Wykład 1

06.03.2011

Literatura:

• Jacques Attai - „Zachód 10 lat przed totalnym bankructwem?”

• John Gray - „Finansowy kataklizm - koniec wieku chciwości”

• John Taylor - „Zrozumieć kryzys finansowy. Przyczyny, skutki, interpretacje”

• James Harold - „Koniec globalizacji. Czego nauczył nas wielki kryzys”

• Jean Ziegler - „Nienawiść do zachodu”

• Agata Ziętek - „Międzynarodowe stosunki kulturalne. Podręcznik akademicki”.

• Max Otte - Kiedy nadchodzi kryzys”

Dodatkowo:

• Huntington - „Zderzenie cywilizacji”

• Naomi Klein - „Doktryna szoku”

Kryzys:

1. w skali micro - kryzys w przedsiębiorstwie

2. w skali meco - kryzys finansowy na poziomie państw

3. w skali globalnej - kryzys finansowy w latach 2007 - 2008

Rozumienie kultury:

1. Potoczne a naukowe

Potoczne

Wynika z własnego doświadczenia, z własnych przekonań; bycie kulturalnym (stosowne zachowanie, nie klnie w miejscach publicznych); kultura bywa utożsamiana ze sztuką.

Naukowe

Narzędziowy opis rzeczywistości, empiria, zastosowanie narzędzi

2. Wąskie a szerokie

Wąskie

Kultura to tyle co sztuka

Szerokie

To tyle, co antymonia świata przyrody - wszystko poza światem przyrody jest kulturą.

3. opisowe a normatywne

Opisowe

Jak wyglądają wzory zachowań w rzeczywistości

Normatywne

Jak być powinno (bez rozpoznania rzeczywistości)

Definicje kultury

• charakterystyczny styl życia danego ludu, społeczeństwa; sposób na życie

• całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, zwyczaje a także umiejętności nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa

• wszystko, czego uczymy się w trakcie życia społecznego i co jest przekazywane poprzez pokolenia społeczne dziedzictwo członków społeczeństwa

• świadomie społecznie przekazywane dziedzictwo wytworów i wiedzy, przekonań, wartości, normatywnych oczekiwań, które to dziedzictwo pomaga członkom społeczeństwa radzić sobie z problemami

• określa i udostępnia członkom społeczeństwa język, którym mówią, wartości, którym są wierni, przekonania kierujące zachowaniem i praktyczne sposoby postępowania. Kultura kształtuje życie społeczne i nadaje mu odpowiednią strukturę.

• Sposób życia ludzi. To, co jest przekazywane z pokolenia na pokolenie poprzez nauczanie.

• Zespół zjawisk takich, jak: idee, ideologie, światopogląd, zachowania, rytuały, myśli, emocje.

Składniki kultury

Kulturę dzielimy na materialną i niematerialną

• materialna - każdy fizyczny przejaw życia ludzi jest częścią kultury materialnej

• niematerialna - duchowe wytwory społeczeństwa; przekazywane z pokolenia na pokolenie

1. wiedza - zbiór pojęć opartych na wnioskach pochodzących z doświadczenia empirycznego

2. przekonania - poglądy nie poparte odpowiednią wiedzą empiryczną w takim stopniu, który umożliwiałby uznanie ich za niewątpliwie prawdziwe

3. wartości - abstrakcyjne pojęcia o tym, co społeczeństwo uważa za dobre, słuszne i pożądane, piękne. Stanowią kontekst, w którym są ustanawiane i uzasadniane normy społeczne. Są podstawą oceny działań społecznych i dlatego kształtują nasze wybory (pośrednio poprzez system norm)

4. normy - podstawa zachowań rutynowych. Zachowanie jest poddawane strukturze norm, przepisów i regulacji społecznych, nakazujących właściwe zachowanie w konkretnych sytuacjach. Struktura norm społecznych dzieli się na:

1. zwyczaje - rutynowe czynności życia codziennego

2. obyczaje - normy uważane za najistotniejsze dla funkcjonowania społeczeństwa i życia społecznego jako całości

3. prawa - normy ustanowione i wymuszane przez władzę polityczną społeczeństwa.

- ustawodawstwo - prawa spisane i skodyfikowane

- prawa zwyczajowe - prawo w formie ustnej

5. znaki i symbole

1. znaki naturalne - mają wewnętrzny immanentny związek z tym, co przedstawiają; odzwierciedlają rzeczywistość

2. Znaki konwencjonalne (symbole) - arbitralnie stworzone przedstawienia, które zyskują znaczenie dzięki umowie (konwencji społecznej)

- przedstawienia: słowa, gesty, przedmioty, obrazy

Wykład 2

20.03.2011

Odzwierciedlenie rzeczywistości

Znaki konwencjonalne - są arbitralnie stworzonymi przedstawieniami, które zyskują znaczenie dzięki umowie, inaczej konwencji społecznej. Słowo, gesty (przedstawienia), przedmioty, obrazy. System walutowy jest konwencjonalny.

Zróżnicowanie kultur

Subkultury (podkultury)

Wzory subkulturowe nadają grupie wyraźną tożsamość i styl. Odróżnia to od całości społeczeństwa, którego jest integralną częścią. W ramach subkultury możemy mówić także o odrębnych specyficznych formach dla podkultury. Sposoby porozumiewania się umożliwiają także szybszą komunikację wewnątrz podgrupy.

Kontrkultury

Kultury alternatywne. Gdy wzorce kulturowe podgrupy to nie tylko różnice, ale i przeciwne wzorce społeczeństwa. Ucieleśniają przekonania, wartość, normy i style życia, które są wyraźnym przeciwieństwem tych, które wyznaje społeczeństwo jako całość, np. w sztuce (teatr awangardowy).

