarska oraz parking. Długość trasy: 1500 m. dla średniozaawansowanych i zaawansowanych.

Karczma Szymoszkowa jest usytuowana na południowym stoku pasma Gubałówki na Polanie Szymoszkowej przy dolnej stacji kolei krzesełkowej Karczma Pająkówka jest usytuowana na Polanie Pająkówka przy górnej stacji kolei krzesełkowej.

Bazę noclegową stanowią liczne hotele, pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne w Limanowej i okolicy.

Dojazd: (ok. 110 km) Kraków - Myślenice - Rabka Zdrój - Nowy Targ - Zakopane

32. Scharakteryzuj „styl gotycki” w architekturze i sztuce: wymień jego cechy rozpoznawcze, nazwy detali architektonicznych, podaj przykładowe budowle wzniesione w tym stylu i inne arcydzieła sztuki tego okresu oraz podaj lokalizację wymienionych przez siebie zabytków. (kolejne pytania dotyczące innych stylów w sztuce).

W gotyku budowle odznaczały się dużą lekkością i strzelistością, w stosunku do budowli romańskich. Miały one wiele okien, wypełnianych zazwyczaj witrażami, często zdobione maswerkiem, strzeliste wieże, bogato zdobione portale. Cechami charakterystycznymi dla architektury gotyckiej jest stosowanie łuku ostrego, sklepienia krzyżowo-żebrowego i systemu łuków przyporowych (na zdjęciu po prawej), odciążających ściany budowli. Lekkości dodawały sterczyny (pinakle, na zdjęciu po lewej) - wieńczące wieżyczki. Wnętrza kościołów zdobiły często freski, przedstawiające sceny biblijne. Kościoły były zazwyczaj budowane na planie wydłużonym, o przekroju bazylikowym lub hali. Do budowy ścian, których nie tynkowano stosowano cegłę paloną lub kamień ciosowy. W krajach skandynawskich używano przede wszystkim cegły, a na południu przeważnie kamień.

Przykłady w Krakowie: Kościół Mariacki, Dominikanów, św. Katarzyny, Bożego Ciała na Kazimierzu, Katedra Wawelska, wieża ratuszowa.

Główne ośrodki gotyku w Polsce: Wrocław, Kraków, Toruń, Gniezno, Gdańsk, Malbork.

Wzorem dla budowli gotyckich były katedry francuskie, najbardziej typowe: wielkie katedry Notre Dame w Chartes, Reims, Amiens.

Inną grupę przykładów stanowią ratusze, pałace i domy mieszkalne o charakterze pałacowym. Niezwykłą i najbardziej znaną średniowieczną włoską budowlą jest Pałac Dożów w Wenecji, którego część gotycką wykonano na początku XIV w. i częściowo na początku XV w. Także w Wenecji nad kanałem głównym (Canale Grandę) jest pomiędzy innymi dom gotycki - pałac o koronkowej złotej elewacji zwany Ca d'Oro.

Inne przykłady: kościół Santa Maria del Fiore we Florencji, katedra w Mediolanie, katedrę w Winchester, opactwo w Westminster, katedra w Kolonii, Marburgu (Niemcy).

RENESANS we Włoszech 1401-1527, w Polsce ok. 1500-1650

Budowle tej epoki były wzorowane na budowlach antyku, odznaczających się doskonałą równowagą i harmonią wszystkich elementów. Obok kościołów powstawały też coraz liczniej budowle świeckie. Renesansowa architektura nawiązywała do form antycznych nie tylko w zastosowaniu detalu i zdobień (porządek, belkowanie), przywoływała też starożytną teorię komponowania przestrzeni i trwała w nieustannym poszukiwaniu nowych proporcji i środków wyrazu. Za twórcę, który zapoczątkował architekturę renesansu uważa się Filippo Brunelleschiego, zaś za pierwsze dzieło nowej sztuki - kopułę (a właściwie sklepienie na planie ośmioboku) katedry we Florencji (1 poł. XV w.). Realizacja skomplikowanego dzieła inżynierskiego stanowiła odrodzenie starożytnych umiejętności. Budynki renesansowe cechuje zwartość planu, prostota, czytelność i harmonia bryły wyraźnie opartej na ziemi (budynki przestają sprawiać wrażenie odrywania się i wznoszenia ku górze). To związanie budowli z ziemią podkreśla kompozycja, w której przeważają linie poziome. Odchodzi się od ostro zarysowanych, gotyckich łuków, które zastępuje się formami półkolistymi. Tak zarysowane łuki odnajdziemy w sklepieniach, arkadach, portykach, a nawet, w początkowej fazie renesansu w obramowaniach okien. Strzeliste wieże kościołów zastępują kopuły, a mury obronne nowy i nieco niższy rodzaj umocnień w formie nasypów ziemnych. Architekci dużo uwagi poświęcają kompozycji swoich dzieł i ich współgraniu z otoczeniem. Ulubioną formą architektów tego okresu był kościół na planie centralnym, chociaż oczywiście nie brakuje dzieł budowanych w układach podłużnych (na planie prostokąta z nawą poprzeczną). Wśród założeń centralnych popularne są rozwiązania opierające się o plan krzyża greckiego, kwadratu, koła lub wieloboku. Ta zamknięta, zwarta i symetryczna forma najlepiej odzwierciedla poszukiwania kształtów zbliżonych do doskonałości. Budowle kryte są zazwyczaj kopułami wspartymi na bębnach albo pendentywach lub konstruowane na planie kwadratu i ścięte po bokach ścianami, czyli sklepienia żaglaste i żaglowe. Pojawiają się rozwiązywane na planie ośmioboku sklepienia klasztorne. Nad tymi formami budowane są latarnie z oknami doświetlającymi wnętrza.

Pałace budowane na planie prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem, o zwartej i zamkniętej bryle. Na wyższych kondygnacjach, oparte na linii gzymsu międzykondygnacyjnego umieszczane były nieco większe okna, zamknięte półkolistym nadprożem i podzielone niewielką kolumienką z głowicą wzorowaną na kapitelach korynckich. Wejścia do pałaców, początkowo w formie pojedynczych bram o stosunkowo niewielkich rozmiarach (łatwiejszych do obrony), z czasem uzyskują formę ozdobnych portali naśladujących w szczytowym okresie rozwoju renesansu architekturę łuków triumfalnych a wewnętrzny dziedziniec staje się dostępny z dwóch lub więcej stron. Piętrowe arkady otaczające dziedziniec zapewniają komunikację pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami (nie stosowano jeszcze systemów korytarzy wewnątrz budynku). Dziedzińce były miejscem, w którym koncentrowało się życie mieszkańców pałacu. Obiegające dziedziniec loggie były zazwyczaj otwarte i chronione płaskimi dachami z wyraźnie zaakcentowanym gzymsem wieńczącym. Komunikację pionową zapewniają schody, które w okresie rozkwitu renesansu otrzymują często monumentalną formę

W Krakowie: Rezydencja wawelska (szczególnie krużganki na dziedzińcu), Kaplica Zygmuntowska, Sukiennice

Inne przykłady: Katedra Santa Maria del Fiore (Florencja), Tempietto w Rzymie, bazylika św. Piotra (Rzym), Zamość, ratusz w Poznaniu, Brama Zielona i Złota Brama w Gdańsku, zamek w Niepołomicach

Najwspanialszymi budowlami BAROKU były kościoły i pałace. Bardzo okazałe bywały również klasztory i kamienice. Wtedy właśnie powstały pierwsze wielkie założenia urbanistyczne: Londyn, Petersburg, Rzym, Wersal. Zainteresowano się nie tylko samymi budynkami, ale również ich otoczeniem (barokowy styl ogrodowy). Aby wzmocnić efekt, łączono w jedną całość architekturę, rzeźbę i malarstwo, a także muzykę, strój i ceremoniał. Wprowadzono iluzjonizm, który sprawiał, że budowle wydawały się jeszcze wspanialsze niż były. Tworzono oryginalne fasady i rzuty.

Prekursorami nowego stylu w architekturze byli żyjący w 2. połowie XVI wieku Włosi: Jacopo Barozzi da Vignola, Domenico Fontana, Michał Anioł i Giacomo della Porta. Za pierwowzór barokowej świątyni uważa się kościół Il Gesù w Rzymie - główną siedzibę jezuitów.

Architekturę baroku cechuje monumentalność, dynamika, bogactwo dekoracji i form ornamentalnych, fekty światłocieniowe, przerywanie gzymsów, wnętrza zdobione sztukateriami i malowidłami (często iluzjonistycznymi).

Kraków: Kościół św. Piotra i Pawła (1597-1619), Kościół św. Anny (1689-1703), Kościół Kamedułów na Bielanach, kaplica Wazów na Wawelu (1664-1676), kościół wizytek, kościół Przemienienia Pańskiego (Pijarów).

Inne polskie: katedra Jezuitów w Lublinie, Klasztor i kościół Matki Boskiej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, Zamek Ujazdowski, Zamek Królewski w Warszawie, pałac Biskupów Krakowskich (Kielce), zamek w Nowym Wiśniczu, Kaplica Królewska w Gdańsku, pałac Branickich w Białymstoku, kościół Dominikanów we Lwowie, liczne pałace

Inne: bazylika św. Piotra, kościół Il Gesu (Rzym), Wersal, kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu, kościół św. Piotra w Wiedniu, opactwo w Melk (Austria), Pałac Zimowy w Sankt Petersburgu

33. Podaj znane Ci wydawnictwa i literaturę pomocną w pracy pilota wycieczek, zwłaszcza jako źródło wiedzy krajoznawczej. Np. z jakich materiałów korzystał Pan(i) przygotowując się do dzisiejszego egzaminu; po jakie materiały sięgnie Pan(i) przygotowując się do pilotowania wycieczki np. do czeskiej Pragi lub innego wybranego miasta w kraju ościennym.

Ważnym jest, by w miarę rozwoju kariery tworzyć sobie tzw. osobisty bank informacji turystycznej. Do tego posłuży nam (poza oczywiście własnym doświadczeniem) także:

• literatura

• przewodniki i informatory turystyczne (po miastach i dużych regionach historyczno-geograficznych, regionach turystycznych np. Tatrach, po małych miastach mikrorejonach obiektach, trasowe np. Szlak Orlich Gniazd). Najważniejsze dla pilota są przewodniki krajoznawcze np. „Przewodnik po Polsce” (wyd. Sport i Turystyka), „Ilustrowany przewodnik po Polsce” (wyd. Muza SA), przewodniki wyd. PTTK „Kraj”, zagranica to min. wyd. „Pascal”, „Baedeker”, „Michelin”, „Polyglott” czy „The Lonly Planet” oraz „Langenscheidt”

• słowniki i leksykony np. “Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski”

• czasopisma turystyczne (National Geographic, Podróże, Poznaj Świat, Rynek Turystyczny, Rynek Podróży, Voyage)

• mapy turystyczne (topograficzne, turystyczne, atlasy samochodowe, specjalistyczne)

• materiały informacyjno-reklamowe (foldery, plakaty, reklamy itp.)

• Internet (np. www.tourism-poland.pl, Google maps itp.)

• Fotografia, filmy krajoznawcze

• System informacji turystycznej (min. w/w adres stronki)

• Sprawozdania innych pilotów wycieczek

34. Wskaż na terenie Polski miejscowości znane z kultu Maryjnego (cudownych obrazów Matki Boskiej) i zlokalizuj na mapie kalwarie jako miejsca docelowe migracji pątniczych.

• Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej - sanktuarium pasyjno-maryjne czyli łączy w sobie kult Jezusa Chrystusa cierpiącego i Marki Bożej

• Jasna Góra ( Mons Clara) Częstochowa - gdzie znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem pochodzący z Bełza

• Według ustnej tradycji Górka Klasztorna k. Łobżenicy w woj. wielkopolskim to najstarsze w Polsce Sanktuarium Maryjne, w którym Matka Boska objawiła się pasterzowi (wiek XI). Dzisiaj miejsce to jest znane z uznawanego za cudowny obrazu Matki Bożej Góreckiej oraz studzienki, w której woda z chwilą ukazania się Maryi nabrała ponoć cudownych właściwości.

• W 1234 roku na Podhalu założono Ludźmierz, który dzisiaj jest najstarszą podhalańską parafią. Na początku XV wieku zbudowano tam figurę Madonny z Dzieciątkiem

• Z XIII w. pochodzi najstarszy zachowany wizerunek Matki Boskiej na ziemiach Polski, i jeden z pięciu najstarszych w Europie w Bazylice Mniejszej pw. Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie na Dolnym Śląsku[1].

• Innym polskim sanktuarium maryjnym są Staniątki pod Krakowem. Posiada ono słynny obraz Matki Boskiej Płaczącej, który odtwarza wizerunek Matki Boskiej Bolesnej z Krakowa

• Największym polskim kościołem, zaliczającym się również do największych w Europie (7 miejsce) i na świecie (11), jest Bazylika w Licheniu Starym - Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski. Wybudowano ją na przełomie XX i XXI wieku, a samo sanktuarium ma swoje początki w objawieniach, jakie miały ponoć miejsce w Licheniu i okolicach w wieku XIX.

Różnica między miejscowością znaną z kultu Maryjnego a Kalwarią:

Miejscowość maryjna to miejsce gdzie czczona jest przede wszystkim Maryjna a Kalwaria- zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę.

Nie wiem czy kalwarie WSZYSTKIE w Polsce mamy znać ale jakby co to te wg mnie najważniejsze:

Kalwarie na historycznych ziemiach polskich

• Głotowo - wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto w dolinie rzeki Kwieli.

• Góra Kalwaria - miasto w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, nad Wisłą, 42 km od centrum stolicy

• Góra Świętej Anny - najwyższe wzniesienie grzbietu Chełma na Wyżynie Śląskiej. Obok miejscowość o tej samej nazwie.

• Katowice - Panewniki

• Kalwaria Kodeńska - Kodeń

• Kalwaria Krzeszowska - Krzeszów

• Kalwaria Pacławska - wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Fredropol.

• Kalwaria Piekarska - Piekary Śląskie

• Kalwaria Pszowska miasto w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim.

• Kalwaria na Cierniaku - Radochów wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lądek-Zdrój

• Kalwaria Świętokrzyska - Morawica - wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Morawica.

• Kalwaria Tokarska - Tokarnia - wieś będąca siedzibą gminy Tokarnia, w powiecie myślenickim, województwie małopolskim, położona w Beskidzie Makowskim

• Ujście - Ujście - miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie pilskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ujście

• Wambierzyce - miasteczko w gminie Radków, w powiecie kłodzkim, województwo dolnośląskie, zwana śląskim Jeruzalem

• Kalwaria Ujazdowska - Warszawa

• Kalwaria Wejherowska - Wejherowo -pomorze

• Kalwaria Wielewska - najduje się w południowej części Wiela, nad jeziorem wielewskim

• Kalwaria Zebrzydowska

35. Trasa wycieczkowa (np. z Krakowa do Krynicy)- omów trasę, ważniejsze miejscowości na trasie, współpracę z kierowcą autokaru nie znającym trasy, zaproponuj przystanki.

Trasa: ok. 140km (ok. 3h jazdy) Kraków- Bochnia- Nowy Wiśnicz- Limanowa- Nowy Sącz- Krynica Zdrój

Przystanki:

1. Bochnia - kopalnia soli (2-3 h)

Kopalnia soli „Bochnia” (od XIII wieku do 1772 wchodzi w skład Żupy krakowskiej) najstarszy zakład przemysłowy w Europie.

Początki kopalni sięgają roku 1248, kiedy to odkryto pokłady soli kamiennej. Odkrycie to jest związane z legendą o św. Kindze. Okolice Bochni znacznie wcześniej, bo od ok. 3500 lat p.n.e. były znane z uzyskiwania soli przez odparowywanie wody z solanki (sól warzona). Studnie solankowe w rejonie, Babicy stały się zalążkiem dwóch szybów Gazaris i Sutoris, w których zaczęto wydobywać sól metodami górniczymi. Szyb Sutoris jest eksploatowany do dzisiaj.

Rok 1981 przynosi kopalni wpisanie zabytkowych wyrobisk do rejestru zabytków. Kopalnia przekształca się w obiekt turystyczny i leczniczy. Komora Ważyn, największe podziemne pomieszczenie w Europie, wykonane przez człowieka przyczynia się do pełnienia funkcji turystycznych, jak i leczniczych ze względu na specyficzny mikroklimat.

Jako ciekawostkę można podać fakt, że pośród urządzeń kopalni funkcjonuje sprawny i okazjonalnie uruchamiany mechanizm napędowy wind w szybach poruszany pracą silnika parowego. Jest to unikalny zachowany czynny zabytek techniki w skali Europy.

2. Nowy Wiśnicz - zamek (1 h)

W XII wieku Nowy Wiśnicz był notowany jako wieś klasztorna. W XIV wieku był własnością Kmitów, a następnie Lubomirskich. Prawa miejskie otrzymało w 1616 roku za sprawą Stanisława Lubomirskiego. Obecnie stan prawny zamku w Nowym Wiśniczu jest nieuregulowany i administruje nim od 01.09.2009 Muzeum Ziemi Wiśnickiej.

