1. Ubezpieczenia krajowe gospodarcze

2. Ubezpieczenia międzynarodowe gospodarcze

Różnice między ubezp. gospodarczymi a społecznymi

Ubezp. społeczne wyłącznie typu osobowego wprowadzone przez ustawodawcę, nieszczęśliwe wypadki, macierzyństwo, śmierć, renty i emerytury (ZUS i KRUS)

Z chwilą zawarcia stosunku o pracę występuje obowiązek ubezpieczenia, ten obowiązek musi spełnić pracodawca

Ubezp. gospodarcze - ujmuje ubezp. osobowe (życiowe, nieszczęśliwe wypadki) i ubezp. majątkowe zawarta w ustawie z 1990 r. W ubezp. gosp. Każdy płaci za siebie to ubezpieczenia. Należą tu wszystkie ubezpieczenia poza ZUS-em i KRUS-em.

Ubezpieczenie to urządzenie gospod. (narzędzie), którego celem jest łagodzenie lub całkowite likwidowanie negatywnych skutków zdarzeń losowych poprzez łagodzenie na wiele jednostek, którym dane zdarzenia zagrażają.

Musi być samofinansowanie ryzyka.

Ubezp. to zdarzenia losowe są mierzalne na podstawie danych statystycznych. Mogę ustalić ile na 1000 samochodów ulega szkodzie (są pogrupowane przyczyny tych zdarzeń). Na tej podstawie ustala się stawkę ubezpieczenia..

Każdy zakład ubezpieczeń działa w różnej formie.

Funkcją ubezpieczeń jest zapewnienie rozwoju ekonomicznego przedsiębiorstwa. Rynek dyktuje popyt na ubezpieczenia.

Tempo rozwoju ubezpieczeń zależy od liberalizmu gospodarczego. Działający za zasadzie scentralizowanego funduszu ubezpieczeń.

Umowa nazywana potocznie polisa - jest to stosunek cywilno-prawny, w której się obowiązki obu stron. Po opłaceniu składek następuje zawarcie umowy ubezpieczeniowej.

Są określone terminy, w których można wypowiedzieć umowę. Składka może być podzielona na raty.

Ryzyko ubezpieczeniowe - jest to zdarzenie losowe, w którym nie bierze udziału ubezpieczony.

Elementy ryzyka:

• niebezpieczeństwo

• prawdopodobieństwo

Istota ubezpieczeń:

- Istnieje gwarancja wypłacenia ubezpieczenia w ciągu ustalonych dni (zazwyczaj 30 dni), jeżeli nie wypłaci w tym terminie to wypłacenie ubezpieczenia może się przesunąć. Jeżeli ubezpieczyciel przeciąga to możemy go zmusić do wypłacenia odsetek.

Wszystkie dobrowolne ubezpieczenia można zawrzeć ale trzeba się domagać umowy z warunkami.

Ubezp. jest to inaczej transfer ryzyka.

Suma ubezpieczeń to jest uzgodnienie między ubezpieczycielem a ubezpieczającym wartość danej rzeczy.

Ubezp. jest to przywrócenie takiego stanu majątkowego jaki był przed zdarzeniem losowym.

Ryzyko może być:

• subiektywne jest mierzone metodami psychologicznymi dlatego, że wszyscy różnie oceniają to zdarzenie. Jest korzystne dla ubezpieczycieli. Jest indywidualną oceną szansy rozpoczęcia zdarzenia. Jest to ryzyko, które wg ubezpieczającego jest przewidywane. Przewidywanie zdarzenia łączy się z wykształceniem, płcią. Intensywność niepewności zmierza do zawarcia umowy ubezpieczenia lub nie (intensywne subiektywne ryzyko prowadzi do zawarcia umowy)

• obiektywne jest oderwane od indywidualnych oczekiwań do zdarzenia, nie chodzi o jednostkowe zdarzenie a rozchodzi się o straty, które mają charakter zbiorowy i są one przedmiotem praktyki ubezpieczeniowej. Na podstawie danych statystycznych można ustalić, że zjawiska organizują się wg zależności. Interesująca jest skala odchyleń.

Ubezpieczenia weszły wtedy gdy skończyła się polityka państwa jako nocnego stróża. Osoby mające majątek po roku 90, chcieli mieć ubezpieczony dany majątek. Wcześnie przedsiębiorstwa były ubezp. w razie nieszczęśliwego wypadku, dostawało dotacje od państwa i powracało do dawnego stanu.

Dzisiaj istnieje kilkadziesiąt zakładów czy przedsiębiorstw zajmujących się ubezpieczeniami.

Jeżeli jest to gospodarka rynkowa, każdy kto ma majątek powinien podjąć takie działania by zabezpieczyć się na zdarzenie losowe.

Ubezp. pełnią różne funkcje:

Duże przedsiębiorstwa dzielą się tym ryzykiem, to w razie jak się coś stanie, to dzielą się też na pół i ryzyko jest mniejsze.

Ubezp. nie może być zyskiem. Z def. Powoduje wyrównanie lub przywrócenie do takiego stanu majątkowego sprzed zdarzenia losowego.

Ubezp. są po to aby opóźnić konsekwencje poszkodowania, do pewnej szkody utracenia zdolności do pracy to jest tzw. renta dożywotnia.

Ryzyko ubezpieczeniowe niepewność, prawdopodobieństwo występowania

Mogą być

• finansowe - jest z reguły przyporządkowane ubezpieczycielom. Wiąże się to z niekompetencją za szkodę, dotyczy majątku (można go określić w odpowiednich kosztach). Przedmioty ubezpieczenia mogą być w stanie nowym lub nie

• niefinansowe - dotyczy określonych osób i bezpośrednio nie może dotyczyć strefy majątkowej, ma charakter niefinansowy

• statyczne (w codziennym życiu) takie, które następuje bez względu na postęp ekonomiczny i techniczny, są to żywioły, starzenie się materialne. Ma charakter obiektywny i my w tym przedmiocie nie mamy nic do powiedzenia

• dynamiczne (związane z postępem naukowo-technicznym) są to pochodne postępu ekonomicznego, technologicznego, organizacyjnego. Wiąże się z postępem; są one przy analizie wysoce przydatne; zależą od działalności człowieka i mają charakter społeczny.

Ważne jest to by ubezpieczyciel orientował się o poziomie tego ubezpieczenia, czy te zdarzenia losowe występują często czy też nie.

Poziom ryzyka musi być wyrażony w jakiejś liście (przedział wielkości od 0 do 1)

0 - z takie ryzykiem nie wystąpi klient do ubezpieczenia, bo nie opłaca się za darmo płacić składek

Elementy parametru ryzyka:

1. Jak często może wystąpić to zdarzenie losowe. jak to ryzyko zostało przerzucone na ubezpieczyciela.

2. Potencjalna wielkość strat - niewielka przewidywalność ryzyka szkody do częstotliwości, jego jest dużo i ze względu na jej ilość.

Na reprezentatywnej (dużej) ilości badanych zjawisk. Jeżeli weźmiemy małą ilość tonie ma przełożenia na rzeczywistość.

Wszystkie zakłady ubezp. prowadzą statystykę ubezpieczeniową. Badanie poziomu danych ryzyk jest bardzo ważnym elementem w procesie ubezpieczeniowym (np. reszta nie miała danych statystyk, działała w ciemno, więc musiała upaść).

Realność wypłaty odszkodowania. Poszkodowany musi otrzymać taką samą wartość rzeczy ubezpieczonej, np. pewne są płacone ubezp.90 % inne 50%.

Ważna jest klasyfikacja tych ryzyk i określenie poziomu tych ubezpieczeń zagrożenie ryzyka - faktoring np. dany przedmiot ubezpieczenia.