Relatywizm kulturowy

Możemy mówić.. .w tym żadna praktyka kulturowa nie jest wewnętrzne zło lub dobro. Każde należy rozumieć w kontekście jej miejsca w większej konfiguracji kulturowej. Relatywizm kulturowy to ten, który rozumie, szanuje, docenia inne kultury.

Etnocentryzm

Zjawisko przeciwstawne relatywizmowi. Traktowanie własnej kultury jako moralnie wyższej od innych kultur. Ocenianie innych kultur według własnych standardów.

Różnice między społeczeństwami w aspekcie zróżnicowania kulturowego.

W aspekcie budowania związków między członkami społeczeństwa.

Kształty więzi społecznych, wzajemne relacje, zależności.

Różnice w kulturze materialnej

- formy siedzib mieszkalnych, środki transportu.

W Egipcie domy bez dachów, domy zakopiańskie.

Środki transportu - w Szwecji rowery.

Różnice w kulturze niematerialnej

Kryterium - wartości i normy określające zachowania. Wedle tego kryterium można podzielić kulturę na:

• Dionizyjską - Dionizy (gorączkowa aktywność, podwyższony poziom emocji, współzawodnictwo).

• Apolińską - Opalin. (spokojna rezerwa, dystans, trzeźwość, opanowanie, chłód w podejściu, podkreślanie wyższości działań zbiorowych nad indywidualnymi.)

1934 r. - dokonano podziału w kulturze socjologicznej

Kultura (plemię …., Ziemi)

Czynniki różnicujące społeczeństwo:

- historia społeczeństwa

- położenie geograficzne (np. społeczeństwa wyspiarskie, kontynentalne - odcięte od morza, równikowe, Himalaje)

- sytuacja społeczna

Powstawanie kultury

Kultura jest tworem zbiorowym. Powstaje i rozwija się w efekcie kontaktu między ludźmi. Pomysł jednostki jest częścią kultury wówczas, gdy zostaje przyjęty przez innych i wprowadzony w obieg społeczny.

Kultura jest zakorzeniona w zorganizowanych strukturach społecznych. Tworzą je jednostki (aktorzy) i organizacje, które potrzebują zasobów:

• materialnych

• finansowych

• ludzkich

• informacyjnych

• instytucjonalnych

• politycznych

Dziedziny kultury:

• literacka

• muzyczna

• ekonomiczna (współczesna)

• społeczna

• polityczna

• symboliczna

• masowa (popularna)

• elitarna

• bytu (ekologiczna)

Przekaz kulturowy - rodzaje:

• Przekaz bezpośredni - to układ osobistych relacji społecznych w rodzinach, w grupach koleżeńskich, społecznościach lokalnych. Cechą charakterystyczną jest spontaniczność.

• Przekaz bezpośredni, ale zapośredniczony (sprofesjonalizowany) - relacje twórcy / odbiorcy. Relacje poddawane są poszczególnym regułom i odbywają się w obrębie instytucji, np. teatr.

• Przekaz pośredni - kiedy kontakt między twórcą a odbiorcą odbywa się za pośrednictwem druku, radia, telewizji, Internetu.

Ład kulturowy

Inaczej - porządek. Aby zaistniał ład kulturowy, musi być tworzony i odtwarzany. Aktorzy - jednostki które tworzą i odtwarzają ład kulturowy posługują się zasobami. Systemy tworzonych kodów kulturowych pozostają w zależności od zasobów materialnych i organizacyjnych. Zasoby organizacyjne to sposób budowy struktur społecznych. Porządek kulturowy jest zakotwiczony w strukturach instytucjonalnych. Obracają się wokół dóbr materialnych, pieniędzy, przywództwa, sieci komunikacyjnych i możliwości organizacyjnych. Ład kulturowy określa sposób, w jaki są konstytuowane stosunki społeczne, inaczej określa alokację zasobów. W tym sensie elementy kodu są współobecne przy …. systemu finansowego. Zjawisko kryzysu finansowego zwrotnie oddziałują na elementy ładu kulturowego szczególne na szczególnie wrażliwe.

Mechanizm oddziaływania ładu kultury.

Socjalizacja (adaptacja) - to część całkowitego wpływu środowiska wprowadzającego jednostki do udziału w życiu społecznym, uczącego zachowań według przyjętych wzorców i rozumienia kultury i wykonywanie określonych społecznych ….

Wychowywanie obejmuje tylko tę część socjalizacji, która kształtuje cechy osobowości, pożądane z punktu widzenia interesów grupy i ideałów kultury.

Skala Mikro

Przedsiębiorstwa - kryzys w przedsiębiorstwie; inflacja - utrata wartości pieniądza w czasie.

	Natężenie kryzysu w przedsiębiorstwie
obszary kryzysu w przedsiębiorstwie	0	-1	-2	-3
Finanse
Management / Kadra Kierownicza
Załoga
Operatywne … przedsiębiorstwa
Otoczenie / relacje z otoczeniem

Wykład 3

03.04.2011

Temat: Kryzys w skali Micro - analiza przedsiębiorstwa

Symptomy kryzysu w sferze Finansów:

• niemożność otrzymania przez kierownictwo przedsiębiorstwa sprawozdań finansowych w ustalonych terminach (sprawozdania zapisują nam zdarzenia gospodarcze)

• obniżający się spływ należności od odbiorców za dany okres (np. miesiąca) [5% nie wpływa na czas - standard]

• pogarszająca się płynność finansowa (Cash-flow - zdolność do terminowego regulowania zobowiązań w przedsiębiorstwie) u naszych klientów. Brak płynności to zator.

• Szybki wzrost zapasów (towar do odsprzedania) w przedsiębiorstwie jest to zamrożenie naszej gotówki

• Pogarszająca się płynność finansowa naszego przedsiębiorstwa (są obszary, których kryzys nie dotyczy - np. farmacja)

• Znaczny wzrost długoterminowego zadłużenia (powyżej roku). Najczęściej wynika z kłopotów ze spłatą kredytu krótkoterminowego (poniżej roku).

