Usprawnianie procesu poznawania treści geograficznych w pracy z dziećmi o obniżonej sprawności intelektualnej.

Rymowanki .

Z mojej praktyki nauczania geografii w klasach specjalnych dla dzieci

i młodzieży z lekką niepełnosprawnością umysłową wynika, że bardzo często w zrozumieniu trudnych treści pomocne jest posłużenie się rymowaną formą przekazu informacji. Pragnę podzielić się własnego autorstwa warsztatem, będącym małym zbiorkiem takich „geograficznych rymowanek”. Te proste wierszyki wykorzystuję we własnej pracy dydaktycznej. Przedstawiając treści niedostępne uczniowi na drodze bezpośredniego doświadczenia, często zakodowane w postaci symbolu / jak znak czy barwa na mapie/, mam do pokonania ogromną trudność percepcyjną. Sądzę, że treści podane w formie krótkiej i rymowanej mogą być przydatne w klasach integracyjnych na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum, usprawniając proces uczenia przez oparcie o, zazwyczaj mało zaburzoną nawet u dzieci o zmniejszonej sprawności intelektualnej, sferę pamięci mechanicznej, jako punktu wyjściowego dla logicznej analizy treści.

Pragnę również przedstawić zabawy geograficzne, do wykorzystania na lekcjach dotyczących różnych zagadnień, mogące być inspiracją dla własnych poszukiwań nie tylko w zakresie prowadzenia lekcji tego przedmiotu. Są to zabawy ćwiczące szybkość reakcji, dokładność spostrzeżeń i rozwijają pomysłowość uczniów, pobudzając do dynamicznego współtworzenia procesu dydaktycznego.

Mając nadzieję na życzliwe nastawienie do mojego warsztatu życzę miłej zabawy!

Afryka

Afryka - wielki kontynent Z dwóch stron równika

Lew słoniowi figle płata Leży Afryka.

Gdy ją znaleźć chcesz w atlasie

Jest pośrodku mapy świata.

Moc diamentów w ziemi ma

Afryka swoim rozmiarem Afrykańskie RPA.

Drugim po Azji obszarem.

Równikowe państwa

Słońce opromienia:

Żyrafy i lwice Gabon, Kongo i Uganda,

Żyją w Afryce. Somalia i Kenia.

Do Afryki wprost z Eurazji

Podróż to nie banał:

Przez Cieśninę Gibraltarską

Lub Sueski Kanał.

Ameryka Południowa

W Ameryce Południowej W Ameryce Południowej

W mieście Buenos Aires Byłem raz w La Paz.

Mecz piłkarski rozpoczyna

Brazylia i Argentyna.

W Ameryce Południowej U wybrzeży Ameryki

W wąskim państwie Chile Bardzo często sztorm

Nad Andami i nad plażą A najczęściej na południu

Fruwają motyle. Przy przylądku Horn.

Amazonki źródła chowa

Ameryka Południowa.

Ameryka Północna

Półkula Zachodnia Wiedzieć wypada

Ameryki chowa Że Ameryka Północna to

W górze jest Północna Stany Zjednoczone, Meksyk i Kanada.

W dole Południowa.

Antarktyda

Futro się przyda Na Antarktydzie, proszę państwa

Na kontynencie Antarktyda. Nie ma żadnego państwa.

Antarktyda to mnóstwo jest Antarktyda mroźna, dzika

Lodu grubego Znana jako Antarktyka

Wokół bieguna południowego.

Z kontynentów nam się wyda

Najzimniejszym Antarktyda.

Atlas geograficzny

Atlas to za mapą mapa: Miejsca odnaleźć da się

Książka kucharska świata,. W geograficznym atlasie.

Różnych mapek zbiór prześliczny

To atlas geograficzny.

Australia z Oceanią

W Australii, szanowni państwo Australijskiego koali pokusa:

Jest jedno tylko państwo. Liście eukaliptusa.

Dla Australijczyka gratka: W Australii mało który

Kangur, dziobak i kolczatka. Skacze lepiej niż kangury.

Australijskie wiodą dróżki W Australii często radiowym eterem

Na Górę Kościuszki. Rozmawia uczeń z nauczycielem.

Arktyka

Zimną północ mróz przenika: Wokół północy bieguna

Przy biegunie jest Arktyka. Zimne tereny lodowe

Biała i czysta Arktyka

I koło jest podbiegunowe.

Azja

Azja to największy kontynent na świecie Europa z Azją zwane są

Jak wiecie. Eurazją.

Białoruś

Z Polski na wschód Dla państwa Białorusi

Białorusinów lud. Mińsk stolicą być musi.

W Białorusi, kto nie kiep

Wie, gdzie Prypeć, Niemen, Dniepr.

Bieguny

Bieguny, jak często polarnicy głoszą Globusy dwa takie fajne miejsca mają:

Punkty na globusie Wszystkie południki

Cięte ziemską osią. W nich się spotykają.

Cieśnina

Z morza do morza ciasna futryna, W cieśninie woda się mieni

To cieśnina. W zwężeniu morskiej przestrzeni.

