Biedrzyniec mniejszy

13a] Biedrzeniec mniejszy - Pimpinella saxifraga

Skład chemiczny: przede wszystkim olejek eteryczny z kumarynami, garbniki, saponiny i witaminy [zwłaszcza w świeżym zielu]

Działanie: wykrztuśny, przeciw skurczom mięśni gładkich, moczopędny, pobudzający tworzenie soków żołądkowych, poprawiający przemianę materii, bakteriobójczy.

Stosowany jest w nieżytach górnych dróg oddechowych, astmie i kaszlu, kamicy nerkowej, w schorzeniach dróg moczowych oraz nieżycie żołądka i jelit oraz w braku łaknienia.

W schorzeniach dróg oddechowych miesza się go z innymi ziołami.

Do użytku zewnętrznego dodaje się kłącze pięciornika.

W lecznictwie ludowym korzeń zwykle macerowano w alkoholu i zalecano pić kieliszek na czczo przed ciężką pracą lub gotowano z niego herbatę.

Dawkowanie: najczęściej przygotowuje się napar z 1 łyżeczki ziół na 1 szkl wody i pić 2-3 razy dziennie; lub zalewa się zioła wodą o temp pokojowej, podgrzewa, gotuje 2-3min, odstawia na 10min. Zażywać 2-5 razy dziennie łyżeczkę. Odwar stosuje się też do płukania gardła.

Z ziela przygotowuje się napar [2 łyżeczki na szkl wody], który pije się 2-3 razy dziennie 1 szkl jako środek wykrztuśny i pobudzający tworzenie soków żołądkowych.

Liście stosuje się jako przyprawa w kuchni południowo-amerykańskiej.

13b] Biedrzeniec mniejszy

Surowcem zielarskim jest korzeń i ziele. Zawiera olejek eteryczny [azulen], glikozydy [pochodne

kumaryny], saponinę, kwasy organiczne.

Suchy korzeń ma słaby zapach, a smak początkowo słodkawy, później ostry i palący.

Działa wykrztuśnie, rozkurczowo, przeciwastmatycznie, moczopędnie i antyseptycznie.

Stosuje się w schorzeniach dróg oddechowych oraz w chorobach przewodu pokarmowego - przy

przewlekłych nieżytach żołądka i jelit oraz w schorzeniach wątroby.

Zewnętrznie jest stosowany przy anginie, bólu gardła i stanach zapalnych jamy ustnej oraz na rany.

13c] Biedrzeniec mniejszy

Występowanie powszechnie na terenie całej Polski. Surowiec korzeń;.

Zawartość m.in. olejek eteryczny (o swoistym niezbyt miłym zapachu), furanokumaryny i sporo garbników.

Korzeń biedrzeńca jest przede wszystkim doskonałym środkiem wykrztuśnym oraz rozkurczowym.

Zaleca się go w astmie, schorzeniach górnych dróg oddechowych, ale także i przy wzdęciach, biegunce, bólach żołądka spowodowanych przejedzeniem.

Poza tym używa się go w zapaleniu pęcherza moczowego, kamicy moczowej i dnie.

Jako lekarstwo stosowane do wewnątrz używa się odwar z połowy łyżeczki do herbaty drobno

pokruszonych korzeni, które zalewa się 1 szklanką wody i gotuje pod przykryciem przez 5 minut od

momentu zawrzenia.

Ów odwar pijemy w niewielkich dawkach, po 1 - 2 łyżek stołowych dwa razy dziennie.

Uwaga: dawkowania należy przestrzegać bardzo ściśle, bowiem zbyt wielkie ilości leku bardzo

niekorzystnie wpływają na nerki.

Tego samego odwaru używa się także i zewnętrznie, do przemywań gardła i skóry w ich stanach zapalnych.

„Roślina ta ma zapach ostry, przenikający; korzeń jej wrzecionowaty, zewnątrz żółty, wewnątrz biały,

świeży mocno kozłem trąci; pełen błękitnego soku, żuty wzbudza mocne palenie w gębie, ma własności rozrzedzające i wzmacniające, w chorobach piersi i żołądka wielce pomocne.

Wieśniacy używają mocnego odwaru z pomyślnym skutkiem przeciw febrze zimnej. Korzenie i ziele w wodzie gotowane, osłodzone miodem, służą do płukania w zapaleniach gardła; korzeń moczony w gorzałce udziela jej koloru pięknego niebieskiego”.

