ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE - RODZINA Rodzina jest naturalnym środowiskiem spełniającym podstawowe funkcje wychowawcze. Przynależność do rodziny opiera się na podstawie urodzenia. Towarzyszy człowiekowi od początku jego powstania. Zawsze stanowiła podstawową życia społecznego, zapewnia następstwo i ciągłość generacji. A w sensie społeczno - kulturowym przekazuje młodej generacji podstawowe zasady życia społecznego i kulturowego. Zawsze funkcja wychowawcza rodziny jest i była uznana za najważniejszą. Dawniej istniała rodzina typu patriarchalnego. W niej jedynym żywicielem i autorytetem był ojciec, którego ranga narzucona była z racji przyrodniczych i ekonomicznych. Ewolucja roli kobiety i funkcji kobiety jako współodpowiedzialnej za całość rodziny wprowadziła zaburzenia w tradycyjnym układzie społecznym rodziny. Dodatkowo pogłębia ten fakt wczesne usamodzielnianie się dzieci poprzez dość szybkie podejmowanie pracy zawodowej oraz system nauczania, a w nim stypendia dla uczniów. Współczesna rodzina jest rodziną demokratyczną. Zazwyczaj pracują zawodowo obydwoje rodzice, czasami też starsze dzieci. Zanika podział pracy na prace męskie i żeńskie. W takiej rodzinie, demokratycznej, powstają bardziej dogodne warunki do wychowania dzieci. Stosunki miedzy domownikami układają się na stopie przyjacielskiej, posiadają atmosferę wzajemnego zrozumienia i współpracy. Instytucja rodziny staje się zespołem typu koleżeńskiego, współrządzą w niej jednostki z poczuciem równouprawnienia. RODZINA WSPÓŁCZESNA , A RODZINA TRADYCYJNA Mówiąc o takich rodzinach potrzebne będzie wyjaśnienie, dotyczące jej typów . Najbardziej popularna klasyfikacja grup rodzinnych wyróżnia: a.) rodzinę dwupokoleniową, składającą się z rodziców i dzieci, zwana też małą; b.) rodzinę trójpokoleniową zwaną rodziną wielką, w której są dziadkowie, oraz bliżsi i dalsi krewni; c.) rodzinę rozszerzoną, gł. na wsi, którą tworzy kilka obok siebie leżących, niewielkich gospodarstw, zespolonych więzią rodzinną, a utrzymujących ze sobą kontakt. Obecnie określa się rodzinę jako współczesną, inną niż tradycyjna, która przestała być grupą produkującą dobra materialne. Członkowie rodziny mają teraz udział w szerszym układzie stosunków społecznych i produkcyjnych. Dawna rodzina przygotowywała młodsze pokolenie do samodzielnego życia. Była tzw. „wielką” , trzypokoleniową, czteropokoleniową rodziną. W okresie feudalnym młode pokolenie uczestnicząc w życiu własnej lub obcej rodziny uczyło się zawodu oraz samodzielności życiowej. Tradycyjna rodzina obwarowana była formalnymi sankcjami. Dzieci z pozamałżeńskich związków były dyskryminowane. Zatem podsumowując: RODZINA to : „podstawowa grupa społeczna złożona z rodziców i ich dzieci, którą cechuje: więź formalna, wspólnota materialna i mieszkaniowa, określony zespół funkcji.” FUNKCJE RODZINY 1.) prokreacyjna 2.) społeczna 3.) kulturowa 4.) gospodarcza Funkcja prokreacyjna wiąże się z przedłużeniem życia gatunku. To zadanie jest najprostszym i najmilej spełnianym obowiązkiem jakie posiada rodzina jako grupa społeczna. Funkcja społeczna polega na pielęgnowaniu, zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych jej członków, zapewnieniu im odpowiedniego wychowania i startu życiowego. Te zadania należą do najtrudniejszych. Wiążą się z wieloma wyrzeczeniami ze strony rodziców, ale także pozostałych członków rodziny. Funkcja kulturowa niesie ze sobą obowiązek sprawowania pieczy nad życiem członków rodziny, ich rozwojem duchowym, naukowym, troską nad zdrowiem, a także podaniem ręki w razie życiowych problemów. Funkcja gospodarcza niesie za sobą obowiązek zabezpieczenia odpowiednich warunków godnego życia (prowadzenie gospodarstwa rodzinnego) i zaspokajania codziennych potrzeb członków rodziny.

