SPOŁECZNA WYŻSZA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZARZĄDZANIA

W ŁODZI

Materiały pomocnicze do pisania prac licencjackich i magisterskich

Opracowanie

Halina Sobocka - Szczapa

Łódź 2008

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Napisanie dobrej pracy licencjackiej, czy magisterskiej, wymaga włożenia w jej przygotowanie bardzo wiele wysiłku. Polega on zarówno na przeanalizowaniu materiałów źródłowych, jak i literatury przedmiotu. Studenci bardzo często napotykają tu na barierę braku umiejętności w analizowaniu tekstów źródłowych. Podstawowym mankamentem, często występującym w pracach licencjackich, czy magisterskich, jest brak krytycznego podejścia do materiału faktograficznego, polegający na dosłownym cytowaniu, bądź co gorsza, na przepisywaniu książek, które zdaniem piszącego przedstawiają wartość dla prezentowanego przez niego problemu.

Chcąc uniknąć powyższych sytuacji, a także mając na uwadze fakt, iż podejmiecie Państwo trud napisania pracy licencjackiej lub magisterskiej, pozwoliliśmy sobie w niniejszym opracowaniu zaprezentować kilka podstawowych reguł pisania takiej pracy.

1. Prawo autorskie

Przedmiotem prawa autorskiego są utwory wyrażone znakami graficznymi - w tym kartograficzne (mapy), nuty itp. (Pioterek, Zieleniecka, 1997, s. 47 i nast.).

Przy pisaniu pracy magisterskiej lub dyplomowej ważne jest, aby zapoznać się z prawem autorskim. Wejście w życie nowych przepisów prawa autorskiego (Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych) wprowadziło pewne zmiany.

Obecnie nie można kopiować książki lub jej fragmentu bez zgody autora. Jest to zagrożone sankcją z art. 117 Ustawy o prawie autorskim, który mówi, że kto bez uprawnień lub wbrew warunkom zwielokrotnia cudzy utwór, godząc się na jego rozpowszechnianie, podlega karze pozbawienia wolności do dwóch lat, ograniczenia wolności, albo grzywny. Nie można również kopiować (powielać) artykułów z gazet (art. 28). Według art. 4 nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego jedynie „proste informacje prasowe”. W każdym konkretnym przypadku zainteresowany sam musi dokonać oceny i analizy.

Przy pisaniu pracy magisterskiej należy wykazać się dużą szybkością przeglądania zgromadzonych materiałów (Gambarelli, Łucki, 1998, s. 42). Konieczne jest więc rozstrzyganie, które dokumenty są potrzebne, które są do wyrzucenia, a które do zbadania w drugiej kolejności. Jeżeli uważacie Państwo, że potrzebne będą wszystkie przeglądane dokumenty, powinniście zastosować ich ewidencję, łącznie z zaznaczeniem interesujących stron. Można również skorzystać tutaj z techniki kserowania materiałów.

Dla każdej pozycji, którą uznacie Państwo za wartą wykorzystania w pracy, sporządźcie natychmiast pełny opis bibliograficzny i podajcie - jeśli nie jest to publikacja ogólnie dostępna - miejsce, gdzie to opracowanie można odszukać.

Redagowanie spisu literatury przeprowadzane powinno być z benedyktyńską cierpliwością; w szczególności nie powinno się ufać cytatom zawartym w innych publikacjach. Jeśli to możliwe - należy samemu dotrzeć do oryginalnego źródła.

Nie starajcie się Państwo od razu rozstrzygać wszystkich problemów, których nie rozumiecie; zapiszcie go i czytajcie dalej. Może się bowiem zdarzyć, że po paru stronach węzeł sam się rozwiąże.

2. Odnośniki i przypisy

Każda praca zawiera dwa rodzaje treści (Pabian, Gworys, 1997, s. 21 i nast.). Jeden rodzaj stanowią wszelkie informacje czerpane z dostępnej literatury. Stanowią one tzw. źródła wtórne. Mogą to być sformułowane przez innych autorów definicje, dokonane klasyfikacje, wnioski z badań itp. Do tego rodzaju treści zaliczmy również dane statystyczne, które dokumentują badane zagadnienie.

