Europejskie Prawo Administracyjne
Znaczenie europejskiego prawa administracyjnego:
Przepisy administracyjne państw członkowskich UE w danym kraju
Przepisy i zasady wyrażone w orzecznictwie, tworzące część europejskiego prawa administracyjnego, która dotyczy wykonywania prawa wspólnotowego przez instytucje europejskie
Regulacje i zasady prawa wspólnotowego określone w orzecznictwie
Organy UE i innych instytucji (1) → Prawo administracyjne UE (2) → Europejskie Prawo Administracyjne, jako normy tworzone przez organizacje europejskie (3)
Europeizacja prawa administracyjnego:
Stopniowe przyjmowanie ogólnych zasad uznanych w cywilizacji europejskiej
Brak uniwersalnego modelu administracji publicznej
Znaczenie europeizacji prawa administracyjnego:
Unowocześnienie instytucji prawnych
Wymuszenie pewnych standardów traktowania obywatela
Poprawia się i ujednolica status obywatela wobec administracji.
Europejskie tradycje prawa administracyjnego:
Francja - nakierowanie na administrację; odrębne sądownictwo administracyjne
USA, Anglia - nakierowanie na jednostkę; nie ma sądownictwa administracyjnego
Niemcy, Polska - nakierowanie na legislatora; do zadań ustawodawcy należy stworzenie procedury administracyjnej
Szwecja - nakierowanie na ombudsmana, którego zadaniem jest wyszukiwaniem cech złej administracji i ochrona obywatela przed administracją.
Kontekst ponadnarodowy:
Pojecie europejskiego prawa administracyjnego: - jest to prawo, składające się ze wspólnych zasad respektowanych przez państwa członkowskie, których źródłem jest prawo działających w Europie organizacji.
Relacje między europejskim prawem a państwem narodowym - nie można stworzyć jednego uniwersalnego modelu administracji publicznej, lecz opracować jedynie wspólne zasady.
Zasady działania i organizacji administracji publicznej:
Zasady materialne:
Praworządności - administracja działa w ramach i w oparciu o prawo
Zasada zgodności z celem ustawy - EU wkracza, gdy jest to konieczne
Proporcjonalności
Obiektywizm i bezstronność
Uzasadnione zaufanie i ochrona praw nabytych
Otwartość - działanie UE ma być zrozumiałe.
Zasady procesowe:
Dostęp do informacji
Prawo do wysłuchania
Prawo do reprezentacji i pomocy prawnej
Prawo do rozpatrywania spraw w rozsądnym terminie
Prawo do powiadomienia o treści aktu administracyjnego
Prawo do oczekiwania, że akt administracyjny zostanie wydany w rozsądnym terminie.
Prawo do dobrej administracji
Znaczenie prawa do dobrej administracji:
Obowiązek zamieszczania terminu odwoływania
Bezstronność przy wydawaniu decyzji
Podnoszenie kwalifikacji.
Dwie strony prawa do dobrej administracji - przejrzystość w procedurach
Zła administracja
Podstawy normatywne - Karta Praw Podstawowych
Europejski Kodeks Dobrej Administracji
Rekomendacja CM (Rec 2007/7)
Inne dokumenty odnoszące się do dobrej administracji
Elementy prawa do dobrej administracji.
Koncepcja GOOD GOVERNANCE - dobre rządzenie - zgodnie z modelem - administracja jest dla petenta.
EUROPAN GOVERNANCE - europejskie rządzenie - w ramach struktur UE.
Przyczyny powstania nowych standardów zarządzania publicznego:
Obszary, na których istnieją niezaspokojone potrzeby społeczne i publiczne (np. nielegalne miasteczka emigrantów we Francji)
Niedostrzeganie znaczenia aktywności Unii w zakresie zwiększenia praw jednostek oraz jakości ich życia
Wzajemne nieinformowanie się państw członkowskich, o tym, jakie czynności podejmuje UE oraz o swoich działaniach w UE
Nieznajomość różnic między organami i instytucjami UE
Brak poczucia tożsamości europejskiej.
Kryteria dobrego zarządzania, zawarte w Białej Księdze:
Otwartość
Partycypacja
Odpowiedzialność
Efektywność
Spójność.
