.

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ - jest to naruszona sprawność aktywności życiowej w stopniu utrudniającym wypełnianie normalnych czynności charakterystycznych dla danej płci i wieku Przyczyny - uraz - uszkodzenie, upośledzenie, choroba, uwarunkowania wrodzone.REHABILITACJA - wielokierunkowy proces społeczny na rzecz koordynacji wysiłków jednostek służby zdrowia i innych instytucji (rządowych, pozarządowych, charytatywnych) oraz indywidualnych wysiłków w celu przywrócenia osobom potrzebującym maksymalnie możliwego samodzielnego życia w rodzinie, społeczności, zdolności do pracy zawodowej, aktywności społecznej i twórczej .Rehabilitacja powinna być: powszechna (ogólnodostępna), wczesna , kompleksowa (całościowa), iągła (przez resztę życia).Podział rehabilitacji;Rehabilitacja lecznicza (medyczna).Kinezyterapia funkcje - stymulująca (pobudzająca),korektywna (poprawcza),kompensacyjna (wyrównawcza),adaptacyjna (przystosowawcza)ogólna - gimnastyka poranna, zespołowa, indywidualna, ogólnorozwojowa.,specjalna - ćw. oddechowe, izometryczne, synergistyczne, czynne, bierne…Fizykoterapia - działanie medycyny w celach leczniczych wykorzystujące naturalne w przyrodzie czynniki fizyczne (woda, słońce..) i czynniki wywołane przez aparaty .fizykoterapia - lampy, masaże, ultradźwięki, kąpiele, okłady…fizyko profilaktyka fizykalne metody diagnostyczne,Zaopatrzenie ortopedyczne,Rehabilitacja socjalna (społeczna) - integracja osoby niepełnosprawnej do społeczeństwa.,Rehabilitacja zawodowa (szkoląca) - przywrócenie możliwości pracy. poradnictwo zawodowe,szkolenia, pomoc w zatrudnieniu,opieka w pracy.Skutki unieruchomienia dla układu: oddechowego, mięśniowego, krążenia, nerwowego, osób starszych.Ukł. Krążenia: zmniejszenie maksymalnej pojemności minutowej serca.

zwiększona utrata wapnia i demineralizacja kości, co może wpływać na przyspieszenie osteoporozy. zmniejszoną objętością serca, objętością wyrzutową serca, zmniejszeniem masy krwinek czerwonych, objętością osocza, powrotu żylnego zmniejszeniem tolerancji węglowodanów, zmiany w układzie krzepnięcia przejawiające się zwiększeniem stężenia fibrynogenu w osoczu i skróceniem czasu krzepnięcia,obrzęki;odleżyny;niska temperatura kończyn;Ukł. Mięśniowy:osłabienie siły mięśniowej;zmniejszenie zakresu ruchomości w stawach;przykurcze, zmniejszona masa mięśniowa kończyny; zanik mięśnia; Ukł. Oddechowy: niewydolność oddechowa; zaleganie wydzieliny w oskrzelach; zmniejszoną wentylacją płuc, zanikaniem włókien mięśni szkieletowych, Ukł. Nerwowy: ból; zaburzenie czucia głębokiego i powierzchownego;problemy natury psychicznej; pogorszenie samopoczucia;Fizykoterapia i masaż leczniczy Cele - usprawnienie oddychania, Poprawa mechaniki oddechowej,Ewakuacja wydzieliny oskrzelowej, Niedopuszczanie do zniekształceń kl. piersiowej (jej części kostnych i mięśniowych) Zabiegi - inhalacje, Światłolecznictwo, Ultradźwięki,Masaż leczniczy. Czynnik fizyczny działa - rozluźniająco, p/bólowo, rozszerzająco na drogi oddechowe, rozrzedzająco na wydzieliną wykrztuśnie lub łagodząco odruch wykrztuśny. p/wskazania - niewydolność oddechowa i/lub krążeniowa, gruźlica, ostre stany zapalneDrenaż ułożeniowy- zadania. Cel - ułatwienie odpływu wydzieliny z oskrzeli pod wpływem siły ciężkości p/wskazania- uraz głowy, krwawienie mózgowe, niewydolność krążeniowa, nadciśnienie tętnicze. Metody - oklepywanie kl. piersiowejMasaż wibracyjny,Sprężynowanie kl. Piersiowej Ćw. skutecznego kaszlu Drenaż limfatyczny- zadania.Drenaż limfatyczny to rodzaj specjalistycznego masażu wspomagającego odpływ chłonki z kończyn. Jest jedna z metod leczenia fizykalnego. Zastosowanie odpowiednich rękaczynów pozwala na usprawnienie krążenia limfy przeciwdziałając powstawaniu choroba wywołanych jej zastojem, jak również likwidując obrzęki zastoinowe, zapalne, onkotyczne i chłonne. Pozwala także na usprawnienie przepływu limfy po przebytych chorobach zakaźnych i nowotworowych, przyśpieszając powrót do zdrowia. Chłonka powstaje w wyniku przenikania płynu pozakomórkowego do włosowatych naczyń chłonnych umiejsco­wionych w przestrzeniach międzykomórkowych. Przemieszczanie się chłonki od­bywa się w naczyniach chłonnych przez węzły chłonne, pnie i przewody chłonne, które uchodzą do układu żylnego.

