2025

„Zarządzanie finansowaniem

w finansach osobistych -

kredyty i zadłużenia”

Przygotowały:

Anita Darżnik

Karolina Dmowska

Marta Nosińska

Martyna Walkowska

Karolina Żygieło

Definicja

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z od odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Dług jest to obowiązek spełnienia jakiegoś świadczenia na rzecz innej osoby. Długiem jest zatem wszystko to, czego może od zobowiązanego (dłużnika) żądać osoba uprawniona (wierzyciel): zapłata sumy pieniężnej; pomalowanie pokoju; zwrot rzeczy.

Klasyfikacja ze względu na walutę kredytu:

kredyty złotówkowe
kredyty dewizowe

Klasyfikacja ze względu na okres wykorzystania i spłaty kredytu:

kredyty krótkoterminowe - do 1 roku
kredyty średnioterminowe - od 1 roku do 3 lat
kredyty długoterminowe - powyżej 3 lat

Klasyfikacja ze względu na przeznaczenie kredytu:

kredyty na działalność gospodarczą (obrotowe i inwestycyjne)
kredyty dla ludności (konsumpcyjne)

Klasyfikacja ze względu na sposób zabezpieczenia:

kredyt lombardowy
kredyt hipoteczny

Klasyfikacja ze względu na formę kredytu:

kredyt w rachunku bieżącym
kredyt w rachunku kredytowym
kredyt dyskontowy
kredyt akceptacyjny
faktoring
leasing

Kredyty dla ludności (konsumpcyjne) - cechą charakterystyczną tego kredytu jest jego charakter konsumpcyjny, a co za tym idzie osoba kredytobiorcy, którym jest konsument. Przedmiotem tego kredytu są towary konsumpcyjne jak np. samochody, telewizory, lodówki. Kredytobiorca nie dysponując odpowiednimi środkami własnymi, może dzięki uzyskaniu kredytu nabyć potrzebne mu towary. Producenci i sprzedawcy towarów konsumpcyjnych, zwłaszcza trwałego użytku, mogą dzięki temu kredytowi poszerzyć krąg odbiorców. Tak więc obustronne zainteresowanie kredytowaniem zakupów konsumpcyjnych przez banki wpływa na stosowanie różnych sposobów udzielania, spłaty i zabezpieczenia zwrotności kredytów konsumpcyjnych.

Są one udzielane w postaci :

kredytów gotówkowych, gdy kredytobiorca otrzymuje gotówkę bezpośrednio lub za pośrednictwem swego rachunku bankowego,
kredytów bezgotówkowych, które są przekazywane określonemu sprzedawcy na opłacenie zakupionych przez kredytobiorcę towarów.

Jeśli za kryterium podziału przyjmiemy warunki spłaty, to możemy rozróżnić :

kredyty spłacane jednorazowo,
kredyty spłacane ratami, czyli konsumpcyjne kredyty ratalne.

Poduszka finansowa- co to?

Poduszka finansowa są to oszczędności odłożone na przyszły, nieznany okres. Jej podstawowe przeznaczenie, to pokrywanie naszych stałych kosztów w okresie, gdy nie będziemy zarabiać. Utrata pracy, wypadek zmuszający nas do poniesienia kosztów drogiej operacji (o ile chcemy być obsłużeni przez najlepszych fachowców), inne nieprzewidziane okoliczności prowadzące do przejściowych problemów finansowych. Poduszka będzie nam także niezbędna, w przypadku, gdy podejmiemy świadomą decyzję o porzuceniu dotychczasowej pracy i rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej. Będzie finansować nasze życie, np. w okresie poszukiwania nowej pracy.

Jak duża powinna być taka poduszka?

To zależy od tego, jak duża jest nasza rodzina, ile osób jest na utrzymaniu, ile osób zarabia. Jeżeli tylko mężczyzna zarabia i utrzymuje całą rodzinę składającą się z żony i kilkorga dzieci, to wiadomo, że poduszka ta musi być grubsza. Standardowo przyjmuje się, że powinniśmy w niej zgromadzić ekwiwalent 3-6 miesięcznych kosztów. Jednak trzeba na to patrzeć przez pryzmat swoich wydatków. Przez “ekwiwalent kosztów” można rozumieć średnią, miesięczną kwotę wydatków uwzględniających zarówno wydatki regularne, jak i nieregularne. W przypadku tych ostatnich wystarczy zsumować wszystkie takie wydatki ponoszone przez cały rok i podzielić je przez 12, aby wiedzieć ile “kosztują” nas one co miesiąc. W ten sposób możemy określić, jak duża powinna być poduszka, którą chcemy zbudować.

