ZARZĄDZANIE FINANSAMI PRZEDSIĘBIORSTW

WYKŁAD 1.

• Jan Śliwa „Zarządzanie finansami przedsiębiorstw - od diagnozy do realizacji” Wyd. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce;

• Andrzej Rutkowski „Zarządzanie Finansami”:

• „Podstawy Zarządzania Finansami”;

• W. Bień, „Zarządzanie Finansami Przedsiębiorstwa”

• L. Szyszko „Finanse Przedsiębiorstw”

• J. Ostaszewski „Jak zarządzać finansami przedsiębiorstwa”.

Definicja:

• Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie jest to sterowanie strumieniami pieniądza w taki sposób, aby osiągnąć właściwe proporcje majątku i kapitału w firmie. Właściwe proporcje to takie, które służyć będą realizacji celu działalności przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej.

• Finalnym celem przedsiębiorstwa w zarządzaniu finansami jest pomnażanie majątku właścicieli. Sprowadza się to zamiaru pomnażania wartości rynkowej przedsiębiorstwa. Wartość rynkowa przedsiębiorstwa to najogólniej rzecz biorąc cała substancja majątkowa zgromadzona w firmie, sprzedana po cenie rynkowej i pomniejszona o wartość rynkową zobowiązań, jakie ciążą na tym majątku (właścicielach firmy zobowiązanych do spłaty zadłużenia).

Operacyjna definicja zarządzania finansami

• Istotą ZFwP jest dążenie do utrzymania płynności firmy, a co za tym idzie do posiadania, pozyskiwania i inwestowania środków pieniężnych i kapitałów.

• Pośrednim sposobem ZFwP jest permanentne podejmowanie decyzji o charakterze inwestycyjnym i finansowym, przy czym decyzje inwestycyjne odpowiadają nam na pytanie, w jakie przedsięwzięcia i w jakiej wysokości powinno przedsiębiorstwo inwestować i decyzje te dotyczą zwykle nabywania aktywów potrzebnych do rozwoju firmy lub lokowania środków finansowych w wybranych obszarach rynku o spodziewanej najwyższej stopie zwrotu.

• Natomiast decyzje finansowe odpowiadają na pytanie skąd i na jakich warunkach pozyskiwać środki finansowe i wiążą się one z wyborem rodzaju wielkości i struktury finansowania.

Decyzje finansowe dzielimy na

• Długoterminowe;

• Krótkoterminowe.

• Decyzje finansowe długoterminowe zwane również strategicznymi, są decyzjami dotyczącymi finansowania rozwoju przedsiębiorstwa o wysokim poziomie ryzyka, o przedziale czasowym znacznie przekraczającym okres 1 roku i to są decyzje, które mają bezpośrednie przełożenie na stan majątkowy przedsiębiorstwa (wzrost wartości aktywów trwałych oraz obrotowych)

• Są to decyzje o charakterze cyrkulacyjnym, mające bezpośrednie znaczenie dla interesów grup właścicieli firmy.

• Natomiast decyzje finansowe krótkoterminowe zwane również decyzjami bieżącymi sprowadzając się głównie do znajomości wartości niezbędnych kapitałów zapotrzebowania na te kapitały oraz sprowadzają się do znajomości kosztów alternatywnych metod finansowania bieżącego funkcjonowania przedsiębiorstwa.

• Decyzje finansowe krótkoterminowe są zwykle podejmowane dla okresów krótszych niż 1 rok a z punktu widzenia operacyjnego zarządzania finansami najczęściej dotyczą przedziałów od 14 dni do 3 miesięcy i określają mobilność przedsiębiorstwa w zakresie pozyskiwania środków finansowych na bieżącą spłatę zaciągniętych zobowiązań.

Istota ZFwP:

Decyzje inwestycyjne

• Aktywa trwałe

• 
  
  
  
  Aktywa obrotowe (bieżące) CASH FLOWS

WARTOŚĆ FIRMY

Decyzje

• Kapitał własny

• 
  
  
  Zobowiązania długoterminowe RYZYKO

• Zobowiązania bieżące

Istnieją również inne spojrzenia na ZFwP, i tak:

• Z punktu widzenia ogniskowania decyzji finansowej możemy mówić o zarządzaniu finansowym deterministycznym, jeżeli dotyczy ono tylko i wyłącznie decyzji finansowych podejmowanych wewnątrz przedsiębiorstwa przy pełnej nad nimi kontroli.

• Zarządzanie finansami o charakterze probabilistycznym dotyczy decyzji finansowych podejmowanych w otoczeniu przedsiębiorstwa, na które przedsiębiorstwo ma wpływ znikomy.

• ZFwP o charakterze strategicznym (zwykle decyzje te dotyczą wszelkiego typu zabezpieczeń przed wpływami konkurencji).

WYKŁAD 2.