Zabytki

Główną atrakcją turystyczną miasta jest zamek w Nowym Wiśniczu, a poza tym:

• klasztor karmelitów bosych (obecnie więzienie)

• kościół pw. Wniebowzięcia NMP

• ratusz

• dwór "Koryznówka", w którym mieści się muzeum poświęcone życiu i twórczości Jana Matejki. Stoi tam pierwszy pomnik Jana Matejki wzniesiony w Polsce.

3. Limanowa - sanktuarium maryjne (0,5 h)

Bazylika Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej - kościół parafialny w Limanowej z drugiej dekady XX wieku, sanktuarium maryjne, od 1991 roku bazylika mniejsza.

4. Nowy Sącz - Sądecki Park Etnograficzny i Miasteczko Galicyjskie (2-3 h)

Sądecki Park Etnograficzny w Nowym Sączu - skansen regionalny, prezentujący architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową historycznej Sądecczyzny. Region ten obejmuje cztery grupy etnograficzne: Lachów Sądeckich, zachodnią część Pogórzan, Górali Sądeckich i Łemków Nadpopradzkich.

Na ok. 20 hektarowym obszarze parku znajduje się 68 obiektów, zgrupowanych w kilkunastu zespołach. Jest to 9 wielobudynkowych zagród chłopskich, 4 zagrody jednobudynkowe, XVII-wieczny dwór szlachecki, folwark dworski, XVIII-wieczna cerkiew łemkowska, fragment osady Cyganów Karpackich, luźno stojące budynki przemysłu wiejskiego (kuźnia, olejarnia, wiatrak itp.), mała architektura (kapliczki, krzyże przydrożne, studnie, pasieki, suszarnie owoców itp.). W większości obiektów znajduje się stała ekspozycja wnętrz mieszkalnych, gospodarczych i przemysłowych, zróżnicowanych chronologicznie, majątkowo i społecznie. Odtworzone zostały stare, wiejskie warsztaty rzemieślnicze. Wiedzę o kulturze regionu wzbogacają ponadto tematyczne wystawy etnograficzne: "Izba weselna" i wystawa maziarstwa łemkowskiego. Ekspozycje wnętrz obejmują łącznie 58 pomieszczeń. Charakter tradycyjny ma również zieleń i całe otoczenie zagród.

Miasteczko Galicyjskie

Nowy sektor Sądeckiego Parku Etnograficznego (w trakcie realizacji), jest rekonstrukcją galicyjskiej, małomiasteczkowej zabudowy z przełomu XIX i XX wieku. Miasteczko Galicyjskie, w odróżnieniu od pozostałych części Sądeckiego Parku Etnograficznego, będzie przede wszystkim zapleczem konferencyjnym, hotelowym, gastronomicznym, handlowym, a także wystawienniczym dla istniejącego muzeum skansenowskiego, gdzie znajdują się oryginalne obiekty przeniesione z różnych stron Sądecczyzny.

CEL PODRÓŻY: Krynica Zdrój - uzdrowisko, baza wypadowa w Beskid Niski, Nikifor, Łemkowie…

36. Wymień znane Ci „polskie muzea literackie” (minimum 3) kogo dotyczą, gdzie się znajdują.

37. Podaj garść podstawowych informacji politycznych i społeczno-gospodarczych o Czechach.

Czechy, Republika Czeska - państwo w Europie Środkowej. Od północnego wschodu graniczy z Polską, od zachodu i północnego zachodu z Niemcami, od południa z Austrią, a od południowego wschodu ze Słowacją. Stolicą i największym miastem Czech jest Praga. Kraj składa się z trzech historycznych krain - Czech właściwych, Moraw i części Śląska Austriackiego. Czechy są wielopartyjną republiką parlamentarną z dwuizbowym parlamentem - Izbą Poselską i Senatem. Głową państwa jest prezydent wybierany przez parlament na pięcioletnią kadencję. Naczelny organ władzy wykonawczej stanowi rząd z czternastoma ministerstwami. Od 1999 r. Czechy są członkiem NATO, a od 2004 r. Unii Europejskiej. Należą także m.in. do Rady Europy, OECD i Grupy Wyszehradzkiej. Gospodarka Czech jest uważana za jedną z najstabilniejszych spośród wszystkich państw postsocjalistycznych. Od chwili podziału Czechosłowacji, w kraju wdrożono szereg reform gospodarczych i strukturalnych, wprowadzono program naprawy finansów państwa oraz przeprowadzono prywatyzację i restrukturyzację przedsiębiorstw państwowych. Głównymi ośrodkami przemysłu są: Praga, Brno, Ostrawa, Pilzno i Młoda Bolesław. Turystyka jest bardzo ważną dziedziną czeskiej gospodarki przynoszącą pokaźne dochody, w 2001 roku, całkowity zysk z turystyki wyniósł 118,13 miliardów Koron czeskich, co stanowiło 5,5% PNB i 9,3% ogólnych dochodów z eksportu. Branża turystyczna daje zatrudnienie dla ponad 110 000 osób - czyli ponad 1% wszystkich mieszkańców Czech. Czechy są krajem atrakcyjnym turystycznie. Corocznie Republika Czeska jest odwiedzana przez 25-30 milionów osób, większość z tej liczby przejeżdża przez kraj tranzytem. Według oficjalnych danych w 2005 roku Republikę Czeską odwiedziło ponad 6,3 mln turystów, w 2006 ponad 6,5 mln, natomiast w 2008 ok. 6,65 mln. Najwięcej przyjezdnych pochodzi z Niemiec, Austrii, Polski, Słowacji, Węgier, Włoch i Francji. Magnesem przyciągającym miliony zagranicznych turystów jest przede wszystkim Praga, miasto pełne zabytków najwyższej światowej klasy. Praga, jako ośrodek turystyki międzynarodowej, zdystansowała już pobliskie metropolie - Budapeszt i Wiedeń. Wśród pozostałych miast najczęściej odwiedzane przez turystów są: Brno, Ołomuniec, Pilzno, Liberec, Czeskie Budziejowice i Ostrawa. Do dziś międzynarodową renomą cieszą się czeskie uzdrowiska - Karlowe Wary (Karlsbad) i Mariańskie Łaźnie (Marienbad). Wielu turystów odpoczywa w czeskich górach - Karkonoszach na granicy z Polską oraz w graniczących z Niemcami Rudawach (m.in. Czeska Szwajcaria) i w Szumawie.

38. Wymień i scharakteryzuj kraje członkowskie Unii Europejskiej- stare i nowe.

39. Wymień główne atrakcje turystyczne Krakowa (pytanie może dotyczyć także innych miast i ośrodków).

40. Omów imprezy kulturalne (festiwale, konkursy itp.) jako atrakcje turystyczne poszczególnych obszarów i miejscowości.

Różnego rodzaju imprezy kulturalne są niewątpliwie dużą atrakcją turystyczną dla przyjezdnych. Dzięki nim turyści mogą zaznajomić się z kulturą danego regionu, skosztować lokalnych potraw i posłuchać ludowej muzyki. Do imprez tego typu można zaliczyć:

- Jarmark Dominikański w Gdańsku

- Święto Chleba w Krakowie

- Oktoberfest w Monachium

- Karnawał Góralski w Bukowinie Tatrzańskiej

Innem typem imprez są festiwale muzyczne i filmowe przyciągające fanów tych gałęzi sztuki:

- Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie

- Festiwale muzyki organowej

- Rawa Blues w Katowicach

- Międzynarodowe Festiwal Filmowy w Cannes

- Polski Festiwal Filmów Fabularnych w Gdyni

W niektórych miastach odbywają się również imprezy specjalistyczne np.:

- Krakowski Festiwal Górski

- Targi Turystyczne w Berlinie

41. Grupy etnograficzne w Polsce i przejawy ich kultury jako atrakcje turystyczne.

42. Przebieg i charakterystyka najbardziej atrakcyjnych szlaków turystyczno-krajoznawczych w Polsce.

43. Charakterystyka walorów i atrakcji turystycznych poszczególnych regionów turystycznych Polski (w podstawowym zakresie).

44. Wymień krajowe i międzynarodowe porty lotnicze w Polsce.

Port lotniczy krajowy obsługuje połączenia krajowe, prawie każde polskie lotnisko pełni tą funkcję, a międzynarodowe to wiadomo, że chodzi o połączenia do innych krajów.

Warszawa Okęcie: Międzynarodowy Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina

Posiada terminal krajowy i międzynarodowy

Kraków Balice : Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II

Posiada terminal krajowy i międzynarodowy

Katowice Pyrzowice: Międzynarodowy Port Lotniczy

Posiada terminal krajowy i międzynarodowy. Krajowy lot tylko do Warszawy (LOT).

Szczecin Goleniów: Międzynarodowy Port Lotniczy

Bydgoszcz: Międzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego

Loty międzynarodowe i krajowe do Warszawy

Gdańsk: Port Lotniczy im. Lecha Wałęsy

Loty międzynarodowe i po Polsce

Łódź Lublinek: Międzynarodowy Port Lotniczy im. Władysława Reymonta

Loty międzynarodowe

Poznań: Międzynarodowy Port Lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego

Loty międzynarodowe i krajowe.

Rzeszów: Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka

Loty międzynarodowe i krajowe LOT (Warszawa)

Wrocław: Port lotniczy Wrocław- Strachowice im. Mikołaja Kopernika

Posiada terminal krajowy i międzynarodowy

45. Opisz terminale promowe na Bałtyku (polskie i docelowe).

• Świnoujście

największy z czterech polskich terminali promowych. Są z niego odprawiane promy do Skandynawii - do Kopenhagi, Ystad, Trelleborga i, jedynie w lipcu i sierpniu, do leżącego na wyspie Bornholm duńskiego miasta Rønne. Terminal stanowi ważny element polskiej infrastruktury transportowej, funkcjonując również jako morskie przejście graniczne. Jest istotnym węzłem komunikacyjnym transportu środkowoeuropejskiego, łączącym Skandynawię ze środkową i południową Europą; w przeszłości umożliwiał także połączenia promowe z Europą zachodnią.

• Gdynia

terminal promowy Portu Gdynia przy Nabrzeżu Helskim II, obsługuje połączenia Stena Line Gdynia- Karlskrona (połączenie od 1995). Dzięki inwestycjom Portu Gdynia w infrastrukturę portową i planach przeniesienia terminalu promowego w nowe miejsce, myśli się o inwestycji w tonaż. Planuje się wprowadzić na linię dwie nowe, bardzo duże jednostki. Nie wiadomo jeszcze, czy na trasie kursować będą dwa istniejące już promy Stena Hollandica i Stena Britannica, czy też dwa nowe statki, budowane właśnie w niemieckiej stoczni.

• Gdańsk

Baza Promowa Polskiej Żeglugi Bałtyckiej; Terminal Promowy Westerplatte - dzięki mostowi wantowemu terminal jest dobrze skomunikowany z krajową i międzynarodową siecią dróg, a w szczególności z trasą Gdańsk-Warszawa (odległość do Warszawy wynosi 345 km).

• Sztokholm

Terminal promowy ma bezpośrednie połączenia promowe z Tallinem, Rygą, Helsinkami, Turku oraz Mariehamn na Wyspach Alandzkich. Poprzez położony 60 km dalej na południu terminal w Nynäshamn posiada połączenia promowe z Gdańskiem. Małe promy (obsługiwane przez Waxholmsbolaget) pozwalają dostać się na wiele wysp archipelagu sztokholmskiego.

46. Wymień zabytki architektury dawnej klasy „0” w Krakowie (lub w innych miastach), pomniki historii wg. rozporządzeń prezydentów RP.

Klasy zabytków - obowiązująca w latach 1961 - 1973 pięciostopniowa klasyfikacja obiektów historycznych , określająca ich wartość artystyczną, historyczną i naukową. Od 0 - obejmującej „najcenniejsze” zabytki, do IV - zawierającej zabytki „najmniej wartościowe”.

Pomnik Historii - forma ochrony zabytków w Polsce. Tytuł Pomnika Historii może otrzymać zabytek nieruchomy o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalony w powszechnej świadomości i mający duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski.

Status Pomnika Historii zabytkom i parkom kulturowym nadaje w drodze rozporządzenie prezydenta RP, na wniosek ministra właściwego so spraw kultury I ochrony dziedzictwa narodowego.

Obecnie na liście znajduje się 41 obiektów.

Lista Pomników Historii (kolejność alfabetyczna)

• Biskupin - rezerwat archeologiczny

• Bochnia - kopalnia soli

• Chełmno - Stare Miasto

• Częstochowa - Jasna Góra wraz z parkami podjasnogórskimi - zespół klasztoru oo. paulinów

• Frombork - zespół archikatedralny

• Gdańsk - miasto w zasięgu obwarowań z XVII

• Gdańsk - pole bitwy na Westerplatte

• Gniezno - archikatedra pw. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha

• Gostyń - Głogówko - zespół klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri

• Góra Świętej Anny - komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy

• Grunwald - pole bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku

• Kalwaria Zebrzydowska - krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego

• Kamień Pomorski - zespół katedralny

• Kanał Augustowski - droga wodna

• Kanał Elbląski - “najmłodszy” na liście

• Katowice - osiedle robotnicze Nikiszowiec

• Kazimierz Dolny

• Kozłówka - zespół pałacowo-parkowy

• Kraków - historyczny zespół miasta (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

• Krzemionki k. Ostrowca Świętokrzyskiego - kopalnie krzemienia z okresu neolitu

• Krzeszów - zespół dawnego opactwa cystersów

• Ląd - zaspół dawnego opactwa cystersów

• Legnickie Pole - pobenedyktyński zespół klasztorny

• Leżajsk - zespół klasztorny oo. bernardynów

• Lubiń - zespół opactwa benedyktynów

• Lublin - historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny

• Łańcut - zespół zamkowo-parkowy

• Łęknica - Park Mużakowski, park w stylu krajobrazowym

• Malbork - zespół zamku krzyżackiego

• Ostrów Lednicki Poznań - historyczny zespół miasta z Ostrowem Tumskim, Zagórzem, Chwaliszewem i lewobrzeżnym Starym Miastem lokacyjnym ze średniowiecznymi osadami podmiejskimi a także Fortem Winiary, obecnie Parkiem Cytadela

• Racławice - teren historycznej Bitwy Racławickiej

• Srebrna Góra - Twierdza Srebrnogórska, nowożytna warownia górska z XVIII wieku

• Stargard Szczeciński - zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta

• Tarnowskie Góry - podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni Czarnego Pstrąga

• Toruń - zespół staromiejski (Stare Miasto, Nowe Miasto, ruiny zamku krzyżackiego)

• Warszawa - historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem

• Wieliczka - kopalnia soli

• Wrocław - Zespół historycznego centrum

• Wrocław - Hala Stulecia

• Zamość - historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku

47. Wymień obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Nauki UNESCO w Polsce (podaj daty wpisu).

1. Stare Miasto w Krakowie [1978]

2. Kopalnia soli w Wieliczce [1978]

3. Były nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau [1979]

4. Puszcza Białowieska [1979/1992]

5. Stare Miasto w Warszawie [1980]

6. Stare Miasto w Zamościu [1992]

7. Średniowieczny zespół miejski Torunia [1997]

8. Zamek Krzyżacki w Malborku [1997]

9. Kalwaria Zebrzydowska [1999]

10. Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy [2001]

11. Drewniane Kościoły Południowej Małopolski [2003]

12. Park Mużakowski [2004]

13. Hala Stulecia we Wrocławiu [2006]

48. Omów styl romański, podaj przykłady architektury romańskiej w Polsce (kolejne pytania dotyczące innych stylów w sztuce).

Romanizm był pierwszą formacją stylistyczną dojrzałego średniowiecza.

- Architektura romańska rozwijała się od X - XIII wieku w nowo powstających, samodzielnych krajach Europy. W Polsce od XI do końca XIII w.

- W przeważającej mierze jest to sztuka sakralna:

• kościoły zakonne (głównie cystersów i benedyktynów) z zabudowaniami klasztornymi,

• tzw. kościoły pielgrzymkowe,

• kolegiaty i kościoły parafialne o rzutach centralnych (kolistych, wielobocznych), częściej jednak podłużnych - krzyża łacińskiego,

Były to masywne budowle o grubych murach, wieloczłonowe, o formach prostych, geometrycznych i surowych, o zwartych proporcjach i przejrzystym addycyjnym układzie spiętrzonych brył, podporządkowanych określonej hierarchii.