TYPY RODZIN : Rodzina pełna - Prawidłowa atmosfera wychowawcza, w której układ stosunków między ojcem i matką staje się pierwszym wzorem zachowań dla dzieci. *rodzina pełna - mama , tata + dzieci Rodzina niepełna - jedno z rodziców + dzieci W takiej rodzinie dość często pojawiają się trudności wychowawcze związane przede wszystkim ze zwiększonymi, bo sprawowanymi przez jedną osobę obowiązkami rodzicielskimi, a także z brakiem normalnej atmosfery wychowawczej. Rodzina rozbita - Niepełna w wyniku rozwodu ( trudności wychowawcze jak wyżej) Rodzina skłócona - O nieprawidłowej atmosferze współżycia z powodu nieporozumień i kłótni współmałżonków. Rodzina zrekonstruowana - Uzupełniona w wyniku nowego związku małżeńskiego osamotnionego współmałżonka. RODZINA I JEJ PODSTAWOWE FUNKCJE Podstawą więzi rodzinnych są funkcje rodziny, których przedmiotem jest zaspokajanie potrzeb: - jej własnych jako grupy społecznej - całego społeczeństwa. W socjologii rozróżnia się trzy podstawowe funkcje rodziny: 1. prokreacyjna (rozrodcza)- połączona jest z przekazywaniem nowym członkom cech biologicznych, 2. wychowawcza- polega na wpajaniu dziecku podstawowych norm, obyczajów i umiejętności, bez których nie mogłoby funkcjonować w społeczeństwie, 3. gospodarcza- wyraża się przede wszystkim w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Wymień zasadnicze funkcje rodziny. prokreacyjna - zawiera się nie tylko w powoływaniu nowych członków rodziny, ale też w zaspokajaniu emocjonalnych potrzeb rodziców. seksualna - służy zaspokajaniu seksualnych potrzeb członków materialna - zaspokajanie materialnych (aktualnych i przyszłych) potrzeb rodzin, prowadzenie gospodarstwa domowego, zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych rodzinie, gromadzenie trwałych dóbr materialnych, zapewnienie startu życiowego dzieciom. opiekuńczo - zabezpieczająca - obejmuje działania materialne i fizyczne mające na celu pomoc tym członkom rodziny, którzy nie są w stanie samodzielnie tych potrzeb zaspokoić np. sprawowanie nadzoru nad małymi dziećmi, pomoc osobom starszym , chorym, socjalizacyjno - wychowawcza - rodzina przekazuje podstawowe wzory zachowań, zwyczajów i obyczajów, określone wartości moralne, społeczne, polityczne, poglądy, opinie, przekazywanie dziedzictwa kulturowego, uczenie języka ojczystego itp. .kulturalna - zapoznanie młodego człowieka z dorobkiem kulturalnym społeczeństwa, uczeniu wrażliwości estetycznej i umiejętności korzystania z dóbr kultury. emocjonalno - ekspresyjna -zaspokajanie potrzeb emocjonalnych członków rodziny: potrzeba bezpieczeństwa., bliskiego kontaktu, akceptacji, bycia kochanym, samorealizacji, kontaktu intelektualnego. Podaj cechy rodziny jako grupy społecznej. Rodzina- podstawowa grupa pierwotna gr. społeczna złożona z małżeństwa i dzieci (także adoptowanych) oraz ogółu krewnych każdego z małżonków. Naturalna grupa społeczna., która stanowi duchowe zjednoczenie szczupłego grona osób, skupionych we wspólnym ognisku domowym. Cechy: - wspólne zamieszkanie, nazwisko, własność, kultura duchowa, ciągłość biologiczna, - więź oparta na szczególnie intymnych stosunkach, na powiązaniu emocjonalnym i na trwałości tej więzi - wiara w prawdziwą łączność biologiczną, tradycję rodzinną i społ. - posiadają wspólne cele, podobne normy moralno - społeczne, - odczuwają poczucie odrębności swojej grupy - nieformalna tzn. że dziecko z chwilą urodzenia naturalnie staje się członkiem rodziny; - bez względu na liczbę dzieci jest małą grupą społeczną - jest tą najważniejszą, niezastąpioną grupą społ. w życiu każdego człowieka, - występuje wzajemna odpowiedzialność za siebie w sposób naturalny - współprzeżywanie - więź miłości jest naturalna