Delta

Delta jest u ujścia koryta rzecznego Osadami rzeki ziemia wyniesiona

Z różnych powodów rozgałęzionego. Rozdziela koryto na liczne ramiona.

Delta rzeki poryta

Rozgałęzieniami rzecznego koryta.

Depresja

W depresji, o Boże,

Ląd niżej niż morze.

Doba ziemska

Wie to każda już osoba: W dobie zmieści nawet leń

Dzień i noc, to razem doba. Jedną noc i jeden dzień.

Doba, dla każdej rodziny

Trwa 24 godziny.

Dolina

Góry przecina dolina. W dolinie

Często rzeka płynie.

W Tatrach,

Wiedzą to już bąki:

Jest dolina

Małej Łąki.

Dopływ

Żeby rzeka większą była Kto chce, niech porówna:

Dopływ wody jej dosyła. Dopływ jest krótszy

Jeden z prawa, drugi z lewa Niż rzeka główna.

W rzekę główną wodę wlewa.

Dzień

Leń śpi w dzień. Wiedzą osoby, że latem

Dzień trwa dłużej

Niż pół doby.

Czy strefa zimna, czy gorąca, Wiedzą już wszystkie osoby:

Dzień zawdzięczamy promieniom Słońca. Dzień, to jasna część doby.

Dzień polarny

Wokół biegunów dziwów jest moc: W dzień polarny, długie miesiące

Pół roku dzień polarny, Na horyzoncie widać Słońce.

A drugie pół - noc.

Europa

Europa, każdy wie: Wiedz chłopie:

Jedyny kontynent na „e”. Polska leży w Europie!

Europa z Azją Europa, krasnalu,

Zwana jest Eurazją. Sięga do Uralu.

Palcem po globusie podróże przyjemne,

Z Europy do Afryki przez Morze Śródziemne.

Fiord

Fiord to duma Norwega: Łódź Wikinga sprytnie schowa

Wąska zatoka o stromych brzegach. Zatoka fiordowa.

Geolog

Geolog bada wnętrze Ziemi Geologa zrywa z łoża

Szukając minerałów, nie - kamieni. Myśl, by znaleźć cenne złoża.

Globus

Wie to prymus, wie też łobuz; Kula na osi,

Model Ziemi, to jest globus. To globus Zosi.

Dzięki siłom magnetycznym i szaleńczej jeździe,

Oś globusa pochylona ku Polarnej Gwieździe.

Góry

Wysokie pagóry, to góry! Pomarańczowy, czerwony, brązowy,

To kolory są na mapie gór światowych.

Granica państwowa

Państwa osnowa - granica państwowa. Granica, to przyczyna,

Stop! proszę państwa: granica państwa! Że coś się kończy lub zaczyna...

Gwiazda

Slońce, z ciepłem swych promieni Nocą widoczność w podróży marna,

Jest najbliższą gwiazdą Ziemi Gdy zasłonięta Gwiazda Polarna.

Dniem i nocą, gwiazdy na niebie migocą!

Kiedy gwiazda na niebie jaśnieje, Gwiazda jest, niestety

Świeci i grzeje! Większa od planety.

Na niebie gwiazd zbiory, to gwiazdozbiory.

Jaskinia

Podziemne wody rzeźbią czasami Jaskinia, to inaczej grota,

Puste przestrzenie między skałami. Która ma kamienne wrota.

Rzadko dociera tam Słońca światło

Zatem w jaskiniach zabłądzić łatwo. Woda wytrwale krajobraz zmienia

Drążąc jaskinie w wapieniach.

Speleolog do badania jaskiń jest gotowy

Bo to współczesny człowiek jaskiniowy!

Jesień

W Polsce wrzesień zaczyna jesień. Barwy liści odmieni czas jesieni.

Jezioro

Gdy się w zagłębieniu naturalnym zbiorą Małe jezioro,

Słodkie wody mogą utworzyć jezioro. Tak, jak staw,

Przepłynąć można wpław.

Nic tego faktu nie zmienia

Że jezioro nie ma z morzem połączenia!

Z powodu ogromnych rozmiarów, o Boże,

Jezioro Kaspijskie jest dla nas, jak morze!

Kanał

Połączyć dwie rzeki - dla człowieka banał Rzekę woda żłobi w trudzie

Wystarczy przekopać między nimi kanał. Kanał - ludzie...

Kanały oznaczysz linią niebieską

Z niejedną kreską.

Kierunek

Rozróżniają gapie Bez zbędnego hałasu

Kierunki na mapie. Kierunek północny wskaże

Igła kompasu.

Wcale to nie dziwne,

Że północ i południe Powiem Ci, przyjacielu:

To kierunki przeciwne. Trzeba znać kierunek marszu

By dotrzeć do celu...

Regiony na mapie szybko znalezione,

Kiedy wzrok skierujesz w odpowiednią stronę.

Kiedy na drodze rozjazdy

Drogowskaz wskaże

Kierunek jazdy.

Klif

Fal niszczący pływ Kiedy klif morze podmywa

Wali w brzegu stromy klif! Lądu ubywa.

Klif to nie zwierzę, Gdy jesteś na klifie, to uciekaj stąd

Lecz strome, wysokie, wybrzeże. Bo może, o Boże,osunąć się ląd!

