Frakcja granulometryczna-grupa cząstek glebowych o ściśle określonych wymiarach i często zbliżonych właśc. fizykochem.

cz.spł.	frakcj.pyłu	frak.piasku	Grupa granulometr.
do 10			ż.piaszczyste
10-20			ż.gliniaste
do 5			p.luźne
5-10			p.słabo gliniaste
10-15			p.gliniaste lekkie
15-20			p.gliniaste mocne
do 35	> 40		pyły zwykłe
35-50	> 40		pyły ilaste
20-35			gliny lekkie
35-50			gliny średnie
> 50			gliny ciężkie
> 50	do 25	b.mało	iły właściwe
> 50	25,-40	b.mało	iły ilaste

Skład granulometr. gleby-

proc. zaw. w glebie wszystkich frakcji (wyróżn. mikroagregatowy i elementarny skład)

Części szkieletowe-skłądają się z mało zmienionych odłamków skał macierzystych, ich skład zależy od poch. geologicznego wietrzejących skał.

Frakcja kamieni składa się z odłamków zaokrągl. granitów,bazaltów,piaskowców(skał z kwarcem, skaleniami, mikami); działa rozluźniająco na glebę.

Frakcja żwiru składa sięz odłamków skał macierzyst.,wyst. większa ilość poj. minerałów skałotwórczych(kwarc).

Części ziemiste

Frakcja piasku-składa się prawie wył. z odłamków minerałów skał magmowych. W piasku grubym gł. minerałem jest kwarc oraz skalenie.Piasek średni i drobny prawie wył. z drobnych odłamków kwarcu.

Frakcja piasku wpływa rozluźniająco na spoistość gleby.

Frakcja pyłu-mała ilość krzemianów i glinokrzemianów.Składa sięz drobnych odłamków kwarcu, zaw bezpostaciową krzemionkę. Poprawia fiz. właśc. gleb i strukturę. Zbyt dużo warstw pyłu powoduje zleganie i twardnienie, uniemożliw. przenikanie korzeni roślin, gleby te łatwo przesychają.

Frakcja iłu pyłowego gr.-

składa się z minerałów ilastych,drobn. okruchów kwarcu,skaleni i in. minerałów oraz z krzemionki bezpostac.

Nieduża ilośc wpływa korzystnie na poprawę struktury,zwiększa poj. wodną oraz kapilarność gleby

Frakcja iłu pyłowego drobn.-

składa się gł. z minerałów ilastych, drobno rozkruszonego kwarcu,krzemionki bezpostac. i in. połączeń. Duża zdolność podnoszenia kapilarnego wody.

Frakcja iłu koloidalnego-składa się z produktów wietrzenia minerałów pierwotnych-minerałów ilastych krzemionki, subst. org., połączeń organiczno-mineralnych,wodorotlenków i tlenków żelaza,glinu itp.

Z produktów wietrzenia ważnym składnikiem są minerały wtórne z gr. kaolinitowej, montmorylonitowej oraz uwodnionych mik. Zwiększają pojemność sorpcyjną gleb. Ił koloidalny poprawia właśc.. fiz. gleby.

Grupy granulometryczne-

utwory kamieniste, żwiry, piaski, utwory pyłowe, gliny, iły.

Oznaczanie składu granulometr.-analiza granulometryczna.

1.mikroagregatowa analiza gleby-ozn. częściowo zaw. agregatów i częściowo ilość elementów mechanicznych.

2.elementarna analiza gleby-ozn. elementarnego skł. granulometr., zaw. proc. poszczególnych elementów.

Metody: szlamowania (np. metoda areometryczna Casagrande'a w modyf. Prószyńskiego) i odwirowywania.

Ozn. części szkieletowych-odważyć 100g, rozdrobnić tłuczkiem, rozsiać na sitku o średn.oczek1mm, na sicie zostają części szkieletowe, przechodzą ziemiste. Części ziemiste przemyć wodą, wysuszyć, przesiać, pozostałe części na sicie zważyć. Rozdzielić na kamienie i żwir, przesiewając przez sito 2mm.

Metoda Casagrande'a w mod. Prószyńskiego-Prószyński zanalizował met. Casagrande'a typowe gleby i podłoża, wykreślając dla nich krzywe, na których podst. można określić w glebach proc. zaw. frakcji, których szukamy. Znając to można obl. dla każdego aerometru szybkość i czas opadania cząstek. Znając zaś czas opadania cząstek o okr. średnicy możemy ozn. proc. zaw. poszczególnych frakcji granulometr. w takich próbkach, które pod względem składu nie odbiegają zbytnio od zanalizowanych typowych próbek glebowych. Wykonując aerometrem odczyt w zawiesinie glebowej po ściśle okr. czasie od momentu skłócenia zawiesiny i odejmując od odczytu odczyt wykonany w roztw. poprawkowym, oznaczamy bezpośr. proc. zaw. cząstek glebowych o żądanej średnicy.

Odważyć 40g, wsypać do butelki+25ml roztw. kalongu+woda dest. do połowy obj.,podgrzać, wstawić na mieszanie,przelać do cylindra 1l.

Zast. węglanów-przeciwdziałają zakwaszeniu, polepszają właśc. fiz.