Parametry poziomu ryzyka:

• max możliwa strata

• max prawdopodobieństwo straty

• szacunkowa max strata (parametr służy do reasekuracji - sprzedaży ryzyka)

Poziom ryzyka - w celu oceny usługi ubezpieczenia rozpatruje się w sferze 0 i 1. 0 - znaczy, że ryzyka nie będzie; 1 - zdarzenie na pewno powstanie i jest ono droższe, bo prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka jest większe.

Dla bezpieczeństwa na rynku to jest jej dobra finansowe gospodarki.

Lokalizacja ryzyka - czy w kraju czy za granicą, czy jest zlokalizowane w określonym miejscu.

Przy obrocie międzynarodowym:

• dyrektywa nr 2 z '98 mówi, że w zasadzie mierzenie ruchome powinno być ubezpieczone, gdzie się znajduje, a samochody tam gdzie go zarejestrowano.

Co do ruchomości towarów t w zależności jak to jest, kto jest gestorem w obrocie towarami i usługami.

Pojedyncze ryzyko nie jest elementem bardzo ważnym w ubezp. gosp. Jeżeli mają charakter masowy to jest to opłacalne. Naukę o ubezpieczeniach cechuje jednolitość ryzyk o charakterze masowym.

Wskazane jest aby stan ryzyka nie był wyższy niż w trakcie jego trwania a jeżeli się zwiększy to ubezpieczony powinien zwrócić się do ubezpieczającego o zwrot części składki.

Jest wiele zagrożeń:

• charakter fizyczny przedmiotu ubezp., chodzi o sens fizyczny danego podmiotu ubezpieczenia.

• Zagrożenie moralne ma charakter wyłącznie podmiotowy

• Zagrożenie motywacyjne jeśli osoba ma ubezpieczony przedmiot to już nie powoduje

Zdarzenie losowe jest to szczególnego rodzaju zdarzenie cywilno-prawne, mają charakter masowy są nadzwyczajne, zakłócają normalny bieg wydarzeń (rzeczy). Mają charakter wyobrażalny (są zagrożeniem dla dużej masy ludzkości ale dotykają niektórych)

Wady i zalety ubezpieczeń

Zalety:

• nieograniczona podaż usług ubezpieczonych, wszystko to co ktoś sobie zażyczy powinno znaleźć odzwierciedlenie w ubezpieczeniu

• powszechna dostępność do usług ubezpieczenia (każdy kto ma pieniądze może ubezpieczać)

• szybkość kompensacji (wypłaty odszkodowań, w razie niewypłacenia w terminie można naliczyć odsetki)

• pewności kompensacji - ubezpieczyciel musi zapłacić

• bezkonfliktowy charakter procedur dowolnych i odszkodowań

• bezwzględna trwałość usług

Wady:

• ubezpieczalność niektórych ryzyk

• groźba niewypłacalności ubezpieczyciela

• brak pełności kompensacji

• przewlekłość procedur ustalania kompensacji

Co to jest ubezpieczyciel, a co to jest ubezpieczający?

Ubezpieczyciel to podmiot pracodawcy pracujący na zezwoleniu organu państwowego PUNU o działalności w formie spółki akcyjnej lub w formie Towarzystwa Ubezpieczeń prowadzących działalność ubezpieczającą.

Ubezpieczający to osoba fizyczna lub prawna (strona ubezpieczona), której życie, zdrowie lub interes majątkowy jest przedmiotem ubezpieczenia.

Podstawowe zasady ubezpieczeń:

Ustawy i literatura.

Zasady:

1. zasada realności ubezpieczeń

2. zasada pełności ubezpieczeń

3. zasada powszechności ubezpieczeń

Ad. 1. Tzn., że realność ubezpieczeń jest wtedy gdy suma ubezpieczeń czy umówiona kwota ubezpieczenia gwarantuje pewne wyrównanie szkody w przypadku wystąpienia zdarzenia losowego. Jeżeli jest ubezp. przedmiot nie ma mowy o jakichś potrąceniach z tego ubezpieczenia, ale może być, gdy ktoś z własnej winy doprowadza do wypadku to mogą być jakieś potrącenia.

Ad. 2. Ona jest związana z 1 zasadą pod adresem ubezpieczycieli. Jest to dokonanie wyrażenia zgody co do podpisania umowy.

Po pierwsze trzeba się zapoznać z obydwoma zasadami ubezpieczenia to są ogólne warunki upoważniające podpisanie umów.

Ad. 3. Powszechność ubezpieczeń - to najlepiej ukazuje się w ubezp. obowiązkowych. Powszechne ubezp. - jest dużo ryzyk o jednakowym charakterze. Tu są precyzyjne określone koszty usługi.

Istnieją gwarancje:

• realność - przepisy prawa notarialnego - prawa cywilnego.

• uruchomienie aparatu władzy i aparatu sądowego PUNU (Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeniowego)

• gwarancje prawne:

1. zasobność zakładu ubezpieczeń (określa wielkość środków przewidzianych w ustawie - ciągle się zmieniają

2. Nadzór organów państwowych

• Pełność - jest gwarancją, że zakład ubezpieczeń zapewnia nam wypłatę pełności odszkodowania

• Powszechność

• podmiotowa

• przedmiotowa

Istotą powszechności jest organizacja funkcjonowania ubezpieczenia, zapewnienie ubezpieczenia każdej osoby, która chciała by zostać ubezpieczona

Aspekt ogólnonarodowy - przy udzielaniu wysokich pożyczek nie tylko w kraju, ale też za granicą. Oni są stymulatorami wzrostu gospodarczego.

W skutek prowadzenia działalności ubezpieczeniowej jeżeli za dużo pieniędzy trafi na rynek.

Ubezpieczenia mają aspekt społeczny.

Większość ubezpieczycieli podmiotów to zwiększanie miejsc pracy.

Istnieje podstawowy podział ubezpieczeń (ale jest ich kilka od podmiotu)

• osobowe (życie)

• zdrowotne (nieszczęśliwe wypadki)

• majątkowe (w określonych sprawach majątkowych)

Ubezpieczenia na życie są ubezpieczeniami udzielanymi dobrowolnie i na tych zasadach mogą być zawierane przez podmiot ubezpieczający.

Mienie - rzeczy

OC - nie precyzuje dokładnie akcentu, odpowiedzialność cywilna za szkody ponoszone przez osoby trzecie. Ona ma teraz duże znaczenie. Rzecz w ubezpieczeniu majątkowym powinno się podać wartość danej rzeczy przy podawaniu się do ubezpieczenia.

Prawidłowo zawarte ubezpieczenie, jeżeli suma ubezpieczenia jest równa z rynkową wartością wyceny danej rzeczy. Czasem może dojść do niedowartościowania danej rzeczy co spowoduje mniejszą zapłatę.

Nadubezpieczenie - jest tendencja, że to co mają to jest bardzo drogie, daje pewne normy czy publikacje, np. oceny danego samochodu związku motorowego czy informacji giełdowych.

Jeżeli jest nadubezpieczony dany produkt to nie może być ubezpieczenie zyskiem i nie możemy płacić większej składki niż przewidywana, bo nikt nie zwróci nam takiej sumy z nadpłaconej składki.

Zdarzają się pewne sytuacje, że dany przedmiot został ubezpieczony w kilku zakładach. Z każdej wypłaca się świadczenie.

Ogólne warunki:

• precyzyjna praca i obowiązki każdej ze stron jest tu ubezpieczyciel, ubezpieczający, przedmiot ubezpieczeń, składki, upusty, zabezpieczenia precyzyjne.
  

Ubezpieczyciel nie płaci odszkodowania z tytułu winy ubezpieczającego (udział ubezpieczającego w powstaniu szkody).
W tedy gdy jest bez udziału ubezpieczonego czyli w wyniku zdarzenia losowego (prawo przyrody, powodzie, burze) to musi być wypłacone odszkodowanie.
W pierwszym przypadku może być regres odszkodowania czyli zwrot odszkodowania jeżeli ubezpieczający wypłaci a mianowicie szkoda umyślna; wypłacanie od odpowiedzialności za to nazywa się szkoda umyślna.