• Istnieje również podejście ZFwP, które interpretuje to zarządzanie jako sterowanie 2 podstawowymi obszarami tj. obszarem finansów i obszarem kosztów w przedsiębiorstwie. Finanse należy tutaj rozpatrywać jako zarządzanie przychodami finansowymi oraz zarządzanie podziałem uzyskanych nadwyżek finansowych.

• Oczywiście kierunki rozdysponowania tychże nadwyżek będą decyzjami inwestycyjnymi, natomiast cała sfera kosztów związanych z kreowaniem i podziałem strumieni finansowych oraz z nakładami związanymi z realizacją decyzji inwestycyjnych to jest zarządzanie obszarem kosztów.

• Jednym z wyników ZFwP jest uzyskanie akumulacji finansowej, która jest przecież różnicą między przychodami finansowymi a kosztami uzyskania tych przychodów, czyli dla ZFwP obszar kosztów jest tak samo ważny i strategiczny jak obszar samych finansów.

• Na wszelkich szczeblach zarządzania przedsiębiorstwem tzn. na szczeblu strategicznym, taktycznym oraz operacyjnym podejmowane są zarówno decyzje finansowe jak i inwestycyjne, ale tylko te podejmowane na szczeblu strategicznym mają charakter decyzji finansowych zarządczych. Decyzje finansowe zarządcze pozwalają podjąć szereg rozstrzygnięć w następujących obszarach ZFwP:

1. Planowanie poziomu rentowności - głównie chodzi tu o rentowność sprzedaży, rentowność zysku netto, brutto oraz przede wszystkim poziom rentowności kapitału całkowitego. Ten ostatni wskaźnik jest jednym z głównych narzędzi kadry zarządzającej, pokazujący relacje w strukturze kapitału między źródłami zewnętrznymi i wewnętrznymi finansowania firmy oraz informuje o wiarygodności przedsiębiorstwa wobec poszczególnych grup wierzycieli;

2. Budżetowanie - czyli prognozowanie przepływów strumieni finansowych w stosunku do harmonogramu realizacji inwestycji. Celem tego budżetowania jest dopasowanie miejsc kumulowania się potrzeb gotówkowych inwestycji do spodziewanych wpływów gotówkowych;

3. Zarządzanie gotówką - sprowadza się do 2 funkcji:

• Funkcja 1. to wykorzystanie nadwyżek gotówkowych powstających w trakcie trwania samej inwestycji;

• Funkcja 2. to wykorzystanie wykreowanej gotówki w postaci NPV na koniec całego zadania inwestycyjnego;

• Decyzje inwestycyjne - chodzi tutaj o określenie efektywności finansowej realizowanych inwestycji głównie finansowych, rzeczowych i materialnych;

• Decyzje zakupowe (zaopatrzeniowe) - są to wszystkie działania związane z wprowadzeniem czynników zasobowo-wytwórczych do przedsiębiorstwa. Pamiętać należy również, że do tej grupy zaliczamy również decyzje zakupowe tzw. alternatywne.

• Struktura kapitału - są to wszelkiego typu decyzje określające budowę i kształtowanie właściwej struktury kapitałowej dostosowanej do aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa. Dzisiaj wiemy, że każde przedsiębiorstwo w zależności od sytuacji, w jakiej się znajduje, wymaga innej struktury kapitałowej;

• Koszt kapitału - ma on szczególne dzisiaj znaczenie w sytuacji kiedy na rynku obserwujemy znaczą różnorodność w zakresie dostępu do źródeł finansowania. Warunki uzyskania tych źródeł znacznie się różnią w zależności od tego, kto nam te źródło oferuje. I tak np. kiedy oferentem źródła zewnętrznego jest bank, to w ocenie przedsiębiorstwa będzie przede wszystkim go (czyli bank) interesowała kondycja finansowa firmy z okresu transzy kredytowej, natomiast jeżeli oferentem jest niezależna grupa kapitałowa, to w ocenie przedsiębiorstwa interesuje ich tylko stan gotówki końcowej;

• Polityka dywidend - są to głównie decyzje dotyczące przyszłych wypłat z zysków dla właścicieli przedsiębiorstwa. Rola zarządzającego finansami tutaj jest również bardzo niewdzięczna dlatego, bo przy podziale zysków pieniądze są dzielone zwyczajowo na 3 grupy:

• Wypłaty dywidend z zysków;

• Tzw. zyski zatrzymane;

• Spłaty zobowiązań w danym okresie obrachunkowym (wraz z wszelkimi tytułami podatkowymi).

Nie ma cudów żeby przy tym podziale nie zachodziła kolizja interesów.

9. Zarządzanie podatkami - są to wszelkie decyzje dotyczące przyjętych strategii podatkowych dotyczących wysokości spłat zobowiązań podatkowych, podstaw naliczania zobowiązań podatkowych, kolejności ich wypłat.

10. Łączenie i przejmowanie innych firm - są to wszystkie decyzje finansowe, które łączą się z dokonywanymi lub planowanymi przez przedsiębiorstwo fuzjami kapitałowymi oraz majątkowymi.