Cele GOOD GOVERNANCE:
Budowa relacji ze społeczeństwem obywatelskim
Zwiększenie zastosowania umiejętności i praktycznego doświadczenia w działalności podmiotów regionalnych i lokalnych
Budowa publicznego zaufania w procesach decyzyjnych
Wspieranie przejrzystego definiowania celów polityki UE i zwiększanie efektywności
Ustanowienie nowych warunków do powstania unijnych agencji regulacyjnych
Ponowne zdefiniowanie roli i odpowiedzialności każdej instytucji.
Europejskie prawo administracyjne a globalne (międzynarodowe) prawo administracyjne:
Znaczenie globalnego prawa administracyjnego - prawo tworzone przez organizacje międzynarodowe i obowiązujące w państwach zrzeszonych w tej organizacji
Znaczenie międzynarodowego prawa administracji - umowy międzynarodowe między państwami.
Problemy międzynarodowego prawa administracyjnego:
Zwiększenie liczby narodowych rozstrzygnięć administracji, dotyczących nie tylko jednego państwa
Zwiększenie znaczenia umów (ochrona środowiska)
Znaczenie administracji na terenach podlegających mandatowi organizacji ONZ.
Międzynarodowe prawo administracyjne:
Podmiotowe ujęcie
Jako zbiór zasad postępowania
Kwestionowanie globalnego prawa administracyjnego
Fundamenty - akty o charakterze podstawowym
Narzędzia prawne - umowy, konwencje
Problemy
Międzynarodowe prawo administracyjne a problemy społeczne.
Komisja Europejska
27 komisarzy, po jednym z każdego państwa
Są niezależni od państw członkowskich
Posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa unijnego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych
. Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określoną dziedzinę, analogicznie do ministrów w rządzie.
W skład komisji wchodzi też wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, jako jeden z jej wiceprzewodniczących.
Kadencja komisarza - 5 lat
1 przewodniczący i 2 wiceprzewodniczących
Siedziba w Brukseli
Wybór Komisji
Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Lizbony, Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, uwzględniając wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego, przedstawia kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej, który jest następnie zatwierdzany przez Parlament Europejski.
Kompetencje Komisji
Tworzenie wniosków nowych aktów prawnych - bezpośrednia inicjatywa ustawodawcza
Tworzenie wstępnego projektu budżetu
Absolutorium udziela Parlament
Rada Unii Europejskiej
Po Traktacie z Lizbony nazwa - Rada
Skład - przedstawiciele szczebla ministralnego po jednym z każdego państwa
W praktyce są to sekretarze stanu
Kadencyjność Rady
Brak kadencji
Rada spotyka się w różnych zespołach w zależności od poruszanego problemu
Po Lizbonie - powstały Rada ds. Ogólnych, Rada ds. Zagranicznych, Rada ds. Gospodarczych i programowych, itp.
Charakter organu:
Jest to organ międzyrządowy, członkowie są ściśle związani instrukcjami z interesami i wytycznymi państw członkowskich
Posiedzenia odbywają się w Brukseli, na wniosek przewodniczącego Rady lub członka Rady
Nie jest to stały organ
Wyłączona jest jawność posiedzeń
Przewodnictwo w Radzie - Prezydencja - co 6 miesięcy sprawują po kolei państwa członkowskie
Możliwa jest prezydencja grupowa (3 państwa po sobie następujące) współpracują razem ze sobą
Przewodniczący współpracuje z COREPER - organem pomocniczym
Funkcje Rady:
Prawotwórcza - współdecydowanie z Parlamentem
To organ wykonawczy, ale i prawotwórczy
Budżetowa - wspólnie z Parlamentem określa ramy finansowe i budżetowe
Określania polityki i koordynacji - państwa uzgadniają swoją działalność w EU
Kreacyjna - powoływanie członków Trybunału Obrachunkowego, ustalanie uposażeń
Kontrolna - w niektórych instytucjach
W strefie zewnętrznej - zawieranie umów międzynarodowych
Akty prawne wydawane przez Radę:
Decyzje Rady
Trzy sposoby podejmowania decyzji przez Radę:
- zwykła większość
- większość kwalifikowana - dzielenie demograficzne
- tryb większość kwalifikowana - do 31.10.2014 - 255 głosów „za”
- od 2014 - system podwójnej większości kwalifikowanej
b) ·tryb jednomyślności
c) tryb głosowania pisemnego
Organy pomocnicze Rady:
Komitet stałych przedstawicieli (COREPER) - odpowiada za pracę Rady, przygotowuje projekty decyzji
Sekretariat Generalny - wspomaga Radę w zakresie technicznym, administrowania, na czele stoi Sekretarz Generalny.