Przepisy prawa karnego bardzo zaostrzają nietrzeźwość kierowcy obejmując sprawę szkody chwilowego kilkakrotnego wynagrodzenia średniego.

Ubezpieczenia osobowe dotyczy śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju.

Ubezpieczenie na koszt ZUS -u też są podobne, są przeprowadzane specjalne procedury czy nie było zdarzenia celowego.

Nie mówimy o odszkodowaniach tylko o świadczeniu. Świadczenie może być częściowo wypłacone. To świadczenie musi być przy ubezpieczeniach osobowych.

Podział ubezpieczeń:

• dobrowolne z oświadczenia stosowanej woli

• obowiązkowe z mocy prawa

Ogólne warunki przy ubezpieczeniach obowiązkowych dyktuje minister finansów (nie może szkodzić). Przy ubezp. dobrowolnych warunki kreuje ubezpieczyciel sam. Przy ubezp. dobrowolnych ogólne warunki ustala ubezpieczyciel, tu jest jego wola, może rozszerzyć zakres do dużych składek albo ograniczyć składkę. Ubezpieczyciel musi mieć bezpieczeństwo, rentowność danych składek.

Istnieje przymus ubezpieczenia, np. przy zakupie nowego auta, to do 30 dni i musi być zaraz, dobrowolność jest tu przy wyborze ubezpieczyciela.

Reasekuracja i Koasekuracja

Reasekuracja to jest odsprzedanie części ryzyka (pewien procent ryzyka). Są podobne do umów ubezpieczeniowych. Za jakąś część składek zwrócony. Ten co odsprzedaje część ryzyka to jest cedent (bierny). Ten kto przyjmuje ....

Jest to pewien element bezpieczeństwa, uwolnione są od odpowiedzialności. Nie ma związku reasekuracji z ubezpieczeniami.

Koasekuracja - polega na udziale w danej umowie ubezpieczenia. Jeżeli jest dany produkt ubezpieczenia i w umowie uczestniczy 5-ciu ubezpieczycieli to każdy z nich odpowiada w 20% danego odszkodowania, co jest lepsze gdy dany przedmiot jest na bardzo dużą kwotę ubezpieczony.

Reasekuracja może być:

• bierna - odstępuje swoje ubezpieczenia

• czynna

Ryzyka mogą być:

• obligatoryjne - zależy do jakiej kwoty jest ubezpieczenie

• reasekuracja bierna

Reasekuratora nie łączy żaden stosunek cywilno-prawny.

Przedmiot regulacji - odstąpienie od ryzyka.

Składki nigdy nie są proporcjonalne.

Funkcje reasekuracji:

• stabilizacja wyników ubezpieczycieli - jest tu pewien zdrowy rozsądek ubezpieczyciela, żeby ograniczyć wypłatę odszkodowań

• wzmocnienie podstaw finansowych

• zwiększenie możliwości akceptacyjnej - jeżeli nie ma dużo pieniędzy można założyć działalność, która będzie stabilizować naszą spółkę

• wyrównanie wahań wyników finansowych - za 20% składki ubezpieczyciel będzie nam zwracał

Koasekuracja podobna jest do reasekuracji. Przystępuje tu wielu ubezpieczycieli. Może być rozsądna sytuacja ubezpieczającego. Jest tu bezpośredni stosunek prawny między ubezpieczycielami. Dokumentacją jest jedna polisa ubezpieczająca zbiorowo. Jeżeli jest więcej ubezpieczycieli niż dwóch to wybierają przedstawiciela.

Podstawy prawne działalności ubezpieczeniowej w Polsce

Cały rynek nie dotyczy ubezpieczeń. Jest to dział wysoce znormalizowany, ponieważ nic nie jest wstanie przetrwać jedna osoba na rynku, grozi jej bankructwo. Należy zapewnić i pobierać należności.

Działalność ubezpieczeniowa jest szczególnym rodzajem działalności. Ona została unormowana poza innymi przepisami prawa. Akty prawne normują działalność ubezpieczeniową.

Ustaw z '90 r. o działalności ubezp. - musi być koncesja. Koncesje wydaje minister finansów. Działalność bez licencji grozi pozbawieniem wolności, grzywna lub pozbawienie licencji. Jest decyzją administracyjną w zakresie konkretnego postępowania.

Czynności związane z założeniem działalności ubezpieczeniowej;

• należy złożyć wniosek, w którym musi być zawarty: cel, zakres, siedziba, wysokość kapitału, wykaz założycieli i organów rządzących.

Forma organizacyjne (96 r.) może być:

• w formie spółki akcyjnej

• Towarzystwo Ubezpieczeń wzajemnych ma charakter regionalny i przyjmuje małe ryzyko

Spółka akcyjna może prowadzić działalność reasekuracyjną i prowadzić działalność na terenie całego kraju. Musi być kapitał akcyjny. Do wniosku dołącza się, że kapitał jest własny.

Wniosek ten musi mieć w załączeniu Statut zatwierdzony przez ministra finansów.

Samo wydanie koncesji to już jest ingerencja państwa. Jeżeli nie mamy koncesji grozi nam pozbawienie wolności do 2 lat lub kara grzywny.

Działalność agenta nie jest działalnością ubezpieczeniową. Agent też musi mieć koncesję (która obowiązuje od `97r.). Agent nie ma możliwości do prowadzenia działalności reasekuracyjnej.

Przy koncesji - działalność musi być w formie S.A. Kapitał musi być, przed zarejestrowaniem potwierdzony notarialnie i zebrany. Są to akcje imienne. Jeżeli przy S.A. zostają akcje dopuszczone do obiegu giełdowego mogą być bezimienne. Giełda Papierów Wartościowych prowadzi stosowną ewidencję.

Towarzystwo Ubezp. Wzajemnych - ma tzw. kapitał zakładowy wniesiony przez poszczególnych członków. Osobowość prawną otrzymuje z chwilą wpisania do rejestru towarzystw. Jest wstanie zebrać kapitał w ciągu 30 dni.

W statucie określone są obowiązki poszczególnych członków. Do 10% składki mogą być inni ubezpieczeni. Jest to towarzystwo czyste a nie komercyjne ja S.A. Jest to składka płynna i rozliczają się z niej na koniec roku. Ma ona charakter branżowy.

Odpowiedzialność za działalność ubezp. ponoszą członkowie (straty i zyski którymi się dzielą). Nad działalnością ubezp. powinna być całkowita kontrola. Jest ona po to aby zapewnić bezpieczeństwo poszkodowanym, wypłacalność odszkodowań.

Działalność ubezp. jest wysoce znormalizowana, nic nie dzieje się poza prawem.

Mogą być konkretne do prowadzenia działalności i jej ustabilizowania.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe (ustawa '90 r.)

Każdy pracownik może zawierać ubezpieczenie i musi mieć do tego stosowną legitymizację.

Pośrednicy mogą być w formie:

• agentów

• brokerów

Broker działa w interesie ubezpieczającego i może zawrzeć umowę ubezpieczeniową.

Agentem może być osoba fizyczna i prawna oraz przedsiębiorca. Musi posiadać zezwolenie, że może zawrzeć umowę, która jest wystawiona przez Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń (PUNU).

Broker jest pośrednikiem działającym na rzecz ubezpieczającego. Musi złożyć egzamin brokerski i wtedy dostaje zezwolenie na prowadzenie usług ubezpieczeniowych. On doradza, przygotowuje dokumenty dla osoby ubezpieczającej. Trzeba mieć wyższe wykształcenie. Pobiera się ok. 30% składki. Zezwolenie dla brokerów wydaje PUNU. Brokerowi jak i agentowi prowizję wypłaca ubezpieczyciel.