• Fuzje majątkowe często mają na celu puszczenie do przedsiębiorstwa partnera kapitałowo silniejszego po to, aby w części przejął finansowanie posiadanego przez przedsiębiorstwo majątku.

• Natomiast fuzje kapitałowe polegają na wpompowywaniu przez jedno przedsiębiorstwo do drugiego strumieni kapitałowych, głównie celem uzyskania

• Sfinansowania wspólnych struktur zadaniowych;

• Wprowadzenia strumienia finansowego do drugiego przedsiębiorstwa w celu uzyskania efektu koniunkturalnego;

• Wycena wartości firmy - są to wszystkie działania zmierzające do ustalenia, ile warta jest nasza firma w danym okresie obrachunkowym, na ile decyzje finansowe podejmowane w mijającym okresie tę wartość podwyższyły, ustabilizowały lub niestety obniżyły.

Na decyzje finansowe zarządcze podejmowane przez firmę wpływ mają następujące czynniki:

• Docelowa struktura kapitału (planowany dopuszczalny poziom zadłużenia firmy);

• Dopasowanie źródeł finansowania do aktywów;

• Poziom stóp procentowych;

• Względne koszty różnych źródeł finansowania;

• Ograniczenia wynikające z poziomu płynności finansowej oraz struktury finansowania;

• Ocena kondycji finansowej firmy oraz perspektyw finansowych;

• Dostępne koszty finansowania (aktualne i perspektywiczne);

• Zabezpieczenia i ubezpieczenia dokonywanych operacji finansowych.

WYKŁAD 3.

1. Założony przez właścicieli poziom zadłużenia określa skalę działania firmy oraz dopuszczalny poziom ryzyka finansowego. Wchodzenie nowych dostawców kapitałów narusza interesy dotychczasowych właścicieli, zmienia układ sił w podejmowaniu decyzji, większa poziom ryzyka finansowego związanego z konieczności obsługi długów.

2. Określone sposób prowadzenia działalności gospodarczej wymaga dysponowania przez firmę niezbędnymi aktywami o charakterze trwałym (budynki, maszyny) i bieżącym (środki pieniężne, zapasy, należności). Charakter aktywny wymusza ___(?)___ finansowania, tj. proporcje udziału środków własnych, kredytu długoterminowego i krótkoterminowego zobowiązań bieżących.

3. Poziom stopy procentowej ma podstawowe znaczenie dla określenia kosztów zewnętrznych, środków finansowych i innych źródeł finansowania. Pamiętajmy, iż stopa procentowa jest podstawą określania przyszłego kosztu kapitału (stóp dyskontowania), które wykorzystujemy do finansowania wszelkich inwestycji finansowanych przez firmę.

4. Stopa procentowa jest wyrazem relacji między ilością kapitału powstającego w obrocie gotówkowym a zgłaszanym na ten kapitał zapotrzebowaniem przez poszczególne grupy inwestorów. Natomiast stopa dyskontowa jest to koszt kapitału skorygowany o poziom ryzyka, wysokość premii za ryzyko oraz warunki określające realizację danego projektu w określonej rzeczywistości.

5. Względne koszty różnych źródeł finansowania określają strukturę finansowania firmy, poziom ryzyka finansowego oraz determinują (patrz stopy dyskontowe) możliwości realizacyjne różnych przedsiębiorstw. Względnie wysokie koszty finansowania eliminują z pola rozważań przedsięwzięcia o niższej efektywności.

6. Dla bezpiecznego działania firmy niezbędne jest utrzymanie właściwego poziomu płynności finansowej. Wyróżniamy 3 podstawowe wskaźniki:

1. I stopnia [środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe];

2. II stopnia [(środki pieniężne + należności) / zobowiązania krótkoterminowe)];

3. III stopnia [(środki obrotowe - rozliczenia międzyokresowe) / zobowiązania krótkoterminowe)];

7. Wymusza to z kolei utrzymanie poziomu rezerw środków pieniężnych dla prawidłowych realizacji transakcji. Ograniczenia płynności finansowej przedsiębiorstwa, wiążą się również z utrzymywanie określonej struktury finansowanie działalności przedsiębiorstwa, a właśnie posiadana struktura firmy finansowa firmy ma bezpośrednie przełożenie na płynność finansową i zdolność płatniczą przedsiębiorstwa.

8. Kondycja i perspektywy rozwojowe firmy determinują dostęp do określonych źródeł finansowania i pozwalają na realizację określonych związków kapitałowych.

9. Dostępne koszty finansowania. Wybór kwoty finansowania wraz z obsługą finansową tych kwot określają dzisiaj skalę działalności firmy. Na rynku kapitałowym oraz kredytowym mamy obecnie dużą ilość zewnętrznych strumieni finansowych o różnym koszcie ich pozyskania i co za tym idzie o różnym oczekiwanym poziomie zwrotów. Źródła te są przeznaczone do finansowania różnych inwestycji, toteż dzisiaj jedną z podstawowych decyzji w przedsiębiorstwie jest decyzja o dopasowaniu właściwego źródła finansującego właściwą inwestycję.

