OTOCZENIE WEWNĘTRZNE:

• Właściciele - osoby dysponujące prawem własności w stosunku do organizacji:

• osoba

• wspólnicy

• indywidualni inwestorzy

• inne organizacje

• Pracownicy - osoby zatrudnione w firmie

• pracownicy stali

• związki zawodowe

• pracownicy okresowi

• Zarząd - organ sprawujący władze w firmie wybrany przez akcjonariuszy i powołany do nadzoru nad ogólnym zarządzanie firmą:

• zapewnić prowadzenie firmy w sposób, który najlepiej służy interesom akcjonariuszy

• Otoczenie fizyczne - miejsce realizacji zadań przez firmę:

• siedziba

• open space

• plant

STOSUNKI POMIĘDZY ORGANIZACJĄ I JEJ OTOCZENIEM

Organizacje są systemami otwartymi, więc na wiele różnych sposobów wchodzą w interakcje z różnymi wymiarami otoczenia organizacji.

Do opisu sposobu oddziaływania otoczenia na organizacje można użyć trzech podstawowych charakterystyk:

• zmienności i złożoności otoczenia

• sił konkurencyjnych

• zakłóceń otoczenia

STOSUNKI POMIĘDZY ORGANIZACJĄ I JEJ OTOCZENIEM

ZMIENNOŚCI I ZŁOŻONOŚCI OTOCZENIA

Otoczenie organizacji można opisywać dwoma wymiarami:

• stopień zmienności

• stopień jednorodności

SIŁY KONKURENCJI:

Pięć sił konkurencji:

• zagrożenie ze strony nowych firm

• zależne od typu organizacji

• rywalizacja ze strony konkurentów

• istota konkurencyjnych stosunków między firmami

• zagrożenie substytutami

• siła nabywców

• zakres w jakim nabywcy wywierają wpływ na dostawców

• siła dostawców

Zakłócenia w otoczeniu:

• wypadki

• katastrofy

• akty sabotażu

SPOSOBY PRZYSTOSOWANIA SIĘ ORGANIZACJI DO SWOJEGO OTOCZENIA

ORGANIZACJA MECHANISTYCZNA

Sztywna i biurokratyczna forma projektu najbardziej stosowna w stabilnym otoczeniu.

Organizacją mechanistyczną najczęściej można spotkać w stabilnym otoczeniu. W warunkach wolnych od niepewności organizowano strukturę działalności w sposób raczej przewidywalny za pomocą reguł, wyspecjalizowanych stanowisk pracy i scentralizowanej władzy formalnej. Choć oczywiście nie ma otoczenia zupełnie stabilnego.

Organizację organiczną natomiast częściej można spotkać w otoczeniu niestabilnym i nieprzewidywalnym, w którym ciągłe zmiany i niepewność zwykle dyktują znacznie wyższy poziom płynności i elastyczności.

Model mechanistyczny cechuje się:

• Zadania są wysoce rozczłonkowane i wyspecjalizowane; niewiele uwagi przywiązuje się do wyjaśnienia relacji pomiędzy zadaniami i celami organizacji.

• Zadania są na ogół zdefiniowane w stosunkowo sztywny sposób i zmieniane tylko formalnie przez najwyższe kierownictwo.

• Specyficzna definicja ról (prawa, obowiązki oraz metody techniczne zapisane dla każdego członka).

• Hierarchiczna struktura kontroli, władzy i komunikacji. Sankcje wynikające z umowy o pracę pomiędzy pracownikami i organizacją.

• Informacje istotne dla sytuacji i działalności operacyjnej organizacji formalnie zastrzeżone dla dyrektora naczelnego.

• Komunikacja odbywa się przede wszystkim pionowo, pomiędzy przełożonymi i podwładnymi.

• Komunikacja przybiera głównie formę poleceń i decyzji wydawanych przez zwierzchników oraz informacji i próśb o decyzję wysyłanych przez podwładnych.