• Spadająca sprzedaż np. usług

• Nagłe zwiększenie sprzedaży przy nie zmienionym poziomie zysku (wolumen zysku); trzeba sprzedać więcej, żeby mieć taki sam zysk; marża jednostkowa spada

• Wzrastająca sprzedaż przy zmniejszającym się wolumenie zysku

• Wzrastający poziom strat nadzwyczajnych (nieplanowanych); np. przegrane sprawy sądowe, upadłość kontrahenta, powódź, tsunami

• Dysproporcje w kosztach nadbudowy administracyjnej (back-office) liczone w relacji do sprzedaży. Wolumen sprzedaży jest tutaj kluczem.

Symptomy kryzysu w sferze Managementu (Kadry Kierowniczej)

• Zachowania / zwyczaje lub styl życia kluczowych ludzi przedsiębiorstwa jest nieadekwatny do sytuacji wewnątrz i w otoczeniu przedsiębiorstwa. Konflikty pomiędzy grupami pracowników, lub pomiędzy pracownikami a managementem, a kadra kierownicza zdaje się zajmować czymkolwiek innym, ucieka od rzeczywistych problemów.

• Wojna na górze; spory w sferze managementu zawsze są, ale jeśli wychodzą one poza standard, to jest to już poważny kryzys

• Niemożność liczenia na osobiste zobowiązania kierowników

• Trudności w zawieraniu uzgodnionych wcześniej porozumień z kierownictwem przedsiębiorstwa

• Podejmowanie nieuzasadnionego ryzyka graniczącego z hazardem w zarządzaniu przedsiębiorstwem

- sfera pewności

- sfera niepewności (losowość zdarzeń)

- ryzyko

Ryzyko istniej w każdej organizacji, ale nie może ono być nadmierne; oznacza to, że kadra kierownicza nie może sobie poradzić z sytuacją.

• Orientacja na połączenia z innymi na nowe interesy, nowe rynki, nowe technologie, z jednoczesnym zaniedbywaniem dotychczasowych produktów dotychczasowej działalności. Orientacja na nowe technologie i rozwiązania jest wskazana, ale z rozwagą; to samo dotyczy orientacji na nowe rynki, ale nie zapominając o tym, z czego żyjemy.

• Niemożność wyartykułowania przez kierowników kierunków strategicznych bądź strategii konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Firma, która nie ma strategii, powinna zniknąć z rynku. Przedsiębiorstwo nie da rady funkcjonować żyjąc chwilą. Strategia konkurencyjna wobec konkurencji, nowych produktów, to też nic z tego nie będzie

• Brak doświadczenia w prowadzeniu działalności lub znajomości branży (sfery działalności)

• Niezdolność efektywnego planowania (zgodnie z posiadanymi zasobami), zgodnie z realiami; poparte źródłem finansowania

• Słaby nadzór finansowy i słaba sprawozdawczość (kiepskie budżetowanie) - jest to częsty błąd kierownictwa

• Przyjmowanie błędnych priorytetów w działaniu. Zawsze odnosi się do jakiegoś constans / stanu

• Opóźnienia w reagowaniu na kurczący się rynek (zmniejszający)

• Niezwykłe lub nierealistyczne plany na przyszłość

• Nieuwzględnienie czynnika ludzkiego w zarządzaniu - błąd autorytarny. Trzeba wykorzystywać talenty i umiejętności (jakie by one nie były).

• Niezdolność do efektywnego prowadzenia negocjacji - kończenie negocjacji na podstawie realnych warunków panujących w organizacji (manager kompromista)

• Zmiany w managemencie kluczowych ludzi (będących filarami firmy)

• Brak wartościowych następców na stanowiska kierownicze. Brak prowadzenia polityki rezerwowej firmy (w obszarze kadrowym).

Wykład 4

17.04.2011

Temat: Analiza przedsiębiorstwa

Symptomy kryzysu w sferze załogi:

• Słabe wykorzystanie personelu (niedobrze, jak się pracownicy nudzą - nie tylko management);

• Obojętne postawy i niskie morale pracowników (wejść, jak najszybciej wyjść, zapomnieć, co się działo); jeżeli jest gorzej niż było; brak zaangażowania, obojętne postawy, zły stosunek do przełożonych

• Tracenie przez personel klientów firmy

• Niedowład w zakresie szkolenia pracowników; nie wykorzystanie kwoty przeznaczonej na szkolenia jest wadą i powinno to być monitorowane przez zarząd.

• Nieczytelny dla pracowników lub wadliwy w ich ocenie system awansowania

• Agresywne windykacyjne przedstawicielstwa załóg (reprezentacje związkowe, reprezentacje rad pracowniczych, nieformalni liderzy);

• Częste niedotrzymywanie przez przedstawicieli załóg wcześniej zawartych porozumień

• Częste konflikty między administracją a załogą przedsiębiorstwa

• Brak programu społecznego w przedsiębiorstwie (coś więcej, niż umowa o pracę: zysk, wczasy pod gruszą, III filar)

Symptomy kryzysu w sferze operatywnego zarządzania (bieżącego):

• wysprzedawanie aktywów przedsiębiorstwa poza granice wyznaczone efektywnością działalności gospodarczej (majątek, ziemia, budynki). Jak się pozbywamy czegoś zbędnego, to jest to efektywne; ale pozbywanie się rzeczy wartościowych jest symptomem kryzysu.

• Nieefektywne wypożyczenie bądź dzierżawienie zakładów lub wyposażenia przedsiębiorstwa

• Strata kluczowych klientów, technologii, franczyz (prawo do logo, marki, firmy); np. zakładanie drogerii - zamiast własnej, to pod logo Rossman; stacje benzynowe, restauracje, itd. (wszystkie „sieciówki”)

• Strata prawa do dystrybucji

• Nadmiar zapasów oraz brak systematyczności inwentaryzacji zapasów (inwentaryzacja jest niezbędnym elementem działania antykryzysowego „co za dużo, to niezdrowo”)

Temat: Kryzys strategii działania przedsiębiorstwa - wpływ czynników kulturowych

Strategia to przyszłość; jednostka nie koniecznie musi żyć według strategii; organizacja nie da rady funkcjonować bez strategii.