Komitologia:
Powoływanie komitetów w danych sprawach
Komitety sprawują kontrolę nad pracami Komisji
Procedury komitetów:
Doradcza - informacyjna
Zarządzająca - zdanie komitetów jest wiążące dla Komisji Europejskiej
Regulacyjna - w przypadku odmowy przez komitet
Regulacyjno - kontrolna - decyzje dla Rady i Parlamentu.
Rada Europy:
Przepisy dotyczące organizacji i działalności organów wykonawczych Rady Europy
Przepisy dotyczące administracji i problemów kolizyjnych między państwami administrującymi
Przepisy dotyczące prawa wewnętrznego państw członkowskich Rady Europy
Akty tworzone mają charakter opiniodawczy.
Źródła europejskiego prawa administracyjnego:
Europejskie prawo administracyjne zawarte w prawie traktatowym Rady Europy
Europejskie prawo administracji zawarte w rezolucjach i rekomendacjach
Źródła:
Europejska Konwencja Praw Człowieka (zasada niedyskryminacji i równości)
Prawa traktatowe:
Europejska Konwencja o obliczaniu terminów (Bazyleja, 16.05.1972, weszło w życie w 1983)
Porozumienie Europejskie w sprawie przekazywania wniosków o przyznanie pomocy sądowej (Strassburg, 27.04.1977, - Polska tylko ten traktat przyjęła)
Europejska Konwencja o zagranicznym obrocie dokumentami, dotyczącymi spraw administracyjnych (Strassburg, 22.11.1977, kwestie języka, konsulowie, doręczenie za pośrednictwem konsula)
Europejska Konwencja o dostępie za granicą do informacji i ewidencji w sprawach administracyjnych (Strassburg, 15.03.1978)
Konwencja o udziale cudzoziemców w życiu publicznym na szczeblu lokalnym (Strassburg, 5.02.1992, cudzoziemiec - spoza UE, z państw trzecich).
Rezolucje i rekomendacje Komitetu Ministerstw Rady Europy:
Rezolucja Komitetu Ministerstw Rady Europy, dotycząca ochrony jednostki przedtaktami organów administracyjnych, odnośnie zasad:
Prawo do bycia wysłuchanym
Prawo do dostępu do informacji
Prawo do pomocy i reprezentacji (umożliwienie reprezentacji)
Prawo do uzasadnienia aktów administracyjnych (ustanowienia powodów, dla których wydano dany akt administracyjny)
Prawo do wskazania środków prawnych przysługujących przeciwko aktowi administracyjnemu - wskazanie środków zaskarżenia
Rezolucja Komitetu Ministerstw Rady Europy, dotycząca pomocy prawnej i doradztwa - 02.03.1978
Rekomendacja Rady Ministrów Rady Europy w sprawie wykonywania uprawnień dyskrecjonalnych przez organy administracji publicznej (przyznawanie wiz przez państwa)
Rekomendacja Rady Ministrów Rady Europy w sprawie środków ułatwiających dostęp do sprawiedliwości - 14.05.1981
Rekomendacja Rady Ministrów Rady Europy w sprawie dostępu do informacji przez organy publiczne - 25.11.1981
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy, dotycząca odpowiedzialności publicznej
Rezolucja Komitetu Ministrów Rady Europy o współpracy pomiędzy ombudsmanami państw członkowskich
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie instytucji ombudsmana
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy, w sprawie postępowań administracyjnych dotyczących większej liczby osób - 17.091987
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie tymczasowej ochrony sądowej, w sprawach administracyjnych - 13.09.1989
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie sankcji administracyjnych - 12.02.1991
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie przekazania osobom trzecim danych osobowych, będących w posiadaniu jednostek publicznych
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie prywatyzacji przedsiębiorstw i działalności - 18.10.1993
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie publicznych usług lokalnych oraz prawach osób, korzystających z tych usług - 01.04.1997
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie statusu urzędników w Europie - 24.02.2000
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie kodeksu postępowania urzędników - 11.05.2000
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie alternatywnych środków rozstrzygania sporów, między organami administracji publicznej a stronami prywatnymi - 05.09.2001
Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie wykonywania rozstrzygnięć administracyjnych i sądowych w zakresie administracji publicznej - 09.09.2003
Inne akty prawne Rady Europy:
Rezolucja w sprawie pomocy prawnej w sprawach cywilnych, handlowych, administracyjnych
Rekomendacja, dotycząca niezawisłości i efektywności sędziów
Rekomendacja CM/REC (2007)7 w sprawie dobrej administracji.