Ćw. redresyjne. Ćwiczenia redresyjne - ćwiczenia bierne wykonywane przez fizjoterapeutę lub aparat, bez czynnego udziału chorego.Redresje można wykonywać: ręką kinezy terapeuty przed redresją wykonuje się ćwiczenia fizyczne i masaż okołostawowy, znieczulenia nowokainowe

przy użyciu przyborów ( woreczki z piaskiem, ciężarki, specjalne wyciągi fizjoterapeutyczne, z wykorzystaniem systemu bloczkowo-ciężarkowego do wzmocnienia mięśni antagonistycznych w stosunku do przykurczonych )wykorzystuje się dźwignie nagrzewanie tkanek okładami parafinowymi; lampą Sollux Rodzaje przykurczów: przykurcz „miękki” oddający się ćwiczeniom przykurcz „twardy” oporny na ćwiczenia, konieczne jest zastosowanie aparatów lub szynprzykurcz „oporny na ćwiczenia i aparaty” należy zastosować znieczulenie ogólne lub miejscowe i na siłę zniwelować ten przykurczĆw. izotoniczne.Ćwiczenia izotoniczne - polegają na wzmacnianiu mięśni poprzez wykonywanie ruchów w stawach. W czasie wykonywania ćwiczeń izotonicznych zachodzi rytmiczne wydłużanie i kurczenie się mięśni w obrębie aktywnej części ciała. Przysiady, pompki, podciąganie, podnoszenie lekkich ciężarków czy hantli są zalicznane do tej klasy ćwiczeń. Etapy masażu klasycznego.—głaskanie---rozcieranie (pow, i głębokie)---ugniatanie---oklepywanie---wstrząsanie---wibracje---głaskanie---albo---głaskanie

rozcieranie--- ugniatani--- wałkowanie rolowanie---oklepywanie ( klepanie ---- wstrząsy ( wibracje )Okresy rozwoju wad postawy.W przebiegu rozwoju wad postawy wyróżniamy trzy okresy:
I okres - zmian czynnościowych Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Czas trwania tego okresu może być różny w zależności od czynników, które powodują powstawanie wad. Może on wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy.II okres - powstawania przykurczy (więzadeł , mięśni i ścięgien)

W tym okresie wprowadzenie ćwiczeń korekcyjnych może być jeszcze całkowicie skuteczne. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy a nawet lat. III okres - zmian strukturalnych , czyli utrwalonych przykurczy Wady postawy w tym okresie określamy jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednak całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego.SKOLIOZA stadia, przyczyny, płaszczyzny odchyleń, leczenie zachowawcze(rodzaje).Potocznie skolioza rozumiana jest jako boczne skrzywienie kręgosłupa. W rzeczywistości jest to jednak zniekształcenie przestrzenne. Odchylenie występuje w trzech płaszczyznach: czołowej - kręgosłup wygina się w bok: w prawo lub w lewo,

strzałkowej - pogłębia się wygięcie kifozyczne lub lordotyczne, poprzecznej - następuje rotacja (obrót) kręgów, co prowadzi do powstania garbu. stadia skoliozy:postawa skoliotyczna - jest to wstępne stadium wady. Występuje asymetria ustawienia barków i łopatek, niesymetryczne są także trójkąty talii, ale nie ma jeszcze bocznego skrzywienia kręgosłupa lub jest ono niewielkie. Napięciem mięśni można uzyskać pełną korekcję postawy;

