KONSPEKT LEKCJI W KLASIE I

Prowadzący: Milena Derlikiewicz

Data: 24.09.2007

Klasa: I d

Temat: Siatka geograficzna i kartograficzna jako podstawa orientacji na Ziemi.

Cele lekcji:

1. zapamiętanie wiadomości:

• uczeń rozumie i definiuje pojęcie: mapa, globus, siatka geograficzna i kartograficzna,

• potrafi określić położenie geograficzne punktów na Ziemi.

zrozumienie wiadomości:

• uczeń wymienia różnice między południkami i równoleżnikami,

• wyjaśnia pojęcia: długość i szerokość geograficzna,

• określa w stopniach położenie geograficzne wskazanych miejsc na globusie i na mapie.

3. zastosowanie w sytuacjach typowych:

• uczeń oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową,

• uczeń określa w stopniach i minutach położenie geograficzne wskazanych miejsc na globusie i na mapie,

• uczeń oblicza współrzędne topograficzne i geograficzne.

4. zastosowanie w sytuacjach problemowych:

• potrafi wyjaśnić znaczenie umiejętności określania położenia geograficznego w życiu i działalności człowieka oraz wykazuje biegłość w tym zakresie.

Metody pracy:

1. asymilacji wiedzy:

• opis

• pogadanka

• praca z mapą i atlasem

• praca z podręcznikiem

Środki dydaktyczne:

• mapa fizyczna świata

• mapa fizyczna Polski

• atlas

• podręcznik

PRZEBIEG LEKCJI

Ogniwa lekcji	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Środki dydaktyczne	Uwagi
Część wstępna	Przywitanie się z uczniami. Dzień dobry. Nazywam się Milena Derlikiewicz , jestem studentką IV - mam nadzieję - roku na AP w Słupsku i w ramach praktyk przeprowadzę z Wami lekcję. Sprawdzenie obecności. Wpisanie tematu lekcji do dziennika lekcyjnego.	Przywitanie z nauczycielem. Przygotowanie uczniów do lekcji.		2-3 min.
Kontrola uczniów	Sprawdzenie pracy domowej - zadanie pytań kontrolnych dotyczących poprzedniego tematu zajęć.			7 min.
Nawiązanie do nowego tematu	Na dzisiejszej lekcji poznamy takie pojęcia jak siatka kartograficzna i geograficzna, powiemy sobie czym są południki i równoleżniki, nauczymy się określać współrzędne geograficzne i topograficzne oraz obliczać rozciągłość południkową i równoleżnikową. Podaje temat lekcji: „SIATKA GEOGRAFICZNA I KARTOGRAFICZNA JAKO PODSTAWA ORIENTACJI NA ZIEMI”.	Uczniowie zapisują temat lekcji.		3 min.
Realizacja nowego materiału	Realizacja nowego materiału. Na początek może powiedzmy sobie czym jest globus? Globus jest modelem Ziemi w kształcie kuli. Na globusie widoczne są poprzecinane linie. Są to południki i równoleżniki, które tworzą siatkę geograficzna. Jakie możecie wymienić cechy południków? są liniami o jednakowej długości, wyznaczają kierunki północ-południe, zbiegają się w biegunach, przybierają wartości