Podstawowe zasady ogólne Rekomendacji CM/REC (2007):
Praworządności - działanie na podstawie i w granicach prawa
Równości - zakaz dyskryminacji
Bezstronności - urzędnik powinien być bezstronny, apolityczny przy orzekaniu
Proporcjonalności - EU reaguje tylko w uzasadnionych przypadkach.
Rekomendacja zawiera:
Reguły procesowe
Normy dotyczące przebiegu postępowania
Decyzje administracyjne
Znaczenie rekomendacji - akt zawierający podstawowe uregulowania.
Organy wykonawcze Rady Europy działające w oparciu o statut:
Komitet Ministrów
Sekretariat Rady Europy
Zgromadzenie parlamentarne.
Komitet Ministrów:
- skład - przedstawiciele państw członkowskich Rady Europy, którymi są Ministrowie Spraw Zagranicznych, a ich zastępcami w razie nieobecności są członkowie rządu tych państw członkowskich.
Komitet Ministrów, a inne organy:
- wnioski Komitetu są podawane do wiadomości członkom przez Sekretarza Generalnego
- może zwracać się do państw członkowskich z prośbą o sprawozdanie w sprawie wdrożenia zaleceń
- uchwały Komitetu wymagają jednomyślności przedstawicieli głosujących, a w sprawach proceduralnych, regulacji finansowych i administracyjnych mogą być podejmowane zwykłą większością.
Sekretarz Generalny - priorytety Rady Ministrów:
Współpraca z państwami członkowskimi nad zdefiniowaniem roli i zakresu odpowiedzialności rady Europy oraz sformułowaniem jasnego mandatu tej organizacji
Umocowanie tzw. demokratycznych standardów i zapewnienia ich przestrzegania przez państwa członkowskie
Bezpieczeństwo i zapobieganie przestępczości w państwach członkowskich, szczególnie korupcji, prania brudnych pieniędzy, cyberprzestępczości, handlowi ludźmi i narkotyków
Konkretne programy w zakresie praw człowieka, demokracji, uchodźców, spójności społecznej, zagadnień kultury i środowiska
Nowe inicjatywy w dziedzinie walki z międzynarodowym terroryzmem
Kampania przeciwko torturom i poniżającemu traktowaniu
Działania zwalczające rasizm, antysemityzm i islamofobię
Promowanie równości i równego traktowania, bez względu na płeć, pochodzenie etniczne, przekonania religijne i polityczne
Zapewnienie równego i sprawiedliwego traktowania wszystkich państw, bez względu na ich zamożność, wielkość, położenie geograficzne
Budowanie efektywniejszych stosunków z UE, ONZ, OBWE oraz organizacjami regionalnymi i pozarządowymi
Ocena wyników działań zmierzających do poprawy skuteczności i widoczności Rady Europy.
Powołanie Sekretarza Generalnego i innych pracowników:
- na wniosek Komitetu Ministrów odbywa się mianowanie Sekretarza Generalnego przez Zgromadzenie Parlamentarne
- Sekretarz Generalny mianuje swoich zastępców i członków personelu Sekretariatu.
