Prawo karne skarbowe - zagadnienia egzaminacyjne - Zagrodnik- egzamin pisemny 3 zagadnienia otwarte.

Zalecana Literatura: Prawo karne skarbowe L.Wilk . J. Zagrodnik;

1 Pojęcie prawa karnego skarbowego i jego podział

Podstawą prawa karnego skarbowego jest Kodeks karny skarbowy (Ustawa z dnia 10.IX. 1999 r. DzU Nr 83 poz. 930 ze zmianami)

Prawo karne skarbowe jest to wyspecjalizowana dyscyplina prawa, ukształtowana na pograniczu prawa karnego, finansowego, administracyjnego i cywilnego.

Prawo to zabezpiecza respektowanie zakazów i nakazów prawa finansowego przy użyciu instrumentów karnych.

Prawo karne skarbowe określa jakie czyny są przestępstwami lub wykroczeniami skarbowymi i ustala zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary i inne środki, a także postępowanie powołanych do tego organów i wykorzystywanie ich rozstrzygnięć.
Zadaniem prawa karnego skarbowego jest prawo karne, ochrona finansów publicznych, budżet państwa, budżet jednostek samorządu terytorialnego. Cechy charakterystyczne prawa karnego skarbowego to wysuwanie na plan pierwszy dążenia do uiszczenia należności publiczno - prawnej przed represją.

[z wykładu nr 1]Prawo KS ( PKS) jest dziedziną szeroko rozumianego prawa karnego wyspecjalizowaną ze względu na podmiot ochrony którym jest interes Skarbu Państwa, JST lub WE, charakteryzującą się szeroko zakrojoną autonomią, zwłaszcza jeśli chodzi o część materialno prawną w stosunku do prawa karnego powszechnego ale zawierającą jednocześnie wiele rozwiązań, które funkcjonują w prawie i procesie karnym powszechnym.

Wyróżnia się główne części:

I-Materialne PKS, które reguluje zasady odpowiedzialności za czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe a także rodzaj kar i innych środków stosowanych w związku z popełnieniem czynów do wskazanej kategorii oraz zasad ich wymierzania( przedawnienie karalności, zatarcie kary)

Ta część jest najważniejsza, jest automatycznie regulowana przez ustawodawcę, który Ją odrębnie reguluje.

II- Procesowe PKS , regulacja dotyczy postępowania (procesu) karno skarbowego rozumianego jako zachowanie sądu oraz innych uczestników postępowania zmierzające przede wszystkim do rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej osoby ściganej za zarzucany jej czyn albo do jej unieważnienia.

III- Wykonawcze PKS, obejmujące regulację postępowania wykonawczego związanego z realizacją kar i innych środków stosowanych w procesie karno skarbowym a przewidziane w części materialno prawnej lub procesowej. Są to:

• przepadek mienia

• umieszczenie w zakładzie leczniczym

• środki zapobiegawcze

• kary na mocy przepisów prawa materialnego

2 Cechy charakterystyczne prawa karnego skarbowego

Analiza interesów państwa SP jest w trzech płaszczyznach:

1. jako podmiot - jako osoba prawna będąca podmiotem prawi o obowiązków,

2. jako przedmiot - tj. pewna masa majątkowa, która nadaje się do oszacowania,

3. ujęcie organizacyjne - które jest bardzo zbieżne, wyodrębnione instytucje materialne bądź lokalne, które tworzą szeroko rozumiany aparat władzy państwowej.

Cechy charakteryzujące materialne PKS :

Cecha nr I

1. Przedmiotem ochrony; w sprawach o przestępstwo i wykroczenia skarbowe jest interes finansowo prawny SK, JST i WE. art. 113/2 KKS-

W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.

§ 2. Nie stosuje się przepisów:

  1)   Kodeksu postępowania karnego dotyczących pokrzywdzonego i mediacji;

  2)   art. 325f Kodeksu postępowania karnego.

§ 3. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe nie stosuje się przepisów:

  1)   Kodeksu postępowania karnego dotyczących środków zapobiegawczych, poszukiwania oskarżonego i listu gończego;

  2)   art. 18 § 1, art. 325c, 400, 562 § 2 i art. 589a-589f, art. 590-607zc, art. 611g-611s oraz art. 615 Kodeksu postępowania karnego.

2. Autonomiczność PKS- istnieje w dwóch płaszczyznach, pojęciowej i normatywnej.

Obydwie wywodzą się z PKS ale oddzielnie.

Pojęciowa - oddzielenie pojęć przestępstwa skarbowego i wykroczenia skarbowego od pojęć przestępstwa lub wykroczenia.

To oddzielenie oznacza w istocie , że Przestępstwo skarbowe nie stanowi kategorii przestępstwa. Przestępstwem skarbowym jest przestępstwo które narusza interes finansowy państwa , JST i WE.

Pojęcie Przestępstwa jest różne od pojęcia przestępstwa skarbowego, nie można ich używać zamiennie dla dzisiejszego aktu prawnego. Dowodem na to jest przepis

Zawarty w KPK, że świadek może uchylić się od składania wypowiedzi jeżeli jego wypowiedzi mogłyby narazić jego lub jego rodzinę na odpowiedzialność karną za popełnione przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

To wyróżnienie świadczy dobitnie o tym ,ze ustawodawca traktuje te pojęcia odrębnie.

Na pojęcie składa się jego treść i zakres pojęcia

- treść czyli zespół cech współ oznaczonych przez daną nazwę

Gdy chodzi o zakres tj. desygnat, desygnatem pojęcia przestępstwa skarbowego jest grupa przestępstw np. grupa przestępstw dewizowych.

Im węższy zakres tym szersza treść pojęcia.

Płaszczyzna normatywna wyraża się w zasadzie w samodzielnym uregulowaniu zasad odpowiedzialności karno skarbowej, kar i środków stosowanych w związku z rozstrzyganiem kwestii tej odpowiedzialności i zasad ich stosowania.

Ta Samodzielność wymaga odniesienia do prawa karnego powszechnego a dokładnie do kodeksu karnego. Jeżeli coś jest samodzielne to w odniesieniu do czegoś jest samodzielne. Ustawodawca jedynie w bardzo wąskim , ograniczonym zakresie przewiduje recepcje na grunt PKS przepisów KK. np czynny żal w KK nie ma przeniesienia do PKS, gdyż w PKS względy etyczne i dobrowolności nie są ważne

Podstawowym aktem prawnym jest kodeks karno skarbowy z dnia 10.09.1999roku, w KK w art. Od 1 do 115 są zawarte ogólne zasady odpowiedzialności, które przeniesione na grunt PKS są zawarte w art. Od 50-53.

Cecha nr II

Blankietowość- blankietowa technika legislacyjna. -Wyraża się, w przyjęciu techniki blankietowej, jeśli chodzi o konstrukcję przepisów polegającej na mniej lub bardziej wyraźnym odesłaniu do treści przepisów innych ustaw.

Cecha nr III- subsydiarność PKS - wyraża się w jego uzupełniającym posiłkowym charakterze w stosunku do norm prawa finansowego.

Nawiązując do podziału norm prawno karnych na sankcjonowane i sankcjonujące można unaocznić ową subsydiarność zaznaczając, że normy sankcjonowane określające powinne zachowania zamieszczone są w przepisach prawa finansowego, podczas gdy normy sankcjonujące przewidujące reakcję na zachowania naruszające normę sankcjonowaną są przewidziane w prawie karnym skarbowym. Np. odsetki, jako zapłata za naruszenie norm prawa finansowego.

Subsydiarność jest specyficzna dla PKS. W PKS określenie normy sankcjonującej jest szersze, Odwołanie to może nastąpić poprzez wyraźne wskazanie przepisu lub grupy przepisów innej ustawy, posłużenie się terminologią, która jest właściwa w innej ustawie przewidującej definicję treści określonych pojęć np. płatnik, podatnik, rezydent, albo też na ogólnym stwierdzeniu, „ kto w brew przepisom ustawy ….”

Hermetyczność - od art. 116 KK- w KPS jest w art. 1-115, ustawodawca otwiera regulacje na przestępstwa innych ustaw.

Część ogólna KKs może mieć zastosowanie wyłącznie do orzekania w kwestii odpowiedzialności za czyny zabronione przewidziane w tym kodeksie.

Hermetyczność jest to jedna z istotnych cech PKS gdyż pozwala ustalić na gruncie PKS , PK penalizację.

PKS jest regulacja zamkniętą co oznacza że przepisy części ogólnej materialnej PKS mogą znaleźć zastosowanie wyłącznie do czynów zabronionych spenalizowanych w kodeksie karno skarbowym

Wprowadzanie kar za nowe czyny powinno być opisane w części szczególnej materialnego PKS ,gdyż dojdzie do głosu otwartość. Art. 116 PK- otwartość stosuje się do innych ustaw, jeżeli je przewiduje KKS.

3 Funkcje prawa karnego skarbowego

Jako historycznie pierwotną w prawie karnym wymienia się funkcję represyjną, zwaną też sprawiedliwościową, ponadto mówi się o funk­cji ochronnej, prewencyjnej (zarówno w aspekcie prewencji ogólnej, jak i szczególnej), gwarancyjnej, wreszcie kompensacyjnej.

1. Funkcja sprawiedliwościowa czy też represyjno-sprawiedliwościowa leży -jak wspomniano - u genezy prawa karnego. Kojarzona jest niekiedy z odwetem. Zastosowanie represji karnej ma zaspokoić poczucie sprawiedliwości zarówno indywidualne (pokrzywdzonego), jak i społeczne.

2. ochronna - ma na celu ochronę interesów finansowych SP, a od 1.05.2004r. także ochronę interesów finansowych Wspólnot Europejskich (w szczególności w zakresie opłat celnych, podatków od osób fizycznych oraz dotacji i subwencji),

3. prewencyjna - wyróżniamy dwie płaszczyzny:

• prewencja indywidualna - ukierunkowana na osobę sprawy polega na odstraszeniu od popełnienia przestępstwa w przyszłości,

• prewencja ogólna (generalna) - jest to odstraszenie ogółu potencjalnych sprawców

• funkcja egzekucyjna- w ramach przepisów KKS są przepisy w których ustawa zawiera przekonanie że SP powinien otrzymać to co otrzymać powinien. W art. 1142 Kodeksu karnego procesowego jest katalog celów procesu KKS- proces powinien być tak prowadzony aby nastąpiło wyrównanie należności dla SP. JST lub WE.

• wychowawcza - to wychowywanie ogółu społeczeństwa za pomocą sankcji karnych orzekanych konkretnie,

• gwarancyjna - występuje na każdym etapie postanowienia w zakresie prawa karno-skarbowego. Zasady:

• w zakresie prawa karnego materialnego - polega na zasadzie, nie ma przestępstwa bez ustawy obowiązującej w chwili popełnienia czynu,

nie ma kary bez ustawy - za każdym razem kara musi być.

Etap postępowania - prawa podejrzanego i oskarżonego na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego:

Prawa:

1. prawo do obrony w ujęciu:

• materialnym - bronienie się osobiście w sposób czynny lub bierny,

• formalno-prawnym - w wyniku korzystania z obrony,

1. prawo do przeglądania akt sprawy - na etapie sądowym,

2. prawo inicjatywy dowodowej,

3. prawo do wniesienia odwołania - skorzystanie z drogi odwoławczej.

Przewaga celu egzekucyjnego czy egzekucyjno-kompensacyjnego nad represją. Ta funkcja wyraża się tym, że w ramach przepisów KKS, prawo KS przede wszystkim powinno zagwarantować wyrównanie uszczerbku finansowo - prawnego SPJST, WE,

4 Podstawowe zasady prawa karnego skarbowego

I.
Podstawowe zasady (przesłanki) odpowiedzialności karnej skarbowej są podobne jak wg kodeksu karnego.
1. Zasada - nullum crimen sine lege - nie ma przestępstwa bez ustawy. Dopełnieniem tej zasady są dyrektywy WE. W myśl tej zasady przestępstwa i wykroczenia skarbowe muszą być określone w akcie prawnym rangi ustawy.

