97. Pieniądz wirtualny i wielkiej mocy. Scharakteryzuj jego podaż na rynku uwzględniając wybrane derywaty finansowe.

pieniądz wielkiej mocy (inaczej baza monetarna) - jest to suma gotówki w obiegu znajdująca się w rękach ludności oraz suma rezerw gotówkowych systemu bankowego będąca pod kontrolą banku centralnego w celu zapewnienia płynności banków komercyjnych

Na bazę monetarną oddziaływają:

• Operacje otwartego rynku (istota operacji polega na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych przez bank centralny na otwartym rynku giełdowym w celu zmiany wielkości bazy monetarnej)

• Działalność banku centralnego (kredytodawca ostatniej instancji)

Baza monetarna jest modyfikowana przez relacje pieniądza wirtualnego i rzeczywistego i derywaty finansowej

Operacje otwartego rynku - bazuje na emisji pieniądza Ministerstwo Finansów w imieniu rządu i Banku Polskiego decyduje się na emisję długookresowych obligacji rządowych. Zwraca się do Banku Centralnego aby je kupił. BC ma dwie drogi:

1. nabywa obligacje emituje ilość niezbędnego pieniądza (kilkanaście mln zł), przekazuje BP i MF i trzyma obligacje w skarbcu (zwiększa się podaż pieniądza bo została wyemitowana dodatkowa kasa;))

2. nabywa obligacje, płaci MF i BC z własnych rezerw, ale nie trzyma obligacji w skarbcu tylko sprzedaje poprzez banki komercyjne różnym podmiotom (os fizyczne i prawne) (zmniejsza się podaż pieniądza bo z rynku zostały ściągnięte pieniądze na zakup tych obligacji - przez BK lub podmioty)

BC (kredytodawca ostatniej instancji) - kontroluje podaż pieniądza w obiegu i koryguje jego dopływ lub odpływ za pośrednictwem:

• zmiany wysokości stopy rezerw obowiązkowych

• zmiany stopy dyskontowej

• polityki otwartego rynku

rezerwy obowiązkowe - część rezerw, która nie może być wykorzystywana przez banki komercyjne do udzielania pożyczek (wyraża się ją w procentach wartości depozytów złożonych w danym banku); zwiększenie rezerw obowiązkowych powoduje, że większa ilość pieniądza musi zostać zatrzymana w bankach a więc podaż pieniądza na rynek się zmniejsza; z kolei obniżenie rezerw obowiązkowych powoduje, że pieniądz który dotychczas był w banku może zostać wypuszczony na rynek, a więc podaż pieniądza się zwiększa

stopa dyskontowa - stopa procentowa ustalana przez BC przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym; jest to minimalna stopa pożyczkowa; BC jest kredytodawcą ostatniej instancji - jest on w stanie udzielać pożyczek bankom komercyjnym w sytuacji zagrożenia ich płynności finansowej i utraty zaufania co do ich wypłacalności - kredyt ten nazywany jest kredytem refinansowym

stopa referencyjna (interwencyjna) - określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym.

stopa redyskontowa - operacyjna; jest to cena, po której Bank Centralny skupuje od banków komercyjnych weksle; Wzrost stopy redyskontowej powoduje wzrost kosztów zaciągania kredytu przez banki komercyjne w Banku Centralnym, a tym samym zachęca je do trzymania wyższych rezerw dobrowolnych (jako ochrona przed zaciąganiem kredytów w tych warunkach rosną stopy). W tej sytuacji zmniejsza się współczynnik kreacji depozytów, zmniejsza się także podaż pieniądza.

Stopa lombardowa - określa najwyższy poziom oprocentowania na rynku, według niej bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych

Zależności pomiędzy poszczególnymi stopami:

rezerw obowiązkowych < referencyjna < redyskontowa < lombardowa

derywaty - instrumenty finansowe podobne do papierów wartościowych, których cena jest uzależniona od ceny wartości aktywów pierwotnych. Potwierdzają one uzyskanie przez nabywcę derywatu prawa do otrzymania w przyszłości określonej wartości pieniężnej lub dokonania transakcji.

podaż pieniądz wirtualnego - jest on tworzony poprzez transakcje o charakterze derywaty finansowej; do takich transakcji zaliczamy:

• transakcje na stopach procentowych

• transakcje kredytowe (np. bierzemy kredyt w silniejszej walucie, a spłacamy w słabszej)