Drugi rodzaj treści - to własne rozwinięcie tematu, indywidualny wkład w daną dziedzinę wiedzy, ujęty własnymi słowami. Przykładowo będzie to opis przeprowadzonych badań, analiza zgromadzonego materiału, sformułowane wnioski. Ten rodzaj treści zawartej w pracy stanowi najbardziej o jej wartości. Dlatego też w pracy magisterskiej, a przede wszystkim licencjackiej, powinien on dominować, stwarzając podstawy do oceny intelektualnego rozwoju absolwenta szkoły wyższej. Szczególnie pozytywnie oceniane są w pracy - zarówno magisterskiej, jak i licencjackiej - badania własne, polegające na opracowaniu przez studenta narzędzia badawczego, które w następnej kolejności podlega opracowaniu ilościowemu, analizie merytorycznej oraz w konsekwencji - sformułowaniu wniosków. Tego rodzaju postępowanie ma charakter badań pierwotnych - niepowtarzalnych. Wymaga jednak dużego nakładu pracy, związanego ze sformułowaniem celu badawczego oraz tez badawczych, umożliwiających prawidłowe sformułowanie zagadnień, będących w konsekwencji problemami, spójnymi z celem ogólnym realizowanej pracy.

Treści czerpane z innych pozycji literaturowych można zamieszczać w pracy w dwojaki sposób:

1. dosłownie cytując określone fragmenty dzieł innych autorów - trzeba je wówczas ujmować w cudzysłowy,

2. przytaczając własnymi słowami zawarte w innych dziełach ustalenia.

Każdy taki przypadek WYMAGA PODANIA ŹRÓDŁA, z którego dany cytat lub ustalenia pochodzą (niepodanie źródła jest niedozwolone i nazywa się plagiatem). Źródła te powinny być wskazane w tzw. przypisach.

Przypisami nazywa się wszelkie objaśnienia i uwagi, znajdujące się poza właściwym tekstem pracy. Bardzo często w literaturze przypisy umieszcza się u dołu strony, na której zawarty jest tekst, do którego się odnoszą. Numeracja przypisów może być ciągła w obrębie całej pracy, poszczególnych rozdziałów lub każdej strony. Przykłady końcowego fragmentu strony maszynopisu zawierającego odnośnik przytoczono poniżej.

• Dla pozycji książkowej:

„Równoprawność płci w sferze zatrudnienia oraz w uczestniczeniu w działalności samorządów lokalnych i w polityce jest z różnych stron zagrożona”

• Dla pozycji z czasopisma:

„Alians jest przedsięwzięciem łączącym różnych partnerów, którzy w wyniku podejmowania współpracy są w stanie wypracować większe korzyści niż działając indywidualnie”

Jeżeli zapis z pozycji, na którą się powołujemy, nie jest dosłowny, wówczas pomijamy cudzysłów. Starajmy się unikać zapisu dosłownego, dokonując własnej interpretacji sformułowań użytych przez Autorów pozycji literatury, na których się powołujemy.

Przypisy odnoszące się do źródeł literaturowych mogą zawierać następujące skróty i symbole:

1. op. cit. (opus citatum, co oznacza dzieło cytowane) - oznaczenie to stosuje się w przypadku ponownego odesłania do zacytowanego wcześniej dzieła.

Przykład:

³ T. Kowalak, op. cit., s.169.

Zapis ten wskazuje, że oznaczony cyfrą 3 fragment tekstu pochodzi z wcześniej zacytowanej książki: T. Kowalak, Kobieta we współczesnym świecie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2006.

W przypadku korzystania przy pisaniu pracy licencjackiej/magisterskiej z więcej niż jednej pozycji tego samego Autora, przypis ten powinien zawierać dane, identyfikujące fragment tekstu w sposób bardziej szczegółowy. Może to być np. pierwsze słowo tytułu.

