"GIMNASTYKA DLA JĘZYKA" - ĆWICZENIA NARZĄDÓW ARTYKULACYJNYCH

Cele:

• usprawnianie narządów artykulacyjnych,

• usprawnianie prawidłowego toru oddechowego z wydłużoną fazą wydechu,

• poznanie ułożenia artykulatorów do głoski " sz".

Środki dydaktyczne: paski krepy

1. "Podróż po naszej buzi" - nauczyciel zapoznaje dzieci z nazewnictwem " Buzia to jakby domek , który ma drzwi - usta , okienka- zęby, ściany- policzki, sufit - podniebienie, podłoga- pod językiem, język to miotełka".

2. Ćwiczenia warg: ( ćw. powtarzamy ok. 5 razy)

• dzieci próbują otworzyć "drzwi do domku" - cmokają,

• "drzwi witają się z dziećmi" - usta parskają,

• "drzwi otwierają się szeroko i zamykają" robiąc dzióbek i posyłają buziaczki

3. Ćwiczenia języka: (ćw. powtarzamy ok.5 razy)

• "powitanie miotełki"- otwieramy szeroko usta język dotyka raz górnej raz dolnej wargi.

• "miotełka myje okienka"- język jeździ po górnych i dolnych zębach.

• "trzepanie miotełki" - kląskanie językiem

• " malowanie sufitu" - język uniesiony do góry dotyka podniebienia i wykonuje ruch od zębów do przełyku,

• " malowanie ścian" - wypychanie policzków językiem przy zamkniętej buzi,

• "mycie podłogi"- język wykonuje obroty za dolnymi jedynkami.

3. „Zabawa w wiatr”- dzieci otrzymują paski krepy wciągają powietrze nosem i wolno dmuchają na paski krepy (ćw. powtarzamy ok.5 razy).

4. Dzieci naśladują szum wiatru na głosce "sz" ( prawidłowe ułożenie narządów artykulacyjnych : usta w ryjek, zęby lekko zbliżone, język uniesiony do góry lakko dotyka wałka dziąsłowego)

• wiatr szumi cicho " szszszszszszszsz..."

• wiatr szumi głośno "szszszszszszszsz..."

- ದ -

Ćwiczenia oddechowe

- wyrabianie oddechu dla mowy, wydłużanie fazy wydechowej, ćwi­czenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowa­nia pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
- wdech przez nos, wydech ustami,
- wykonanie wdechu wymawiając "s" z jednakową głośnością,
- wykonanie wdechu wymawiając "s" raz ciszej, raz głośniej,
- wykonanie wdechu dmuchając na skrawek papieru (odchylenie papieru musi być cały czas jed­nakowe),
- wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę,
- dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki,
- nadmuchiwanie balonów,
- ćwiczenia przepony - naśladowanie śmiechu różnych ludzi:
- kobiety ha-ha-ha
- mężczyzny ho-ho-ho
- chłopca ha-ha-ha (hałaśliwie)
- dziewczynki hi-hi-hi (piskliwie)
- odtajanie zamarzniętej szyby - długie chuchanie
- mecz piłek pingpongowych na stoliku lub na podłodze (według wcześniej ustalonych reguł)
- Długie głoski - wdech i wydech należy usprawniać także w czasie artykulacji. W tej zabawie posługujemy się głoskami, których artykulację można swobodnie przedłużyć, np. i, y,e, a, o, u, r, m, n, f, w, s, z, ś, ź, sz, ż, ch. Z uwagi na dużą możliwość wyboru każde dziecko może uczestni­czyć w zabawie. Zabawa ta powinna zachęcać do intensywnych ćwiczeń logopedycznych te dzieci, które niepoprawnie lub w ogóle nie wymawiają danej głoski.

2. Ćwiczenia narządów artykulacyjnych - usprawnianie właściwego funkcjonowania narzą­dów mowy, wywoływanie głosek w izolacji, utrwalanie ich poprawnej realizacji w sylabach, logotomach, wyrazach, zdaniach z nasileniem głoski ćwiczonej.



Ćwiczenia języka

- gwałtowne wysuwanie i wsuwanie języka w głąb jamy ustnej, zlizywanie z talerzyka miodu, posypki na torty,
- "kląskanie" językiem o podniebienie twarde,
- dotykanie czubkiem języka na zmianę dolnych i górnych zębów przy silnie opuszczonej żu­chwie,
- unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego,
- wysuwanie języka na górną wargę,
- głośne wymawianie głoski a z jednoczesnym unoszeniem języka do wałka dziąsłowego,
- kilkakrotne uderzanie czubkiem języka o wałek dziąsłowy,
- lizanie podniebienia przy otwartych ustach,
- wypychanie językiem policzków.

Zabawy ćwiczące ruchy języka. Język jest najbardziej ruchliwym narządem mowy, przy jego udziale powstają prawie wszystkie spółgłoski; dużą rolę odgrywa przy wymowie samogłosek. Aby urozmaicić ćwiczenia można posmarować dziecku wargi, np. czekoladą lub dżemem, aby dziecko mogło „wymyć” je językiem; lub nasypać na talerzyk trochę płatków kukurydzianych, a dziecko ma zebrać je posługując się tylko językiem lub wylać na talerzyk jogurt, a dziecko udając kotka ma zjeść go (zlizać) językiem.

„Kotki” - dziecko oblizuje się (czubek języka okrąża szeroko otwarte wargi), mlaska, naśladuje picie językiem mleka z talerzyka

„Malarz”- dziecko naśladuje malarza, który pędzlem - językiem maluje różne kształty: esy-floresy, kropki, kreski, kółka, itp.

„Sufit - podłoga” - wersja zabawy „lampa - nos” wykorzystująca zamiast palca- język (ćwiczenia ruchu języka w górę i w dół). Inna wersja „okno drzwi” (kierowanie językiem do kącików ust)

„Czyszczenie zębów” - dziecko „szoruje” czubkiem języka po kolei górne zęby i dolne od strony wewnętrznej i zewnętrznej (można połączyć

z zabawą „płukanie buzi”)

„Liczenie zębów” - dziecko dotyka czubkiem języka kolejnych zębów, sprawdza, czy ma już nowe, liczy

„Cukierek” - dziecko wypycha ostrym czubkiem języka raz jeden, raz drugi policzek, udając, że trzyma w buzi cukierka

„Broda i wąsy” - dziecko sprawdza językiem, wyciągając go mocno w górę i w dół, czy nie rosną mu wąsy i broda, a następnie sprawdza, czy nie ma zarostu na policzkach wyciągając język mocno na boki

„Małpka” - dziecko wkłada język między górną wargę a górne zęby lub między dolną wargę a dolne zęby i z taką mina skacze jak małpka

„Konik” - naśladowanie jazdy konika, kląskanie językiem (można łączyć

z zabawą „Konik i woźnica” ćwicząc dodatkowo wargi).

Ćwiczenia warg

- szybkie zmienianie układu ust "uśmiech"-"ryjek",
- wykonywanie ruchów imitujących gwizdanie i cmokanie,
- zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie,
- dmuchanie przez wargi ułożone w kształt dziobka i z zębami górnymi na dolnej wardze,
- parskanie,
- półuśmiech-odciąganie na przemian kącików warg,
- nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza ustami lub nosem.