Klimat

Na terenie świata różnice bogate Klimat zmieni

Strefy naszej Ziemi Kąt padania na Ziemię

Różnią się klimatem. Słonecznych promieni.

Kompas

Kompas północ i południe Kompas nie jest to zegarek,

Pokazuje cudnie. Bo o każdej porze

Swej wskazówki jedną stroną

Północ i południe wskaże całej klasie Północ wskazać może.

Igła magnetyczna schowana w kompasie.

Jest w kompasie taki metal

Drżący, rachityczny.

Lecz z pewnością on wam wskaże

Biegun magnetyczny.

Kontynent

Kontynentem zwać postanów Kontynentów 7 sztuk

Wielki ląd wśród oceanów. Zwiedzę, kiedy będę mógł.

Lato

Z końcem czerwca Co ty na to?

Aż do września Po wiośnie - lato.

Lato wdzięki swe podkreśla.

Legenda mapy

Legenda mapy to jest spis taki, Nie utoniesz w błędzie

Który wyjaśnia nam wszystkie znaki. Patrząc, co w legendzie!

Na mapie jest taka ramka nie wielgaśna

Barwy i symbole legenda wyjaśnia.

Linia brzegowa

Mokra linia lądowa, W morskich falach się chowa

To linia brzegowa. Linia brzegowa.

Tam, gdzie wiele zatok

I półwyspów strona,

Tam linia brzegowa

Urozmaicona.

Litwa

Mości i Szanowni Państwo; Litwa i Wilno gości zachwyca.

Litwa, to na wschód od Polski państwo. Pierwsze, to państwo,

Drugie - stolica.

Lodowiec

Na lądzie lodu pokrywa złowieszcza

Która się przemieszcza. Na Antarktydzie

Jest lodowiec kontynentalny,

Ty mi powiedz, Który idzie!

Który lód to lodowiec?

Mapa

Mapa, to w jednym spojrzeniu,

Które się nie zmieni,

Przedstawiony w pomniejszeniu

Płaski obraz Ziemi.

Kiedy trzeba - obraz nieba.

Wszystko, zgodnie z umowami

Oznaczone symbolami.

Mapa administracyjna

Administracyjną mapę tworzą łaty: W województwach się połapie,

Województwa i powiaty. Na administracyjnej mapie.

Mapa fizyczna

Mapa fizyczna Ci wywróży, Na Ziemi widoczne obszary świata

co zobaczysz w podróży. Wskaże fizyczna mapa.

Mapa gospodarcza

Złoża mineralne są wykrywalne.

Do wskazania ich wystarcza

Mapa gospodarcza

Mapa polityczna

Na mapie politycznej widać, bez szataństwa, Na mapie politycznej,

Kształt i granice każdego państwa. Zobaczcie to sami:

Państwa między sobą

Różnią się kolorami.

Miasto

Miasto, to obszar gęsto zaludniony Warszawa zachwyca.

I w państwie położony. To miasto i stolica.

W świecie są takowe Milionerów wielu wzrasta

Miasta milionowe! W milionowych miastach.

Miasta, gęsto zaludnione, z intensywną zabudową

W odróżnieniu od rolniczej,

Tworzą strefę przemysłową.

Morze

Popatrz na mapy i się zastanów, Na to wygląda,

Czy morza częścią są oceanów? Że morza leżą przy lądach.

W morskich wodach się zdarza Morska woda, jak się zdaje,

Raj dla rybaka i dla wędkarza. Do picia się nie nadaje.

Niemcy

Niemcy, za naszą zachodnią granicą, Z Niemcami, urwisie,

Berlinem, jako stolicą się szczycą! Granica na Odrze i Nysie.

Niemcy, mój smyku, Na Odrze mamy

Leżą przy Morzu Północnym. Granicę z Niemcami.

I przy Bałtyku!

Nizina

Zielona na mapie fizycznej kraina Wiem już od dziecka:

To - nizina. Gdzie stolica Polski,

Tam Nizina Mazowiecka.

W legendzie mapy barwy zielone

Nimi niziny są oznaczone.

Noc

Noc na Ziemi tam, gdzie od Słońca cień. Gdy zatrzymać by ruch Ziemi

A gdzie jego blask - tam jaśnieje dzień! Wokół osi wirowanie,

To połowa w Słońca świetle

Gdy zakryty Słońca blask A na drugiej - noc nastanie.

Może noc ogarnąć nas.

Noc polarna

Noc polarna przy biegunie trwa każdego roku

Pół roku.

Okolice biegunów Czas nocy, w pobliżu Arktycznego Morza

Czasami ogarnia Rozjaśnia czasami

Noc polarna. Polarna zorza.

Ocean

Pochwalny dla wody pean Trzy oceany są na świecie.

Śpiewa ocean... Jakie? - Wiecie.

W oceanach wód jest wiele Wody największego w świecie oceanu

W świątki, piątki Oddzielają Azjatów

I w niedziele. Od Amerykanów.

Wody oceanów, jak wskazuje mapa, Taki wierszyk wiedzy doda:

Zajmują około 2/3 świata. W oceanach - słona woda!