• transakcje typu Swap

Transakcja typu Swap - polega na kupnie lub sprzedaży jednej waluty za drugą z natychmiastową jej odsprzedażą lub odkupieniem w późniejszym terminie; umożliwia ona zabezpieczenie przed niekorzystnymi zmianami kursów walut przy kredytach zaciąganych w walutach obcych

Uwagi: za cholere nie mam pojecia co tak naprawde oznacza że transakcje maja charakter derywaty finansowej i o co w tym dokladnie chodzi

98. Luka inflacyjna i recesyjna w polityce gospodarczej - instrumenty działania.

Luka inflacyjna - oznacza, że w punkcie wyznaczonym wielkością produktu narodowego przy pełnym zatrudnieniu zagregowany popyt jest większy od wielkości tegoż produktu. Nadmiar popytu w stosunku do podaży prowadzi do inflacyjnego wzrostu cen. Chcąc zlikwidować lukę inflacyjną państwo powinno zmniejszyć swoje wydatki i możliwie najwięcej zwiększyć swoje przychody. Luka inflacyjna stanowi więc wskazówkę dla celowości polityki restrykcyjnej.

1 - krzywa zagregowanego popytu przed zmniejszeniem zakupów rządowych,
2 - krzywa zagregowanego popytu po zmniejszeniu zakupów rządowych
3 - krzywa równowagi między produktem narodowym a zagregowanym popytem,
A - produkt narodowy przy pełnym zatrudnieniu,
BC - miara luki inflacyjnej,
Polityka fiskalna jest bardziej skuteczna jako narzędzie zwalczania zjawisk recesyjnych, niż jako sposób chronienia gospodarki przed przegrzaniem koniunktury, ponieważ łatwiej jest zwiększać wydatki budżetowe walcząc z recesją niż ograniczać je walcząc z inflacją oraz łatwiej jest zmniejszać podatki napędzając koniunkturę niż zwiększać podatki ograniczając podaż pieniądza, a przez to zmniejszać inflację.

Działanie mnożnika inwestycyjnego i akceleratora.
Mnożnik inwestycyjny decyduje o tym, o ile wzrośnie produkt narodowy, jeśli inwestycje wzrosną o jednostkę:

Przyrost produktu narodowego = mnożnik inwestycyjny * przyrost inwestycji.

Sam mnożnik inwestycyjny przedstawia się następująco:
MPC - krańcowa skłonność do konsumpcji,
DC - przyrost konsumpcji,
DY - przyrost produktu narodowego
Wielkość mnożnika inwestycyjnego jest tym większa, im większa krańcowa skłonność do konsumpcji i im, zarazem mniejsza krańcowa skłonność do oszczędzania:
DS - przyrost oszczędności,
Warunkiem działania mnożnika inwestycyjnego jest istnienie nie wykorzystanych rezerw produkcyjnych i zasobów siły roboczej. Mnożnik inwestycyjny może działać w kierunku zwiększania produktu narodowego jak i w kierunku jego zmniejszania. Zauważmy, że aby otrzymać stałe wyniki w działaniu mnożnika wymagane jest stałe inwestowanie, a nie jednorazowy zastrzyk inwestycji.
Akcelerator. Zgodnie z zasadą akceleracji (idea przyspieszania) wzrost popytu konsumpcyjnego powoduje bardziej niż proporcjonalny wzrost inwestycji.

Luka recesyjna - pojawia się wtedy, gdy równowaga miedzy zagregowanym popytem i podażą występuje na poziomie niższym niż wynikającym z wielkości produktu narodowego przy pełnym zatrudnieniu. Miarą luki recesyjnej jest wielkość o jaką zagregowany popyt jest mniejszy od wielkości popytu równoważącego wielkość produktu narodowego przy pełnym zatrudnieniu. Pojawienie się luki recesyjnej oznacza, że państwo powinno prowadzić politykę aktywizacji życia gospodarczego.

Ceny są giętkie - ceny rosną lub spadają wraz ze zmianami podaży i popytu

Dochody są lepkie - względnie stały poziom dochodów; najbardziej podstawowym źródłem owej lepkości jest to że procedura ustanawiania lub renegocjowania płac jest rzeczą kosztowną. Kierownicy działów personalnych po prostu nie mogą renegocjować płac z każdym nowym pracownikiem, podważając za każdym razem stare porozumienia i utarte obyczaje. Koszty takich negocjacji są na tyle wysokie, że przedsiębiorstwa skłonne są zmieniać płace tylko raz do roku, albo, w przypadku związkowych umów zbiorowych, raz na trzy lata.