Zabawy ćwiczące ruchy warg - wpływają na muskulaturę policzków i mimiki. Wargi biorą aktywny udział przy powstawaniu wielu spółgłosek (np. p, b, m, sz, ż, cz, dż) i samogłosek, dlatego ich wyćwiczenie jest bardzo ważne. Zasadniczą sprawą jest, aby dziecko nauczyło się maksymalnie oddalać od siebie wargi (jak przy wymowie a), a także maksymalnie oddalać kąciki ust (przesadny uśmiech) i zbliżać kąciki ust (tworząc „ryjek”) oraz umiejętność wykonywania tych ćwiczeń naprzemiennie (uśmiech - ryjek).

„Całuski” - przesyłanie sobie nawzajem całusków (wargi ściągnięte w tzw. „ryjek”)

„Świnka” - ułożenie warg w ryjek świnki (można połączyć z ćwiczeniami dźwiękonaśladowczymi: „kwi, kwi”, chrumkaniem i chodzeniem na czworakach)

„Sekret” - nic nie powiem. Dziecko mocno zaciska rozciągnięte wargi. Można połączyć z opowiadaniem o chłopcu, który mocno strzegł sekretu i na pytania różnych osób odpowiadał „nic nie powiem” i zaciskał wargi

„Konkurs uśmiechów” - dziecko maksymalnie oddala kąciki ust od siebie pokazując zęby (zęby trzonowe zaciśnięte). Można opowiedzieć o konkursie np. zwierząt na najpiękniejszy uśmiech

„Rybka” - dziecko powolnie otwiera i zamyka wargi tworząc kształt koła; jakby bezgłośnie mówiły „po”

„Zły pies” - dziecko szczerzy zamknięte zęby obnażając je tak, aby dziąsła były widoczne (może przy tym złowrogo warczeć)

„Konik i woźnica” - dziecko parska jak konik (może przy tym biegać naśladując konika), a woźnica cmoka

„Usta zaglądają do brzucha” - dziecko wciąga usta w głąb jamy ustnej

„Zabawa w chowanego” - wargi chowają się - na przemian nakładanie górnych zębów na dolną wargę i dolnych zębów na górną wargę, lekkie przygryzanie

„Ptaszki” - dziecko robi dzióbek mocno ściągając wargi i wysuwając je do przodu, lekko je otwiera naśladując dziobanie

„Baloniki” - dziecko nabiera dużo powietrza i zatrzymuje je w wydętych policzkach. Na hasło „pękł” przekłuwa palcem balonik - słychać odgłos pękania

„Płukanie buzi” - dziecko nabiera powietrze do buzi i „przelewa” je kilkakrotnie z jednej strony policzków na drugą, pod górną i dolną wargę.

Ćwiczenia podniebienia miękkiego
- wdychanie i wydychanie powietrza przez nos,
- wypowiadanie sylaby apa z przedłużeniem momentu zwarcia warg,
- wypowiadanie sylab ap, op, ep, yp, up z przedłużeniem zwarcia warg,
- ćwiczenia z rurką (przenoszenie kawałków papieru),
- ziewanie.

Zabawy ćwiczące podniebienie miękkie - należy rozpoczynać równolegle z poprzednimi ćwiczeniami. Dobrym ćwiczeniem jest ziewanie, które także ćwiczy żuchwę. Podczas ziewania podniebienie miękkie wraz z języczkiem, które jest jego zakończeniem unosi się do góry i lekko cofa.

„Leniuszek” - dziecko udaje ziewanie (można opowiedzieć dziecku bajkę o chłopcu, który nic nie chciał robić, ciągle był senny i cały czas ziewał)

„Przeciągi” - dziecko szeroko otwiera buzię i w takiej pozycji próbuje wciągać powietrze nosem, a wypuszczać ustami naśladując przeciąg

„Chory miś” - można opowiedzieć dziecku bajkę o chorym misiu, który kaszle, kicha (przy wysuniętym na brodę języku), a po zażyciu leków zasypia i chrapie (na wdechu i wydechu).

Ćwiczenia żuchwy
- opuszczanie i unoszenie żuchwy ku górze,
- wykonywanie ruchów poziomych,
- ruchy do przodu i do tyłu.

Zabawy ćwiczące ruchy żuchwy - usprawniają dolną szczękę i rozluźniają mięśnie narządów mowy, a także całego ciała. Ćwiczenia żuchwy należą do najprostszych, ponieważ poruszanie dolną szczęką jest czynnością fizjologiczną (np. jedzenie, ziewanie).

„Krowa na pastwisku” - dziecko naśladuje żucie trawy przez krowę, wykonując ruchy z zamkniętymi wargami (i z otwartą buzią) we wszystkich kierunkach. Zabawę tę można połączyć z chodzeniem na czworakach

i ćwiczeniami dźwiękonaśladowczymi: muu, muu

„Krokodyl” - „kłapanie paszczą” - ruchy szczęk przy szeroko otwartej buzi

z uwidocznionymi zębami

„Żarłok” - naśladowanie człowieka, który chciał zjeść wszystko, co spotkał (ćwiczenie podobne, jak przy zabawie w krokodyla, ale w tym przypadku ruchy szczęk nie uwidaczniają zębów - jak przy bezgłośnym „am”)

„Szuflada” - mocne wysuwanie szczęki do przodu i cofanie do pozycji wyjściowej (nie stosować przy przodozgryzie)

„Śpiewak” - podczas słuchania utworu wokalnego, dziecko naśladuje śpiewaka szeroko otwierając buzię (język leży nieruchomo na dnie jamy ustnej). Gdy rodzic nagle przerwie utwór, dziecko szybko zamyka buzię.

Ćwiczenia emisyjno - głosowe - wyrabianie właściwej tonacji, ćwiczenia umiejętności mo­dulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśla­dowanie głosów.
- próby wymowy poszczególnych bądź niektórych samogłosek na różnej tonacji,
- ćwiczenia na wyrazach dźwiękonaśladowczych ( muuu..., chał chał..., pi pi..., itp.),
- stajemy swobodnie w niewielkim rozkroku, ręce luźno zwisają wzdłuż ciała, głowa lekko po­chylona do przodu. Unosząc powoli głowę, bierzemy głęboki wdech a wypuszczamy gwałtownie parskając jak koń (powtarzamy kilka razy),
- wyobraźcie sobie, że jesteśmy w lesie i chcemy przywołać koleżankę i kolegę, których nie wi­dzimy
a) przeciągamy samogłoskę w pierwszej sylabie: Baaa...siu!, Maaaaa...ćku!
b) przeciągamy samogłoskę w drugiej sylabie: Elkaaaaa...!, Tomkuuuuu...!



ĆWICZENIA WŁAŚCIWE Z ZAKRESU KOREKCJI WAD WYMOWY

- utrwalanie głoski korygowanej w sylabach otwartych i zamkniętych,
- utrwalanie głoski korygowanej w strukturze logotomowej,
- utrwalanie głoski korygowanej w wyrazach w nagłosie, śródgłosie i wygłosie,
- utrwalanie głoski korygowanej w zdaniach,
- automatyzacja poprawnej wymowy w mowie spontanicznej, opowiadanie ilustracji, historyjek obrazkowych, rozmowy kierowane,


ĆWICZENIA WSPOMAGAJĄCE TERAPIĘ LOGOPEDYCZNĄ

A) ĆWICZENIA ORTOFONICZNE:

1. Zabawa dziwne kroki. Na sygnał nauczyciela dzieci chodzą w rytm muzyki po sali
dziwnymi krokami np.: trzymając się za jedną nogę , jak po wąskiej kładce nad przepaścią , z ciężkim workiem na plecach , niosąc obiad na tacy , zawiązując rozwiązujące się co chwilę sznurowadła.
2. Zabawa zimno - ciepło. Jedna osoba wychodzi na chwilę z sali , pozostali chowają przedmiot. Następnie osoba zgadująca jest naprowadzana na zgubę za pomocą wskazówek ciepło - bliżej , zimno - dalej .