Strategia przedsiębiorstwa - dokonanie wybory dziedziny działalności, w której chce ono być obecne, oraz określenie zasobów (finansowych, informacyjnych, ludzkich i materialnych), jakie są mu niezbędne do przetrwania i rozwoju.

Strategie zarządzania:

1. LCAG (Model Harwardzki, Analiza SWOT) - strategia dwuskładnikowa:

• Analiza zewnętrzna (szanse i zagrożenia)

• Analiza wewnętrzna (silne strony i słabe strony).

W ten sposób powstają decyzje strategiczne (w dziedzinie działalności zasobów), które przelewamy na politykę w zakresie …

2. 5 sił konkurencji

		nowi konkurenci
		mogą zagrozić branży; czy mamy bariery wejścia do sektora
		↕
dostwaca	↔	konkurencja (walka konkurencyjna w sektorze (np. Apteki).	↔	odbiorca
siła oddziaływania dostwaców na sektor działalnosci		siły konkurencyjnych przedsiębiorstw (na jakość, cenę, itd.)		siła oddziaływania odbiorców
↕		↕
			produkty substytucyjne
			siła oddziaływania substytutów
jak jest wielu dostawców, to dobrze dla sektora jak jest ich mało - to są monopolistami i wywołują na ten sektor wpływ		to coś, czym można zastapić coś już istniejącego na rynku (masło vs. margaryna; komputer stacjonarny vs. laptop, tablet)

Żeby wzmóc poszczególne siły, możemy realizować:

• połączenia w przód (więzi ekonomiczne, właścicielskie, za pomocą umów, porozumień), np. sektor połączony z odbiorcą ma większy wpływ na dostawcę

• połączenia wstecz (przemieszczenia kapitałowe) - sektor i dostawca mają większy wpływ na odbiorcę

Kryteria oceny realnej siły rynkowej:

1. możliwość integracji

• wprzód (z klientem, odbiorcą)

• wstecz (z dostawcą)

2. koncentracja danego sektora

• wysoki poziom koncentracji (im mniej jednostek decydujących, tym są silniejsze) daje przedsiębiorstwom przewagę negocjacyjną i większą możliwość wywierania presji na partnerów

• wskaźnik kosztów transferu; odnosi się do nakładów, jakie trzeba ponieść w przypadku zmiany kontrahenta. Im wyższe koszty, tym przywiązanie do dotychczasowego partnera jest silniejsze. Zawsze są jakieś koszty zmiany jednego partnera na drugiego. Czasami te koszty są tak wysokie, że nie warto niczego zmieniać.

• Koncentracja wymiany jest wskaźnikiem stopnia zmobilizowania relacji rynkowych. Najsilniejsi są ci, którzy są bądź jedynym odbiorcą, bądź jedynym dostawcą.

3. stopień zróżnicowania produktów jest wskaźnikiem substytucji. Jeśli zróżnicowanie produktu wzrasta, to ich wzajemna zamienność maleje. Trudności z substytucją są atutem producenta.

4. stopień uzależnienia jakości - wskaźnik ukazujący, na ile jakość produktu lub usługi jest uwarunkowana jakością komponentów.

Bariery mobliwości przedsiębiorstw (dla tych, którzy chcą wejść do sektora, lub wyjść z niego)

1. Bariery wejścia - ograniczają możliwości nowych konkurentów i im zagrażają:

• Zjawisko korzyści skali (zaangażowania usługowego) aby uzyskać konkurencyjnie niskie koszty, trzeba osiągnąć odpowiedni rozmiary produkcji;

• Dostęp do istotnych czynników produkcji (technologie, licencje, patenty, franczyza, surowce, komponenty

• Dostęp do sici dystrybucji (bo łatwo jest wyprodukować, ale bardzo ciężko jest sprzedać

Wykład 5

13.05.2011

Temat: Kryzys finansowy w bankach

Przyczyny: wpływy kulturowe

Co się składa na system bankowy?

1. Bank Centralny

2. ogół banków komercyjnych

3. prawo bankowe

4. dbałość o zachowanie waluty narodowej

stopa inflacji w Polsce - 4,5 %

Bank Rezerwy Federalnej (USA) - dolar: ochrona waluty własnej zachowana

Jakie są narzędzia

Ochrona własności waluty narodowej - Europejski Bank Centralny.

Narzędzia - Bank Centralny może stosować politykę pieniężną

1. polityka w zakresie stóp procentowych Banku Centralnego wpływa na stopę inflacji w danym kraju (siła nabywcza pieniądza) Bank Centralny podwyższa stopy procentowe - to wpływa na cenę pieniądza na rynku międzybankowym. Im wyższe stopy procentowe, tym bardziej rosnie cena.

Droższy towar staje się mniej dostępny.

Im wyższe stopy w Banku Centralnym:

pieniądze regulują stopy procentowe. Na pieniądze wpływają płace. Zwiększa się masa pieniądza.

dobra, usługi wydajność pracy w gospodarce. Jeżeli tempo jest szybkie (np. 10%) to podaż od towaru to 10%

2. operacje otwartego rynku polegają na sprzedaży bądź zakupie papierów wartościowych przez Bank Centralny (monitoruje sytuację na rynku - czy banki komercyjne mają dużo pieniędzy czy mało: mało osób bierze kredyty, Bank Centralny musi obniżyć kryteria bankom). Gdy banki potrzebują pieniądza, to Bank Centralny wykupuje papiery wartościowe od komercyjnych (płynie gotówka; jest Cash, jest zysk dla budżetu Państwa)

3. Rezerwa depozytowa - rezerwa banku komercyjnego ulokowana w Banku Centralnym z tytułu depozytów osób fizycznych, przedsiębiorstw. Im bardziej wzrasta stopa procentowa, tym bardziej restryktywna (trudna) jest polityka pieniądza.