ŚRODOWISKO LOKALNE to: "gromada ludzi zamieszkujących ograniczone i względnie izolowane terytorium, posiadających i ceniących wspólną tradycje wartości i symbole, instytucje usługowe i kulturowe, świadomych jedności, odrębności i gotowości do wspólnego działania, żyjących w poczuciu przynależności i wewnętrznego bezpieczeństwa". Cechy: - tożsamość etniczna, religijna, kulturowa, - poczucie odrębności i względnej izolacji, kontroli grupy nad jednostką i powszechnej identyfikacji członków. - poczucie przynależności, więzi, względna jednolitość ekonomiczna i zawodowa. CELE ZADANIA ŚRODOWISKA LOKALNEGO 1)przybliżenie humanistyczno- uniwersalnych, chrześcijańskich, narodowych, regionalnych itd. wartości, 2)optymalne zaspokajanie potrzeb wyższych społeczno-kulturalnych, 3)tworzenie sprzyjających warunków dzieciom, młodzi i dorosłym doprawiania i rozwijania aktywności intelektualnej, opiekuńczej, 4)wspieranie i wzmacnianie rodziny jako środowiska społeczno-wychowawcze. , 5)przekształcanie i modernizacja środowiska lokalnego Wymień cechy podstawowe środowiska lokalnego. Środowisko lokalne to gromada ludzi zajmująca ograniczone, względnie izolowane terytorium, posiadających wspólną tradycje, wartości, symbole, instytucje usługowe i kulturowe, świadomych jedności i odrębności, gotowości do wspólnego działania, żyjących w poczuciu przynależności i wewnętrznego bezpieczeństwa. Cechy: - tożsamość etniczna, religijna, kulturowa, - poczucie odrębności i względnej izolacji, kontroli grupy nad jednostką i powszechnej identyfikacji członków. - Poczucie przynależności, więzi, względna jednolitość ekonomiczna i zawodowa. Wymień cechy różnicujące środowisko lokalne wsi i miasta. Miasto jest wtórną formą przestrzennego bytowania człowieka . Stanowi specyficzne środowisko społeczne i wychowawcze . Cechy charakterystyczne dla społeczności miejskiej (wg J. Ziółkowskiego) : - uczestnictwo mieszkańców , a szczególnie młodzieży w wielkiej liczbie grup celowych ; - dominacja więzi rzeczowych w życiu społecznym i powierzchowny charakter stosunków międzyludzkich - obniżenie społecznego znaczenia rodziny i zanik tradycyjnych autorytetów ; brak społecznych autorytetów osobowych; - bezosobowa i nierygorystyczna kontrola społeczna ; dominacja postaw przyzwalających i izolacyjnych ; - anonimowość życia i działania ; powszechne poczucie braku przynależności ; nikłe postawy patriotyzmu lokalnego ; - zanik instytucji sąsiedztwa ; życie towarzyskie regulowane raczej kryteriami zawodowymi niż terytorialnymi ; - tolerancja wobec różnic , racjonalizacja myślenia i sekularyzacja zachowań obyczajowych ; - wielka ruchliwość przestrzenna i możliwości dla awansu i przemieszczeń społecznych ; - ogromne zróżnicowanie struktury zawodowej i uwarstwienia społecznego ; - przestrzenna segregacja warstw i klas społecznych . Koncepcja poznawania i opisu miasta (stworzona przez S. Rychlińskiego) wymienia cztery obszary istnienia społeczności miejskiej : - przestrzeń , - ekonomikę , - demografię , - kulturę . Na tych płaszczyznach tworzy się istota miasta , jego czasowe i terytorialne odmienności , jego istotne przeobrażeń Wieś stanowi lokalną społeczność zupełną , tzn. zamkniętą w sobie , obejmującą wszystkie prawie funkcje życia zbiorowego swoich członków , przeciwstawiającą się społecznościom podobnym i wsiom innym , a także grupom i organizacjom istniejącym poza nią lub ponad nią (S. Czarnowski) . Cechy , składniki , funkcje i przemiany charakterystyczne dla wsi : - mała zbiorowość i ograniczenie przestrzenne ; - poczucie jedności i poczucie względnej izolacji ; - dominacja rolniczego charakteru pracy i instytucji ; - społeczny charakter instytucji obsługi i kultury ; - specyficzny układ autorytetów osobowych i instytucjonalnych ; - podział pracy i usług ; - dominacja przyrody i przyrodniczy rytm życia zawodowego ; - kultura ludowa i folklor jako ważne składniki świadomości ; - presja zewnętrznego świata informacji i kultury ; - postępująca dezintegracja więzi pod wpływem czynników migracyjnych , urbanizacyjnych i kulturowych ; - narastające konflikty wewnętrzne międzypokoleniowe ; - szczególna rola szkoły i nauczyciela . - Wieś jest żywym eksponatem środowiska lokalnego

Więzi w środowisku lokalnym: Zorganizowany system stosunków, instytucji, kontroli społ. skupiający jednostki, grupy w całość, zdolna do rozwoju. Są 2 warunki kształtowania się więzi społ.: styczność przestrzenna i łączność psychiczna. Jakie są cele pracy w metodzie organizowania środowiska lokalnego. Celem zasadniczym organizowania środowiska jest wspomaganie rozwoju. Otoczenie powinno stwarzać możliwości i warunki, aby każdy człowiek mógł w nim realizować określone racjami rozumu aspiracje. Wtórne cele organizacji środowiska- to cele opiekuńcze oraz wyrównywanie braków czyli kompensacja. ŚRODOWISKO SZKOLNE Środowisko ucznia, to pewne środowisko społeczne, stanowiące zespół warunków oraz czynników osobowych i materialnych, które powstają w