Frakcja granulometryczna-grupa cząstek glebowych o ściśle określonych wymiarach i często zbliżonych właśc. fizykochem.
cz.spł. |
frakcj.pyłu |
frak.piasku |
Grupa granulometr. |
do 10 |
|
|
ż.piaszczyste |
10-20 |
|
|
ż.gliniaste |
do 5 |
|
|
p.luźne |
5-10 |
|
|
p.słabo gliniaste |
10-15 |
|
|
p.gliniaste lekkie |
15-20 |
|
|
p.gliniaste mocne |
do 35 |
> 40 |
|
pyły zwykłe |
35-50 |
> 40 |
|
pyły ilaste |
20-35 |
|
|
gliny lekkie |
35-50 |
|
|
gliny średnie |
> 50 |
|
|
gliny ciężkie |
> 50 |
do 25 |
b.mało |
iły właściwe |
> 50 |
25,-40 |
b.mało |
iły ilaste |
Skład granulometr. gleby-
proc. zaw. w glebie wszystkich frakcji (wyróżn. mikroagregatowy i elementarny skład)
Części szkieletowe-skłądają się z mało zmienionych odłamków skał macierzystych, ich skład zależy od poch. geologicznego wietrzejących skał.
Frakcja kamieni składa się z odłamków zaokrągl. granitów,bazaltów,piaskowców(skał z kwarcem, skaleniami, mikami); działa rozluźniająco na glebę.
Frakcja żwiru składa sięz odłamków skał macierzyst.,wyst. większa ilość poj. minerałów skałotwórczych(kwarc).
Części ziemiste
Frakcja piasku-składa się prawie wył. z odłamków minerałów skał magmowych. W piasku grubym gł. minerałem jest kwarc oraz skalenie.Piasek średni i drobny prawie wył. z drobnych odłamków kwarcu.
Frakcja piasku wpływa rozluźniająco na spoistość gleby.
Frakcja pyłu-mała ilość krzemianów i glinokrzemianów.Składa sięz drobnych odłamków kwarcu, zaw bezpostaciową krzemionkę. Poprawia fiz. właśc. gleb i strukturę. Zbyt dużo warstw pyłu powoduje zleganie i twardnienie, uniemożliw. przenikanie korzeni roślin, gleby te łatwo przesychają.
Frakcja iłu pyłowego gr.-
składa się z minerałów ilastych,drobn. okruchów kwarcu,skaleni i in. minerałów oraz z krzemionki bezpostac.
Nieduża ilośc wpływa korzystnie na poprawę struktury,zwiększa poj. wodną oraz kapilarność gleby
Frakcja iłu pyłowego drobn.-
składa się gł. z minerałów ilastych, drobno rozkruszonego kwarcu,krzemionki bezpostac. i in. połączeń. Duża zdolność podnoszenia kapilarnego wody.
Frakcja iłu koloidalnego-składa się z produktów wietrzenia minerałów pierwotnych-minerałów ilastych krzemionki, subst. org., połączeń organiczno-mineralnych,wodorotlenków i tlenków żelaza,glinu itp.
Z produktów wietrzenia ważnym składnikiem są minerały wtórne z gr. kaolinitowej, montmorylonitowej oraz uwodnionych mik. Zwiększają pojemność sorpcyjną gleb. Ił koloidalny poprawia właśc.. fiz. gleby.
Grupy granulometryczne-
utwory kamieniste, żwiry, piaski, utwory pyłowe, gliny, iły.
Oznaczanie składu granulometr.-analiza granulometryczna.
1.mikroagregatowa analiza gleby-ozn. częściowo zaw. agregatów i częściowo ilość elementów mechanicznych.
2.elementarna analiza gleby-ozn. elementarnego skł. granulometr., zaw. proc. poszczególnych elementów.
Metody: szlamowania (np. metoda areometryczna Casagrande'a w modyf. Prószyńskiego) i odwirowywania.