od 0° do 180°, jest ich nieskończenie wiele. Cechy równoleżników: jest ich nieskończenie wiele, wyznaczają kierunki wschód-zachód, są różnej długości, przyjmują wartości od 0° do 90°. Bardzo dobrze, taki układ południków i równoleżników przeniesiony na mapę tworzy siatkę kartograficzną. Przejdźmy teraz do ćwiczeń związanych z określaniem współrzędnych geograficznych. Najpierw jednak poproszę kogoś o odczytanie definicji długości i szerokości geograficznej. Pokazuję na schematycznym globusie długość i szerokość geograficzna. Następnie rysuję na tablicy „krzyżak” i na jego przykładzie pokazuję zasady określania współrzędnych geograficznych. Najprościej powiedzieć, że długość geograficzna jest to odległość od południka 0° do południka, przez który przechodzi dany punkt. Szerokość natomiast to odległość od równika do równoleżnika, przez który przechodzi dany punkt. Narysuję teraz na tablicy „krzyżak” i wspólnie odczytamy współrzędne danego punktu. Otwórzcie teraz atlasy na mapie Afryki i poćwiczymy określanie współrzędnych geograficznych. Podaję nazwę miejscowości a uczniowie podają jej współrzędne geograficzne. Dobrze, chcąc określać współrzędne geograficzne z dokładnością do minut otwórzmy atlasy na mapie fizycznej Polski. Na zakończenie lekcji nauczymy się obliczać rozciągłość południkową i równoleżnikową. Otwórzcie podręczniki na stronie 17. Mamy tam mapkę Ameryki Południowej. Do obliczania rozciągłości potrzebujemy skrajnych punktów kontynentu. Rozciągłość południkowa będzie wyznaczana przez równoleżniki, natomiast równoleżnikowa przez południki. Jeśli chodzi o rozciągłość południkową: skrajnymi punktami będą Przylądek Gallinas (12°N) oraz Przylądek Horn (56°S). Wartości szerokości geograficznych dodajemy do siebie i mamy wartość rozciągłości. Wartość tą możemy przeliczyć na kilometry mnożąc wynik razy 111km. Rozciągłość równoleżnikową obliczamy w analogowy sposób. Musicie pamiętać jednak że jeśli skrajne punkty będą leżały na tych samych półkulach to wtedy wartości odejmujemy od siebie.	Jest modelem Ziemi w kształcie kuli w odpowiednim pomniejszeniu. Długość geograficzna jest to kąt dwuścienny zawarty między półpłaszczyzną południka zerowego i półpłaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt. Szerokość geograficzna to kąt zawarty między płaszczyzną równika ziemskiego i pionem przechodzącym przez dany punkt. Kołobrzeg 54º11"N 15º31"N Łeba 54º46"N 17º34"N Łódź 51º45"N 19º30"N		28 min.
Zadanie domowe	Zadanie pracy domowej W domu proszę zrobić zadania 1 - 4 ze strony 21			2 min.
Utrwalenie materiału	Nauczyciel w celu powtórzenia wiadomości z lekcji zadaje pytania związane z przeprowadzoną lekcją.			2 min.