1 - krzywa zagregowanego popytu przed wzrostem zakupów rządowych,
2 - krzywa zagregowanego popytu po wzroście zakupów rządowych,
3 - krzywa równowagi między produktem narodowym, a zagregowanym popytem,
Punkt C odzwierciedla równowagę między zagregowanym popytem, a zagregowaną podażą w sytuacji, gdy produkt narodowy A jest mniejszy od produktu narodowego przy pełnym zatrudnieniu B, a zarazem występuje bezrobocie większe od naturalnego. Miarą luki recesyjnej jest odległość między punktami D i E. W tej sytuacji wskazane jest aby rząd zwiększył zakupy dóbr i usług o wielkość wyznaczoną luką recesyjną, co powinno pociągnąć za sobą wzrost dochodu narodowego z pkt. A do B.

Przy omawianiu likwidacji luki recesyjnej, efektów mnożnikowych i stabilizacyjnej funkcji polityki fiskalnej szczególną rolę odgrywają inwestycje autonomiczne. Są to takie przedsięwzięcia, które mogą być podejmowane niezależnie od aktualnego stanu aktywności gospodarczej i aktualnego poziomu popytu. Chodzi tu np. o budowę dróg. Zgodnie z ideą mnożnika inwestycyjnego popyt wzrośnie nie tylko o wartość nakładów przeznaczonych na budowę dróg, lecz także o wartość płac pracowników zatrudnionych przy tych inwestycjach autonomicznych, o wartość dochodów ludzi w innych gałęziach przemysłowych potrzebnych do realizacji przedsięwzięcia.

Wzrost popytu spowodowany inwestycjami autonomicznymi i efektami mnożnikowymi prowadzi do pojawienia się inwestycji indukowanych, uzależnionych od stanu aktywności gospodarczej i wielkości popytu, natomiast akcelerator wzmacnia wielkość inwestycji indukowanych. Zgodnie z ideą akceleracji wzrost popytu konsumpcyjnego pociąga za sobą więcej niż proporcjonalny wzrost inwestycji. W wypadku spadku popytu konsumpcyjnego i popytu globalnego, akcelerator działa w kierunku ograniczenia inwestycji indukowanych tym silniej im większy spadek popytu.

99. Związek polityki monetarnej i fiskalnej z kształtowaniem się ekonomicznych warunków gospodarowania.

Te dwa rodzaje polityk można uprawiać w sposób restrykcyjny (defensywny, restryktywny) lub ekspansywny.
Ekspansywna polityka monetarna (pieniężna) - polega na wzroście realnej podaży pieniądza; jej efektem jest wzrost dochodu narodowego i obniżka stopy procentowej, co powoduje ożywienie produkcji

mechanizm: wzrost podaży pieniądza (przy założeniu stałego poziomu cen towarów) powoduje obniżenie stopy procentowej, bo tylko przy niższej stopie procentowej możliwe jest zwiększenie popytu na pieniądz i wchłonięcie dodatkowej podaży pieniądza; niższa stopa procentowa pociąga za sobą zwiększenie inwestycji i dochodu narodowego, co powoduje wzrost popytu transakcyjnego na pieniądz
Restrykcyjna polityka monetarna (pieniężna) - polega na obniżeniu realnej podaży pieniądza; powoduje to obniżenie popytu inwestycyjnego, spadek popytu konsumpcyjnego i zagranicznego, spadek inflacji; restrykcyjna polityka budżetowa jest uzasadniona wówczas, gdy popyt globalny jest nadmierny, a gospodarka znajduje się na granicy wykorzystania zdolności produkcyjnych i wkracza w sferę pojawiania się wąskich gardeł hamujących wzrost dochodu narodowego
Ekspansywna polityka fiskalna - polega na obniżaniu podatków i/lub zwiększaniu wydatków rządowych bądź też finansowaniem deficytu państwa budżetu państwa za pomocą długu publicznego; jej efektem jest wzrost dochodu narodowego, wzrost stopy procentowej, cen krajowych, środków produkcji i inwestycji oraz spadek zaś cen eksportowych; ekspansywną politykę fiskalną stosujemy w okresach recesji gospodarczej