2. zasada nullum crimen sine lege certa- nie ma przestępstwa bez jasnego przepisu.

Przykład” nierzetelne prowadzenie ksiąg jako pojęcie jest szerokie zasada nullum crimen sine lege certa wskazuje że ten zapis powinien być zawężony oraz jasno sprecyzowany.

3. zasada nullum crimen sine lege scripta- nie ma przestępstwa bez prawa zapisanego. Da dyrektywa funkcjonuje w związku z przepisami karnymi o randze ustawy, ale jest wyjątek odnośnie regulacji aktami niższego rzędu, są to blankiety norm prawno finansowych ich trzon jest w ustawie ale dopełnienie jest w rozporządzeniach ministra finansów.

4. zasada lex retro non agit- prawo nie działa wstecz albo zakaz retroaktywności

5. zakaz stosowania analogii na niekorzyść oskarżonego.- odpowiedzialność musi być w ustawie przewidziana wprost i wyraźnie, per analogia jest zabroniona.

6. zasada nullum pena sine lege. Oznacza zę nie można przewidzieć kary przepisem niższej rangi niż ustawa.


II. Zasada winy - Kolejnym warunkiem odpowiedzialności karnej jest możliwość przypisania sprawcy winy w czasie czynu (art.1 3 k.k.s.). Odpowiedzialności KKS podlega ten komu można przypisać wine za popełniony czyn.
Przedstawiona zasada tzw. nullum crimen sine culpa a więc nie ma kary bez winy , została podniesiona do rangi zasady konstytucyjnej .

Wyraźnie z postanowień Konstytucji RP wynika że kara nie może być orzeczona bez stwierdzenia winy w czasie czynu ., inaczej mówiąc jest to zarzucalność niezgodnego z prawem postępowania w sytuacji w której od sprawcy można było oczekiwać przestrzegania porządku.


NIE MA WINY UMYSLNEJ I NIEUMYSLNEJ- JEST WINA. UMYŚLNOŚĆ I NIEUMYŚLNOŚĆ SĄ STRONĄ PODMIOTOWĄ.

III. Zasada odpowiedzialności za czyn. Kodeks Karno Skarbowy przewiduje niezbędne przesłanki przypisania sprawcy winy:
Sprawca musi być dojrzały, czyli musi być w stanie rozpoznać ujemne znaczenie społeczne popełnionego przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
Według Kodeksu taką możliwość mają osoby powyżej 17 roku życia i tylko one mogą podlegać represji karnej.
W chwili popełnienia czynu sprawca musi być poczytalny, a więc wiedzieć co robi i mieć możliwość pokierowania swoim postępowaniem.
Okolicznościami wyłączającymi winę jest choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe lub doznanie innych zakłóceń czynności psychicznych.
Natomiast, jeżeli niepoczytalność jest wywołana nietrzeźwością lub odurzeniem sprawcy, który sam wprawił się w taki stan, nie jest już przesłanką wyłączającą winę w czasie czynu. Taki sprawca ponosi pełną odpowiedzialność.
Sprawca musi mieć możliwość rozpoznania, że dany czyn jest karalny, a przez to bezprawny, sprzeczny z określonymi normami prawnymi.
Sprawca w chwili czynu nie może błędnie ocenić okoliczności wyłączające bezprawność czynu.
Generalnie możliwość przypisania sprawcy winy w czasie czynu sprowadza się do stwierdzenia, że jest on zdatny do poniesienia kary za swój czyn.

IV zasadą odpowiedzialności jest umyślne popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego (art.4 k.k.s.).
Zamiar popełnienia czynu przestępczego:
- bezpośredni: sprawca chce popełnić czyn
- ewentualny: sprawca nie chce popełnić czynu ale przewiduje realną możliwość jego popełnienia i godzi się na to
- quasi- ewentualny: sprawca chce dokonać czynu, ale nie ma pewności co do jego znamion i godzi się na jego zaistnienie .
Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo, przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.

Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
Za działania nieumyślne sprawca może ponieść karę, ale wtedy tylko , gdy kodeks tak stanowi.


V, zasada indywidualnej i osobistej odpowiedzialności za czyn- indywidualna mówi o tym ,że do odpowiedzialności karnej może być postawiony ten kto popełnił przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. To znaczy że tylko ten> wyjątek odpowiedzialność posiłkowa( majątkowa)

Podmiotem może być ten kto wyczerpał znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego zwana tez odpowiedzialnością posiłkową.

Zasada ta wywodzi się z historii gdzie ponoszono odpowiedzialność zbiorową, w dzisiejszych czasach w PK odpowiedzialność zbiorowa jest przewidziana gdy chodzi o udział w bójce o większej konfiguracji osobowej art. 158KK. Nie ma znaczenia czy uczestnik bójki bił mocno czy Sabo odpowiedzialność jest ta sama.

Osobista odpowiedzialność wiążę się z tym że konsekwencje popełnionego przestępstwa lub wykroczenia skarbowego mogą być rozciągnięte tylko wobec jego sprawcy.

Problem gdy chodzi o zapłatę grzywny na gruncie PKS gdyż ta grzywna jest wymierzona nie tylko za wykroczenie ale tez i za przestępstwa.


VI. Zasada humanitaryzmu (art. 12 k.k.s.) głosi, że:
Kary, środki karne oraz inne środki przewidziane w kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.


Sąd wymierza karę, środek karny lub inny środek według swego uznania, w granicach przewidzianych przez kodeks, bacząc, aby ich dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które mają one osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.


W KK Sąd wymierzając karę, środek karny lub inny środek młodocianemu albo nieletniemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.
Na gruncie KKS zasada ta jest mało znana gdyż ustawodawca nakłada grzywnę licząc się z tym ,że zostanie ona ściągnięta tzn, zachodzi funkcja egzekucyjna lub egzekucyjno kompensacyjna. W PK jeżeli sprawca nie uiści grzywny zostaje posłany do więzienia, natomiast w KKS ściąga się ta grzywnę w możliwie dostępny finansowo i czasowo sposób.

VII Zasada odpowiedzialności karnej za czyn społecznie szkodliwy .

Zasadniczym warunkiem odpowiedzialności karnej skarbowej jest uznanie czynu tj. przestępstwa, bądź wykroczenia skarbowego jako społecznie szkodliwego. (art.1 2 k.k.s.).


Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego bierze się pod uwagę:

• rodzaj i charakter zagrożonego lub naruszonego dobra,

• wagę naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego,

• wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej,

• sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego, jak również

• postać zamiaru,

• motywację sprawcy,

• rodzaj naruszonej reguły ostrożności i

• stopień jej naruszenia.
  

Czyn - będący przestępstwem (wykroczeniem) skarbowym musi być społecznie szkodliwy i to w stopniu wyższym niż znikomy.

Nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu każdorazowo zależy od decyzji sądu lub organów dochodzenia wszczynających postępowania karne skarbowe.

5 Obowiązywanie materialnego prawa karnego skarbowego w czasie

Kolejnym warunkiem jest odpowiedni czas popełnienia czynu zabronionego
(art.2 k.k.s.).
Sprawca możne odpowiadać jedynie za czyn zabroniony w chwili jego popełnienia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w czasie orzekania i popełnienia czynu obowiązywały dwie różne ustawy. Organy procesowe stosują wtedy ustawę nową, z zastrzeżeniem, że stosuje się ustawę poprzednio obowiązującą, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
Do odpowiedzialności karnej może zostać pociągnięty sprawca tylko wówczas, o ile czyn, którego się dopuścił, był zabroniony i karalny już w momencie popełnienia.

1. pod względem czasu jest to zasada lex retro non agit- prawo nie działa wstecz ale będzie miała pewne odchylenia.

2. pod względem czasu popełnienia czynu zabronionego to jest to czas w którym miało miejsce zachowanie sprawcy, są to przepisy intertemporalne czyli między czasowe, parę z nich ma zastosowanie na gruncie PKS wyższe niż w KK.”

• Jeżeli w chwili orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie orzekania przestępstwa lub wykroczenia skarbowego to stosuje się nową.

• Ale należy stosować jednak ustawę poprzednio obowiązującą jeżeli jest ona korzystniejsza(względniejsza) dla sprawcy.

Dlaczego tak?- ponieważ ustawodawca przy tworzeniu nowych przepisów kieruje się zasada humanitaryzmu i są one lepsze niż poprzednie i z reguły są też łagodniejsze, z przepisów wynika nakaz podporządkowania się nowej regulacji.

Nie da się wykluczyć ,że w czasie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego obowiązywała łagodniejsza ustawa wówczas stosuje się tę względniejszą. Jak np. stosowana w PKS odnośnie stawek celnych i zawieszeniu tych stawek.

Ustawa poprzednio obowiązująca to taka ,która obowiązywała w czasie popełniania czynu zabronionego ale również każda inna obowiązująca w okresie pomiędzy popełnieniem czynu zabronionego a orzekaniem.

3. Jeżeli według ustawy obowiązującej w chwili orzekania, czyn jest zagrożony karą, której górna granica jest wyższa aniżeli górna granica kary określonej w nowej ustawie, to prawomocnie orzeczoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dany czyn w nowej ustawie.

4. Jeżeli według nowej ustawy czyn nie jest już zabroniony pod groźbą kary, to skazanie ulega zatarciu z mocy prawa (chodzi o pełną depenalizację)

Kolejne uregulowania:=Trzy pozostałe reguły dotycz:

- sytuacji w których do zmiany stanu prawnego dochodzi po wydaniu wyroku, który posiada atrybut prawomocności.

1. Prawomocność: Formalna i materialna.

Formalna- niepodważalność orzeczeń, wśród których są wyroki i postanowienia za pomocą zwyczajnych środków odwoławczych, są nimi :zażalenia, apelacje, lub wyczerpano tok instancji.

Materialna- jest to druga strona prawomocności formalnej i wiąże się z zakresem nebis in idem, czyli nie dwa razy to samo, co oznacza, że nie można dwa razy prowadzić postepowania przeciwko tej samej osobie o ten sam czyn, ani nie można kontynuować takiego procesu.

Przepisy intertemporalne wiążą się ze zmianą ustawy, z tym ,że kara w PKS w starej ustawie jest wyższa niż w nowych przepisach.(KK art4,2)

II reguła intertemporalna - to sytuacja gdy za określony czyn nie przewiduje się pozbawienia wolności i wtedy tę wcześniej prawomocnie wymierzoną karę zamienia się na kare grzywny lub ograniczenia wolności przeliczając ją na stawki dzienne, 1 dzień pozb.wolności = 2 stawki dzienne grzywny,(1-do 2 m-cy, ograniczenia 30- 36 stawek dziennych kary grzywny.)

III reguła intertemporalna- gdy wg. Nowej ustawy czyn nie jest zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

Gdy do zatarcia dochodzi też na mocy zmiany czynu, , treść przepisu mówi o zupełnej niekaralności gdy czyn został zdepenalizowany tj: za ten czyn nie ma kary w nowej ustawie.


Reasumując odpowiedzialności karnej skarbowej podlega tylko taka osoba, której w czasie czynu można przypisać winę, nie zachodzą okoliczności wyłączające odpowiedzialność, popełniony czyn jest zabroniony w czasie jego popełnienia, a zachowanie sprawcy jest umyślne.
Odpowiedzialność karną skarbową ponoszą wyłącznie osoby fizyczne, żadne inne natomiast podmioty zbiorowe (osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej) odpowiedzialności karnej nie ponoszą.

Odpowiada tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat, chyba że przepis ustawy stanowi inaczej.

Czyn sprawcy, aby stanowił przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, musi być bezprawny, czyli sprzeczny z obowiązującym porządkiem prawnym. Przestępstwo (wykroczenie) skarbowe jest ponadto zachowaniem karalnym, to znaczy zabronionym pod groźbą kary

Niektóre czyny są popełnione czynem ciągłym np.: nieoznaczenie produkcji znakami akcyzy, przez kilka dni- rozciągnięte w czasie. Wtedy za popełnienia czas przestępstwa określa się okres rozpięty: od- do, ostatni moment zachowania.