wyniku współdziałania ludzi odgrywających główną rolę w kształtowaniu się osobowości społecznej jednostki. można zatem powiedzieć, iż środowisko w kontekście szkoły ma dwa podstawowe znaczenia: - szkoła jako środowisko społeczno - wychowawcze - środowisko społeczno - instytucjonalne do którego szkoła należy (czyli najbliższe szkole otoczenie) ROLE PRZYPISYWANE SZKOLE - Instytucja (prywatna publiczna) o charakterze edukacyjnym - Agencja socjalizacji społecznej - Partner lokalny - element środowiska lokalnego - System społeczny wytwarzający relacje międzyludzkie sprzyjający tworzeniu grup podgrup - Szansa dla rozwoju i dorobku jednostki. WPŁYW SZKOŁY - Wpływ na zycie zbiorowe i na kształtowanie się życia indywidualnego jednostek (znaczący, długotrwały) - Grupy: uczniowie, nauczyciele, rodzice, administracja. - Wpływ formalny i nieformalny (budynek, reguły, wartości, wytyczne, rówieśnicy …) - Jedno z wielu źródeł wpływu - Wpływ opresyjny i motywujący do rozwoju - Wpływ wielowymiarowy na różnych etatach życia. TRUDNOŚCI ŚRODOWISKA SZKOLNEGO - Stosunki międzyludzkie, - Sposób komunikowania się, - Segregacja szkolna, - Wykluczanie, - Patologie społeczne, - Brak zasobów, - Kontrola i biurokracja, - Presja, oczekiwania wobec szkoły, - Uczestnictwo grup w zmianie, - Wypadki, choroby CZY JEST TO ŚRODOWISKO SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI CZŁOWIEKA ? - Funkcja poznawcza, - Funkcja kształtowania kompetencji społecznych i zawodowych, - Funkcja kształtowania postaw, - Funkcja kształtowania nawyków (np. zdrowotnych), - Środowisko integracji, dialogu. SZKOŁA JAKO JEDNO ZE ŚRODOWISK SPOŁECZNYCH CZŁOWIEKA. - Współpraca z innymi środowiskami, - Uzupełnienie wpływów lub ich korygowanie, - Patologie i zagrożenia, - Szanse, potencjał, możliwości zmiany, - Traktowanie szkoły jako środowisko o wszechstronnym wpływie i dialogu. CO JEST PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ. Przedmiotem jest środowisko wychowawcze człowieka. Interesuje się nie tylko najbliższym środowiskiem, ale także tym co dociera do niego w sposób pośredni np., przez media. Skupia się na tym jak środowisko wpływa na wychowanie, analizuje warunki umożliwiające zaspokajanie potrzeb rozwojowych człowieka w różnych okresach jego życia i różnych sytuacjach, jest jednocześnie teorią i praktyką środowiska. Teoretyzuje to co dzieje się w praktyce i dostarcza teorii którą wykorzystuje się w praktyce . Wg. Radlinskiej - Pedagogika społeczna jest nauką praktyczną, rozwijającą się na skrzyżowaniu nauk o człowieku, biologicznych i społecznych z etyką i kulturoznawstwem ( teorią i historią kultury) dzięki własnemu punktowi widzenia. Można go najkrócej określić jako zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgu kultury na człowieka w różnych fazach jego życia, wpływem ludzi na zapewnienie bytu wartościom przez ich przyjęcie i krzewienie oraz przetwarzanie środowisk siłami człowieka w imię ideału. Obszary zainteresowań: Środowisko życia człowieka: - środowisko naturalne - rodzina, grupa rówieśnicza - środowisko wychowania instytucjonalnego - kulturowo - oświatowe, opiekuńczo - wychowawcze - instytucje wychowania pośredniego - telewizja, media, zakład pracy Rodzaj działalności: - działalność socjalno - wychowawcza w tym opiekuńczo - wychowawcza - działalność kulturalna w tym społeczno - kulturalna - Problemy sieroctwa: problem rodziny niepełnej, rodziny czasowo niepełnej, problem kompensacji sieroctwa poprzez rodzinne formy kompensacji np. rodziny zastępcze, kompensacja całkowita - Formy pomocy rodzinie i dziecku - Pozarządowe formy pomocy: Stowarzyszenia Społeczne, Fundacje Społeczne, Ruchy Społeczne - Problemy czasu wolnego, badanie go w aspekcie wartości wychowawczych i patologii zachowań dewiacji - Media, telewizja, multimedia w aspekcie szans rozwoju człowieka i zagrożeń - Problem przemian zachodzących w środowisku życia człowieka na skutek transformacji społ., polit., ekonomicznej, kulturowej. Skutki tej transformacji: bezrobocie, bezdomność, ubóstwo, wzrost agresji, przestępczość. Bada te problemy z punktu widzenia dziecka, funkcjonowania rodziny, jej dysfunkcjonalności - Problem wartości - Mała ojczyzna - środowisko lokalne, - Duża ojczyzna - problem integracji Europy, kształtowania określonych postaw, tolerancji wobec inności, kształtowanie tożsamości.