1-0,5	0,5-0,25	0,25-0,1	0,1-0,05	0,05-0,02	0,02-0,005	0,005-0,002	<0,002	Grupa granulometryczna
25	12	14	17	14	6	7	5	piasek gliniasty mocny pylasty
11	7	13	6	18	16	14	12	glina średnia
0	1	4	12	16	27	25	15	ił ilasty
19	21	28	21	8	2	0	1	piasek luźny pylasty
5	5	6	14	12	21	19	18	glina ciężka pylasta
1	3	12	20	28	22	10	5	pył ilasty
28	22	23	12	8	2	2	3	piasek słabo gliniasty
15	18	17	11	12	9	7	11	glina lekka
4	7	9	20	42	11	3	4	pył zwykły
40	16	18	14	8	2	1	1	piasek luźny
41	19	11	13	7	3	2	4	żwir piaszczysty
10	20	33	14	10	4	6	3	piasek gliniasty lekki
0	2	1	8	10	29	22	28	ił właściwy
29	18	10	6	7	12	10	8	żwir gliniasty
24	20	15	14	8	5	6	8	piasek gliniasty mocny
9	11	12	15	14	11	9	19	glina średnia pylasta
8	6	9	9	16	22	18	12	glina ciężka pylasta
15	20	25	22	10	4	1	3	piasek słabo gliniasty pylasty
18	12	8	10	19	17	10	6	glina lekka pylasta
21	20	10	20	17	4	5	3	piasek gliniasty lekki pylasty
26	20	17	12	10	7	3	5	żwir słabo gliniasty
24	16	18	8	30	2	2	0	piasek luźny pylasty
21	18	23	12	8	3	11	4	piasek gliniasty mocny
4	6	5	19	38	10	11	7	pył zwykły
16	11	13	10	19	11	8	12	glina lekka pylasta
12	4	5	11	7	18	13	30	glina ciężka
0,2	1	2,8	5	11	10	15	55	ił właściwy

Oznaczanie zaw. węglanów w glebie met. Scheiblera-zasada opiera się na pomiarze CO2, jaki wydziela się z gleby po działaniu na nią HCl. Aparat Scheiblera jest zbudowany z 2 szklanych rurek, prawa połączona ze zbiornikiem z HCl.Rurka jest zbiornikiem na utl. się CO2, który przechodzi przez trójdzielny kran do nast. wyskalowanej rurki; w górnej części znajduje się punkt zerowy, do którego doprowadzamy płyn, np. CuSO4, odczytujemy zmianę poziomu płynu.

Ozn. zaw. próchnicy

Próchn. powst. w glebie z obumarłych szczątków roślin oraz zwierząt. Proces humifikacji-przemiana martwej subst. org. w próchnicę.

Proces mineralizacji

Warunki tlenowe-butwienie-produktami są: CO2,H2O,SO42-,PO43-,NO3-, uwalnia się energia;

beztlenowe-gnicie-produkty-CO2,H2O,H2S,CH4,PH3,

próchnica stanowi ok. 80-90% ogólnej ilości subst. org.

Skład próchnicy

1.bituminy(mieszanina smół, wosków, różnych węglowodorów)

2.związki humusowe(próchnicowe) ->

a)kwasy humusowe w postaci luźnej i związanej:

-kwasy huminowe właściwe i ulminowe

-fulwokway(kwas krenowy i apokrenowy)

b)huminy i ulminy (poł. organiczno-mineralne)

Próchnica

-nienasycona-kwaśna(H+,Al3+),

-nasycona-słodka(Ca2+,Mg2+)

-słona(Na+)

Metoda Tiurina-bezpośrednia objętościowa, ilość węgla w glebie określa się badając zaw. CO2

Utlenienie węgla organicznego:

3C+2K2Cr2O7+8H2SO4=2K2SO4+2Cr2(SO4)3+8H2O+3CO2

K2Cr2O7+7H2SO4+6FeSO4=Cr2(SO4)3+H2SO4+3Fe2(SO4)3

Oznaczanie pojemności sorpcyjnej gleb

Poj. sorpcyjna-całk. ilość kationów, która może być związana przez glebę.

Oznaczanie polega na wypieraniu kat. zasadowych(Ca,Na) i kwasowych (H, Al.).

Kationy dowolnej soli lub kwasu wypierają z kompleksu sorpcyjnego gleby wszystkie zaobsorbowane kationy, które przechodzą do roztworu(przesączu). W otrz. przesączu dowolnymi metodami można oznaczyć poszczególne kationy, z wyjątkiem kationu użytego do wypierania.

Mg2+,K+,H+,Ca2+,Na+ + nHCl=H+ + przesącz CaCl2,MgCl2,KCl,NaCl, (n-6)HCl

S=(50cm3HCl*n-Xcm3NaOH*n)*10

Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej Hh

H+,K+,Na+ + nCa(CH3COO)2Ca= Cu2+ + 2CH3COOH,CH3COONa, (n-2)(CH3COO)Ca

Hh=(Xcm3NaOH*n*5)*1,5me/100g

Poj sorpc. w stos. do kationów(T)

T=S+Hh

% wymiennych kationów zasadowych

%Vs=S*100/T

% udział wodoru

%Vh=Hh*100/T

qCaO/ha=Hh*8,4

qCaCO3/ha=Hh*15

---