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy - zadania:
Reprezentuje europejskie regiony i zarządy miejskie
Stanowi forum, na którym wybrani przedstawiciele szczebla lokalnego i regionalnego mogą dyskutować i wymieniać się informacjami i doświadczeniami
Jest głosem doradczym Komitetu Ministrów i Zgromadzenia Parlamentarnego
Współpracuje z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami, reprezentując lokalne i regionalne samorządy
Organizuje publiczne debaty i konferencje, pragnąc dotrzeć do szerszych kręgów społeczeństwa
Przygotowuje raporty na temat stopnia rozwoju demokracji we wszystkich państwach członkowskich oraz monitoruje realizację zasad zawartych w Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego
Upowszechnia skutecznie struktury na szczeblu lokalnym i regionalnym we wszystkich państwach członkowskich Rady Europy
Analizuje stopnie rozwoju demokracji lokalnej i regionalnej w państwach członkowskich
Rozwija inicjatywy, umożliwiające efektywne uczestniczenie obywateli w postępie demokracji lokalnej i regionalnej
Reprezentuje interesy władzy lokalnej i regionalnej w kształtowaniu polityki europejskiej
Ożywia współpracę lokalną i regionalną na rzecz pokoju, tolerancji i rozwoju
Uczestniczy w wyborach lokalnych i regionalnych w charakterze obserwatora.
Skład Kongresu Regionalnego Rady Europy:
- Komisarz Praw Człowieka Rady Europy.
Prawo administracyjne a kooperacja
Typy kooperacji:
Wertykalna (pomiędzy Unią Europejską a administracjami państw członkowskich)
Horyzontalna (pomiędzy administracjami państw członkowskich)
Mieszana - wertykalno - horyzontalna (pomiędzy Unią Europejską a administracjami państw członkowskich oraz pomiędzy państwami)
Skierowana do podmiotów trzecich (pomiędzy UE lub administracjami państw członkowskich a państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi).
Sprawa wspólnotowa - sprawa, której przedmiotem jest zagadnienie normowane prawem wspólnotowym. W literaturze przedmiotu występuje również pojęcie sprawy z elementem wspólnotowym, przez którą rozumie się sprawę z elementem trans granicznym oraz pozostałe sprawy wspólnotowe.
Źródła prawa UE - traktat Lizboński - porządkuje strukturę UE, znika podział na wspólnotę (prawo wspólnotowe, I filar) i Unię Europejską (prawo unijne, II i III filar), powstanie jednej nazwy i jednego tworu - Unii Europejskiej.
Funkcje zasad ogólnych:
Wypełnienie luk prawnych
Interpretacyjna
Korygująca
Kreacyjna.
Zasady ogólne:
Praworządności i legalności
Subsydiarności (pomocniczości)
Proporcjonalności
Trójstopniowy test proporcjonalności:
Czy badany środek jest odpowiednią metodą do osiągnięcia celu
Czy zastosowane środki ograniczają się do tego, co konieczne
Czy koszty nałożone są do przyjęcia w porównaniu z osiągniętym celem.
Rozporządzenia:
- istota
- moc wiążąca
- skutki.
Dyrektywa:
- istota
- moc wiążąca
- skutki.
Prawne formy działania w prawie administracyjnym:
Definicja form działania
Akty normatywne administracyjne:
Decyzje, postanowienia
Akty prawa miejscowego
Czynności materialno - techniczne
Umowy:
Cywilnoprawne
Administracyjne.
Czynności faktycznie niewiążące np. organizowanie akcji dokarmiania.
Formy działania a źródła prawa
Formy działania to:
Decyzja,
Czynność materialno - techniczna
Umowa
Akty prawa miejscowego
Źródła prawa to:
Akty prawa miejscowego.
Decyzja
Akt administracyjny
Decyzja w prawie UE, jest źródłem prawa
Podwójna konkretność decyzji - jest adresat i konkretna sprawa.
Umowa administracyjna (w Polsce nie ma):
Opiera się na prawie administracyjnym
Stroną musi być organ
Zakres działania należy do administracji publicznej
W UE stroną jest podmiot reprezentujący UE i podmiot zewnętrzny.
Podział umów administracyjnych:
Subordynacyjne - podobne do decyzji, mówią o podporządkowaniu działań
Koordynacyjne - o podejmowaniu działań.
Czynności faktyczne - np. udzielenie informacji, rozpowszechnianie materiałów informacyjnych.
