Wykłady farmacja, weterynaria, Farmacja


Farmakodynamika

czyli jak zapewnić lekom właściwą dystrybucję i przeżycie. 

Losy jednej pigułki:

 

Czynniki wpływające na dotarcie leku do celu

Leki z labilnymi chemicznie grupami powinny być podawane dożylnie albo należy zabezpieczyć labilne grupy. Przykłady: penicyliny- zawierają pierścień laktamowy wrażliwy na hydrolizę, leki cholinergiczne - zawierają grupę estrową wrażliwą na hydrolizę.

Reakcje pierwszej fazy: niespecyficzne enzymy (głównie w wątrobie) dodają polarne grupy (utlenianie) lub "demaskują" ukryte grupy polarne (demetylacja). Bardziej polarne substancje są skuteczniej wydalane w nerkach.

Reduktazy redukują: NO2, N=N, C=O

Esterazy hydrolizują estry i amidy

Reakcje drugiej fazy: reakcje sprzęgania polarnych grup prowadzą do jeszcze większej polarności. Fenole, alkohole i aminy tworzą O lub N glikozydy kwasu glukuronowego.

Dostatecznie hydrofobowy aby pokonać błonę komórkową a jednocześnie nie być wchłonięty przez komórki tłuszczowe. Gazy znieczulające czy dożylne środki znieczulające są zbyt hydrofobowe i należy je precyzyjnie dawkować aby nie przekroczyć nasycenia w komórkach tłuszczowych. Najbardziej efektywne są leki gdzie pKa jest mniejsze niż 8 a większe niż 6. Sulfonamidy- całkowicie zjonizowanie, nie przenikają przez ścianki jelita, używane przy infekcjach żołądkowo jelitowych.

Aby zapewnić w miarę stałe stężenie leku we krwi (problem np. podawania insuliny).

Różnice w metabolizmie: waga (ilość tkanki tłuszczowej), wiek, płeć, rasa, dieta, środowisko, wysokość npm, pora dnia.

Interakcje z innymi lekami.

Niektóre leki przeciwcukrzycowe są wiązane przez osocze i nieaktywne - aspiryna uwalnia je - groźba przedawkowania.

Leki przeciwzakrzepowe i aspiryna.  

ZGODNOŚCI LEKÓW POD KĄTEM FARMAKODYNAMIKI (POPRAWA WŁAŚCIWOŚCI)

 

PROLEKI (substancje nieaktywne metabolizowane do postaci aktywnych)

Relanium i librium - środki uspokajające - aby zapewnić długotrwałe podtrzymywanie stężenia leku w organizmie można dodać dużą grupę lipofilową. Wtedy większość leku będzie składowana w tkance tłuszczowej i systematycznie uwalniana do krwioobiegu. Przykładem mogą być pochodne pleuromutyliny.

Cyklofosfamid (przeciwnowotworowy) nietoksyczny. W komórkach nowotworowych są duże ilości enzymu fosforamidazy co zapewnia selektywność choć niezbyt wysoką. 

GRUPY BIOIZOSTERYCZNE

Grypy chemiczne mogące zastępować inne grupy bez zmiany aktywności chemicznej. Np. zastąpienie wiązania peptydowego (łatwość hydrolizy) przez wiązanie podwójne. Grupy te są specyficzne dla danego leku i białka z którym oddziałują.  

WYKAZ LEKÓW KTÓRYCH WYDALANIE JEST UZALEŻNIONE GŁÓWNIE OD CZYNNOŚCI NEREK

Amikacyna

Cefalorydyna

Cefazolina

Kolistyna

Doksycyklina

Gentamycyna, Kanamycyna

Sisomycyna

Streptomycyna

Tobramycyna

Wankomycyna 

WYKAZ LEKÓW KTÓRYCH WYDALNIE PRZEBIEGA GŁÓWNIE DROGĄ ŻÓŁCIOWĄ LUB INNYMI DROGAMI NIENERKOWYMI

Acetaminofen

Chloramfenikol

Chlordiazepoksyd

Cyklosporyna

Diazepam

Digitoksyna

Fenotiazyny

Fenytoina

Flurazepam

Heparyna

Klindamycyna

Klonidyna

Kodeina

Morfina

Nalokson

Pentobarbital

Petydyna (Dolargan)

