Lp.	Data	Temat i lektury	Referenci
1.	19.02.2008	1. Wstęp do psycholingwistyki (cz. 1.): program zajęć, podstawowe lektury, literacki wstęp do psycholingwistyki.	wszyscy
2.	26.02.2008	Wstęp do psycholingwistyki (cz. 2.): Czym jest psycholingwistyka? Porayski-Pomsta Józef, Psycholingwistyka. „Polonistyka” 1989, z. 7.	wszyscy
				2. Poznaj swój mózg: Elementy neurolingwistyki (cz. 1.): „Tajniki ludzkiego umysłu”.Film CVD, „Świat Nauki”, WSiP 2004.	wszyscy
3.	4.03.2008	Elementy neurolingwistyki (cz. 2.): budowa i funkcjonowanie mózgu w zakresie czynności odpowiedzialnych za mowę i myślenie. a) G. Dryden, J. Vos, 2003, Poznaj swój zadziwiający mózg, [w:] tychże Rewolucja w uczeniu. Poznań, s. 112-143. b) A. Grabowska, 2005, Lateralizacja funkcji psychicznych w mózgu człowieka, [w:] T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka, red., Mózg a zachowanie, wyd. III zmienione. Warszawa: PWN, s. 443-488. c) E. Szeląg, 2005, Mózgowe mechanizmy mowy, [w:] T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka, red., Mózg a zachowanie, wyd. III zmienione. Warszawa: PWN, s. 489-524.	a) wszyscy b) c)
4.	11.03.2008	3. „Bez pamięci nie można żyć...” [Ryszard Kapuściński] Pamięć (podstawy biologiczne, cechy i rodzaje pamięci, zasady jej funkcjonowania; rozwój) i procesy uczenia się. a) M. Jagodzińska, 2003, Wyodrębnianie się systemów pamięci we wczesnym dzieciństwie, [w:] tejże Rozwój pamięci w dzieciństwie. Gdańsk: podrozdziały: 5.1. Ile jest systemów pamięci? i 5.2. Kryteria wyróżniania systemów, s. 50-55. b) D.M. Kowalska, P. Kuśmierek, 2005, Anatomiczne podstawy pamięci, [w:] T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka, red., Mózg a zachowanie, wyd. III zmienione. Warszawa: PWN, s. 349-374.	a) wszyscy b)
5.	18.03.2008	Pamięć (cz. 2.): c) D. L. Schacter, 2003, Siedem grzechów pamięci. Jak zapominamy i zapamiętujemy. Warszawa: PIW. Rozdziały: Wstęp: Błogosławieństwo zesłane przez Bogów, s. 9-25. Rozdział 8: Siedem grzechów: wady czy zalety?, s. 282-316. d) Z. Chlewiński, A. Hankała, M. Jagodzińska, B. Mazurek, 1997, Psychologia pamięci. Leksykon.Warszawa: Wiedza Powszechna: hasła dotyczące strategii pamięciowych i metod mnemotechnicznych oraz modeli pamięci. Uzupełniająco: - T. Maruszewski, 1996, Psychologia poznawcza. Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne. Rozdziały: 5. Strukturalne modele pamięci; 6. Procesualne modele pamięci, s. 134-183. - T. H. Crook, B. Adderly, 2000, Stymulowanie pamięci, [w:] tychże Leczenie pamięci. Warszawa: KiW, s. 91-116.	c) d)
6.	1.04.2008	4. Czy pomidor jest owocem, a ksiądz kawalerem? Kategoryzacja językowa i pojęcie prototypu a) M. Kielar-Turska, 1983, Eleonory Rosch koncepcja kategorii semantycznych. Badania własne, [w:] I. Kurcz, red., Studia z psycholingwistyki ogólnej i rozwojowej. Warszawa. b) T. Maruszewski, 1996, Reprezentacje pojęciowe, [w:] tegoż Psychologia poznawcza. Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne, s. 184-203. Uzupełnienie: - J. Taylor, 2001, Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej. Kraków: Universitas. Rozdziały 2., 3. i 4.	a) b)
7.	8.04.2008	5. Kochajmy się jak bracia, liczmy się jak Żydzi: Stereotyp językowy a) W. Chlebda, 1998, Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania, [w:] J. Anusiewicz, J. Bartmiński, red., Język a kultura, t. 12. Wrocław. b) R. Grzegorczykowa, 1998, O rozumieniu prototypu i stereotypu we współczesnych teoriach semantycznych, [w:] J. Anusiewicz, J. Bartmiński, red., Język a kultura, t. 12. Wrocław. c) J. Bartmiński, J. Panasiuk, 2001, Stereotypy językowe, [w:] J. Bartmiński, red., Współczesny język polski. Lublin.	a) b) c) wszyscy
8.	15.04.2008	6. „Słowa, które rosną w stronę świata” [Olga Tokarczuk] „Podwójne życie człowieka dwujęzycznego” [Anna Wierzbicka]: Bilingwizm: charakterystyka dwujęzyczności, uwarunkowania jej rozwoju, korzyści i ograniczenia w umiejętnościach językowych i poznawczych osoby bilingwalnej a organizacja słownika umysłowego. a) A. Wierzbicka, 1990, Podwójne życie człowieka dwujęzycznego, [w:] J. Mazur, red., Język polski w świecie. Lublin. b) I. Kurcz, 2007, Jakie problemy psychologiczne może rodzić dwujęzyczność?, [w:] tejże red., Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: GWP, s. 9-34. Uzupełeniająco: I. Kurcz, 1002, Psychologiczna problematyka dwujęzyczności, [w:] tejże Język a psychologia. Warszawa: WSiP.	a) wszyscy b)