Środowisko pracy jako obszar zainteresowania pedagogiki społecznej Funkcje zakładu pracy 1. Produkcyjna • ekonomiczna • wytwórcza 2. Pozaprodukcyjne • Socjalna • Dydaktyczna • Wychowawcza Wpływ formalny i nieformalny Przemiany w środowisku pracy • Większa mobilność zawodowa • Częstsze zmiany profilów pracy • Większa konkurencja wewnętrzna i zewnętrzna • Zmiany ku podejściu projektowemu • Konsekwencje globalizacja i umiędzynarodowienia pracy • Wzrost roli wiedzy • Wzrost znaczenia technologii • Wzrost bezpieczeństwa i komfortu pracy • Korporacyjny charakter stosunków pracy Rola zakładu pracy w środowisku - Pracodawca - Współuczestnik w innowacjach i rozwoju dziedziny zawodowej, dziedziny gospodarki, kształceniu zawodowym - Współuczestnik w edukacji permanentnej - Współuczestnik w rozwoju lokalnym i strategii lokalnej, aktywizacji lokalnej - Uczestnik w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego (filantropia (CSR); wolontariat) - Potencjalne zagrożenie ekologiczne Rola zakładu pracy w kształtowaniu cech charakteru i postaw - Zmiana postaw i cech z pozytywnych na negatywne - Zmiana postaw i cech z negatywnych na pozytywne - Rozwijanie cech i postaw nieistniejących - Zanikanie istniejących cech i postaw Patologie i problemy w miejscu pracy • Zaprzeczanie, wyśmiewanie znaczenia i pozytywnych wartości przypisywanych pracy • Celowe niszczenie wytworów pracy innych osób, kradzieże dobra wspólnego • Zachowania destrukcyjne wobec innych: obmowy, plotki, przemoc słowna i fizyczna, mobbing, wyśmiewanie, marginalizacja, wykluczanie • Brak rozwoju i awansu zawodowego (ograniczanie awansu) • Płaca nieodpowiednia do pracy, nieuzasadnione samozatrudnianie, nieopłacanie składek i ubezpieczeń, praca „na czarno” • Oparcie pracy o strach i kary • Bezrobocie • Pracoholizm (brak higieny psychicznej) • Brak zachowania zasad higieny, BHP, brak znajomości przepisów, praw i obowiązków pracowniczych • Pośpiech i stres • Wygórowane oczekiwania lub ich nieadekwatność • Przedmiotowe traktowanie człowieka (kult pieniądza) Pedagogika pracy Instytucja formalna, ma określoną strukturę, system stanowisk i zbiór zależności, są tu określone wzory postępowania, normy, obyczaje; relacje między pracownikami, kształtują się pewne cechy, postawy, poglądy, kultura pracy (wiedza, umiejętności, nawyki, fizyczne warunki pracy, stosunek pracowników do środków pracy), daje możliwość samorealizacji( doskonalenie zawodowe), poprzedza ją adaptacja społeczno - zawodowa) CHARAKTERYSTYKA ZAKŁADU PRACY: 1. Odrębność organizacyjna 2. Osobowość prawna upoważniająca do zawierania umów i podejmowania decyzji. 3. Odrębność terytorialna oznaczająca konkretny obszar wraz z infrastrukturą techniczną. 4. System techniczno - ekonomiczny określający warunki strukturę i skalę produkcji lub szeroko rozumianych usług zapewniający właściwe relacje między nakładami a efektami pracy między wartością użytkową wytworów a kosztami umożliwiający dokonywanie operacji bankowych 5. System społeczny charakteryzujący relacje między pracownikami lub grupami pracowników między organizacjami społecznymi zespołami doradczymi i opiniodawczym. FUNKCJE ZAKŁADU PRACY: - produkcyjna (marketing, przygotowanie produkcji, wytwarzanie, reklama, dystrybucja), - socjalna (zaspokojenie potrzeb psychospołecznych pracowników, zapewnienie odp. warunków pracy, opieka zdrowotna, organizowanie czasu wolnego, zapłata za pracę, zaspokajanie potrzeb bezpieczeństwa i przynależności, uznania, doskonalenia zawodowego) , - dydaktyczna (możliwość dokształcania się np. w przyzakładowych szkołach, na szkoleniach, kursach, praktyki zawodowe), - wychowawcza (kształtowanie cech, poglądów, postaw, stosunków interpersonalnych, przygotowanie do ról społ, w procesie adaptacji społ. - zawodowej)