3. Zabawa słuchowo - ruchowa - spacer w deszczu - Prowadzący rozkłada na dywanie desz­czowe kropelki wykonane z kartonu dzieci spacerują podczas muzyki a gdy słysza szum deszczu. zatrzymują się na kropelce stają na jednej nodze z rak tworząc parasol. Na koniec zdmuchują z dłoni kropelkę.

4. Zabawa kolorowe kobierce : nauczyciel rozkłada na podłodze krążki w kolorach żółtym zielonym , czerwonym. Słysząc dźwięki muzyki , dzieci poruszają się swobodnie po sali między krążkami .Podczas przerwy w muzyce zatrzymują się .Na sygnał "szukamy liści zielonych dzieci stają na krążku w wymienionym kolorze. Zabawę powtarzamy kilkakrot­nie.

5. Zabawa - reakcja na melodię -rytmiczne kroki - kiedy smutna melodia chodzimy pod pa­rasolem ( ręce złączone nad głową ) kiedy wesoła - przeskakujemy przez kałuże .

6. Zabawa w reniferowe zaprzęgi .Dzieci dobierają się w pary , stają jedno za drugim i po­dają sobie ręce i naśladują zaprzęg Mikołaja. Biegają w rytm melodii i naśladują dzwoneczki .W przerwie między melodiami zamieniają się miejscami w parze .

Dzieci siedzą półkolem przed logopedą , który wyraźnie, prawidłowo wymawia głoski a, i, u. Następnie "wymawia" je bezgłośnie, a dzieci rozpoznają każdą z nich z ruchów warg. Ostatnim etapem zabawy może być indywidualne bezgłośne wypowiadanie głosek przez dzieci i zgadywanie również przez poszczególne dzieci.

B ) ĆWICZENIE WYCISZAJĄCE:

1. Marsz na palcach ( cicho , cicho)
2. Zabawa w słuchanie odgłosów sali .Dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują jakie
pojawiają się dźwięki w sali i za oknem.
3.Śpiewanie piosenki wyciszającej tak aby dopasować się do siły dźwięku odtwarzanej melodii :
Siedzimy sobie w ciszy ,
Nikt nas tutaj nie usłyszy. ( x4 )

C) ĆWICZENIA STYMULUJĄCE ROZWÓJ SŁUCHU FONEMATYCZNEGO - uspraw­nianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćwiczenia poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze i źle wypowiedzianych. Ćwiczenia słuchu mownego służą usprawnianiu zdolności precyzyjnego słyszenia i różnicowania dźwięków w wypowiedziach własnych i otoczeniu.

- rozpoznawanie odgłosów naturalnych z otoczenia, np. z ulicy
- rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków za pomocą słuchu, np. uderzenie łyżeczką o szklankę
- rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków tylko słuchowo (polecamy dzieciom zamknąć oczy lub odwrócić się)
- rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku przez potrząsaniem pudełkiem, np. kamyki, gwoździe, groch
- rozpoznawanie źródła dźwięku, odszukiwanie go, np. zegarka lub radia
- nadawanie, odtwarzanie i różnicowanie głosów zwierząt i ptaków
- różnicowanie i odtwarzanie odgłosów otoczenia, np. stukot pociągu, świst czajnika
- rozpoznawanie osób po głosie, tzn. poszczególnych dzieci w klasie lub głosu dziecka, które naśladuje głosy zwierząt
- rozróżnianie i naśladowanie dźwięków wydawanych przez instrumenty muzyczne.

1. Odtwarzanie w układzie przestrzennym wystukanego " rytmu".
Dziecko otrzymuje do dyspozycji kilka klocków. Osoba prowadząca ćwiczenia wystukuje
określony rytm zasłaniając rękę. Zadaniem dziecka jest ułożenie klocków odpowiednio do
tego rytmu. Jeśli dziecko popełnia błąd, powtarzamy stukanie i naprowadzamy dziecko na
poprawne wykonanie ćwiczenia,

2. Zabawa w pogodę. Zabawa słuchowo - ruchowa - Burza .

Prowadzący siada z dziećmi tworząc koło i umawia się z nimi , że będą ilustrować dźwięki
ciałem. Uczestnicy powtarzają kolejno ruchy demonstrowane przez kierującego zabawą np.:
Lekki deszcz-pocieranie dłońmi o siebie
Silniejszy deszcz - klepanie dłońmi o uda
Burza - tupanie wysuniętymi stopami o podłogę
Na dany sygnał dzieci włączają się kolejno do zabawy powtarzając zadany gest.
Powtarzają tak aby dźwięki wzmagały się i cichły stopniowo.

3. Zabawa słuchowa deszczowe chmury

Osoba prowadząca przedstawia dzieciom tablice z różnymi układami rytmicznymi deszczowych kropli. Nawiązuje do ustalonych wcześniej określeń; deszcz pada siąpi leje. Proponuje dzieciom wyklaskiwanie lub wystukiwanie kolejnych rytmów z tablic. Najpierw podaje wzorzec słuchowy.

4. Rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie pierwszej głoski.

Całe obrazki z jednego kompletu rozdajemy dzieciom, które kładą je przed sobą tak, aby ilustracje były widoczne. Osoba prowadząca ćwiczenia pozostawia do swojej dyspozycji drugi komplet obrazków. Nie pokazując obrazka wypowiada odpowiednią głoskę. Każde z dzieci sprawdza, czy ma obrazek, którego nazwa rozpoczyna się od podanej głoski. Dziecko, które rozpozna właściwy obrazek, otrzymuje drugi do pary,

5. Różnicowanie głosek poprzez wskazywanie obrazków, rysowanie, wycinanie itp.(np. które zwierzę wydaje dany odgłos wąż - sssss…, mucha - zzzz),

6. różnicowanie głosek z użyciem gestów - wymawiamy opozycyjne głoski, gdy dziecko usłyszy np. "sz" - podnosi rękę do góry (tak jak układa się język przy artykulacji), gdy "s" - opuszcza na dół,
- różnicowanie takich samych głosek, różnych i o podobnym brzmieniu lub sylab (np. ba - da - ga - ba…) - dzieci sygnalizują moment usłyszanej głoski lub sylaby.

D) ĆWICZENIA I ZABAWY Z MUZYKĄ

1. Zabawa muzyczna "Tańczymy lambada" ze wskazaniem wysokości dźwięków.
Prowadzący gra albo śpiewa dźwięki: wysokie, niskie. Kiedy gra dźwięk wysoki, dzieci pokazują "lampę", kiedy niski - "nos."

2. Muzyczna zabawa z piosenką "Praczki." Dzieci wykonują ruchy i czynności wykony­wane przez praczki zgodnie z tekstem piosenki.

3. Rytmiczne powtarzanie tekstu na tle pulsu ( np.klaskanie w ręce) - nauka tekstu na
zasadzie echa:
Tyle dni już czekam na to
żeby znowu przyszło lato
żeby latać jak ptak,
żeby poczuć wiśni smak
Nie wiem co bym dała za to
Żeby znowu przyszło lato

4. Rytmiczne powtarzanie tekstu ze zmienną intonacją , tempem , lub siłą głosu:.

- zabawa ruchowa "Sanna." Dzieci ustawiają się w kole, formują "sanki" mówią lub śpiewają piosenkę i biegną po okręgu koła. Na zakończenie każdej zwrotki zatrzymują się, odwracają do siebie twarzami i klaszczą w ręce partnera.