- Inne charakterystyczne cechy:

• obronność,

• mury z ciosów kamiennych (np. z piaskowca, granitu, marmuru) z niewielkimi otworami, w większości przesklepionymi półkoliście,

• bryła budowli wzbogacona absydami (od 3 do 7)

typ benedyktyński - rozmieszczone na zakończeniu naw i przy ramionach transeptu,

kościoły pielgrzymkowe - absydy w formie wieńca kaplic dookoła obejścia,

• wieże (od 2 do 5, w części zachodniej, na ramionach transeptu, na skrzyżowaniu naw) nakryte stożkowymi dachami,

• fryz arkad(k)owy (arkatura), składający się z ciągu małych arkadek (łuczków) o otworach rzeczywistych lub pozornych, umieszczony zwykle pod gzymsem wieńczącym ścianę zewnętrzną,

• bazylikowy układ świątyni - nieparzysta liczba naw, nawa główna wyższa od bocznych, posiada własne oświetlenie i odrębny dach dwuspadowy, nawy boczne nakryte dachami pulpitowymi,

• halowy układ świątyni - wszystkie nawy tej samej wysokości, zwykle przykryte wspólnym dachem, nawa główna oświetlona przez okna naw bocznych,

• we wnętrzach początkowo brak sklepień (otwarte wiązania dachowe), potem drewniane stropy, a od końca XI w. - sklepienia kolebkowe i krzyżowe, czasem kopuły (zwłaszcza we Francji) na pendentywach i trompach oraz półkopuły w absydach,

• wiązany system sklepień - jednemu kwadratowemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa kwadratowe przęsła nawy boczne, czego wynikiem był przemienny rytm podpór: filary, kolumny, tzw. alternacja podpór.

- Przykłady:

• krypta św. Leonarda na Wawelu,

• kościół św. Andrzeja na Grodzkiej,

• Tum pod Łęczycą.

49. Co wiesz o Paryżu lub Watykanie, Rzymie, Berlinie itp.?

50. Wymień miasta- siedziby organizacji międzynarodowych w Europie.

• Bruksela

• Parlament Europejski: komisje i władze klubów,

• Komisja Europejska (UE),

• siedziba NATO,

• Strasburg

• Parlament Europejski: obrady,

• siedziba Rady Europy,

• Europejski Trybunał Praw Człowieka (organ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a nie Rady Europy jak się potocznie uważa),

• Luksemburg

• Trybunał Sprawiedliwości (UE),

• Parlament Europejski: sekretariat i biblioteka,

• Frankfurt nad Menem

• Europejski Bank Centralny (UE),

• Genewa

• europejska siedziba ONZ oraz siedziba szeregu jej agend, np.:

• WTO (Światowa Organizacja Handlu),

• WHO (Światowa Organizacja Zdrowia).

• Poza ONZ to: Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca

• Haga

• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (ONZ),

• EUROPOL (Europejski Urząd Policji - UE)

• Madryt

• UNWTO!!! (Światowa Organizacja Turystyki - ONZ)

• Wiedeń (bardziej jako ciekawostka)

• kompleks Vienna International Centre - jedno z 4 głównych miast ONZ na świecie, siedziba kilku wyspecjalizowanych instytucji, np. MAEA - Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej

51. Wymień miasta targowe (w tym targów turystycznych) w Polsce i Europie.

Miasta targów turystycznych w Polsce: Warszawa, Kraków, Kielce, Łódź, Toruń, Poznań, Wrocław.

Miasta targów turystycznych w Europie: Berlin, Barcelona, Londyn, Paryż.

52. Scharakteryzuj walory górskie naszego kraju.

Ogółem w Polsce Południowej tereny nadające się do rozwoju turystyki zimowej zajmują około 3 450 km2, co stanowi około 35% w stosunku do prawie 9 600 km2 terenów górskich wzniesionych ponad 500 m n.p.m.

W zależności od zróżnicowania wartości cech korzystnych dla narciarstwa zjazdowego obszary te podzielono na 3 kategorie:

• Do kategorii I zaliczono tereny charakteryzujące się zaleganiem pokrywy śnieżnej ponad 140 dni w roku, różnicami wzniesień ponad 400 m, najkorzystniejszymi wartościami nachylenia i ekspozycji stoków. W tej kategorii znalazły się Karkonosze, wschodnie stoki Beskidu, stoki Wielkiej Raczy, Bugaja, Abramowa w Beskidzie Żywieckim i inne. Zaliczono tu również cały dostępny dla narciarstwa obszar Tatr, znaczny procent stoków Gorców. Ogółem tereny zaliczane do I kategorii zajmują 490 km2 powierzchni.

• Do II kategorii należą tereny, na których pokrywa śnieżna utrzymuje się 120-140 dni w roku, a różnice wzniesień wynoszą do 400 m. W tej kategorii znalazły się: znaczny procent stoków w Sudetach - stoki Grzbietu Wysokiego w Górach Izerskich, Kowarski i Lasocki Grzbiet w Karkonoszach, północno- zachodnia część Gór Sowich, północno- wschodnie Stoki Gór Orlickich, niektóre stoki w Beskidzie Żywieckim i Śląskim. Ogółem tereny zaliczone do II kategorii zajmują 970 km2 powierzchni Polski.

• Największy obszar (2000km2) zajmują tereny kategorii III. Należą do nich Beskid Mały i Makowski w Karpatach, większość stoków w Beskidzie Wyspowym, południowe stoki Gorców, prawie cały Beskid Niski.

53. Skupiska ludności w Polsce a możliwości wypoczynku.

54. Omów zagadnienia turystyki kultowej świeckiej i sakralnej w naszym kraju.

Turystyka sakralna- Turystyka pielgrzymkowa i religijna to podróże podjęte z motywów religijnych lub religijno - poznawczych, których głównym celem są miejsca związane z historią religii, miejsca kultu religijnego, wydarzenia o charakterze religijnym oraz obiekty sakralne i tym samym stanowią specyficzny typ podróży turystycznych. Należy jednak odróżnić turystykę religijną od pielgrzymkowej. Przez turystykę religijną można zrozumieć wyjazdy o charakterze religijno - poznawczym. Pielgrzymi podróżują do miejsc świętych oprócz poświęcania czasu na modlitwie chcą jak najwięcej zobaczyć i poznać historię oraz architekturę kultury religijnej.

W Polsce jest ponad 800 sanktuariów, w tym 700 maryjnych. Najczęściej odwiedzane są Częstochowa, Łagiewniki, Licheń i Kalwaria Zebrzydowska. Pierwsze miejsce przypada Jasnej Górze, którą odwiedziło 4,5 miliona wiernych, w tym około 150 tys. pieszych pątników. Fenomenalną popularność zdobyło sanktuarium w Łagiewnikach. Od czasu poświęcenia Bazyliki Bożego Miłosierdzia przez Jana Pawła II liczba turystów wzrosła dwukrotnie.

Turystyka świecka- To każdy rodzaj turystyki nie obejmujący turystyki sakralnej. W Polsce jest wiele kierunków do których można się udać. Zarówno góry jak i morze, pojezierza, parki narodowe, szlaki Zamków, UNESCO, skansenów etc.

55. Podaj przykłady zabytków- pomników historii w Polsce (z ich charakterystyką).

Pomnik Historii - forma ochrony zabytków w Polsce. Tytuł Pomnika Historii może otrzymać zabytek nieruchomy o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalony w powszechnej świadomości i mający duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski.

Status Pomnika Historii zabytkom i parkom kulturowym nadaje w drodze rozporządzenia prezydent RP, na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Lista Pomników Historii

1. Biskupin - rezerwat archeologiczny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

2. Bochnia - kopalnia soli (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 26.09.2000)

3. Chełmno - Stare Miasto (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 18.04.2005.)

4. Częstochowa - Jasna Góra wraz z parkami podjasnogórskimi - zespół klasztoru oo. paulinów (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994[2])

5. Frombork - zespół archikatedralny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

6. Gdańsk - miasto w zasięgu obwarowań z XVII wieku (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

7. Gdańsk - pole bitwy na Westerplatte (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 22.08.2003)

8. Gniezno - archikatedra pw. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

9. Gostyń - Głogówko - zespół klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 26.02.2008)

10. Góra Świętej Anny - komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

11. Grunwald - pole bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 17.09.2010[3])

12. Kalwaria Zebrzydowska - krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 30.10.2000)

13. Kamień Pomorski - zespół katedralny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 25.08.2005)

14. Kanał Augustowski - droga wodna (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 25.04.2007)

15. Kanał Elbląski (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.01.2011)

16. Katowice - osiedle robotnicze Nikiszowiec (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.01.2011)

17. Kazimierz Dolny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

18. Kozłówka - zespół pałacowo-parkowy (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn.25.04.2007)

19. Kraków - historyczny zespół miasta (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

20. Krzemionki k. Ostrowca Świętokrzyskiego - kopalnie krzemienia z okresu neolitu (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

21. Krzeszów - zespół dawnego opactwa cystersów (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

22. Ląd - Zespół dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie nad Wartą (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 17.06.2009, które weszło w życie 02.07.2009)

23. Legnickie Pole - pobenedyktyński zespół klasztorny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

24. Leżajsk - zespół klasztorny oo. bernardynów (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 13.04.2005)

25. Lubiń - zespół opactwa benedyktynów (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 9.12.2009)

26. Lublin - historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 25.04.2007)

27. Łańcut - zespół zamkowo-parkowy (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 25.08.2005)

28. Łęknica - Park Mużakowski, park w stylu krajobrazowym (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

29. Malbork - zespół zamku krzyżackiego (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

30. Ostrów Lednicki (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

31. Poznań - historyczny zespół miasta z Ostrowem Tumskim, Zagórzem, Chwaliszewem i lewobrzeżnym Starym Miastem lokacyjnym ze średniowiecznymi osadami podmiejskimi a także Fortem Winiary, obecnie Parkiem Cytadela (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 28.11.2008)

32. Racławice - teren historycznej Bitwy Racławickiej (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

33. Srebrna Góra - Twierdza Srebrnogórska, nowożytna warownia górska z XVIII wieku (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

34. Stargard Szczeciński - zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 17.09.2010)

35. Tarnowskie Góry - podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni Czarnego Pstrąga (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)

36. Toruń - zespół staromiejski (Stare Miasto, Nowe Miasto, ruiny zamku krzyżackiego) (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

37. Warszawa - historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

38. Wieliczka - kopalnia soli (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

39. Wrocław - Zespół historycznego centrum (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

40. Wrocław - Hala Stulecia (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 13.04.2005)

41. Zamość - historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

Gniezno - archikatedra pw. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
Archikatedra gnieźnieńska, bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - gotycki kościół katedralny na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie. Bazylika prymasowska i katedra koronacyjna królów Polski.
Budowla trójnawowa, typu bazylikowego z prezbiterium i ambitem z połowy XIV wieku.
Początki gnieźnieńskiej katedry sięgają końca IX wieku.

Wieliczka - kopalnia soli (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)

„Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce stanowi jedyny obiekt górniczy na świecie, czynny bez przerwy od średniowiecza do chwili obecnej. Jej oryginalne wyrobiska (chodniki, pochylnie, komory eksploatacyjne, jeziora, szyby, szybiki) o łącznej długości około 300 km usytuowano na 9 poziomach, sięgających do głębokości 327 m ilustrują wszystkie etapy rozwoju techniki górniczej w poszczególnych epokach historycznych".

Tak brzmi fragment uzasadnienia wpisu Kopalni Soli „Wieliczka" w dniu 8 września 1978 na I Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO wśród pierwszych 12 obiektów z całego świata. Istotnie bowiem historia Wieliczki, sięgająca czasów średniowiecza, stanowi zwierciadło rozwoju technik górniczych, kształtowania się organizacji pracy i zarządzania, powstawania uregulowań prawnych w przemyśle.

Katowice - osiedle robotnicze Nikiszowiec (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.01.2011)

Nikiszowiec - to zabytkowe, stuletnie "miasteczko" górnicze. To unikatowa w skali światowej i najbardziej niezwykła dzielnica Katowic. Nikiszowiec (niem. Nikischschacht, śl. Ńikisz) - część dzielnicy administracyjnej Janów-Nikiszowiec miasta Katowice. Nazwa osiedla pochodzi od położonego w jego pobliżu szybu "Nikischschacht" (obecnie Poniatowski) i jest spolszczoną wersją jego niemieckiej nazwy. Natomiast nazwa samego szybu wywodzi się od nazwiska przedstawiciela spółki Georg von Giesches Erben (Spadkobiercy Gieschego) barona Nickisch von Rosenegk. Początkowo było to osiedle robotnicze dla górników kopalni "Giesche" wybudowane na terenie obszaru dworskiego Gieschewald (Giszowiec) w latach 1908−1918 z inicjatywy koncernu górniczo-hutniczego Georg von Giesches Erben. 9 maja 1924 roku nastąpiła likwidacja obszaru dworskiego i Nikiszowiec wraz z Giszowcem włączono do gminy Janów. W 1951 osiedle stało się częścią nowego miasta - Szopienic. W 1960 roku Nikiszowiec wraz z Szopienicami został włączony do miasta Katowic i od tego czasu wraz z Janowem stanowi administracyjną dzielnicę miasta.

Zabytkowa zabudowa mieszkaniowa osiedla w Nikiszowcu powstała według projektu Georga i Emila Zillmannów. Budowa trwała kilka lat. Pierwszy blok mieszkalny oddano do użytku w 1911 roku, a ostatni, IX blok, wybudowano w 1919 roku.

W osiedlu na powierzchni 200 000 m² wybudowano około 1000 mieszkań, ponadto park ludowy, który zajmował 44 000 m², budynek administracyjny, cechownię, łaźnię dla całej załogi kopalni "Giesche" z kotłownią, dom noclegowy z 504 łóżkami i duży kościół, następnie gospodę, placówkę policji, sklepy, pralnię i szkołę z mieszkaniami dla nauczycieli. Budynek mieszkalny składał się ze 165 mieszkań; razem z podwórzem i ulicą zajmował przeciętnie 1300 m². Typowe mieszkanie w Nikiszowcu składało się z 2 pokoi z kuchnią i miało powierzchnię około 63 m².

W osiedlu Nikiszowiec poszczególne domy mieszkalne (trzykondygnacyjne o 12 mieszkaniach) łączone są w zamknięte pierścieniowo bloki. Każdy z tych trzykondygnacyjnych czteroboków został połączony z blokiem sąsiadującym nadwieszką (zadaszony mostek) przerzuconą nad ulicą. W podwórzach znajdowały się pomieszczenia gospodarcze: chlewiki, komórki i piec do wypieku chleba. Budynek administracyjny, cechownie i dom noclegowy ustawione zostały też w taki blok. Jednostką jest tu budynek z czerwonej cegły. Z tych bloków i wolno stojących obiektów publicznych, jak kościół, szkoła, szpital, uformowane jest w zaplanowanym z góry układzie całe osiedle. Taki układ umożliwił osiedlenie ponad 8 tys. ludzi na obszarze niecałych 8 ha.

Osiedle widziane z lotu ptaka przypomina kształtem widownię amfiteatralną ze sceną w samym centrum, którym jest plac Wyzwolenia. W skład całego kompleksu wchodzi 9 połączonych ze sobą ceglanych budynków oraz neobarokowy kościół św. Anny.

Zabudowa z surowej czerwonej cegły stanowi architektoniczną całość. Celem uniknięcia monotonii Zillmannowie starali się nadać familokom indywidualny charakter i silnie zaakcentowali elementy konstrukcji architektonicznych, np. łuki nad otworami okiennymi i drzwiowymi. Budynki wyróżniają się wieloma detalami: wykuszami o różnej wysokości, głębokości i kształcie, a także portalami wejściowymi.

Kanał Elbląski (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.01.2011)

Kanał jest Elbląski najdłuższym kanałem żeglownym w Polsce. Jego długość wynosi 84,2 km:

• odcinek Jezioro Drużno - śluza Miłomłyn, długości 52 km

• odcinek Miłomłyn - Iława, długości 32,2 km

Całkowita długość kanału z odgałęzieniami wynosi 151,7 km.

Kanał łączy Jezioro Drużno z Drwęcą oraz z jeziorem Jeziorak. Z jeziora Drużno, poprzez rzekę Elbląg z Zalewem Wiślanym a także przez kanał Jagielloński, Nogat i Wisłę z Morzem Bałtyckim.

Osobliwością na skalę europejską jest zespół 5 pochylni, po których przetacza się statki na specjalnych platformach ustawionych na szynach.

Nad projektem kanału zaczęto pracować w 1837 a prace rozpoczęto w 1844 roku. Ostatnia pochylnia budowana była w latach 1874-1881.

Kanał w XIX wieku (1844-1860), jako szlak komunikacyjny, pełnił ważną rolę gospodarczą przyczyniając się do rozwoju pojezierzy Ostródzkiego i Iławskiego i ich komunikacji z portami w Gdańsku i Elblągu. W XX wieku wykorzystywany jedynie przez turystów.