ŚRODOWISKO ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH Podaj różnicę między wspólnotą a stowarzyszeniem. Wspólnota ma charakter zbiorowości pierwotnej ; jest takim typem zbiorowości społecznej , która powstaje w sposób „naturalny” , spontaniczny i w którym dominują więzi osobowe , stosunki pokrewieństwa , związki rodowe , więź sąsiedzka ; stowarzyszenie ma charakter zbiorowości wtórnej ; jest grupą celową , powołaną świadomie dla zrealizowania określonych zadań . Stowarzyszenie - grupa dorosłych lub młodzieży posiadająca własną strukturę organizacyjną: członkowie grupy podejmują wspólne zadania i podporządkowują się obowiązującym normom postępowania; przynależność do tej grupy ma charakter dobrowolny. Tworzą je ludzie działający na mocy prawa. Podejmują oni określoną działalność dobrowolną, świadomą i bezpłatną. STOWARZYSZENIE 1). Przynależność jest dobrowolna. 2).Jest grupą zorganizowaną wedle reguł formalnych. 3). Posiada określone cele. 4).Posiada strukturę, organizację wewnętrzną i członków.. 5). Kieruje się ustalonymi wzorami zachowań. 6).Posługuje się ustalonymi sankcjami wobec członków.. WSPÓLNOTA 1).Przynależność jest zdeterminowana urodzeniem. 2). Organizacja jest wynikiem aprobaty społecznej i jest nieformalna. 3).Cele są nieartykułowane i nie mają postaci pisanej. 4).Struktura, organizacja i członkowie są określani zasadami tradycji i poczuciem przynależności 5). Rządzą w niej uznane za właściwe wzory zachowań, obowiązuje grupowy konformizm. 6). Istnieje system kontroli społecznej RODZAJE ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH - Fundacja i stowarzyszenie (63 tys.) - OSP (15 tys.) - Komitety rodzicielskie - Koła łowieckie, sportowe, hobbystyczne, komitety społeczne, - Związki zawodowe (18,5 tys.) - Organizacje kościelne i wyznaniowe (15,5 tys.) - Organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego (5,5 tys.) - 120 tys. zarejestrowanych podmiotów. FUNKCJE ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH - Ekonomiczna, - Integracyjna, - Łagodzenie napięć społecznych, zapobiegania wykluczania (polityczna), normalizacyjna, socjalizacyjna. - Autoteliczna - Ekspresyjna, osobotwórcza - Eksperymentalna (innowacyjna) - Zaspokajania potrzeb jednostek (pomo0cowa, opiekuńcza, obrony interesów) - Edukacyjna ROLA EDUKACYJNA - Edukacja zewnętrzna - Edukacja wewnętrzna - Edukacja powszechna - Edukacja permanentna, ustawiczna - Edukacja środowiskowa, społeczna - Edukacja w działaniu, praktyczna - Edukacja obywatelska (e. do demokracji) - Edukacja prywatna i publiczna - Edukacja równoległa, uzupełniająca - Edukacja formalna i nieformalna KAMPANIE SPOŁECZNE - EDUKACJA SPOŁECZNA (ŚRODOWISKOWA) - stop przeciw przemocy - nie uciekaj - oddaj krew - rodzinne domy dziecka - pajacyk - WOŚP - nie biorę INNE DZIAŁANIA SPOŁECZNO - EDUKACYJNE - Pomoc finansowa, rzeczowa, doradcza - Przewodnictwo interesów - Organizowanie konferencji, spotkań, warsztatów dla specjalistów - Grupy samopomocy i wsparcia - Wydawanie książek, czasopism, biuletynów, ulotek, Internet Ratownictwo, opieka, profilaktyka POJĘCIA Środowisko, ogół elementów przyrodniczych ożywionych (świat zwierzęcy i roślinny) i nieożywionych (w szczególności powierzchnia Ziemi łącznie z wodą, glebą, kopalinami i powietrzem), a także krajobraz, naturalny bądź też użytkowany i zmieniany przez człowieka.