skolioza I stopnia - jest to skrzywienie, którego kąt dochodzi do 30 stopni (wg Cobba). Zmiany dotyczą układu mięśniowo-więzadłowego bez zniekształceń kostnych. Możliwa jest korekcja bierna skrzywienia i to całkowita, natomiast korekcja czynna znaczna (prawie całkowita); skolioza II stopnia - to skrzywienie o wartościach kątowych 31-60 stopni. Występują zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgowych. Kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym (lub wałem mięśniowym przy skrzywieniach w odcinku lędźwiowym). Korekcja czynna nie daje efektów, a bierna - niewielkie; skolioza III stopnia - jest skrzywieniem o kącie przekraczającym 60 stopni z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi: sklinowaceniami i torsją kręgów, deformacjami żeber i miednicy. Skrzywienie nie koryguje się.Przyczyny skoliozy:1. Wrodzone:- dodatkowe zrosty żeber, sklinowacenie kręgów, itp.2. Rozwojowe:- nierówności kończyn dolnych- porażenie- pourazowe-powypadkowe
3. Idiomatyczne (niewiadomego pochodzenia), występują najczęściej i stanowią 80 - 90% wszystkich skolioz.Profilaktyka wad postawy:1. Ograniczenie siedzącego trybu życia.
2. Zwiększenie aktywności ruchowej dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem tych jej form, w których wzmacniane są mięśnie grzbietu i brzucha.3. Odpowiedni dobór ćwiczeń, mających na celu kształtowanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa, a nie ich niwelowanie.
4. Nauczenie, a następnie wyrobienie nawyku utrzymania prawidłowej postawy ciała we wszelkich czynnościach życia, a zwłaszcza tych, w których kręgosłup mógłby być przeciążony.
5. Przestrzeganie prawidłowej postawy ciała przy nauce i wypoczynku.6. Opanowanie umiejętności związanych z dana formą aktywności ruchowej, wdrożenie się od dziecka w uprawiania danej dyscypliny sportu. ETODA KABATA - specyfiką metody Hermana Kabata jest ułatwianie ruchów przez rozciąganie i opór. Ruch jest prowadzony w pełnym możliwym zakresie, a jego przebieg kontrolowany. Ruchy kończyn zawierają zawsze jeden z następujących elementów: zgięcie lub wyprost, przywiedzenie lub odwiedzenie, rotacja zewnętrzna lub wewnętrzna.Usprawnianie przebiega w kolejności od głowy do części obwodowych ciała. Duże znaczenie mają ćwiczenia stabilizacji głowy i tułowia. Kolejność rozwojowa ruchów jest zachowywana nawet wtedy, gdy usprawnianie dotyczy starszych dzieci lub osób dorosłych. Metoda jest w zasadzie dostosowana dla dorosłych i dla starszych dzieci o dość dobrym kontakcie psychicznym.METODA BOBATHÓW.K. Bobath podkreśla, że cała działalność ruchowa człowieka jest od­ruchowa. Przy jej kształtowaniu jedne odruchy ustępują miejsca innym. Dla każdego pacjenta pewne odruchy są na danym etapie fizjologiczne, inne zaś patologicznie przetrwałe. Usprawnianie ma na celu pierwsze z nich rozwi­jać, drugie hamować.Ruchom zbliżonym do fizjologicznych towarzyszy odczucie niemal naturalnego napięcia mięśni. Tak prowadzone usprawnianie normalizuje więc również napięcie mięśniowe.Bobathowie stosują 3 strefy wspomagania:głowę, obręcz kończyny górnej obręcz kończyny dolnej.METODA PETO Metoda Peto. Pierwsza czynność po przebudzeniu wiąże się z ćwiczeniem przyjmowania poprawnej pozycji przy zsuwaniu się z ławy. Metoda jest niezwykle ciekawa, rozwija wolę i umiejętność samokontroli. Dzieci znają indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo silnie dążą do ich osiągania.Osiągnięcia tej metody - 90% pacjentów przystępujących w przyszłości do pracy.METODA TEMPLE'A FAYA Lekarz neurochirurg badał filogenetyczne formy ruchowe w zachowaniu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. Wyodrębnił wzorce pełzania rozwijające się w trzech etapach :pełzanie homologiczne - na najniższym poziomie. Pełzanie jak u żaby, jednocześnie poruszają się obie kończyny górne i dolne.pełzanie homolateralne - kończyna górna i dolna po tej samej stronie ciała poruszają się jednocześnie, jak u salamandry.pełzanie heterolateralne - (ruchy gadów) naprzemienne poruszają się kończyna górna i dolna.Odruchy pełzania stosowano w celu wzmocnienia stabilizatorów głowy i tułowia, ruchów chwytnych i podporowych ręki oraz do zapoczątkowania skoordynowanej aktywności ruchowej.METODA DOMANA I DELACATA Usprawnianie polega na bodźcowaniu mózgu takimi sygnałami, jakie powinien on otrzymywać przy normalnym rozwoju. Ruchy są prowadzone biernie według schematu ściśle fizjologicznego, np. ruchy pełzania dziecka są wykonywane przez zespół od 3 do 5 osób, tak że każda kończyna i głowa, będąc biernie poruszana przez jedną osobę, wykonuje ruchy bezbłędne. Usprawnianie wzroku przebiega dzięki stosowaniu np. kolorowych błysków świetlnych, pokazywaniu różnych kształtów, wielkości, liter i liczb; dalszym etapem jest czytanie. Usprawnianie słuchu przebiega przez stosowanie róż­nego rodzaju dźwięków. Dotyk rozwija się przez ukłucia, szczotkowania itp. Do rozwijania węchu stosuje się ostre, nieszkodliwe zapachy. METODA VOJTY Metoda zaleca usprawnianie od pierwszych dni życia niemowląt „z ryzyka”, tzn. urodzonych z nieprawidłowo przebiegających ciąży i porodów. Odruchy stosowane do badań przez szkołę Vojty to (chronologicznie): odruch nadłonowy, odruch „stąpania”, asymetryczny toniczny szyjny, toniczny błędnikowy (reakcja kontaktowa od podłoża), Moro, wgięcia (Galanta), odruch ssania, odruch chwytny z kończyn górnych i dolnych, podparcia,mrużenia oczu na bodźce akustyczne, pozycji na boku zwany Vojty, zmo­dyfikowany odruch Collis w pozycji pionowej, Collis w pozycji poziomej, odruch pionowego zawieszenia, Landaua, Peipera i Isberta, zmodyfikowany odruch z pociągania, oślepienia (mrużenia oczu na bodźce optycznetzw. gotowość do skoku. Modyfikacja badania odruchów podana przez Vojtę polega na obserwacji odmiennego, typowego dla porażeń, układania się kończyn po nagłej zmianie pozycji ciała w przestrzeni.Schemat pełzaniaW prawidłowym schemacie głowa zawsze obraca się na boki. Vojta używa określeń: strona twarzowa, strona potyliczna oraz kończyna twarzowa, kończyna potyliczna (górna lub dolna).Ćwiczenia pełzania są osiągane dzięki stymulacji przez ucisk określonych punktów na ciele dziecka ułożonego w pozycji wyjściowej do pełzania na­przemiennego. Punkty te są więc strefami wyzwalania odruchu pełzania (lub obracania ciała).Ćwiczenia Vojty są dość brutalne. Stosowanie ucisków i oporów, pobudza­nie ruchu, a jednocześnie unieruchamianie dziecka wywołują chęć wyzwolenia się i ucieczki (przez pełzanie). Dlatego dzieci przy tych ćwiczeniach płaczą, krzyczą, niejednokrotnie oddają przy tak dużym wysiłku mocz i kał, pocą się nadmiernie. Dzieci są ćwiczone bez ubrań na stole typu wysokiej leżanki lekarskiej (po każdym dziecku stół zmywa się środkiem dezynfekującym). Niemowlęta natychmiast po ćwiczeniu uspokajają się. Ćwiczenia wykonuje się 4 razy dziennie i zajmują one jednorazowo 20— —30 minut. Matki są szkolone systemem ambulatoryjnym, aby kontynuować ćwiczenia w domu.Dysfunkcja - pojęcie wprowadzone do socjologii przez Roberta Mertona, określające zjawiska wpływające w sposób negatywny (pomniejszający) na modyfikację lub adaptację systemu społecznego. W wyniku oddziaływania dysfunkcji system ulega ciągłym napięciom i deformacjom, które z kolei przy pomocy funkcji są redukowane. Nieustanne oddziaływanie funkcji i dysfunkcji sprawia, że system nigdy nie pozostaje niezmieniony i ulega ciągłym przekształceniom..Dysfunkcje stanowią analityczną podstawę do badań nad dynamiką i zmianą, pozwalając analizować system społeczny nie tylko jako statyczną strukturę, lecz również przyglądać się zmianom jakie w nim zachodzą.Program postępowania korekcyjnego obejmuje:, ćwiczenia mięśni grzbietu oraz pozostałych mięśni posturalnych,2. ćwiczenia ogólnorozwojowe,3. ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia elongacyjne i antygrawitacyjne,5. ćwiczenia Klappa, 6. ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy ciała, 7. gry i zabawy sportowe, 8. pływanie.Celem ćwiczeń jest wyrównanie skrzywienia, usunięcie przykurczu więzadeł i mięśni - zwłaszcza w obrębie grzbietu i miednicy, zrównoważenie sił układu mięśniowego, podniesienie ogólnej wydolności fizycznej i wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała.Dominują ćwiczenia symetryczne mięśni grzbietu w pozycjach niskich odciążeniu. Ważną role odgrywają ćwiczenia oddechowe.Zalecenia:pływanie, zwłaszcza stylem klasycznym,jazda na nartach,jazda na rowerze,zabawy na czworakach,dużo ruchu na świeżym powietrzu,umiarkowany biegPrzeciwwskazania:skoki,dźwiganie,przewroty i mostki,nadmiar skłonów w przóddługotrwała i nieprawidłowa pozycja, np. przy TV,- dłuższe wysiłki w pozycji stojącej.