Kryzys w USA:

• Lata 2007 - 2008: wybuch kryzysu finansowego; wartość banków w USA

• X. 2007 r. - wartość rynkowa: 1,9 biliona USD

• III. 2009 r. (apogeum kryzysu w USA) 0,29 biliona USD (jest to spadek o ok. 600%)

• VI. 2010 r. - 0,95 biliona USD

S - Południowa Afryka

Gr BRICS	Liczba ludności	2010 % udział w PKB świata	2011: tempo wzrostu PKB w %	2011: prognoza - stopa inflacji
Brazylia Rosja Indie Chiny	195 000 000 140 000 000 1 233 000 000 1 348 000 000	2,9 3,0 5,6 14,32	4,5 3,0 8,2 9,6	5,7 8,4 10,3 4,6
South Africa	50 000 000	0,7	3,5	4,7
USA UE (27 krajów) Polska	513 000 000 500 000 000 38 000 000	19,38 19,96 1 %	2,8 1,8 3,8 (ok. 4%)	2,3 2,3 4,5

Procesy inflacyjne

Kryzys produktów SUBRIME (USA) - kredyty hipoteczne dla obywateli bez zdolności kredytowej:

4,5 biliona USD = 12 bilionów USD. Coraz więcej osób nie spłacało zaciąganych kredytów.

2004 - 2007: RED podwyższa stopę procentową pieniędzy 5,5% subrimowcy nie mieli jak spłacić… zabrano miliony domów

Żeby sprzedać - spadek cen nieruchomości przeniosło się to na cały świat.

W Hiszpanii - 1,5 mln domów - ceny spadły; sektor budowlany padł

W latach osiemdziesiątych powstały Instytucje Państwowe, później były prywatyzowane, teraz znów są własnością państwową - jest to sztuczny sposób nakręcania koniunktury (FREDYMAC)

Fundusze hipoteczne odkupywały od banków kredyty typu Subrime (umowy kredytowe) - fundusze hipoteczne odsprzedają dalej do banków (FUNNYMAE)

B Produkt strukturyzowany

B STRUKTURY

B STRUKTURY

Banki Islandzkie

- Holandia

- Wielka Brytania

- Niemcy

Przykłady:

Barrings - bank angielski 1792 r.; w 1995 - upadł

Na transakcjach bank średniej wielkości kapitały 470 milionów funtów brytyjskich, tradycyjny bank, filie - w Singapurze (szef: Mick Leason), poległ na transakcjach zakładów typu finters (gra na zwyżkę lub na spadek), gry strategiczne - na zwyżkę cen przedsiębiorstw japońskich ogromnymi pieniędzmi, złamał procedury. 1995 r. - nie przewidział trzęsienia ziemi - i spadły ceny; fałszował informacje i pod pozorem grał pieniędzmi; 1 mld strat; wyjechał, później dostał wyrok. Odpowiedzialność - naraził Bank Brytyjski na ryzyko.

2005 - 2008: Paryż Dealer Jerom - Bank w gra na giełdach na zniżkę akcji; 6,4 miliona Euro straty - kontrola wewnętrzna wykryła to po czasie; kapitał własny 46 miliardów Euro; 55 miliardów euro - gra …; 7000 tys. Euro - proces trwa od siedmiu lat.

„Kataklizm Finansowy” - Paul Manson.

Wykład 6

15.05.2011

Temat: Nadzór bankowy - aspekty finansowe i bankowe

Przyczyny kryzysu finansowego - aspekty kulturowe

1. swobodna polityka kredytowa banku

2. nadmierne lewarowanie (dźwignia finansowa)

3. konsumpcyjny styl życia za pożyczone pieniądze

4. błędy w zarządzaniu ryzykiem i organizacji wewnętrznego audytu w poszczególnych bankach; audyt - kontrola; system pewności i niepewności przestrzeń ryzyka;

5. konstrukcje rozwiązań finansowych prowadzących do nadużyć i malwersacji o wielkiej skali. Konstrukcja Mudoffa (fundusze inwestycyjne) strata: 64 miliony USD (w okresie kryzysu). Piramida finansowa - oferuje się wysoki zysk środków finansowych - brak eliminacji podejrzanych funduszy z rynku;

6. plotka i dezinformacja jako czynniki destabilizacji instytucji bankowych; w Polsce i na świecie dobrze muszą działać instytucje zabezpieczające;

7. wpływ kryzysu systemowego lat 2007 - 2008 na losy banku.

8. fałszywe dyrektywy (nakazy) zasady a priori (bez dowodu, bez doświadczenia, wiecznie prawdziwe - prawdziwe samo przez się);

fałszywe dyrektywy:

• zbyt duży żeby upaść - odnosi się do banku, przemysłu samochodowego;

• zbyt ważny, żeby upaść - w ramach globalnych pieniędzy - CitiBank, General Motors;

• interesy finansjery, czyli - systemy finansowania kadry menedżerskiej;

• wprowadzenie nowych ryzykownych produktów finansowych (derywaty, zwyżki akcji, SUBRIME)

Główne narzędzia zwalczania kryzysu w bankach:

1. pomoc publiczna

2. przekształcenia strukturalne:

• nacjonalizacja czyli upaństwowienie

• prywatyzacja

• fuzje (połączenia) - warunkiem otrzymania pomocy od Państwa jest fuzja

• przejęcie (np. zadłużonej firmy); spłacenie jej długów

• podziały (AIG)

• budowa modelu zaufania publicznego do banku (m. in. public relations)

• budowa modelu relacji z klientami w kryzysie banku (dogadać się z klientami). Dobry klient to etapy odzyskiwania, negocjacje, kompromisy. Nieracjonalne zachowania np. „pierwsze wrażenie” - interpretacja rzeczywistości.