Art. 2 kks- niedopuszczalne jest stosowanie częściowo ustawy nowej i starej. Trzeba określić i stosować albo nową albo starą ustawę.

Może to być również ustawa pośrednia- ta która obowiązywała w czasie między starą i nową. Jeżeli za dane zachowanie wcześniej była wyższa kara, a po zmianie ustawodawstwa kara jest niższa to tą karę wcześniej orzeczoną obniża się do górnej granicy kary przewidzianej w nowym ustawodawstwie ( do aktualnej)

Jeżeli za dany czyn przewidziany jest środek karny, którego w nowych przepisach nie ma to się go nie wykonuje

Jeżeli za czyn została wymierzona wcześniej kara pozbawienia wolności a teraz grozi tylko grzywna to zmienia się na grzywnę w relacji 1:2 ( jeden dzień pozbawienia wolności odpowiada dwóm stawkom dziennym grzywny)

Kiedy dane zachowanie, które do tej pory było uważane za naganne a według nowej ustawy zostało odpenalizowane ( nie podlega karze) to, gdy mamy wyrok za taki czyn to nie powinien zostać wdrożony do wykonania, jeżeli jest już wykonywany to jego wykonanie powinno być wstrzymane a jeżeli kara już została wymierzona to należy dokonać zatarcie skazania

6 Obowiązywanie materialnego prawa karnego skarbowego w miejscu

Przepisy tego kodeksu, jurysdykcja polskich sądów przysługuje wtedy kiedy czyn został popełniony na terytorium Polski, a także na polskim statku wodnym i powietrznym art. 3 p 2

Nie ma obowiązku ograniczenia się do jednego punktu.

1.Reguła - dotyczy miejsca popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego - należy rozumieć gdzie sprawca działał lub zaniechała działania albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego wystąpił lub wg zamiaru sprawcy maiła wystąpić. Definicja ta opiera się na teorii wszędobylstwa czynu zabronionego, gdyż może być więcej niż jedno miejsce popełnienia czynu zabronionego.

2 reguła - Przepisy KKS stosujemy do czynów zabronionych popełnionych na terytorium RP jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym chyba ,że wskazana ustawa wskazuje inaczej.

W tej definicji mieszczą się dwie zasady:

• Zasada terytorialności

• Zasada bandery

Regulacja uzupełniająca - , która wiąże się z zasadą bezwzględną nieograniczoną czy przedmiotową nieograniczoną - przepisy KKS stosuje się niezależnie od terytorium obywatelstwa sprawcy do przestępstw popełnianych na terytorium obcych państw jeżeli naruszają lub godzą istotny interes Skarbu państwa polskiego.

Inne regulacje są związane z ochroną budżetu WE i grupa przestępstw obejmująca subwencje, dotacje, cło zasady obrotu, gospodarczego.

Terytorium RP jest to obszar wydzielony granicami lądowymi , morskimi , a także granicą powietrzną. 12 mil morskiej - to obszar RP , 90 km powietrznej a w dół bez ograniczeń

Terytorium innego państwa - jest to reguła wyjątkowa , jednakże na szczególny interes ,obywatel polski lub cudzoziemiec będzie odpowiadał za przestępstwo jeżeli godzi ono istotne interesy państwa polskiego , wówczas miejscem jest miejsce każdego innego państwa. W zakresie od strony budżetu wspólnotowego UE miejscem czynu zabronionego może być miejsce innego państwa.

Immunitet dyplomatyczny- jeżeli danego czynu dopuści się osoba korzystająca z tego immunitetu to nie można jej pociągnąć do odpowiedzialności w naszym kraju, jedynie można ją uznać za osobę niepożądaną i dać czas 48 godzin na opuszczenie kraju a jeżeli w tym czasie nie opuści to immunitet przestaje działać. Wtedy można ją pociągnąć do odpowiedzialności. Jeżeli powróci do swojego kraju to od jego władz zależy czy zostanie tam pociągnięty do odpowiedzialności. Może też państwo zrzec się immunitetu i wtedy ta osoba może zostać do odpowiedzialności ( co raczej się nie zdarza).

KKS przewiduje szereg teorii :

• teoria wszędobylska - miejscem jest terytorium RP lub w wyjątkowych przypadkach terytorium innego państwa art. 3 KKS

• teoria wielomiejska

Zgodnie z zasadą pierwszeństwa właściwy będzie sąd w którego okręgu najpierw wszczęto postępowanie przygotowawcze art. 31 § 3 KPK w związku z art. 113 KKS.

.

Ważny interes Państwa Polskiego art. 53 § 2 mamy doczynienia wtedy , kiedy szkoda bądź narażenie na uszczuplenie wynosi co najmniej 10 krotność wielkiej wartości.

Wielka wartość art. 53 § 16 - jest to 1000 krotność najniższego miesięcznego wynagrodzenia

Postępowanie w stosunku co do nieobecnych art. 173 - 177 KKS

7 Pojęcie odpowiedzialności karnej skarbowej

Kluczowe pytanie wiąże się z ustaleniem czy odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia skarbowe to odpowiedzialność tego samego rodzaju? Wątpliwości nie budzi fakt, że odpowiedzialność za przestępstwa skarbowe jest odpowiedzialnością karną.

Istota problemu sprowadza się do pytania czy taką odpowiedzialnością jest odpowiedzialność za wykroczenia skarbowe? TAK, to również odpowiedzialność karna (karno-skarbowa).

Przestępstwa skarbowe to czyn człowieka,(nie podmiotu zbiorowego) zabroniony regulowany przepisami ale za wykroczenie skarbowe ustawa nie przewiduje kary .

Inny punkt widzenia oparty na innych przepisach KKS, i one wskazują, że za wykroczenie skarbowe jest odpowiedzialność karno skarbowa, ponieważ część ogólna jest wspólna dla przestępstw i wykroczeń. Zasadniczym argumentem przemawiającym za tym, że odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe jest odpowiedzialnością karna jest ten który odwołuje się do wspólnych dla przestępstw i wykroczeń skarbowych zasad odpowiedzialności za czyn zabroniony.

2. Drugi argument wiąże się z charakterem czynów zabronionych w prawie karnym skarbowym, które przyjmują w zdecydowanej większości przypadków postać czynów przepołowionych, przyjmujących te same znamiona ogólne, jeśli chodzi o przestępstwa i wykroczenia skarbowe danego typu a oddzielonych jedynie przy pomocy kryterium ustawowego progu czy małej wagi czynu.

Konsekwencja popełnionych czynów zabronionych są kary lub środki karne.

Przestępstwa skarbowe=odpowiedzialność karna

Wykroczenia skarbowe= odpowiedzialność o charakterze karnym.

Czyn zabroniony- jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie.

Nie będzie czynu zabronionego kiedy jest popełniony pod wpływem przymusu psychicznego nieodpornego lub zachowanie mimo woli.

Przymus psychiczny- wywieranie presji na psychikę po to, by dana osoba wyraziła swoją wolę tak jak my chcemy. Przymus psychiczny może odbywać się za pomocą siły fizycznej lub przez szantaż, działanie typowo psychiczne, wywieranie wpływu poprzez działanie fizycznej siły

Czyn- formy:

- aktywna- działanie

- bierne- zaniechanie

Za zaniechanie może odpowiadać tylko ten na którym ciąży prawny obowiązek do działania ( np.: przepisy prawa, orzeczenie sądu)

Odpowiedzialność - za p-stwa i wykroczenia karno-skarbowe jest sprzężone. Społeczna szkodliwość musi być większa w stopniu wyższym niż znikomym. Nie można pociągnąć do odpowiedzialności za czyn, który podpada pod znamiona ustawy, ale stopień szkodliwości jest mniejszy niż znikomy ( nie można karać za czyny błache)

Odpowiedzialność jest sprężona z winą - nie można pociągnąć do odpowiedzialności z powodu braku winy. Bez winy nie ma odpowiedzialności, chodzi o wymagany rodzaj winy.

8 Odpowiedzialność posiłkowa

Jest to trzeci specyficzny rodzaj odpowiedzialności.

Jej sens wyraża się w tym ,że osobę Fizyczną , osobę prawną JO nie posiadająca osobowości prawnej , czyni się odpowiedzialną posiłkowo za karę grzywny wymierzoną sprawcy lub nałożony na niego środek karny w postaci ściągnięcia równowartości , przepadku przedmiotu jeśli sprawca działał w zastępstwie takiej osoby lub jednostki w charakterze zarządcy, pełnomocnika, pracownika lub w jakimkolwiek innym charakterze a osoba ta lub JO odniosła lub mogła korzyści majątkową z przestępstwa skarbowego.

1. Jest ograniczona (Dotyczy) do przestępstw skarbowych.

2. Ma charakter obligatoryjny.

3. Za co? za nałożoną grzywnę lub równowartość przedmiotu do przepadku

Jest to odpowiedzialność na podstawie norm prawa materialnego natomiast stwierdza się ją na podstawie norm procesowych.

Istota tej instytucji sprowadza się do „przerzucenia" odpowiedzialności za wykonanie kary majątkowej ze sprawcy czynu na inny podmiot, pozostający ze sprawcą w określonych relacjach.

Posiada charakter osobisty i indywidualny w tym sensie, że jeżeli odpowiedzialny posiłkowo jest osobą fizyczną, to odpowiedzialność ta nie przechodzi na spadkobierców w przypadku śmierci osoby odpowiedzialnej posiłkowo.

Dlatego nie obciąża ona spadku po odpowiedzialnym posił­kowo, czyli wygasa ze śmiercią odpowiedzialnego posiłkowo (jeśli był, on osobą fizyczną), natomiast nie wygasa w razie śmierci sprawcy skazanego po uprawomocnieniu się orzeczenia oraz jeżeli kary grzywny lub środka karnego ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów nie wykonano z powodu nieobecności skazanego w kraju.

Jednostek budżetowych nie pociąga się do odpowiedzialności posiłkowej.

Są dwie oceny :

wg Wilka - jest to odpowiedzialność o charakterze cywilnoprawnym majątkowym.

Wg. Zagrodnika - jest to odpowiedzialność o charakterze karnym

Ważne jest to, że odpowiedzialny posiłkowo jest głownie odpowiedzialny.

Może być tak, że istnieje obowiązek do pociągnięcia , organ widzi odpowiedzialność posiłkową , następuje wydanie wyroku i nałożenie odpowiedzialności posiłkowej.

• Odpowiedzialny posiłkowo czyli ten , na którego nałożono odpowiedzialność posiłkowa w czasie procesu który ma zapłacić już

• Pociągnięty posiłkowo czyli ten , kto jest zagrożony nałożeniem tej odpowiedzialności.

To znaczy ,że najpierw trzeba wezwać sprawcę do zapłaty a jeżeli nie zapłaci sięga się w drodze egzekucji, a dopiero po nieskutecznej egzekucji sięga się do odpowiedzialności materialnej.

Pociągniecie do odpowiedzialności posiłkowej w toku postepowania procesowego a nawet jej nałożenie w jego rezultacie nie oznacza jeszcze obciążenia z tytułu kary grzywny wymierzonej sprawcy majątku odpowiedzialnego posiłkowo, nastąpi wówczas gdy skazany grzywny nie uiści i nie będzie można ściągnąć w drodze egzekucji.

W związku z tym ,ze grzywnę spłaca odpowiedzialny posiłkowo można określić liczbę stawek dziennych grzywny, które są zależne od szkodliwości społecznej czynu, można zmienić wysokość dziennej stawki.

W przypadku nałożenia odpowiedzialności posiłkowej, sąd ustalając wysokość stawki dziennej grzywny, bierze pod uwagę sytuację majątkową, dochody i możliwości zarobkowe odpowiedzialnego posiłkowo.