• Naciski na lojalność wobec organizacji i posłuch wobec przełożonych.

• Znaczenie i prestiż towarzyszą identyfikacji z organizacją i jej członkami.

ORGANIZACJA ORGANICZNA

Płynny i elastyczny projekt, najbardziej właściwy dla niestabilnego i nieprzewidywalnego otoczenia.

Model adaptacyjno-organiczny charakteryzuje się:

• Zadania są bardziej niezależne; duży nacisk kładzie się na uzgodnienie zadań i celów organizacji.

• Zadania są stale dostosowywane i przeformułowywane w drodze interakcji z członkami organizacji.

• Uogólniona definicja ról (członkowie przyjmują ogólną odpowiedzialność za wykonanie zadania, wykraczającą poza indywidualną definicję roli).

• Sieciowa struktura kontroli władzy i komunikacji. Sankcje wynikające bardziej ze wspólnoty interesów, niż ze stosunków umownych.

• Przywódca nie jest z założenia uważany za wszechwiedzącego; ośrodki wiedzy rozsiane są po całej organizacji.

• Komunikacja odbywa się zarówno pionowo, jak i poziomo w zależność, od tego, gdzie znajduje się potrzebna informacja.

• Komunikacja przybiera głównie formę informacji i rady.

• Zaangażowanie w realizację celów organizacji bardziej cenione niż lojalność i posłuszeństwo.

• Znaczenie i prestiż powiązań z otoczeniem zewnętrznym i fachowej wiedzy.

SKUTECZNOŚĆ ORGANIZACJI A OTOCZENIE

Sprawność oznacza mądre zastosowanie zasobów bez niepotrzebnego marnotrawstwa, skuteczność oznacza robienie właściwych rzeczy. Jeżeli rozpatrywać to w kontekście wzajemnego oddziaływania organizacji i ich otoczenia, okazuje się, że skuteczność jest związana z tym. Na ile dobrze organizacja rozumie, reaguje i wpływa na swoje otoczenie.

Modele skuteczności organizacji:

• podejście systemowo-zasobowe

• skuteczność koncentruje się na zakresie w jakim jest w stanie zapewnić sobie potrzebne zasoby

• podejście od strony procesów wewnętrznych

• bezkonfliktowe i sprawne wykonywanie operacji

• podejście celowe

• koncentracja na stopniu osiągnięcia celów

• podejście uwzględniające strategicznych zwolenników

• zaspokajanie potrzeb grup zainteresowanych sukcesem

ORGANIZACJA:

1. W znaczeniu rzeczowym:

1. Obiekt, który można odróżnić od innych ze względu na jego cechy charakterystyczne.

2. W znaczeniu atrybutowym:

1. Jest cechą przedmiotów złożonych, nazywaną zorganizowaniem

• Grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów,

• Całość, której składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości,

• Ustrukturalizowany, czyli uporządkowany w pewien sposób, system społeczno techniczny.

Podstawowe podsystemy organizacji:

• Podsystem celów i wartości:

• Określający misję, jaką organizacja spełnia „na zewnątrz” czyli w otoczeniu, w którym działa i „do wewnątrz” czyli wobec swych uczestników.

• Podsystem psychospołeczny:

• Zawiera uczestników organizacji, ich motywacje, postawy, wartości, kulturę oraz więzi społeczne występujące pomiędzy nimi.

• Podsystem struktury:

• Obejmuje formalne zasady podziały zadań, uprawnień informacji oraz władzy i odpowiedzialności w organizacji

• Podsystem techniczny:

• Stosowane organizacji technologie, umiejętności techniczne (know how), maszyny urządzenia, budynki i ich wyposażenie

• Podsystem zarządzania:

• Obejmuje mechanizmy koordynacji i uzgodnienia pozostałych podsystemów w procesach podejmowania decyzji

Podstawy zarządzania wykład 2

09.03.09

- 4 -

---