Ocean Indyjski - najmniejszy ocean.

Afrykę od Australii oddziela.

Organizacje państw

Żeby ustanowić silne, wspólne racje

Tworzą państwa często

Swą organizację.

Pagórek

Niewielki wzgórek Widać z pagórka,

To pagórek. Gdzie dołek, gdzie górka!

Państwo

Swoje państwo każdy liczy

Od granicy do granicy. Każdy z Polaków przyzna,

Że państwo polskie

W państwach ważne różne racje, To nasza Ojczyzna!

Wtedy mamy demokracje.

Planeta

Wie to każdy: Kopernik prawdę nam głosi:

Planeta krąży. Planeta wiruje wokół swej osi.

Wokół Gwiazdy.

Na planecie Ziemia,

Startują z Ziemi rakiety W zabawie i trudzie

W kierunku kolejnej planety. Żyją ludzie.

Planety po orbitach krążą przykładnie. Dziewięć planet krąży

Dlatego jedna na drugą nie spadnie. Wokół gwiazdy Słońca.

Która bliżej niego

Ta bardziej gorąca!

Planeta, wie to każdy:

Potrzebuje światła Gwiazdy.

Sama nie świeci i ciepła nie daje

Bo takie właśnie ma obyczaje.

Plaża

Niebieskie morze i piasek na plaży! Plaże:

O tym wielu marzy... Piaszczyste lub kamieniste,

Brudne lub czyste.

Morski brzeg jest często plażą

Na której się ludzie smażą. Na plażę, za falą fala

Piasku dowala!

Polder

Dla holendrów order Holendrów wielu żyje z polderu.

Za niejeden polder!

Polder, to niski teren nad wodami

Oddzielony od wody ochronnymi wałami.

Teren z morza odzyskano, a wodę wypompowano:

Kwiaty rosną na polderze, stąd Holandia sławę bierze.

Polska

Każdy przyzna, Polska z Polakami

Że Polska, Graniczy z jednym morzem

To nasza Ojczyzna! I siedmioma państwami.

Wskażę na mapie wskaźnikiem: Godłem Polski orzeł biały

Polska leży nad Bałtykiem. Na czerwonym tle, wspaniały!

Wiedzą dzieci w każdej gminie,

Że przez Polskę Wisła płynie.

Południe

Południe, to kierunek przeciwny do północy W południe każdy pień

Wiedz o tym w dzień i w nocy. Ma najkrótszy cień!

Mam wreszcie nowy rym gotowy:

W dół mapy wiedzie

Kierunek południowy.

Południk

Na globusie bez liku Południk, to struna

Jest południków Od bieguna do bieguna.

Południk 0 stopni Od południka O na wschód

Dzieli bez powodu Żyje nie tylko Polski lud.

Wschód od zachodu.

Tak się umówili Prostopadle do równika biegnie linia południka

Ci, co tam jeździli. Wszystkie południki w sumie spotykają się w biegunie.

Pory roku

Gdy Ziemia obiega Słońce wokół

Następują po sobie pory roku.

Wiosna, lato, jesień, zima,

Wiosna, lato, jesień, zima,

Wiosna, lato, jesień, zima,

Nikt z nas tego nie zatrzyma.

Półkula

Północna i południowa półkula Półkula, to połowa kuli

Do linii równika się przytula. Matematycy to uknuli!

Wschodnia i zachodnia na globusa kuli Między półkulami

To nazwy przeciwnych sobie półkuli. Taka jest umowa;

W górze jest północna

W dole - południowa.

Północ

Po północnej stronie nieba W górę mapy się kieruje,

Słońca szukać nie potrzeba! Kto na północ podróżuje.

Północ pokazuje magnetyczna igła. Wisła i Odra

A ja, północ wskażę także na zegarze! W dzień czy też w nocy

Płyną z południa

Ku północy.

Półwysep

Półwysep, to wygięcie Półwysep wodą otoczony

Linii brzegowej na kontynencie. Z pierwszej, drugiej i trzeciej strony.

Gdzie ląd w morze Półwysep, jak mi się zdaje,

Na spacer wyszedł Z lądu w morze wystaje.

Tam - półwysep.

Największym z półwyspów

Półwysep Skandynawski Jest Skandynawski.

Nie jest wcale płaski. Dla Europy oklaski!

Półwysep Skandynawski, to kraina Na Półwyspie Iberyjskim

Dla Szweda, Norwega i Fina. Atrakcji bez liku:

Miasta Madryt i Lizbona

Oraz walki byków.

Region

Obszary, co różnią się swymi cechami Plony liczy region rolniczy

Zwiemy regionami. Za produktem produkt nowy

Liczy region przemysłowy.

Republika Czeska

Ta wiedza pomaga, Mapa, sprawdżcie sami,

Że stolicę Republiki Czeską Republikę z Polską

Wszyscy zowią - Praga. Dzieli Sudetami.

To trafienie, a nie pudło: Polaków zachwyca

W Czeskiej Republice Odra ma źródło. Z Czeską Republiką

Najdłuższa granica.

Wiecznie młoda

Czeska Skoda.

