ODRA

MIRABILLI

1. Z. Dziubek „Choroby zakaźne i pasozytnicze”

2. S. Taylor „Pediatria - atlas”

3. M. Zatouroff „Objawy fizykalne”

EPIDEMIOLOGIA:

• źródło zakażenia :

• chory człowiek

• zakaża teoretycznie w okresie zwiastunów i jakiś czas podczas trwania wysypki

• proktycznie zakaża 5 dni przed wystąpieniem wysypki, a kończy 5 dni po wystąpieniu wysypki

• droga zakażenia :

• kropelkowa

• wiek :

• najczęściej chorują dzieci do 15 r.ż niemniej jednak zachorować może każdy człowiek niezależnie od wieku jesli nie przeżył choroby, lub nie miał szczepień

• dzieci do 6 m -ca życia posiadają przeciwciała od matki

• sezonowość :

• epidemie pojawiają się co 2 - 3 lata

• częściej miesiące wiosenne

ETIOLOGIA:

• Morbillivirus :

• wirus RNA z rodziny paramyksowirusów

PATOGENEZA:

wirus wnika do dróg oddechowych

replikacja wirusa nacieki z kom. 1 - jądrowych

ogniska martwicy

dostaje się do krwi

wirusemia

(w okresie zwiastunów do 4 dni przed wysypką)

wnikanie wirusa do różnych narządów

USS oczy inne narz. wewn CUN

skóra

nacieki okołonaczyniowe

rozplem mikrogleju

rozpad osłonek mielinowych

sporadycznie krwotoki i drobne

ogniska martwicy

OBRAZ KLINICZNY:

• przebieg :

• okres wylegania (9 - 11 dni)

• okres zwiastunów (3 - 4 dni)

• okres wysypkowy (3 - 5 dni)

• okres zdrowienia

OKRES WYLĘGANIA :

• przebiega najczęściej bezobjawowo

OKRES ZWIASTUNÓW :

• oczy królicze :

• nieżyt spojówek

• łzawienie

• zaczerwienienie ciałka łzowego

• niewielki obrzęk powiek

• światłowstręt

• objawy ze strony dróg oddechowych :

• nieżyt błony śłuzowej nosa

• suchy, szczekający kaszel

• błona śłuzowa jamy ustnej :

• wysypka (enanthema) :

• na błonie śluzowej policzków, jezyczka, łuków podniebiennych i tylnej ściany gardła

• zaczerwienienia, które skupiają się w czerwone plamki różnej wielkości porozdzielane śluzówką o nie zmienionej barwie

• plamki Fiłatowa - Koplika :

• pojawiają się na 2 - 3 dni od pojawienia się wysypki

• utrzymują się 1 - 3 dni

• są patognomoniczne dla odry

• występują na błonie śluzowej policzków w okolicy ujścia ślinianek przyusznych na wysokosci zębów trzonowych i przedtrzonowych

• małe białe plamki na czerwonym tle

• czsem występuja pojedynczo, a czasem bardzo obficie

• spowodowane są martwicą nabłonka, naciekami z kom. olbrzymich i obrzękiem międzykomórkowych

• wybroczynki Peteny'ego :

• występują w tych samych miejscach co plamki Koplika

• na dzień przed pojawieniem się wysypki mogą wystąpić :

• nieżyt krtani i strun głosowych

• ↑ temperatury do 40⁰C

• pogorszenie samopoczucia

• dusznosć, sinica, tachykardia

• czasem brudne naloty na migdałkach

OKRES WYSYPKOWY :

• wysypka :

• prawie zawsze pojawia się ok. 14 dnia od zakażenia

• rozpoczyna się za uszami i na twarzy wokół ust i brodzie, potem stopniowo przechodzi na tułów i kończyny

• początkowo jest grudkowata ciemnoczerwona

• potem przybiera zabarwienie ceglaste, rozprzestrzenia się na całe ciało

• plamy łaczą się pozostawiając gdzieniegdzie pasma niezmienionej skóry (skóra tygrysia)