56. Wskaż elementy kultury ludowej jako celu wycieczek poznawczych i kulturowych.

Popyt na kulturę ludową w gospodarstwach agroturystycznych ponad dwukrotnie przewyższa podaż

Turyści zainteresowani będą:

-zakupem rękodzieła

-kulinariami i regionalnymi artykułami spożywczymi

-udziałem w imprezach związanych z kulturą ludową, takich jak: występy zespołów ludowych, pokazy starych technik, jarmarki, udział w obrzędach, wystawy sztuki ludowej i rękodzieła (Interesującymi przykładami mogą być: święcenie palm w Lipnicy Murowanej, dożynki, odpusty, szopki krakowskie)

-wizyty w skansenach i muzeach etnograficznych

57. Podaj przykłady obiektów przyrodniczych najwyższej klasy w Polsce.

Najcenniejsze z punktu widzenia poznawczego i naukowego obiekty przyrody nieożywionej i ożywionej w Polsce objęte są ochroną prawną w postaci parków narodowych, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody i pomników przyrody.

Mamy:

• 23 parki narodowe:

Babiogórski Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Bieszczadzki Park Narodowy, Drawieński Park Narodowy , Gorczański Park Narodowy, Kampinoski Park Narodowy, Karkonoski Park Narodowy, Magurski Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy, Ojcowski Park Narodowy, Park Narodowy "Bory Tucholskie", Park Narodowy Gór Stołowych, Park Narodowy "Ujście Warty" , Pieniński Park Narodowy , Poleski Park Narodowy, Roztoczański Park Narodowy, Słowiński Park Narodowy, Świętokrzyski Park Narodowy, Tatrzański Park Narodowy, Wielkopolski Park Narodowy, Wigierski Park Narodowy, Woliński Park Narodowy

• 120 parków krajobrazowych, np. Mazurski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy "Beskidu Małego" , Park Krajobrazowy "Łuk Mużakowa", Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny, Park Krajobrazowy Nadgoplański Park Tysiąclecia, Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, Wdzydzki Park Krajobrazowy

• 1407 rezerwatów, np. Panieńskie Skały, Skałki Przegorzalskie, Skamieniałe Miasto, Wąwóz Homole, przyrody Bonarka, Bór na Czerwonem.

• ok. 33 tysiące pomników przyrody, np. dąb Bartek, dęby rogalińskie, Cis Henrykowski - najstarsze drzewo w Polsce, ok. 1200-1300 lat, głaz narzutowy Trygław w Tychowie - największy w Polsce.

58. Podaj przykłady zabytkowych zespołów miejskich w Polsce.

59. Przedstaw przykłady zabytków w stylach historycznych (neo-…).

60. Scharakteryzuj hity turystyczne Polski (naturalne i antropogeniczne).

61. Scharakteryzuj walory morskie naszego kraju oraz wskaż ośrodki pobytowe.

Polskie wybrzeże Bałtyku oferuje wspaniałe możliwości wypoczynku. Morska bryza, duże nasłonecznienie i czyste powietrze to największe atuty urlopu nad morzem. Do dyspozycji mamy 524 km brzegu Bałtyku.

• Świnoujście

Podróż po kąpieliskach, uzdrowiskach i kurortach polskiego wybrzeża zaczynamy od zachodu. Najbliżej zachodniej granicy leży Świnoujście. Miasto położone jest na 44 wyspach, z których tylko trzy są zamieszkane, ale tak naprawdę liczą się tylko Uznam i Wolin.
Pomiędzy nimi płynie rzeka Świna, przez którą prowadzi tor wodny, łączący port szczeciński ze światem. Świnoujście ma również własny port ze stałymi połączeniami promowymi, obsługującymi turystów udających się do portów skandynawskich oraz korzystających z rejsów wycieczkowych do niemieckich kurortów na Bałtyku. Miasto tonie w zieleni, a plaże w jego granicach należą do najszerszych na polskim wybrzeżu Bałtyku. Również cała wyspa Wolin ma atrakcyjne tereny parkowe i leśne, a przed 35 laty powstał tu park narodowy, którego powierzchnia liczy 5 tys. hektarów, zaś pod ścisłą ochroną znajduje się 162 hektarów. Świnoujście ma wyjątkowe atuty uzdrowiskowe i turystyczne. Oprócz walorów morskiego powietrza można korzystać ze źródeł solankowo-chlorowych i borowin. Największą atrakcją uzdrowiska jest możliwość korzystania z nowoczesnych term z zespołem basenów, wypełnionych w większości ciepłą leczniczą jodo-solanką.

Walory klimatyczne i turystyczne: klimat morski, wyższe temperatury wody morskiej i powietrza w rejonie Zatoki Pomorskiej. Dużo zieleni, szeroka plaża. Port pasażerski i bliskość granicy.
Profil leczniczy: choroby kardiologiczne i nadciśnienie, choroby skórne, choroby górnych i dolnych dróg oddechowych, otyłość, choroby reumatyczne.

• Międzyzdroje

Pobliskie Międzyzdroje są najbardziej renomowanym kąpieliskiem na wyspie Wolin. Letni Festiwal Gwiazd i sławna promenada, na której, jak w Hollywood, aktorzy pozostawiają odcisk swojej dłoni, przyciąga tutaj dodatkowo w lipcu amatorów autografów sławnych aktorów. Tutejsza plaża o szerokości 40 metrów słynie z delikatnego białego piasku. Wielka popularnością cieszy się długie na 120 metrów molo. W deszczowe dni można zwiedzać muzeum przyrodnicze i muzeum figur woskowych. Leżący już w głębi interioru Kamień Pomorski, swoją sławę zawdzięcza przede wszystkim źródłom solankowym. Miasto położone jest malowniczo nad Zalewem Kamieńskim w odległości ok. 10 km od otwartego morza. Wody Zalewu stwarzają doskonałe możliwości do uprawiania sportów wodnych, przede wszystkim żeglarstwa i windsurfingu.

Walory klimatyczne i turystyczne: klimat morski, piękna, szeroka plaża, osobliwości krajobrazu i przyrody, bogate życie kulturalne.

Profil leczniczy: Międzyzdroje współpracuje z zakładami przyrodoleczniczymi w Świnoujściu.

• Kołobrzeg

Z zachodnich rubieży wybrzeża przenosimy się do jego centrum, gdzie dwa kurorty walczą od lat o palmę pierwszeństwa. Największy i chyba najbardziej znany kurort nie tylko w Polsce, ale i w Niemczech i w Skandynawii, jest Kołobrzeg. Kurort ma grono swoich stałych wielbicieli, którzy uważają, że to liczące ok. 50 tys. mieszkańców miasto jest najbardziej sympatycznym polskim uzdrowiskiem nadmorskim. Rocznie przybywa do Kołobrzegu tyle samo turystów, ile kurort nad Parsętą liczy mieszkańców. Kołobrzeg nie tylko podczas letnich wakacji cieszy się wielką popularnością. Tradycje uzdrowiskowe sięgają ubiegłych stuleci. Już w 1710 roku zbudowano tu pierwszą tężnię, wykorzystując miejscowe pokłady solankowe. Znakomite warunki klimatyczne, sosnowe lasy i tereny rekreacyjne na obu brzegach Parsęty sprawiają, że chętnych do spędzania czasu w Kołobrzegu nawet poza sezonem nie brakuje. Niegdyś odbywały się tu sławne Festiwale Piosenki Żołnierskiej. Dziś inne imprezy, jak pikniki przy molo, spotkania z folklorem i wieczory z muzyką kameralna cieszą się wielka popularnością. Ostatnio Kołobrzeg zmienił się nie do poznania. W samym centrum powstały nowe domy z drewnianymi belkami i czerwoną cegłą, nawiązujące formą do historycznej zabudowy. Rynek staromiejski stał się magicznym miejscem, przyciągającym wieczorem kuracjuszy i turystów.

Walory klimatyczne i turystyczne: klimat zdecydowanie morski, zróżnicowany w relacjach przestrzennych, w zależności od miejsca - plaża, wydmy, park, las. Duże nasłonecznienie. Piękny park nadmorski, szeroka, czysta plaża. Port rybacki, latarnia morska, obiekty zabytkowe.
Profil leczniczy: cukrzyca, choroby reumatyczne, choroby neurologiczne, choroby kardiologiczne, choroby górnych i dolnych dróg oddechowych. Choroby endokrynologiczne, choroby ortopedyczne, choroby skóry.

• Ustka

Wielkim konkurentem dla Kołobrzegu jest leżąca na środkowym wybrzeżu, u ujściu Słupi do morza, Ustka. Miejscowy patriota, Franciszek Fenikowski, nie mógł trafniej w krótkich słowach oddać nastroju tego miejsca: „Jest nad Bałtykiem miasteczko z Bajki. Gdzie go szukać? Nad ujściem Słupi. Tam, opodal morskiej latarni, bieleją szachulcowe kamieniczki, przypominające domki z pierników”. Ustka, podobnie jak Kołobrzeg, ma od lat swoich wiernych entuzjastów. Magnesem przyciągającym tu corocznie wielu turystów są wspaniały klimat morski, piaszczyste plaże i czyste powietrze. Najpiękniejszy brzeg morza jest po stronie zachodnie od ujścia Słupi. Plaża miejska w sezonie jest tłoczna i gwarna. Trudno znaleźć tu miejsce do spokojnego leniuchowania, dlatego warto przejść most na Słupi, by zaraz za portem naleźć samotność na wspaniałej plaży z drobnym, złocistym piaskiem. Od latarni morskiej i falochronu ciągnie się nadmorski deptak. Oddzielony od miasta pasmem starej zieleni jest obowiązkowym miejscem popołudniowych spacerów. Portreciści, grajkowie i sprzedawcy pamiątek zachwalają tu swoje usługi i towary. Wzdłuż głównej ulicy miasta, Marynarki Polskiej, biegnącej równolegle do nurtu Słupi, powstało w ostatnich latach wiele nowych dyskotek, barów, kawiarni i pizzerii. Eleganckie sklepy sąsiadują tam z butikami, galeriami sztuki i małymi dziuplami, pełnymi pamiątkowych bibelotów, muszelek, wyrobów z bursztynu i obrazków z widokami Ustki. Przy końcu tej ulicy znajduje się placyk, otoczony starymi domami rybaków. W cieniu wiekowych lip turyści znajdują tu ochłodę przed prażącym słońcem. Ustka zmienia się z roku na rok. Tam, gdzie były nad Słupią niedostępne tereny portowe, można dziś w tawernach zjeść smacznego dorsza. Ustka nie jest kurortem jedynie letniego wypoczynku. Z nadmorskich spacerów i zabiegów medycznych korzysta przez cały rok wielu kuracjuszy. Już w XIX wieku uznano, że sam pobyt w sosnowych lasach i wśród nadmorskich wydm ma lecznicze właściwości.

Walory klimatyczne i turystyczne: klimat morski. Wiosna i latem występują silne wiatry oraz intensywne promieniowanie słoneczne. Duża wilgotność względna oraz występowanie morskich bryz. Piękne i niezatłoczone plaże po zachodniej stronie Słupi.

Profil leczniczy: choroby dolnych i górnych dróg oddechowych, choroby reumatyczne, choroby układu nerwowego, choroby endokrynologiczne.

• Sopot

Wyjątkowe miejsce wśród nadmorskich kurortów zajmuje położony nad Zatoką Gdańską Sopot. Nieodżałowana Agnieszka Osiecka nazwała to miejsce Zatoka Snów i Riwiera Marzeń. Już w latach dwudziestych ubiegłego wieku śmietanka towarzyska, gdy czuła potrzebę zabawienia się, wybierała się w podróż albo do Monte Carlo, albo do Sopotu. A że Sopot był znacznie bliżej, bawiono się tu często i bardzo hucznie. Kariera Sopotu zaczęła się jednak dużo wcześnie, gdy zamożni patrycjusze z pobliskiego Gdańska zaczęli na tutejszych wydmach wznosić letnie domy. W XIX wieku doceniono walory tutejszego klimatu i kąpieli w wodzie morskiej i Sopot zyskał międzynarodową sławę jako prawdziwy kurort. Już wtedy, aby uatrakcyjnić kuracjuszom pobyty, rozpoczęto budowę długiego na 512 metrów mola. Przyćmiło ono wszystkie podobne budowle na Bałtyku. Sopot ma dwa oblicza. To letnie znają wszyscy. Jest to najbardziej oblegane miejsce na polskim wybrzeżu. Na miejskim deptaku, ulicy Bohaterów Monte Cassino - popularnym Monciaku - szczególnie podczas trwania Międzynarodowego Festiwalu Piosenki trudno się przecisnąć, a na sopockiej plaży, aby dopchać się do wody, trzeba odbyć slalom wśród kłębowiska ciał. Nie mnie tłoczno jest w lokalach gastronomicznych i w pięknym Aquaparku. Inaczej jest tu po sezonie, gdy wyjadą tłumy turystów, a do kurortu zaczną ściągać kuracjusze i powrócą stali mieszkańcy miasta, którzy na czas letnich wakacji, wybierają bardziej spokojne miejsca. Długie spacery po ścieżkach nadmorskiego parku, wśród zabytkowych willi i eklektycznych kamieniczek, kąpiele słoneczne na molo i korzystanie zabiegów w zakładzie wodoleczniczym decydują wtedy o tempie życia i rytmie dnia tego charyzmatycznego kurortu.

Walory klimatyczne i turystyczne: klimat łagodny, duży wpływ zieleni parkowej i otaczających kurort, tarasowo wznoszących się nad zatoką morską połaci lasów. Stara zabudowa, dużo lokali gastronomicznych, wiele imprez kulturalnych, dobra komunikacja.
Profil leczniczy: choroby reumatyczne, Choroby kardiologiczne i nadciśnienie, osteoporoza, choroby dolnych dróg oddechowych

62. Wskaż główne trasy tranzytowe z Europy Zachodniej do Europy Środkowej.

63. Wskaż sposoby przejazdu autokarem przez Alpy w drodze na wybrzeże Morza Śródziemnego.

Rozpościerają się na terytorium: Austrii, Włoch, Słowenii, Niemiec, Szwajcarii, Francji, Liechtenstein.

• Austria- Salzburg (Gross Glockner, 3798m n.p.m.) Vaduz, Liechtenstein (Grauspitz, 2599 m n.p.m) Genewa, Szwajcaria Grenoble/Chamonix, Francja (serce Alp, Mont Blanc- najwyższy szczyt Europy na granicy z Włochami, 4808m n.p.m.) Monako Lazurowe Wybrzeże/Morze Śródziemne.

64. Pilotuj i przekaż informację krajoznawczą od granicy Polski w drodze do Aten.

65. Pilotuj i przekaż informację krajoznawczą od granicy Polski w drodze do Barcelony.

Niemcy:

Drezno - miasto we wschodnich Niemczech na Pogórzu Zachodnisudeckim, położone nad Łabą, stolica kraju związkowego Saksonia oraz okręgu administracyjnego Drezno.

Doszczętnie zniszczone w czasie II wojny światowej i odbudowane tylko częściowo miasto, posiada pomimo swojej długiej i bogatej historii, niewielką część dawnej historycznej zabudowy. Do najważniejszych odbudowanych zabytków należą:

• Zamek (Dresdner Schloss)

• rokokowy zespół pałacowy Zwinger, mieszczący Galerię Starych Mistrzów (Gemäldegalerie Alte Meister)

• Albertinum

Baden - Baden - Miasto jest popularnym uzdrowiskiem i jako takie jest przede wszystkim znane. W Baden-Baden odbywają się również rozliczne festiwale. Do roku 1931 nazywało się po prostu Baden, często mówiono jednak Baden in Baden ("Baden w Badenii"), którą to nazwę skrócono wtedy do Baden-Baden.

Francja:

Strasburg - miasto położone w północno-wschodniej części Francji. Strasburg jest stolicą i głównym ośrodkiem gospodarczym Alzacji i departamentu Dolny Ren. W mieście działał m.in. polski konsulat generalny (do 31 stycznia 2009). W Strasburgu mieści się również Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Lyon - najstarsze miasto we Francji, trzecia co do wielkości aglomeracja (po Paryżu i Marsylii). Leży w środkowo-wschodniej części kraju, nad rzekami Rodanem i Saoną, w regionie Rodan-Alpy, w departamencie Rodan. Jest stolicą regionu i departamentu. Historyczna część Lyonu została wpisana 5 grudnia 1998 przez UNESCO na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego. W nazywanej Vieux Lyon (Stary Lyon) dzielnicy znajdują się liczne zabytki gotyckie i renesansowe.

Nimes - miasto i gmina w południowo-wschodniej Francji, w regionie Langwedocja-Roussillon, na Nizinie Langwedockiej, na zachód od doliny dolnego Rodanu. Miasto jest ważnym ośrodkiem usługowym, głównie turystycznym (m.in. corridy w amfiteatrze z czasów rzymskich) i handlowym (targi mięsa, wina); przemysł obuwniczy, włókienniczy, spożywczy (winiarski), metalurgiczny. W Nîmes znajduje się założona w 1682 roku akademia nauk.

Hiszpania:

Barcelona - miasto w północno-wschodniej Hiszpanii, nad Morzem Śródziemnym, stolica prowincji o tej samej nazwie oraz wspólnoty autonomicznej Katalonii. Drugie co do wielkości miasto Hiszpanii. Główny ośrodek przemysłu kraju (samochody, komputery, prod. chemikaliów, przetwórstwo żywności) i finansowy regionu. Duży port morski oraz port lotniczy - Prat de Llobregat.