PUNU ma udział w kształtowaniu polityki ubezpieczeniowej w kraju. Ma na celu zapewnienie prawidłowego przebiegu płynności ubezpieczeń (ma określone funkcje w ustawie). Prezesa powołuje Rada Ministrów na wniosek Ministra Finansów. Wiceprezesa proponuje Minister Finansów na wniosek prezesa.

Pracownicy PUNU nie mogą być także pośrednikami ani żadnymi agentami. Mogą prowadzić inną działalność nie związaną z ubezpieczeniami. PUNU może nakładać sankcje na członków spółki, może odwołać członka, żądać zgromadzenia walnego, może przeprowadzić kontrolę majątkową.

Istotnym elementem działalności ubezpieczeniowej jest Instytucja Ubezpieczenia Funduszu Gwarancyjnego. Jej funkcją jest wypłacanie wszystkich odszkodowań obowiązkowych. Jego celem jest ochrona poszkodowanych. Nie tylko załatwia odszkodowanie, świadczenie ale także wypłaca je przy upadłości przeds. ubezpieczeniowego.

Te instytucje są finansowane ze składek ubezpieczycieli.

Polska Izba Ubezpieczeń

Jej siedzibą jest W-wa, przynależność jest obowiązkowa. Każdy zakład ubezp. ma jeden głos.

Ma ona szereg funkcji

• wyrażanie opinii nowych aktów prawnych

• współdziała z PUNU

• rozstrzyga spory między zakładami ubezp.

• rozpowszechnia zasadę etyki ubezpieczeniowej

• sprawuje piecze nad właściwą konkurencją

• może prowadzić działalność gospodarczą (zakład nie może)

Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych

Zakłady prowadzące ubezpieczenia OC. Zrzeszają się w PBUK.

Jego funkcją:

• jest wystawienie ubezpieczenia zagranicą

• zawieranie umów ubezp. z innymi państwami czyli wystawianie tzw. zielonej karty

• organizuje likwidację szkód na terenie RP i samochodów rejestrowanych za granicą.

Finansowany jest przez członków tego biura. Jest regulowany statusem zatwierdzonym przez PUNU.

Rzecznik Ubezpieczeniowy

Kadencja 4 lata, powołany przez ministra finansów i działa w interesie ubezpieczających się. Informuje PUNU o stanach danego zakładu. Inicjuje prowadzenie edukacji z zakresu ubezpieczeń.

Finansowany jest ze składek ubezpieczeń, darowizn, spadków i zapisów. Działa za pomocą swojego biura wykonawczego, które powołuje radę ubezpieczonych jako organ opinio-badawczo-doradczy. Składa co roku sprawozdanie ze swej działalności.

Gospodarka Finansowa Firm Ubezpieczeniowych

Nie ma swobody działania firm ubezp. Cechy działalności ubezpieczeniowej:

• jest z góry określony celowy charakter funduszu ubezpieczeń (nie przeznaczonych tych środków na inny cel)

• specyficzne metody tworzenia i rozdzielania tego funduszu oparte jest na specjalnych przesłankach związanych z ryzykiem i jego oceną

• prowadzenie i zarządzanie działalnością ubezpieczeniową przez wyspecjalizowane przedmioty

• jednorodny ale nie jednolity charakter prowadzonej działalności ubezpieczeniowej

• bardzo szczegółowa normatyzacja prawna

Gospodarka ubezpieczeniowa - to przygotowanie i realizacja zadań z zakresu ubezpieczeń - gromadzenie funduszy.

Prawidłowe przygotowanie finansowe to wykorzystywanie techniki finansowej, statystyki finansowej (opiera się na teorii wielkich liczb stosowana by niedopuścić do niewłaściwej relacji taryf ubezpieczeniowych. Ma to zapewnić ochronę poszkodowanym).

Zakład ubezpieczeń prowadzi badania nad częstotliwością występowania zdarzeń losowych i konieczność wypłaty odszkodowania. Prowadzone są one w różnych okresach czasowych.

Dają one obraz szkodliwości, czyli opłacalności określonych świadczeń.

Podstawowym warunkiem i najlepszą gwarancją jest jednolity portfel ubezp. i właściwa polityka finansowa.

Zakład ubezpieczeń powinien się specjalizować w określonych ubezpieczeniach. To również wprowadza rozdział ubezpieczeń majątkowych i na życie.

Gospodarka Finansowa Ubezpieczeń - polega na:

1. planowaniu finansowych czynności

2. źródła i formy przychodów finansowych

3. wydatki oraz ich realizacja oparta na realiach (oparte na statystyce i badaniach matematycznych)

4. ewidencjonowanie, sprawozdawczość i analiza finansowa

Najważniejsze segmenty działalności ubezpieczeniowej:

1. zachowanie stałej wypłacalności ubezp.

2. posiadanie ciągłej płynności finansowej gwarantuje prowadzenie działalności w sposób prawidłowy

Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych nie ma charakteru komercji.

S.A - składki płacone z góry, nastawione są na ekspansje, rozwój.

Cały system ubezp. ogranicza się do:

1. gospodarki środkami własnymi

2. ustalenie rezerw techniczno - ubezpieczeniowych (są to środki na przyszłe zobowiązania)

3. zasada równowagi finansowej i mierników (każde ryzyko musi się samofinansować)

Ubezpieczyciel obok środków pochodzących od ubezpieczonych musi posiadać środki własne, które mają stanowić zabezpieczenie.

Środki pochodzące ze składek są trudne do utrzymania na tym samym poziomie, ponieważ ważny jest wpływ składek, wypłata odszkodowań też.

Bardzo ważnym elementem są wymogi wypłacalności. Jeżeli zakład ubezpieczeń się rozwija ma jednorodny portfel to jego kalkulacje są zbliżone do rzeczywistości (matematyczne obliczania, „preferuję” te przedsiębiorstwa, które się specjalizują w określonych ubezpieczeniach).

Rezerwy zaliczane są do środków własnych, są ustawowe. Do środków własnych należą środki o charakterze gwarancyjnym. Są to:

• kapitał akcyjny i zapasowy (S.A.)

• kapitał zakładowy i rezerwowy (Towarzystwo Ubezp. Wzajemnych)

Kapitał gwarancyjny zależy od formy działalności, od pozycji na rynku. Generalną zasadą jest to, że kapitał akcyjny jest określony przy uzyskiwaniu koncesji na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Powinien być on nie naruszony. Najpierw powinien być uruchamiany kapitał zapasowy. Kapitał zapasowy po naruszeniu powinien być uzupełniony. Kapitał akcyjny może być użyty (musi być uzupełniony). Ma on charakter twórczy i prowadzi do rozwoju. W ubezp. ma on charakter bierny i nie może być użyty do innych celów. Kap. Akcyjny może być poszerzony o emisję akcji lub niepobranie dywident.

Fundusz zapasowy pochodzi z:

• odpisów ze składek

• zysku bilansowego

• dopłat ubezpieczyciela (jeżeli mówi o tym statut)

Kapitał zapasowy jest tworzony w ciągu wieloletniej działalności. Wielkość optymalna kapitału zapasowego powinna zapewniać pełną wypłacalność i płynność finansową. Kapitał zapasowy tworzy się w oparciu o zawartość portfela (ilość pozyskanych ubezpieczeń).

Są tworzone fundusze celowe. W ekonomii dzielą się na przedmiotowe i podmiotowe. W ubezpieczeniach nie mówi się o tym podziale.

Statutowo i ustawowo określane są:

• fundusz organizacyjny (tworzony na 3 lata)

• fundusz socjalny dotyczy funkcji wewnętrznych państwa

• inne określone w statucie

• rezerwa na dywidendę (gdy jest dodatni wynik)

• rezerwa na różnicę kursów walutowych

• fundusz preferencyjny

Rezerwy techniczno - ubezpieczeniowe

Tworzone są ze składek, które wystarczyłyby na pokrycie bieżących strat.