13d] Biedrzeniec mniejszy

Surowcem są: korzeń oraz liście.

Surowce zawierają olejek eteryczny - do 0,5%, a w nim pochodne kumaryny, ponadto żywice, garbniki, kwasy organiczne, węglowodany, białkowce i saponiny.

Wyciągi z surowców działają wykrztuśnie, rozkurczowo, przeciwastmatycznie, moczopędnie,

antyseptycznie, żołądkowo i rozgrzewająco.

Wskazania: stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, chrypka, skąpomocz, stany zapalne pęcherza moczowego i cewki moczowej, niestrawność, wzdęcia, kurcze jelitowe, choroby skórne (trądziki, łuszczyca), zastoje i niedostateczne wydzielanie żółci, zaburzenia miesiączkowania (nieregularne i skąpe), upławy (jednocześnie stosować nasiadówki), nerwice wegetatywne, dychawica oskrzelowa, utrudnione oddychanie, kaszel.

Przeciwwskazania: ciąża (w dużych dawkach mogą spowodować skurcze macicy i poronienie!).

Napar: 2 łyżki suchych zmielonych liści lub korzeni zalać 400 ml wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 200 ml; dzieci: 1 r. ż. - 1 łyżka, 3 r. ż. (ok. 15 kg) - 40 ml, 7 r. ż. (ok. 24 kg) - 60 ml, 10 r. ż. (ok. 29 Kg) - 80 ml, 15 r. ż. - 140 ml, 3-4 razy dz.

Odwar: 2 łyżki korzeni zaleć 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić.

Pić jak napar.

Napar mleczny: 2 łyżki korzeni zalać 2 szkl. wrzącego mleka; odstawić na 15 minut; przecedzić; osłodzić miodem. Pić jak napar wodny.

Nalewka biedrzeńcowa - Tinctura Pimpinellae: pół szkl. korzeni lub liści zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 1 łyżeczce (przy nerwicach zażywać 1 łyżkę nalewki 1-2 razy dziennie w 50 ml wody) na wodzie lub mleku.

Alkoholmel Pimpinellae: do 100 ml nalewki wlać 100 ml miodu; wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce jako środek wzmacniający i wykrztuśny. Dzieciom osłodzić tym przetworem gorące mleko.

Rozcieńczoną nalewką (1 łyżka nalewki na 150 ml wody) lub wodnymi wyciągami z surowców płukać

jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych. Ze świeżego korzenia można przyrządzie intrakt i stosować jak nalewkę (pół szkl. świeżego zmielonego surowca zalać 400 ml gorącego alkoholu; wytrawiać 10 dni; przefiltrować).

Do wcierań leczniczych (mięśniobóle, nerwo- i stawobóle, przeziębienie, nieżyty dróg oddechowych, zmarznięcie, choroby zakaźne) stosować olej biedrzeńcowy - Oleum Pimpinellae (pół szkl. suchego lub świeżego korzenia zalać 200 ml gorącego oleju, np. słonecznikowego; wytrawiać 14 dni; przefiltrować).

Przy chorobach ogólnych nacierać olejem: stopy aż po kostki, plecy, brzuch, klatkę piersiową i szyję, 2 razy dziennie.

13e] BIEDRZENIEC MNIEJSZY (Pimpinella saxifraga

Surowcem leczniczym jest korzeń biedrzeńca Radix Pimpinellae oraz ziele biedrzeńca

Herba Pimpinellae.

Korzeń zawiera olejek eteryczny (azulen, eugenol), saponiny trójterpenowe, garbniki, cukry, białka, żywice, kwasy wielofenolowe.

Ziele - olejek eteryczny, pochodne kumaryny, garbniki.

Obydwa surowce działają wykrztuśnie, moczopędnie, ściągająco, przeciwzapalnie, przeciwskurczowo, pobudzają trawienie.

Niewskazane stosowanie u kobiet w ciąży, gdyż większe dawki wyciągu z korzenia biedrzeńca

mogą wywołać skurcze macicy.

Wewnętrznie surowiec najczęściej jest stosowany jako składnik mieszanek ziołowych w nieżytach górnych dróg oddechowych, zewnętrznie do płukania jamy ustnej, w zapaleniu dziąseł, gardła.

Świeży sok biedrzeńca usuwa plamy skóry i leczy wypryski na twarzy.

---