PRZEBIEG LEKCJI

Ogniwa lekcji	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Środki dydaktyczne	Uwagi
Część wstępna	Przywitanie się z uczniami. Dzień dobry. Nazywam się Milena Derlikiewicz , jestem studentką IV - mam nadzieję - roku na AP w Słupsku i w ramach praktyk przeprowadzę z Wami lekcję. Sprawdzenie obecności. Wpisanie tematu lekcji do dziennika lekcyjnego.	Przywitanie z nauczycielem. Przygotowanie uczniów do lekcji.		2-3 min.
Kontrola uczniów	Sprawdzenie pracy domowej - zadanie pytań kontrolnych dotyczących poprzedniego tematu zajęć.			7 min.
Nawiązanie do nowego tematu	Na dzisiejszej lekcji poznamy takie pojęcia jak siatka kartograficzna i geograficzna, powiemy sobie czym są południki i równoleżniki, nauczymy się określać współrzędne geograficzne i topograficzne oraz obliczać rozciągłość południkową i równoleżnikową. Podaje temat lekcji: „SIATKA GEOGRAFICZNA I KARTOGRAFICZNA JAKO PODSTAWA ORIENTACJI NA ZIEMI”.	Uczniowie zapisują temat lekcji.		3 min.
Realizacja nowego materiału	Realizacja nowego materiału. Na początek może powiedzmy sobie czym jest globus? Globus jest modelem Ziemi w kształcie kuli. Na globusie widoczne są poprzecinane linie. Są to południki i równoleżniki, które tworzą siatkę geograficzna. Jakie możecie wymienić cechy południków? są liniami o jednakowej długości, wyznaczają kierunki północ-południe, zbiegają się w biegunach, przybierają wartości od 0° do 180°, jest ich nieskończenie wiele. Cechy równoleżników: jest ich nieskończenie wiele, wyznaczają kierunki wschód-zachód, są różnej długości, przyjmują wartości od 0° do 90°. Bardzo dobrze, taki układ południków i równoleżników przeniesiony na mapę tworzy siatkę kartograficzną. Odwzorowanie kartograficzne polega na przeniesieniu punktów z powierzchni kuli na płaszczyznę mapy z zastosowaniem określonych reguł matematycznych. Z tym, że powierzchni kuli nie da się przenieść na płaszczyznę bez zniekształceń. Przenosząc punkty z powierzchni kuli na płaszczyznę styczną, tylko jeden punkt odwzorowuje się wiernie bez zniekształceń kartograficznych. Jest to punkt styczności płaszczyzny z powierzchnią kuli, który staje się punktem głównym mapy. W miarę oddalania się od tego punktu deformacje obrazu powierzchni Ziemi na mapie rosną. Z tego wynika podział odwzorowań geograficznych na: wiernokątne wiernoodległościowe wiernopowierzchniowe dowolne - nie zachowują żadnej wartości, ale ich zniekształcenia są w stopniu umiarkowanym Poznamy teraz rodzaje siatek. Otwórzcie swoje podręczniki na stronie 20. Mamy tam rodzaje odwzorowań. Azymutalne gdzie kula ziemska jest rzutowana na płaszczyznę. Stożkowe, w którym kula ziemska jest rzutowana na powierzchnię boczną stożka. Walcowe gdzie kula ziemska jest rzutowana na powierzchnię boczna stożka. Dobrze, a jak dzielą się te odwzorowania ze względu na położenie względem osi Ziemi? Odwzorowanie płaszczyznowe normalne służy do odwzorowań obszarów okołobiegunowych. Poprzeczne do odwzorowań dużego obszaru położonego po obu stronach równika (Afryka) i ukośne do obszaru leżącego w szerokościach umiarkowanych. Walcowe odwzorowania służy do przedstawiania obszarów o dużej rozciągłości równoleżnikowej położonych w niskich szerokościach geograficznych i stożkowe do przedstawiania obszarów w średnich szerokościach geograficznych. Przykładem odwzorowania, które służy do przedstawiania całej powierzchni Ziemi jest odwzorowanie wiernopowierzchniowe pseudowalcowe Mollweidego. Obrazem całego globu jest elipsa. Równoleżniki to linie proste równoległe do siebie. Są one tak rozmieszczone, by tworzone przez nie pasy miały pole powierzchni takie, jak odpowiednie pasy sferyczne na globusie. Południki wyznaczają się tak aby dzieliły równoleżniki na równe odcinki. Przejdźmy teraz do ćwiczeń związanych z określaniem współrzędnych geograficznych. Najpierw jednak poproszę kogoś o odczytanie definicji długości i szerokości geograficznej. Pokazuję na schematycznym globusie długość i szerokość geograficzna. Następnie rysuję na tablicy „krzyżak” i na jego przykładzie pokazuję zasady określania współrzędnych geograficznych. Najprościej powiedzieć, że długość geograficzna jest to odległość od południka 0° do południka, przez który przechodzi dany punkt. Szerokość natomiast to odległość od równika do równoleżnika, przez który przechodzi dany punkt. Narysuję teraz na tablicy „krzyżak” i wspólnie odczytamy współrzędne danego punktu. Otwórzcie teraz atlasy na mapie Afryki i poćwiczymy określanie współrzędnych geograficznych. Podaję nazwę miejscowości a uczniowie podają jej współrzędne geograficzne. Dobrze, chcąc określać współrzędne geograficzne z dokładnością do minut otwórzmy atlasy na mapie fizycznej Polski.	Jest modelem Ziemi w kształcie kuli w odpowiednim pomniejszeniu. Normalne, poprzeczne i ukośne. Długość geograficzna jest to kąt dwuścienny zawarty między półpłaszczyzną południka zerowego i półpłaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt. Szerokość geograficzna to kąt zawarty między płaszczyzną równika ziemskiego i pionem przechodzącym przez dany punkt. Kołobrzeg 54º11"N 15º31"N Łeba 54º46"N 17º34"N Łódź 51º45"N 19º30"N		28 min.
Zadanie domowe	Zadanie pracy domowej W domu proszę zrobić zadania 1 - 4 ze strony 21			2 min.
Utrwalenie materiału	Nauczyciel w celu powtórzenia wiadomości z lekcji zadaje pytania związane z przeprowadzoną lekcją.			2 min.

---