E ) ĆWICZENIA STYMULUJĄCE OGÓLNY ROZ­WÓJ DZIECKA

- "Walka z piłkami". Dzieci w dwóch grupach , naprzeciwko siebie toczą po kilka piłek, które od razu odtacza się z powrotem. Czasami toczymy nawet kilka piłek na raz. Aby je odesłać dzieci muszą się wykazać zręcznością i szybkim refleksem. Gra ta rozwija zręczność, spostrzegawczość, uczy przestrzegania zasad,-

- Żołnierski marsz. Sylwetka wyprężona, ręce przyciśnięte do tułowia. Dziecko maszeruje w rytm melodii jak żołnierz podczas parady. Stopy muszą być mocno wyprężone i wysunięte ku przo­dowi. W tej pozycji uniesiona stopa powinna być postawiona na podłodze. Ćwiczenie to wyrabia prawidłową postawę i ładny chód.

- Koń w cyrku. Należy kroczyć unosząc wysoko kolana, podobnie jak koń w cyrku. Dzieci chodzą w rytm melodii coraz szybciej, aż wreszcie biegną. Następnie zwalniają i w końcu stają.

- Na łące. Dzieci podzielone na trzy grupy: świerszcze, żaby, pszczoły - stoją w luźnej gromadce. Każda grupa wywoływana jest do poruszania się innym akompaniamentem. Na dany sygnał, np. klaskanie, świerszcze biegają i wydają głosy - cyk, cyk...:pozostałe dzieci kucają. Potem zmienia się sygnał, np. uderzenie w bębenek - to znak dla żab, które wołają - kum, kum, rech, rech... i skaczą. Trzeci sygnał, np. gra na trąbce, wywołuje pszczoły - bzzz, bzzz... - to ich głos.
Kolejność poszczególnych sygnałów czy zmiana melodii wywołujących poszczególne grupki dzieci jest różna, co zmusza do uważnego słuchania i szybkiego reagowania na nie.
- Zabawa w zgadywanie przy pomocy dotyku. Do worka wkładamy szyszkę, , książkę. Dziecko z zasłoniętymi oczami wybiera przedmiot leżący na stole i wymawia jego nazwę. Jeśli odgadło, wszystkie dzieci powtarzają to słowo.

E) ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE SŁOWNIK CZYNNY I BIERNY

- rozwijanie mowy poprzez nazywanie i wskazywanie przedmiotów i nazw na obrazkach, w oto­czeniu,
- udzielanie odpowiedzi na pytania,
- opowiadanie historyjek obrazkowych,
- opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu,

F) ĆWICZENIA W ZAKRESIE KOORDYNACJI WZROKOWO - SŁUCHOWO - RUCHOWEJ
- identyfikowanie kolorów,
- rozpoznawanie głosów zwierząt,
- rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty,
- powtarzanie rytmu wystukiwanego ołówkiem na stoliku pod kontrolą wzroku, następnie bez kontroli wzroku.
- wspólne recytowanie wierszyków (terapeuta czyta jeden wers, dziecko powtarza),
- dzielenie wyrazów na głoski, litery i sylaby,
- zabawa w słowa: wymyślanie wyrazów na określoną głoskę, szukanie do nich rymu,
- zabawy słowne-wykonywanie umownego ruchu na hasło dźwiękowe,
- zamalowywanie płaszczyzn,
- obrysowywanie konturów
- rysowanie wg wzoru.
G) ĆWICZENIA ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ

- określanie położenia poszczególnych przedmiotów w przestrzeni, na obrazku,
- rysowanie przedmiotów w odpowiednim położeniu np.: dorysuj pod oknem ławkę, obok drzewa dorysuj kwiatek, dorysuj dym z komina,
- udzielanie słownej odpowiedzi na pytania np.: gdzie leżą klucze? (na stole),co znajduje się pod krzesłem? (klocek),
- kolorowanie obrazka według instrukcji, np.: pola zaznaczone kółko zamaluj na czerwono, pola oznaczone kreską zamaluj na niebiesko,
- utrwalanie rozróżniania stron ciała:
pokaż prawą rękę, lewą nogę, prawe oko,zabawy z muzyką polegające na wskazywaniu odpowiednich części ciała - śledzenie przedmiotu przesuwanego od lewej do prawej,
- śledzenie linii (odnajdywanie drogi do przedmiotu).

H) WYRABIANIE UMIEJĘTNOŚCI POSŁUGIWANIA SIĘ MOWĄ POPRAWNĄ POD WZGLĘDEM GRAMATYCZNYM

- wprowadzanie pojęć i wyrazów, oznaczających stosunki między przedmiotami i osobami, tj. przyimki (na, nad, pod, przy, obok, itd.),
- w podobny sposób wprowadza się przysłówki,
- ćwiczenia konstrukcji zdań (układanie zdań do obrazków)

Scenariusze zajęć logopedycznych (z portalu Literka)

Temat: Logorytmika

Logorytmika to synteza ruchu, muzyki i słowa. Jej zadaniem jest uwrazliwienie dzieci i zwrócenie uwagi na zjawiska wspólne dla muzyki i mowy, czyli na rytm, tempo, melodię, akcent, frazowanie i artykulację. Mogą byc realizowane przez logopedów i nauczycieli rytmiki.Nie sposób się przy nich nudzić.

Logorytmika jest formą połączenia rytmiki i terapii logopedycznej. Istotę ćwiczeń logorytmicznych stanowi związek ruchu i muzyki, przy czym ćwiczenia mają charakter korekcyjny. Zajęcia logorytmiczne mogą być stosowane zarówno w pracy z grupą przedszkolną, jak również w szkole, gdy pracujemy z większą ilością uczniów. Doskonale sprawdzają się w nauczaniu początkowym, również w szkołach specjalnych.

Celem zajęć logorytmicznych jest kształcenie sprawności słuchowej i ruchowej dzieci z opóźnieniami rozwoju mowy i zaburzeniami mowy, a głównie koordynacji ruchowej, ruchowo - wzrokowej, ruchowo - słuchowej oraz wrażliwości percepcyjnej. U dzieci zdrowych pełnią głównie funkcję profilaktyczną i wszechstronnie rozwijają.

Przebieg zajęć:
I. Ćwiczenia ruchowe.
1.Ćwiczenia usprawniające motorykę

Dzieci poruszają się zgodnie z rytmem melodii: marsz - maszerują jak żołnierze, bieg - biegną drobnymi krokami na palcach jak wiewiórki, skoki obunóż - skaczą jak zające.
2. Ćwiczenie regulujące napięcie mięśniowe

Dzieci poruszają się jak roboty (muzyka elektroniczna), potem jak szmaciane lalki miękko uginając nogi, ręce, tułów (muzyka wolna, spokojna).
3. Ćwiczenie umiejętności poruszania się w przestrzeni.

Dzieci chodzą przy akompaniamencie po linii koła, po zmianie melodii poruszają się w rozsypce, powrót pierwszego akompaniamentu oznacza ponowne utworzenie koła. Jeżeli nie dysponujemy większą przestrzenią możemy zaproponować dzieciom marsz w miejscu, a na zmianę melodii obroty wokół własnej osi.(na etapie początkowym najlepiej ustalić ilość kroków przypadających na obrót).
II. Ćwiczenia słuchowo - ruchowe
1. Ćwiczenia różnicowania tempa.