GRUPY RÓWIEŚNICZE Definicje 1. Grupa rówieśnicza 2. Grupy pierwotne i wtórne 3. Grupy nieformalne i formalne Typy grup rówieśniczych - Dziecięce grupy zabawowe - Młodzieżowe paczki i kliki - Młodzieżowe grupy dewiacyjne (gangi, bandy przestępcze) Struktura grupy rówieśniczej A. Układ hierarchii wewnętrznej grupy - Przodownictwo - Przywództwo - Panowanie Role, funkcje, zadania członków grupy B. Układ decyzji i system kanałów Komunikacyjnych - Układ szprychowy - Układ bezpośredni - Układ kołowy - Układ łańcuchowy - Układ scentralizowany C. Układ i rodzaj więzi między członkami grupy - Gwiazdy - Paczki - Pary - Łańcuchy - Wyizolowani Rola grupy rówieśniczej - Kreowanie wzorców zachowań (społecznych) - Wpływ na tworzenie (zmianę) systemu wartości, orientacji Życiowej - Zaspokajanie potrzeby akceptacji i przynależności - Zaspokajanie potrzeb emocjonalnych, sposób spędzania czasu wolnego, potrzeba przyjaźni - Budowanie tożsamości Analiza grupy ZHP Skinheadzi Gr. przestępcza Gr. podwórkowa Identyfikacja Klasyfikacja Zadanie Historia Skład Cele Funkcjonowanie wewnętrzne i zewnętrzne Hierarchia Komunikacja Więzi Współczesne przemiany - Kryzys lub zanik grup formalnych - Rozwój grup nieformalnych - Większy wybór grup - Wzrost liczby grup rówieśniczych młodzieży starszej i dorosłych - Grupy internetowe, fora, blogi, czaty i in. - Grupy rówieśnicze „globalne” Zagrożenia… - Przestępczość, przemoc, agresja związana z wpływem grupy: większa odwaga, popisywanie się, zabawa - Destrukcja osobowości (gr. psychomanipulacyjne, grupy przestępcze, gr. dewiacyjne, stos używek) - Konflikty:, ze społeczeństwem, z rodziną, z innymi grupami (także: konflikt z prawem) - Uzależnienie od grupy - brak cech przejścia do kolejnego etapu, brak tożsamego „ja” TYPY GRUP RÓWEŚNICZYCH: 1.wiek: homogeniczne - skupiające rówieśników, heterogeniczne - w różnym wieku 2. Płeć: jednorodne, mieszane 3.stopień spoistości: zwarte - funkcje złożone, częste spotkania, luźne: funkcje proste, grupA rówieśniczA Grupa rówieśnicza - organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną - wieku, lecz ze względu na typ więzi, bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą uczestnictwo. Podstawę istnienia grup rówieśniczych stanowią ich cele: wspólne - to cele indywidualne, ale osiągane wspólnie np. grupowe pójście do kina, gdyż każdy z członków chce obejrzeć film zespołowe - wymagana jest zespołowa działalność całej grupy np., przy organizowaniu zespołu muzycznego. Sprzyja to jej konsolidacji będącej rezultatem wspólnego przeżywania sukcesów bądź porażek. Grupy rówieśnicze mają swoje ośrodki skupienia : - miejsce spotkań np. cukiernie czy puste garaże - nazwy wywodzące się z tzw. żargonu ulicznego lub popularnych filmów, książek itp., - sygnały w postaci haseł, umownych znaków, wyrazów, służące do podkreślenia odrębności grupy - insygnia, odznaki lub określone elementy w wyglądzie np. fryzura czy ubrania - obrzędy inicjacyjne badające sprawność i wytrzymałość kandydata - Grupa rówieśnicza to dynamiczny układ pozycji i ról społ. Układ pozycji zależny jest od wkładu poszczególnych jednostek w realizację zespołowego celu, zaś układ ról - od organizacji grupy.