PLECY PŁASKIE Plecy płaskie charakteryzują się spłaszczeniem obu krzywizn. Głowa jest lekko wysunięta do przodu, barki silnie ściągnięte do tyłu, zaś klatka piersiowa wyraźnie uwypuklona. Zadaniem ćwiczeń korekcyjnych jest: zwiększenie przodopochylenia miednicy, a tym samym ukształtowania prawidłowej lordozy lędźwiowej,zwiększenie ruchomości kręgosłupa zwłaszcza do przodu w odcinku piersiowym ( ćwiczenia kifotyzujące ),ogólne, wszechstronne wzmocnienie mięśni grzbietu, brzucha oraz pośladkowych.Przy plecach płaskich wskazane są ćwiczenia:ogólnokondycyjne,oddechowe,gry i sporty,pływanie. Nie wskazane są:ćwiczenia elongacyjne, wyciągi,zwisy. PLECY OKRĄGŁE

Plecy okrągłe to wada odcinka piersiowego kręgosłupa. W warunkach prawidłowych odcinek piersiowy wygięty jest ku tyłowi, tworząc tzw. kyfozę pier- siową. W przypadku pleców okrągłych wygięcie to jest pogłębione - powstaje hiperkyfoza piersiowa.Charakterystyczne dla sylwetki dziecka z plecami okrągłymi są: pogłębienie kyfozy piersiowej, wysunięcie głowy do przodu (broda nie rzutuje na mostek), wysunięcie do przodu barków,

spłaszczenie i zapadnięcie klatki piersiowej,rozsunięcie i odstawanie łopatek od klatki piersiowej. W plecach okrągłych osłabione są mięśnie grzbietu (m. prostownik grzbietu odcinka piersiowego) i ściągające łopatki (m. czworoboczny, równoległoboczny, najszerszy grzbietu), natomiast nadmiernie napięte i przykurczone są mięśnie piersiowe (wielkie i małe) oraz mięśnie zębate przednie. W postępowaniu korekcyjnym w przypadku pleców okrągłych należy uwzględnić trzy podstawowe kierunki: 1. likwidację dystonii mięśniowej, stosując ćwiczenia specjalne mającena celu wzmocnienie mięśni grzbietu oraz pozostałych mięśni posturalnych, ćwiczenia rozwijające mięśnie klatki piersiowej, zwiększające jej ruchomość, ćwiczenia oddechowe, 2. nauczenie i utrwalenie nawyku poprawnej postawy ciała, stosując równolegle ćwiczenia elongacyjne i antygrawitacyjne, 3. zabezpieczenie odpowiednich, sprzyjających likwidacji wady warunków życia i pracy dziecka. Zalecenia:oglądanie programu TV z laseczką trzymaną na plecach przez 20 - 30 minut, słuchanie muzyki lub radia w pozycji leżącej na plecach z ramionami odwiedzionymi w bok i ugiętymi w stawach łokciowych, nogi ugięte w stawach biodrowych i kolanowych,