⁴ T. Kowalak, Kobieta, op.cit. s. 27

2. ibidem (co oznacza tamże) lub tamże - oznaczenia te stosuje się w przypadku ponownego odesłania do zacytowanego ostatnio dzieła. Przypis ten wymaga bezpośredniego następowania po sobie fragmentów, w których wykorzystujemy to samo dzieło, tego samego Autora.

Przykład:

⁵ ibidem, s.123.

Zapis ten informuje, że oznaczony cyfrą 5 fragment tekstu pochodzi z bezpośrednio wcześniej sytuowanej książki.

c) loc. cit. (tzn. w miejscu poprzednio przytoczonym) - oznaczenie to stosuje się w przypadku powoływania się na fragment tekstu bezpośrednio wcześniej przytoczony; w tym przypadku nie podaje się strony.

Przykład:

⁵ loc. cit.

Zapis ten wskazuje, że podane treści odnoszą się do bezpośrednio wcześniej zacytowanego fragmentu dzieła.

W związku z tym, że w chwili obecnej mamy do czynienia z coraz większą dostępnością do źródeł internetowych, konieczne wydaje się zaprezentowanie poprawnie sformułowanych przypisów, które odzwierciedlają tę możliwość. W sposób szczególny należałoby potraktować źródła statystyczne, bowiem w tym przypadku wystarczy podanie głównej strony internetowej, na której się one znajdują (np. www.stat.gov.pl). W innych sytuacjach źródła internetowe powinny być bardziej szczegółowe i w sposób bezpośredni umożliwiać zweryfikowanie wykorzystanego w rozważaniach pracy dzieła (np. http://www.admir.com.pl/index.php). Bardzo częstym zjawiskiem w dobie korzystania z Internetu jest możliwość korzystania z innych źródeł, publikowanych na stronach internetowych wielu instytucji i firm. Przyjmują one postać artykułów (książek) prezentowanych w całości. Wtedy przypisy mogą przyjmować formę podobną do tej, która występuje przy piśmiennictwie.

W pracy licencjackiej, jak i magisterskiej, można skorzystać z przedstawionego powyżej sposobu wskazywania źródeł literaturowych i internetowych.

Ze względu na charakter przypisów dzieli się je na (Piontek, Zieleniecka, 1997, s. 31-32):

• rzeczowe - objaśniające i komentujące fragmenty tekstu głównego, np. zwroty i terminy naukowe itp.;

• słownikowe - podające znaczenie terminów obcojęzycznych, staropolskich itp.;

• bibliograficzne - zawierające opisy dokumentów, z których pochodzą informacje i cytaty zawarte w tekście głównym pracy;

Natomiast ze względu na treść można je podzielić na:

• źródłowe - informujące o pochodzeniu przytaczanych sądów, danych, klasyfikacji itd. Bez tego rodzaju przypisów praca nie może być przyjęta, gdyż świadczy o tym, że jej autor nie poznał literatury;

• polemiczne - polemizujące z cytowanymi poglądami;

• dygresyjne - własne uwagi autora pracy dotyczące omawianego w niej zagadnienia;

• odsyłające - stosowane, gdy chcemy odesłać czytelnika do poprzednich lub następnych partii pracy.

W pracach licencjackich i magisterskich najczęściej stosowanymi przypisami są przypisy bibliograficzne źródłowe. Mogą jednak również występować przypisy polemiczne oraz dygresyjne. Ich pojawianie się wskazuje na znajomość badanego zagadnienia oraz umiejętność krytycznego podejścia do tematyki pracy.

3. Cytaty

W pracach naukowych wymagane jest niekiedy przytaczanie cudzych sformułowań, myśli, wypowiedzi (Piontek, Zieleniecka, 1997, s. 48). Wierne i dosłowne przytaczanie cudzych słów nazywa się cytatem. Wymaga on wyróżnienia merytorycznego i poligraficznego.