Propranolol

Przeciwdepresyjne

Rezerpina

Rifampicyna

Steroidy (wszystkie)

Teofilina

Trójpierścieniowe liki przeciwdepresyjne 

WYKAZ LEKÓW KTÓRYCH WYDALANIE PRZEBIEGA ZARÓWNO DROGĄ NIENERKOWĄ JAK I NERKOWĄ

Ampicylina

Cefalotin

Diazoksyd

Digoksyna

Dikloksacylina

Etambutol

Fenobarbital

Guanetydyna

Karbenicylina

Kloksacylina

Linkomycyna

Metotreksat

Metycylina

Nafcylina

Oksacylina

penicylina G

Prokainamid 

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE LEKÓW

Omawianie tego tematu należałoby zacząć od przypomnienia definicji leku. Wg Światowej Organizacji Zdrowia WHO Lek jest to substancja lub produkt stosowany zgodnie ze wskazaniami lekarskimi w celach lecznicznych, zapobiegawczych lub diagnostycznych, względnie do zmodyfikowania czynności fizjologicznych.

Jak powszechnie wiadomo wszystkie leki posiadają pewne działania uboczne, które mogą wzmacniać korzystne działanie leku lub mogą być traktowane jako działania niepożądane. Jednakże obecnie rzadko jest używane pojęcie działania uboczne; ze względu na częstość stosowania leków i niebezpieczeństwo powstawania powikłań polekowych większą wagę przywiązuje się do pojęcia działania niepożądane. Określa ono każde zjawisko szkodliwe, niezamierzone, niepożądane, występujące po zastosowaniu leku w dawkach przeciętnie stosowanych, zgodnie ze wskazaniami i intencją pomocy choremu. Ponieważ nie ma leku które nie wywołują takiego efektu słuszne wydaje się więc stwierdzenie że jeśli lek nie posiada działań niepożądanych to istnieje uzasadnione podejrzenie że nie posiada również znaczącego działania terapeutycznego. Wiadomo również że rozpatrują efekty działania danego leku, pod uwagę należy brać dawkę, w której lek może być zastosowany. Właściwa dawka odróżnia truciznę od lekarstwa.

Pojęcie toksyczność leków powinno obejmować takie zagadnienia jak:

1. Działania niepożądane leków

2. Ostre zatrucia lekami

3. Zatrucia przewlekłe 

I. Klasyfikacja przyczyn powstawania niepożądanych działań leków

a) mechanizmy zależne od cech leku

b) mechanizmy zależne od cech osobniczych i stanu fizjologicznego organizmu przyjmującego lek

c) mechanizmy zależne od cech patofizjologicznych choroby, z powodu której lek jest stosowany

 

Widać, że znajomość danych patofizjologicznych może ułatwić zapobieganie działaniom niepożądanym. jednakże najczęściej stosowany podziała działań niepożądanych jest oparty o działanie:

- zależne od dawki - im większa dawka tym większa toksyczność narządowa leku

- niezależne od dawki - do tej grupy działań niepożądanych zliczamy przede wszystkim reakcje alergiczne

- inne np. odległe efekty działania leków czy dysbakteriozy po stosowaniu leków przeciwbakteryjnych 

Działania niepożądane zależne od dawki nie wymagają szerszego komentarza, pomocne będą wiadomości z farmakologii, które dostarczają przykłady leków o działaniu hepato, nefrotoksycznym czy drażniącym przewód pokarmowy. jako działania niepożądane leków wystąpić mogą również polekowe zaburzenia układu oddechowego, zaburzenia układu krążenia, hematologiczne powikłania polekowe, polekowe zaburzenia hormonalne, kolagenozy i uszkodzenia skóry.