Dzieci po rozpoznaniu melodii poruszają się wolno - kołysanie na boki lub szybko - bieg
2. Ćwiczenia różnicowania dynamiki

Przy muzyce głośnej dzieci maszerują tupiąc, przy muzyce cichej idą delikatnie na palcach.
3. Ćwiczenia różnicowania wysokości dźwięku.

Przy dźwiękach wysokich dzieci unoszą ręce nad głowę i klaszczą, przy dźwiękach niskich uderzają dłońmi o podłogę
4. Ćwiczenia różnicowania rytmu.

Echo rytmiczne: nauczyciel wystukuje proste przebiegi rytmiczne, a dzieci powtarzają. Można wykorzystać instrumenty perkusyjne.
5. Ćwiczenie różnicowania metrum.

Dzieci słuchają melodię i zaznaczają, przez klaśnięcie, przytup, skinienie głową, akcent na raz.
6. Ćwiczenia kształtujące szybką reakcję ruchowa na sygnał

Dzieci maszerują z woreczkami na głowie. Na umówiony sygnał zmieniają ruch (w tym czasie zabieramy jeden woreczek). Powrót muzyki marszowej oznacza ponowne maszerowanie z woreczkiem na głowie. Kto nie chwyci woreczka odpada z dalszej zabawy. Na umówiony sygnał dzieci mogą stać w bezruchu, wykonać obrót, podskok, przysiad itd.
III. Ćwiczenia słowno - ruchowe i słowno - rytmiczne

5. Rytmizowanie przysłowia „Kwiecień - plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata”. (należy pamiętać, aby rytm i ruch podporządkowany był akcentowi słownemu)

6. Zabawa „Na łące”. Dzieci podzielone na trzy grupy stoją w rozsypce. Każda z grup ma przydzielony instrument wywoławczy. I tak: na dźwięk bębenka wybiegają żaby i wydają dźwięk kum, kum, rech, rech. Na dźwięk trójkąta wychodzą świerszcze i mówią: cyk, cyk. Na dźwięk grzechotki wybiegają pszczoły i wydają dźwięk bzzzzzzzzzzz, bzzzzzzzzzzzzzzz.

7. Zabawa „ Idą słonie”. Dzieci chodzą w rozsypce po sali na szeroko rozstawianych nogach udając zmęczone upałem słonie. Przy każdym kroku uginają lekko w dół (nie do przodu) tułów i nogi wypowiadając jednocześnie głośne uff…

8. Zabawa „Pojazdy”. Dzieci poruszają się, naśladując ruchem różne pojazdy, wydając jednocześnie charakterystyczny dla nich dźwięk.

9. Piosenka z naturalnym akompaniamentem. Możemy zaśpiewać z dziećmi prostą piosenkę w tempie umiarkowanym z akompaniamentem w formie klaskania, pstrykania, uderzania rękami o uda. Ćwiczymy przy tym jednocześnie praksję dłoni.

IV. Ćwiczenia oddechowe:

1. Ziewanie

2. Dzieci leżą na podłodze. Przed twarzą na wyciągniętej dłoni trzymają chusteczkę, piórko i dmuchają, starając się, aby przedmiot nie spadł im na twarz. Można wykorzystać do tego ćwiczenia relaksacyjny podkład muzyczny.

V. Ćwiczenia artykulatorów

Zabawa „Lustra”. Prowadzący pokazuje dzieciom różne ćwiczenia buzi i języka, a dzieci je naśladują jak odbicie w lustrze.
VI. Ćwiczenia słuchu werbalnego

Zabawa „Alfabet”. Dzieci podzielone są na głoski. Prowadzący wypowiada prosty wyraz, a dzieci - głoski występujące w tym wyrazie podchodzą i ustawiają się kolejno.

Zabawa z głoską (dla młodszych dzieci). Wywoływanie głosek: pokazujemy dziecku rysunek przedstawiający jakiś przedmiot i głoskę, która naśladuje odgłos tego przedmiotu, np. drzewo z przechylonymi na bok gałęziami - szszszszszsz, mucha - zzzzzzzzzzzz, wąż - sssssssssssss.

KONSPEKT DO ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU

Grupa: dzieci 3,4 - letnie

Rodzaj zajęć: zabawa uwzględniająca ćwiczenia usprawniające ćwiczenia narządów artykulacyjnych

Temat: Zabawa inscenizowana „W krainie Czekoladowej Rzeki”

Cele:

wyrabianie zręcznych i celowych ruchów języka i warg,

kulturalne zachowanie się w stosunku do siebie,

kształtowanie poczucia rytmu.

Przebieg zajęcia:

Przywitanie z pacynką

Skrzat przedstawia się i proponuje dzieciom wycieczkę do krainy Czekoladowej rzeki. Wymawia zaklęcie, którego nauczyła go wróżka Nadzieja:

„Kręć się chorągiewko z wietrzykiem co wieje

przywołaj tu do mnie imć Panią Nadzieję”

Dzieci słuchają, skrzat powtarza zaklęcie. Cicho, razem ze skrzatem powtarzają rymowankę. Wstają i powtarzają zaklęcie głośniej. Nadchodzi wróżka Nadzieja i przenosi dzieci do Krainy Czekoladowej rzeki:

„Hokus pokus raz, dwa, trzy

do krainy idziesz ty.”

Kto usłyszał drugie zaklęcie wróżki, pakuje do plecaka kubek, zakłada plecak (wszystkie te czynności dzieci wykonują na niby) i ustawia się w pary. Marsz parami przy śpiewie nauczycielki „Jak to przyjemnie maszerować”. Teraz idziemy w rzędzie, bo do rzeki prowadzi wąska dróżka przez las. Dotarliśmy do celu. Dzieci stają nad brzegiem rzeki. Zdejmujemy plecaki, wyjmujemy kubki i pochylając się tak, aby nie wpaść do rzeki, nabieramy do kubka płynną czekoladę. Pijemy. Każdy pije tyle, na ile ma ochotę. Skrzat przypomina, że: Stoimy nad brzegiem spokojnie. Nie popychamy się, bo w Krainie Czekoladowej rzeki wszystkie dzieci wiedzą, jak się zachowywać. Znają też i stosują formy grzecznościowe.

Siadamy nad brzegiem rzeki i dzieci wypowiadają, jaka była czekolada (pyszna, słodka...). Ponieważ na naszych ustach została jeszcze, więc ją zlizujemy językiem.

Ćwiczenia języka i warg:

zamykamy usta i językiem, który jest w przedsionku jamy ustnej, dokładnie (ruchem okrągłym) oblizujemy zęby

otwieramy szeroko usta i językiem oblizujemy wargi

Jeśli ćwiczenia takie dzieci wykonują pierwszy raz, skrzat powinien zaproponować, aby zobaczyły, jak je wykonuje (pokaz nauczycielki). W dalszej części zabawy skrzat pyta: czy to ładnie, gdy oblizywaliśmy się, w taki sposób, jak przed chwilą po zjedzeniu tortu, którym poczęstowałby nas kolega z okazji urodzin? Następnie komentuje wypowiedzi dzieci: Tak. Wygadałoby to brzydko, ale w Krainie Czekoladowej Rzeki wszystko jest możliwe. W przedszkolu ani w domu nie oblizujemy zębów, tylko je czyścimy i płuczemy.