Stopień uznania pozwala na wyróżnienie w grupie: - członków najbardziej aktywnych - członków mniej aktywnych, ale pełnoprawnych - tzw. margines jednostek najmniej popularnych, lecz gotowych przyjąć wszelkie warunki, aby utrzymać członkostwo. Uznanie społ. uzależnia się od celu grupowego i ulubionych zajęć członków grupy. Najbardziej popularny członek grupy staje się jej przywódcą 3 typy przywódców: - przewodniczący (doświadczenie, wiedza, umiejętności w danej dziedzinie), - przywódca formalny (nie cieszą się takim autorytetem co przewodniczący, gdyż nie potrafią imponować, walczą o utrzymanie swej pozycji np. poprzez zabiegi dyplomatyczne), - prowodyrzy ( mają znaczny wpływ na innych dzięki swej aktywności w sytuacjach trudnych) Grupy rówieśnicze możemy podzielić na: grupy nieformalne tworzące się spontanicznie, grupy formalne takie jak np. klasa szkolna, związki czy zrzeszenia młodzieży itp. Grupa pierwotna: · członkostwo jest spontaniczne, nacechowane poczuciem aprobującego uczestnictwa · dominują więzi osobowe i powszechna identyfikacja wzajemna (znajomość) osobista · powyższe określa niewielkie rozmiary grupy pierwotnej · członkowie mają poczucie przynależności oraz odrębności wobec otoczenia · grupa ustala świat wartości i wzorców o różnorodnych implikacjach dla członków i organizacji grupy · istnieje umowny system kontroli i doraźnie określone sankcje · grupę cechuje zmienność i okazjonalność celów, labilność struktury i wewnętrznej hierarchii · przywództwo wynika z cech osobowych i aprobaty grupy Grupa celowa (wtórna): · członkowie pochodzą z rekrutacji formalnej · dominacja więzi rzeczowych i stosunków organizacyjnych · możliwe wielkie rozmiary grupy o rozgałęzionej strukturze organizacyjnej i terenowej · struktura wewnętrzna sformalizowana z układem hierarchicznym · istnienie własnych celów i interesów dominujących nad interesami indywidualnymi · posiadanie formalnych wzorów zachowań egzekwowanych formalnymi sankcjami · tendencje do centralizacji decyzji, koordynacji działalności i uniformizmu organizacyjnego · wyspecjalizowane kierownictwo i wyalienowani przywódcy Organizacja, struktura i funkcje grupy rówieśniczej W grupach dziecięcych wytworzył się system wpływów, który z upływem czasu w grupach młodzieżowych przybiera postać struktur, układów personalnych, celów i ról społecznych. W oparciu o właściwości rozwojowe dzieci i młodzieży można wyróżnić trzy typy grup rówieśniczych: · dziecięce grupy zabawowe, bandy, · młodzieżowe paczki, kliki, · młodzieżowe grupy dewiacyjne (gangi,bandy przestępcze). Młodzieżowa grupa rówieśnicza tworzy określoną strukturę zachowań międzyosobowych i zawiera przynajmniej trzy elementy tworzące istotę stosunków społecznych, m.in.: · układ hierarchii wewnętrznej grupy, · układ decyzji i system kanałów komunikacyjnych, · układ i rodzaj więzi między członkami grupy. Niemal każda grupa rówieśnicza posiada przywódcę lub liderów. W związku z tym można wyróżnić: - przodownictwo - jest charakterystyczne dla osób posiadających charyzmatyczne cechy osobowościowe, takie osoby charakteryzują się pozytywnym nastawieniem emocjonalnym i chęcią współdziałania oraz cieszą się niewymuszonym zaufaniem pozostałych członków grupy - przywództwo - może być osiągnięte poprzez wyróżniające właściwości lub kwalifikacje osobowe, jest akceptowane przez grupę - panowanie - władza zdobywana przy użyciu siły, nie opiera się na akceptacji, zaufaniu i poczuciu bliskości, główny cel panowania odnosi się do sensu zadaniowego i organizacyjnego Pięć układów komunikacyjnych, które dostarczają wiadomości o charakterze grupy. Są to: - układ szprychowy - każdy członek grupy ma kontakt z przywódcą, jest to niezwykle pomocne w przypadku konieczności szybkiego działania - układ bezpośredni - każdy kontaktuje się z każdym - układ kołowy - członkowie grupy przekazują informacje po kolei, jeden drugiemu - układ łańcuchowy - przywódca grupy przekazuje informacje jednej osobie, która rozpowszechnia ja wśród pozostałych członków grupy - układ scentralizowany - przywódca przekazuje informacje kilku zaufanym osobom, a ci przekazują ja pozostałym członkom grupy Więzi emocjonalne - para - wzajemny wybór dwóch osób - łańcuch - osoba A wybiera osobę B, osoba B wybiera os.C - gwiazda - określona jednostka otrzymuje dużo wyborów, ale sama ich nie odwzajemnia - sieć - wzajemny wybór wszystkich członków grupy - klika - podgrupa osób, która wybiera się wzajemnie i odrzuca pozostałych członków grupy 4.Społeczna postawa funkcjonowania grup: celowe - działalność oparta na regułach, przewidziana liczba członków; spontaniczne - brak sformalizowanych zasad 5. Typ więzi: formalne -kluby, bractwa; nieformalne - struktura i zasady zaznaczają się we wzajemnych interakcjach.

4

---