Znane są również polekowe zaburzenia neurologiczne oraz uszkodzenia narządu wzroku, słuch i równowagi. Wiadomo również że im większa dawka tym większe działanie toksyczne na dany narząd. Wynikają stąd jasne zasady optymalizacji przewlekłej farmakoterapii i terapii skojarzonej, np. nie łączymy leków o podobnych działaniach niepożądanych.

Zagadnieniem toksyczności narządowej wiąże się problem zatruć przewlekłych. Z definicji słownikowej wynika, że zatrucie przewlekłe jest procesem chorobowym powstającym w warunkach przewlekłego narażenia na substancję toksyczną w tym przypadku na lek., Dlatego najczęściej symptomami zatrucia przewlekłego danym lekiem są nasilone objawy niepożądane, najczęściej zależne od dawki. Jak wspomniano działania niepożądane niezależne od dawki to przede wszystkim polekowe odczyny alergiczne.

U podłoża objawów klinicznych leżą odczyny alergiczne zaliczane do jednego z czterech typów reakcji nadwrażliwości czyli:

 

Wobec różnorodności odpowiedzi immunologicznej na wprowadzony czynnik uszkadzający obraz kliniczny jest bardzo różnorodny - od zmian miejscowych do wielonarządowych i układowych. 

Z klinicznego punktu widzenia wyróżniono następujące kliniczne odczyny alergii polekowej:

wstrząs anafilaktyczny

chorobę posurowiczą

zmiany hematologiczne

zmiany w układzie oddechowym

odczyny skórne

alergiczne zapalanie naczyń krwionośnych 

Do objawów niepożądanych wywołanych przez leki możemy również zaliczyć dysbakteriozy wywołane np. przez antybiotyki których efektem mogą być wtórne infekcje grzybicze. Działaniami niepożądanymi sprawiającymi obecnie wiele problemów terapeutycznych są polekowe upośledzenia odporności ustroju. Przykładowymi lekami mogącymi wywołać taki efekt mogą być:

antymetabolity i związki alkilujące

antybiotyki, alkaloidy i enzymy (o działaniu immunosupresyjnym)

surowice antylimfocytarne 

Osobnymi zagadnieniami są problemy kancerogenezy polekowej i kliniczne zespoły spowodowane niepożądanym działaniem leków hormonalnych. 

      Ostre zatrucie według słownika terminów stosowanych w toksykologii jest to proces chorobowy wywołany poprzez truciznę wchłoniętą do organizmu w dawce jednorazowej, charakteryzujący się na ogół dużą dynamiką objawów klinicznych. Rozważając problem jakich objawów możemy się spodziewać u pacjenta zatrutego lekami, stwierdzić należy w zasadzie że w zależności od substancji, która wywołała zatrucie możemy spodziewać się wszystkich zaburzeń spotykanych w patofizjologii zwierzęcia.  

II. Wybrane zespoły objawów toksycznych

zespół cholinergiczny

zespół cholinolityczny (antycholinergiczny)

zespół sympatykomimetyczny 

Zagadnienia dotyczące leczenia ostrych zatruć lekami

pamiętajmy o tym że leczenie przyczynowe polega na:

przerwaniu kontaktu z trucizną

ocenie i podtrzymaniu podstawowych czynności życiowych

usunięciu niewchłoniętej trucizny

przyspieszeniu eliminacji trucizny z organizmu

stosowaniu odtrutek 

Dalsze postępowanie jest zgodne z zasadami intensywnej terapii i polega na:

utrzymaniu wydolności układu oddechowego

utrzymaniu wydolności układu krążenia

wyrównaniu zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej

wyrównaniu zaburzeń gospodarki wodno elektrolitowej

pokryciu zapotrzebowania energetycznego 

W jaki sposób usystematyzować więc objawy i leczenie ostrych zatruć lekami jeżeli w przeciętnej lecznicy jest 300 preparatów? Zacznijmy od tych które są uważane za leki bezpieczne. 