Ozn. części szkieletowych-odważyć 100g, rozdrobnić tłuczkiem, rozsiać na sitku o średn.oczek1mm, na sicie zostają części szkieletowe, przechodzą ziemiste. Części ziemiste przemyć wodą, wysuszyć, przesiać, pozostałe części na sicie zważyć. Rozdzielić na kamienie i żwir, przesiewając przez sito 2mm.
Metoda Casagrande'a w mod. Prószyńskiego-Prószyński zanalizował met. Casagrande'a typowe gleby i podłoża, wykreślając dla nich krzywe, na których podst. można określić w glebach proc. zaw. frakcji, których szukamy. Znając to można obl. dla każdego aerometru szybkość i czas opadania cząstek. Znając zaś czas opadania cząstek o okr. średnicy możemy ozn. proc. zaw. poszczególnych frakcji granulometr. w takich próbkach, które pod względem składu nie odbiegają zbytnio od zanalizowanych typowych próbek glebowych. Wykonując aerometrem odczyt w zawiesinie glebowej po ściśle okr. czasie od momentu skłócenia zawiesiny i odejmując od odczytu odczyt wykonany w roztw. poprawkowym, oznaczamy bezpośr. proc. zaw. cząstek glebowych o żądanej średnicy.
Odważyć 40g, wsypać do butelki+25ml roztw. kalongu+woda dest. do połowy obj.,podgrzać, wstawić na mieszanie,przelać do cylindra 1l.
Zast. węglanów-przeciwdziałają zakwaszeniu, polepszają właśc. fiz.
1-0,5 |
0,5-0,25 |
0,25-0,1 |
0,1-0,05 |
0,05-0,02 |
0,02-0,005 |
0,005-0,002 |
<0,002 |
Grupa granulometryczna |
25 |
12 |
14 |
17 |
14 |
6 |
7 |
5 |
piasek gliniasty mocny pylasty |
11 |
7 |
13 |
6 |
18 |
16 |
14 |
12 |
glina średnia |
0 |
1 |
4 |
12 |
16 |
27 |
25 |
15 |
ił ilasty |
19 |
21 |
28 |
21 |
8 |
2 |
0 |
1 |
piasek luźny pylasty |
5 |
5 |
6 |
14 |
12 |
21 |
19 |
18 |
glina ciężka pylasta |
1 |
3 |
12 |
20 |
28 |
22 |
10 |
5 |
pył ilasty |
28 |
22 |
23 |
12 |
8 |
2 |
2 |
3 |
piasek słabo gliniasty |
15 |
18 |
17 |
11 |
12 |
9 |
7 |
11 |
glina lekka |
4 |
7 |
9 |
20 |
42 |
11 |
3 |
4 |
pył zwykły |
40 |
16 |
18 |
14 |
8 |
2 |
1 |
1 |
piasek luźny |
41 |
19 |
11 |
13 |
7 |
3 |
2 |
4 |
żwir piaszczysty |
10 |
20 |
33 |
14 |
10 |
4 |
6 |
3 |
piasek gliniasty lekki |
0 |
2 |
1 |
8 |
10 |
29 |
22 |
28 |
ił właściwy |
29 |
18 |
10 |
6 |
7 |
12 |
10 |
8 |
żwir gliniasty |
24 |
20 |
15 |
14 |
8 |
5 |
6 |
8 |
piasek gliniasty mocny |
9 |
11 |
12 |
15 |
14 |
11 |
9 |
19 |
glina średnia pylasta |
8 |
6 |
9 |
9 |
16 |
22 |
18 |
12 |
glina ciężka pylasta |
15 |
20 |
25 |
22 |
10 |
4 |
1 |
3 |
piasek słabo gliniasty pylasty |
18 |
12 |
8 |
10 |
19 |
17 |
10 |
6 |
glina lekka pylasta |
21 |
20 |
10 |
20 |
17 |
4 |
5 |
3 |
piasek gliniasty lekki pylasty |
26 |
20 |
17 |
12 |
10 |
7 |
3 |
5 |
żwir słabo gliniasty |
24 |
16 |
18 |
8 |
30 |
2 |
2 |
0 |
piasek luźny pylasty |
21 |
18 |
23 |
12 |
8 |
3 |
11 |
4 |
piasek gliniasty mocny |
4 |
6 |
5 |
19 |
38 |
10 |
11 |
7 |
pył zwykły |
16 |
11 |
13 |
10 |
19 |
11 |
8 |
12 |
glina lekka pylasta |
12 |
4 |
5 |
11 |
7 |
18 |
13 |
30 |
glina ciężka |
0,2 |
1 |
2,8 |
5 |
11 |
10 |
15 |
55 |
ił właściwy |
Oznaczanie zaw. węglanów w glebie met. Scheiblera-zasada opiera się na pomiarze CO2, jaki wydziela się z gleby po działaniu na nią HCl. Aparat Scheiblera jest zbudowany z 2 szklanych rurek, prawa połączona ze zbiornikiem z HCl.Rurka jest zbiornikiem na utl. się CO2, który przechodzi przez trójdzielny kran do nast. wyskalowanej rurki; w górnej części znajduje się punkt zerowy, do którego doprowadzamy płyn, np. CuSO4, odczytujemy zmianę poziomu płynu.