Wstajemy i wracamy do przedszkola. Zauważyliśmy ładny tekturowy domek w oddali. Podchodzimy i stwierdzamy, że to sklep. Kupujemy jeszcze słodki napój pomarańczowy. Dzieci piją go, a następnie płuczemy żeby, bo jeszcze czujemy czekoladę.

Ćwiczenia warg: przesuwanie powietrza przy zamkniętych ustach - nadymanie na przemian obu policzków.

Wskazane jest też przedłużanie tej zabawy. Odwołując się do znanej dzieciom treści książki możemy powtarzać słowa sześciu Pań Niań itd. Przebieg jej będzie zależał od pomysłowości dzieci i nauczyciela.

Ćwiczenia wymowy odpowiednio wplecione w zabawę skłaniają dziecko do wysiłku bez zbytniego nacisku i przymusu. Wywołują miłą i przyjemna atmosferę.

Zabawa pt. „Pociąg”

Lokomotywa wypuszcza parę psss, szszsz, ffff

jedzie - cz - cz, cz - cz, sz - sz

pędzi - tuj, tuj, to - tak, to - tak

zatrzymuje się na stacji - usz, usz, usz

hamuje - pssss

przejeżdża koło osiedla uchu, uchuuu

dzieci naśladują odgłosy.

Zabawa pt. „Na łące”

dzieci wąchają kwiatki,

wciągają zapach i zatrzymują go jak najdłużej potem wydmuchują go,

zadmuchiwanie puchu z mleczka

„Zabawa w wiatraczki”

dzieci dmuchają w wiatraczki raz mocniej raz słabiej.

„Zabawa z piórkiem”

- dzieci dmuchają w piórko starając się utrzymać je jak najdłużej w górze

„Zabawa z piłeczką ping - pongową”

dzieci kładą piłeczkę na stoliczku i siadają wokół stolika. Następnie starają się dmuchać w piłeczkę tak aby ją od siebie oddalać.

„Zabawa z rurką”

dmuchając w rurkę dzieci starają się zdmuchnąć skrawek papieru z gładkiej powierzchni.

Zabawa pt. „Kwiaty”

Przed dzieckiem kładziemy obrazki z kwiatkami o różnej liczbie ułożonych płatków. Prosimy, aby dmuchało w sposób ciągły, próbując zdmuchnąć wszystkie płatki. Dziecko widząc większą liczbę płatków na kolejnych ilustracjach kwiatów spontanicznie wydłuża fazę wydechową. W kolejnym ćwiczeniu prosimy, aby dziecko na jednym wydechu, stosując małe przerwy zdmuchiwało płatki. Ćwiczenie to uczy podparcia przeponowego i ukierunkowuje strumień powietrza.

Zabawa pt. „Urodzinowy tort”

Przed dzieckiem leżą obrazki z namalowanymi tortami. Na każdym znajduje się inna liczba świeczek do zdmuchnięcia. Dziecko oczywiście wie, że świeczki z tortu należy zdmuchnąć. Nauczyciel tak kieruje ćwiczeniami, aby wypełnić różne cele:

• dziecko szybko zdmuchuje świeczki,

• na jednym wydechu kolejno zdmuchuje świeczki, zatrzymując wydech przed kolejną świeczką,

• podobnie, bo na jednym wydechu, wolno, w sposób ciągły zdmuchuje świeczki z tortu.

Zabawa pt. „Żaba”

Kładziemy przed dzieckiem obrazek żaby i prosimy, aby dmuchało na nią tak, by wolno przesuwała się po stole, podskakiwała wiele razy, bądź przemieściła się gwałtownie. Na makiecie jeziora kładziemy kilka takich obrazków. Zadaniem dziecka będzie tak dmuchać, aby żaby kolejno wyskakiwały z jeziora. Dziecko dmucha w określony sposób, ale najważniejsze jest to, że musi tak kierować powietrzem, by trafić w przedmiot.

Zabawa pt. „Kaczki i kaczuszki”

Zasada ćwiczeń jest identyczna. Na makiecie jeziora ustawiamy kaczuszki, mamę kaczkę natomiast na zewnątrz. Kaczuszki muszą znaleźć się tam, gdzie ich mama. Nauczyciel poleca dziecku dmuchać, wybór sposobu zależy od celu ćwiczenia, który dostosowuje się do wady wymowy dziecka i jego możliwości.

Ćwiczenia tego typu mają nie tylko znaczenie dla pracy profilaktycznej, ale również są bardzo ważne w pracy terapeutycznej z dziećmi z seplenieniem bocznym i seplenieniem nosowym. Wady te są efektem niewłaściwego kierowania wydychanym powietrzem - bokami języka, bądź przez rezonator nosowy. Język w ćwiczeniach dmuchania na jakiś przedmiot zachowuje tę samą pozycję wyjściową co przy artykulacji s, z, c, ś, ź, ć. Wielokrotne powtarzanie tego ruchu, utrzymanie języka w pozycji przednio - językowo - zębowej pozwala wyeliminować seplenienie międzyzębowe. Zautomatyzowanie ćwiczenia tego typu pozwala logopedzie zastosować je jako metodę wywoływania szeregu głosek syczących s, z, c np. wymawianie s - to dmuchanie na coś z ustami rozchylonymi jak w uśmiechu.

KONSPEKT DO ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU.

Grupa: dzieci 4 - letnie (zespoły 4 - 6 - osobowe).

Rodzaj zajęcia: zabawa uwzględniająca ćwiczenia oddechowo - artykulacyjne.

Temat: Na łące.

Cele:

kształcenie wrażliwości słuchowej,

ćwiczenie prawidłowego oddechu i narządów mowy,

utrwalanie prawidłowej artykulacji głosek wargowych (b - p), przedniojęzykowych (c, z, r) i tylnojęzykowych (k).

Pomoce: instrumenty perkusyjne (bębenek, grzechotka, trójkąt), kwiaty, waciki, krążki, nagranie piosenki „Po łące biega lato”.

Przebieg zajęcia:

Przywitanie z dziećmi, które nauczycielka inicjuje śpiewem lub hasłem: „Baw się z nami”…, na które dzieci odpowiadają w ten sam sposób:…”już!”

Ćwiczenia oddechowe przy zabawie naśladowczej.

- Nauczycielka mówi: „Nad łąką wstaje słoneczko. Łąka ożywa. Powiewa delikatny wietrzyk, rozsypuje nasiona dmuchawców. Nasionka wirują w powietrzu, unoszą się coraz wyżej pachną kwiaty”.

• Dzieci wznoszą się na palce, w ręku trzymają krążki, a na nich leżą waciki. Dzieci wspinając się na palce, robią wdech. Podrzucają waciki i dmuchają na nie jak najdłużej, robiąc przy tym wydech. Powtarzają to kilkakrotnie.

• Potem biorą do ręki kwiaty i wąchają je, robiąc głęboki wdech (przez nos), a następnie wydech (przez usta).

Ćwiczenia artykulacyjne przebiegające wg następującego planu:

• Nauczycielka opowiada, demonstrując prawidłową artykulację i odpowiednie ruchy. Dzieci ją naśladują, powtarzając głosy łąki: „Słoneczko wznosi się coraz wyżej. Wśród traw słychać delikatną muzykę świerszczy - cyk, cyk, cyk (dzieci powtarzają szeptem). Nad kwiatami unoszą się pracowite pszczółki. Już z daleka słychać ich brzęczenie - bzz, bzz, bzz, bzz, ale najgłośniej zachowują się żaby.