Rodzaje rezerw:

• na niewypłacone świadczenia i odszkodowania

• na pokrycie ryzyk niewygasłych

• na ubezpieczeni na życie

• skapitalizowanie rent

• rezerwy na szkody uznaniowe

Przy obliczaniu rezerw szkodowych bierze się pod uwagę:

• szkodowość szacunkowa - oblicza się kiedy szkoda jest zgłoszona i w przybliżeniu obliczona

• szkodowość statystyczna ma miejsce wówczas gdy zależy od danego portfela ubezp. i nie jest zgłoszona ale może być zgłoszona w terminie obliczona na podstawie współczynnika

Rezerwy na ryzyka niewygasłe są to szkody, za które ryzyka nie zostały jeszcze pobrane składki.

Zasada obowiązująca w ubezp. to samofinansowanie się składek i opiera się na prawidłowej polityce finansowej. Przychody z ubezp., inne dochody, zwroty reasekuracyjne powinny być równe wypłacanym odszkodowaniom co umożliwia równowagę operacji ubezpieczeniowych. W ramach finansowej działalności ubezpieczycieli działających w ramach S.A. jest zapewnienie dochodów w celu wypłaty dywidendy za poszczególne akcje.

Zachwianie równowagi finansowej na rynku powoduje konieczność do doprowadzenia do szybkiej równowagi finansowej.

Aby w przybliżeniu określić fundusz ubezpieczeniowy w danej grupie oraz określić odpowiednią klasę ryzyka i parametry tego ryzyka bierze się pod uwagę:

• częstość szkód (liczba wydatków do liczby ubezp. ryzyk)

• rozszerzalność wypadków (iloraz przedmiotów zniszczonych do ilości wypadków)

• intensywność wypadków (suma wielkości wypłaconych odszkodowań od sumy ubezpieczenia

• wskaźnik wartości (przeciętna suma ubezp. do przeciętnej sumy ubezp. wszystkich przedmiotów)

Te wskaźniki określają wskaźniki szkodowości, który pozwala na ocenę finansową, rentowności, składek ubezpieczeniowych.

Wszystkie fundusze są zapisywane w działalność ubezp. Rezerwy6 są zapisywane na wypłatę przyszłych odszkodowań.

Zakłady ubezp. mają zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. System finansów ubezpieczycieli zezwala na odpowiednią gospodarkę finansową. Podstawowym elementem przynoszącym korzyści są tzw. inwestycje. Decyzje inwestycyjne są połączone z ryzykiem. Istnieje groźba zachwiania polityki finansowej i pozbawienia zakładu ubezpieczeń płynności finansowej. Wolne środki zakładu ubezpieczeń powinny dawać dochody i pracować na stabilizację polityki finansowej.

Polityka finansowa musi być racjonalnie prowadzona. Są 2 rodzaje inwestycji, które ubezpieczyciel może prowadzić:

• finansowe (lokaty). Jest to specyficzny rodzaj działalności finansowej, ponieważ intencją jest to aby środki dawały jak największy dochód. Z-d ubezp. powinien uważać gdzie lokuje środki: lokaty powinny być zróżnicowane

• Materialna (inwestycje produkcyjne) środki lokowane są w przedsiębiorstwa niefinansowe, np.: zakup akcji, obligacji. Pap. Wartościowych, nieruchomości, itp.

Istnieją pewne zasady inwestowania:

1. odpowiednie rozpoznanie rynku

2. rozpoznanie kondycji finansowej

3. lokaty muszą być rentowne

4. płynność lokat

Rynek kapitałowy to poszukiwanie funduszy na zaspokojenie potrzeb inwestycyjnych.

Dzieli się na:

• obligacje skarbu państwa

• obligacje samorządu terytorialnego

• obligacje przedsiębiorstw

Lokaty wierzytelności - obligacje, pożyczki dłużnika, listy zastawowe, czasowe, udostępnienie środków za określone korzyści.

Najkorzystniejsze jest lokowanie na rynku nieruchomości (ograniczone to jednak zostało ustawą z '90 r.) tzn. nie może być zainwestowania więcej niż 20 % kapitału akcyjnego. Inwestowanie w nieruchomości pozwala na ochronę przed inflacją.

Lokaty rzutują na wartość bilansową przedsiębiorstwa ubezp. Dobrze ukształtowanie portfela stanowi gwarancje płynności finansowej. Największej płynności wymagają środki bieżące, najmniej lokaty kapitałowe.

Lokaty kapitałowe mogą być stosowane u ubezpieczyciela, który posiada dużo pozyskanych ryzyk, ma znajomość nakładu tych ryzyk.

Bardzo pewną lokatą są obligacje rządowe (warunki są jednak mniej korzystne niż we wcześniejszych lokatach). Mają one gwarancje skarbu państwa i nie ma obawy przed upadłością.

W przypadku obligacji przedsiębiorstw - dają one większe oprocentowanie niż obligacje skarbu państwa ale przedsiębiorstwa są zagrożone upadłością.

Działalność ubezpieczeniowa jest wysoce znormatyzowana, określone są wielkości inwestowania. Czynności zewnętrzne, polityczne, które określają wysokość inwestowania to np. polityka podatkowa, sytuacja rynkowa.

Czynniki wewnętrzne to rodzaj prowadzonej działalności ubezpieczeniowej (najlepiej jest prowadzić duży portfel o jednolitym ryzyku) oraz wielkość przedsiębiorstwa. Towarzystwo ubezpieczeniowe staje się automatycznie wierzycielem po ulokowaniu środków. Jeżeli bank lub podmiot gospodarczy proponuje wysokie oprocentowanie nie powinno to stanowić zachęty finansowej, może to być m.in. powodem załamania płynności finansowej w tych podmiotach i pozyskanie nowego kapitału na pomoc w powrocie równowagi finansowej.

Jeżeli podmioty proponują tę samą stopę zwrotu należy preferować przedsiębiorstwa o mniejszym ryzyku.

Spośród inwestycji o równym ryzyku należy wybrać inwestycje o wyższej stopie zysku.

Ze względu na swobodę rozwiązania stosunku prawnego dzieli się ubezp. na:

• dobrowolne

• obowiązkowe

W przypadku ubezp. obowiązkowych dobrowolność występuje jedynie przy wyborze ubezpieczyciela. Ustawodawca nakazuje obowiązek ubezpieczenia jeżeli wejdzie w posiadanie określonego przedmiotu podlegającego ubezpieczeniu obowiązkowemu.

Ustawa na początku lat 90-tych wprowadziła 3 rodzaje ubezpieczeń. Jeżeli sytuacja w kraju będzie sprzyjać można wprowadzić nowe ubezp. obowiązkowe. Ustawodawca ustanowił obowiązek obowiązkowego ubezp., jeżeli działania podmiotów są opatrzone wysokim ryzykiem.

Obowiązkowe ubezpieczenie:

• OC kierujących samochodów

• OC gospodarstw rolnych ponad 1 ha

• Ubezp. budynków powiązanych z budynkami gospodarstw rolnych

Ustawa z 1995 r. wprowadziła obowiązek ubezp. doradców podatkowych, ponieważ prowadzi działalność o dużym ryzyku, brokerów, notariuszy, adwokatów.

Ubezpieczyciel przedstawia ministrowi finansów ogólne warunki ubezpieczeń (potrzebne to jest przy staraniu się o koncesję). Zasady dotyczące ubezp. obowiązkowych określa minister finansów, a w ubezp. dobrowolnych określa je ubezpieczyciel. Ogólne warunki w tej zasadzie nie są źródłem prawa. W ogólnych warunkach określa się prawa i obowiązki ubezpieczonych, sankcje na zerwane umowy, termin zgłoszenia szkody itp. Ustalane są dla pewnej klasy ubezp.

Warunkiem ubezpieczenia jest zawarcie umowy (do 1990 r. nie było to obowiązkiem).

Ubezp. obowiązkowe - występują wtedy gdy wymaga tego interes społeczno-ekonomiczny, wynika to z potrzeby ochrony poszkodowanych.