Gdzie umieścić?

Możemy ją umieścić np. na lokacie w banku, koncie oszczędnościowym.

Schemat 1

0x08 graphic
0x01 graphic

Źródło: opracowanie własne

Przyjemność czy konieczność?

Wydatki z reguły powinny być przemyślane. Warto zastanowić się, czy wydatek, który planujemy sklasyfikujemy jako przyjemność czy konieczność. Zanim zaciągniemy jakieś zobowiązanie warto poświęcić chwilę refleksji, by rozważyć czy my lub nasza rodzina jest w stanie obyć się bez tego, co zamierzamy nabyć. Czy ten zakup to ułatwienie życia, czy może jedynie czysta konsumpcja i rozrywka? Przyjemności są potrzebne w życiu, ale dobrze gdy finansuje się je z nadwyżek, bez ryzykowania dla nich bezpieczeństwa finansowego naszego lub naszej rodziny w przyszłości.

Finansowanie bieżącej konsumpcji

W przypadku zaciągnięcia zobowiązania przenosimy finansowanie konsumpcji na okresy przyszłe.

Karta kredytowa

Do tego celu możemy używać karty kredytowej. Karta kredytowa to karta płatnicza, na którą środki są przekazywane przez bank w ramach przyznanego nam limitu kredytowego.

Zasady działania kart kredytowej

Jeśli chodzi o kwestię spłacania karty kredytowej, to najpierw musimy dobrze zrozumieć dwa pojęcia: okres rozliczeniowy oraz okres spłaty zadłużenia.

Okres czy też cykl rozliczeniowy to zazwyczaj trzydzieści dni w trakcie których możemy korzystać z „dobrodziejstw” karty kredytowej. Natomiast okres spłaty zadłużenia to zazwyczaj dwadzieścia parę dni, jakie mamy na oddanie bankowi pożyczonych pieniędzy w cyklu rozliczeniowym.

Duże inwestycje

Jeśli nasz cel należy to tej kategorii np. kupno domu, mieszkania lub samochodu to mamy do wyboru… Patrz: wyżej

Leasing

Jest to umowa cywilnoprawna ramach, której jedna ze stron umowy (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania z określonej rzeczy na pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).

Chwilówki

Chwilówki, czyli szybkie pożyczki bez zbędnych formalności to propozycje parabanków przygotowane właśnie na okazję nieoczekiwanych wydatków. Jeśli Twoja zdolność kredytowa nie jest w najlepszej formie, albo po prostu zależy Ci na czasie możesz skorzystać z oferty biorąc kredyt na dowód. W tradycyjnym banku procedura taka trwać może nawet do trzech miesięcy, a zaświadczenia o wysokości dochodów oraz zaciągniętych obciążeniach bankowych są konieczne.

Zakupy na raty

Elektromarkety co rusz kuszą kolejnymi promocjami sprzętu AGD i RTV na raty „zero procent”. Mimo, że zawsze chodzi o kredyt ratalny, to definicja nieoprocentowanych rat może być bardzo szeroka. Od braku samych odsetek daleko jeszcze do darmowego kredytu. Dojść może wiele dodatkowych opłat, w wyniku czego całkowity koszt poszybuje do 20 proc. w skali roku lub więcej.

Najczęściej do nieoprocentowanych kredytów ratalnych dołącza się ubezpieczenie. Może obejmować ono utratę życia, inwalidztwo, a w bogatszym pakiecie nawet utratę pracy. I choć taka polisa wcale nie musi być obowiązkowa, to sprzedawcy staną na głowie, abyśmy ją wykupili.

Na tym jednak lista możliwych kosztów się nie kończy. Udzielenie kredytu może być obarczone kilkuprocentową prowizją lub może wymagać podpisania umowy o kartę kredytową. Naturalnie ta ostatnia także jest płatna, w granicach kilku złotych miesięcznie. Zdarzają się także przypadki, w których sklep uzależnia przyznanie kredytu ratalnego od wykupienia dodatkowej gwarancji dla nabywanego sprzętu.