9 Kryteria podziału czynów zabronionych na przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

KONTRAWENCJONALIZACJA: inaczej depenalizacja częściowa (przeniesienie czynności z kategorii przestępstwa do kategorii wykroczenia.)

Termin ten służy do wskazania kryteriów kwalifikacji czynów zabronionych, jako wykroczenia skarbowe. Jednocześnie pozwala na wytyczenie granicy pomiędzy przestępstwami skarbowymi i wykroczeniami skarbowymi. Nullum crimen nulla contraventio sine lege.

1. Podstawowym kryterium decydującym o kwalifikacji danego czynu jako wykroczenia skarbowego jest ustawowy próg, odpowiadający pięciokrotności minimalnego miesięcznego wynagrodzenia. Oznacza to , że Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony, który skutkuje uszczupleniem lub narażeniem na uszczuplenie należności publiczno-prawnej nie przekraczającej wskazanego progu, albo w związku z którym wartość przedmiotu czynu również tego progu nie przekracza.

2. Drugie kryterium to kryterium małej wagi czynu.

Według tego kryterium wykroczeniami skarbowymi są takie czyny zabronione, które na podstawie kryteriów podmiotowych i przedmiotowych wykazują niski stopień społecznej szkodliwości i jednocześnie nie zostały popełnione w wyniku rażącego lekceważenia obowiązujących przepisów finansowych lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach,

Ponadto czyny zabronione, co do , których wartość czynu nie przekracza kwoty wartości czyli 200-krotność miesięcznego minimalnego wynagrodzenia, a zostały popełnione z pobudek zasługujących na uwzględnienie.

Art1. 2. Nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma, bywa utożsamiana z nieznaczną społeczną szkodliwością , musi być ona wyższa niż znikoma.

Niska społeczna szkodliwość czynu może być utożsamiana ze społeczną szkodliwością czynu , która jest nieznaczna i bywa utożsamiana, Nieznaczna społeczna szkodliwość czynu to nie to samo co nie jest znaczna szkodliwość czynu.

Nie jest znaczna odnosi się do procesu skarbowego.

Niska =nieznaczna = wykroczenia.

Elementy przedmiotowe decydujące o społecznej szkodliwości czynu:

• Rodzaj i Charakter dobra naruszonego

• Waga naruszonego obowiązku finansowego

• Wysokość uszczuplenia należności publiczno prawnej

• Sposób i okoliczności popełnienia czynu

Ustawodawca mówi, że o niskiej szkodliwości czynu decydują elementy podmiotowe i przedmiotowe, z tym, że ustawodawca określając kryteria społecznej szkodliwości, wskazujące w pierwszej kolejności elementy przedmiotowe, a następnie:

• postać zamiaru,

• naruszone reguły ostrożności ,

• motywacja sprawcy ,

• rodzaj i stopień naruszenia ostrożności.

Podsumowanie: częściej będą występować i większe znaczenie maja elementy przedmiotowe ale trzeba brać też elementy podmiotowe.

Stopnie społecznej szkodliwości czynu:

• Znikoma - nie ma ani przestępstwa ani wykroczenia skarbowego

• Niski- nieznaczny- kryterium współdecydujące o bycie wykroczenia skarbowego,

• Nie jest znaczna ≠ jest nieznaczna- stanowi przesłankę warunkowego uznania postepowania karno skarbowego i odnosi się do przestępstw skarbowych

Na ocenę społecznej szkodliwości czynu składają się zarówno elementy przedmiotowe do których nalezą:

• Rodzaj i charakter naruszonego dobra

• Waga naruszonego obowiązku finansowego

• Wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej

• Sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego

Oraz elementy podmiotowe do których należą:

• Postać zamiaru

• Motywacja sprawcy

• Rodzaj naruszonej przez sprawcę reguł ostrożności

• Stopień jej naruszenia

W sensie abstrakcyjnym kryteria te maja charakter równoważny na obszarze prawa karno skarbowego.

Społeczna szkodliwość jest materialnym elementem czynu zabronionego nieodzownym do tego, aby przyjąć popełnienie przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

1. obowiązek umorzenia przestępstwa karnego lub odmowy jego wszczęcia jeżeli nie zostało jeszcze wszczęte.

2. Ocena społecznej szkodliwości należy do sądu

3. Ustawodawca decyduje co jest czynem społecznie szkodliwym w stopniu wyższym niż znikomym w konkretnych wypadkach czyn ten nie będzie społecznie szkodliwy i trzeba umorzyć postepowanie.

Winę trzeba wykazać w każdym procesie.

Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Inne elementy PKS to:

10 Pojęcie czynu w prawie karnym skarbowym

Charakterystyka czynu:

czyn człowieka (zachowanie):

ruchy refleksyjne człowieka (padaczka),

brak aktywności z punktu widzenia człowieka bądź zaburzeń (atak serca),

ciało człowieka jest bezwładną masą,

czyn karalny,

czyn bezprawny tzn czyn, który jest sprzeczny z jakąkolwiek normą prawną,

czyn karygodny - jest społecznie szkodliwy.

Czyn - to uzewnętrznione zachowanie człowieka , które realizuje się poprzez działanie bądź zaniechanie . Jeżeli to zachowanie wypełnia normy przepisy prawa KKS wówczas będziemy mieli do czynienia z przestępstwem skarbowym bądź wykroczeniem .

Zachowanie jako element czynu zabronionego w prawie karnym skarbowym.

Art53.1. Czynem zabronionyn jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Pojęcie zachowania obejmuje zarówno działanie jak i zaniechanie. Mieści się w tym również utrzymywanie pewnego stanu rzeczy np. przechowywania znaków akcyzy bez zezwolenia.

Przez Zachowanie człowieka - należy rozumieć uzewnętrznienie jego woli wewnętrznej.

Vis compulsiva- przymus względny np. napad na bank, kasjer wydający pieniądze nie zostanie ukarany ale czyn zabroniony kasjer popełnia.

Skutki i jego eksplikcje. - skutkiem jest określona zmiana w świecie zewnętrznym oderwana od samego zachowania się sprawcy.

Nie ulega wątpliwości, że skutkiem w podanym znaczeniu jest uszczuplenie należności publiczno-prawnej.

Problem powstaje w przypadku narażenia na uszczuplenie należności publiczno-prawnej.

Należność publiczno prawna jest na 3sposoby,

1. Należność SP i JST związana z podatkiem

2. Należność SP i JST z dotacji lub subwencji.

3. Należność SP i JST z cła.

Podatek stanowi przychód WE lub pomiotów działających w ich imieniu.

Po przez Uszczuplenie należności publiczno-prawnej - rozumie się określoną kwotowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia określony podmiot uchylił się, w wyniku czego rzeczywiście uszczerbek nastąpił.

Po przez Narażenie uszczuplenia należności publiczno-prawnej - należy rozumieć sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa uszczerbku finansowo-prawnego, co oznacza, że uszczerbek taki jest wysoce prawdopodobny choć nie musi rzeczywiście nastąpić.

Na gruncie KK narażenie nie występuje, gdyż dobro prawne uszczuplone podlega cenie orzecznictwa.

Dlatego ustawodawca wprowadził instytucje ustawodawstwa instytucję narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnej, ponieważ w PKS większość czynów zabronionych wynika z narażenia na uszczuplenie.

W PKS jako znamię większości typów czynu zabronionego występuje narażenie. Przyjmuje się ,że gdy dochodzi do naruszenia to jest ona zauważalna i wtedy występuje obostrzenie kary.

Narażenie na uszczuplenie powoduje również zmianę w świecie zewnętrznym oderwanym od zachowania się sprawcy, a zatem jest skutkiem czynu zabronionego.

Przykład: bójka lub pobicie; w KK-156/1 narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia , dalej 158/2i3 -jeśli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć lub uszczerbek na zdrowiu to odpowiedzialność jest do 10 lat.

Następstwo jest podobne do skutku ale następuje dopiero po zrealizowaniu znamion typu podstawowego.

Te przestępstwa które spełniają znamienne skutkiem nazywamy materialnymi lub skutkowymi.

Kumulatywna kwalifikacja prawna ma miejsce wówczas , gdy jedno zachowanie człowieka wypełnia znamiona kilka przepisów ustawy ( 6 KKS ) . W takiej sytuacji sąd skazuje sprawcę za jedno przestępstwo ale na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów , natomiast sąd wymierza karę na podstawie przepisu przewidującego karę najsurowszą , jeżeli zdarzy się tak , że wszystkie zbiegające się czyny są zagrożone takimi samymi karami to skazanie sprawcy następuje z przepisu którego znamiona najbardziej charakteryzują zachowanie się sprawcy.

CZYN CIĄGŁY- ( 6 $ 2 KKS ) zachodzi wówczas , gdy sprawca dopuści się 2 lub więcej zachowań podjętych w krótkich odstępach czasu z góry powziętym zamiarem do wszystkich swoich zachowań. Znamiona czynu :

• dopuszcza się 2 lub więcej przestępstw

• z góry powzięty zamiar ( zamiar odnosi się do wszystkich zachowań )

• krótki odstęp czasu ( kilku miesięczny okres czasu )

Konsekwencją przyjęcia konstrukcji czynu ciągłego :

• będzie to , że w razie zmiany ustawy w trakcie realizacji czynu do jego zachowania będziemy stosowali nową ustawę

• jeżeli choć jedno z zachowań sprawcy zostało popełnione pod rządami ustawy to wówczas nie będzie istniała możliwość zastosowania amnestii bądź abolicji

• okres przedawnienia liczy się od ostatniego zachowania sprawcy objętego znamieniem ciągłości.

CIĄG PRZESTĘPSTW - ( art. 37 $ 1 pkt.3 zawiera definicję ). Znamiona :

• sprawca dopuszcza się przestępstw w podobny sposób

• nie długi odstęp czasu

• przestępstwa muszą być popełnione pod wpływem ciągle ponawianego zamiaru

• przestępstwa popełniane przez sprawcę muszą być regulowane przez tę samą normę

• ciągiem mogą być objęte tylko te czyny , które sprawca dopuścił się zanim zapadł pierwszy wyrok chociażby nieprawomocny

Różnice między czynem ciągłym a ciągiem przestępstw :

• w ramach czynu ciągłego sprawca nie musi dopuszczać się przestępstwa , a może dopuszczać się wykroczeń, które będą składały się na przestępstwa. Z kolei w ramach ciągu przestępstw każde zachowanie się sprawcy jest przestępstwem.

• w ramach czynu ciągłego sprawca cechuje się zamiarem z góry powziętym do wszystkich zachowań . W ramach ciągu przestępstw zamiar jest ponawiany do każdego przestępstwa .

• co do krótkiego odstępu czasu jest to okres do kilku miesięcy

• czyn ciągły nie skutkuje obostrzeniem kary , natomiast ciąg przestępstw skutkuje przesłanką nadzwyczajnego obostrzenia kary ( art. 37 $ 1 pkt. 3 w związku z zasadami art. 38 )

Ciąg przestępstw jest to odmiana realnego zbiegu przestępstw

Czyn zabroniony na gruncie kodeksu karno-skarbowego przybiera postać:

przestępstwa skarbowego - art. 53 § 2 - jest czyn zabroniony, zagrożony karą grzywny, ograniczenia bądź pozbawienia wolności, który cechuje się społeczną szkodliwością w stopniu wyższym, niż znikomym,

wykroczenia skarbowego - art. 53 § 26 kodeksu karno-skarbowego - mamy do czynienia, gdy sprawca się dopuszcza czynu zabronionego, który jest zagrożony:karą grzywny,

w następstwie jego popełnienia następuje uszczuplenie bądź narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej w wysokości nie przekraczającej 5 - krotności minimalnego wynagrodzenia (5x936zł).

11 Materialny element przestępstwa skarbowego i wykroczenia skarbowego (społeczna szkodliwość czynu)

Społeczna szkodliwość czynu stanowi element decydujący o kwalifikacji określonego zachowania w kategoriach przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

prócz tego, że jest ona elementem definicji odpowiedzialności za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe ustawodawca niejako dodatkowo podkreśla w art. 1 kks, że nie stanowi przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

Przepis ten w istocie zawiera klauzulę generalną społecznej szkodliwości czynu.