9.	22.04.2008	Bilingwizm i uczenie się języka drugiego (cz. 2.) c) A. Paivio, 2007, Reprezentacje umysłowe u osób dwujęzycznych, [w:] tejże red., Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: GWP, s. 297-310. d) R. Ellis, 2007, Czynniki społeczne w przyswajaniu drugiego języka, [w:] I. Kurcz, red., Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: GWP, s. 173-226. Uzupełniająco: E. Peal, W. E. Lambert, 2007, Związek dwujęzyczności z inteligencją, [w:] I. Kurcz, red., Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: GWP, s. 229-268.	c) d)
10.	29.04.2008	7. Zwierzęta, które mówią? Język ludzi a język zwierząt a) J. Aitchison, 1991, Zwierzęta, które próbują mówić. Czy język należy wyłącznie do ludzi?, [w:] ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki. Warszawa: PWN, s. 37-68. b) R. M. Seyfarth, D. L. Cheney, 1993, Czy małpy myślą? „Świat Nauki” 1993, nr 2.	a) b)
11.	6.05.2008	8. Kto stworzył pierwszy język i po co to zrobił? Filogeneza języka: powstanie i rozwój języka ludzkiego a) J. Aitchison, 2000, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka. Warszawa: PIW. Głównie część II. b) J. Diamond, 1998. Trzeci szympans. Ewolucja i przyszłość zwierzęcia zwanego człowiekiem. Warszawa. Głównie roz. 2: Wielki Skok, s. 53-86.	a) b)
12.	13.05.2008	9. Skąd dzieci wiedzą, jak mówić i rozumieć słowa? Ontogeneza języka: biologiczne i kulturowe uwarunkowania rozwoju mowy dziecka (o roli genów, uczenia się, poznawania, interakcji społecznych i kultury) = DEBATA ONTOGENETYCZNA a) J. B. Gleason, N. Ratner, 2005, Teoria przyswajania języka przez dzieci, [w:] tychże red., Psycholingwistyka, Gdańsk, s. 408-438. b) Stanowisko natywistyczne - J. Aitchison, 2002, Pęknięte powietrze. Odziedziczone składniki, [w] tejże Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, Warszawa, s. 106-124. - N. Chomsky, 1995, O strukturach poznawczych i ich rozwoju - odpowiedź na wykład Piageta, [w:] Noama Chomsy'ego próba rewolucji naukowej. T. 1: Język i jego nabywanie, oprac. M. Piatelli-Dalmarini, Warszawa, s. 46-68. - J. Diamond, 1996, Trzeci szympans. Ewolucja i przyszłość zwierzęcia zwanego człowiekiem. W-wa, s. 222-228. c) Stanowisko konstruktywistyczne - J. Piaget, 1995, Psychogeneza wiedzy i jej znaczenie epistemologiczne, [w:] Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej. T. 1: Język i jego nabywanie, oprac. M. Piatelli-Dalmarini, Warszawa, s. 33-46. - H. R. Shaffer, 2006, Dziecko jako naukowiec: Piagetowska teoria rozwoju poznawczego, [w:] tegoż Psychologia dziecka, Warszawa:, s. 181-216. d) Stanowisko społeczno-kulturowe - J. Bruner, 1980, Ontogeneza aktów mowy, [w:] G. W. Shugar, M. Smoczyńska, red., Badania nad rozwojem mowy dziecka. Wybór prac, Warszawa, s. 483-513. - M. Tomasello, 2002, Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, Warszawa, s. 78-127. - o „zapadce kulturowej”, s.11-21; - o „rewolucji dziewiątego miesiąca”, s. 78-127. [Bokszański Z., Piotrowski A., Ziółkowski M., 1977, Socjologia języka. Warszawa]	a) wszyscy b) c) d)
13.	20. 05.2008	Ontogeneza języka (cz. 2.) - dalsza część debaty + M. Tomasello, 2007, Społeczno-pragmatyczna teoria uczenia się słów, [w:] B. Bokus, G. W. Smoczyńska, red., Psychologia języka dziecka. Gdańsk: GWP, s. 211-225.	e)
14.	27.05.2008	10. O trudnościach w rozwoju mowy: Wybrane zaburzenia rozwoju mowy (np. jąkanie i leworęczność) a) M. Bogdanowicz, 1992, Leworęczność u dzieci. Warszawa: WSiP. b) Z. Tarkowski, 1992, Jąkanie wczesnodziecięce. Warszawa: WSiP.	a) b)
15.	3.06.2008	12. Przepis na językowy przekładaniec: Psycholingwistyczna problematyka przekładu a) K. Hejwowski, 2006, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: PWN. b) J. Jankowski, 2007, Problematyczne w tłumaczeniu na język polski idiomy i słowa portugalskie na podstawie opowiadania Wieczna prządka Mia Couto. „LingVaria” 2007, nr 2(4), s. 205-214. Uzupełniająco: - E. Tabakowska, 2001, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Kraków: Universitas. + KOLOKWIUM ZALICZENIOWE	a) b) wszyscy WSZYSCY