III. Zatrucia wywołane przez nienarkotyczne leki przeciwbólowe

Paracetamol (acetaminofen) popularny lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. jest aktywnym metabolitem fenacetyny, która jako pochodna aniliny (dawniej dostępna na naszym rynku) została skreślona z lekospisu z powodu licznych i niebezpiecznych działań niepożądanych. Paracetamol wprawdzie nie drażni śluzówki przewodu pokarmowego, ma potencjalnie mniejsze działanie nefrotoksyczne niż anilina, lecz najpoważniejszym zagrożeniem związanym z jego stosowaniem jest uszkodzenie wątroby, które występuje wyłącznie po przedawkowaniu leku. Wyraźne objawy hepatotoksyczności obserwowano po zastosowaniu dawek kilkakrotnie przewyższających maksymalną dawkę terapeutyczną, a związane było to z wyczerpaniem zapasów glutationu. Jest to tripeptyd (glicyna, kwas glutaminowy, cysteina) główny donor grup sulfhydrylowych w reakcjach redukcyjno oksydacyjnych i ważny czynnik neutralizujący wolne rodniki (działanie antyoksydacyjne). Większe ryzyko wystąpienia uszkodzenia wątroby po paracetamolu występuje u osobników z indukcję enzymów wątrobowych zwłaszcza u przegłodzonych.

Faktem jest, że w dawce terapeutycznej lek ten jest lekiem bezpiecznym.

Dawka toksyczna dla psa (dużego) zgodnie wynosi powyżej 6 g. Przyjmuje się że dawka większa niż 150 mg/kg m.c. może wywołać objawy toksyczne. A dawka potencjalnie śmiertelna to 10-25 g.

Objawy zatrucia:

bóle brzucha, nudności, wymioty

żółtaczka

hipoglikemia\

skaza krwotoczna

kwasica metaboliczna

oliguria

senność, stupor, śpiączka

W ciężkich zatruciach zwykle jako wtórne uszkodzenie mięśnia sercowego.

Leczenie: odtrutką jest N-acetylocysteina. Dawkowanie N-ac: 150 mg/kg m.c. i.v. w pierwszych 15 min., potem 50mg/kg m.c. w 5% roztworze glukozy w ciągu 4 godzin a następnie 100 mg/kg w ciągu 16 godzina. Łączna dawka wynosi 300 mg/kg w ciągu doby. Mechanizm działania N-ac polega na dostarczeniu cysteiny niezbędnej do syntezy glutationu w wątrobie. W leczeniu objawowym należy przeciwdziałać hipoglikemii i kwasicy.  

Grupą leków często stosowaną są niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ. Ze względu na zróżnicowaną budowę chemiczną oraz dużą liczbę dostępnych preparatów, możemy je umownie podzielić na te o większej i mniejszej toksyczności.

Większa toksyczność: dawka toksyczna = 5x dawka terapeutyczna - są to przykładowo: fenylobutazon, kw. mefenamowy czy piroksykam.

Mniejsza toksyczność: dawka toksyczna = 10x dawka terapeutyczna - są to: diklofenak. ibuprofen lub indometacyna.

Toksyczność tych leków wiąże się przede wszystkim z działaniem:

ulcerogennym (wrzodotwórcze)

drgawkotwórczym

nefrotoksycznym

hepatotoksycznym

Wtórnie dołączają się zmiany m. in. w układzie krzepnięcia krwi, zaburzenia w układzie krążenia, przesunięcia elektrolitowe i zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej.

Leczenie: postępowanie objawowe, czyli leczenie drgawek, hipotensji, śpiączki, ostrej niewydolności nerek, ostrej niewydolności wątroby, kwasicy metabolicznej.  

KWAS ACETYLOSALICYLOWY

Rozwinięcie się zespołów klinicznych objawów zatrucia, a także postępowanie i rokowanie zależą od stężenia salicylanów we krwi (konieczność oznaczenia poziomu w surowicy).