Inne formy działania w prawie administracyjnym:
Zalecenia i opinie
Programy działania
Białe i zielone Księgi.
Europejski Komitet Ekonomiczno - Społeczny:
- powstał na mocy Traktatów Rzymskich
- członkami są przedstawiciele państw członkowskich, reprezentanci ekonomiczni: pracodawcy, pracownicy i pozostałe środowiska ekonomiczne
- ma 344 członków na kadencje 5 lat,
- jest organem doradczym Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej w sprawach ekonomicznych
- Polska ma 21 członków, ilość jest zależna od liczby ludności państwa
- organy:1. Kierownicze - Przewodniczący i Prezydium, 2. Funkcjonalne - sekcje, 3. Uchwałodawcze - Zgromadzenie
- Prezydium ma kadencję 2,5 lat, ma Przewodniczącego, 2 zastępców i 34 członków
- funkcje - odpowiedzialność polityczna, wykorzystanie zasobów ludzkich i kapitałowych
- zadania - osiąganie kompromisu pomiędzy poszczególnymi grupami ekonomicznymi i wydawanie opinii
- opinie są wydawane z własnej inicjatywy, lub na wniosek PE, KE, R
Organy pomocnicze UE:
Komitet Ekonomiczno - społeczny
Komitet Regionów
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
Europejski Bank Centralny.
Komitet Regionów
- ma charakter pomocniczo - doradczo - opiniodawczy
- liczy 344 członków, którzy są wybierani przez Radę EU na 4 - letnią kadencję
- wydaje opinie w kwestiach polityki regionalnej.
Ochrona Praw jednostki w UE:
- podmioty sprawujące ochronę sądową - Europejski Trybunał Sprawiedliwości
ETS - wybór sędziego:
Wspólne porozumienie państw członkowskich
Mianowanie 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych
Sędziowie wybierają spośród siebie Prezesa na okres 3 lat.
ETS zadania:
Współpraca ze wszystkimi sądami państw członkowskich
Kontrola nad wypełnianiem zobowiązań przez państwa członkowskie - skarga o stwierdzenie uchybienia
Stwierdzenie nieważności aktu prawnego przez jedną instytucję - skarga o nieważność
Kontrola legalności zaniechania działania przez instytucje wspólnotowe
Rozpoznawanie odwołań, ograniczone do kwestii prawnych od wyroków i postanowień Sądu Pierwszej Instancji
Kontrola w drodze wyjątku w sprawie orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji w sprawie skargi przeciwko orzeczeniu Sądu do Służby Publicznej
Sąd Pierwszej Instancji (SPI) - wybór sędziego:
Wspólne porozumienie rządów państw członkowskich
Co najmniej jeden przedstawiciel z każdego państwa na okres 6 lat
Sędziowie spośród siebie wybierają Prezesa na 3 lata
Właściwości SPI:
Skargi przeciwko aktom prawnym instytucji wspólnotowych lub przeciwko zaniechaniu działania przez te instytucje
Skargi wniesione przez państwa członkowskie przeciwko Radzie, dotyczące aktów dziedzin pomocy państwa
Skargi o odszkodowanie na szkody wyrządzone przez instytucje wspólnotowe
Skargi, dotyczące umów zawartych przez UE
Skargi z zakresu wspólnot znaków towarowych.
Odwołanie:
- od orzeczeń SPI w terminie 2 miesięcy do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Sąd do Służby Publicznej:
- składa się z 7 sędziów na okres 6 lat
- obraduje w izbach z 3 sędziów
- sędziowie to byli członkowie ETS i prawnicy wybierani przez Radę
- zajmuje się sprawami z zakresu służby publicznej UE
- sąd pracy na poziomie unijnym.