Wyróżnieniem merytorycznym jest konieczność powołania się na źródło, z którego pochodzi cytat. Takie powoływanie podaje się w postaci przypisu bibliograficznego. Natomiast wyróżnieniem poligraficznym jest ujęcie cytatu w cudzysłów. Wyróżnieniem może być również zastosowanie kursywy. Niezrobienie tego jest plagiatem. O znaczeniu tego rodzaju postępowania pisaliśmy już wcześniej.

Do cytatów można wprowadzić wyrazy lub zwroty własne, należy jednak zaznaczyć to w tekście cytatu w postaci nawiasów kwadratowych.

Teksty cytowanego fragmentu można również skracać. Skrócenie cytatu przez opuszczenie jego fragmentu zaznacza się za pomocą trzech kropek umieszczonych w nawiasach kwadratowych. Skrócenie początkowej lub końcowej części zdania w cytacie zaznacza się trzema kropkami bez nawiasów.

Przykład

„Należy [...] pamiętać o przypisach ...”

„... może służyć jako środek wspomagający ...”

Nie należy nadużywać cytowania. Praca składająca się z cytatów nie jest dorobkiem piszącego, lecz innych autorów.

Jeśli cytaty nie zajmują więcej niż dwie, trzy linijki, wystarczy je wziąć w cudzysłów. Większe cytaty, dodatkowo, dobrze jest napisać inną czcionką, np. kursywą. Wówczas czytającym łatwiej jest odróżnić słowa obcego autora od słów dyplomanta.

4. Wypowiedź ustna

Należy pamiętać, że można się również powoływać w przypisach na wypowiedzi ustne (Piontek, Zieleniecka, 1997, s. 49). Zaznacza się wtedy źródło, czy wypowiedź była wyrażona bezpośrednio czy telefonicznie. Trzeba również określić, kto i komu udzielał danej informacji, jaka jest pozycja w zawodzie lub stanowisko pracy wypowiadającego się, a ponadto, kiedy wypowiedź powstała. W tren sam sposób można przytaczać wypowiedzi wykładowców, które miały miejsce na wykładach (specjalizacyjnych, kursowych), bezpośrednio związanych z problematyką pracy.

5. Wykaz literatury (bibliografia)

Stanowi on uporządkowany zestaw pozycji literaturowych związanych bezpośrednio z treścią pracy (Pabian, Gworys, 1997, s. 30-31). Można go zatytułować „Literatura” lub „Bibliografia”, przy czym w wykazie pozycji pod nazwą „Literatura” mogą znaleźć się pozycje, do których nie odwoływano się w treści pracy. Natomiast w „Bibliografii”, powinny znajdować się wyłącznie pozycje Autorów, cytowanych w pracy.

Pozycje książkowe i artykułowe powinny występować w porządku alfabetycznym, zaczynając od nazwiska autora. Taki układ jest najbardziej przejrzysty i powszechnie stosowany. Każdej pozycji literaturowej można nadać oddzielny numer, posługując się liczbami arabskimi. W każdej pozycji bibliograficznej powinny znaleźć się - oprócz nazwiska i pierwszej litery imienia Autora - także oficyna wydawnicza oraz miejsce i rok wydania.

Przykłady pozycji wykorzystanych w pracy:

1. Książka - jeden autor

Duliniec E., Badania marketingowe w zarządzania przedsiębiorstwem, PWN, Warszawa 1995.

2. Książka - 2-3 autorów

Kędzior Z., Karcz K., Badania marketingowe w praktyce, PWE, Warszawa 1996.

3. Korzystanie z opracowania zawartego w pracy zbiorowej

Soliński A., Kontrola (w:) Zarządzanie. Teoria i praktyka, pod red. A. Koźmińskiego i W. Piotrkowskiego, PWN, Warszawa 1995.

4. Skrypt uczelniany

Walica H., Inwestycje przedsiębiorstwa, Akademia Ekonomiczna, Katowice 1994.