Ubezpieczenia dobrowolne - wszystkie inne rodzaje ubezp. poza tymi, które podlegają ubezp. obowiązkowemu.

Ubezpieczenia dzielą się na:

1. ze względu na podmiot ubezp. na:

1. majątkowe

2. osobowe

2. - indywidualne (1 polisa = 1 ryzyko)

- zbiorowe (1 polisa = wielość ryzyk)

3. - publiczne

- prywatne

4. 
   - komercyjne ze względu na formę organizacyjną

- wzajemne

5. ze względu na lokalizację ryzyka

1. morskie

2. lądowe

Ubezpieczyciel preferuje, gdy ubezpieczony wskazuje lokalizację przedmiotu ubezp.

6. - międzynarodowe

- krajowe

Składkę zarówno w ubezp. dobrowolnych jak i obowiązkowych określa ubezpieczyciel.

Wg niektórych źródeł ubezp. mają długą historię. Na początku istniały w formie szczątkowej. Role i funkcje ubezp. są uzależnione od systemu gospodarki.

Wyróżnia się 4 stadia rozwoju ubezpieczeń:

1. czasy starożytne i średniowiecze do połowy XIV w. funkcjonują namiastki ubezpieczeń. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą tworzą ubezp. wzajemne przedkapitalistyczne.

2. Od poł. XIV w. - XVII w. - następuje wyodrębnienie instytucji ubezpieczeniowych

3. XVII - poł. XIX

4. Poł. XIX

W czasach średniowiecznych łączyły się pewne grupy ludzi i na zasadach wzajemności starali się zapobiegać zdarzeniom losowym dzieląc ryzyko pomiędzy uczestników porozumienia.

Za czasów Hammurabiego powstały umowy uczestników karawan. Były to umowy wzajemnego pokrycia ewentualnej szkody.

Pojęcie awani wspólnej znalazło się w kodeksie Justyniana. Instytucja ta dotyczyła szczególnie handlu morskiego. W celu zabezpieczenia przed zatonięciem towaru. W tym celu wyrzucano część towaru za burtę aby uratować resztę towaru. Inną instytucją była pożyczka morska. Jeżeli ktoś chciał przewieźć towar drogą morską zawierał umowę z inną osobą, która posiadała odpowiednią wielkość kapitału. Pożyczkę tą się zwracało, gdy towar dotarł nieuszkodzony na miejsce. Pożyczka była wysokoprocentowana co stanowiło rekompensatę dla pożyczkodawcy.

Z czasem następuje wyodrębnienie sytuacji o charakterze międzynarodowym.

Umowa fikcyjnego kupna - sprzedaży tzn. opłacano koszty ubezp. z góry ale umowa była anulowana gdy niedoszło do zdarzenia losowego. Zostały sporządzone w formie aktu notarialnego.

Przełomowym wydarzeniem było powstanie korporacji Loyda w Anglii w XVII w. Edward Loyd był właścicielem kawiarni, która skupiała przedstawicieli handlu morskiego. Stworzył warunki dla działalności morskiej np. instruktaże, szkolenia. Obecnie prowadzi wszystkie rodzaje ubezp. oraz reasekurację. W początkach XVII w powstają zalążki ubezpieczeń majątkowych. Spowodowane to było po części pożarem Londynu w 1666 - ubezp. ogniowe.

W XIX w. zaczyna się rysować rynek konkurencyjny w ubezpieczeniach.

Im wyższy rozwój społeczno-ekonomiczny kraju tym szerszy zakres ubezpieczeń.

We współczesnej gospodarce wyznacznikami rozwoju ubezpieczenia są:

1. koncentracja i globalizacja ubezp. ma na celu skupić duży kapitał w dziedzinie ubezp. aby pokryć szkody nawet największych jednostek.

2. Interwencjonizm państwa w dziedzinie ubezp.

3. Rozwój reasekuracji

W Polsce trwają prace nad stworzeniem wielkiego polskiego reasekuratora. Umożliwiałoby to m.in. wzrost gospodarczy.

4. Rozwój działalności lokalizacyjnej

Następuje łączenie ubezpieczycieli, aby się wzmocnić finansowo, ponieważ rząd jednego kraju nie chce aby powstał ubezpieczyciel. Upadek ubezpieczyciela powoduje, że państwo traci zaufanie obywateli. W UE jest jednolity rynek ubezp., jednolity system ubezpieczeniowy.

Porozumienia ubezpieczeniowe oznaczają, że:

• W pewnych grupach ubezp. ustalone są taryfy

• Zawierane dla poszczególnych ryzyk. Idą do wspólnej kasy, przyjmują ryzyka, których zakłady nie byłyby w stanie pokryć samodzielnie

• Koncerny skupiają zakłady ubezpieczeń. Są one pozbawione samodzielności. Jest organ, który wydaje dyspozycje. Wywiera wpływ nie tylko na działalność państwa. Skupiają one również fundusze powiernicze, emerytalne, banki

• Holdingi - powstają one złączenia koncernów

W Polsce pierwsze idee ubezpieczeniowe pojawiają się w XV/ XVII w. Etapy rozwoju ubezpieczeń w Polsce:

• początek XVI w.

• .... i I wojna światowa

• 1918-1939

• okres PRL

• okres obecny

Pożary zrodziły potrzebę stworzenia nieokreślonej instytucji, która mogłaby przeciwdziałać skutkom zdarzeń losowych.

1544 powstaje związek ogniowy.

Zorganizowane formy ubezpieczeń powstają za rządów króla Stanisława Augusta. Powstały projekty doczekały się realizacji w 1793 r. w zaborze pruskim. Utworzony socjety, które regulowały szkody majątkowe.

1803 - powstaje Towarzystwo Ogniowe dla miast i wsi

1920 - powstaje Warta

1928 - rozporządzeniem Prezydenta RP utworzono państwowy Urząd Kontroli Ubezpieczeń

Regres w ubezp. następuje w okresie międzywojennym co jest związane z sytuacja ekonomiczną. W czasie II wojny światowej istniały ubezpieczenia ale nie spełniały one swojej roli (wykluczają one skutki wojen).

Po II wojnie światowej powstaje 1 zakład ubezpieczeniowy - PZU. Jest to okres fiskalizmu państwowego.

UE wskazała, że należy polski system ubezpieczeniowy dostosować do prawa unijnego.

HANDEL ZAGRANICZNY I SKUTKI ZDARZEŃ LOSOWYCH

Ryzyko w handlu zagranicznym ponoszone jest przez uczestników handlu. Podmioty te narażone są na duże ryzyka.

Czynnikami, które wpływają na wzrost ryzyka są:

• niejasność w funkcjonowaniu instytucji danego rynku

• destabilizacja na zagranicznym rynku, ograniczony przepływ informacji

Podział ubezpieczeń:

• w zależności od drogi eksportu lub importu

• od treści kontraktu

Jeżeli kupujący towar u sprzedawcy to kupujący sam powinien ubezpieczyć towar. Jeżeli kupujący chce kupić towar ale zapłaci dopiero po dostarczeniu towaru na miejsce to ubezpieczyć towar powinien sprzedawca.

Ubezpieczenia morskie mają duże znaczenie w stosunkach międzynarodowych. Ubezpieczenia morskie są regulowane przez rozdział 6 Kodeksu morskiego z 1961 r. Jest większa swoboda działalności ale w pewnych wypadkach normy prawa ograniczają ją. W określonych stosunkach ubezpieczeniach kontraktu międzynarodowego jest element, który pozwala wybrać prawo przy rozstrzyganiu sporów.

RODZAJE UBEZPIECZEŃ W OBROTACH MIĘDZYNARODOWYCH

Ubezpieczenia morskie - zakresem tego ubezpieczenia podlega ochrona morskiego handlu oraz ubezpieczenia lądowo-morskiego, rybołówstwo morskie, statki morskie w budowie.