w czasie siedzenia przy odrabianiu lekcji należy mieć dobre podparcie na odcinek lędźwiowy i dolny piersiowy, biurko musi mieć odpowiednią wysokość, tak aby dziecko nie było zmuszone pochylać się nadmiernie, pływanie stylem grzbietowym.Przeciwwskazania:

stanie na rękach, na głowie,skłony w przód, podpory przodem o wyprostowanych ramionach, krążenia ramion w przód przy pochyleniu do przodu, azda na rowerze z niską kierownicąsiady skrzyżne z wyciągniętymi ramionami w przód, wszystkie pozycje, które zaokrąglają plecy i uwypuklają odcinek piersiowy kręgosłupa.WADY KLATKI PIERSIOWEJWyróżniamy kilka typów fizjologicznych klatki piersiowej. W zależności od stopnia wysklepienia klatki piersiowej mówimy o klatce piersiowej spłaszczonej, płaskiej, beczkowatej. Do patologicznych wad klatki piersiowej zaliczamy dwie jej postacie:1. klatkę piersiową lejkowatą,2. klatkę piersiową kurzą. Program postępowania wyrównawczo - korekcyjnego obejmuje:1. ćwiczenia ogólnorozwojowe,2. ćwiczenia oddechowe,3. ćwiczenia specjalne,o charakterze kształtującym, odnoszące się do danego typu wady klatki piersiowej,o charakterze wytrzymałościowym, rozwijające sprawność narządów wewnętrznych, pływanieĆwiczenia ogólnorozwojowe - zadaniem tej grupy ćwiczeń jest oddziaływanie na cały narząd ruchu, zwiększenie ruchomości w stawach,usunięcie przykurczów, zwiększenie siły mięśni, podniesienie na wyższy poziom sprawności fizycznej. Służą temu ćwiczenia kształtujące, ćwiczenia gimnastyczne, gry i zabawy oraz sporty uzupełniające.Ćwiczenia oddechowe - mają na celu nauczenie prawidłowego oddychania, zwiększenie pojemności życiowej płuc, wzmocnienie mięśni oddechowych oraz zwiększenie ruchomości klatki piersiowej.Sposób wykonywania ćwiczeń oddechowych:przy klatce piersiowej szewsko - lejkowatej:

a.akcentujemy fazę wdechu b.wdech wspomagamy pracą ramion o kierunku: przodem w górę - wdech, bokiem w dół - wydech, c. ształtujemy piersiowy tor oddechowy, przy klatce piersiowej kurzej: a.akcentujemy fazę wydechu, b.wdech wspomagany pracą ramion o kierunku: bokiem w górę - wdech, przodem w dół - wydech,kształtujemy przeponowy tor oddechowy.Prąd stały jest to taki prąd, którego wartość natężenie nie ulega zmianie w funkcji czasu. Jednostką natężenia prądu w układzie SI jest równa 1 amper.
W przyrodzie występują dwa rodzaje ładunków elektrycznych: ładunki dodatnie i ładunki ujemne. Ładunki jednoimienne odpychają się, a różnoimienne przyciągają się. Podstawowym ładunkiem, tzw. elementarnym, jest ładunek jednego elektronu. Umownie zaznaczamy go jako “e”. Pozostałe ładunki są jego wielokrotnością i zaznaczamy je q lub Q. Często mówi się, że ciało naelektryzowane jest dodatnio - ma większą ilość ładunków dodatnich ponad ilość swobodnych ładunków ujemnych (elektronów) lub ujemnie - ma większą ilość elektronów niż liczba ładunków dodatnich (protonów). Przy równej liczbie protonów i elektronów mówimy, że ciało jest nienaelektryzowane.Prąd elektryczny.Prąd elektryczny jest to uporządkowany ruch ładunków elektrycznych. Nośnikami energii elektrycznej w przewodnikach są elektrony. W cieczach mogą to być jony dodatnie lub ujemne. Warunkiem płynięcia prądu jest różnica potencjałów w przewodnikach. Przyjęto, że prąd w przewodnikach płynie od wyższego do niższego potencjału. W metalach przepływ prądu jest to uporządkowany ruch elektronów (ładunek ujemny). Za kierunek płynięcia prądu przyjmujemy kierunek odwrotny czyli od + do -.
Natężenie prądu elektrycznego jest to stosunek ładunku, jaki przepłynął przez poprzeczny przekrój przewodnika do czasu, w jakim ten przepływ nastąpił.W prądzie stałym natężenie prądu nie zależy od czasu.Elektroliza Elektroliza to przepływ prądu elektrycznego przez elektrolit, któremu towarzyszą różne procesy chemiczne. Elektrolity to wszystkie związki chemiczne, które przy zastosowaniu rozpuszczalnika przewodzą prąd elektryczny.Dysocjacja elektrolityczna to rozpad cząsteczek kwasów, zasad i soli na jony pod wpływem rozpuszczalnika.Ogniwo galwaniczne to układ dwu elektrod wykonanych z różnych związków chemicznych tak dobranych, że po zanurzeniu w elektrolicie przewodzą prąd elektryczny.Galwanizacja - potoczna nazwa galwanostegii, czyli elektrolitycznych metod wytwarzania powłok na różnych materiałach. Najczęściej galwanizacja odnosi się do jednego z podstawowych zagadnień galwanostegii, czyli praktycznego wykonywania trwale przylegających cienkich powłok metalicznych poprzez osadzanie jednego metalu na innym (np. miedziowanie, niklowanie, chromowanie). Także potoczna nazwa ogółu tego typu usług świadczonych przez zakład galwanotechniczny.Prąd zwarciowy i jego składowe1.Rodzaje zwarć Zwarcie jest to połączenie między sobą punktów obwodu elektrycznego należących do różnych faz albo połączenie jednego lub większej liczby takich punktów z ziemią bezpośrednio, przez luk elektryczny lub przez przedmiot o bardzo malej impedancji. Rozróżnia się następujące rodzaje zwarć: zwarcia międzyprzewodowe trójfazowe i dwufazowe zwarcia doziemne, (czyli zwarcia między fazą lub fazami obwodu, a ziemią) trójfazowe, dwufazowe i jednofazowe. W praktyce spotyka się również zwarcia będące kombinacjami podobnych przypadków zwarć, tzw. zwarcia wielokrotne, czyli występujące w kilku miejscach sieci. 2. Przyczyny powstawania i skutki zwar Zwarcia powstają, na skutek: przepięć atmosferycznych i łączeniowych, błędnych operacji w stacjach elektroenergetycznych, mechanicznych uszkodzeń kabli, słupów, izolatorów, zawilgocenia lub zniszczenia izolacji, uszkodzeń słupów linii napowietrznych, dotknięcia dźwigów, gałęzi drzew, ludzi i zwierząt, zarzutek na przewody gole itp. Prąd zwarciowy płynący w obwodzie zwarciowym jest na ogół (poza przypadkiem zwarć jednofazowych w sieciach izolowanych i kompensowanych) wielokrotnie większy od prądu roboczego. Duże prądy, mimo krótkiego czasu płynięcia, powodują, gwałtowne nagrzewanie urządzeń sieciowych. Uszkodzeniu mogą ulec: przewody, uzwojenia maszyn i transformatorów oraz izolacja. Mogą spowodować powstanie następnych zwarć. Duże siły dynamiczne powstają w sąsiadujących przewodach przy przepływie przez nie prądów zwarciowych. Siły te mogą spowodować łamanie izolatorów wsporczych, szyn zbiorczych. łamanie i wyginanie szyn, rozrywanie uzwojeń transformatorów i przekładników prądowych. Zwarcia jednofazowe w sieciach z izolowanym punktem neutralnym powodują powstanie prądów porównywalnych z prądami roboczymi, tj. od kilku do kilkudziesięciu amperów. Zwarcia te można podzielić na: zwarcia bezłukowe, zwarcia łukowe o łuku przerywanym, zwarcia łukowe o łuku trwałym lub zbliżonym do trwałego. Przejścia w kolejne rodzaje zwarć następują przy wzroście prądu zwarciowego, przy czym ściśle, jednoznaczne określenie prądów granicznych jest praktycznie niemożliwe.Zwarcie bezłukowe powoduje wzrost napięcia w fazach zdrowych do napięcia międzyprzewodowego. Występuje ono w niezbyt rozgałęzionych sieciach napowietrznych oraz kablowych ze skompensowanym prądem ziemnozwarciowym. Znacznie groźniejsze zwarcie o łuku przerywanym powoduje przepięcia nieustalone w fazach zdrowych o amplitudzie osiągające kilkukrotną wartość napięcia fazowego. Do przepięć nieustalonych nie dochodzi, jeśli zwarcie łukowe ma charakter zwarcia o łuku trwałym lub zbliżonym do trwałego.
Zwarcia lukowe mogą powodować uszkodzenie izolacji urządzeń i tym samym stwarzać niebezpieczeństwo porażenia ludzi lub przejścia zwarcia jednofazowego w zwarcie wielofazowe. Przechodzenie zwarć jednofazowych sieciach SN w zwarciu o charakterze łukowym ogranicza kompensacja. Włączenie dławika pomiędzy punkt neutralny, a ziemią lub w przypadku braku dostępu do punktu neutralnego -zastosowanie transformatora gaszącego zmniejsza prąd zwarciowy oraz powoduje znacznie wolniejsze wzrastanie napięcia powrotnego na przerwie bezłukowej.3. Schematy zastępcze obwodu zwarciowegoWprowadza się źródło napięciowe zastępcze do schematu zastępczego. Źródło zastępcze jest jedynym źródłem aktywnym w sieci. Wszystkie źródła rzeczywiste (linie zasilające, maszyny synchroniczne i asynchroniczne) zastępuje się ich impedancjami wewnętrznymi. Pomija się wszystkie pojemności linii i admitancje włączone równolegle do obciążenie wirujących z wyjątkiem pojemności i admitancji w układzie zerowym. Dla zwarcia trójfazowego symetrycznego wyznacza się impedancję zwarciową dla składowej symetrycznej kolejności zgodnej Z(1) = Zk widzianą z miejsca zwarcia. Dla zwarcia dwufazowego izolowanego od ziemi wyznacza się impedancje zwarciowe dla składowych symetrycznych kolejności zgodnej Z(1) i przeciwnej Z(2). Wartości impedancji dla składowych symetrycznych kolejności zgodnej i przeciwnej są różne jedynie dla maszyn wirujących. Dla zwarć odległych od generatorów dopuszcza się przyjęcie Z(2) = Z(1). W przypadku zwarć z ziemią wyznacza się dodatkowo impedancję zwarciową dla składowej symetrycznej kolejności zerowej Z(0).
Rozróżnia się następujące rodzaje zwarć:Zwarcie odlegle od generatorów. Są to zwarcia, w czasie, których nie występuje zmiana napięcia lub napięcie powodujących przepływ prądu zwarciowego oraz nie występują znaczące zmiany impedancji obwodu (impedancje napięciowe stałe i liniowe). Nie uwzględnia się wpływu silników. Prąd zwarciowy oczekiwany stanowi, zatem sumę dwóch składowych: -składowej przemiennej o stałej amplitudzie w czasie trwania zwarcia,-składowej nieokresowej o wartości początkowej a malejącej do zera.Zwarcia w pobliżu generatorów. Prąd zwarciowy przy zwarciu w pobliżu generatora może być rozpatrywany jako suma dwóch składowych: -składowej przemiennej o amplitudzie malejącej w czasie trwania zwarcia;-składowej nieokreślonej o amplitudzie początkowej A malejącej do zera.W zwarciach w pobliżu generatora uwzględnia się wpływ silników. 4. Prąd zwarciowy udarowyPrąd zwarciowy udarowy ip jest to największa możliwa wartość prądu zwarciowego, występująca przy najbardziej niekorzystnym kącie fazowym powstania zwarcia. Służy do doboru wytrzymałości zwarciowej elektrodynamicznej urządzenie tzn. odporności na siły elektrodynamiczne wywołane przez prąd zwarciowy. Nie mniejsze od obliczonego prądu udarowego powinny być następujące parametry zastosowanych aparatów i urządzeń:

prąd znamionowy szczytowy łączników, przekładników prądowych, dławików przeciwzwarciowych; prąd znamionowy załączalny wyłączników; obciążalność elektrodynamiczna szyn. Prąd zwarciowy udarowy występuje w ciągu pierwszych 10ms czasu trwania zwarcia. Prąd udarowy występuje, jeśli zwarcie zdarzy się przy określonym kącie fazowym przebiegu napięcia albo spodziewanego prądu zwarciowego okresowego.

Prądy diadynamiczne DD - zwane inaczej prądami Bernarda. Do terapii wykorzystywany jest prąd stały, na który nałożony jest jednopołówkowo wyprostowany prąd sinusoidalnie zmienny (prostowanie prądu sinusoidalnie zmiennego). W ten sposób uzyskuje się kilka postaci prądów, np.: DF, MF, CP, LP, RS oraz MM, które mają odmienne działanie na poszczególne tkanki. Do terapii wykorzystuje się elektrody cyrklowe, punktowe lub płytkowe. Prądy DD powodują wzrost aktywności naczynioruchowej, polepszają ukrwienie tkanek i tym samym usprawniają procesy odżywiania i przemiany materii. Odgrywa to istotną rolę w leczeniu obrzęków powstałych po urazach oraz zaburzeń ukrwienia obwodowego. Działając na mięśnie szkieletowe powodują izometryczną stymulację i w końcowym efekcie ich przekrwienie oraz obniżenie napięcia. Prądy diadynamiczne najczęściej stosuje się do leczenia zespołów bólowych w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów, bólów pleców i kręgosłupa, zespołu rwy kulszowej, chorobach krążka międzykręgowego, nerwobólach splotu ramiennego, nerwu międzyżebrowego i trójdzielnego, zapaleniach okołostawowych np. stawu ramiennego, łokciowego. Terapia wykorzystywana jest również po urazach stawów, mięśni oraz ścięgien.Prądy interferencyjne - wykorzystywany jest prąd zmienny o średniej częstotliwości i generowany z aparatu w dwóch obwodach różniących się częstotliwością prądu. Po odpowiednim ułożeniu dwóch par elektrod na skórze, dochodzi do interferencji prądu wewnątrz tkanek. Powstała różnica w częstotliwości między obwodami wynosi od 0 do 100 Hz. Efekt terapeutyczny uzależniony jest od częstotliwości generowanego prądu i wywołuje działanie przeciwbólowe, zwiększa krążenie obwodowe, powoduje gimnastykę mięśni oraz zmniejsza napięcie współczulnego układu nerwowego prąd impulsowy Traberta, który wprowadza mięśnie w drżenie o częstotliwości ok. 140 Hz i powoduje ich rozluźnienie. Prąd ten najczęściej jest stosowany w chorobach zwyrodnieniowych stawów, zespołach bólowych kręgosłupa, nerwobólach, pourazowych bólach mięśniowych, stanach przebiegających ze wzmożonym napięciem mięśni i zaburzeniach krążenia obwodowego.Amputacja (z łac. amputatio), także odjęcie - zabieg operacyjny polegającego na usunięciu narządu lub jego części; nazwa ta jest używana przede wszystkim w odniesieniu do operacji usunięcia kończyny górnej lub dolnej, przebiegającej z przecięciem kości i wytworzeniem kikuta. Wskazaniem do amputacji są m.in. ciężkie przypadki zgorzeli gazowej oraz znaczne uszkodzenia spowodowane urazem. Jako że amputacja jest zabiegiem powodującym trwałe kalectwo, jest stosowana tylko gdy brak innej możliwości leczenia i w sposób na tyle oszczędny, na ile to możliwe (szczególnie przy zabiegach w obrębie dłoni).Amputacje kończyny określa się od wysokości na której następuje odjęcie, i tak np. amputacja ramienia to odjęcie kończyny na wysokości ramienia z przecięciem kości ramiennej.