10. Szeroko rozumiane zabezpieczenia o charakterze materialnym (np. środki trwałe, pap. wart.) i niematerialne (kwalifikacje, dotychczasowe sukcesy, reputacja kierownictwa, umożliwiają dostęp do określonych źródeł finansowania i w konsekwencji określają możliwości realizacji różnych zamierzeń rozwojowych. W ramach tego punktu coraz większego znaczenia - w szczególności w kontaktach z partnerami zachodnimi, nabiera ubezpieczenie od gwarancji sprzedaży produktu.

11. Jedną z ciekawszych koncepcji z ZFwP jest koncepcja zarządzani zasobami majątkowymi i kapitałowymi przedsiębiorstwa. Wynika to z faktu potraktowania jako głównego celu, maksymalizowania wartości rynkowej przedsiębiorstwa. A na wartość przedsiębiorstwa wpływają przede wszystkim wartość wykreowanych strumieni finansowych oraz wszystkie wartości zasobowo-wytwórcze, które mają przełożenie na wzrost substancji majątkowej firmy. ZFwP w tym obszarze realizuje się głównie poprzez permanentne sporządzanie 5 podstawowych analiz:

1. Analiza wielkości, struktury i dynamiki majątku;

2. Analiza wykorzystania majątku trwałego i obrotowego;

3. Polityka inwestycyjna (głównie realizacja projektów inwestycyjnych jako wymiana podjętych decyzji inwestycyjnych);

4. Analiza metod i sposobów kreowania wielkości gotówki w firmie;

5. Analizy wskaźnikowe, które pokazują nam od strony bilansowej zasoby firmy i pozwalają na przeprowadzenie pełnej oceny sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa.

12. Następnym podejściem w interpretacji ZFwP jest tzw. podejście kosztowe. Bazuje na wykorzystaniu w teorii finansów modułu finansowego i modułu kosztowego. Dzieje się tak wówczas, jeżeli przedsiębiorstwo nie ma możliwości maksymalizacji wyniku finansowego i chcąc uzyskać jakąkolwiek akumulację dąży do dyscyplinowania kosztów.

WYKŁAD 4.

• Jedną z koncepcji interpretacji ZFwP jest tzw. koncepcja kosztowa. Zakłada ona, iż ZFwP w momencie, kiedy nie ma możliwości kreowania wyniku finansowego poprzez podnoszenie skali przychodów przechodzi bardziej w sferę zarządzania kosztami, tzn. przy wpływach finansowych constans idziemy w kierunku dyscyplinowania kosztów znajdując oszczędności kosztowe. czy też rezerw, kosztowe w poszczególnych grupach kosztów w przedsiębiorstwie jesteśmy w stanie wygospodarować choćby minimalną akumulację finansową np. za utrzymanie/finansowanie kosztów związanych bezpośrednio z funkcjonowaniem firmy. W zakresie poszukiwania rezerw kosztowych operujemy głównie narzędziem w postaci tzw. ośmiorodzajowego rachunku kosztów.

• Pochodną ZFwP jest gospodarka finansowa.

Gospodarkę finansową można rozumieć jako ciągły, odpowiednio zorganizowany proces gromadzenia przychodów i dochodów oraz realizacji wydatków. Określa ona pozycję rynkową przedsiębiorstwa, jego konkurencyjność a także kierunki i możliwości dalszego rozwoju. Nieodłącznym elementem funkcjonowania gospodarki finansowej jest występowanie różnego rodzaju rozliczeń np.

• Pozyskiwanie kapitału własnego i obcego oparte na analizie opłacalności i dostępności źródeł finansowania;

• Wydatki na inwestycje o charakterze finansowym;, rzeczowym

• Zakup surowców;

• Wypłata wynagrodzeń;

• Świadczenia podatkowe

• Przez właściwą gospodarkę finansową rozumiemy sytuację, gdy firma osiąga zysk (gotówkę) na poziomie gwarantującym rozwiązywanie jej bieżących i przyszłych problemów, wykazują przede wszystkim zdolność do terminowego regulowania wszelkich płatności i zobowiązań przeszłych i przyszłych oraz zdolność do prowadzenia działalności inwestycyjnej.

• Zakłada się, iż celem, do którego dąży zarządzanie gospodarką finansową jest osiągnięcie równowagi finansowej. Jest to tylko połowa prawdy, bo tak na prawdę zarządzanie gospodarką sprowadza się cały czas do zarządzania nadwyżkami finansowymi albo deficytem (niedoborem finansowym).

• Istotą zarządzania gospodarką finansową w przedsiębiorstwie jest dążenie do utrzymania płynności finansowej oraz stałego utrzymywania zdolności płatniczych.

Istotą jest również posiadanie, pozyskiwanie i inwestowanie środków pieniężnych i kapitałów (środki pieniężne są wykorzystania bieżącego, kapitał to wartość niegotówkowa).