1. Czym jest psycholingwistyka?

Wstęp do psycholingwistyki: przedmiot, historia i metodologia badań psycholingwistycznych. Podstawowe terminy.

2. Poznaj swój mózg

Elementy neurolingwistyki: budowa i funkcjonowanie mózgu w zakresie czynności odpowiedzialnych za mowę i myślenie.

3. „Bez pamięci nie można żyć...” [Ryszard Kapuściński]

Pamięć (podstawy biologiczne, cechy i rodzaje pamięci, zasady jej funkcjonowania; rozwój) i procesy uczenia się.

4. Czy pomidor jest owocem, a ksiądz kawalerem?

Kategoryzacja językowa i pojęcie prototypu.

5. Kochajmy się jak bracia, liczmy się jak Żydzi

Stereotyp językowy.

6. „Słowa, które rosną w stronę świata” [Olga Tokarczuk]

Organizacja słownika umysłowego.

7. Zwierzęta, które mówią?

Język ludzi a język zwierząt.

8. Kto stworzył pierwszy język i po co to zrobił?

Filogeneza języka: powstanie i rozwój języka ludzkiego.

9. Skąd dzieci wiedzą, jak mówić i rozumieć słowa?

Ontogeneza języka: biologiczne i kulturowe uwarunkowania rozwoju mowy dziecka (o roli genów, uczenia się, poznawania, interakcji społecznych i kultury).

10. O trudnościach w rozwoju mowy

Wybrane zaburzenia rozwoju mowy (np. jąkanie i leworęczność, więcej o dysleksji rozwojowej)

lub Czym jest czytanie?

Psycholingwistyczna analiza procesu czytania

11. „Podwójne życie człowieka dwujęzycznego” [Anna Wierzbicka]

Bilingwizm: charakterystyka dwujęzyczności, uwarunkowania jej rozwoju, korzyści i ograniczenia w umiejętnościach językowych i poznawczych osoby bilingwalnej.