Objawy zatrucia:

nudności, wymioty

zawroty głowy, szum w uszach

pobudzenie, niepokój

wzmożenie odruchów neurologicznych

przyspieszony i pogłębiony oddech

senność, śpiączka

drgawki (obrzęk mózgu)

wtórnie wystąpić może tachykardia i zaburzenia rytmu

duszność, rozlane rzężenia (toksyczny obrzęk płuc)

hipertermia

hipoglikemia

zaburzenia elektrolitowe

koagulopatie, DIC

rabdomioliza

oliguria

Leczenie: wykonać płukanie żołądka, jeżeli czas od zatrucia nie przekracza 1 do 2 godzin. Leczenie objawowe powinno obejmować podawanie tlenu (ze względu na zwiększone zużycie). Uzupełnianie płynów i elektrolitów oraz wyrównywanie zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej. w przypadkach krwawień należy podać witaminę K. stosuje się forsowną diurezę z alkalizacją moczu z odpowiednim dodatkiem jonów potasowych. W ciężkich zatruciach przy utrzymującej się kwasicy wskazane jest zastosowanie hemoperfuzji lub hemodializy. Postępowanie w leczeniu kwasicy oraz obrzęku mózgu i płuc wg obowiązujących zasad.  

IV.Zatrucia wywołane przez wybrane leki stosowane w chorobach układu naczyniowego.

Coraz częściej lekarze weterynarii ordynują leki stosowane przewlekle w chorobach układu sercowo naczyniowego, zgodnie z rozwojem wiedzy medycznej - terapii i farmakologii.

Beta-blokery - ze względu na zróżnicowane działanie farmakologiczne tej grupy leków dawka toksyczna jest trudna do określenia. W tej grupie mamy do czynienia z preparatami kardioselektywnymi lub nieselektywnymi obdarzonymi wewnętrzną aktywnością sympatykomimetyczną lub nie - oraz dodatkowymi właściwościami hinidynopodobnymi bądź z ich brakiem. Ostre zatrucia beta-blokerami charakteryzują się ostrym spadkiem ciśnienia tętniczego, bradykardią, objawami niewydolności mięśnia sercowego, zasinieniem powłok skórnych, skurczem oskrzeli i drgawkami. może też wystąpić hipoglikemia. W przypadku zatrucia lekami o wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej (np. pindolol, oksyprenalolem czy karteololem) może pojawić się tachykardia i wzrost RR. Uogólniając możemy przyjąć za podstawowe objawy:  

Objawy zatrucia:

nudności, wymioty

bóle i zawroty głowy oraz podwójne widzenie

senność, śpiączka

drgawki

spadek RR z tego powodu (wtórnie) bradykardia i oziębienie kończyn

blok -> asystolia -> wstrząs

kwasica metaboliczna

hipoglikemia

hiperkaliemia

Leczenie: płukanie żołądka wodą z węglem aktywowanym i postępowanie wg zasad intensywnej terapii. w przypadku bradykardii stosuje się atropinę, glukagon; jako alternatywę podawania izoprenaliny w blokach serca, bradykardii. Gdy zachodzi konieczność zabezpieczenie za pomocą elektrody endokawitarnej.  

Antagoniści wapnia - zmniejszają dopływ jonów wapnia do wnętrza komórki co powoduje zmniejszenia efektywności skurczu i spadek napięcia błony mięśniowej naczyń. Dochodzi do hiperpolaryzacji komórki, zmniejszenia automatyzmu i wydłużenia okresu refrakcji w węźle zatokowym i przedsionkowo - komorowym a tym samym do pogorszenia przewodnictwa i wystąpienia bloku całkowitego (dotyczy to przede wszystkim ostrego zatrucia werapamilem). antagoniści wapnia (blokery kanałów wapniowych) to bardzo liczna grupa leków zróżnicowana pod względem budowy chemicznej i właściwości farmakologicznych, a jedną z przyczyn występowania powikłań polekowych jest wąski przedział między dawką terapeutyczną a toksyczną. Wspólną ich cechą jest lipofilnośc powodująca duże powinowactwo do błon komórkowych. Wskazania do stosowania preparatów z tej grupy są również różnorodne choć dominują wskazania ze strony układu sercowo - naczyniowego. Ze względów dydaktycznych możemy znów posłużyć się pewnym uproszczeniem, wyróżniając pod względem klinicznym przynajmniej dwie grupy różniące się budową chemiczną i powinowactwem narządowym a co za tym idzie objawami i postępowaniem przy wystąpieniu ostrego zatrucia. Objawy te związane są głównie z upośledzonym przewodnictwem, ze spadkiem ciśnienia tętniczego i zaburzeniami perfuzji narządów. I tak dla selektywnych antagonistów wapnia o bezpośrednim działaniu na serce (pochodne fenyloalkiloamin np. werapamil i pochodne benzotiazepiny np. diltiazem).