• Rechocą i kumkają bez przerwy - rech, rech, rech, rech, kum, kum, kum! Nagle na łące pojawia się bocian. Rozgląda się wokoło i obwieszcza donośnie, że już jest - kle, kle, kle, kle. Chodzi po łące, wysoko unosząc nogi. Wszystko cichnie. Żaby i owady ukryły się wśród traw. Bocian odfruwa i łąka ożywa na nowo”.

• Następnym etapem ćwiczenia jest powtórzenie zabawy z przydziałem ról: żaby, świerszcze, pszczółki, bociany. Zabawę powtarzamy aby każde dziecko miało szansę wymowy wszystkich głosek ( c, z, b, k, r)

Do zabawy włączone zostają instrumenty perkusyjne. Na głos:

• bębenka - rechocą i kumkają żaby

• trójkąta - odzywają się świerszcze

• grzechotki - odzywają się pszczółki

• kołatki - reaguje bocian

4. Zakończenie zajęć (wskazane jest aby dzieci pobiegały po sali w podskokach przy piosence "Po łące biega lato")

ĆWICZENIA RYTMIZUJĄCE

Dzieci maszerują w kole wiązanym przy akompaniamencie muzyki. Na sygnał słowny zatrzymują się i klaszczą w rytm. Na następny sygnał klaskają językiem w takt muzyki, dalej wymawiają sylaby (pam, pam, pam, lub ram, pam, pam). Można też włączyć tekst wymawiany rytmicznie: maszerują dzieci drogą „raz, dwa, trzy, hej, ho!”

Koło, twarze do środka, w tępie marszu dzieci wymawiają imiona, np. O-la, Zo-sia, Ha-nia itd. Wyklaskiwanie imion dzieci np. O-la (dwa klaśnięcia), Zo-sia (dwa klaśnięcia w uda), Ha-nia (wytupywanie). Można też ustawić dzieci parami, twarzą ku sobie. Wymawianie imienia O-la (klaśnięcie w ręce partnera). To samo z klaskaniem lewą ręką w prawą rękę partnera i odwrotnie.

Zabawa „w wyklaskiwanie rytmu”

dzieci klaszczą tyle razy ile przedmiotów (np. kwiatów, zwierząt) widzą na ilustracji.

KONSPEKT DO ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU

Grupa: 4-latki

Rodzaj zajęcia: rytmiczno - ruchowe, opowieści ruchowe.

Temat: Ogródek krasnoludków (Jesień w ogródku).

Cele:

• kształcenie umiejętności świadomego poruszania się w przestrzeni (orientacji przestrzennej),

• pobudzanie reakcji słuchowej poprzez różne rytmy, tempo,

• kształcenie umiejętności równomiernego wypełniania przestrzeni,

• rozwijanie pamięci melodycznej poprzez utrwalanie piosenki,

• rozwijanie koordynacji słuchowo-ruchowej.

Pomoce: kosz, lina, czapeczki dla dzieci, 2 kapusty wycięte z papieru dla każdego dziecka, pianino, magnetofon, nagrania:

Verdi "Pieśń niewolników", Gershwin "Błękitna rapsodia", Katelbey "Na perskim rynku", Mozart "Koncert" (na gitarze klasycznej), piosenka "Domek krasnoludków" muz. B. Niewiadomska, wycięty z kartonu duży kominek.

Przebieg zajęcia:

1. Dzieci wchodzą w takt melodii piosenki, a następnie maszerując śpiewają I zwrotkę "Domku krasnoludków". Siadają w kole i wypowiadają się na temat piosenki. Na prośbę nauczycielki dzieci pokazują ruchem to, o czym będzie opowiadała.

2. Opowieść nauczycielki (krótkie opowiadanie, które można będzie rozbudować).

3. Ćwiczenia oddechowe - dzieci dmuchają w stronę kominka, próbując rozpalić ogień.

4. Dzieci chodzą w rytm muzyki granej na pianinie, a następnie w biegu odtwarzają ruchem rytm i tempo granej na instrumencie melodii.

5. Zatrzymują się przed grządką, na której rosną kapusty (muzyka milknie). Dzieci- krasnale oglądają swoje warzywa ze wszystkich stron, nie odrywając stóp od podłogi ani ich nie przesuwając ( ćw. kinesfery ). Dobrze, jeśli ruchy te wykonywane są przy "Błekitnej rapsodii " Gershwina.

6. Oglądają grządki z kapustą sąsiada w ten sam sposób (nadal w rytm tej samej melodii), następnie powracają do własnych grządek.

7. Słuchając fragmentu nagrania "Na perskim rynku" dzieci wyrywają po jednej kapuście i układają je w koszu. Następnie liczą warzywa, które znalazły się w koszu (ocena, czy jest ich dużo)

8. Dzieci- krasnale chodzą po ogródku sprawdzając, czy nie zostały jakieś warzywa (ćw. przestrzeni doświadczalnej ). Następnie przy akompaniamencie nagrania "Koncertu" Mozarta tworzą "węża".

9. Utworzony przez dzieci „wąż” podchodzi do liny przyczepionej do kosza z warzywami a następnie dzieci przeciągają go do spiżarni. Tej czynności może towarzyszyć fragment nagrania "Pieśni niewolników".

ĆWICZENIA ROZWIJAJACE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ

„Zabawa w odgadywanie odgłosów zwierząt”

Słuchanie odgłosów zwierząt, zjawisk przyrody, odgłosów z kasety magnetofonowej. Dzieci odgadują odgłosy i próbują je naśladować.

Zabawa pt. „Jaki to dźwięk?”

W kolejności pokazywane są dźwięki wydawane przez różne przedmioty np. gniecenie kartki, przelewanie wody z naczynia w naczynie, uderzenie klockiem o klocek, stuk młotka itp. Później dzieci odgadują dźwięki za kotarą.

„Czyj to głos - zabawa w Turka”

Jedno dziecko jest Turkiem

„Siedzi Turek po turecku i tak sobie myśli

żeby jacyś goście do mnie przyszli”

„Turek” zamyka oczy

Nauczycielka wskazuje jedno dziecko, które jest gościem

„Stuk puk - dzień dobry”,

Turek - „kto tam”

„Goście jadą do Turka smutnego żeby wybrał z nas jednego”

„Turek” odgaduje jakie dziecko z grupy zostało gościem

„Zabawa za zasłoną”

Dzieci odgadują ile razy nauczycielka zaklaskała lub zastukała. Następnie dzieci próbują zaklaskać tyle samo razy.

KONSPEKT DO ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU

Grupa: dzieci 4-letnie

Rodzaj zajęcia: ćwiczenia wokalno - słuchowe

Temat: Solo, duet, tercet

Cele: rozpoznawanie układów przestrzennych odpowiadających określonemu rytmowi, różnicowanie sygnałów wzrokowych i słuchowych, wprowadzenie pojęcia solo, duet, tercet.

Pomoce: utwory muzyczne (nagrania solo, zespołowe), woreczki, instrumenty perkusyjne.

Przebieg zajęcia:

1. Ćwiczenia słuchowe: dobierane przez dzieci właściwego ruchu do słyszanego akompaniamentu: kiedy słyszą rytm punktowany, podskakują, a następnie "rozsypują" się po całej sali. Na melodię krakowiaka poruszają się krokiem dosuwanym po obwodzie koła. Kiedy słyszą walca - kołyszą się na boki (pozycja rozkrok). Słysząc powtarzający się rytm, dzieci stoją i klaszczą w dłonie lub uderzają w podłogę palcami,

2. Słuchanie przez dzieci dowolnie wybranych utworów (wokalnych lub instrumentalnych), z których jeden ma być wykonany solo, a drugi zespołowo, może być chóralny. Rozmowa z dziećmi o różnicach w wykonaniu i próba odpowiedzi na pytanie, czy można jeszcze inaczej wykonać ten utwór?