5. Artykuł w czasopiśmie

Pietrzkiewicz T., Etyka zarządzania w okresie transformacji gospodarki, „Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa” 1996, nr 8.

6. Książka obcojęzyczna

Curtis D., Making a Success in Manufacturing, McGraw - Hill, Inc., New York 1993

7. Artykuł w czasopiśmie obcojęzycznym

Semler R., Why My Former Employees Still Work for Me, ”Harvard Business Review” 1994, nr 2.

8. Referat zamieszczony w materiałach konferencyjnych

Martan L., Czy specyfika budownictwa ulega ewolucji? (w:) Budownictwo mieszkaniowe w 2000 roku. Kierunki i perspektywy rozwoju, referat na konferencję, Częstochowa 1995.

9. Artykuł zamieszczony w zeszycie naukowym

Rawski M., Planowanie marketingu w polskich przedsiębiorstwach (w:) Wybrane problemy organizacji i zarządzania, pod red. J. Boszko, TNOiK, Poznań 1995, zeszyt 3.

10. Publikacje informacyjne

Słownik ekonomiki i organizacji przedsiębiorstwa, pod red. S. Biczyńskiego i B. Miedzińskiego, PWE, Warszawa 1991

11. Norma

PN-91/N-08018, Dane ergonomiczne do projektowania stanowisk pracy. Strefy pracy kończyn górnych. Wymiary.

12. Akty prawne

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz. U. 2004, nr 99, poz. 1001

Sporządzając wykaz literatury, należy unikać sztucznego jej rozbudowywania. W zasadzie powinno się w nim zamieścić tylko te pozycje wydawnicze, na które powołane zostały w treści pracy.

6. Standardy jakości prac licencjackich/magisterskich

6.1. Standard kompetencji, wymaganych do uzyskania tytułu licencjata (magistra)

Aby przygotowywane przez studentów prace licencjackie/magisterskie przyjmowały formę, która może być zaakceptowana przez promotora oraz recenzenta, powinny odpowiadać określonym standardom, wpływającym na pozytywną ocenę merytoryczną i formalną pracy, a także poświadczającym określone umiejętności, w tym przede wszystkim wskazujące na:

• pogłębioną wiedzę merytoryczną w zakresie podjętej problematyki,

• umiejętność posługiwania się metodami i narzędziami, stosowanymi w wybranej dziedzinie,

• nowe, oryginalne podejście do podjętej tematyki,

• samodzielność i kreatywność w rozwiązywaniu zadań praktycznych oraz

• ukształtowanie się własnych poglądów wobec treści, będących przedmiotem pracy.

W pracach magisterskich oprócz wskazanych powyżej umiejętności, student powinien się również wykazać umiejętnościami intelektualnymi, niezbędnymi w podejmowaniu podstawowych badan naukowych.

Aby standard ten mógł zostać wypełniony, niezbędne wydaje się indywidualne wykorzystanie wielu pozycji literatury przedmiotu, wykazywanie się aktywnością badawczą oraz dociekliwością w postępowaniu badawczym i prowadzonych rozważaniach. Konieczna jest również systematyczna praca, poświęcona tworzeniu pracy licencjackiej (magisterskiej).

6.2. Standard znajomości literatury, istotnej w dziedzinie podjętej problematyki

Osiągnięcie tego standardu wymaga - podkreślanej już wcześniej - znajomości wielu pozycji literatury przedmiotu. W pracy licencjackiej powinno zostać wykorzystanych nie mniej niż 25 pozycji literatury przedmiotu, natomiast w pracy magisterskiej - odpowiednio nie mniej niż 35 pozycji. Pozycje obcojęzyczne powinny się w tym spisie znaleźć tylko pod warunkiem posiadania przez studenta odpowiedniego poziomu znajomości języka obcego. Przytaczanie pozycji obcojęzycznych za innymi Autorami nie jest wskazane. Należy na to zagadnienie zwrócić uwagę tym bardziej, że tego rodzaju postępowanie wskazuje jednocześnie na brak samodzielności w poszukiwaniu źródeł, adekwatnych do zakresu problematyki pracy.