Objawy zatrucia:

zaburzenia żołądkowo - jelitowe (nudności, wymioty)

bradykardia zatokowa, hamowanie zatokowe

bloki w tym blok całkowity - wymaga zabezpieczenia elektrodą

hipotonia

obrzęk płuc

zespół małego rzutu 

Dla selektywnych antagonistów wapnia o działaniu głównie naczyniowym (pochodne dihydropirydyny np. nifedypina)

Objawy zatrucia:

bóle i zawroty głowy

zaczerwienienie skóry

tachykardia (kołatanie serca)

zaburzenia rytmu

hipotonia z poważnymi następstwami

hiperglikemia

Obraz kliniczny ostrego zatrucia antagonistami wapnia mogą wikłać:

drgawki

kwasica metaboliczna

zaburzenia elektrolitowe

uszkodzenie nerek

Leczenie: zaleca się płukanie żołądka z węglem aktywowanym i postępowanie wg ogólnie przyjętych zasad intensywnej terapii. Wymagana jest intensywna opieka kardiologiczna (elektroda), leczenie objawowe spadków ciśnienia krwi, zaburzeń przewodnictwa (atropina) i dysrytmii oraz hypertonii (noradrenalina, dobutamina, dopamina i glukonian wapnia). Nie ustalono skuteczności metod przyspieszonej eliminacji.  

Teofilina - należy do dużej grupy metyloksantyn - leków o szerokim zastosowaniu klinicznym, które również budzą niepokój u dyżurujących toksykologów - ze względu na ciężki przebieg kliniczny i poważne rokowanie po zatruciu tymi lekami. Szczególnie niebezpieczne są jak pokazuje praktyka ostatnich lat postacie tych preparatów o przedłużonym, opóźnionym działaniu. Dla teofiliny dawka toksyczna wynosi ok. 50 mg/kg m.c. dużego psa.

Toksyczność:

to głównie działania związane z uwalnianiem endogennych katecholamin, pobudzeniem receptorów beta ośrodkowego układu nerwowego i serca oraz podrażnieniem przewodu pokarmowego.

Objawy zatrucia:

nudności, nawracające wymioty

lęk oraz pobudzenie i objawy psychotyczne

drgawki -> stan drgawkowy

hiperwentylacja

zaburzenia rytmu (tachyarytmie, migotanie komór)

bezdechy

hiperglikemia

hipokaliemia i hiperkalcemia

zasadowica oddechowa potem kwasica metaboliczna

radbomioliza

anuria

Postępowanie objawowe w przypadku pobudzenia - diazepam. Przy uporczywych wymiotach - ondasetron. metody przyspieszającej eliminacji są nieskuteczne lub nieefektywne.  

Pochodne kumaryny - również należą do leków stosowanych m. in. ze wskazaniem związanych z leczeniem chorób układu sercowo - naczyniowego. Biorąc pod uwagę dramatyczne objawy przedawkowania i możliwość zastosowania odtrutki specyficznej warto w tym miejscu wspomnieć o tej grupie leków. Toksyczność - związana jest głównie z wydłużeniem czasu protrombinowego co powoduje wystąpienie objawów skazy krwotocznej oraz krwawień śródmiąższowych i krwawień z przewodu pokarmowego.