mechanizm: zwiększenie wydatków rządowych powoduje wzrost dochodu narodowego; wzrostowi dochodu narodowego towarzyszy wzrost popytu na pieniądz, co przy niezmienionej podaży pieniądza prowadzi do wzrostu stóp procentowych; wzrost stóp procentowych zaczyna hamować popyt inwestycyjny w sektorze prywatnym - pojawia się zjawisko wypierania (crowding-out) efektów ekspansywnej polityki fiskalnej; skala wypierania zależy od stopnia wpływu ekspansji wydatków budżetowych na wzrost stopy procentowej oraz od wrażliwości inwestycji w sektorze prywatnym na zmiany stopy procentowej
Restrykcyjna polityka fiskalna - nadmierny popyt globalny jest ograniczany przez zmniejszenie wydatków budżetowych, podwyższenie podatków lub obydwa te instrumenty; powoduje to obniżenie dochodu narodowego i spadek stóp procentowych spadają też ceny krajowe, środki produkcji, rosną zaś ceny eksportowe; restrykcyjna polityka fiskalna jest stosowana w okresach nadmiernego popytu globalnego

Współzależności między polityką fiskalną a monetarną przedstawia model IS-LM.

Krzywa IS wyraża możliwe kombinacje między wielkością stopy procentowej a poziomem dochodu narodowego, przy czym każda kombinacja spełnia warunek równowagi globalnego popytu z wytwarzanym dochodem narodowym.

Krzywa LM wyraża możliwe kombinacje między wysokością stopy procentowej a poziomem dochodu narodowego, przy czym każda możliwa kombinacja spełnia warunek równowagi popytu na pieniądz z jego podażą

100. Pasywna polityka fiskalna i automatyczne stabilizatory koniunktury - krzywa Laffera.

Pasywna polityka fiskalna - jest realizowana w oparciu o automatyczne stabilizatory koniunktury (czyli instrumenty polityki fiskalnej, które reagują na zmianę aktywności gospodarczej bez potrzeby podejmowania jakichkolwiek decyzji dotyczących ich użycia - działają samoczynnie)

Do automatycznych stabilizatorów koniunktury zaliczamy:

• Po stronie wpływów budżetowych - podatki (np. podatek progresywny - im wyższy dochód tym wyższa stopa opodatkowania patrz krzywa Laffera)

• Po stronie wydatków budżetowych - zasiłki dla bezrobotnych, subsydia dla rolnictwa , pomoc społeczna

Automatyczne stabilizatory powodują tendencje do powstawania nadwyżki budżetowej w okresach ożywienia gospodarczego i deficytu w okresie recesji; automatyczne stabilizatory nie są jednak w stanie oddziaływać na strukturę gospodarki i dostarczać bodźców do zmiany sytuacji w gospodarce;

Automatyczne stabilizatory koniunktury zaczynają działać wtedy, kiedy zaistnieją określone warunki gospodarcze, niezależnie od woli polityków. Są one stabilizatorami, ponieważ pomagają zwiększyć wydatki w okresach recesji, a zmniejszyć podczas boomu i inflacji. Dzieje się to przez wzrost wydatków państwa lub przez redukcję opodatkowania albo też dzięki stosowaniu w czasie recesji obydwu tych sposobów równocześnie. W okresie ekspansji, kiedy dochody i ceny rosną, stabilizatory automatyczne działają w przeciwną stronę, redukując wydatki rządu i zwiększając podatki.

Jednym z takich stabilizatorów jest progresywny podatek dochodowy od osób fizycznych. W okresach recesji ludzie zarabiają mniej i dlatego też podlegają opodatkowaniu według niższych krańcowych stóp podatkowych. W ten sposób podatek dochodowy od osób fizycznych działa dokładnie tak, jak trzeba, tzn. redukuje obciążenia podatkowe. W okresach boomu zarobki rosną, ludzie przesuwają się do wyższych przedziałów podatkowych i płacą wyższe podatki. Znów polityka podatkowa działa automatycznie, tak aby realizować cele fiskalne - wyższe podatki w okresach inflacji.

Istnieją również inne automatyczne stabilizatory koniunktury, zwiększające lub redukujące, w miarę potrzeby, wydatki rządu w celu zwalczania recesji lub inflacji. Należą do nich: zasiłki dla bezrobotnych i świadczenia socjalne. W czasach recesji wydatki rządu automatycznie zwiększają się wraz z liczbą osób, którym przysługują zasiłki dla bezrobotnych i inne świadczenia społeczne. Kiedy natomiast sytuacja gospodarcza poprawia się, wówczas bezrobocie zmniejsza się, a wydatki rządu z nim związane automatycznie maleją.