Ryzyka w banku:

1. ryzyka finansowe - w banku związane jest z możliwością poniesienia strat finansowych na skutek niewłaściwego zarządzania ryzykiem kredytowym, ryzykiem stopy procentowej (znamy stopę procentową, możliwość pogorszenia się stopy procentowej w banku), ryzykiem kursowym (dotyczy także banków) i ryzykiem płynności okoliczności uniemożliwiające płynne reagowanie na zobowiązania).

2. ryzyka operacyjne - związane jest z możliwością poniesienia szkód w związku z niewłaściwym zarządzaniem lub zawodnością procesów, zasobów i systemów lub wystąpieniem zdarzeń zewnętrznych, awarią lub błędem ludzkim. Rodzaje:

• ryzyko zarządzania - powstaje na skutek niewłaściwego doboru metod i środków w procesach obejmujących planowanie, organizację, realizację, kontrolę i nadzór nad wykonywaniem zadań niezbędnych do osiągnięcia celów banku;

• ryzyko technologiczne - powstające na skutek stosowania zawodnej lub źle wdrażanej technologii. Wpływa to negatywnie na wykonywanie zadań niezbędnych dla osiągnięcia celów w banku;

• ryzyko kadrowe powstające na skutek stosowania nieefektywnych mechanizmów rekrutacji, szkolenia, oceny (motywowanie pracowników). Błędy te powodują nieadekwatność kadry lub jej niepożądaną influktuację (wchodzenie i wychodzenie) oraz brak identyfikacji (tożsamość) z bankiem; nadmierna płynność kadrowa (strategia, misja, zwyczaje banku)

• ryzyko prawne - powstające na skutek błędnego, zbyt późnego opracowania lub uchwalenia zewnętrznych i wewnętrznych regulacji prawnych lub ich braku. Może też wynikać z błędnego stosowania przepisów na podstawie dostępnych interpretacji (wykładni);

• ryzyko bezpieczeństwa - powstające na skutek braku lub nieadekwatnych rozwiązań zabezpieczających bank przed nieuprawnionym, szkodliwym lub przestępczym działaniem pracowników lub osób trzecich lub w wyniku interwencji siły wyższej (pożary, powodzie, emisje gazów, zjawiska przyrodnicze, akty wandalizmu, rozruchy społeczne, emisje substancji chemicznych, akty terroru, działania wojenne).

Wykład 7

27.05.2011

Temat: Kryzys finansów publicznych w perspektywie kulturowej.

Deficyt i dług publiczny - rola oddziaływań pozaekonomicznych:

1. Deficyt budżetowy - ujemna różnica pomiędzy dochodami budżetu państwa a wydatkami pochodzącymi z niego;

2. deficyt sektora finansów publicznych - ujemna różnica pomiędzy dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi (fundusze pozabudżetowe, zadłużenie samorządowe).

W 2010 r. zadłużenie Polski wynosiło 778 212 000 000,00 zł - stanowiło to 55% produktu krajowego brutto (PKB nie może być wyższe, niż 60%). W tej chwili zadłużenie Polski wzrosło do 840 000 000 000,00 zł - jest to tzw. „zegar Balcerowicza”. Dług jest liczony w relacji do PKB.

• 1971 r. - 1 000 000 000,00 USD zadłużenia (Wiesław Gomułka)

• 1980 r. - 24 000 000 000,00 USD zadłużenia (koniec epoki Gierka)

• 1989 r. - 41 000 000 000,00 USD zadłużenia (koniec epoki socjalizmu)

• 1990 r. - dług publiczny stanowi 95% w stosunku do PKB

• 1995 r. - dług publiczny stanowi 49,6% w stosunku do PKB

• 1998 r. - dług publiczny stanowi 39,5% w stosunku do PKB

• 2000 r. - dług publiczny stanowi 37,7% w stosunku do PKB

• 2001 r. - dług publiczny stanowi 38,8% w stosunku do PKB

• 2008 r. - dług publiczny stanowi 46,9% w stosunku do PKB

• 2010 r. - dług publiczny stanowi 53% w stosunku do PKB (55% według standardów Unii Europejskiej)

Najbardziej zadłużone kraje:

• Grecja - 140%

• Włochy - 118%

• Belgia

• Irlandia

• Francja - 83%

• Portugalia - 82,8%

• Węgry - 76,5%

• Wielka Brytania - 78,8%

• Niemcy - 75,7%

Najmniej zadłużone kraje:

• Estonia - 8%

• Luksemburg - 18,2%

• Bułgaria - 18,2%

• Szwecja - 39%

• Czechy - 39%

• Rumunia - 40%

• Dania - 44%

• Łotwa - 45%

• Polska - 55%

Prawdopodobieństwo bankructwa - pięcioletnie obligacje rządowe. Im bogatsze państwo, tym mniej płaci, bo mniejsze jest prawdopodobieństwo, że zbankrutuje. Kraje płacące najwięcej:

• Wenezuela

• Grecja - 50%

• Argentyna - 41%

• Pakistan

• Ukraina - 32%

• Portugalia - 30%

• Dubaj

• Rumunia

• Hiszpania

• Włochy

• Polska

Jak się zmieniał dług publiczny na świecie:

• 2010 r.: 18,7 biliona USD

• 2011 r.: 45 biliona USD

Dług ukryty - związany z old age (wiek pozaprodukcyjny); podjęte przez państwo zobowiązania na rzecz emerytów i rencistów, świadczeniami zdrowotnymi.

Co robić z deficytem?

1. tradycja liberalna - zrównoważenie deficytu budżetowego w skali roku finansowego. Nie może się zadłużać, bo to jest niemoralne w stosunku do naszych potomnych. Możemy wydać tyle, na ile nas stać; zerowe zadłużenia.