• Z punktu widzenia obszaru operowania spodarki finansowej w przedsiębiorstwie wyróżniamy obszar:

• Finansów publicznych;

• Ubezpieczeń gospodarczych;

• Rynku kapitałowego;

• Badań rynkowych.

Natomiast przychody podstawowe, które tworzą nam gospodarkę finansową, są wynikiem działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej.

• Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej ukazują kształtowanie się nadwyżki lub niedoboru gotówki z bieżącej działalności przedsiębiorstwa.




Po stronie wpływów mamy:

1. Ze sprzedaży wyrobu towarów i

usług;

2. Z otrzymywanych dywidend;

3. Z otrzymywanych odsetek.

Po stronie wydatków:

1. Na zakup towarów, materiałów i usług;

2. Na wynagrodzenia;

3. Na odprowadzanie podatków i innych

Tytułów obciążeniowych

4. Na zapłatę odsetek.




• Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej wskazują na źródła pozyskiwania kapitału i wydatki poświęcone na jego obsługę - koszty finansowania.




Po stronie wpływów mamy:

1. Ze sprzedaży własnych akcji;

2. Z emisji obligacji;

3. Wpływy z zaciągniętych pożyczek.

Po stronie wydatków:

1. Na wypłatę dywidend;

2. Na wykup własnych papierów

wartościowych i obligacji;

3. Na spłatę zaciągniętych pożyczek.




• Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej prezentuje kierunki wydatkowania i pozyskiwania gotówki z obszaru majątku trwałego.




Po stronie wpływów mamy:

1. Wpływy ze sprzedaży środków trwałych (nieruchomości, maszyn, sprzętu i patentów);

2. Ze sprzedaży obcych akcji i obligacji na rynku wtórnym;

3. Ze spłaty udzielonych pożyczek;

4. Z działalności dywestycyjnej

Po stronie wydatków:

1. Na zakup środków trwałych (nieruchomości,

maszyn, sprzętu i patentów);

2. Na zakup obcych akcji i obligacji na rynku

wtórnym;

3. Na spłatę udzielonych pożyczek.




• Aby określić strukturalne prowadzenie gospodarki finansowej musimy na bieżąco prowadzić sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych (cash-flow) oraz prowadzić projekcje finansowe oparte na przyszłych przepływach gotówkowych. Jeżeli sprawozdanie finansowe pokazuje nam deficyt środków pieniężnych w stosunku do potrzeb, to daje to wówczas podstawę do podjęcia racjonalnych działań w zakresie pozyskiwania obcych środków finansowcy. Typowy rachunek przepływów gotówkowych składa się z 4 elementów:

1. Wpływy i działalności - tutaj wykazujemy przychody ze sprzedaży produktów, przyrost i spadek należności wzrost lub spadek przychodu z przyszłych okresów;

2. Wydatki na działalność. Składają się z:

• kosztów własnych sprzedanych wyrobów pomniejszonych o amortyzację kosztową;

• podatku dochodowego;

• strat nadzwyczajnych;

• stanem produktów;

• stanem zobowiązań;

• stanem zapasów;

• Wydatki finansowe. Składają się z:

• oprocentowania kredytów i pożyczek;

• spłaty kredytów;

• pozostałych kosztów finansowych;

• Wydatki, o których decyduje właściciel firmy. Składają się z:

• wydatków inwestycyjnych;

• wydatków na prace badawczo rozwojowe nie zaliczane do kosztów;

• dywidendy dla udziałowców;

• wypłaty nagród z zysku.

WYKŁAD 5.

• Do oceny poziomu płynności finansowej gospodarki finansowej służą wskaźniki I grupy analitycznej, tzw. wskaźniki oceny poziomu płynności.

• Do grupy wskaźników płynności zaliczamy - w przypadku oceny wymagalnej krótkookresowej płynności (na dziś) - wskaźniki dotyczące środków pieniężnych:




1. WSKAŹNIK I STOPNIA:




zobowiązania pieniężne : zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik jest prawidłowy, jeżeli jego wartość wynosi 1,2 - 1,5.

Gdy < 1,2: absolutny brak środków płynnych w przedsiębiorstwie.

Jest to wskaźnik tzw. mobilności finansowej przedsiębiorstwa.




2. WSKAŹNIK II STOPNIA (WSKAŹNIK SZYBKI):

[środki pieniężne + należności] : zobowiązania krótkoterminowe

Wartość jego jest oceną pozytywną w granicach 1,0 - 1,2.

W warunkach wysokiej inflacji dopuszcza się jego wartość 0,8 - 1,0.

Ocena czasowa 1 - 3 miesięcy.




3. WSKAŹNIK III STOPNIA (WSKAŹNIK BIEŻĄCY):

[środki obrotowe - rozliczenia międzyokresowe] : zobowiązania krótkoterminowe

Oczekiwana wartość tego wskaźnika powinna wynosić 2,0.