Krzywa Laffera - przedstawia zależność między stopą opodatkowania dochodów a wpływami do budżetu państwa

Krzywa ta opiera się na założenie że wpływy do budżetu państwa z podatków zależą od dwóch wielkości:

• podstawy opodatkowania

• wysokości stóp podatkowych

Wraz ze wzrostem stóp podatkowych dochody budżetu wzrastają, aż osiągną maksymalny poziom E; potem wraz ze wzrostem stóp podatkowych dochody budżetu maleją. Wynika to ze sposobu reagowania przedsiębiorców, pracowników i oszczędzających na wzrost lub spadek stóp opodatkowania. Przy niskich stopach opodatkowania przedsiębiorcy wykazują wyższą skłonność do inwestowania i wzrostu produkcji. Jednocześnie ludzie wykazują niską skłonność do unikania podatków i prowadzenia działalności nielegalnej. Zwiększenie stopy opodatkowania powoduje że łączne wpływy do budżetu rosną osiągając maksimum E - jest to optymalna stopa podatkowania, którą w praktyce bardzo trudno znaleźć i nigdy nie ma pewności jaka ona powinna być. Dalsze zwiększanie stopy opodatkowania spowoduje spadek wpływów do budżetu, gdyż przedsiębiorcy nie będą skłonni do inwestycji, a ludzie zaczną unikać płacenia podatków i prowadzić działalność nielegalną.

Nie można z góry ustalić, czy jaka stopa opodatkowania będzie zwiększać, a jaka zmniejszać wpływy do budżetu. Zależy to od:

• poziomu stopy podatkowej w punkcie wyjściowym

• siły reakcji przedsiębiorców na inwestycje

• siły reakcji ludności na ich skłonność do oszczędzania i konsumowania

• stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych gospodarki rynkowej

Jak długo wzrost stopy podatkowej powoduje zwiększone wpływy do budżetu, a dochód narodowy rośnie (lub co najmniej nie spada), tak długo taka polityka fiskalna znajduje uzasadnienie.

paradoks - w pewnym momencie przy obniżeniu stopy opodatkowania mogą się zwiększyć wpływy do budżetu (efekt wolumenowy)

101. Aktywna polityka fiskalna i nieautomatyczne stabilizatory koniunktury.

Aktywna polityka fiskalna - jest realizowana w oparciu o nieautomatyczne stabilizatory koniunktury (czyli instrumenty polityki fiskalnej, których działanie wymaga decyzji rządu); zaliczamy do nich:

1) zmiany stawek i struktury podatków,
2) zmiany wypłat przelewów (np. zwiększenie subwencji rządu dla władz lokalnych z tytułu

udziału w podnoszeniu ciężarów lokalnej pomocy społecznej),
3) zmiany wydatków na roboty publiczne.

W ramach aktywnej polityki fiskalnej wyróżniamy politykę ekspansywną i restryktywną.
polityka ekspansywna - polega na obniżaniu podatków i/lub zwiększaniu wydatków rządowych bądź też finansowaniem deficytu państwa budżetu państwa za pomocą długu publicznego; jej efektem jest wzrost dochodu narodowego oraz wzrost stopy procentowej;

ekspansywną politykę fiskalna stosujemy w okresach recesji gospodarczej

mechanizm: zwiększenie wydatków rządowych powoduje wzrost dochodu narodowego; wzrostowi dochodu narodowego towarzyszy wzrost popytu na pieniądz, co przy niezmienionej podaży pieniądza prowadzi do wzrostu stóp procentowych; wzrost stóp procentowych zaczyna hamować popyt inwestycyjny w sektorze prywatnym - pojawia się zjawisko wypierania (crowding-out) efektów ekspansywnej polityki fiskalnej; skala wypierania zależy od stopnia wpływu ekspansji wydatków budżetowych na wzrost stopy procentowej oraz od wrażliwości inwestycji w sektorze prywatnym na zmiany stopy procentowej
polityka restryktywna - nadmierny popyt globalny jest ograniczany przez zmniejszenie wydatków budżetowych, podwyższenie podatków lub obydwa te instrumenty; powoduje to obniżenie dochodu narodowego i spadek stóp procentowych