Ozn. zaw. próchnicy
Próchn. powst. w glebie z obumarłych szczątków roślin oraz zwierząt. Proces humifikacji-przemiana martwej subst. org. w próchnicę.
Proces mineralizacji
Warunki tlenowe-butwienie-produktami są: CO2,H2O,SO42-,PO43-,NO3-, uwalnia się energia;
beztlenowe-gnicie-produkty-CO2,H2O,H2S,CH4,PH3,
próchnica stanowi ok. 80-90% ogólnej ilości subst. org.
Skład próchnicy
1.bituminy(mieszanina smół, wosków, różnych węglowodorów)
2.związki humusowe(próchnicowe) ->
a)kwasy humusowe w postaci luźnej i związanej:
-kwasy huminowe właściwe i ulminowe
-fulwokway(kwas krenowy i apokrenowy)
b)huminy i ulminy (poł. organiczno-mineralne)
Próchnica
-nienasycona-kwaśna(H+,Al3+),
-nasycona-słodka(Ca2+,Mg2+)
-słona(Na+)
Metoda Tiurina-bezpośrednia objętościowa, ilość węgla w glebie określa się badając zaw. CO2
Utlenienie węgla organicznego:
3C+2K2Cr2O7+8H2SO4=2K2SO4+2Cr2(SO4)3+8H2O+3CO2
K2Cr2O7+7H2SO4+6FeSO4=Cr2(SO4)3+H2SO4+3Fe2(SO4)3
Oznaczanie pojemności sorpcyjnej gleb
Poj. sorpcyjna-całk. ilość kationów, która może być związana przez glebę.
Oznaczanie polega na wypieraniu kat. zasadowych(Ca,Na) i kwasowych (H, Al.).
Kationy dowolnej soli lub kwasu wypierają z kompleksu sorpcyjnego gleby wszystkie zaobsorbowane kationy, które przechodzą do roztworu(przesączu). W otrz. przesączu dowolnymi metodami można oznaczyć poszczególne kationy, z wyjątkiem kationu użytego do wypierania.
Mg2+,K+,H+,Ca2+,Na+ + nHCl=H+ + przesącz CaCl2,MgCl2,KCl,NaCl, (n-6)HCl
S=(50cm3HCl*n-Xcm3NaOH*n)*10
Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej Hh
H+,K+,Na+ + nCa(CH3COO)2Ca= Cu2+ + 2CH3COOH,CH3COONa, (n-2)(CH3COO)Ca
Hh=(Xcm3NaOH*n*5)*1,5me/100g
Poj sorpc. w stos. do kationów(T)
T=S+Hh
% wymiennych kationów zasadowych
%Vs=S*100/T
% udział wodoru
%Vh=Hh*100/T
qCaO/ha=Hh*8,4
qCaCO3/ha=Hh*15