Gdy < 2,0: sygnał nadchodzących trudności płatniczych.

Gdy < 1: firma zatraciła wszelkie zdolności w zakresie regulowania długów.

Środki obrotowe = Środki pieniężne + należności + papiery wartościowe + płatności

(rozliczenia) przeszłe.

Okres rozliczania tego wskaźnika: 3 - 6 miesięcy.

• Drugą grupą wskaźników oceniających poziom płynności finansowej są tak samo 3 wskaźniki, ale oparte o wartości finansowe, a nie same środki pieniężne i czasami noszą nazwę makroekonomiczną:

1. WSKAŹNIK BIEŻĄCY:




WG = AB : ZB




W skład AB wchodzą:

• Zapasy prawidłowe;

• Należności zweryfikowane

(należności ogółem minus

należności przeterminowane);

• Rozliczenia międzyokresowe czynne;

• Środki pieniężne.

Natomiast ZB to:

• Zobowiązania ogółem;

• Kredyty krótkoterminowe;

• Raty kapitałowe kredytów

długoterminowych przypadające do spłaty w

ciągu 12 miesięcy;

• Rozliczenia międzyokresowe bierne.




Oczekiwana wartość = 2,0.

Jeżeli <1,5 stanowi o zagrożeniu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Jeżeli >2,0 może to świadczyć o zamrożeniu nadmiernych środków obrotowych

obniżających możliwą do osiągnięcia zyskowność (produktywność) kapitału.




2. WSKAŹNIK SZYBKI:

WS = (AB - Z) : ZB

Z - zapasy

Oczekiwana wartość: 1,0 - 1,2.

Zbyt wysoki poziom tego wskaźnika może oznaczać zgromadzenie zbyt dużej ilości

środków pieniężnych na rachunkach bankowych lub występowanie wysokiego stanu

należności.




3. WSKAŹNIK GOTÓWKOWY (NATYCHMIASTOWEJ WYPŁACALNOŚCI):

WG = G : ZNW

ZNW - zobowiązania natychmiastowej wypłacalności, tylko zobowiązania handlowe do 3

miesięcy.

G (gotówka): są to środki pieniężne + krótkoterminowe papiery wartościowe płynne o

najwyższym stopniu zamiany.

Wskaźnik natychmiastowej wypłacalności obrazuje zdolność do pokrycia zobowiązań

wobec dostawców i pozostałych wierzycieli tylko gotówką.

Za zadowalającą wartość wskaźnika uważa się 0,5 - 1,0.

Zbyt wysoka wartość wskaźnika może świadczyć o nieefektywnym wykorzystaniu zasobów

gotówkowych.

CECHY GOSPODARKI FINANSOWEJ:

1. określa równowagę finansową firmy i zdolność płatniczą w krótkich okresach czasu;

2. aktywizuje rzeczowe procesy gospodarcze i wymusza ich efektywność ekonomiczną;

3. łączy w syntetycznej formie pieniężnej poszczególne sfery działalności przedsiębiorstwa;

4. określa wykorzystanie controllingu finansowego poprzez wskazywanie miejsc powstawania kosztów (tzw. center kosztowych) i kreowania zysków jako pokrycia finansowego miejsc powstawania kosztów;

5. umożliwia ocenę efektywności pracy przedsiębiorstwa w przekroju poszczególnych sfer i wyodrębnionych ekonomicznie komórek organizacyjnych;

6. zabezpiecza środki na przedsięwzięcia bieżące o charakterze odtworzeniowym (restytucyjnym) oraz przedsięwzięcia rozwojowe; określa wymogi efektywnościowe;

7. daje szansę osiągnięcia zysku ale również sygnalizuje o zagrożeniach płynących z otoczenia;

8. określa opłacalność planowanych kierunków ekspansji gospodarczej, zarówno krajowej jak i zagranicznej;

9. stwarza przesłanki do wzrostu dochodów pracowniczych i dla pomnażania majątku właścicieli firmy;

10. warunkuje określony układ stosunków przedsiębiorstwa z otoczeniem rynkowym i instytucjonalnym.

WYKŁAD 6.

Ocena finansowa przedsiębiorstwa.

ZRI: złota reguła inwestycyjna

1. NPV > 0

2. PR = PI = NPV / [-NINV] ≈ S.D.

NPV = ∑DNCF - NINV

NINV = K₀ + K_p1 + K_p2

System ocen finansowych

Wszystkie formuły oceny finansowej możemy zakwalifikować do tzw. kryteriów oceny finansowej. Wyróżniamy 3 główne kryteria oceny:

1. Kryteria główne

Dotyczą one przede wszystkim oceny efektywności finansowej realizowanych projektów inwestycyjnych, kontraktów i umów finansowych. Do kryteriów głównych zaliczamy również wszystkie oceny i wyceny papierów wartościowych, których dysponentem jest przedsiębiorstwo. Do kryteriów głównych zaliczamy wreszcie wszystkie dostępne metody wyceny wartości przedsiębiorstwa.