Ocena charakterystyki polityki fiskalnej

Deficyt strukturalny - deficyt przy pełnym zatrudnieniu (wg. Czyża warunkach warunkach zatrudnienia na poziomie naturalnej stopy bezrobocia czyli aktualnie ok. 8%) (w warunkach pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych); jest to deficyt potencjalny, wystąpiłby on wtedy, gdyby nie było bezrobocia; powstaje w wyniku realizacji wysokiej stopy zatrudnienia

Deficyt bieżący - bieżąca przewaga wydatków państwa nad przychodami

Deficyt strukturalny maleje, deficyt bieżący rośnie restryktywna polityka fiskalna

Deficyt strukturalny rośnie, deficyt bieżący rośnie ekspansywna polityka fiskalna

Nadwyżka budżetowa oznacza politykę pasywną - zasoby stoją (jak to Czyżu powiedział - jest to efemeryczne ;P)

W wykorzystaniu aktywnej polityki budżetowej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki budżetowej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy

102. Źródła finansowania deficytu budżetowego w polityce gospodarczej od strony monetarnej i fiskalnej.

Finansowanie deficytu budżetowego od strony monetarnej:

• Emisja dodatkowego pieniądza - państwo sprzedaje papiery wartościowe Bankowi Centralnemu za gotówkę, którą przeznacza na wydatki budżetowe; banki komercyjne i inwestorzy indywidualni mają niezmienioną liczbę papierów; zwiększa się jednak baza monetarna, a co za tym idzie - podaż pieniądza.

Finansowanie deficytu budżetowego od strony fiskalnej:

• Zaciąganie długu publicznego poprzez emisję krótkoterminowych obligacji skarbowych wydatków bonów skarbowych

• Pożyczka z zagranicy lub od innych banków (może powodować efekt wypierania z rynku kredytowego mogą być wypierani potencjalni kredytobiorcy, wydatków także wzrost stóp procentowych)

• Zwiększanie podatków

• Prywatyzacja

• Zmniejszanie wydatków budżetowych

Zwiększenie liczby wydatków z budżetu państwa powoduje, że zjawiskiem typowym dla wielu gospodarek rynkowych stał się deficyt budżetowy. Oznacza to, że wpływy budżetowe osiągane w pierwszej kolejności z podatków są mniejsze niż planowane wydatki obejmujące zarówno zakupy dóbr i usług, jak i transfery.

Deficyt budżetowy przy pełnym zatrudnieniu, zwany też deficytem strukturalnym to taka wielkość deficytu w jakim znajdowała by się gospodarka przy pełnym zatrudnieniu.

Politykę fiskalną dzielimy między innymi na ekspansywną w momencie recesji, gdzie głównym zadaniem jest ożywienie gospodarki, dokonywanie wzmożonych zakupów rządowych, zmniejszanie bezrobocia. Kończy się to z reguły deficytem czyli brakiem pieniędzy w budżecie. Im większy deficyt tym większą rząd prowadził politykę ekspansywną i zwiększył ilość zamówień rządowych.

Finansowanie deficytu budżetowego poprzez sprzedaż papierów wartościowych krajowym podmiotom gospodarczym jest to pożyczenie pieniędzy od innych podmiotów gospodarczych. Państwo sprzedaje papiery wartościowe - głównie obligacje, jako że są to papiery prawie pozbawione ryzyka i dochód z kupna i późniejszej odsprzedaży obligacji wydaje się pewny (pewniejszy niż dochód z akcji emitowanych przez inne podmioty gospodarcze). Na rzecz posiadania obligacji państwowych przemawia również to, że dochód z obligacji państwowych nie podlega opodatkowaniu oraz podlegają one innym przywilejom. Konsekwencje finansowania deficytu budżetowego po przez sprzedaż papierów wartościowych może być dwojaki:

• w okresie recesji - podmioty gospodarcze wykazują tendencje do oszczędzania, w przypadku pożyczenia pieniędzy przez rząd i zainwestowania ich przyczynia się to zwiększeniu globalnego popytu, przyczynia się to ożywieniu gospodarki,

• w okresie ożywienia gospodarczego - rządowe inwestycje mogą stać się konkurencją dla prywatnych firm chcących podobnie inwestować, dlatego może to się przyczynić do obniżenia tempa wzrostu gospodarczego,

6

---