Wykorzystana w pracy literatura powinna być najnowsza, to znaczy ukazywać dorobek danej na przestrzeni co najmniej ostatnich 5 lat. Tym niemniej, w uzasadnionych przypadkach, można odwoływać się do starszych opracować, jeśli mają one szczególnie istotne znaczenie dla danej dziedziny wiedzy.

6.3. Standard poprawności konstrukcyjnej pracy

W pracach licencjackich (magisterskich) przyjmuje się konieczność wystąpienia następujących elementów strukturalnych:

1. Wstęp, w którym oprócz ogólnie zarysowanej problematyki pracy, powinien znaleźć się cel pracy, tezy badawcze oraz charakterystyka treści poszczególnych rozdziałów, a także opis wykorzystanych metod badawczych, jak i dostępność wykorzystywanej literatury przedmiotu (materiałów źródłowych). Generalnie we wstępie nie powinny znajdować się żadne przypisy jako, że jego treść wynika z całości prowadzonych rozważań i jest efektem przemyśleń Autora. Jednocześnie jest to jeden z podstawowych elementów oceny standardu kompetencji.

2. Część zasadnicza, składająca się z nie mniej niż trzech (praca licencjacka) lub czterech (praca magisterska) rozdziałów, które powinny w sposób wyczerpujący opisywać badane zagadnienie. Należałoby jednocześnie zwrócić uwagę na to, aby nie stanowiła wyłącznie opracowania teoretycznego, a ukierunkowana była na samodzielną analizę dostępnych materiałów empirycznych. Rozdziały te powinny stanowić logiczną i spójną całość, podporządkowaną tematowi pracy oraz jej myśli przewodniej, czyli celowi i tezom badawczym.

3. Zakończenie, które powinno być podsumowaniem przeprowadzonych analiz i badań. Konieczne jest zawarcie we nim głównych wniosków, a jeśli to możliwe - rekomendacji, które umożliwiłyby rozwiązanie problemów pojawiających w procesie badawczym. W tym kontekście niezbędne jest również sformułowanie odpowiedzi na tezy badawcze, postawione we wstępie do pracy, a także subiektywna ocena poziomu zrealizowania jej celu. Podobnie, jak we wstępie, w zakończeniu nie powinno mieć miejsca wykorzystanie literatury przedmiotu, chociaż w tym przypadku może to mieć charakter fakultatywny.

4. Bibliografia, w formie wskazanej wcześniej. Może ona zostać podzielona na odpowiednie części, zawierające oddzielnie: pozycje książkowe, artykuły z czasopism, akty prawne (jeśli były wykorzystywane), inne źródła (np. materiały statystyczne, raporty, sprawozdania, adresy stron internetowych).

5. Spis tabel (o ile jest ich więcej niż 5), wraz z podaniem ich tytułów i stron, na których się znajdują.

6. Spis rysunków (schematów), o ile jest ich więcej niż 5, wraz z podaniem ich tytułów i stron, na których się znajdują.

7. Spis wykresów (o ile jest ich więcej niż 5), wraz z podaniem ich tytułów i stron, na których się znajdują.

8. Spis załączników (o ile jest ich więcej niż 5), wraz z podaniem ich tytułów.

9. Załączniki, o ile istotne dla całokształtu rozważań jest ich zamieszczenie.

Na końcu pracy powinno znaleźć się oświadczenie o samodzielnym jej napisaniu. Zawiera ono klauzulę, dotyczącą odpowiedzialności karnej, związanej z niesamodzielnym napisaniem całości pracy.

Każdy z wymienionych powyżej elementów musi zaczynać się od nowej strony. Po sprawdzeniu, czy wszystkie elementy zostały zawarte w pracy, sporządzany jest spis treści (automatycznie), który jest zgodny z zawartością pracy.