2. Tradycja Keynes'owska - interwencjonizm państwowy jako przeciwieństwo liberalizmu. Zrównoważenie budżetu w skali cyklu koniunkturalnego (po siedmiu latach chudych nastąpi siedem lat tłustych)

3. Unia Europejska - ograniczyła rozmiary dopuszczalnego deficytu budżetowego (deficyt budżetowy nie większy, niż 3% PKB).

Wykład 8

29.05.2011

Temat:

Egzamin!!!!! - 10 lipca w godz. 8.00 - 14.00 (różne grupy);

25 lub 30 pytań jednokrotnego wyboru

Przykładowe pytania:

1. Definicje kultury - która jest właściwa?

2. Przekonania jako składnik kultury to:

3. Kultura niematerialna to:

Kryzys objawia się w 3 postaciach:

1. podniesienie podatków

2. obcięcie świadczeń socjalnych (dostęp do służby zdrowia, emerytury)

3. podwyższenie wieku emerytalnego

Ujednolicony prawnie podatek: 19%

Krzywa Laffera:




Nie da się matematycznie obliczyć naszego optimum bo jest to wynik działania czynników kulturowych.

Są również wpływy do budżetu niepodatkowe:

1. cło (1 - 2 mld)

2. dywidendy od przedsiębiorstw (ok. 8,5 mld)

3. zysk z Narodowego Banku Polskiego (ok. 5 mld)

4. wpływy z prywatyzacji (do 29 mld). Im więcej sprywatyzujemy, tym mniej będziemy mieli dywidend.

System emerytalny - dylematy aksjologiczne i demograficzne:

1. system czysto-solidarnościowy (rentowo - emerytalny); jak brakuje, to obywatele dopłacają do budżetu jeszcze raz.

2. system kapitałowy - funkcjonuje w wielu krajach świata; Kowalski jest panem swojego losu emerytalnego. Otwarty fundusz emerytalny, nigdzie nie ma czystego systemu kapitałowego.

Zwolnienia i ulgi w systemie podatkowym:

Zwolnienia - całościowe zwolnienia z płacenia podatków

• podmiotowe

• przedmiotowe

Ulgi:

• systemowe - wpisane w prawo; dotyczy wszystkich, którzy spełniają pewne określone warunki;

• zindywidualizowane - organ podatkowy indywidualnie zmniejsza daninę publiczną.

Funkcje finansów publicznych - uwikłania kulturowe:

Podział pierwotny - to, co zarobimy.

Podział wtórny - dokonywany przez państwo poprzez system podatkowy.

Państwo może stosować:

• podatek liniowy

dochód: 10 000 - 20% dla fiskusa = 2 000

dochód 100 000 - 20% dla fiskusa = 20 000

Jeden przy dochodzie 10 000 płaci 2 000 podatku, a drugi przy dochodzie 100 000 płaci 20 000 podatku.

• podatek progresywny (rosnący)

Funkcje finansów publicznych (systemu podatkowego):

1. fiskalna - zebrać do budżetu tyle środków, żeby wystarczyło na funkcjonowanie państwa;

2. alokacyjna (przemieszczanie) - alokacja podatkowa zmniejsza dochody gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, co ogranicza ich możliwości konsumowania, oszczędzania oraz inwestowania;

3. redystrybucyjna:

• interwencjonizm państwa w gospodarkę, pobudzanie zwalniania lub utrudnianie;

• realizacja zasad równości i sprawiedliwości społecznej.

Wykład 9

12.06.2011

Temat: Dialektyka cywilizacji; ścieranie się przeciwieństw, zderzenia, falowania, następstwa cywilizacji, zderzenia cywilizacyjne

Historia ludzkości to dzieje cywilizacji. Historia to kolejne pokolenia cywilizacji. Cywilizacje trwały i trwają; niektóre zniknęły, niektóre się modernizują.

Cywilizacja według Huntingtona to wspólna baza dla poszczególnych kultur etnicznych i narodowych. Cywilizacja to wartości, normy, instytucje, sposoby myślenia, do których kolejne pokolenia danej społeczności przywiązują podstawowe znaczenie. Najistotniejszą cechą każdej kultury, każdej cywilizacji jest religia.

Religia to wieź, związek, który wykracza poza jedną grupę etniczną czy narodową. Religia wykracza także poza rasę. Mamy religie np. misjonarskie, które rozchodzą się po różnych zakątkach świata.

Mamy cywilizacje, które nie przetrwały (np. sumeryjska, egipska, itd.).

Mamy cywilizacje współczesne w koncepcji zderzenia cywilizacji:

1. cywilizacja chińska - jej początek jest datowany na dwa sposoby: 1500 r. p.n.e. lub 2500 r. p. n. e.;

2. cywilizacja japońska - wyłoniła się z cywilizacji chińskiej między II a V w. n. e.

3. cywilizacja hinduistyczna - 1500 r. p. n. e.

4. cywilizacja islamska - VII w. n. e. na Półwyspie Arabskim (Mekka, Medyna) - po śmierci Mahometa w 632 r. zachód boi się islamu, dżihad - święta wojna. Prawo islamskie wynika z religii. 6 kanałów religijnych:

• Szahada - wyznanie wiary;

• Salat - rytualne modły;

• Sałun - post w ramadanie;

• Zakap - dobrowolna jałmużna;

• Haridżihad - konieczność pielgrzymki;

• Szariat - prawo oparte na religii.

• cywilizacja prawosławna - Rosja i kraje ościenne; kształtuje się w IX - XI w. n. e. (rozpad Bizancjum)

• cywilizacja zachodnia: VIII - IX w. n. e.

• cywilizacja latynoamerykańska: obejmuje kultury ludów tubylczych, które kontynuują tradycję cywilizacji prekolumbijskich (sprzed Kolumba)

• cywilizacja afrykańska (Południowa Afryka).