Rok ziemski

Żaden rok się Ziemi nie dłuży. Kiedy rok ziemski

Tyle jest wokół Słońca w podróży. Nazwać jednym krokiem,

To taki krok

Trwa rok.

Równik

Z globusa wynika, Na globusie równika linia jest pomocna

Że półkule łączy W określeniu, gdzie leży

Linia równika. Półkula północna.

Równina

Równina, to płaska kraina. Po równinie

Rzeka wolno płynie.

Na równinie, jak wieść niesie

Mała jest różnica wzniesień. Równina, to płaski teren.

Łatwo tam jeździć rowerem.

Równonoc

Kiedy tyle dnia, co nocy

To zjawisko równonocy.

12 godzin nocy

w czasie równonocy.

Rów tektoniczny

Jeśli chcesz mieć szóstkę z geografii, mów Ja to wiem i ona wie:

Że zapadlisko z równoległymi brzegami Rów tektoniczny może być

To tektoniczny rów! morskim dnie.

Rów tektoniczny często jest głeboki

A jego brzegi, to równoległe

Ziemskie uskoki.

Ruch obiegowy Ziemi

Jeden ruch Ziemi obiegowy

I cały rok z głowy!

Mówił teść, że mija wtedy

365 dni i godzin 6!

Ruch wirowy Ziemi

Dzień w noc zmieni Ziemia, do zawrotu głowy

Ruch wirowy Ziemi! Wykonuje wokół osi

Ruch wirowy!

Rzeka

Rzeka Z rzeki na mapie

Płynie z daleka. Woda nie chlapie.

Rzeka, bez pudła, Od źródła koniec rzeki

Wypływa ze źródła! Często daleki.

Rzeki na mapie linia niebieska,

To taka kreska.

Satelita

Księżyc, co nas nocą wita Satelita, wie to każdy,

To dla Ziemi satelita. Odbija światło Gwiazdy.

Sztuczne satelity mają wiele zadań:

Służą prowadzeniu badań...

Siatka geograficzna

Pomocna w wielu przypadkach

Na globusie Na globusie jest bez liku

Geograficzna siatka. Linii południków i równoleżników.

Taka siatka.

Siatka południków Dla ucznia gratka!

I równoleżników

To ratunek podróżników.

Siatka kartograficzna

Wnioskuję z obrazka, Nie na muchy, ale śliczna

Że siatka kartograficzna Na mapie siatka

Jest płaska! Kartograficzna...

Można grać w statki

wzdłuż linii siatki...

Skala mapy / podziałka /

Skala mówi, ile razy Na mapie każda skala

Zmniejszono rzeczywiste Liczyć prawdziwe odległości pozwala.

Obrazy.

Podziałka temu służy,

By poznać czas podróży.

Słowacja

Polska, Czechy, Ruś, Słowacja, Karpat dola taka:

To jest Słowian nacja. Część dla Polaka,

Część dla Słowaka.

Czym Warszawa dla Polaka

Bratysława dla Słowaka. Bratysława, Słowacji stolica

Leży tam, gdzie blisko

Austriacka granica

Stolica

Taka konsekwencja

Wszystkich nas zachwyca: Stolica państwowa,

Wiele miast jest w państwie To państwa głowa.

Lecz jedna stolica.

Trzęsienie ziemi

Kształt Ziemi zmieni Trzęsienia ziemi

Trzęsienie ziemi. To wygłupy ziemskiej skorupy!

Ziemi trzęsienia liczne, Trzęsienie ziemi

To zjawiska sejsmiczne. Zmieni górę

W górę kamieni.

Ujście

Ujście: Gdzie rzeka z inną wodą się łączy,

Od źródła daleki Tam ujściem się kończy.

Koniec rzeki.

Ukraina

Ukraina, kolego, Chciałbym znów

Sięga do Morza Czarnego! Zwiedzić Ukraiński Lwów.

Widnokrąg

Kiedy widno w krąg, Linia widnokręgu Widnokrąg zobaczyć łatwo

Widać widnokrąg. Ma kształt okręgu. Gdy jest światło!

Niebo, na styku z Ziemi kręgiem, Tę prawdę wszyscy wędrowcy znają:

To linia, Wzdłuż linii widnokręgu

Zwana widnokręgiem. Niebo z Ziemią stykać się wydają.

Wiosna

Gdy pierwsze kotki Najchętniej rośliny rosną

Drzewa pozłocą, Wiosną!

Wiosna zaczyna się.

Równonocą. Pora roku radosna

To - wiosna!

Wschód

Wschód Kula gorąca o wschodzie Słońca!

po prawej stronie mapy.

Wiedzą o tym nawet gapy,

Nawet gapy, nawet gapy...

Wszechświat

Nawet sałata Wszechświat i Kosmos, to to samo.

Jest częścią Wszechświata! Wiesz o tym, mamo?

Cztery wymiary Wszechświata Wszechświat jest wielki

Otaczają nas: I niezmierzony

Długość, szerokość, głębokość. Jak miłość męża

I czas. Do żony.

Wulkan

Wulkan, to jest góry kawał, Są w Japonii liczne

Z której może spłynąć Stożki wulkaniczne.