Handel morski posiada duże wartość majątkowe zaangażowane w przewozie morskim, że stale rośnie znaczenie ubezpieczenia. Ryzyka te są jednak tak duże, że żaden z ubezpieczycieli nie jest wstanie przyjąć ryzyka ubezpieczenia. Duże znaczenie ma tutaj reasekuracja. Specyfiką ich jest to, że są odrębne regulowane.

W Polsce reguluje to rozdział VI kodeksu morskiego. W umowie jest swoboda kontraktowej umowy. Rozluźnienie w handlu zagranicznym ma charakter statusu konsensualnego, warunki tej umowy mogą ustalić obie strony zależnie od roli ale nie mogą być sprzeczne z rozdz. VI.

Mogą być zawarte w oparciu o prawo obce (jeżeli to prawo jest lepsze dla rozstrzygnięć, ale nie może być s[rzeczne z prawem polskim).

Niebezpieczeństwo morskie nie ma trwałej definicji. Generalnie w definicji angielskiej mówi się o 3 rodzajach niebezpieczeństw:

• niebezpieczeństwa będące skutkiem sił przyrody

• niebezpieczeństwo z czynów osób znajdujących się na statku

• niebezpieczeństwo z czynów osób trzecich

Kodeks morski wyłącza 2 rodzaje odpowiedzialności w żegludze morskiej z tytułu ubezpieczenia morskiego:

• z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa ubezpieczonego

• ze szkody tytułów rozruchów

Można je zawrzeć jeżeli druga strona będzie nalegać ale na odrębnej polisie i dodatkowej cenie.

CHARAKTER UMOWY

Jest to stosunek cywilno-prawny. Jest to umowa dwustronnie obowiązująca, wzajemna, odpłatna, konsensualna, przyczynowa (odpowiedzialność ubezpieczyciela, gdy są przyczyny uzasadniające wymieniony charakter w ogólnych warunkach umowy charakter losowy), warunkowa (gdy zaistnieje zdarzenie to można zapłacić za określony ubytek).

Ubezpieczenie morskie obejmuje 2 elementy odpowiedzialności:

1. ubezpieczenie statku (casco)

Obowiązują warunki angielskie, gdzie istnieją klauzule instytutowe (obowiązują one na całym świecie). Dotyczy to statków handlowych, rybackich i jachtów. Załatwiają generalne ubezpieczenia (armatora polskiego obowiązują te klauzule + prawo polskie). Ubezpieczeniu podlegają statki morskie używane na morzach i wodach z nim połączonych uczęszczanymi przez statki morskie.

Ubezp. morskie:

• na czas określony

• na okres rejsu (ubezpieczenie na określoną podróż)

Klauzul instytutowych jest dużo, a są one tak skonstruowane, że są dostosowane do wszystkich wymogów rynku.

2. Ubezp. statków morskich w budowie

Okres ubezp. biegnie od położenia stępki do przejęcia statku przez armatora

3. Ubezp. obejmujące odpowiedzialność cywilną z tytułu prowadzenia działalności morskiej

Obowiązują one w stosunku do swojej załogi lub poszkodowania osób trzecich

Armator - to osoba fizyczna, prawna, która wyposaża statek, zatrudnia załogę, kupuje urządzenia i korzysta zarobkowo ze statku związanych z handlem morskim. Ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy oraz ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

4. Ubezpieczenia ładunku - zależy od tego kto ponosi ryzyko transakcji

• jeżeli towar zostaje przyjęty w miejscu producenta na podstawie aktu kupna-sprzedaży to z chwilą załadunku gestorem jest nabywca

• gdy producent dostarcza towar na miejsce to on jest gestorem

W międzynarodowym obrocie mają zastosowanie międzynarodowe formuły handlowe w obrocie towarowym. Zostały ustanowione w 1936 r. a znowelizowane w 1990 r. Stosowane w zależności od woli strony albo wykładni kontraktu.

Jest wiele form stosowania w obrocie międzynarodowym, są one rozbudowane. Umowa o przewozie towarów nazywa się potocznie umową frachtową. Jest to najważniejsza umowa prawa morskiego. Przy ubezpieczeniach ładunków obowiązują klauzule instytutowe warunków ubezpieczenia. Rozpowszechnianie przez ubezpieczycieli londyńskich warunki różnią się brzmieniem i warunkami wyłączeń.

5. Ubezpieczenia rybołówstwa morskiego obejmuje statki trawlery, statki bazy, statki przedsiębiorstw uprawiających rybołówstwo bałtyckie i dalekomorskie, kutry i łodzie. Przedmiotem ubezp. jest ładunek i maszyny statków. Warunki instytutowe angielskie. Nie ma odpowiedzialności od statków, eksploatacji, wojen.

Ubezpieczeniu podlegają kutry i łodzie znajdujące się w posiadaniu prywatnych spółdzielni.

Ubezpieczycielem jest Warta (ubezpieczenie właścicieli, członków załogi, rzeczy osobistych członków załogi).

Ubezp. Morskie w żegludze śródlądowej. Są 2 instytucje zajmujące się przewozami w Polsce. Odra Trans S.A., Żegluga Bydgoska (dotyczy to Odry). Jest casco sprzętu, OC jednostki pływających i rzeczy osobistych załogi.

W kodeksie morskim nie jest ważne kto zawarł umowę ubezpieczenia. Odszkodowanie otrzyma ten kto ma interes prawny i dochodzi swoich roszczeń prawnych. Jest to umowa na okaziciela.

Umowa ubezp. morskich to umowa o najwyższej dobrej wierze oznacza to, że nie powinno dochodzić do konfliktów. Przysługuje regres ubezpieczycielowi.

Dokumentacją jest polisa. W niej zawarte jest oznaczenie ubezpieczyciela, podmiotu ubezpieczonego, niebezpieczeństwa od jakiego zostało zawarte ubezpieczenie, czas ubezpieczenia, suma ubezp. statku lub ładunku lub wydatków członków załogi, data i miejsce wystawienia, podpis ubezpieczyciela.

UBEZPIECZENIE LĄDOWE

1. Są klauzule angielskie. Transport lądowy przestawia się na zmianę środków transportu. Ryzyko opiera się na wadliwym załadunku, niewłaściwym obchodzeniu się z kontenerem, szkody na skutek wady urządzeń klimatyzacyjnych itp.

Przedmiotem casco są kontenery. Ubezpieczenia tych ładunków odbywają się w czasie składania ładunku.

Wartość przewożonych ładunków = sumie ubezpieczeń ładunku - franszyza integralna (ubezpieczyciel nie chce odpowiadać za szkody w 100 %, część tego ryzyka pokrywa gestor ubezpieczenia). Są to działania prewencyjne. Stosuje się to po to aby gestor właściciel obsługiwał towar. Ubezpieczyciel wchodzi dopiero w szkodzie w określonej wysokości.

2. Ubezpieczenie wystawców uczestniczących w targach

3. Ubezp. samochodowe

4. Ubezpieczenia lotnicze - zawiera je jedynie WARTA S.A.

W ramach umowy generalnej z PLL LOT wyłączone są z niej jednostki latające konstrukcji zachodniej. Są one ubezpieczone wg odrębnych przepisów i są co roku odnawiane.

RODZAJE RYZYK

Ponoszone są przez uczestników wymiany wartości majątkowej podlegają ryzyku:

• towary, środki transportu

• oczekiwanie korzyści finansowych

• dodatkowe koszty lub potrzeby majątkowe dotyczące składowania, atestacji itp.

Są 2 kryteria tego ryzyka:

1. towarowe - jest związane ze stanem towarów

2. handlowe - związane jest z sytuacją na rynku zbytu

Są to kryteria przedmiotowe (związane ze stanem towarów). Dla polisy najważniejszym dokumentem jest kontrakt eksportu i importu.

Są ryzyka cenowe.