12. Przepis na językowy przekładaniec

Psycholingwistyczna problematyka przekładu.

POZNAJ SWÓJ MÓZG

L.p.	Lektury	Kto czyta?
1.	G. Dryden, J. Vos, 2003, Poznaj swój zadziwiający mózg, [w:] tychże Rewolucja w uczeniu. Poznań, s. 112-143.	wszyscy
2.	W.O. Dingwall, 2005, Biologiczne podstawy zachowań komunikacyjnych człowieka, [w:] J. B. Gleason, N. B. Ratner, Psycholingwistyka. Gdańsk:
	a) ośrodki mowy, s. 68-74, 85-88	ref. I. II.
	b) dwie półkule i lateralizacja funkcji, s. 88-99	ref. I. II.

Lektury uzupełniające:

• M. Binder, 2005, Przed czołem, czyli za. „Charaktery”, nr 4, s. 20-21.

• W. Budochoska, A. Grabowska, 1994, Dwie półkule - jeden mózg. Warszawa.

• M.S. Gazzaniga, 2003, Podzielony mózg - odsłona druga. „Świat Nauki. Tajemniczy umysł”, nr 1, s. 26-31.

• A. Grabowska, K. Rymarczyk, red., 2004, Dysleksja. Od badań mózgu do praktyki. Warszawa.

• G. Hickok, U. Bellugi, E.S.Klima, 2003, Ręce, które mówią. „Świat Nauki. Tajemniczy umysł”, nr 1, s. 52-59.

• D. Kimura, 2003, Mózg a płeć. „Świat Nauki. Tajemniczy umysł”, nr 1, s. 32-37.

• J. LeDoux, 2003, Emocje, pamięć i mózg. „Świat Nauki. Tajemniczy umysł”, nr 1, s. 68-77.

• „National Geographic. Polska”: Wyprawa w głąb mózgu, 2005, nr 3, s. 2-31.

• „Świat Nauki. Umysł a mózg”, 1992, nr 11.

„BEZ PAMIĘCI NIE MOŻNA ŻYĆ...”

Lp.	Lektury	Kto czyta?
1.	M. Jagodzińska, 2003, Wyodrębnianie się systemów pamięci we wczesnym dzieciństwie, [w:] tejże Rozwój pamięci w dzieciństwie. Gdańsk.
	a) podrozdziały: 5.1. Ile jest systemów pamięci? i 5.2. Kryteria wyróżniania systemów, s. 50-55	wszyscy
	b) podrozdziały: 5.3.Wyodrębnianie się systemów pamięci w 1 r. ż., 5.4. Rozwój pamięci utajonej i 6. Rozwój pamięci operacyjnej, s. 55-75	ref. I. II.
	c) rozdział 7: Początki wiedzy semantycznej: co i jak pamięta małe dziecko?, s. 76-93	ref. I. II.
	d) rozdział 8: Pamięć zdarzeń, s. 94-104	ref. I. II.
2.	D. L. Schacter, 2003, Siedem grzechów pamięci. Jak zapominamy i zapamiętujemy. Warszawa
	a) Wstęp: Błogosławieństwo zesłane przez Bogów, s. 9-25.	ref. I. II.
	b) Rozdział 8: Siedem grzechów: wady czy zalety?, s. 282-316.	ref. I. II.

Lektury uzupełniające:

• Z. Chlewiński, A. Hankała, M. Jagodzińska, B. Mazurek, 1997, Psychologia pamięci. Warszawa.

• T.H. Crook, B. Adderly, 2000, Leczenie pamięci. Skuteczne metody usprawniania pamięci. Warszawa.

• T. Drożdż, 2005, Mam to na końcu języka. „Charaktery”, nr 6, s. 24-25.

• H. i M. Eysenck, 2003, Zapamiętywanie i zapominanie, [w:] tychże Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują? Gdańsk, 225-236.

• R. D. Fields, 2005, Komórkowe ścieżki pamięci. „Świat Nauki”, nr 3, s. 66-73.

• S. S. Hall, 2003, Pigułka na pamięć. „Świat Nauki”, nr 10, s. 38-47.

Lp.	Lektury	Kto czyta?

9

---