3. Wysłuchanie piosenki "Szła kaczuszka" poprzedzające wypowiedzi dzieci na temat jej treści: O czym była piosenka? Co kaczuszka robiła, jakie miała przygody? Kogo spotkała? Gdzie wędrowały? Jak śpiewały?

W tym momencie nauczyciel może wyjaśnić pojęcia: solo, duet, tercet, chór, a dzieci - przeliczać osoby duetów i tercetów żeńskich, męskich, mieszanych. Normalną konsekwencją będzie odśpiewanie piosenki przez wszystkich, a następnie powtórzenie jej przez jedno dziecko, dwoje (duet), troje (tercet). Wskazana jest próba odpowiedzi na pytanie, czy trudniej śpiewać solo czy w duecie i dlaczego.

4. Nauka refrenu piosenki z próbą rytmicznego wypowiadania sylab "ta, la, kwa", z jednoczesnym rytmicznym kląskaniem językiem, a następnie śpiewane melodii refrenu na sylabie "la" z gestodźwiękami (cztery powtórzenia):

• za każdym razem inne gesty (propozycje dzieci)

• gestodźwięki związane z rytmem refrenu

Zabawa ruchowa, polegająca na inscenizacji piosenki: odśpiewanie przez nauczycielkę kolejnych zwrotek piosenki, czemu wybrane dzieci (2 osoby) akompaniują miarowo na bębenku i pudełku akustycznym (duet).

Dzieci w prostych ruchach inscenizują treść:

I zwrotka - marsz solo

ref. - śpiew solo na sylabie "kwa"

II zwrotka - dziecko kładzie się przed "kaczorkiem" i zaprasza go do maszerowania

ref. - śpiew w duecie na sylabie "kwa"

III zwrotka - spotkanie z trzecią kaczką i taniec w kółeczkach w podskokach

ref. - śpiew w tercecie na sylabie "kwa"

IV zwrotka - cała grupa maszeruje

ref. - śpiew chóralny na sylabie "kwa".

Uwaga: Można całą grupę podzielić na zespoły 3-osobowe, które będą inscenizowały piosenkę według powyższego planu.

6. Nucenie przez dzieci melodii ze zmianą dynamiki, podczas gdy nauczycielka wykonuje rękami ruchy odpowiadające zastosowanej dynamice

powoli odsuwa

piano - trzyma dłonie złączone

forte - dłonie odsunięte daleko od siebie.

7. Zaznaczanie zmian dynamiki ruchem, co ma służyć wyrabianiu wrażliwości na te zmiany. Dzieci ustawiają się w dwóch kołach współśrodkowych: przy akompaniamencie piosenki głośnym - poruszają się dwa koła w przeciwnych kierunkach, przy akompaniamencie cichym - tylko koło wewnętrzne porusza się, a pozostałe dzieci przykucają. Potem następuje zmiana ról.

8. Zabawa rytmiczna - ścisłe wykonanie rytmu piosenki

Dzieci otrzymują woreczki i kładą je na głowach. Ręce mają złożone na plecach i trzymają się za łokcie, plecy proste:

• lekki bieg na palcach

• dwa kroki marszu.

Osoba, która zgubi woreczek, odchodzi na bok i wyklaskuje rytm piosenki.

Scenariusz grupowych zajęć logopedycznych

TEMAT: Doskonalenie umiejętności wyrazistego mówienia poprzez usprawnianie narządów artykulacyjnych.

MIEJSCE: przedszkole lub kl. „0” w szkole podstawowej;
FORMA PRACY: grupowa

CELE:
-usprawnianie motoryki narządów mownych (wzmacnianie mięśni języka i zwiększanie jego ruchliwości oraz precyzji ruchów celowych, zaktywizowanie mięśnia okrężnego ust);
-zdobywanie umiejętności wyrazistego artykułowania głosek, zwłaszcza [s];
-stymulacja prawidłowego oddychania;

METODY: metoda wzrokowa
metoda słuchowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: ilustracje pojazdów (karetka pogotowia, straż pożarna, policja), plastikowe słomki, kolorowe kulki waty, kartki papieru, ilustracje i zdjęcia węża.

PRZEBIEG ZAJĘĆ
1.Ćwiczenia oddechowe:
-wdech - ręce do góry,
-wydech - ręce w dół i skłon,
-dmuchamy przez słomki na kuleczki z waty (dzieci w parach, naprzeciwko siebie, mogą siedzieć przy stolikach lub leżeć przodem na dywanie).

2.Ćwiczenia motoryki języka, warg, podniebienia miękkiego:
-ziewamy szeroko otwierając buzię, jak hipopotam,
-nauczyciel mówi wierszyk:
(dzieci wykonują czynności zgodnie z treścią wiersza)

Cały język wyskakuje,
Wszystkim nam się pokazuje....

Język wargi oblizuje,
Piękne kółka wykonuje....

Kto spróbuje z miną śmiałą
Zwinąć język w rurkę małą?...

Język ząbki poleruje,
Każdy dotknie i wyczuje....1

-dmuchanie na „talerz z gorącą zupą”(dzieci układają dłonie w formie talerza),
-chuchanie na „zmarznięte ręce”.

3.Ćwiczenia wyrazistej artykulacji samogłosek:
-naśladowanie sygnałów pojazdów: straży pożarnej, karetki pogotowia, policji (nauczyciel pokazuje ilustracje, dzieci odgadują: co to za pojazd i jaki ma sygnał? - zwracamy uwagę na dokładne wykonywanie każdej z samogłosek),
-„Teatrzyk mima” - dzieci odgadują samogłoski na podstawie ułożenia warg.

4.Ćwiczenia wyrazistej artykulacji głoski „s”:
-nauczyciel pokazuje ilustracje, na których jest wąż i pyta dzieci: „Jaki odgłos wydaje wąż?”, następnie sposób artykułowania głoski „s”, opisuje układ warg, położenie języka i zębów,

5.Zabawy końcowe:
Zabawa pt.„Balon” - dzieci stoją w różnych miejscach sali, nauczyciel opowiada historyjkę o chłopcu, który kupił sobie balonik i chciał go nadmuchać (dzieci są tym balonem - najpierw kucają i rękami obejmują kolana, potem stopniowo nabierają powietrza, zaczynają się podnosić, rozkładają ręce). Kiedy balon był już wielki chłopiec nie mógł go utrzymać i balon z wielkim sykiem zaczął latać po pokoju gubiąc całe powietrze (dzieci wypuszczają powietrze sycząc i biegając po sali, aż do chwili, gdy znowu staną się małym, pustym balonikiem).

Zabawa pt. „Piotruś i gęsi” - jedno dziecko jest Piotrusiem, reszta grupy to gęsi. Piotruś siedzi na krzesełku i pilnuje gęsi, które grzecznie spacerują po podwórku ( musi to być jakiś ograniczony teren np.: dywan lub wyznaczone sznurkiem miejsce). Kiedy Piotruś zasypia gęsi wychodzą z podwórka i idą w świat. Piotruś się budzi i zaczyna zaganiać gęsi z powrotem do domu. Gęsi niezadowolone głośno syczą.

---