6.4. Standard poprawności przygotowania pracy pod względem językowym i edytorskim (wymagania formalne)

Praca wymaga przestrzegania w niej następujących wymagań edytorskich:

• tekst podstawowy całej pracy powinien być napisany czcionką Times New Roman, stylem standardowym 12 pt.; odstępy między wierszami nie powinny być większe niż 1,5; cały tekst pracy powinien być wyjustowany (równanie do prawej i lewej strony kartki), przy zachowaniu wymaganych marginesów: lewy - 3 cm, prawy - 2 cm, górny i dolny - po 2,5 cm; w zależności od potrzeb w tekście podstawowym stosować można podkreślenia, pogrubienia, kursywę, które to zabiegi edytorskie mają na celu podkreślenie znaczenia określonych pojęć, czy klasyfikacji,

• rozdziały powinny zaczynać się, każdy od nowej strony; słowo „ROZDZIAŁ” (I, II, III - w pracy licencjackiej oraz IV - w pracy magisterskiej), piszemy dużymi czcionką pogrubioną (Bold, Caps Lock) 18 pt., przy czym można zastosować styl „Nagłówek 1”, odpowiednio go modyfikując, co znacznie ułatwi późniejsze automatyczne sporządzanie spisu treści; tekst powinien być wypośrodkowany (bez podkreśleń),

Przykład

ROZDZIAŁ I

• tytuł rozdziału - podobnie, jak w poprzednim przypadku - piszemy dużymi literami czcionką pogrubioną (Bold, Caps Lock) 18 pt., przy czym również w tym przypadku można zastosować odpowiednio zmodyfikowany styl „Nagłówek 1”, tytuł powinien być również wypośrodkowany (bez podkreśleń); na konie tytułu nie stawiamy kropek,

Przykład

BEZROBOCIE - POJĘCIA PODSTAWOWE

• tytuły i numery podrozdziałów piszemy czcionką Times New Roman 14 pt. pogrubioną (Bold) i numerujemy je kolejno (np. 1, 2, 3 itd.); można w tym przypadku zastosować styl „Nagłówek 2”, odpowiednio go modyfikując; na koniec tytułu nie stawiamy kropek,

Przykład

1. Pojęcie i rodzaje bezrobocia

• tytuły punktów piszemy czcionką Times New Roman 12 pt. pogrubioną (Bold) i numerujemy je kolejno (np. 1.1., 1.2., 1.3. itd. ); można w tym przypadku zastosować styl „Nagłówek 3”, odpowiednio go modyfikując; na koniec tytułu nie stawiamy kropek,

Przykład

1. Definicje bezrobocia

2. Rodzaje bezrobocia

• tytuły podpunktów piszemy czcionką - podobnie, jak tytuły punktów - Times New Roman pogrubioną (Bold) i numerujemy kolejno (np. 1.1.1., 1.1.2., 1.1.3. itd.); można w tym przypadku zastosować styl „Nagłówek 4”, odpowiednio go modyfikując; na koniec tytułu nie stawiamy kropek,

Przykład

1. Ekonomiczna definicja bezrobocia

2. Definicje bezrobocia rejestrowanego i według MOP

• zawarte w pracy tabele, wykresy, rysunki i schematy powinny być w pełni opisane, to znaczy zawierać nad nimi numer, tytuł (czcionka 12 pt. Times New Roman, pogrubiona), a pod spodem - źródło (czcionka 10 pt. Times New Roman); zarówno tytuły, jak i źródła powinny być wyśrodkowane,

Przykład

Tabela 1. Struktura pracujących według sektorów w Polsce w latach 1992 - 1999

Wyszczególnienie		1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999
Sektor I	tys.	4027,8	3938,3	4054,4	4207,1	4371,5	4377,9	4356,1	4334
	%	26,8	26,7	27,2	27,8	28,2	27,5	27,4	27,6
Sektor II	tys.	4792,4	4522,1	4570	4556,2	4626	4708,8	4588,6	4341,6
	%	31,9	30,6	30,6	30,1	29,9	29,5	28,8	27,7
Sektor III	tys.	6190,7	6300,8	6299,6	6365,8	6489,9	6854,1	6976,4	7016,1
	%	41,2	42,7	42,2	42,1	41,9	43,0	43,8	44,7

Źródło: Roczniki Statystyczne GUS, Warszawa

• numeracja stron powinna mieć charakter ciągły dla całej pracy; numery stron powinny się znaleźć w prawym dolnym rogu.