Jeżeli odjęcie kończyny przebiega poprzez rozdzielenie kości w stawie a nie jej przecięcie, to operację taką nazywamy wyłuszczeniem. Test Lovetta został opublikowany w 1932 roku. Jest obecnie najbardziej rozpowszechnioną metodą subiektywnej oceny siły mięśniowej. Opiera się na badaniu ręcznym poszczególnych mięśni w określonych pozycjach i przy określonym ruchu. W każdym ruchu jest jeden mięsień, który głównie za tę czynność odpowiada. Poprzez odpowiednią pozycję izoluje się go od innych mięśni synergistycznych.

 

Lovett rozróżnia następujące stopnie siły mięśnia:0º - to brak czynnego skurczu mięśnia. 1º - ślad czynnego skurczu mięśnia. 2º - wyraźny skurcz mięśnia i zdolność wykonania ruchu przy pomocy i odciążenia odcinka ruchomego. 3º - zdolność do wykonywania ruchu czynnego samodzielnego z pokonaniem ciężkości danego odcina4º - zdolność do wykonania czynnego ruchu z pewnym oporem 5º - prawidłowa siła, tj. zdolność wykonywania czynnego ruchu z pełnym oporem.Skala ta może być wyrażona w procentach i wtedy:  0º  = 0% 1º = 10% 2º = 25   3º = 50   4º = 75   5º = 100% Wyniki badania siły mięśni notuje się na specyficznym formularzu (Mz/Szp. 35 lub PDN 761-XI/58) Dla dokładniejszej oceny siły mięsni stosuje się stopnie pośrednie 2+, 3- wówczas gdy siłę oceniamy jako wyższą od 1º a mniejszą od następnego    W technice testowania uwzględnia się pozycję pacjenta, stabilizację odcinka w obrębie którego położony jest mięsień, metodyczne wykonanie czynności, stosowaniu odpowiedniego oporu uwzględniając wiek i ogólną sprawność przy badaniu na 4 i 5º. Metoda McKenzie jest to oparta na dowodach naukowych (evidence-based), metoda  biomechanicznego badania i leczenia (Mechanical Diagnosis and Therapy® - MDT) zaburzeń mechaniki kręgosłupa, oraz zespołów bólowych, oraz schorzeń stawów obwodowych i kończyn, spowodowanych zaburzeniem mechaniki. Metoda McKenziego jest metodą fizjoterapeutyczną. Jednym z częstszych wskazań do stosowania metody McKenziego jest dyskopatia (zarówno w stanie ostrym jak i przewlekłym) - zespół derangement w/g McKenziego. Metoda sprawdza się także w innych zaburzeniach mechaniki - zespół dysfunkcyjny i posturalny w/g McKenziego. Metoda zawiera część diagnostyczną i terapeutyczną. Po ustąpieniu objawów - koncentruje się na profilaktyce. Wartość diagnostyczna metody McKenziego została w pełni potwierdzona, licznymi badaniami naukowymi (*). Ze względu na wysoką skuteczność i powtarzalność wyników części diagnostycznej metody McKenziego, jej stosowanie jako pierwszej, wydaje się być celowe dla określenia przyczyn dolegliwości. Metoda Mckenziego sprawdza się w sytuacjach, w których inne metody fizjoterapeutyczne nie mają zbyt wiele do zaoferowania - np.: skolioza reflektoryczna, kręcz karku (mogą wystąpić w przebiegu dyskopatii). Istotą metody jest to, że pozwala ona wielu Pacjentom, samodzielnie, po odpowiednim wyedukowaniu, radzić sobie z bólem. Celem nadrzędnym jest zabezpieczenie Pacjenta przed nawrotem dolegliwości. W terapii według metody McKenziego, wykorzystuje się czynniki mechaniczne generowane siłami samego Pacjenta, jak i szeroką gamę technik manualnych. Zasadą jest, stosowanie najpierw indywidualnie dobranych ćwiczeń, a dopiero jeśli to konieczne, dodatkowo Terapii Manualnej - po wykluczeniu wszelkich przeciwwskazań do jej zastosowania. Terapia według metody McKenziego bazuje na stosowaniu środków mechanicznych: ćwiczenia, odpowiednio dobrana pozycja statyczna, Terapia Manualna, które wpływają na poprawę mechaniki kręgosłupa lub stawów i tkanek okołostawowych kończyn. 

 

1

---