Postępowanie: przy obfitych krwawienia - pełna krew (coraz ostrożniej zalecane podawanie preparatów krwiopochodnych). Odtrutka - witamina K1 (fitonadione - konakion). Uwaga! pobudzenie enzymów mikrosomalnych wątroby skraca okres półtrwania kumaryny. 

V. Zatrucia wywołane przez wybrane leki psychotropowe

Anksjolityki (tzw. małe trankwilizatory) - głównie benzodiazepiny. dawka toksyczna jest trudna do określenia., Mimo że leki te uważane są za stosunkowo bezpieczne również mogą dawać objawy zatrucia głównie ze względu na bardzo powszechne ich stosowanie.

Objawy zatrucia:

spowolnienie

zaburzenia równowagi, ataksja

senność, śpiączka

osłabienie odruchów

wąskie źrenice

hipotermia

Leczenie: odtrutka - flumazenil. Wdraża się również leczenie śpiączki, bradykardii, niedociśnienia i hipotermii.  

Neuroleptyki - tzw. duże trankwilizatory lub leki przeciw psychotyczne. Omówione zostaną tylko pochodne fenotiazyny.

Objawy zatrucia:

wąskie źrenice (w późnej fazie zatrucia mogą być rozszerzone wtórnie jako rezultat niedotlenienia)

suchość w ustach, suchość skóry

tachykardia

zaburzenia rytmu, częstoskurcz komorowy

objawy pozapiramidowe

sztywność mięśni

drżenia, drgawki

senność, śpiączka

radbomioliza

kwasica metaboliczna

hipertermia i oliguria

Leczenie: wobec nieskuteczności leczenia eliminacyjnego stosujemy postępowanie objawowe. Przy wystąpieniu objawów pozapiramidowych skuteczne jest podanie skopolaminy lub atropiny. Należy leczyć hipotermię oraz podawać płyny i elektrolity w zależności od zapotrzebowania chorego.  

LOSY LEKÓW W ORGANIZMIE PTAKÓW 

Substancja biologicznie czynna 

faza ekspozycji

Układ pokarmowy, skóra, układ oddechowy, droga parenteralna 

faza kinetyczna

Wchłanianie, rozmieszczanie, metabolizm, wydalanie 

faza dynamiczna

Interakcje związku i/lub jego metabolitów w miejscu docelowego działania (tkanka, narząd) 
 

Wole - wchłanianie w wolu jest znikome lub nie zachodzi wcale. Jeżeli żołądek jest pusty pokarm przechodzi przez wole i zatrzymuje się w części gruczołowej żołądka. Pełne wole nie wykazuje motoryki poza okresowymi skurczami podającymi treść do opróżnionego uprzednio żołądka. U kur całkowite opróżnienie wola zachodzi po 3,25 do 19 godzin od jego wypełnienia, Stężenie leku wchłanianego do krwi jest znacznie niższe u ptaków z pełnym niż u ptaków z pustym wolem.

Badane u gołębi amoksycylina i ampicylina podane per os osiągały Cmax we krwi po 0,5 do 6 godzin w zależności od stopnia wypełnienia wola.

Odczyn treści wola jest kwaśny pH 4-4,5 i ma znaczenie w terapii drobiu np. chlorotetracyklina ulega precypitacji już w słabo kwaśnym środowisku. dopiero kolejne porcje wypijanej wody czynią lek dostępny do wchłonięcia.

Wpływ na losy leków może mieć również mikroflora wola. niektórzy podają że Lactobacillus subsp. metabolizują antybiotyki makrolidowe.

Podczas podawania leku wraz z wodą może dojść do rozkładu niektórych leków przez ubikwitarną mikroflorę wody. W przypadku flumechiny, doksycykliny obserwowano spadek ilości wypijanej przez ptaki wody prawdopodobnie w wyniku zmiany jej smaku. ponadto wodny roztwór substancji aktywnej narażonej na światło może zawierać jej pochodne powstałe w wyniku reakcji fotochemicznych np. chinolony.