Kryterium przyczyn ryzyka:

1. siły przyrody

2. działania ludzkie

3. natury politycznej

Rośnie wymiana towarowa, wielkość środków transportu jak i ładunku. Są też inne przyczyny nasilania ryzyka np. nasilenie ruchu, rośnie wymiana turystyczna, rośnie ryzyko osobowe.

Ograniczenie ryzyk jest istotnym elementem, jest właściwy dobór partnera w handlu międzynarodowym. Odpowiedzialność uściślają klauzule instytutowe, skonstruowana zasada zapłaty. Trzeba ustalić czyje prawo będzie obowiązywać po zaistnieniu określonego zdarzenia. Eksporter zawsze chce sprzedać swój towar. Musi więc zaproponować odpowiednie warunki, musi być konkurencyjny na rynku zarówno pod względem cenowym, sposobem i czasem zapłaty. Jednym z elementów jest sprzedaż na kredyt. Jeżeli jest to sprzedaż na terenie kraju to łatwiej sprawdzić potencjalnego klienta. Zabezpieczeniem może być ubezp. kredytu (wzrost popularności po II wojnie światowej.

UBEZPIECZENIE KREDYTU W MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKACH GOSPODARCZYCH

Są różne formy wymiany - barter, zapłata gotówką, przelewem. Istotnym elementem jest kupno - sprzedaż z terminem zapłaty odroczonym. Koszt tych transakcji jest duży, aby sprzedać trzeba szukać kontrahenta, któremu odpowiadają warunki. Następnie zintensyfikowania sprzedaży na zasadzie kredytowej, niesie ona ogromną ilość niebezpieczeństw. Najczęstsze i największe po stronie eksportera. W związku z tym wiadomym jest, że w gospodarce rynkowej o rozwoju gospodarki świadczy ile w jaki sposób uczestniczy w wymianie międzynarodowej. Każde państwo powinno być zainteresowane aby ich bilans był prawidłowy (eksport powinien być większy od importu).

Powinna stworzyć gwarancję aby zminimalizować niebezpieczeństwa związane z wymianą międzynarodową, do niebezpieczeństwa zalicza się:

• niestabilną sytuację kraju

• różnicę w kursach walut

• nieznanie sytuacji prawnej, politycznej ect.

Kontrakt eksportowo - importowy reguluje prawa i obowiązki stron, część jego oparta jest na umowie ubezpieczenia kredytu. Można eksportować gdy ma być wsparcie ze strony państwa (zrodziło się po I wojnie światowej).

Składka ubezpieczenia kredytu zależy od wielu czynników, np. państwa o niestabilnej sytuacji ekonomicznej mają wyższą składkę.

Wspieranie eksportu jest elementem promocyjnym w stosunku do eksportu dóbr i przyczyniania się do wzrostu konkurencji na rynku międzynarodowym. Są również negatywne sytuacje, gdy szybki rozwój handlu przy braku kapitału powoduje zachwianie wymiany (rosną długi i zobowiązania). Aby to uniemożliwić powołane są podmioty dla eksporterów, które je wspierają.

Kumulacja środków zależy od pewnych grup ryzyk. Są też pewne wyłączenia. Ubezpieczenie ryzyka zawiera 75-90 % wartości przedmiotu ubezpieczenia reszta należy do eksportera (ma to cechy prewencyjne).

Jeżeli towar dotrze na miejsce ale nie zostanie odebrany (sytuacja regulowana przez prawo międzynarodowe lub umowę) jest pełna odpowiedzialność. Ubezpieczycielowi służy prawo regresu w stosunku do importera. Eksporter może dochodzić swoich praw w postępowaniu adrezyjnym? na drodze sądowej (dotyczy to części, która nie podlega ubezpieczeniu). Gwarancje państwa ułatwiają dochodzenie roszczeń na gruncie międzynarodowym.

Intensyfikacja kredytów eksportowych ma miejsce po II wojnie światowej (nie dotyczy to krajów demokracji ludowej). Na początku lat 50-tych funkcje kredytowania przejęły banki ale w dalszej perspektywie coraz droższa technologia była przedmiotem eksportu i banki nie były w stanie zabezpieczyć działania na arenie międzynarodowej. Narodziła się instytucja reasekuracji. Ubezpieczyciele mogli przyjmować eksportowe transakcje, których część sprzedawali aby można było zrealizować działalność ubezpieczeniową.

Determinanty kredytu

1. przewaga kapitału prywatnego

2. stały wzrost eksportu i importu maszyn i urządzeń na zasadzie kredytowej. Eksport spożywczy ma krótkookresowy okres zapłaty; w przypadku maszyn ze względu na ich wartość nie mogą one być od razu spłacone

3. zdobywanie nowych rynków - jeżeli jest gwarancja państwa to jest większy eksport nawet na rynki niepewne

4. badanie rynku, wspieranie badań marketingowych

5. wspieranie państwa eksportu, określonych gałęzi lub usług przed konkurencją na rynku międzynarodowym

Składka nie obciąża eksportera, ale jest doliczona do ceny towarów. Fundusz dewizowy na pokrycie strat jest również doliczony do ceny. Jeżeli eksport jest wspierany przez państwo to do funduszu dochodzi jeszcze składka z budżetu.

Polisa ma charakter gwarancji, iż ewentualne straty wyrówna ubezpieczyciel (uzgodniona jest ona co do rodzaju ryzyk). Jeżeli jest niższy zakres ubezpieczeń to oznacza, że eksporter ponosi większą część ryzyka. Z krajami niestabilnymi gospodarczo, o niskim poziomie intelektualnym to te ryzyka są reasekurowane ponieważ umożliwi to późniejszą wypłatę odszkodowania.

Elementem polisy jest również gwarancja pokrycia strat uzgodnionych w zakresie i czasie gdy przedsiębiorstwo nie ma wpływu na powstanie ryzyka. Odszkodowanie wypłacane jest w dewizach. Jeżeli kontrakt określa walutę, składkę i odszkodowanie w walucie wymienialnej to otrzymuje je w takiej walucie.

Ubezpieczyciel przyjmuje windykację należności. Systemy światowe ubezpieczenia kredytu różnią się między sobą. Ubezp. obejmują nie tylko ubezp. kredytów ale również ubezp. o charakterze ekonomicznym, politycznym np. niedotrzymanie terminu ze względu na wypłacalność importera, nieodebranie towaru. Jeżeli kontrakt zawarty jest w dewizach to polisa obejmuje ryzyko kursowe eksportera jak i importera, ryzyko transferu związane z zapłatą.

Ryzyka zostały podzielone na:

• handlowe - niewykonywanie zobowiązań przez importera zagranicznego (niewypłacalność, nieodebranie towaru, jednostronne rozwiązanie umowy)

• niehandlowe - obejmuje politykę wynikającą z braku dewiz

W różnych systemach ubezpieczeń prowadzone są różne systemy umów. W latach 80-tych i 90-tych nastąpiły duże straty co spowodowało zaostrzenie warunków ubezpieczenia. Wyłączono pewne ryzyka spod umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczenia są prowadzone we wszystkich krajach zachodnich i różnią się:

1. zakresem ryzyka

2. stopą pokrycia

3. rodzajem występowania pojęć.

W niektórych krajach są specjalne organy państwowe zajmujące się tego rodzajem ubezpieczeń np. Anglia, Japonia. W Norwegii i Szwecji są to agencje państwowe, w jeszcze innych powołano korporacje publiczno - prawne (Belgia, Włochy, Kanada).

W 1991 r. powołano w Polsce korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych ale nie spełniała ona wszystkich funkcji.

Wsparcie ubezpieczeń w niektórych krajach są prowadzone przez prywatne zakłady ubezpieczeń, np. Niemcy, Francja, Szwajcaria, Holandia, Austria. W USA tworzone są zrzeszenia zakładów ubezpieczeń z bankami, które zabezpieczają eksportera.

Ubezp. z tamtego roku 1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---