W zasadzie o tym, że czyn jest społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy decyduje ustawodawca poprzez jego penalizację w kks.

Rzeczowa klauzula generalna stanowi swoistą klauzulę bezpieczeństwa w sytuacjach, w których czyn zabroniony in genere społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy w konkretnej sytuacji (wypadku) będzie przedstawiał znikomą społeczną szkodliwość.

Są dwie klauzule generalne:

- społeczna szkodliwość czynu

- wina

Jaka jest różnica między tymi dwiema klauzulami.

Społeczna szkodliwość jest w istocie założona przez samego ustawodawcę.

Wina musi być zamieszczona w wyroku np. „każdy inny mógł przestrzegać...jednocześnie od sprawy można było...a zatem można mu zarzucić...”

Uzasadnienie musimy czynić wtedy gdy uznajemy, że społeczna szkodliwość czynu ma charakter znikomy ponieważ wtedy umarzamy postępowanie, TO Wtedy musimy to uzasadnić.

Do części materialno prawnej należy ocena społecznej szkodliwości czynu - znikoma czy wyższa.

O społecznej szkodliwości czynu decydują zarówno element przedmiotowe do jakich można zaliczyć:

rodzaj i charakter naruszonego dobra prawnego,

wagę naruszonego obowiązku finansowo prawnego,

wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publiczno prawnej,

sposób i okoliczności popełnienia czynu

oraz elementy podmiotowe do których należy:

postać zamiaru,

motywacja sprawcy,

rodzaj naruszonej reguły ostrożności i

stopień jej naruszenia.

Nie ma żadnych wątpliwości, że zarówno elementy podmiotowe jak i przedmiotowe wyznaczają charakter społecznej szkodliwości czynu na gruncie kks.

Społeczna szkodliwość czynu jest kategorią stopniowalną co wynika nawet z brzmienia ustawy.

W przypadku znikomej społecznej szkodliwości czynu czyn zabroniony nie stanowi przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Konsekwencją tego faktu jest obowiązek umorzenia postępowania w myśl art. 17§ 1 pkt 3 kpk w związku z art. 113 § 1 kks.

Przesłanki procesowe - są to stany warunkujące dopuszczalność procesu karnego skarbowego w myśl przepisów prawa karnego skarbowego.

(egzamin - pojęcie immunitetu, podział na materialne i procesowe; trwałe i nietrwałe; procesowe i bezwzględne).

Obok znikomej społecznej szkodliwości czynu ustawodawca operuje pojęciem niskiej społecznej szkodliwości czynu odnosząc je do wykroczeń skarbowych.

(pytanie - kryteria podziału czynów zabronionych-pojęcie kontrawencjonalizacji)

Podstawowym kryterium oddzielającym wykroczenia skarbowe od przestępstw skarbowych jest tzw. próg ustawowy odpowiadający 5 krotności minimalnego miesięcznego wynagrodzenia z tym jednak zastrzeżeniem, że czyn zabroniony nie może stanowić przejawu lekceważenia obowiązującego porządku prawnego.

Drugim kryterium kontrawencjonalizacji to wiąże się ono z kwotą małej wartości czyli nie przekraczającą 200 krotności miesięcznego minimalnego wynagrodzenia jeśli czyn został popełniony z pobudek zasługujących na uwzględnienie.

Oprócz niskiej społecznej szkodliwości czynu społecznego w nawiązaniu do kodeksu karnego i przepisów recypowanych (przeniesionych) na grunt kks można także mówić o społecznej szkodliwości, która nie jest znaczna, a która stanowi warunek (przesłankę) warunkowego umorzenia postępowania karnego skarbowego.

(pytanie egzaminacyjne dotyczące okoliczności wyłączające odpowiedzialność karno skarbowa to znikoma społeczna szkodliwość czynu)

Strona podmiotowa przedstawia się jako umyślność lub nieumyślność.

Przez stronę podmiotową rozumie się ogół zjawisk psychicznych towarzyszących sprawcy czynu zabronionego, w chwili jego popełnienia w chwili realizacji jego zamiaru.

W kodeksie KS ustawodawca przyjmuje że czyn zabroniony skarbowy można popełnić umyślnie ,a nie umyślnie gdy ustawa tak stanowi.

W KKS jest skąpa regulacja czynu nieumyślnego.

Popełnia czyn zabroniony umyślnie, kto ma zamiar jego popełnienia, to znaczy chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia godzi się na to.

I. Chęć popełnienia to zamiar bezpośredni, dla którego charakterystyczne jest, gdy chodzi o stronę świadomościową zdawania sobie sprawy z realizacji w drodze określonego zachowania znamion czynu zabronionego.
Natomiast, gdy chodzi o stronę wolontatywną to stosunek sprawcy do czynu zabronionego opisuje chęć.

II.W drugim przypadku zamiaru ,ewentualnego, strona świadomościowa wyraża się w przewidywaniu możliwości popełnienia czynu zabronionego, natomiast strona wolontatywna w godzeniu się na jego popełnienie Godzenie się - obojętna postawa sprawcy, czyli ani nie chce ani nie niechce popełnić czynu zabronionego.

Nieumyślność- czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia , popełnia go jednak na skutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach mimo, że możliwość taką przewidywał lub mógł przewidzieć ,

Ta sytuacja w której przewiduje to jest świadoma nieumyślność

Możliwość przewidywania to jest to nieświadoma nieumyślność.

Strona podmiotowa jest czymś innym niż wina, nie można tych dwóch kwestii ze sobą utożsamiać.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną to wszelkiego rodzaju okoliczności, które utrudniają bądź uniemożliwiają pociągnięcie do odpowiedzialności karnej.

Okoliczności które utrudniają lub uniemożliwiają pociągniecie do odpowiedzialności karnej należy łączyć z:

1. okolicznościami wyłączającymi bezprawność,

2. okolicznościami wyłączającymi winę,

3. ze społeczną szkodliwością czynu (jeżeli jest ona znikoma to czyn nie stanowi ani przestępstwa ani wykroczenia skarbowego).

Wymienione III grupy okoliczności należą jednocześnie do tych, które określa się jako okoliczności wyłączające przestępność czynu czyli wyłączające byt przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Obok okoliczności wyłączających przestępność, można wskazać okoliczności wyłączające karalność. Znamienne dla tej grupy jest to, że nie występują w czasie czynu lecz po realizacji jego znamion.

W tych przypadkach konsekwencją stwierdzenia danej okoliczności jest nie wyłączenie przestępczości lecz niekaralność przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

W odniesieniu do analizowanej grupy, ustawodawca najczęściej używa zwrotu „nie podlega karze ten kto”.

I -Pierwsza grupa okoliczności wyłączających przestępność czynu.

1. Okoliczności wyłączające bezprawność,

Tj., Udzielenie odpowiedzi na pytanie czy można wyłączyć karalność w oparciu o znikomą społeczną szkodliwość czynu albo o klauzule wyłączającą winę.

Obrona konieczna w KK- nie popełnia przestępstwa ten kto odpiera bezpośredni zamach w celu ochrony dobra własnego, z tym że muszą zaistnieć przesłanki:

• Zamach bezpośredni

• Zamach bezprawny

• Sam fakt zamachu.

Jak to przenieść na grunt karno skarbowy?- to jest zamach organów państwowych np. organów państwowych określających podatki, cła , kontrole itp. W tych podmiotach trzeba by było upatrywać zamachu, nie można wykluczyć że te działania nie będą naruszały naszych praw.

Na gruncie prawa karno skarbowego nie znajduje zastosowania konstrukcja obrony koniecznej, ponieważ nie przystaje ona do specyfiki przestępstw i wykroczeń skarbowych, choćby, dlatego że trudno sobie wyobrazić bezprawność zamachu w kontekście działalności organów finansowych. Bezprawność będzie dotyczyła funkcjonowania ale obrona konieczna nie może być zastosowana, odpór w stosunku do organów finansowych czy kontrolnych nie może być zaliczony do obrony koniecznej, nie można przyjąć tez bezpośredniości zamachu

W związku z tym należy odrzucić koncepcje obrony koniecznej, jako nieprzystająca do sytuacji odnośnie organów państwowych, jedyny wyjątek gdyby np. policjant zaatakował nasze życie.

Na gruncie prawa karno skarbowego nie znajduje zastosowania konstrukcja obrony koniecznej, ponieważ nie przystaje ona do specyfiki przestępstw i wykroczeń skarbowych, chociażby dlatego że trudno sobie wyobrazić bezprawność zamachu w kontekście działalności organów finansowych.

2. okolicznościami wyłączającymi bezprawność to stan wyższej konieczności do których należą kontratypy.

Kontratyp zakłada unicestwienie danego typu czynu zabronionego. Bezprawność jest przyjmowana wówczas gdy zachowanie realizuje znamiona czynu zabronionego określonego w KKS i brak jest kontratypu - okoliczności, która wyłączałaby bezprawność.

Kontratypy mają z reguły charakter typowy, podobnie jak typy przestępstw i wykroczeń skarbowych.

O ile w czynie zabronionym chodzi o ustalenie typowych znamion, z których realizacją wiąże się z reguły pociągnięcie do odpowiedzialności karnej, o tyle w kontratypie chodzi o zachowania typowe, które prowadzą do wyłączenia tej odpowiedzialności.

Różnica między typem czynu zabronionego oraz kontratypem wyraża się również w tym, że w przypadku czynu zabronionego , ustawodawca musi jasno określić jego znamiona, a w przypadku kontratypu jest miejsce do wyprowadzenia okoliczności wyłączających bezprawność, poza sytuacjami wyraźnie wskazanymi w ustawie. (zasada nullum crimen sine lege)

Kontratypy pozaustawowe są najczęściej wyprowadzane w oparciu o generalną klauzulę znikomej społecznej szkodliwości czynu. Na tym tle przychodzi zastanowić się czy na obszarze prawa karnego skarbowego jest miejsce dla kontratypu stanu wyższej konieczności, skoro ustawodawca wprost go nie przewiduje w przepisach KKS.

Okoliczności wyłączające bezprawność w stanie wyższej konieczności to jest to wtedy, gdy dobro ratowane jest o wyższej wartości niż dobro poświęcane, ale gdy dobro jest równoznaczne to wówczas jest okoliczność wyłączająca winę.

Wbrew wskazanemu ogólnemu założeniu na gruncie prawa karnego skarbowego, należy zakwestionować możliwość wyprowadzania kontratypu stanu wyższej konieczności z klauzuli znikomej szkodliwości czynu.

Podążając za sugestią sformułowaną w uzasadnieniu KKS można przyjąć, że stan wyższej konieczności znajdzie zakotwiczenie w ogólnej klauzuli winy. Oznacza to, że zachowanie polegające na działaniu w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącemu jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście wyższej niż dobro ratowane, można oceniać jako niezawinione, co w konsekwencji oznacza wykluczenie bytu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Klauzula winy pozwala na wyprowadzenie stanu wyższej konieczności zarówno w takim zakresie w jakim wyłącza on - na gruncie spraw o przestępstwo powszechne - bezprawność jak i w takim w jakim wyłącza winę.

12 Podmiot w prawie karnym skarbowym

Struktura przestępstwa:

podmiot

strona podmiotowa,

przedmiot,

strona przedmiotowa.

Podmiotem jest ten kto ponosi odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia skarbowe - tylko i wyłącznie osoba fizyczna - art. 5 kodeksu karno-skarbowego - próg wieku jest tu decydujący, górna granica nie istnieje, zaś dolna wynosi 17 lat.

Regulacja art. 5 dopuszcza się w przedziale wiekowym między 17, a 18 rokiem, odpowiedzialność takiej osoby z uwagi na tak młody wiek na gruncie ustawy o postepowaniu w sprawach nieletnich.