Lawa.

Etna i Wezuwiusz,

Na Japonii wielu wyspach To prześliczne

Nie jeden wulkan ogniem błyska! Włoskie stożki.

Wulkaniczne.

Niebezpieczna tam zabawa

Gdzie gorąca spływa lawa.

Wybrzeże

Morze do lądu bieży Obwód lądu się mierzy

Wzdłuż linii wybrzeży. Wzdłuż linii wybrzeży.

Tereny przymorskie, czasem z plażami Wybrzeżem nazwał ludzki ród

Zwane są wybrzeżami. Ląd, u styku wód.

Wysokość bezwzględna

Jej bezwzględna wysokość Wysokość bezwzględną, ja to wiem

Daje wspinaczowi w kość. Oznaczają litery en, pe, em./npm/

Liczby na mapie, psia kość

Określają bezwzględną wysokość.

Wysokość względna

Względna wysokość,

Ten problem mnie wkurza

Raz jest mała,

Raz znów duża!

Wyspa

Wyspa, to ląd otoczony Cypr, Irlandia i Islandia.

Wodą z każdej strony. Z wysp największą jest Grenlandia.

Wyspa, nawet ta największa

Jest od kontynentu mniejsza!

Wyżyna

Ponad nizinę się wyżyna Wyżynne tereny

Każda wyżyna. Na mapie po żółtej barwie poznajemy.

Zachód

I w dzień i w nocy Zachód, po angielsku „ west'

Zachód jest na lewo Literą „ W' w skrócie jest.

względem północy.

Dzięki temu, że wraz z Ziemią

Wciąż się obracamy,

Raz na dobę, w czas wieczorny

Zachód Słońca mamy.

Zalew

Zalew, o wąskim wylocie zatoka U ujścia Wisły w Bałtyku mamy

Zwykle niegłęboka. Zalew Wiślany.

W obszarze Zalewu Szczecińskiego

Wpada Odra

Do Morza Bałtyckiego.

Zatoka

Zatoka, to według moich poglądów,

Linia cofnięta wgłąb lądu.

Ziemia

By Słońce obejrzeć z każdego boku Ziemia nie jest gorąca,

Planecie Ziemia trzeba pół roku! Bo jest planetą

Trzecią od Słońca.

Ziemia, choć ma wiele zalet

Jest tylko jedną z planet. Wokół Słońca miejsce zmienia

Planeta Ziemia.

Gdy na Księżyc zawieziesz wielbłąda

Zobaczy, jak Ziemia w całości wygląda.

Zima

Gdy dalej od Słońca jest polska kraina, Zimą długie noce

Wtedy w Polsce - zima. I wełniane koce!

Zimą dzień krótki.

Nie zdążysz, malutki!

Źródło rzeki

W świat daleki Czyste źródło rzeki.

Wypływa rzeka ze źródła rzeki. Nie mają go ścieki.

Spod ziemi wypływa.

Źródło się nazywa.

Zadania na pomysłowość

Na podstawie tekstów z „Rymowanek” wyjaśnij, dlaczego dane pojęcie zostało przedstawione w taki właśnie sposób. A może podasz inną, własną propozycję?

Dziewczynka, nie znając odpowiedniej nazwy, opisuje jakiś przedmiot używając porównań do pojęć geograficznych: długie, jak..., szerokie, jak...,zielone, jak.../ / wstaw jakieś trafne geograficzne pojęcie /. Co to może być? O czym może opowiadać dziewczynka? Czy jest tylko jedna odpowiedź na to pytanie?

Dla zgłodniałej myszy opracuj plan pomieszczenia kuchennego w twoim mieszkaniu, używając własnych barw i wymyślonych symboli, wyjaśnionych później w legendzie. Umieść na planie i wyraźnie oznacz miejsca, w których by mogła się pożywić.

Zaproponuj kształt, przez siebie wymyślony, symboli, którymi można by było zastąpić te, które występują na mapach fizycznych. Pokaż je kolegom. Zobaczmy, czy będą je umieli odczytać bez żadnego twojego dodatkowego wyjaśnienia. Wyjaśnij, dlaczego opracowałeś takie właśnie kształty.

W jaki sposób mógłbyś zmierzyć na mapie długość rzeki Wisły? Podaj różne propozycje.

Ułóż rebusy, których rozwiązaniem by były wyrażenia np.: Polska leży w Europie, Juhas pasie owce na hali w Tatrach, Sahara, to największa pustynia świata...

Uzupełnij kilka zdań według schematu: coś jest podobne do czegoś, ponieważ...

Jako „coś” wstaw terminy geograficzne.

Podobnie uzupełnij coś różni się od czegoś. Jako „coś” wybierz terminy nie geograficzne.

Przepisz z podręcznika dany fragment tekstu omijając co drugie zdanie. pomiędzy przepisywanymi zdaniami pozostaw kilka linijek odstępu. Uzupełnij tekst tak, by powstała ciekawa i spójna treść.