Barcelona słynie ze swej architektury i niepowtarzalnego stylu. Jest to zarazem jedno z najładniejszych miast Europy, pełne urokliwych zaułków i zabytkowych budowli.

• La Rambla - najsłynniejsza aleja Barcelony łącząca Plaça de Catalunya z portem. Jest to szeroka, obsadzona drzewami promenada. Znajduje się tu wiele barów i restauracji na wolnym powietrzu.

• La Boqueria - XIX wieczna kryta hala targowa, będąca jedną z większych atrakcji miasta.

• Gran Teatre del Liceu - teatr operowy, jeden z ważniejszych teatrów muzycznych w całej Hiszpanii, Europie i świecie.

• Palau Güell / Palacio Güell - budynek zaprojektowany przez Antoniego Gaudi, hiszpańskiego architekta, pałac położony jest na wąskiej uliczce Carrer Nou de la Rambla. Wybudowany został w 1885 r.

• Plaça Reial / Plaza Real - to placyk gdzie pod arkadami znajduje się wiele kawiarenek. Plac zdobią centralnie położona fontanna i latarnie projektu Gaudiego, na placu znajduje się wiele palm.

• Mirador de Colón - kolumna wybudowana na cześć Krzysztofa Kolumba, która króluje nad okolicą wokół portu.

• Sagrada Familia - Świątynia Pokutna Świętej Rodziny, budowa obiektu wciąż jest nieukończona, uważana za arcydzieło architektury, budowa została rozpoczęta w 1882 r. Uważana za symbol Barcelony.

ROZDZIAŁ V: PRZEPISY PRAWNE W TURYSTYCE I UBEZPIECZENIA W TURYSTYCE

1. Jak należy się osobiście zabezpieczyć zanim udzielimy pierwszej pomocy potrzebującemu uczestnikowi wycieczki?

Założyć rękawiczki jednorazowe, w przypadku konieczności wykonywania Resuscytacji Krążeniowo Oddechowej przydatna będzie maseczka do sztucznego oddychania. Warto pamiętać aby w trakcie udzielania pomocy nie dotknąć się brudną od krwi poszkodowanego rękawiczką np. nie odgarniać włosów itp.!!

2. Jakie ważne dla ubezpieczonego informacje zawierają Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU)?

3. Jaki charakter może mieć odpowiedzialność pilota z tytułu niedbałego wykonywania zadań?

W przypadku niewykonania lub niedbałego wykonania zadań mamy do czynienia z odpowiedzialnością kontraktową (cywilnoprawną). Obejmuje ona obowiązek naprawienia wynikłej szkody.

4. Jakie dokumenty składają się zwykle na umowę pomiędzy klientem a biurem podróży?

5. Jakie akty staranności wymagane przez umowy ubezpieczeniowe powinien znać pilot?

dobrowolne (fakultatywne) -ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia w zakresie szerszym niż ubezpieczenie obowiązkowe (akt staranności- żeby otrzymać wypłatę z ubezpieczenia trzeba wypełnić ten akt. Trzeba starać się zabezpieczyć osobę biorącą udział w wypadku, powiadomić centralę o zajściu, uzyskać świadczenia od lekarza, zabezpieczyć miejsce wypadku)

-ubezpieczenie rzeczy osobistych i bagażu (sami pilnujemy bagażu, w przechowalni żądamy kwitu, w wypadku kradzieży powiadamy policję - akt staranności)

-ubezpieczenia kosztów odstąpienia od umowy, żeby uzyskać wypłatę z ubezpieczenia trzeba wypełnić akt należytej staranności, udokumentować dlaczego nie możemy jechać, co jest tego przyczyną, ubezpieczenie pomocy prawnej, obejmuje koszty pomocy prawnej, w tym następstwa procesowego obrony w sprawach karnych.

6. Jakich formalności administracyjnych obciążających turystę powinien dopilnować pilot?

Pilot powinien dopełnić formalności administracyjne obciążające turystę w trakcie kontroli granicznej.

7. Ustawowe zadania pilota wycieczek.

Do zadań pilota należy sprawowanie w imieniu organizatora turystyki , opieki nad uczestnikami imprezy turystycznej w niezbędnym zakresie, wynikającym z charakteru imprezy, czuwanie nad sposobem wykonywania usług świadczonych na rzecz uczestników imprezy oraz przyjmowanie od nich reklamacji dotyczących świadczonych im usług, a także reprezentowanie organizatora turystyki wobec kontrahentów świadczących usługi w trakcie trwania imprezy. Pilot ma ponadto obowiązek potwierdzić klientowi przyjęcie reklamacji, a w przypadku jej niezałatwienia, przekazania jej niezwłocznie organizatorowi turystki.

Można więc wyróżnić następujące obowiązki pilota:

1. Obowiązek opieki w niezbędnym zakresie nad uczestnikami imprezy turystycznej

2. Obowiązek zapewnienia realizacji na rzecz uczestników wszystkich świadczeń przewidzianych programem imprezy

3. Obowiązek przyjmowania reklamacji związanych z realizacją usług świadczonych na rzecz uczestników

Oprócz tych wyraźnie wskazanych w ustawie obowiązków pilota należy wskazać jeszcze dwa obowiązki, a mianowicie:

4. Obowiązek spełniania funkcji tłumacza

5. Obowiązek świadczenia informacji krajoznawczej.

Ad.1. Pilot jest zobowiązany nie narażać turystów na niebezpieczeństwo, co polega głównie na informowaniu ich o miejscowych prawach i zwyczajach oraz o możliwych zagrożeniach.

Gdy organizator turystyki występuje w roli przewoźnika, zadaniem pilota jest też opieka nad mieniem podróżnych - ma dopilnować, żeby zatrzymywać się w odpowiednich miejscach, by bagażniki były zamknięte i pod stałym nadzorem.

W przypadku kradzieży lub zniszczenia mienia turysty w hotelu, pilot reprezentuje jego interesy wobec właściciela hotelu, policji.

Pilot ma obowiązek opieki nad mieniem w razie choroby lub śmierci uczestnika podróżującego samotnie.

Ad.2. Pilot czuwa nad tym, żeby program imprezy przebiegał zgodnie z umową między organizatorem turystyki a uczestnikami imprezy. W tym celu kontroluje miejsce, czas i jakość usług świadczonych przez kontrahentów, w razie ich nierzetelności żądając prawidłowego wykonania świadczeń. W razie nagłych wypadków pilot ma obowiązek przeciwdziałać ich negatywnym skutkom, np. poprzez odpowiednie zmodyfikowanie programu imprezy, poinformowanie kontrahentów o opóźnieniu przyjazdy grupy.

Ad.3. Przyjmując reklamację pilot ma obowiązek ją potwierdzić na piśmie, przy czym reklamacja może dotyczyć świadczeń stanowiących istotną część programu. Jeżeli pilot uzna reklamację za zasadną, powinien starać się niezwłocznie wadę usunąć, a gdy jest to niemożliwe, zapewnić odpowiednie świadczenie zastępcze.

Ad.4. Obowiązek pełnienia funkcji tłumacza wynika pośrednio z obowiązku organizatora imprezy turystycznej zapewnienie grupie opieki pilota znającego język kraju odwiedzanego lub też uzgodniony z kontrahentem. Zakres funkcji tłumacza wynika z charakteru pozostałych obowiązków pilota, tzn. obejmuje tłumaczenie niezbędne dla realizacji obowiązków administracyjnych w trakcie kontroli granicznej oraz tłumaczenie niezbędne dla zapewnienia turystom należnych im świadczeń. Pilot pełni tę funkcję również w sytuacjach wyjątkowych, wymagających pomocy medycznej, interwencji policji, zabezpieczenia roszczeń odszkodowawczych lub ubezpieczeniowych.

Ad.5. Informację krajoznawczą pilot świadczy w ograniczonym zakresie - przede wszystkim udziela informacji o trasie przejazdu, krajach i miejscowościach docelowych. Świadcząc informację krajoznawczą pilot musi respektować miejscowe prawo, które w niektórych miejscach rezerwuje tę funkcję/usługę dla wykwalifikowanych przewodników lokalnych.

8. Prawa pilota wycieczek.

Pilot ma prawo do:

• używania legitymacji pilota i identyfikatora oraz ochrony prawnej jego uprawnień zawodowych (pilot jest zobowiązany do ich okazania na żądanie osób upoważnionych; legitymacja jest dokumentem urzędowym i potwierdza przysługujące pilotowi uprawnienia)

• reprezentowania organizatora turystyki w zakresie niezbędnym do prowadzenia imprezy turystycznej (pilot działa jako przedstawiciel organizatora imprezy i w trakcie podróży podejmuje decyzje, które pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla organizatora - jego pełnomocnictwo może mieć charakter zarządu zwykłego lub obejmować umocowanie do dokonywania czynności przekraczających ten zarząd, które jednak muszą być wcześniej określone; pilot czuwa nad sposobem wykonywania usług świadczonych na rzecz uczestników i przyjmuje od nich ewentualne reklamacje, w razie niewykonania lub niewłaściwego wykonania danej usługi pilot zobowiązany jest do zapewnienia, w miarę możliwości, świadczenia zastępczego; pilot może też, w imieniu biura podróży, zerwać umowę ze skutkiem natychmiastowym z uczestnikiem imprezy, który zachowuje się w sposób zagrażający bezpieczeństwu lub interesom innych uczestników)

• wynagrodzenia (jako pracownik etatowy biura - na podstawie umowy o pracę, jako osoba fizyczna - na podstawie umowy-zlecenie, jako przedsiębiorca - na podstawie umowy o usługi prowadzenia imprezy turystycznej jako pilot; jest ono ustalane w drodze indywidualnych negocjacji)

• zwrotu kosztów poniesionych w związku z pełnionymi obowiązkami (dot. pracowników etatowych; z racji podróży służbowej przysługuje im dieta - ekwiwalent finansowy wręczany przez pracodawcę, który pokryć ma koszty wyżywienia; w przypadku delegacji krajowej krótszej niż 8h - nie przysługuje ona, powyżej 8h - 23zł dziennie lub zorganizowanie pożywienia i pokrycie jego kosztów, w przypadku delegacji zagranicznej - nawet gdy pracownik uzyskuje wyżywienie, pracodawca zobowiązany jest wypłacić 25% diety; gdy zapewnione jest np. jedynie śniadanie, wysokość przyznawanej diety proporcjonalnie maleje; pracownik ma również prawo do zwrotu kosztów noclegu, dojazdu, transportu)

• korzystania ze świadczeń na równi z uczestnikami imprezy turystycznej (jest to uzasadnione chociażby tym, iż umożliwia jednoczesną kontrolę jakości i ocenę rzetelności kontrahentów organizatora, a w razie wystąpienia wad możliwa jest natychmiastowa interwencja w celu ich zlikwidowania; inaczej kształtuje się ta kwestia w przypadku rezydenta - powinien interesować się oczywiście świadczeniami na rzecz turystów, ale od umowy z biurem zależy, czy za otrzymane wynagrodzenie ma obowiązek sam się utrzymać, czy też otrzymuje świadczenia wspólnie z turystami)

9. Co to jest ubezpieczenie NW i co jest jego przedmiotem?

Ubezpieczenie NW inaczej zwane ubezpieczeniem NNW (od następstw nieszczęśliwych wypadków) obejmuje uszkodzenia ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć w skutek nieszczęśliwego wypadku. Jest ubezpieczeniem obowiązkowym zawieranym na rzecz uczestnika przez organizatora turystyki organizującego imprezę za granicą. Polega na wypłacie gratyfikacji pieniężnej właśnie w związku z w/w skutkami nieszczęśliwych wypadków jakim uległ turysta podczas wyjazdu. Co ważne, przed tzw. „nieszczęśliwym wypadkiem” musiała to być osoba zdrowa (jej kondycja nie wpłynęła na zaistnienie owego wypadku). O wysokości kwoty orzeka lekarz powołany i wskazany przez ubezpieczyciela (najczęściej szacuje uszczerbek na zdrowiu w procentach i wystawia doc. upoważniające do otrzymania od ubezpieczyciela odpowiedniej kwoty-gratyfikacji).

10. Co to jest ubezpieczenie KL i co jest jego przedmiotem?

Ubezpieczenie kosztów leczenie. Jest najbardziej istotnym z ubezpieczeń podróżnych zagranicznych. Przedmiotem ubezpieczenia KL są niezbędne z medycznego punktu widzenia i udokumentowane koszt leczenia powstałe w związku z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem zaistniałym w czasie pobytu poza granicami Polski w okresie ważności umowy ubezpieczenia. Powstałe w okresie ważności umowy ubezpieczenia - a więc od dnia następnego po dniu jej zawarcia lub od dnia określonego w polisie, jeśli jest podpisywana z pewnym wyprzedzeniem i do momentu przekroczenia granicy RP, lecz nie później niż do północy ostatniego dnia ubezpieczenia. Pilot radzi uczestnikom by domagali się i zbierali oryginały wszystkich rachunków związanych z przebiegiem leczenia i kosztami transportu za granicę.

11. Czym jest „zielona karta” i jakie jest jej zastosowanie?

Zielona Karta (ang. Green Card) jest międzynarodową kartą ubezpieczenia samochodu, uznawaną jako dowód zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kierującego pojazdem mechanicznym za szkody wyrządzone osobom trzecim, powstałe poza granicami RP w związku z ruchem tego pojazdu na terytorium państw wymienionych w polisie. Od 1 maja 2004r. Polacy mogą wjeżdżać do krajów UE i EOG bez Zielonej Karty, wystarczy, że pojazd ma ważną krajową polisę OC.

12. Na czym polega ubezpieczenie OC pilota (dobrowolne, zawodu, ryzyka)?

13. Jakie obowiązki pilota mogą ulec zmianie w zależności od rodzaju imprezy?

W zależności od rodzaju imprezy, zmiana obowiązków pilota może łączyć się z czynnościami związanymi ze środkami transportu jakimi ma podróżować dana grupa turystyczna. Obowiązki pilota mogą też ulec zmianie w sytuacjach awaryjnych, wcześniej nie przewidywanych.

14. Kiedy organizator imprezy turystycznej w kraju, jak i za granicą, jest zobowiązany zapewnić uczestnikowi imprezy opiekę pilota wycieczek?

15. Czym różni się pilot od przewodnika- przedstaw ustawowe zadania.

Pilot wycieczek to osoba towarzysząca w imieniu organizatora turystyki, uczestnikom imprezy turystycznej, sprawującą opiekę nad nimi i czuwającą nad sposobem wykonania na ich rzecz usług.

Do zadań pilota wycieczek według ustawy o usługach turystycznych, art.20 należy:

„Do zadań pilota wycieczek należy czuwanie, w imieniu organizatora turystyki, nad sposobem świadczenia usług na rzecz klientów, przyjmowanie od nich zgłoszeń dotyczących związanych z tym uchybień, sprawowanie nad klientami opieki w zakresie wynikającym z umowy, wskazywanie lokalnych atrakcji oraz przekazywanie podstawowych informacji dotyczących odwiedzanego kraju i miejsca.”

Przewodnik turystyczny to osoba, która ma odpowiednie uprawnienia (wydawane przez marszałka województwa, właściwego dla miejsca zamieszkania, potwierdzone legitymacją i odznaką) do udzielenia informacji turystycznych i krajoznawczych oraz oprowadzenia wycieczek i turystów indywidualnych po obiektach, trasach i miejscowości.

Do zadań przewodnika według ustawy o usługach turystycznych, art.20 należy:

„Do zadań przewodnika turystycznego należy oprowadzanie turystów lub odwiedzających, udzielanie fachowej i aktualnej informacji o kraju, odwiedzanych miejscowościach, obszarach i obiektach, sprawowanie opieki nad turystami lub odwiedzającymi w zakresie wynikającym z umowy, a podczas prowadzenia turystów w górach troska o ich bezpieczeństwo w szczególności podczas wyjść wymagających odpowiednich technik i specjalistycznego sprzętu.”

16. Jakie wymagania stawia kandydatom na pilota wycieczek ustawa o usługach turystycznych?

● ukończone 18 lat

● ukończona szkoła średnia

● stan zdrowia umożliwiający wykonywanie zadań pilota wycieczek

● osoba nie była karana za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań pilota wycieczek

● odbyte szkolenie teoretyczne i praktyczne oraz zdany egzamin na pilota wycieczek

17. W jakich przypadkach i na jak długo wojewoda może zawiesić uprawnienia pilota wycieczek?

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (art.29)

1. Uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek mogą być zawieszone za powtarzające się uchybienia w wykonywaniu zadań lub postępowaniu przewodnika turystycznego albo pilota wycieczek:

1) jeżeli uchybienie stwierdzą osoby uprawnione do kontroli;
2) w wypadku skarg potwierdzonych co do ich słuszności.
2. Zawieszenie uprawnień przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek może nastąpić na okres do 12 miesięcy. Przywrócenie zawieszonych uprawnień marszałek województwa może uzależnić od zdania egzaminu sprawdzającego, obejmującego część lub całość zakresu umiejętności wymaganych od przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek.
3. Egzamin sprawdzający przeprowadza komisja egzaminacyjna, o której mowa w art. 25, egzamin na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek , ust. 1.