Podmiot odpowiedzialności karno skarbowej jest wyłącznie osoba fizyczna, która popełniła czyn zabroniony po ukończeniu 17-go roku życia.

Granica ta nie podlega obniżeniu w PKS, oznacza to ,że w przypadku osób , które popełniły przestępstwo lub wykroczenie skarbowe przed 17 rokiem życia , znajdują zastosowanie przepisy ustawy o postepowaniu w sprawach nieletnich, przewidujące środki wychowawcze, poprawcze, lecznicze, które mogą być zastosowane wobec nieletniego.

Gdy osoba nie ukończyła 17 lat sąd rodzinny może zastosować tylko środki wychowawcze z wyłączeniem środka karnego

W przypadku osoby, która popełniła czyn zabroniony po ukończeniu 17 roku życia, ale przed ukończeniem 18-go roku życia Sad może zastosować środki, wychowawcze, poprawcze i lecznicze, jeżeli sposób popełnienia czynu zabronionego, właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia sprawcy za tym przemawiają.

W PKS podmiot może być określony w sposób powszechny poprzez słowo KTO jak i w sposób zindywidualizowany jako płatnik, podatnik, inkasent , rezydent.

Powstaje pytanie KTO ponosi odpowiedzialność karno-skarbowa, gdy pod tymi ostatnimi określeniami kryje się osoba prawna lub JO bez, os, pr.

Wg. art9,3KKS „Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.”

Jest to konstrukcja szczególna postaci sprawstwa albo quasi sprawstwa.

Natomiast prof. Wilk mówi, że jest to osoba która działa w interesie innego podmiotu.

W przypadku gdy nie można podstawić osoby fizycznej to należy stosować Szczególną postać sprawstwa wg.art9.3.

Wtedy gdy podmiot jest określony indywidualnie jako np. płatnik a jednocześnie pod pojęciem tym kryje się w realiach danej sprawy np. osoba prawna to do pociągnięcia do odpowiedzialności karno skarbowej dochodzi na podstawie przywołanego przepisu(art9.3)

Taką odpowiedzialność będzie ponosił np. doradca podatkowy, który zajmuje się prowadzeniem ksiąg innego podmiotu czy radca prawny, członek zarządu, który się zajmuje sprawami finansowymi danego podmiotu.

Reprezentowany musi wiedzieć, że jest reprezentowany, w przypadku nałożonej odpowiedzialności posiłkowej reprezentowany może się bronić ze nie miał świadomości i nie mógł jej mieć, ze jest reprezentantem innego podmiotu.

Przedmiot procesu- Głównym przedmiotem procesu karnego skarbowego jest rozstrzygnięcie odpowiedzialności karnej określonej osoby za zarzucany jej czyn jako przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.

Ubocznym przedmiotem procesu karnego skarbowego jest odpowiedzialność posiłkowa

13 Problem stanu wyższej konieczności w prawie karnym skarbowym (SWK)

Dzielimy je na okoliczności wyłączające bezprawność oraz okoliczności wyłączające winę.

Obrona konieczna - nie ma odniesienia do prawa karnego skarbowego. Problem jest przy stanie wyższej konieczności.

W prawie karnym powszechnym przyjmuje się, że nie popełnia przestępstwa kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem jeżeli niebezpieczeństwa nie można było inaczej uniknąć a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście wyższej niż dobro ratowane.

Stan wyższej konieczności nie jest konstrukcją przewidzianą wprost w ustawie kks. Pytanie czy można wyprowadzić stan wyższej konieczności z klauzul ogólnych.

Większość autorów przyjmuje, że nie.

Przyjmujemy zatem, że stan wyższej konieczności istnieje jako tzw. kontratyp pozaustawowy wyprowadzony z ogólnej klauzuli społecznej szkodliwości czynu przewidzianej w art. 1 kks.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną to wszelkiego rodzaju okoliczności, które utrudniają bądź uniemożliwiają pociągnięcie do odpowiedzialności karnej, należy łączyć je z:

• okolicznościami wyłączającymi bezprawność,

• okolicznościami wyłączającymi winę,

• ze społeczną szkodliwością czynu (jeżeli jest ona znikoma to czyn nie stanowi ani przestępstwa ani wykroczenia skarbowego).

Wymienione III grupy okoliczności należą jednocześnie do tych, które określa się jako okoliczności wyłączające przestępność czynu czyli wyłączające byt przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Obok okoliczności wyłączających przestępność, można wskazać okoliczności wyłączające karalność. Znamienne dla tej grupy jest to, że nie występują w czasie czynu lecz po realizacji jego znamion.

W tych przypadkach konsekwencją stwierdzenia danej okoliczności jest nie wyłączenie przestępczości lecz niekaralność przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

W odniesieniu do analizowanej grupy, ustawodawca najczęściej używa zwrotu „nie podlega karze ten kto”.

Okoliczności wyłączających przestępność czynu.

3. Okoliczności wyłączające bezprawność, -obrona konieczna.

Obrona konieczna w KK- nie popełnia przestępstwa ten kto odpiera bezpośredni zamach w celu ochrony dobra własnego, z tym że muszą zaistnieć przesłanki:

• Zamach bezpośredni

• Zamach bezprawny

• Sam fakt zamachu.

Jak to przenieść na grunt karno skarbowy?- to jest zamach organów państwowych np. organów państwowych określających podatki, cła , kontrole itp. W tych podmiotach trzeba by było upatrywać zamachu, nie można wykluczyć że te działania nie będą naruszały naszych praw.

Na gruncie prawa karno skarbowego nie znajduje zastosowania konstrukcja obrony koniecznej, ponieważ nie przystaje ona do specyfiki przestępstw i wykroczeń skarbowych, choćby, dlatego że trudno sobie wyobrazić bezprawność zamachu w kontekście działalności organów finansowych.

Bezprawność będzie dotyczyła funkcjonowania ale obrona konieczna nie może być zastosowana, odpór w stosunku do organów finansowych czy kontrolnych nie może być zaliczony do obrony koniecznej, nie można przyjąć tez bezpośredniości zamachu

W związku z tym należy odrzucić koncepcje obrony koniecznej, jako nieprzystająca do sytuacji odnośnie organów państwowych, jedyny wyjątek gdyby np. policjant zaatakował nasze życie.

Na gruncie prawa karno skarbowego nie znajduje zastosowania konstrukcja obrony koniecznej, ponieważ nie przystaje ona do specyfiki przestępstw i wykroczeń skarbowych, chociażby dlatego że trudno sobie wyobrazić bezprawność zamachu w kontekście działalności organów finansowych.

4. okolicznościami wyłączającymi bezprawność to stan wyższej konieczności do których należą kontratypy.

Istota tkwi w nazwie, bowiem kontratyp zakłada unicestwienie danego zabronionego typu czynu zabronionego.

Bezprawność jest przyjmowana wówczas gdy zachowanie realizuje znamiona czynu zabronionego określonego w KKS i brak jest kontratypu - okoliczności, która wyłączałaby bezprawność.

Kontratypy mają z reguły charakter typowy, podobnie jak typy przestępstw i wykroczeń skarbowych.

O ile jednak odnośnie wykroczeń skarbowych chodzi o ustalenie typowych znamion, z których realizacją wiąże się z reguły pociągnięcie do odpowiedzialności karnej, o tyle przy przestępstwach skarbowych chodzi o zachowania typowe, które prowadzą do wyłączenia tej odpowiedzialności.

Różnica między typem czynu zabronionego oraz kontratypem wyraża się również w tym, że w przypadku czynu zabronionego, ustawodawca musi jasno określić jego znamiona, a w przypadku kontratypu jest miejsce do wyprowadzenia okoliczności wyłączających bezprawność, poza sytuacjami wyraźnie wskazanymi w ustawie. (zasada nullum crimen sine lege). Przyjmujemy zatem, że stan wyższej konieczności istnieje jako tzw. kontratyp pozaustawowy ponieaz ustawodawca nie przewiduje go wprost w KKS

Kontratypy pozaustawowe są najczęściej wyprowadzane w oparciu o generalną klauzulę znikomej społecznej szkodliwości czynu.

Na tym tle przychodzi zastanowić się czy na obszarze prawa karnego skarbowego jest miejsce dla kontratypu stanu wyższej konieczności, skoro ustawodawca wprost go nie przewiduje w przepisach KKS.

Okoliczności wyłączające bezprawność w stanie wyższej konieczności to jest to wtedy, gdy dobro ratowane jest o wyższej wartości niż dobro poświęcane, ale gdy dobro jest równoznaczne to wówczas jest okoliczność wyłączająca winę.

Wbrew wskazanemu ogólnemu założeniu na gruncie prawa karnego skarbowego, należy zakwestionować możliwość wyprowadzania kontratypu stanu wyższej konieczności z klauzuli znikomej szkodliwości czynu.

Podążając za sugestią sformułowaną w uzasadnieniu KKS można przyjąć, że stan wyższej konieczności znajdzie zakotwiczenie w ogólnej klauzuli winy.

Oznacza to, że zachowanie polegające na działaniu w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącemu jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście wyższej niż dobro ratowane, można oceniać jako niezawinione, co w konsekwencji oznacza wykluczenie bytu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Klauzula winy pozwala na wyprowadzenie stanu wyższej konieczności zarówno w takim zakresie w jakim wyłącza on - na gruncie spraw o przestępstwo powszechne - bezprawność jak i w takim w jakim wyłącza winę.

14 Kontratyp eksperymentu technicznego lub ekonomicznego.

Eksperyment techniczny lub ekonomiczny jako trzecia grupa wyłączająca bezprawność.

Nie popełnia przestępstwa skarbowego, kto działa w ramach eksperymentu technicznego lub ekonomicznego, jeżeli prowadzi on do spodziewanych korzyści gospodarczych, jest celowy, a prawdopodobieństwo osiągnięcia tych korzyści jest znaczne.

Omawiany eksperyment jest jedynym kontratypem przewidzianym wprost przez ustawodawcę na gruncie prawa karnego skarbowego i odnosi się tylko do przestępstw skarbowych.

Znajduje on zastosowanie poprzez recepcję przepisów o eksperymencie przewidzianym w kodeksie karnym, przy założeniu okrojenia tej regulacji do dwóch postaci eksperymentu ekonomicznego i technicznego.

Kontratypy - jest to zespół okoliczności z wystąpieniem których mamy do czynienia z brakiem szkodliwości czynu lub niecelowością karania.

Są to okoliczności (kodeksowe lub pozakodeksowe), które powodują, że czyn zabroniony, a więc zachowanie człowieka o znamionach określonych w ustawie, przestaje być bezprawny, a zatem jest nieprzestępny.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną (przestępność czynu) możemy podzielić na:

wyłączające bezprawność- tzw. kontratypy

wyłączające winę

Kontratypy kodeksowe:

Obrona konieczna- art. 25 §1kk.

Stan wyższej konieczności- art. 26 §1kk.

Ryzyko nowatorstwa (eksperymentu)- art. 27kk

Dozwolona krytyka- art. 213 §2

Ostateczna potrzeba- art. 319 §1

Kontratyp „eksperymentu ekonomicznego lub technicznego", przejęty w zawężonym zakresie z Kodeksu Karnego, na gruncie Kodeksu karnego skarbowego odnosi się do przestępstw skarbowych i ma następującą treść:

Nie popełnia przestępstwa skarbowego, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu ekonomicznego lub technicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.

Eksperyment musi być przemyślany i zaplanowany, tak pod względem metodycznym jak i co do skutków. Rozpoczyna się od postawienia i sformułowania (korzystnej) hipotezy wyjściowej, którą eksperyment ma potwierdzić lub obalić.

Hipoteza powinna być oczywiście wysłowiona na piśmie. Prognozy w zakresie eksperymentu ekonomicznego należy opierać na „aktualnym stanie wiedzy".