Instrumenty ochrony praw pozasądowe:
Petycja do Parlamentu Europejskiego
Komisja do spraw petycji może:
Zwrócić się do Komisji Europejskiej o przeprowadzenie dochodzenia
Przekazać petycje komisji Parlamentu Europejskiego
Przeprowadzić wizyty sprawdzające lub przedstawić Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania pod głosowanie na posiedzeniu plenarnym
Podjąć inne działanie
Prawo skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich
Prawo skargi na naruszenie zasad dobrej administracji do wybranych instytucji i organów UE
Prawo skargi do Komisji Europejskiej
Stosowanie prawa wspólnot przez organy administracji publicznej państw członkowskich
Pojęcia:
- stosowania prawa - ochrona i wdrażanie w życie prawa unijnego
- specyfika stosowania unijnego prawa wspólnotowego
- stosowanie prawa unijnego przez administrację publiczną
- wykładnia norm prawnych - wykładnia celowościowa
- implementacja prawa wspólnotowego
Ogólne zasady stosowania prawa UE:
- tworzą ogólne normy postępowania
- funkcje zasad:
1. Pierwszeństwa prawa wspólnotowego - państwa członkowskie ograniczają w określonym zakresie swoje suwerenne prawa. Podmiotami nowego porządku prawnego są zarówno państwa członkowskie, jak i obywatele (orzeczenie w sprawie Van Gend & Loos)
W skutek dokonanego przez państwa przeniesienia z ich wewnętrznych porządków prawnych do wspólnotowego porządku prawnego praw i obowiązków, odpowiadających postanowieniom traktatu.
Znaczenie zasady pierwszeństwa:
- podmioty prywatne mogą powoływać się wobec organów publicznych na swoje uprawnienia wynikające z jasnych i bezwarunkowych przepisów prawa wspólnotowego, mimo, że zasada ta nie wynika wprost z prawa traktatowego ETS podkreślał, że prawo wspólnot obowiązuje państwa członkowskie.
Orzeczenie w sprawie CONSTANSO:
- związanie zasadą - prawo unijne musi być zgodne z prawem miejscowym
- związanie administracji prawem wspólnotowym.
2. Zasada efektywności prawa UE - jak najmniejszą ingerencją, zrealizować jak najwięcej celów
3. Zasada bezpośredniego skutku i bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego - uderza bezpośrednio jak bokser
Wspólne zasady ogólne i instytucje prawa administracyjnego państw europejskich
Zasady:
Praworządność
Proporcjonalność
Równość i zakaz dyskryminacji
Zgodne z prawem oczekiwania
Bezstronność
Zasada praworządności
- art.4 Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji; zgodnie z prawem, w ramach prawa.
- Organ wydając rozstrzygnięcie powinien mieć wyraźną podstawę prawną, a jego treść powinna być zgodna z obowiązującym przepisem prawnym.
- element dobrej administracji (jest to pojęcie szersze niż pojęcie praworządności)
- istnieje w Rekomendacji Rady Europy tzn., że sankcje mogą być nakładane w ramach Europy
- w państwach europejskich dotyczy źródeł prawa, czyli np. w Austrii wskazuje wyłącznie na ustawy, w Polsce na Konstytucję.
Gwarancje praworządności:
- Trybunał Stanu i Trybunał Konstytucyjny
- sądy administracyjne
- organy ścigania, Policja
- organy kontroli - NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich(w Finlandii i Norwegii jest kilku rzeczników, w Polsce, Ukrainie Rumunii jest jeden), Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Zasada proporcjonalności:
- znaczenie - UE ingeruje tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla osiągnięcia celu
- ranga aktów prawnych - Konstytucje poszczególnych państw
- art.6 EKDA - konflikt pomiędzy indywidualnym i społecznym interesem
- Rekomendacja CM/REC(2007/7) - władza administracyjna przewiduje, że powinna działać zgodnie zasadą proporcjonalności
- prawo krajowe
- sensu stricte - wskazanie na wyważenie.
Zasada równości:
- istota- równość, według kryterium, które jest społecznie uwarunkowane
- w orzecznictwie sądowym
- zakaz dyskryminacji z powodu rasy, płci, religii
- odstępstwo od zasady równości - pozytywna dyskryminacja - ma za zadanie równanie szans
- w ustawodawstwie krajowym, np. w Polsce, Łotwie.