Długa lista dodatkowych kosztów, jakimi mogą zostać obciążone zakupy na raty "zero procent” sprawia, że niejednokrotnie skorzystanie ze zwyczajnego kredytu bankowego będzie rozwiązaniem bardziej opłacalnym.

Spirala zadłużenia - współczesny problem wielu Polaków

Jest to mechanizm nadmiernego zadłużania. Pożyczkobiorca zaciąga kolejne kredyty w części przeznaczone na sztucznie zwiększoną konsumpcję, a częściowo, żeby obsłużyć poprzednie długi. W tej sytuacji kredytobiorca wpada w pułapkę zadłużenia ponieważ zobowiązania kumulują się i pożyczkobiorca w pewnym momencie nie jest już w stanie ich obsłużyć.

Do sytuacji narastania spirali zadłużenia dochodzi wtedy, gdy kredytobiorca z dobrą historią kredytową w jakimkolwiek celu (także w celu zaspokojenia innych wierzycieli) - otrzymuje pożyczkę gotówkową na którą go nie stać.

Przykład

Przychody w rodzinie Kowalskich wynoszą 7 tys. zł brutto miesięcznie. W październiku 2014 roku zaciągnęli kredyt na 2 lata ze stałą ratą w wysokości 10 tys. zł na poprawę płynności finansowej swojego budżetu domowego. Oprocentowanie kredytu wynosi 14 %. W tym samym miesiącu niespodziewanie pan Kowalski stracił pracę w wyniku czego miesięczne przychody zmniejszyły się o 3,5 tys. zł.

Rodzaj zadłużenia	Wysokość zadłużenia	Wysokość oprocentowania	Rata
Kredyt gotówkowy	10000	14%	480
Pożyczka od rodziny	1000	-	-
Karta kredytowa	2000	13%	260
Pożyczka w instytucji parabankowej na 45 dni	2500	RRSO - 638,74%	3199 - kwota płacona w całości po 45 dniach

Źródło: opracowanie własne

Co robić, aby nie wpaść w spiralę zadłużenia?

oceń, czy rzeczywiście potrzebujesz kredytu
oceń realnie swoją zdolność kredytową
oceń swoją pozycję na rynku pracy
unikaj pożyczania pieniędzy poza instytucjami bankowymi

Co zrobić, gdy wpadniemy w spiralę zadłużenia?

nie pożyczać więcej pieniędzy
podjąć dodatkową pracę po godzinach
szukać źródeł oszczędności
podjąć negocjacje z instytucjami bankowymi, w których zaciągnęliśmy kredyty
spłacać najpierw te zadłużenia, które maja najwyższe oprocentowanie
ubiegać się o kredyt konsolidacyjny

Kredyt konsolidacyjny

To połączenie wszystkich swoich zobowiązań kredytowych w jedno dzięki czemu, obniża się koszty obsługi kredytowej, ponieważ kredyt ten obsługiwany jest przez jeden bank. Zamiast kilku rat kredytu, spłaca się jedną w ciągu miesiąca. Zwykle jest ona niższa niż suma poprzednich rat zobowiązań kredytowych, ponieważ kredyt ten jest niżej oprocentowany, niż na przykład kredyt gotówkowy czy samochodowy, co również przynosi oszczędności dla kredytobiorców.

Kredyt konsolidacyjny nie jest jednak kredytem oddłużeniowym, co oznacza, że mogą go zaciągnąć tylko Ci kredytobiorcy, którzy nie zalegają ze spłatą rat kredytów i pożyczek.

Efekt kuli śniegowej

0x01 graphic

Pierwszym krokiem jest uszeregowanie pożyczek od najmniejszej do największej, a następnie ustalenie najmniejszej kwoty jaką można spłacić.

W momencie kiedy spłacimy całkowicie jeden z długów kwotę, którą co miesiąc przeznaczaliśmy na ratę przeznaczamy na spłacanie kolejnego na liście zobowiązania. W rubryce nowa kwota spłaty wpisujemy stałą ratę powiększoną o kwotę raty poprzedniego długu. W ten sposób spłacamy wszystkie zobowiązania.