Tabletki czy kapsułki podawane są zwykle ptakom ozdobnym. Tabletka uwalnia substancję czynną 2,5-3x wolniej niż kapsułka. Brak ruchów mieszających treść sprawia że przeciwskazane jest podawanie tabletek ptakom z wypełnionym wolem. 

Jelita cienkie i grube - lekko kwaśny odczyn pH 6 w początkowych odcinkach jelit, a alkaiczny pH 8 w dalszych sprawia że osiągany jest nadrzędny cel podawania leków tj. ich wchłonięcie do krwi.

U gołębi niektóre leki wchłaniają się odmiennie niż u pozostałych gatunków. Chlorotetracyklina wchłania się 14-18%, a doksacyklina 84-100%. Podczas gdy u pozostałych gatunków obydwa wchłaniają się bardzo dobrze.

Większość procesów fermentacyjnych, trawienie błonnika i synteza witamin zachodzi w jelitach ślepych. Treść pozostaje w nich długo nawet do 9 dni.

Nitrofurany, nitroimidazole, chloramfenikol ulegają aktywacji w jelicie ślepym. Stwierdzono że powstające nitropochodne mają działanie cytotoksyczne, genotoksyczne, mutagenne i kancerogenne.  

Inne drogi podania leku:

aplikacja inhalacyjna jest uznawana za mniej efektywną drogę podania prowadzącą do wchłaniania leku do krwi

wchłanianie przez skórę przez ptaków jest bardziej efektywne niż u ssaków 

Metabolizm:

enzymy katalizujące reakcje przemian tzw. enzymy mikrosomalne zlokalizowane są głównie w siateczce śródplazmatycznej gładkiej hepatocytów i szeregu innych komórek

aktywny katalitycznie jest kompleks cytochromu P450

substancja chemiczna wchodzi w reakcję pierwszej fazy biotransformacji: utleniania, redukcji lub hydrolizy katalizowanej prze wyżej wymieniony kompleks

rodzaj spożywanych pokarmów ma wpływ na formy enzymów mikrosomalnych

biotransformacja niektórych antybiotyków jest bardziej zaznaczona niż u ssaków (sulfonamidy ulegają acetylacji w niewielkim stopniu 1-2%, natomiast ich dominującą przemianą jest hydroksylacja) 

Same antybiotyki mogą również wpływać na biotransformację poprzez modyfikację działania enzymów mikrosomalnych

W doświadczeniach z enrofloksacyną stwierdzono inhibicję enzymów katalizujących N-metylację leku i wyłączenie tego toru przemian co prowadziło do szybkiego wydalenia powstałej pochodnej leku

Poznanie omówionych zależności ma zasadnicze znaczenie dla dawkowania, określenia przedziałów czasowych pomiędzy podaniami ze względu na możliwość kumulowania się substancji czynnej w ustroju. 
 



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
rozpiska analityczna wykłady, farmacja, II sem, chemia ilościowa
Statystyka - wykład 2, farmacja, II sem, statystyka
analiza leku- 1 wykład, FARMACJA, Analiza leku
Wykład1, Farmacja UMB, Farmacja UMB, III Rok, TPL - wykłady 2014
wyklad 9 2- , Farmacja I rok, Botanika, inne wykłady
FPA - WYKLADY, Farmacja V rok, Farmacja praktyczna
FARMAKOLOGIA WYKŁAD 7, farmacja, farmakologia
Farmakologia - WYKŁAD 4, farmacja, farmakologia
egzamin wyklady, farmacja III, farmakognozja, egzamin pytania
wykladowka2, Farmacja, III rok farmacji, Chemia leków
FARMAKOLOGIA - WYKŁAD3, farmacja, farmakologia
wykladowka3, Farmacja, III rok farmacji, Chemia leków
FARMAKOLOGIA WYKŁAD8, farmacja, farmakologia
wykłady histo, Weterynaria Lublin, od Adama
Wykłady z mikrobiologii, Weterynaria rok 2, Mikrobiologia
Ryby wykłady 2012, weterynaria, 4 rok, choroby ryb

więcej podobnych podstron