Do podstawowych narzędzi oceny finansowych wykorzystywanych w kryteriach głównych zaliczamy:

• Algorytm strumienia finansowego cash-flow;

• Nadwyżka finansowa netto (NPV), która jest różnicą między sumą zdyskontowanych strumienie finansowych ∑DNCF a sumą zdyskontowanych nakładów bieżących i przyszłych NINV;

• Poziom rentowności, czyli indeks zyskowności, który jest relacją nadwyżki finansowej do poniesionych nakładów i jego wartość powinna być większa lub równa do stopy granicznej wyznaczonej przez przyjętą do danego rachunku stopę dyskontową;

• Negocjowana stopa dyskontowa NSD;

• Wszystkie metody dotyczące wyceny wartości przedsiębiorstwa a przede wszystkim metoda zdyskontowanych przepływów;

• Wewnętrzna stopa zwrotu, która określa nam spodziewany zwrot inwestycji w momencie, gdy NPV = 0.

• Kryteria ekonomiczne

Ta grupa zawiera przede wszystkim te metody oceny zadania inwestycyjnego, które dotyczą diagnozy okresu bieżącego.

Do metod ekonomicznych zaliczamy przede wszystkim analizy ekonomiczne, analizy finansowe, zestawy wskaźników, oceny bezpieczeństwa ekonomicznego, analiza KRPZ, ocena ryzyka operacji finansowych i inwestycyjnych, sprawozdania finansowe.

3. Kryteria szczegółowe

To przede wszystkim kryteria opisowe. Jest to ocena zgodności tego, co realnie osiągnięto w zadaniu inwestycyjnym w stosunku do założonych wcześniej planów, strategii itd.

Są to przede wszystkim opisy, komentarze, wnioski oraz narzędzia statystyczne.

S - suma wszystkich wpływów.

WYKŁAD 7.

Różnica między płynnością finansową a zdolnością płatniczą - trzeba znać!

Istotą ZF jest dążenie do:

1. utrzymania płynności finansowej firmy;

2. utrzymania zdolności płatniczej krótkookresowej;

3. utrzymania równowagi finansowej między strukturą majątkowo-kapitałową przedsiębiorstwa a zyskownością kapitałów własnych.

• Podstawowym dokumentem finansowym określającym istotę zarządzania jest sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych, które ukazuje nam różnicę między wszelkimi wpływami finansowymi a planowanym preliminarzem wydatków. Sprawozdanie to ukazuje również uzyskaną nadwyżkę środków pieniężnych (również deficyt środków pieniężnych) umożliwiając w ten sposób planowanie przyszłych rentownych inwestycji poprzez zaangażowanie tych środków - czyli dając podstawę do konstrukcji strategii finansowej.

• Podstawą budowy każdej strategii finansowej jest diagnozowanie obecnych i projektowanie przyszłych przepływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej, inwestycyjnej finansowej oraz przy budowie cash-flow również przepływów środków pieniężnych tzw. realnych i z działalności kredytowej.

• Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej ukazuje nam nadwyżkę gotówkową z działalności bieżącej przedsiębiorstwa. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej ukazują nam źródła pozyskiwania kapitału i wydatki związane z jego obsługą (koszty finansowe obsługi zadłużenia, koszty finansowe obsługi wspomagania finansowego).

• Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej wskazują nam źródła pozyskiwania oraz wydatkowania gotówki z obszaru majątku trwałego (np. dywestycje).

• Przepływy środków pieniężnych realne są to uzyskiwane wpływy gotówkowe z odsprzedaży towarów i usług do produkcji których bądź świadczenia których przedsiębiorstwo zostało powołane.

• Przepływy środków pieniężnych z działalności kredytowej polegają na uzyskiwaniu przyrostów gotówkowych w przedsiębiorstwie na bazie pozyskiwanych transz kredytowych. Wyróżniamy dzisiaj tzw. kredyt aktywny i kredyt pasywny w przedsiębiorstwie. Z kredytem aktywnym mamy do czynienia wówczas, jeśli pozyskana transza jest przez przedsiębiorstwo inwestowana a uzyskany z tego tytułu zwrot kapitałowy przewyższa łączną wartość kosztów finansowych związanych z obsługą pozyskanej transzy (raty kapitałowe + odsetkowe). Natomiast w przypadku kredytu pasywnego jest dokładnie odwrotnie.

Sytuacja 1

Sytuacja spotykana rzadko. Charakteryzuje firmy o bardzo wysokiej płynności finansowej na pograniczu paradoksu Weissa. Sytuacja taka może wynikać z potrzeby pełnej mobilności kapitałowej firmy w celu zrealizowania nowego przedsięwzięcia lub przejęcia innej firmy.