Wiedzą naukową dotyczącą „eksperymentu ekonomicznego" jest ekonomia. Od niedawna zaś — jej wyspecjalizowana gałąź — ekonomia eksperymentalna. Ta gałąź nauki rozwija się względnie od niedawna, wcześniej w ekonomii nie stosowano w większym zakresie eksperymentu. Oznaczać to w praktyce będzie zmianę paradygmatu w ekonomii.

15 Niepoczytalność, jako okoliczność wyłączająca winę .

Do ustawowo określonych w kks okoliczności wyłączających winę należą: nieletniość, niepoczytalność oraz różne postacie błędu

Kwestia sporna jest to czy do tej grupy należy nieletniość sprawcy.

Odnośnie wieku to jest to granica 17 lat i nie ulega obniżeniu.

Okoliczności wyłączające winę:

1.Nieletniość związana z popełnieniem czynu zabronionego w prawie karnym skarbowym przez osobę, która nie ukończyła 17 roku życia.

Nieletniość wyłącza winę z powodu psychicznej i społecznej niedojrzałości osób nieletnich. Granica przyjęta przez kks kiedy sprawca czynu zabronionego osiąga taki poziom rozwoju intelektualnego, emocjonalnego oraz społecznego, że potrafi rozpoznać społeczne znaczenie swego czynu to 17 lat.

2.Niepoczytalność - jest związana z jednej strony ze stanem biologicznym człowieka, z drugiej strony z psychologicznym.

Nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego rodzaju zakłócenia czynności psychicznych, nie był w stanie w chwili czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.

Jeśli chodzi o chorobę psychiczną mamy tu na myśli jawne stany patologiczne związane z umysłem człowieka np. paranoja, schizofrenia, psychoza maniakalno-depresyjna.

Upośledzenie umysłowe jest związane z wadami, które miały miejsce w okresie rozwoju człowieka np. oligofrenia

Inne zakłócenia czynności psychicznych mogą być związane np. z okresem dojrzewania, przekwitania i nie muszą znaleźć oparcia we wcześniej wskazanych stanach.

Wskazane wyżej grupy zakłóceń psychicznych nie stanowią wyłącznego czynnika decydującego o niepoczytalności jako decydującego o wyłączeniu winy.

Obok tych okoliczności natury psychicznej nieodzowne jest wykazanie, że sprawca nie był w stanie pokierować swoim postępowaniem lub rozpoznać jego znaczenia - czyli elementów natury psychologicznej.

Niepoczytalność może być:

Pełna - sprawca nie popełnia przestępstwa, ale z uwagi na stan, czyli źródła niepoczytalności, nie mógł on w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub prawidłowo, tj. zgodnie z normą prawną pokierować swoim postępowaniem.

Zaistnienie niepoczytalności pełnej wyklucza możliwość przypisania winy.

Ograniczona - sprawca jest odpowiedzialny i sąd może w przypadku takiej osoby:

• orzec karę w wysokości 2/3 górnego ustawowego zagrożenia za dane przestępstwo skarbowe. Jeżeli zdolność rozpoznania znaczenia swojego czynu lub pokierowania swoim postępowaniem jest w znacznym stopniu ograniczona to sprawca podlega karze w wysokości do 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dany czyn w ustawie.

• Ponadto sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary art.36.

• Sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego:

• W przepadku przedmiotu ściągnięcia równowartości pieniężnej art.22§2 pkt.3.

• Zakazać prowadzenia działalności gospodarczej, zajmowania danego stanowiska bądź wykonywania określonego zadania art.22§2 pkt5.

• Podać do publicznej wiadomości 22§2 pkt6.

• W stosunku do przepadku przedmiotu obowiązuje regulacja art.29§4.

We wskazanych wyżej uregulowaniach dotyczących wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności karnej w związku z niepoczytalnością lub ograniczoną poczytalnością nie stosuje się do sprawcy, który wprawił się sam w stan odurzenia wyłączający możliwość rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, które przewidywał lub mógł przewidzieć. Np. zażycie leków lub podanie komuś leków, stan upojenia patologicznego alkoholowego(, ale tylko raz)

16 Rodzaje i funkcje błędu w prawie karnym skarbowym

Błędy na gruncie PKS przedstawiają się podobnie jak w KK.

1. Błąd co do faktu

2. Błąd co do znamienia uprzywilejowanego

3. Błąd co do kontratypu

4. Błąd co do karalności

Błędy. O błędzie możemy mówić wtedy, gdy zachodzi niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odwzorowaniem w świadomości człowieka.

Tak rozumiany błąd może przedstawiać się jako urojenie lub nieświadomość.

1. Błąd co do faktu. Nie popełnia umyślnie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię.

Opisany błąd wyłącza jedynie umyślność, co oznacza że nie jest wykluczone pociągnięcie do odpowiedzialności za typ nieumyślny jeżeli ustawodawca taki typ przewiduje.

Ponieważ w prawie karnym skarbowym typy nieumyślne należą do rzadkości, błąd co do faktu będzie w istocie prowadził do wyłączenia odpowiedzialności karno-skarbowej.

Na gruncie prawa karnego skarbowego analizowany błąd ma w istocie normatywny charakter, mówiąc bowiem o fakcie mamy na myśli normy prawa finansowego określające obowiązki finansowo-prawne.( Jeśli na gruncie PKS przykładowo jest zabicie człowieka zamiast dzika to nie sięgamy do przepisów finansowych, bo to jest błąd, co do faktów)

2. Błąd co do znamienia uprzywilejowanego. Do jego istoty należy pozostawanie w błędzie co do okoliczności, od której uzależniona jest łagodniejsza odpowiedzialność.

Jeżeli błąd ma charakter usprawiedliwiony, sprawca czynu zabronionego ponosi odpowiedzialność na podstawie przepisu, który przewiduje jego łagodniejszą odpowiedzialność. (Jeśli ktoś będzie brał udział w grze i będzie pewny, że nadwyżka idzie na cel charytatywny a tak nie będzie, to będzie łagodniej oceniany, albo, gdy będzie popełniał wykroczenie z przekonaniem, ze jest to wykroczenie a okaże się później, że jest to przestępstwo to będzie odpowiadał jak za wykroczenie).

3. Błąd co do kontratypu. Polega na tym, że sprawca pozostaje w błędzie co do okoliczności wyłączającej bezprawność.

Zważywszy na ustalone już wcześniej ograniczenie kontratypów w prawie karnym skarbowym do kontratypu eksperymentu technicznego lub ekonomicznego wolno przyjąć, że błąd ten będzie miał znaczenie szczątkowe w prawie karnym skarbowym.

4. Błąd co do karalności.- Nie popełnia przestępstwa ani wykroczenia skarbowego, kto pozostaje w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności. (gdy nie zdaje sobie sprawy z powinności prawa finansowego)

Jego odpowiednikiem na gruncie prawa karnego powszechnego jest błąd co do bezprawności, co w przypadku norm prawa karnego skarbowego oznaczałoby błąd co do norm finansowo-prawnych.

Jak ustalono wyżej, tą funkcję w prawie karnym skarbowym spełnia błąd co do faktu.

W przypadku analizowanego błędu, ustawodawca oczekuje czegoś więcej, a mianowicie świadomości sprawcy co do karalności jego zachowania.

Karalność oznacza tutaj świadomość tego, że czyn podlega karze.

Kiedy mamy do czynienia z nieusprawiedliwionym błędem, to sąd może zadecydować o nadzwyczajnym złagodzeniu kary lub odstąpić od jej wymierzenia.

17 Problem pozaustawowych okoliczności wyłączających winę

Kontratypy pozakodeksowe (pozaustawowe):

Działanie w granicach uprawnień i obowiązków, np. zatrzymanie obywatela na podstawie art. 244 kpk.

Prawo karcenia nieletnich.

Ryzyko związane z grami sportowymi.

Zgoda dysponenta dobrem prawnym (zgoda pokrzywdzonego).

Czynności lecznicze.

Dozwolona samopomoc.

Zwyczaj.

Okoliczności wyłączające winę:

Nieletność (art. 10 §1kk). Brak osiągnięcia wieku - gdy sprawca nie osiągnął wymaganego do odpowiedzialności karnej wieku, nie można mu przypisać odpowiedzialności i od tego odstępstw nie ma art.5

Niepoczytalność (art. 31kk).

Błąd określony w art. 29kk.

Błąd określony w art. 30kk.

Tzw. atypowa sytuacja motywacyjna (art. 26 §2kk)

Niekiedy do okoliczności wyłączających winę zalicza się również art. 28kk (przez autorów reprezentujących psychologiczną koncepcje winy).

W kwestii dopuszczenia pozaustawowych okoliczności wyłączających winę jest spór.

Większość twierdzi, że do ustawodawcy należy określenie granic winy poprzez zawarcie w kodeksie katalogu okoliczności wyłączających winę.

O tym kiedy wina jest, a kiedy jej nie ma, powinien decydować ustawodawca, a nie organ stosujący prawo. Według tego poglądu określenie granic winy powinno należeć do ustawodawcy, a w gestii organu stosującego prawo powinno leżeć ustalenie stopnia tej winy.

Przeciwnicy poglądu o ustawowo zamkniętych granicach winy dopuszczają możliwość operowania pozaustawowymi przesłankami jej wyłączenia. Możliwość taką wywodzą z tzw. klauzuli winy zamieszczonej w kk, wyrażającej zasadę winy.

Zwolennicy tego poglądu argumentują, że dopuszczenie możliwości pozaustawowego wyłączenia winy sprawi, ze prawo karne będzie bardziej elastyczne, a jednocześnie wyrozumiałe dla różnych nietypowych okoliczności

A przeciwnicy tej teorii uważają, że dla nietypowych sytuacji mamy klauzulę znikomości społecznej szkodliwości z ustawowo określonymi kryteriami oceny.

Przedstawiony wyżej problem zachowuje swoją aktualność na gruncie prawa karnego skarbowego, które w zakresie winy nawiązuje systemowo do powszechnego prawa karnego, określa w poszczególnych przepisach kks konkretne okoliczności wyłączające winę (jak nieletniość, niepoczytalność, błąd) a ponadto posiada identyczne jak w kk sformułowaną ogólną klauzulę (zasadę) winy.

Doktryna karnoskarbowa jednak pomija problem pozaustawowych okoliczności wyłączających winę.

Ustawodawca karnoskarbowy zdaje się dopuszczać pozaustawowe okoliczności wyłączające winę, twierdząc, że brak w kodeksie stanu wyższej konieczności niczego de facto nie zmienia, skoro uznaje się winę w znaczeniu normatywnym tj. jako zarzucalność.

Niektórzy przedstawiciele doktryny karnoskarbowej również uznają dopuszczalność operowania pozaustawową argumentacją nawiązującą do pojęcia stanu wyższej konieczności prowadzącą do nieprzypisania winy (uniewinnienia) z powodu działania w tzw. anormalnej sytuacji motywacyjnej wyłączającej zarzucalność, czyli winę.

Jednocześnie zauważają, ze usunięcie z kks stanu wyższej konieczności jako ustawowo regulowanej instytucji było błędem. Dr Zagrodnik przyłącza się do tych poglądów.

18 Specyficzna, karnoskarbowa konstrukcja czynnego żalu (art. 16 i art. 16a K.K.S)

Okoliczności wyłączające karalność.; Klasyczną instytucją jest instytucja czynnego żalu.

Występuje ona w dwóch postaciach:

1. czynny żal recypowany z przepisów KK na grunt prawa karnego skarbowego oraz

2. konstrukcja karnoskarbowa czynnego żalu uregulowana w art. 16 i 16a KKS.

Ad 1. Czynny żal recypowany z przepisów KK dotyczy sytuacji, w których sprawca odstępuje od dokonania czynu zabronionego lub zapobiega jego skutkowi i wiąże się z odpowiedzialnością za usiłowanie, przygotowanie, pomocnictwo i podżeganie.

Jego znaczenie na gruncie prawa karnego skarbowego jest ograniczone do spraw o przestępstwa skarbowe i form w jakich czyny należące do tych kategorii mogą być popełnione (usiłowanie, sprawstwo, pomocnictwo, podżeganie).