• w końcu 3 dnia, a wyraźniej w 4 wysypka ustęuje w tej samej kolejnosci jak się pojawiała, pozostawiajac brudnobrązowe przebarwienia (najmniej na twarzy)

zapalenie spojówek w odrze

wysypka odrowa na czarnej skórze

OKRES ZDROWIENIA :

• wraz z ustępowaniem wysypki ↓ też gorączka, poprawia sięsamopoczucie dziecka

• na skórze twarzy i tułowia występuje drobne otrębiaste łuszczenie

BADANIA DODATKOWE :

• morfologia z rozmazem :

• początkowo leukopenia z limfopenią

• w późniejszym okresie wysypki limfocytoza i trombocytopenia

• przeciwciała przeciwodrowe :

• wykrywane OWD, odczynem zahamowania hemaglutynacji i metodami immunoenzymatycznymi

• obniżenie wskaźników odporności komórkowej :

• w przebiegu choroby i w kilka tygodni po zachorowaniu odczyny skórne wygasają, a odczyn tuberkulinowy może być ujemny

ROZPOZNANIE:

•

RÓŻNICOWANIE:

• różyczka

• płonica

• rumień nagły

• choroba trzydniowa

• wysypkowe postacie zakażeńenterowirusami i adenowirusami

• wysypki polekowe, pokarmowe i posurowicze

• dur plamisty

LECZENIE:

• objawowe :

• chory przebywa w zaciemnionym pomieszczeniu

• leki przeciwgorączkowe i przeciwkaszlowe

• w razie zapalenia krtani kortykosteroidy

POWIKŁANIA:

• najczęściej występują u :

• dzieci z krzywicą

• niedożywionych

• z wadami serca

• w chorobach układowych

• u niemowląt między 6 - 24 miesiącem życia (jeszcze nie w pełni sprawny układ immunologiczny)

• zapalenie płuc :

• zwykle o przebiegu cieżkim, lub bardzo ciężkim

• z objawami niewydolnosci krążeniowo - oddechowej

• zapalenie krtani

• pseudokrup :

• zapalenie oskrzeli i (lub) oskrzelików :

• zapalenie ucha środkowego :

• zapalenie spojówek :

• może przejść w owrzodzenia rogówki, zapalenie rogówki i ślepotę

• zapalenie mieśnia sercowego :

• moze występować u 20% chorych na odrę nie dajac objawów klinicznych

• zapalenie wątroby :

• ostre kłębkowe zapalenie nerek :

• poronienia płodu :

• w 20% przypadków

• nie ma działania teratogennego

• encephalomielitis :

• 1 : 1000 chorych

• zwykle występuje 4 - 7 dnia, ale moze sięteż pojawić w 10 i 24 dniu od wystąpienia wysypki

• śmiertelność 10%

• zapalenie rdzenia kręgowego :

• może być poprzeczne i wstępujące

• podostre stwardniające zapalenie mózgu :

• leukoencephalitis s. panencephalitis subacuta scleroticans (LESS, SSPE)

• 1 : 100 tys przypadków odry

• jest to powikłanie późne, wystęuje lata po przechorowaniu (średnio 7)

• zwykle u dzieci w wieku szkolnym

• objawy :

• postępujące uposłedzenie funkcji psychicznych i motorycznych

• zaburzenia mowy

• zmiany zachowania się

• w końcu całkowite odmóżdżenie

- bardzo duże stężenie przeciwciał przeciwodrowych w surowicy i PMR

ROKOWANIE:

•

PROFILAKTYKA:

• szczepienia ochronne :

• szczepionka żywa atenuowana w 13 -14 miesiącu życia i w 7 roku życia

• u osób nieszczepionych :

• w przypadku kontaktu z wirusem można podać immunoglobulinę ludzką 0,25 ml/kg i.m. nie później niż 6 dni po ekspozycji

• podanie w późniejszym okresie tylko łagodzi objawy choroby

PATRZ TEŻ:

•

8

---