Zasada zgodnego z prawem oczekiwania:
- istota - urzędnik uwzględnia uzasadnione i słuszne oczekiwania jednostki, które wynikają z działań podejmowanych przez daną instytucję w przeszłości
- przestrzeganie praktyk administracyjnych
- urzędnik ma przedstawić na piśmie powody, jeżeli nie przestrzega obowiązujących praktyk administracyjnych ( ma działać konsekwentnie w ramach praktyki administracyjnej)
- udzielanie porady, dotyczącej możliwego sposobu postępowania przez urzędnika
- zakaz podejmowania środków działających wstecz
- zakaz ingerencji w prawa nabyte, z wyjątkiem okoliczności uzasadnionych interesem publicznym (wywłaszczenie)
- przewidywanie rozsądnego czasu wejścia w życie przepisu (min. 14 dni vacatio legis)
Zasada bezstronności
- istota - urzędnik powinien być rzetelny i bezstronny, apolityczny
- w prawie państw obcych
- w dokumentach europejskich
- wyłączenie urzędnika - obligatoryjne i fakultatywne
Pojęcie aktu administracyjnego
Akt administracyjny:
- rezolucja 77(31) -to akt podejmowany w celu ochrony osób fizycznych lub prawnych w postępowaniu administracyjnym, mający charakter indywidualny, podejmowany w celu wykonywania władzy publicznej i który w sposób bezpośredni wpływa na prawa
- jest to każde działanie lub bezczynność administracji, do którego zobowiązuje przepis prawa
- szerokim znaczeniu - dotyczy kontroli sądowej, wskazuje, że zakres kontroli jet duży, gdyż obejmuje nie tylko akty administracyjne
Akty prawne:
- zarówno indywidualne i normatywne oraz czynności faktyczne administracji podjęte w celu wykonywania władzy publicznej, które mają wpływać na prawa i obowiązki osób fizycznych i prawnych. Obejmuje różne rodzaje aktów i czynności faktycznych, które mogą, ale nie muszą wywoływać skutki prawne.
Akty administracyjne w państwach europejskich:
- Polska - pojęcie doktrynalne
- Niemcy i na Litwie - przez przepisy prawne (na Litwie określone ogólnie, w Niemczech - dokładnie)
Pojęcie decyzji administracyjnej:
- Rekomendacja CM/REC (2007) 7 zawiera dwa znaczenia:
1. decyzje reglamentacyjne - są to normy generalne (regulatory)
2. decyzje niereglamentacyjne - są to normy indywidualne (non regulatory)
- pojęcie decyzji zawarte w Rekomendacji nie jest tożsame z pojęciem decyzji w prawie polskim i w prawach krajowych wielu państw europejskich.
Uznanie administracyjne:
- w toku wydawania decyzji organ administracyjny może podjąć decyzję na tak lub na nie, gdyż takie możliwości daję mu konkretny przepis
- uznanie to pojęcie nieostre
Etapy podejmowania decyzji:
- czytanie prawa
- szukanie norm prawnych odpowiednich do sytuacji
- subsumcja - czy norma prawna podchodzi pod zaistniałą sytuację
- uznanie administracyjne - organ może - ostatni etap wydawania decyzji, a pojęcie niedookreslone na pierwszym miejscu i spełnienie przesłanki w pojęciu niedookreślonym wyklucza uznanie administracyjne
- Rekomendacja R/80/2 określa granice dyskrecjonalnej władzy organów
Organ wykonujący kompetencje dyskrecjonalne:
- nie dąży do osiągnięcia innego celu, niż ten, dla którego został ustanowiony
- kieruje się zasadą obiektywności i bezstronności, biorąc pod uwagę, jedynie kluczowe okoliczności konkretnej sprawy
- przestrzega zasad równości wobec prawa, unikając niesprawiedliwego dyskryminowania
- utrzymuje właściwą reakcję pomiędzy skutkami, jakie decyzja może wywołać, w zakresie praw, obowiązków i interesów osoby, a celem
- wydaje decyzje w rozsądnym czasie, mając na względzie przedmiotową sprawę
- stosuje ogólne zasady administracyjne w sposób konsekwentny, mając na względzie okoliczności konkretnej sprawy
Tryb postępowania:
- organ powinien opierać się na prawie, a każde rozstrzygnięcie powinno być uzasadnione
- stosować zasady ogólne
- kontrola aktów uznaniowych - kontroli podlega przepis prawny, na podstawie którego wydano rozstrzygnięcie.