Zachorowałeś na zapalenie krtani i nie możesz mówić. Nie możesz również pisać, bo pechowo chciałeś wyjąć łyżkę, która wpadła do garnka z gotującą się zupą. Niestety, dziś jest ostatni termin poprawiania końcowej oceny z geografii. Spróbuj w dostępnej ci formie odpowiedzieć na kilka pytań nauczyciela. Nie strać szansy!

Posłuchaj przez 3 minuty nagrania przedstawiającego sekwencję różnych dźwięków nagranych w naturze. Ułóż opowiadanie o treści geograficznej, do której pasowała by ta ilustracja dźwiękowa.

Zilustruj plastycznie wysłuchane nagrania dźwiękowe pochodzące z natury i nadaj tytuły obrazkom.

Wykorzystując dostępne ci w klasie przedmioty przedstaw dane pojęcia geograficzne, na przykład „miasto”,”państwo”,”kontynent”; „wyspa” i „kontynent” ; „Polak” i „Chńczyk”... Omów, czego dotyczą różnice między tymi pojęciami, a co mają ze sobą wspólnego.

Wybierz z podręcznika geografii dowolne zdjęcie, wyobraź sobie, że na nim jesteś. Opowiedz, co byś mógł tam robić?

Wymyśl jak najwięcej powodów, z których większość ludzi lubi podróżować.

Wylosuj 5 wyrazów i opowiedz, jak przy pomocy przedmiotów, których to są nazwy, przetrwałbyś na bezludnej wyspie.

Jak poradziłbyś sobie z określaniem czasu bez użycia zegarka?

Zaproponuj temat zajęć jednej lekcji geografii i napisz, czego chciałbyś się na ten temat dowiedzieć? Podaj inne niż lekcja źródła wiedzy z zakresu twojego tematu.

Posłuchaj nagrania trzech powitań mówionych w trzech obcych językach. Czym brzmieniowo różnią się te języki? A może są pod jakimiś względami podobne?

Poznałeś już wiele państw Europy. W jakim chciałbyś zamieszkać i dlaczego? A może coś byś tam zmienił?

...

Zadania na dokładność:

Kosmita dostał zadanie wykonania ze swojego pojazdu fotografii ziemskiego obszaru, którego kontur został odnaleziony na Księżycu we wraku rakiety. Dopasuj dany kształt do odpowiedniego kontynentu, do państwa z terenu danego kontynentu, do polskiej rzeki... i podaj nazwę geograficzną.

Podczas zjazdu rodu Górzyckich, w czasie hucznej zabawy rozdzieliły się rodzeństwa. Pomóż im się odnaleźć, by mogły zająć miejsce przy stole, na którym przygotowana jest wspaniała uczta. Uczta może się rozpocząć dopiero wtedy, gdy wszystkie przygotowane miejsca będą zajęte tak, by osoba o nazwisku będącym nazwą pasma górskiego siedziała naprzeciw osoby o nazwisku oznaczającym jego szczyt. Życz im Smacznego!

Kilka rodzin umówiło się w restauracji na obiad. Pomóż im zasiąść przy rodzinnych stolikach. Wyjaśnij, według jakiego kryterium połączyłeś rodziny.

Żądny wiedzy przybysz z innej planety chce poznać znaczenie określonych pojęć geograficznych występujących w „Rymowankach”. Ma jednak alergię na rym.

Wyjaśnij mu znaczenie tych pojęć własnymi słowami, rysunkiem lub w innej formie. Pozwól mu zaspokoić jego ciekawość.

Ułóż jak najwięcej pytań, na które odpowiedzi znajdziesz w danej rymowance.

Wyrazy, umieszczone w wykazie pojęć w „Rymowankach”, to nazwiska uczniów jednej szkoły. Pogrupuj je tak, by te, podobne pod jakimś względem, znalazły się w oddzielnych salach szkoły. Nazwij sale odpowiednio do zbiorów pojęć, które w nich umieściłeś. Czy sądzisz, że jest tylko jedno rozwiązanie tego zadania?

Opowiedz bajkę na temat jakiegoś miejsca na mapie tak, by bez podania jego nazwy, można je było trafnie zlokalizować. Wybierz z klasy asystenta, który ma wskazać to miejsce. Jeśli zrobi to prawidłowo - wygrałeś!

Wykonaj projekt przedstawiający jednodniowe zużycie wody przez przeciętną rodzinę. Możesz wybrać sobie z klasy współpracowników i wykonać projekt grupowy. Każdy członek zespołu będzie miał możliwość wskazania wkładu swojej własnej pracy. Powodzenia!

Wyobraź sobie, że jesteś księdzem i udzielasz ślubu młodej parze. Nadaj tytuły obrazkom i zdjęciom i połącz je w odpowiednie pary. Wszystkiego najlepszego!

Właśnie dziś wyjeżdżasz na wymarzone wakacje, które spędzisz w konkretnym miejscu. Przekaż babci informację bez słów o tym, dokąd się wybierasz. W jej wieku słuch jest już bardzo przytępiony...

Jesteście przypadkowo zarażeni śmiertelnym wirusem choroby Swędziokrostki.

Jedynym lekarstwem jest bezbłędne przepisanie tekstu podanego na tablicy

/ notatki / do własnego zeszytu. Ratujcie swe życie!