3 fazy relacji między cywilizacjami według Huntingtona:

I) Faza spotkań - do 1500 r.;

Kontakty sporadyczne, wręcz nieistniejące;

II) Faza naporu zachodu, ekspansji zachodu - od XVI w.

Hiszpanie odzyskują Półwysep Iberyjski od Arabów. Europejczycy zyskują kontrolę nad większością globu. Naporowi oparły się: cywilizacja rosyjska, cywilizacja japońska i Etiopczycy.

III) Faza interakcji (zderzenia) - XXI w.

System wielocywilizacyjny:

• koniec ekspansji zachodu

• bunt przeciw zachodowi

Cywilizacje zderzają się z zachodem i wywierają nań nacisk. Huntington przepowiada, że jest to faza, w której będą się zderzały kultury i religie.

Koncepcja Benjamina Barbera: Dżihad kontra McŚwiat”

McŚwiat to świat globalizacji, konsumpcji. Według Barbera nie ma końca historii. Zderzają się dwie cywilizacje. Nastąpiło faktyczne zderzenie cywilizacji, które nie dają się rozgraniczyć terytorialnie, geograficznie.

Cywilizacje się przemieszczają. Symbolami rzeczywistego stanu świata są: symbol rasy (symbol plemienny) i symbol duszy (przyszłość nieznająca lojalności narodowej).

Mcświat charakteryzuje się szybkim jedzeniem, szybką głośną muzyką.

Barber opisał dwa możliwe scenariusze:

1. scenariusz rasy: nawrót wielkich grup ludności do plemienności, do zaściankowości; wielkie wojny, gdy zwycięży Dżihad. Na świecie jest 6000 języków i tylko 200 państw; pozostałe państwa są multietniczne;

2. scenariusz duszy: związany z globalizacją z McŚwiatem, ludzkość się zmieni w park tematyczny. Gwiazdy międzynarodowe; dominujący: handel. Logo, marki.

Współcześnie mamy do czynienia z dialektyką cywilizacji - związek walki i współpracy. Dżihad i McŚwiat walczą ze sobą, ale jednocześnie współpracują. Jest to dialektyka sprzeczności. W efekcie działań dialektycznych spełni się jeden ze scenariuszy, a wynikiem będzie zniszczenie państwa narodowego.

Koncepcja 3 fali Tofflerów (2003 r.)

Centralne kategorie: technologia, postęp technologiczny.

Hipoteza badawcza: przemiany gospodarcze wywierają wpływ na procesy kulturowe.

Tofflerowie wyróżnili 3 fale rozwoju cywilizacji:

1. fala agrarna (rolnicza) - trwała 10 tys. Lat do 1650 r.; rolnictwo, osiadły tryb życia (przed tą falą było tylko: zbieractwo, łowiectwo). Symbolem tej fali była motyka.

2. fala przemysłowa: cechuje ją industrializacja, masowa produkcja, standaryzacja, rozdział kościoła od państwa, teoria umowy społecznej, zasada demokracji i zasada wybieralności władców, przemiany życia rodzinnego (z rodziny wielopokoleniowej do małej komórki). Nasilenie trwa do ok. 1950 r. W tym okresie ma miejsce wynalazek druku i maszyny parowej; symbolem tego okresu jest taśma produkcyjna;

3. fala związana z rewolucją techniczną, z rozwojem nowych technologii; nieograniczonym przepływem informacji. Wywołuje to przemiany: nowy styl życia, zmiany w sposobie pracy, w odnoszeniu się do siebie, życia gospodarczego, nowe stany świadomości (inny sposób myślenia). Okres ten trwa od ok. 1950 r., a symbolem jest komputer.

Te 3 fale nakładają się na siebie (a nie następują po sobie) - jest to interferencja. Te 3 fale wypierają się wzajemnie. Na różnym szczeblu rozwoju cywilizacyjnego, cywilizacje zderzają się ze sobą wzajemnie. Na różnym szczeblu rozwoju cywilizacyjnego, cywilizacje zderzają się ze sobą i walczą ze sobą.

Koncepcja (teoria) globalnych przepływów kulturowych Appadurai'a.

4 tezy Appadurai'a:

1. wpływ globalizacji - globalizacja wymusza rewizję w zakresie interpretacji cywilizacji. Współczesne cywilizacje ulegają przemieszczaniu i wymieszaniu, tworząc kolaż wartości, znaczeń, tradycji, obyczajów i instytucji. Nie ma terytorialnych granic cywilizacji. W efekcie globalizacji mamy do czynienia z dwustronnym procesem:

• z wzbogaceniem doświadczenia poszczególnych kultur

• z reakcjami obronnymi (przemoc, walki etniczne, bariery)

Kultury nie zawsze są wobec siebie uległe.

2. ruchliwość społeczna i koniec geografii - uwolnienie się od konkretnego miejsca występowania zjawiska kulturowego (toposu); w efekcie ruchliwości następuje koniec geografii. Deterytorializacja kultury - demontaż geografii przestrzennej, terytorialnej, przemieszczenia bazy kultury.

• Rozwój mediów elektronicznych

• Masowe migracje.

Świat współczesny jawi się mu jako świat dryfujących kultur i świat ludzi nieprzywiązanych do danego miejsca. Globalizacja to nie uniformizacja (ujednolicenie). Appadurai wskazuje na dialektyczną naturę globalizacji, która polega na ciągłym wytwarzaniu lokalności i zacieraniu lokalności, ponieważ migrujemy.

3. diaspory i koniec państwa; nowy układ świata w postaci diaspor. Diaspora - związana z etnicznością, czasem z rasą, z tym przemieszczaniem się, z migracją i elektronizacją.

4. rola wyobraźni i koniec terytorialnego zakorzenienia. Będzie się kształtowała nowa zdemokratyzowana świadomość pozbawiona terytorialnego zakorzenienia.

Rola czynników kulturowych w kryzysie finansowym: wykłady

Prof. nadzw. dr hab. Wiesław Rehan

Semestr 2

- 8 -

---