Sytuacja 2

Sytuacja nr 2 jest sytuacją ciekawą i może oznaczać, że firma z dodatnich wpływów operacyjnych pokrywa wydatki związane z działalnością inwestycyjną. Bardzo doba sytuacja finansowa firmy powoduje łatwość uzyskania przez tą firmę po atrakcyjnym koszcie zewnętrznych źródeł finansowania (np. kredyt). W takiej sytuacji niedobór w zakresie środków inwestycyjnych firma może pokryć tym tanim kredytem. Tymczasem operacyjne środki bieżące przerzucić w sferę cyrkulacji. Dodatni w tym przypadku przepływ finansowy może świadczyć również o nowej emisji akcji. Zarówno możliwość uzyskania transzy kredytowej jak i nowa emisja akcji świadczyć będą o dużym zaufaniu inwestorów do tej firmy.

Sytuacja 3

W sytuacji nr 3 działalność operacyjna i inwestycyjna daje nam nadwyżkę finansową, natomiast działalność finansowa jest niestety deficytowa. Może to świadczyć np. o procesie restrukturyzacyjnym firmy (restrukturyzacja naprawcza), co wiąże się z natychmiastową wyprzedażą nieprodukcyjnego majątku (dywestycji). Może też sytuacja taka świadczyć o szybkiej konieczności zdobycia dodatkowych środków na spłatę zobowiązań. Przedsiębiorstwo mogło zostać postawione przez bank w sytuacji renegocjacji zobowiązań długookresowych. W sumie sytuacja ta oznacza pojawienie się pewnych symptomów kryzysu finansowego firmy.

Sytuacja 4

Sytuacja ta jest charakterystyczna dla firm o bardzo wysokiej rentowności z działalności operacyjnej gdzie kwota wypracowanego zysku netto pokrywa cele inwestycyjne oraz starcza na regulowanie zobowiązań np. wobec właścicieli i wobec instytucji finansowych. Jednakże wymaga ona stałego monitorowania czy suma ujemnych przepływów z działalności finansowej i inwestycyjnej w długim okresie czasu nie przekroczy wartości przepływów uzyskiwanych z działalności operacyjnej. W dużym stopniu przyszłe funkcjonowanie tej firmy zależy od czasu przewidywanego zwrotu z ponoszonych dzisiaj nakładów inwestycyjnych. Jest to sytuacja typowa dla firm rozwijających się.

Sytuacja 5

W sytuacji nr 5 bieżąca działalność operacyjna jest ujemna i jest finansowana z działalności inwestycyjnej i finansowej. Oznaczać to może z jednej strony sprzedaż rzeczowych lub finansowych składników majątku trwałego, z drugiej zaś może oznaczać również duże zaufanie inwestorów do firmy (instytucji finansowych również), którzy angażują swoje kapitały do tej firmy mimo ujemnego cash-flow (ujemnych przepływów operacyjnych). To właśnie zachowanie inwestorów świadczyć może o tym, że te trudności finansowe mają charakter tymczasowy, bo w opinii tych inwestorów np. działania związane z przekuciem majątku na wyższy poziom technologiczny czy też działania restrukturyzacyjne, czy tez wprowadzanie nowego produktu na rynek będą odbierane pozytywnie. Jest to sytuacja firmy nie bez wyjścia, ale niemniej jednak z bardzo wysokim poziomem ryzyka finansowego.

Sytuacja 6

Sytuacja nr 6 może być sytuacją firmy nowopowstającej i rozwijającej się. W tym przypadku pomysł na firmę jest na tyle wiarygodny i pewny, że przedsiębiorstwo uzyskało finansowanie z zewnątrz w postaci np. kredytu na działalność bieżącą i inwestycyjną. Ale może to być również sytuacja firmy znajdującej się w środku kryzysu, gdzie zabrakło produkcji, gdzie nie ma bieżących wpływów, jest dość wysokie zadłużenie z okresów poprzednich i niestety rozwinięty front inwestycyjny. Teraz w dużym stopniu los tej firmy zależy od zachowania wierzycieli. Jest to przypadek firmy z dużymi problemami finansowymi.

Sytuacja 7

Jest to przypadek firmy z bardzo dużymi kłopotami finansowymi. Bieżąca działalność operacyjna nie generuje pozytywnych finansowym a jednocześnie nadszedł czas spłaty zobowiązań z tytułu zaciągniętych wcześniej kredytów i pożyczek. Firma zdecydowanie szuka ratunku w działaniach dywestycyjnych, czyli w sprzedaży składników majątku. Z punktu widzenia strategii finansowej tej firmy mało prawdopodobne jest radykalne polepszenie tej sytuacji.

Sytuacja 8

Firma mimo ujemnych przepływów z działalności operacyjnej i finansowej prowadzi nada działalność inwestycyjną. Jest to możliwe w sytuacji, kiedy firma we wcześniejszych okresach zgromadziła duże zasoby rezerw gotówkowych. Taka sytuacja jest możliwa w bardzo krótkim okresie czasu. Natomiast najczęściej sytuacja nr 8 dotyczy przedsionka bankructwa.

---