18. Rola wojewody i marszałka w rozwoju turystyki.

W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych Art. 2a. Zadania marszałka województwa, o których mowa w ustawie, są zadaniami z zakresu administracji rządowej.

Z dniem 1 stycznia 2006 r. zadania przypisane wojewodom przejmuje samorząd województwa. Należą do nich:

• dokonywanie zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów, nadawanie kategorii, prowadzenie ewidencji oraz kontrolowanie obiektów - art. 38

• potwierdzanie lub zmiana dotychczasowego zaszeregowania obiektów hotelarskich - art. 39 oraz wydawanie na wniosek przedsiębiorcy, w formie decyzji administracyjnej, przyrzeczenia zaszeregowania obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii, zwane dalej (promesą) - art. 39a

• tworzenie środków specjalnych przeznaczonych na finansowanie zadań związanych ze sprawdzaniem kwalifikacji kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, sprawdzaniem znajomości języka obcego przez przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz dokonywaniem oceny spełniania przez obiekty hotelarskie wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których zostały zaszeregowane - art.51a

• prowadzenie rejestru - art. 7 ust. 1 i 2,

• wydawanie dyspozycji wypłaty zaliczki na pokrycie kosztów powrotu klienta do kraju - art. 5. ust.4, występowanie na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w treści tych umów - art.5 ust.5,

• przesyłanie kopii zaświadczenia o wpisie do rejestru oraz kopii stosownych dokumentów do ministra właściwego do spraw turystyki, udzielanie informacji o danych zawartych w rejestrze na zasadach ustalonych dla Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystyki - art.8,

• kontrolowanie prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, wydawanie decyzji administracyjnych o stwierdzeniu wykonywania działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru oraz o zakazanie wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem do rejestru art. 9 ust. 1 i 3,

• wydawanie upoważnień jednostkom organizacyjnym lub osobom do przeprowadzania szkoleń dla kandydatów ubiegających się o prawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek - art. 24,

• kontrola organizatorów szkoleń na przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek - art. 24a

• powoływanie komisji egzaminacyjnych przeprowadzających egzamin na przewodników turystycznych lub na pilotów wycieczek - art. 25

• wydawanie, odmowa wydania, zawieszanie lub przywracanie uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek - art. 26 ust.2, art.28 ust. 1-3, prowadzenie ewidencji nadanych uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek - art.28 ust.4

• kontrolowanie osób wykonujących zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek  zakresie posiadania uprawnień - art. 29

• powoływanie komisji egzaminacyjnych języków obcych spośród osób znajdujących się na liście ministra właściwego do spraw turystyki - art. 32 ust.3

19. Wymień kilka firm ubezpieczeniowych działających w dziedzinie turystyki w Polsce.

Firmy ubezpieczeniowe w Polsce oferujące ubezpieczenia turystyczne:

• PZU

• Allianz

• Hestia

• Generali

• PTU

• Warta

• HDI

• Compesa

• InterRisk

• UNIQA

20. Wymień podstawowe rodzaje ubezpieczeń w Polsce.

Obligatoryjne:

- OC

- NNW (od następstw nieszczęśliwych wypadków)

- KL ( od kosztów leczenia)

Opcjonalne:

- Ubezpieczenie bagażu podróżnego

- Ubezpieczenie kosztów odwołania lub przerwania, rezygnacji uczestnictwa w imprezie turystycznej

- Ubezpieczenie kosztów ratownictwa (obejmuje zarówno koszty akcji ratowniczej, jak i poszukiwawczej

21. Jak może ubezpieczyć się pilot od odpowiedzialności?

Pilot może zawrzeć dobrowolną umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. W takim przypadku, gdyby pilot dopuścił się naruszenia swych obowiązków i biuro podróży dochodziłoby skutecznie od niego roszczeń regresowych, odpowiedzialność przejmuje zakład ubezpieczeń, który również wypłaca stosowne odszkodowanie.

22. Co winien zrobić pilot, aby uczestnik powrocie z imprezy otrzymał odszkodowanie za poniesione szkody?

W zakresie usług turystycznych na organizatorów turystyki, organizujących imprezy turystyczne za granicą, został nałożony obowiązek zawarcia na rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) i kosztów leczenia (KL). Pilot prowadzący i imprezę turystyczną powinien znać ogólne postanowienia umowy ubezpieczenia od KL i NNW.

Jest to niezbędne dla zachowania tzw. „aktów staranności”. Zaniedbania w tym zakresie powodować mogą utratę w całości lub części prawa do odszkodowania. Dotyczy to

• obowiązku przeciwdziałania powiększeniu się szkody

• udzielanie poszkodowanym pomocy

• powiadomienie poszczególnych władz

Naruszenie przez pilota aktu staranności może uzasadnić pośrednio jego osobistą odpowiedzialność, jeśli poszkodowany utracił możliwość dochodzenia się odszkodowania od zakładu ubezpieczeń.

Należy pamiętać o sporządzeniu protokołu z miejsca wypadku, poświadczony podpisami.

23. Scharakteryzuj rodzaje ubezpieczeń turystycznych.

Ubezpieczenia w turystyce dotyczą przede wszystkim Organizatora Turystyki, pilota/przewodnika oraz klienta. Organizator Turystyki (biuro) jest zobowiązany do posiadania ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej na rzecz klientów, gwarancji ubezpieczeniowej (lub opcjonalnie gwarancji bankowej). OT ubezpiecza klientów od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) oraz od kosztów leczenia (KL). Piloci wycieczek z reguły ubezpieczają się od odpowiedzialności cywilnej.

RODZAJE UBEZPIECZEŃ TURYSTYCZNYCH

UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE:

- ich zawieranie związane jest z przepisami prawa

- w turystyce obowiązkowe są: ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej

posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem

tych pojazdów

UBEZPIECZENIA DOBROWOLNE:

1. NNW i KL

• NNW (następstwa nieszczęśliwych wypadków) obejmuje wypłatę

odszkodowania na skutek trwałego uszczerbku na zdrowiu do sumy określonej

lub śmierć ubezpieczonego. Jest to suma umowna, uzależniona od stopnia

uszczerbku na zdrowiu stwierdzonego komisją lekarską

• KL (koszty leczenia za granicą) - zwrot kosztów poniesionych za badania,

zabiegi lekarskie, zakup lekarstw i środków opatrunkowych, transport do

szpitala, pobyt w szpitalu, transport do kraju

• w razie śmierci ubezpieczonego ubezpieczenie pokrywa również sprowadzenie

zwłok do kraju i zakup trumny za granicą

• ubezpieczenia mogą być rozszerzone o: koszty porodu za granicą, koszty

leczenia stomatologicznego, koszty następstw stanów zapalnych, koszty

leczenia chorób przewlekłych

• zwykle wyłączone z odpowiedzialności ubezpieczyciela są koszty związane z

chorobami przewlekłymi (o ile klient się nie doubezpieczy dodatkowo), o

podłożu psychicznym czy zabiegi upiększające.

2. UBEZPIECZENIE RZECZY OSOBISTYCH I BAGAŻU PODRÓZNEGO

• umożliwia kontynuowanie podróży w przypadku utraty rzeczy osobistego

użytku niezbędnych podczas podróży

• ubezpieczyciel odpowiada za utratę z powodu zaginięcia, zniszczenia lub

uszkodzenia bagażu

• postępowanie w przypadku utraty rzeczy osobistych, w zależności od

okoliczności, obejmuje: zawiadomienie policji o rabunku, kradzieży, kradzieży

z włamaniem, pożaru, zaginięcia rzeczy w trakcie akcji ratunkowej i uzyskanie

potwierdzenia zaistniałego faktu na piśmie

• szkoda powinna zostać zgłoszona po powrocie do kraju i do ubezpieczyciela

• możliwe jest niekiedy ubieganie się o zaliczkę na zakup rzeczy niezbędnych w

Podróży

3. KOSZTY ODSTĄPIENIA OD UMOWY (koszty rezygnacji z imprezy

turystycznej)

• ma związek z przedpłatami za usługi turystycznego

• ubezpieczony informuje organizatora turystyki i ubezpieczyciela o fakcie

odstąpienia od umowy o świadczenie usług turystycznych z nagłych przyczyn

jak: śmierć turysty lub współpodróżnego, przedwczesny poród itp.

4. UBEZPIECZENIE POMOCY PRAWNEJ

• rzadko występuje samodzielnie, raczej w pakiecie z innym ubezpieczeniem

• obejmuje koszty pomocy prawnej, w tym zastępstwa procesowego i obrony w

sprawach karnych za granicą

• szczególnie przydatne osobom, które weszły w konflikt z prawem za granicą

np. wypadki komunikacyjne

• wspomagane przez pomoc polskich służb konsularnych

5. ASSISTANCE

• obejmuje świadczenia dla osób, które popadły w trudności w czasie podróży

lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania

• zazwyczaj łączone z ubezpieczeniem komunikacyjnym

• ubezpieczony może otrzymać np. zwrot kosztów usunięcia awarii pojazdu,

dostarczenia pojazdu zastępczego, dojazdu do celu, powiadomienia innych

osób, kosztów zakwaterowania podczas awarii

6. ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ

• występuje w różnych formach dla: organizatorów turystyki, pilotów

wycieczek, przewodników turystycznych, hotelarzy, przewoźników, turystów

• ubezpieczyciel zobowiązuje się naprawić szkody, które ubezpieczony

wyrządził swoim zachowaniem np. osobie trzeciej (nie dotyczy przypadków

spowodowanych umyślnie lub specjalnie)

UBEZPIECZENIA OBLIGATORYJNE (dla organizatorów turystyki):

• odpowiedzialność cywilna (OC)

• gwarancja ubezpieczeniowa (może być zastąpiona przez gwarancję bankową)

• NNW i KL ale nie tylko na najniższą kwotę ubezpieczenia

24. Scharakteryzuj ubezpieczenie OC.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej - ubezpieczenie OC to jedno z ubezpieczeń majątkowych, w którym zakład ubezpieczeń pokrywa ekonomiczne skutki szkód wyrządzonych osobom trzecim.

- Warunkiem przeniesienia odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia OC jest fakt zobowiązania ubezpieczonego do naprawienia szkód na podstawie odpowiedzialności deliktowej lub kontraktowej.

Odpowiedzialność deliktowa wynika z popełnienia czynu niedozwolonego.

Odpowiedzialność kontraktowa - z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku, który powstał na podstawie czynności prawnej i obejmująca obowiązek naprawienia wynikłej z tego szkody.

- Ubezpieczenie OC dotyczy również szkód wyrządzonych przez osoby, za które ubezpieczony polisą OC ponosi odpowiedzialność zapisaną w prawie cywilnym.

- Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej można podzielić na ubezpieczenia OC obowiązkowe i ubezpieczenia OC dobrowolne, np:

Obowiązkowe:

• Komunikacyjne - właścicieli pojazdów mechanicznyh, polisą OC w ruchu zagranicznym jest Zielona Karta (nie jest wymagana w krajach UE).

• Zawodowe - adwokatów, radców prawnych, notariuszy, rzeczników patentowych, architektów, organizatorów imprez masowych i.in.

Dobrowolne:

• Działalności gospodarczej - OC osób fizycznych, prawnych oraz jednostek administracyjnych nie posiadających osobowości prawnej, nauczycieli, wychowawców, właścicieli parkingów strzeżonych.

• OC w życiu prywatnym - obejmuje m.in. spowodowanie śmierci, uszkodzenie ciała lub rozstroju zdrowia lub uszkodzenie lub zniszczenie mienia. Szkody mogę być powstałe w następstwie awarii instalacji wodociągowej, pęknięcia rury, awarii pralki, wybuchu gazu, nieumyślnego zaprószenia ognia, wyrządzone w związku z użytkowaniem łodzi wiosłowych, rowerów, kajaków, desek surfingowych, pontonów, skuterów wodnych i podobnych przedmiotów, a także spowodowane przez zwierzęta domowe.

- Ograniczenie odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego stanowi tzw. suma gwarancyjna określona w ogólnych warunkach ubezpieczenia - OWU.

25. Scharakteryzuj zadania pilota wycieczek.

Do zadań pilota wycieczek należy:

• sprawowanie, w imieniu organizatora turystyki, opieki nad uczestnikami imprezy turystycznej w niezbędnym zakresie, wynikającym z charakteru imprezy, a w sytuacjach nieprzewidzianych udzielanie im niezbędnej pomocy,

• zapewnienie właściwej realizacji programu imprezy,

• udzielenie uczestnikom imprezy informacji o przepisach obowiązujących turystów oraz podstawowej informacji krajoznawczej,

• czuwanie nad sposobem wykonywania usług świadczonych na rzecz uczestników podczas imprezy oraz przyjmowanie od nich reklamacji dotyczących świadczonych im usług,

• reprezentowanie organizatora turystyki wobec kontrahentów świadczących usługi w trakcie trwania imprezy, dbanie o dobre imię organizatora i nienarażanie go na straty,

• obowiązek potwierdzenia klientowi przyjęcie reklamacji, a w wypadku jej niezałatwienia, przekazania jej niezwłocznie organizatorowi turystyki.

• pełnienie funkcji negocjatora w przypadku występowania sytuacji konfliktowych w grupie,

• warunkowo pełnienie funkcji tłumacza podczas imprezy za granicą oraz dla turystów z zagranicy,

• zgłaszanie organizatorowi uwag i opinii z przebiegu imprezy;

• wnioskowanie w sprawach programów imprez.

26. Omów postępowanie pilota, gdy na imprezie uczestnik uległ wypadkowi, a nie posiadał odpowiedniego ubezpieczenia (np. OC, kosztów ratownictwa).

Pytanie jest niesprecyzowane. Prawo turystyczne wymaga aby organizator wykupił uczestnikom imprezy turystycznej ubezpieczenie NNW i KL. W wypadku tego pytania wypadek musiał się wydarzyć w szczególnych okolicznościach (np. jazda na nartach lub uprawianie sportów ekstremalnych), którego ubezpieczenie nie obejmowało (przynajmniej ja tak to rozumiem).

Rozpatrzymy dwie możliwości:

1. Jako że sugerują nam brak OC, może mieli na myśli wypadek w stylu spowodowania uszkodzeń np. w muzeum. Wtedy pilot musi służyć jako tłumacz i pomóc turyście sporządzić protokół z wydarzenia przy obecności policji, czy innych służb. Tu możemy się posłużyć sytuacją omawianą na zajęciach dotyczącą zbicia wazy w madryckim Prado. Czyli póki nam nie udowodnią to się bronimy :)

2. Brak ubezpieczenia kosztów ratownictwa sugeruje, że ktoś bardzo zawalił tę kwestię. Być może organizator nie zadbał o poinformowanie turystów, że np. podczas wyjazdu na narty może zdarzyć się, że transport ratunkowy będzie potrzebny. Możliwe, że turysta zlekceważył zalecenia organizatora.

W obu przypadkach pilot staje się tłumaczem i w pewnym stopniu pośrednikiem turysty w kontaktach ze służbami, lekarzami. Informuje biuro o wypadku (a to informuje rodzinę). Ważne aby już na początku upewnił się czy turysta aby na pewno nie ma ubezpieczenia. Ale i tak zaleciłbym dokładne zbieranie wszystkich faktur i rachunków (tak na wszelki wypadek).

27. Scharakteryzuj możliwe rodzaje ubezpieczeń w wyjazdach zagranicznych, zadania organizatora i pilota.

Charakterystyka poszczególnych rodzajów ubezpieczeń:

1)Ubezpieczenie kosztów leczenia - KL - jest najbardziej istotnym z ubezpieczeń podróży zagranicznym. Przedmiotem ubezpieczenia KL są niezbędne z medycznego punktu widzenia i udokumentowane koszty leczenia powstałe w związku z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem. Pilot radzi uczestnikom, aby skrupulatnie zbierali oryginały wszystkich rachunków związanych z przebiegiem leczenia i kosztami transportu za granicą.

2) Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków - NNW - przedmiotem ubezpieczenia NNW są następstwa nieszczęśliwego wypadku powstałego po przekroczeniu granicy RP . Musi to być nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną zdarzenie w wyniku, którego ubezpieczony, niezależnie od swej woli doznał trwałego uszkodzenia ciała, zdrowia lub zmarł.

3)Ubezpieczenia bagażu podróżnego - przedmiotem ubezpieczenia jest bagaż podróżnego, w rozumieniu ubezpieczycieli stanowią go przedmioty osobistego użytku, zwyczajowo zabierane w podróż(odzież, obuwie, środki higieny osobistej, torebki, książki, zegarki, okulary itp.). Gdy grupa wycieczkowa jest objęta ubezpieczeniem, pilot przypomina uczestnikom, że bagaż zostanie objęty ochroną ubezpieczeniową jeśli spełnią określone w ubezpieczeniu warunki.