Całość pracy w ten sposób sformatowanej, powinna być wydrukowana obustronnie na papierze formatu A4 w trzech egzemplarzach. Dodatkowo powinna być ona sprawdzona pod względem stylistycznym, ortograficznym i gramatycznym (zasady poprawności językowej), a także charakteryzować się precyzyjną terminologią i zrozumiałym językiem. Ponadto konieczne jest przygotowanie wersji elektronicznej, która wraz z egzemplarzem podpisanym przez promotora składana jest w Dziekanacie na dwa tygodnie przed planowanym terminem obrony pracy licencjackiej/magisterskiej.

Aby przystąpić do obrony pracy licencjackiej/magisterskiej, praca powinna otrzymać pozytywną opinię promotora oraz pozytywną recenzję. Egzamin dyplomowy odbywa się przed Komisją, składającą się z Przewodniczącego, Promotora oraz Recenzenta. Koniecznym warunkiem złożenia egzaminu dyplomowego jest zaliczenie ostatniej sesji (uzyskanie absolutorium) oraz uregulowanie wszystkich spraw formalnych, wynikających z regulaminu studiów.

Na obronie pracy licencjackiej/magisterskiej odpowiada się na zadawane przez Komisję pytania. Są to - w przypadku egzaminu licencjackiego - dwa pytania, formułowane przez członków Komisji. Natomiast na egzaminie magisterskim, przyszły absolwent otrzymuje trzy pytania. Jedno z nich jest losowane z zestawu przygotowanego przez poszczególne Katedry, reprezentujące daną specjalizację (zestawy dostępne są w Dziekanacie), a dwa - przygotowuje Komisja, przy czym pierwsze z nich dotyczyć powinno całokształtu zagadnień, których elementem są rozważania zawarte w pracy, a drugie - powinno umożliwiać ocenę samodzielności tych rozważań.

Zakończenie

Oddany do Państwa rąk „przewodnik”, dotyczący pisania pracy licencjackiej/magisterskiej zapewne nie wyczerpuje wszystkich możliwych pytań, które zawsze pojawiają się w trakcie pisania prac. Tym niemniej staraliśmy się Państwu przybliżyć i rozstrzygnąć wątpliwości w zakresie tych problemów, które mogą mieć charakter najczęściej występujących. Zachęcamy zatem do lektury niniejszego opracowania, chociaż - co do tego mamy pewność - nie zastąpi on częstych kontaktów i konsultacji z Promotorem.

Bibliografia

Pioterek P., Zieleniecka B., (1997), Technika pisania prac dyplomowych, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań

Gambarelli G., Łucki Z., (1998), Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską, UNIWERSITAS TAiWPN, Kraków

Pabian A., Gworys W., (1997), Pisanie i redagowanie prac dyplomowych, Wyd. Wyższej Szkoły Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie, Częstochowa

T. Kowalak, Kobieta we współczesnym świecie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2006, s. 96.

I. Łącka, Model oceny efektywności aliansu strategicznego, „Przegląd organizacji” 2001, nr 12, s. 12.

Podano za materiałami, dotyczącymi standardów jakości prac licencjackich (magisterskich), obowiązującymi w Społecznej Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi.

Wstęp - z uwagi na stawiane wymagania, dotyczące jego zawartości - powinno się pisać w końcowej fazie pisania pracy, bowiem wtedy Autor ma pełną świadomość tego, co zostało w niej zawarte oraz czego - poprzez jej napisanie - chciał dowieść.

5

7

2

---