O co mógłby zapytać przybysz z dalekiej krainy oglądając ten slajd?

Karetka pogotowia spieszy do pacjenta jadąc ulicami Warszawy w godzinach szczytu. Na podanym planie ulic zaznaczono najmniej zatłoczoną, najkorzystniejszą trasę. Podaj po kolei kierunki, w których stronę jechała karetka na każdym z etapów podróży zanim szczęśliwie dotarła do pacjenta z pomocą.

W klasie ukryte są cukierki. Słuchając instrukcji dotyczących kierunku poszukiwań i liczby kroków, jakie należy zrobić, idąc w daną stronę odszukaj ukryte frykasy. Smacznego!

Jesteś więźniem złego czarownika, który zaczarował twój wzrok tak, że nie widzisz wyjścia z zamknięcia. Koledzy, trzymając się za ręce, tworzą ściany twego więzienia. Jednak Dobra Wróżka przekazała ci informację o wyjściu, które znajduje się w kierunku.../ podaję kierunek /.

Pracujesz jako pomocnik dekoratora wnętrz. Ustaw 3 krzesła na przykład po północnej stronie klasy...Czy tak jest ładniej?

Wyobraź sobie, że twoja dłoń jest wędrowcem i podróżuje po terenie, który stworzyli na blacie biurka twoi koledzy ze swoich dłoni. Są tam wzniesienia, doliny, równiny, rosnę drzewa...Zamknij oczy i wyrusz w podróż opowiadając o jej trasie.

Nazwij odpowiednim wyrazem i pokaż przykład na mapie pojęcia, którego symbol został narysowany palcem na twoich plecach.

Jesteś wspaniałym kucharzem i gotujesz wyśmienitą zupę. Na przykład „Włoską”. Z podanych na kartonikach wielu” produktów” wybierz te, które są nazwami włoskich miast, rzek, krain geograficznych, bogactw mineralnych, atrakcji turystycznych...i wrzuć do garnka. Zupa gotowa!

Wymyśl zabawę, której celem będzie rozpoznanie na przykład bogactwa mineralnego. Pobawmy się!

Zadania na szybkość

Propozycje ćwiczeń na dokładność można przekształcić w zadania na szybkość zmniejszając stopień złożoności i podając maksymalny dostępny czas lub przeprowadzając zajęcia w formie bezpośredniej rywalizacji.

Bierzesz udział w konkursie krasomówczym. Sprawdźmy ile pojęć geograficznych np. na literę A... jesteś w stanie wymienić w czasie 1 minuty.

Mama, w drodze z pracy do domu zasnęła w pociągu i obudziła się na stacji końcowej w ...Poznaniu. Zadzwoniła do domu, że niestety, nie ma już dziś pociągu powrotnego. Pokaż tacie na mapie, gdzie znajduje się to miasto, by mógł po nią pojechać samochodem. Pospiesz się! Noc blisko!

Zareaguj wykonaniem określonej czynności po usłyszeniu danego terminu o treści geograficznej. Gdy usłyszysz słowo „nizina”, zrób przysiad, ”wyżyna” - stań przy ławce, „góry” - wejdź na krzesło. Kto z klasy będzie reagował najszybciej?

Ułóż prawdziwe, geograficzne zdanie z użyciem wyrazów np. drzewo, miasto, kanał itp. Kto najszybciej zapisze je w zeszycie?

Uważnie słuchaj relacji z podróży, z jakiej wróciła pora ,która wygrała wycieczkę w programie telewizyjnym „Randka w ciemno”. Ilekroć usłyszysz termin związany z wodą - unoś nogi z podłogi. Kto z klasy ma najlepszy refleks?

Jesteś poszukiwaczem cennych minerałów. Znajdź jak najszybciej w klasie : coś, co ma taki kolor, jak niziny na mapie fizycznej; coś, co znajduje się na południe od twojej ławki; coś, co przyda się każdemu podróżnikowi... Zrób to jak najszybciej, bo cenny minerał odnajdzie ktoś przed tobą!

Przynieś, jak najszybciej, chorej cioci lekarstwo z apteki. W aptece jest wiele medykamentów, ale w chorobie pomoże cioci tylko to, którego nazwą jest jakieś państwo Europy. Do dzieła!

Źli chłopcy wyłowili z morza złotą rybkę i trzymają ją mimo, że spełniła już ich trzy życzenia. Uratuj ją i jak najszybciej wrzuć do kubka z naklejoną nazwą morza. Uważaj, taka nazwa jest tylko na jednym kubku. Na pozostałych są nazwy rzek, jezior, a nawet terenów lądowych , a rybka przeżyje tylko w słonej, morskiej wodzie. Pospiesz się, to będziesz nagrodzony.

Tajny agent dostał zadanie, które ma wykonać w danym państwie Azji, np. w

Korei Pn. Pokaż mu odpowiednią mapę w atlasie, by odnalazł to państwo...

Uwagi, za które będę bardzo wdzięczna wszystkim, którzy w jakimś stopniu wykorzystają moje pomysły, proszę przesyłać na adres:

Beata Dybaś

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy

05-084 Leszno

ul. Sochaczewska 4 [e-mail]

18

---