4)Ubezpieczenie kosztów ratownictwa - przedmiotem ubezpieczenia są niezbędne i udokumentowane koszty poniesione na akcję ratowniczą lub poszukiwawczą, prowadzoną przez wyspecjalizowane służby w celu ratowania życia lub zdrowia uczestnika wyjazdu, jeśli jest ono zagrożone wskutek nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku, objętego ochroną ubezpieczeniową na czas pobytu poza granicami Polski.

5)Ubezpieczenie kosztów odwołania/przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej - jest ubezpieczeniem dobrowolnym

Zadania pilota:

1. używanie legitymacji pilota i identyfikatora

2. reprezentowanie organizatora turystyki w zakresie niezbędnym do prowadzenia imprezy turystycznej

3. opieka nad uczestnikami imprezy turystycznej

4. zapewnienie realizacji świadczeń przewidzianych programem imprezy

5. obowiązek przyjmowania reklamacji związanych z realizacją usług świadczonych na rzecz uczestników

Zadania organizatora:

1)obowiązek organizatora jest posiadanie podpisanej przez klienta umowy, w której zawarte są szczegółowo omówione rodzaje świadczeń, jakie mają być otrzymane w trakcie imprezy turystycznej przez jej uczestników

2) współpraca z pilotem w celu realizacji świadczeń wymienionych w podpisanej przez klientów umowie.

28. Scharakteryzuj ubezpieczenie OC w praktyce realizacje wycieczek.

Pilot może być objęty ochroną ubezpieczeniową w sytuacji gdy zawrze dobrowolną umowę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej. Jeżeli więc dopuściłby się on naruszenia swych obowiązków i biuro podróży dochodziłoby od niego roszczeń regresowych, odpowiedzialność przejmuje zakład ubezpieczeń, który również wypłaca stosowne odszkodowanie. Przykładem takiego naruszenia może być sytuacja, gdy pilot doprowadzi do niewykorzystania kosztownych świadczeń dla całej grupy lub swoim zachowaniem przyczyni się do powstania szkody na osobie, czyli ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, kalectwa lub śmierci.

29. Wymień najważniejsze rodzaje ubezpieczeń, o których biuro podróży powiadamia klienta.

W zakresie usług turystycznych na organizatorów turystyki, organizujących imprezy turystyczne za granicą został nałożony obowiązek zawarcia na rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) i kosztów leczenia (KL). O zakresie ubezpieczenia od NNW i KL organizator lub pośrednik jest zobowiązany poinformować klienta przed zawarciem umowy.

30. Przedstaw sytuacje wystąpienia siły wyższej (vis maior) podczas realizacji umów turystycznych.

Sytuacjami wyższymi może być wiele zdarzeń które zazwyczaj wpływają niekorzystnie na realizacje imprezy, przeważnie opóźniając ją. Sytuacje takie to np. awaria autokaru, strajk na lotnisku czy chociażby obecnie panująca sytuacja w Egipcie gdzie Ministerstwo Sportu i Turystyki podjęło decyzje o ewakuowania i sprowadzeniu do Polski turystów przebywających w kurortach z powodu zamieszek powstałych na tle politycznym a zagrażających turystom.

ROZDZIAŁ VI: BEZPIECZEŃSTWO, PROFILAKTYKA I OCHRONA ZDROWIA, HIGIENA W TURYSTYCE.

1. Wskaż niezbędne formy pomocy przedlekarskiej, jakich pilot wycieczki może udzielić potrzebującemu uczestnikowi imprezy turystycznej.

Pierwsza pomoc - zespół czynności wykonywanych w razie urazu lub nagłego ataku choroby w celu zminimalizowania niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej.

W zakres pierwszej pomocy przedlekarskiej wchodzą takie czynności jak:

1. zabezpieczenie miejsca wypadku

2. sprawdzenie stanu poszkodowanego (podstawowych funkcji życiowych - krążenia, oddechu i świadomości, zlokalizowanie odniesionych urazów)

3. zapewnienie sobie pomocy, wezwanie pogotowia ratunkowego

4. prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej

5. wykonanie pozostałych/innych czynności ratunkowych zależnych od stanu pacjenta

Pilot wycieczki nie może podać uczestnikowi imprezy żadnych leków w tym przeciwbólowych!

2. Opisz podstawowe wyposażenie apteczki pilota, kierowcy autokaru.

Zgodnie z Kompendium Pilota, podstawowa apteczka zawiera:

-leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe

-leki stosowane w zapaleniach jamy ustnej i górnych dróg oddechowych

-leki nasercowe i cucące

-leki stosowane w chorobie lokomocyjnej

-leki przeciwbiegunkowe

-leki przeczyszczające

-leki stosowane przy nadkwasocie

-leki wykrztuśne

-leki przeciwuczuleniowe

-leki do uszu, do oczu i nosa

-leki odkażające drogi moczowe

-środki ochronne do skóry

-środki odkażające

-opatrunki samoprzylepne, bandaże elastyczne, gazy, gaziki wyjałowione, wata, plaster, rękawiczki jednorazowe (w niektórych krajach UE mandat za ich brak!)

Apteczkę kompletujemy pod kątem liczby uczestników, czasu trwania wycieczki oraz celu podróży. Osoby które przyjmują stale jakiś lek powinny pamiętać o zapasie.

3. Wskaż warunki bezpiecznego uprawiania turystyki.

Turysta powinien odpowiednio się przygotować przed wyjazdem i wziąć pod uwagę następujące czynniki:

- Warunki klimatyczno - naturalne. Turysta powinien być przygotowany na ochronę przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym, zabrać ze sobą odpowiednią odzież na upalne oraz zimne i deszczowe dni, obuwie dostosowane do terenu, odpowiednie zapasy wody

- Warunki higieniczne - myć ręce przed jedzeniem, woda pitna przegotowana, nie jeść w podrzędnych barach i restauracjach, myć owoce w czystej wodzie, najlepiej opłukać je jeszcze gorącą, nie jeść lodów itp. , dbać o higienę osobistą

- Środki transportu - zapinać pasy w autobusie, podczas jazdy autokarem nie pić gorących napojów, alkoholu, nie jeść, zażyć Aviomarin, jeśli ma się chorobę lokomocyjną, podczas wycieczek pieszych dostosować tempo do swoich predyspozycji.

- zagrożenia związane ze zwierzętami i roślinami - używać środków chroniących przed ukąszeniami owadów, moskitier, uważać na zwierzęta w akwenach wodnych, np. na rekiny, na plażach, na wilki i niedźwiedzie w lasach i w ogóle wszędzie.

- Wymagane szczepienia i profilaktyka przed podróżą - szczepienia dzielimy na obowiązkowe (np. przeciw żółtej gorączce, błonicy, tężcowi i POLIO i zależnie od tego jaka epidemia aktualnie panuje w danym rejonie) i zalecane (warto je wykonać - np. przeciw durowi brzusznemu, tężcowi, błonicy, POLIO, żółtaczce typu A i B). Informacje nt. szczepień otrzymać można w stacjach sanitarno-epidemiologicznych. Do profilaktyki należy również przyjmowanie lekarstw przeciwmalarycznych (na malarię nie ma szczepionki).

- Odpowiednie zaopatrzenie apteczki w niezbędne opatrunki i leki, które się na co dzień zażywa oraz leki przeciwbiegunkowe, przeczyszczające, przeciwbólowe, przeciwuczuleniowe, środki odkażające itd.

- Wykupienie ubezpieczenia KL i NNW - to jest obowiązek biura.

4. Przedstaw formy zabezpieczenia odpoczynku turystów nad wodą i w górach.

5. Uczestnik wycieczki został ukąszony przez osę- istnieje obawa wystąpienia reakcji uczuleniowej. Jak postąpisz (w ramach pomocy)?

6. Omów zagrożenia zdrowotne związane z narażeniem na zimno i silny wiatr.

7. Omów zalecane postępowanie odnośnie napojów na terenach dużego ryzyka chorób przenoszonych przez wodę i żywność.

Należy pamiętać by:

• nie spożywać posiłków brudnymi rękami

• nie spożywać owoców, nieumytych wcześniej w przegotowanej wodzie

• nie używać wody niezdatnej do picia np. w postaci lodu do napojów, czy do mycia zębów

• nie należy także pić bezpośrednio z butelek szklanych, wielokrotnego użytku, w tym celu użyć słomki.

8. Omów zagrożenie zdrowotne związane z narażeniem na wysokie temperatury i promieniowanie słoneczne.

9. Postępowanie w przypadku kontaktu z kleszczem, wymień najważniejsze spośród chorób przenoszonych przez kleszcze w Europie.

10. Omów zalecenia WHO dotyczące ochrony przed zakażeniem malarią.

11. Omów rolę pilota i podejmowane przez niego działania w przypadku konieczności hospitalizacji uczestnika wycieczki.

Jeśli turysta nie chce się zgodzić na hospitalizację to pilot powinien go przekonać do tego, a jak to nie poskutkuje to powinien wziąć od niego pisemne oświadczenie że bierze na siebie odpowiedzialność za następstwa swej decyzji.

Jeśli turysta zostaje w szpitalu pilot powinien dowiedzieć się jak długo ma pozostać w klinice, powiadomić agenta towarzystwa ubezpieczeniowego, anulować świadczenia oraz zawiadomić organizatora. Pilot zawsze pełni rolę tłumacza i stara się zapewnić turyście komfort psychiczny.

12. Omów chorobę lokomocyjną, profilaktykę, postępowanie w przypadku wystąpienia.

Choroba lokomocyjna jest wynikiem konfliktu ogarniającego nasze narządy zmysłów i niezgodności bodźców docierających do mózgu: oczy sygnalizują ciągłe zmiany (migające krajobrazy), a narząd równowagi nie rejestruje żadnych zmian położenia ciała.
Ucho wewnętrzne i zlokalizowany tam błędnik, odpowiadający za równowagę w czasie podroży przesyła sygnały do mózgu, ze jesteśmy w ruchu. Mówiąc w pewnym uproszczeniu, organizm nie jest w stanie powiązać sprzecznych sygnałów od różnych zmysłów. Oczy informują, że wszystko w porządku, a błędnik "wola", ze cos sie dzieje. Powstaje wiec swego rodzaju czynnościowy chaos. W tej sytuacji układ autonomiczny uruchamia wiele reakcji obronnych, co dla organizmu oznacza początek choroby lokomocyjnej.
Zmęczenie, stres, intensywne zapachy, brak dostatecznej ilości tlenu mogą zaostrzać różne przykre dolegliwości.

Objawy
Objawami choroby lokomocyjnej są przede wszystkim nudności i wymioty, zawroty i bóle głowy. Ponadto skóra blednie, jest spocona. Inne objawy, które występują to obfite ślinienie się, senność, uczucie zmęczenia, czasem zaburzenia rytmu serca oraz ogólny dyskomfort.

Postępowanie w przypadku wystąpienia:

• siadać przodem do kierunku jazdy;

• w autobusie i pociągu wybierać miejsce jak najdalej od osi kół (najlepiej środkowa część autobusu);

• w czasie jazdy patrzeć na horyzont - stabilny punkt w krajobrazie, ponieważ obserwacja mijanych drzew czy słupów przydrożnych wzmaga dolegliwości chorobowe;

• jeśli to możliwe, wybrać pozycję półleżącą (opuścić nieco oparcie fotela), ze stabilnym podparciem głowy;

• często wietrzyć pojazd, a także robić krótkie odpoczynki na świeżym powietrzu;

• gdy wystąpią mdłości, zamknąć oczy i głęboko oddychać, odsunąć szybę i zaczerpnąć świeżego powietrza;

• zaopatrzyć się w torebki foliowe - na wypadek nagłego wystąpienia wymiotów.

Profilaktyka

• przed wyjazdem zjeść tylko lekki posiłek;

• przed wyjazdem nie pić napojów gazowanych;

• wypocząć i wyspać się przed podróżą;

• przed podróżą zażyć środek łagodzący dolegliwości - w Polsce jest to np. aviomarin - należy zażyć go 30 min przed podróżą.

Te wszystkie czynności może polecić pilot osobie skarżącej się na tą chorobę. Należy pamiętać że pilot nie może podawać poszkodowanemu żadnych leków!

13. Co to jest „syndrom długu czasowego”, omów objawy i sposoby postępowania.

14. Omów postępowanie w przypadku omdlenia uczestnika wycieczki.

Omdlenia przytrafiają się najczęściej w miejscach, w których panuje duchota, brakuje powietrza, jest gorąco, a ludzie przez dłuższą chwilę pozostają w pozycji stojącej. Chorego należy przenieść w chłodniejsze i zacienione miejsce, ułożyć na wznak i unieść jego kończyny dolne w celu wyrównania zaburzeń krążenia. Można podać coś chłodnego do picia, ale dopiero po odzyskaniu świadomości.

15. Podaj sposoby przywołania różnych form pomocy w sytuacji zagrożenia, wypadku.

ROZDZIAŁ VII: PILOT A GRUPA

1. W jakim sensie wiek, płeć, poziom wykształcenia i miejsce zamieszkania wycieczkowiczów różnicuje ich motywacje turystyczne?

- motywację: motyw:
* wypoczynkowy i zdrowotny - to oddziaływanie sił, regeneracja i leczenie. Jest sposobem leczenia i rehabilitacji, zwłaszcza w sprzyjających warunkach klimatycznych;
* poznawczy - poszerza horyzont, podnosi poziom wiedzy, przyczynia się do poznania świata (innych społeczeństw, dóbr kultury sztuki, przyrody, wyrobienia postaw i osobowości)
* zmiany - to ucieczka od codzienności, poszukiwanie inności, nowości, urozmaicenia, powrotu do natury, poszukiwania piękna, ciszy, spokoju
* religijny - daje możliwość wypełnienia obowiązków religijnych, odbycia podróży do miejsc kultu religijnego
* służbowy - wyjazdy służbowe zajmują dużą część podróży krajowych i zagranicznych. To kongresy, konferencje, seminaria, szkolenia, targi, wystawy. Organizacja takich imprez często zlecana jest biurom turystycznym
* towarzyski i etniczny - odwiedzenie przyjaciół, krewnych; imprezy związane z obowiązkami towarzyskimi, rodzinnymi, zawodowymi;
* kulturalne, psychologiczne i edukacyjne - realizacja zainteresowań, udział w miejscach kulturalnych
* motywy rozrywkowe, zabawowe, przyjemnościowe - zawody sportowe, imprezy masowe, zakupy, odwiedzanie np. wesołych miasteczek
* pragnienia zwiedzenia kraju
* chęci zmiany otoczenia

Patrząc na wyżej wymienione motywy czynniki wymienione w pytaniu mają duży wpływ na motywacje turystyczne. Młode osoby są pełne energii i chęci do poznawania coraz to nowszych rodzajów turystyki. Starsze osoby raczej preferują już spokojne wyjazdy do sanatoriów. Osoby wykształcone w celu poszerzenia swoich horyzontów odbywają dalekie podróże. Co do miejsca zamieszkania to osoby mieszkające w miastach częściej wyjeżdżają aby poznać nowe miejsca.

2. Wymień przyczyny powstawania negatywnych emocji podczas wycieczki. Jak można im zapobiegać?

Przyczyny negatywnych emocji:

- rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami turysty a rzeczywistością,

- niekorzystny wpływ warunków klimatycznych (np. zbyt wysoka temperatura, duże wysokości)

- znużenie jazdą autokarem

- zbyt intensywny, przeładowany program zwiedzania

Pilot powinien:

- dostosować program imprezy do wieku i kondycji uczestników,

- racjonalnie rozplanować czas jazdy oraz przerwy,

- uprzedzić turystów o realiach panujących w miejscu odwiedzanym,

- zapewnić realizację świadczeń zgodnych z umową

- zminimalizować niekorzystny wpływ warunków klimatycznych: włączyć klimatyzację w autokarze, uprzedzić turystów o możliwych warunkach pogodowych ( np. że będzie padać i żeby zabrali parasole, peleryny; że będzie upał i żeby zabrali nakrycia głowy, stosowną ilość wody itd.)

3. Jakiego typu potrzeby ludzkie zaspokaja aktywność turystyczna?

Potrzeba - potrzebę jakiegoś przedmiotu Y można określić najogólniej jako właściwość osobnika X, polegającą na tym, że osobnik X bez przedmiotu Y nie może normalnie funkcjonować, tj. uzyskać optymalnej sprawności w zachowaniu siebie i gatunku oraz w zapewnieniu własnego rodzaju.

1. Potrzeby fizjologiczne - żyjący w wielkich aglomeracjach miejskich ludzie często pozbawieni zostali tak podstawowych potrzeb jak: czyste powietrze, słońce, zieleń, woda. Zerwana została więź między człowiekiem a jego naturalnym środowiskiem przyrodniczym. W tej sytuacji wzrasta rola racjonalnego wypoczynku w czystym ekologicznie środowisku, jako czynnika warunkującego zachowanie zdrowia fizycznego i psychicznego. Wyjazd weekendowy lub wakacyjny to okazja do opuszczenia zatłoczonego, hałaśliwego miasta.

2. Potrzeby wiedzy i rozumienia - potrzeby poznawcze są jednymi z fundamentalnych potrzeb ludzkich i charakteryzuje je pewna bezinteresowność. Ogromna liczba wycieczek zagranicznych (mimo iż w pewnym stopniu dyktowana modą) jest wyrazem ciekawości świata, chęci poznania nowych terenów, obcych kultur, ciekawych ludzi, interesujących krajobrazów.

3. Potrzeby nowych atrakcyjnych przeżyć, silnych doznań emocjonalnych - które nie tylko wiążą się z faktem poznawania nowych miejsc, ale wynikają z atrakcyjności form aktywności, jak np. obozowanie, rejsy żeglarskie, spływy kajakowe, obozy jeździeckie itp. W tym przypadku realizując potrzeby nowych przeżyć, które można zaprogramować w wycieczce, aktywność turystyczna stanowi istotne urozmaicenie monotonnego trybu życia, jest okazją do odprężenia psychicznego, wzbogaca jednostkę, budując nowy system wartości.

4. Potrzeba przeżyć estetycznych - najlepiej o tym przekonują tłumy ludzi na plażach obserwujących zachód słońca, podziwiających góry, kaskady wodospadów, barwy jesieni w lesie, widowiska typu światło - dźwięk w obiektach zabytkowych itp.

5. Potrzeby kontaktów społecznych i przynależności grupowej - uczestnictwo w grupie turystycznej stanowi dla jednostki okazję, możliwość wejścia w nowe środowisko, w którym nie obowiązuje hierarchia charakterystyczna dla środowiska pracy. W tych warunkach jednostka może pełnić inne role społeczne, dzięki czemu w pewnym stopniu dochodzi do jej samorealizacji, dowartościowania. Wspólne wędrowanie np. podczas obozów czy rajdów stwarza niekiedy między uczestnikami silną niekiedy więź emocjonalną. Więź ta tworzy się przez spełnianie w zbiorowości podobnych zachowań i wykonywanie podobnych czynności.

Inna jest specyfika zaspokajania potrzeb kontaktów społecznych i przynależności grupowej poprzez aktywność turystyczną w zależności od wieku wycieczkowiczów. Np. dla uczniów może być okazją do wyżycia się, do wspólnej zabawy a dla dorosłych, szczególnie dla samotnych, stwarza możliwość kontaktowania się z innymi ludźmi, pozwala na uniknięcie samotności i interesujące wypełnienie wolnego czasu.

4. Jakie są przyczyny powstawania konfliktów w grupie turystycznej? Jak powinien zachować się pilot?

Wg klasyfikacji Białyszewskiego (1983), przyczyny powstawania konfliktów w grupie możemy podzielić na:

• konflikty interesów (istnieje różnica owych `interesów' w grupie - spór dotyczyć może chęci/niechęci zwiedzania danego obiektu, miejsc w autokarze, pokojów hotelowych, godzin zbiórki itd.)

• konflikty adaptacyjne (mogą powstać, gdy grupa jest silnie zróżnicowana, np. pod względem wieku/ sprawności fizycznej/wykształcenia/sposobu bycia; jeśli taka struktura się wytworzy, może dojść do problemów opartych na trudności dostosowania się wytworzonych części grupy wzajemnie do siebie)

• konflikty postaw (dotyczyć może różnic w zakresie postrzegania przez różnych turystów celów wyjazdu, kultury, religii, stylu życia mieszkańców czy ustroju odwiedzanych krajów, jak również poważniejszych problemów o podłożu społecznym - np. różnice wynikające z przynależności do odmiennych warstw społecznych)

Pilot, w obliczu konfliktu, winny jest przyjąć rolę mediatora. Może z niej jednak zrezygnować, gdy np. zauważy, iż strony konfliktu nie zdradzają chęci porozumienia lub gdy jego ingerencja mogłaby jedynie `dolać oliwy do ognia'. Podejmując ryzyko negocjacji, pilot powinien, wg Nęckiego (1995):

• oddzielić problem, będący przedmiotem negocjacji od osobistego stosunku do ludzi, z którymi rozmawia

• skoncentrować się na zadaniu, a nie na stanowiskach

• stworzyć możliwości korzystne dla obu stron

• dążyć do przyjęcia obiektywnych kryteriów oceny osiągniętego porozumienia

Pilot powinien też kontrolować emocje i umiejętność przekonywania, stosując strategię nagrody (ukazanie korzyści, które można osiągnąć po przyjęciu propozycji pilota) czy też emocji dodatnich (przekonanie klienta, iż po przyjęciu przedstawionej mu propozycji będzie miał powód do dumy).

Ważna jest też umiejętność asertywności, poszanowania nie tylko innych, ale też siebie oraz przekazywanie informacji w sposób rzeczowy, a nie nacechowany emocjonalnie.

Można też stosować pewne techniki wywierania wpływu społecznego, oparte na uśmiechu, ingracjacji (podnoszeniu wartości rozmówcy, obniżaniu własnej wartości, jednoczesne obniżanie własnej wartości i podnoszenie wartości partnera) czy powoływaniu się na innych (społeczny dowód słuszności). Istotne może okazać się też wykorzystanie mechanizmów grupowych:

• zasadę kontrastu (przedstawienie propozycji znacznie gorszej, by ta, do której podążamy wyglądała atrakcyjniej)

• zasadę wzajemności (wykonanie milej usługi z zamysłem otrzymania przychylności)

• technikę „przyczółka na wrogim brzegu” (skłanianie oponenta do drobnej pomocy, w celu zmiany jego postawy na przynajmniej neutralną).

5. Opisz sytuację interakcji prostej i złożonej w grupie turystycznej.

Oba pojęcia wiążą się z zasadami funkcjonowania grupy turystycznej.

Interakcja prosta wystąpi w sytuacji zagrożenia u osoby o niskim poziomie socjalizacji. Podejmie ona działania szybko, na oślep, spontanicznie, bez rozpoznania przyczyn zagrożenia, atakując zazwyczaj źródło informacji o zagrożeniu (najczęściej pilota). Zazwyczaj w grupie właśnie takich osób jest więcej. Przykład- coś idzie nie tak z przyczyn obiektywnych, pilot informuje o tym, ludzie wyżywają się na nim, atakują go ad personam.

Interakcja złożona wystąpi w sytuacji zagrożenia u osoby o wyższym poziomie socjalizacji. Przebiega etapowo:

• Zgaszenie emocji

• Poszukiwanie przyczyn zagrożenia

• Zbieranie danych o przyczynie zagrożenia

• Analiza zebranych danych

• Generowanie rozwiązań alternatywnych

• Wybór wariantu działania (skutecznego)

• Działania według wybranego wariantu

Taka reakcja ma zdecydowanie większe prawdopodobieństwo doprowadzenia do rozwiązania problemu (działanie własnoręczne lub werbalne oddziaływanie poprzez instrukcje). Przykład- coś idzie nie tak z przyczyn obiektywnych, pilot informuje o tym, grupa wspólnie zastanawia się nad rozwiązaniem i znajduje je.

6. Scharakteryzuj potrzebę syntonii, empatii w postawie pilota wycieczek.

Syntonia - sposób odnoszenia się do ludzi charakteryzujący się chęcią do nawiązywania kontaktu emocjonalnego i poczuciu bliskości do nich

Empatia - zdolność odczuwania stanów psychicznych innych osób (empatia emocjonalna), umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza).

Oba te uczucia są niezwykle ważne w pracy pilota wycieczek. Przede wszystkim pomagają nam w poznaniu grupy, z którą będziemy musieli spędzić określony czas podczas którego dojdzie do wielu sytuacji zarówno pozytywnych jak i negatywnych. M.in. to właśnie podczas konfliktów zarówno członków grupy między sobą jak i członka grupy z pilotem potrafiąc odpowiednio podjeść to każdego człowieka, indywidualnie, swoim opanowaniem i spokojem oraz umiejętnością rozmowy możemy „naprawić” atmosferę i dojść do porozumienia.

Empatia i syntonia sprawiają że ludzie do nas lgną, ufają nam i spełniają nasze prośby czy polecania przez co łatwiej jest pilotom wycieczek spełnić zamierzony program.

7. W czym pilotowi potrzebne jest użycie parafrazy, wskaż możliwą sytuację.

Parafrazowanie, czyli powtarzanie własnymi słowami sensu usłyszanej wypowiedzi w celu upewnienia się, ze zrozumieliśmy prawidłowo - unikamy w ten sposób nieporozumień, niepotrzebnych uogólnień, zniekształceń, własnych interpretacji i prób wywierania nacisku na drugiej osoby, której upewniamy w ten sposób dodatkowo o zainteresowaniu jego osoba, koncentracji uwagi i chęci podtrzymania tematu rozmowy. Parafraza powinna zaczynać się od zwrotów: "jeśli dobrze cię rozumiem, chodzi o to, ze..." albo "popraw mnie, jeśli się mylę, czy to znaczy, ze chodzi o..."

Umiejętność aktywnego słuchania niezwykle ważnym elementem w utrzymywaniu poprawnych relacji z innymi ludźmi.

8. Wytłumacz zjawiska afiliacji, syntonii, alienacji w grupie turystycznej.

9. Od czego zależy dobór treści krajoznawczych przekazywanych grupie turystycznej?

Odpowiednio dobrane i właściwie przekazywane informacje krajoznawcze , a także osobisty przykład osoby prowadzącej wycieczkę powinny nie tylko zwiększyć wiedzę krajoznawczą u uczestników ale i wpłynąć na zainteresowanie atrakcjami turystycznymi widocznymi w najbliższej okolicy i nie tylko. Osoba udzielająca informacji powinna dążyć do tego, aby jej przekaz był zwięzły, rzeczowy, jasny i logiczny, przekazany w formie umiejętnej , zróżnicowanej przez dostosowanie informacji do wieku, wykształcenia czy pochodzenia odbiorców. Aby zaciekawić turystów, udzielane informacje musza być „rewelacją” , zawierać coś nowego, ekscytującego a sposób podania musi być bardzo interesujący.

10. Jakiego typu turyści mogą sprawiać najwięcej kłopotu pilotom?

11. Czy można mówić o optymalnej sylwetce osobowościowej pilota turystycznego?

12. Cechy grupy turystycznej.

● mała

- najczęściej 30-50 osób

- związane z wielkością autokaru

- zachodzą bezpośrednie kontakty pomiędzy uczestnikami

● społecznie ograniczona

- należą do niej wyłącznie ludzie biorący udział w imprezie turystycznej

- wspólne dla grupy zakwaterowanie i wyżywienie

- zwiedzanie po ustalonych trasach

- bariera językowa

● anonimowa

- grupa ludzi nie znająca się wcześniej wykupuje udział w tej samej imprezie

● krótkotrwała

- powstaje na czas trwania imprezy

- po zakończeniu imprezy ulega rozwiązaniu

● niepowtarzalna

13. Zasady funkcjonowania grupy turystycznej podczas imprezy turystycznej.

14. Spróbuj dokonać samooceny siebie jako pilota, wyróżniając swoje mocne i słabe strony.

15. Przedstaw typologię zachowań klienta w czasie imprezy turystycznej, potrzebę zrozumienia przez pilota wycieczki, przewodnika turystycznego.

Umiejętność oceny i scharakteryzowania turystów jest ważne w pracy pilota. Warunkuje to skuteczność pracy pilota oraz zadowolenie bądź niezadowolenie turysty z imprezy.

Typologia turystów na podstawie analizy ich zachowań wg Pietrasińskiego:

1. Pseudoturyści

2. Turyści nie przygotowani - osoby zmotywowane do poznania nowych miejsc, ludzi i dorobku kultury, ale brak im wcześniej zdobytej wiedzy

1. Turyści pasywni (bez własnej inicjatywy do zwiedzania)

2. Snobi turystyczni (zaliczają zwiedzane obiekty)

3. Wrażliwi entuzjaści

3. Turyści przygotowani (wiele typów, np.:)

1. Poszukiwacz i znawca polemików

2. Miłośnik historii

3. Miłośnik sztuki

Typologia sylwetek osobowościowych turysty wg Erica Cohena:

1. Zorganizowany turysta masowy (zachowuje swe zwyczaje z życia codziennego)

2. Indywidualny turysta masowy (podróżuje wg własnego uznania utartymi szlakami)

3. Explorer (nastawiony na poznanie, penetrację środowiska, nie rezygnuje ze swych przyzwyczajeń)

4. Drifter (nastawiony na maksymalną integrację z kulturą odwiedzanego kraju, skłonny do rezygnacji ze swych zwyczajów)

Rodzaje turystów kłopotliwych:

1. Osoby niepunktualne, niezdyscyplinowane, wywołujące problemy organizacyjne

2. Osoby nastawione roszczeniowo, niezadowolone z poziomu usług, rozczarowane

3. Osoby skłonne do nadużywania alkoholu, wycieczka jest imprezą towarzysko-rozrywkową

Oblicz odległość na mapie i czas przejazdu autokarem na trasie z Krakowa lub z Warszawy (uwzględniając pracę opcjonalnie jednego lub dwóch kierowców. Zaproponuj racjonalne przerwy w podróży) do:

• Kraków - Poprad

odległość: 150 km ok. 3h

trasa: Kraków- Myślenice- Lubień- Nowy Targ- Bukowina Tatrzańska- Kezmarok- Poprad

• Kraków - Hel

odległość: 700km ok. 10h

trasa: Kraków - Chrzanów - Dąbrowa Górnicza - Częstochowa - Łódź - Włocławek - Toruń - Chełmno - Świecie - Pruszcz Gdański - Trójmiasto - Władysławowo - Hel

• Kraków - Olsztyn

odległość: ok. 500km ok. 10h

trasa: Kraków- Kielce- Radom- Warszawa- Mława- Olsztyn

• Kraków - Bratysława

• Kraków - Bruksela

• Kraków - Praga

• Kraków - Berlin

odległość: ok. 600 km

zakładana szybkość (70km/h) = uwzględniamy, że prawie całą trasę poruszamy się autostradami (nawet w Polsce)

Wyjeżdżając z Krakowa kierujemy się na autostradę A4 w kierunku Katowic/Wrocławia. Pierwszy postój zaplanujmy po 100 km w okolicach Gliwic (stacja benzynowa etc.) na 15 minut. Mamy już ok. 1 h 15 min drogi za sobą. Kontynuujemy autostradą A4 w kierunku Wrocławia i po 3 h (jakieś 210 km - okolice Legnicy) robimy kolejny postój na 30 minut. Potem dalej A4 i koło Bolesławca wjeżdżamy na A18 która prowadzi prosto do granicy z Niemcami. Zostało jeszcze około 270 km co może my pokonać w jednym kawałku (około 4 h) bez postojów.

• Kraków - Kudowa

odległość: 330km ~5-5,5h

trasa: Kraków- Katowice- Gliwice- Strzelce Opolskie- Nysa- Kłodzko- Kudowa Zdrój

• Kraków - Kołobrzeg

• Kraków - Lwów

• Kraków - Wilno

odległość: 750km

trasa: Kraków- Miechów- Kielce- Skarżysko - Kamienna- Radom- Grójec- Warszawa- Łomża- Augustów- (Jeśli jedziemy z noclegiem - postój na noc w Suwałkach)- Przejście graniczne w Ogrodnikach- Lasdijaj- Alytus- Wilno

• Kraków - Bydgoszcz

odległość: 479km ~9,5h

trasa: Kraków- Katowice- Częstochowa- Radomsko- Piotrków Trybunalski- Łódź- Włocławek- Toruń- Bydgoszcz

• Kraków - Białystok

odległość: 490 km ok. 10h

trasa: Kraków- Kielce- Radom- Warszawa- Ostrów Mazowiecki- Białystok

• Kraków - Świnoujście

odległość: ok. 740km ~11h

trasa: Trasa: Kraków - Katowice - Wrocław - Legnica - Zielona Góra- Gorzów Wlkp. - Szczecin - Świnoujście

Kraków - Poznań

Kraków - Wiedeń

Kraków - Miszkolc

Warszawa - Lwów

Warszawa - Rzym

Warszawa - Jelenia Góra

• Warszawa - Terespol

odległość: 193 km ok. 3h

trasa: Warszawa- Mińsk Mazowiecki- Kałuszyn- Siedlce- Zbuczyn- Międzyrzec Podlaski- Stary Sławacinek- Biała Podlaska- Małaszewicze- Terespol

Warszawa - Świnoujście

Warszawa - Bruksela

Warszawa - Krynica Zdrój

Warszawa - Przemyśl

Warszawa - Praga

Warszawa - Zakopane

Warszawa - Krosno

Warszawa - Grodno

Warszawa - Ryga

Warszawa - Ustrzyki Górne

Warszawa - Kołobrzeg

Warszawa - Sandomierz

D- oznacza przejście drogowe; K- przejście kolejowe; D i K- oznacza przejście drogowe i kolejowe.

6

---