Różnica między regulacją karno-skarbową i karno-materialną sprowadza się do tego, że czynny żal sprawcy nie musi być dobrowolny w przypadku przestępstw skarbowych. Art20 kks

Ad 2. Specyficzna karnoskarbowa konstrukcja czynnego żalu(at16kks) Nie podlega karze za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, kto zawiadomił organy powołane do ścigania o popełnieniu czynu zabronionego i ujawnił istotne okoliczności jego popełnienia, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Jest to tzw. warunek denuncjacyjny, który obejmuje:

1. zawiadomienie - czyli przekazanie informacji o czynie zabronionym,

2. ujawnienie istotnych okoliczności jego popełnienia.

Ujawnienie nie jest tym samym co zawiadomienie.

Ujawnienie w sensie technicznym będzie odpowiadało zawiadomieniu i obejmowało pewien przekaz informacji.

Natomiast w sensie treściowym wymaga czegoś więcej - przekazu takich informacji, które nie są znane organowi powołanemu do ścigania albo wedle sprawcy nie były znane temu organowi.

Wskazanie osób jest dookreśleniem zawiadomienia.

Współdziałającymi, o których należy zawiadomić są:

1. współsprawcy,

2. sprawcy kierowniczy,

3. sprawcy polecający,

4. podżegacze,

5. pomocnicy.

Organem, któremu są przekazywane informacje są zgodnie z art. 16 KKS są organy powołane do ścigania, ale w innych artykułach mówi się o…..

Realizacja tego warunku denuncjacyjnego jest limitowana jeśli chodzi o termin w dwojaki sposób:

Ustawodawca przewiduje, że złożenie zawiadomienia musi nastąpić:

1. zanim organ uzyskał wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu czynu zabronionego jako przestępstwo lub wykroczenia skarbowe.

Wiadomość ta musi wskazywać na uprawdopodobnienie popełnienia czynu zabronionego w stopniu koniecznym do wszczęcia postępowania karnoskarbowego, czyli musi wskazywać na uzasadnione popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

• przed rozpoczęciem przez organ powołany do ścigania czynności operacyjnych przeszukania, czynności sprawdzających, kontroli, chyba że w wyniku ich przeprowadzenia nie wykryto przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

2. Drugi warunek czynnego żalu to warunek fiskalny. Jest to uiszczenie uszczuplonej należności publicznoprawnej w całości.

Jeśli czyn nie polegał na uszczupleniu tej należności publ-prawnej , obowiązek ten może być realizowany w drodze złożenia przedmiotów, których przepadek jest obligatoryjny albo uiszczenie ich równowartości pieniężnej, gdyby złożenie okazałoby się niemożliwe, również tych przedmiotów , których przechowywanie jest trudne lub ulegają szybkiemu zepsuciu lub jest kosztowne ( art. 29 kks zakaz obrotu)

Możliwość uiszczenia należności przez podmiot, który nie jest sprawcą tzw. odpowiedzialność posiłkowa, to na gruncie KK nie ma takiej odpowiedzialności, ale na gruncie KKS jest i znajduje ona swoje umocowanie w artykule 9/3KKS(in dubio pro Liberta te)

Art9.2.KKS- Każdy ze współsprawców wykonujących czyn zabroniony odpowiada w granicach swej umyślności lub nieumyślności, niezależnie od odpowiedzialności pozostałych sprawców; okoliczność osobistą, wyłączającą lub łagodzącą albo zaostrzającą odpowiedzialność, która nie stanowi znamienia czynu zabronionego, uwzględnia się tylko co do sprawcy, którego ona dotyczy.

Art16.kks-

Nie wchodzi w rachubę czynny żal, na podstawie art16.1kks, jeżeli mamy do czynienia z :

1. osobą, która kierowała popełnieniem czynu przez inną osobę, (sprawstwo kierownicze)

2. poleciła innej osobie popełnienie czynu zabronionego wykorzystując stopień uzależnienia tej osoby od siebie, (sprawstwo polecające)

3. zakładała lub kierowała związkiem lub grupą mającą na celu popełnienie przestępstwa skarbowego, chyba, że złożyła zawiadomienie ze wszystkimi członkami tej grupy lub związku.(jedno przestępstwo, cel działalności grupy nie musi zostać osiągnięty bo może być to tylko wykonanie)

4. osobą, która podżegała do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania postępowania przeciwko innej osobie.

Czynny żal- nie podlega karze. Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który popełnił czyn zabroniony i zawiadomił o tym organ powołany do ścigania ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.

Art. 16a.

Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył

prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa lub

ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz.

65, z późn. zm.1)), korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny

korekty i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony

organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie

19 Formy stadialne w prawie karnym skarbowym

Formy stadialne są związane z pojęciem pochodu przestępstwa (Inter delicti)

Pochód przestępstwa obejmuje następujące etapy:

1. zamiar,

2. przygotowanie,

3. usiłowanie,

4. dokonanie.

Spośród wymienionych etapów karalne jest tylko usiłowanie (w ograniczonym zakresie) oraz dokonanie.

Usiłowanie jest karalne wtedy gdy dotyczy przestępstwa skarbowego, a jeżeli czyn jest zagrożony karą nie przekraczającą jednego roku pozbawienia wolności lub łagodniejszą, to dodatkowo wtedy gdy ustawa tak stanowi.

Wytyczone granice nie wpływają na istotę usiłowania.

Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem zmierza bezpośrednio do jego dokonania, które jednak nie następuje.

Kara za usiłowanie popełnienia przestępstwa skarbowego nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo

Odpowiedzialność za usiłowanie jest wyłączona wtedy, gdy usiłujący odstąpił od dokonania czynu zabronionego lub zapobiegł jego skutkowi. Ów czynny żal nie musi mieć charakteru dobrowolnego.

Usiłowanie zachodzi również wtedy, gdy sprawca uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na użycie przedmiotu nienadającego się do popełnienia przestępstwa skarbowego lub brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim takiego przestępstwa. W przypadku ostatniej postaci usiłowania tzw. usiłowanie nieudolnego, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

20 Formy zjawiskowe w prawie karnym skarbowym

Formy popełnienia czynów zabronionych w prawie karnym skarbowym. Występują dwie: formy zjawiskowe i formy stadialne.

Formy zjawiskowe - składają się na nie :

• wszystkie postacie sprawstwa oraz

• podżeganie i

• pomocnictwo.

Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inna osobę albo wykorzystując stopień uzależnienia innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie czynu zabronionego.

Można wyróżnić 4 postacie sprawstwa:

1. sprawstwo pojedyncze - kiedy sprawca realizuje samodzielnie wszystkie znamiona czynu zabronionego,

2. współsprawstwo - do którego przyjęcia konieczne jest nie tylko wspólne, rzeczywiste działanie ale także jego objęcie porozumieniem,(na różnym etapie działania)

3. sprawstwo kierownicze - charakteryzuje się pewną przewagą sprawcy kierowniczego, wyrażającą się np. w pozycji, jaką posiada w określonym środowisku, która to przewaga jest w omawianym przypadku podstawą do tego aby sprawca kierowniczy wpływał na realizację czynu zabronionego i miał możliwość przerwania tej realizacji,

4. sprawstwo polecające - u jego podłoża leży stosunek zależności określonej osoby od sprawcy polecającego, który może znajdować genetyczne zakotwiczenie w relacjach służbowych łączących sprawcę polecającego i sprawcę realizującego znamiona czynu zabronionego.

Oprócz wymienionych postaci sprawstwa, ustawodawca przewiduje, że odpowiada jak za sprawstwo, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji, umowy lub faktycznego wykonywania zajmował się sprawami gospodarczymi w tym finansowymi osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej, której odrębne przepisy nadają osobowość prawną.= quasi sprawstwo.

Z pewnym uproszczeniem tą postać możemy nazwać quasi sprawstwem, a w pełni poprawnie należałoby ją nazwać odpowiedzialnością za działanie w cudzym interesie.

Taką odpowiedzialność ponoszą doradcy podatkowi, radcy prawni.

Podżeganie. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.

Podżeganie może być popełnione w zamiarze bezpośrednim.

Odpowiedzialność za podżeganie jest niezależna od odpowiedzialności za dokonanie czynu zabronionego.

Oznacza to, ze podżegacz ponosi odpowiedzialność, także wtedy, gdy czynu zabronionego nie dokonano, chyba że sam się do tego przyczynił albo dokonano go wprawdzie ale sprawca nie ponosi odpowiedzialności np. wskutek niepoczytalności.

Podżeganie może mieć miejsce tylko do czasu powzięcia przez sprawcę zamiaru popełnienia czynu zabronionego.

Nakłanianie do czynu po tym czasie może być oceniane w kategoriach pomocnictwa psychicznego.

Podżeganie musi mieć charakter zindywidualizowany czyli musi być zaadresowane do konkretnego podmiotu.

Pomocnictwo. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze (ewentualnym i bezpośrednim) zmierza do tego, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzi, środków przewozu (pomocnictwo fizyczne), udzielając rady bądź informacji (pomocnictwo psychiczne).

Pomocnictwo może być popełnione do czasu zakończenia realizacji zamiaru czynu zabronionego.

Poplecznictwo =pomoc

Paserstwo= pomoc, ułatwianie pozbycia się dowodów przestępstwa.

Odpowiedzialność za pomocnictwo i podżeganie dotyczy tylko spraw o przestępstwa skarbowe.

21 Odpowiedzialność za działanie w cudzym interesie w prawie karnym skarbowym

Osoba działająca w cudzym interesie. Odpowiada jak za sprawstwo także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi w tym finansowymi osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej, której odrębne przepisy nadają osobowość prawną.

Gdy podmiot jest określony w sposób indywidualny, jako np. płatnik, a jednocześnie pod pojęciem tym kryje się w realiach danej sprawy np. osoba prawna, to do odpowiedzialności karno-skarbowej dochodzi na podstawie przepisu art.9 §3 KKS. Taką odpowiedzialność będzie ponosił np. doradca podatkowy, który zajmuje się prowadzeniem ksiąg innego podmiotu czy radca prawny.

Osoba trzecia może ponieść tylko konsekwencje majątkowe, nigdy zaś naruszające jej wolność. Ponadto ma zastosowanie, gdy kary grzywny nie można ściągnąć od skazanego

Pociągniętym do odpowiedzialności posiłkowej staje się podmiot, który organ prowadzący postępowanie o przestępstwo skarbowe wezwał do udziału w tym charakterze (art. 53 § 40 k.k.s.).

Wątpliwości w zasadzie nie rodzi możliwość udziału radcy prawnego w procesie karnym skarbowym jako pełnomocnika podmiotu odpowiedzialnego posiłkowo za grzywnę albo interwenienta, gdyż wprost upoważnia go do tego art. 123 § 1 k.k.s.

22 Rzeczywisty zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych

Zbieg taki ma miejsce gdy sprawca popełnia 2 lub więcej odpowiednio przestępstw lub wykroczeń skarbowych.

Instytucja tego zbiegu jest uregulowana odrębnie w odniesieniu do przestępstw i wykroczeń skarbowych.

W przypadku przestępstw skarbowych przyjąć należy, że jeżeli sprawca popełnia 2 lub więcej przestępstw skarbowych zanim zapadł pierwszy, choćby nieprawomocny wyrok, co do któregokolwiek z nich, a grożące za nie kary są tego samego rodzaju lub innymi, nadającymi się do połączenia, to wymierza się karę łączną.

Wymiar kary łącznej może opierać się na jednej z trzech idei:

1. kumulacji - polega na prostym zsumowaniu kar wymierzonych za poszczególne zbiegające się przestępstwa skarbowe,

2. asperacji - zakłada podwyższenie najsurowszej z kar za zbiegające się przestępstwa skarbowe,

3. absorpcji - polega na założeniu, że najsurowsza z kar pochłania pozostałe.

Polski ustawodawca odwołuje się w obowiązującej regulacji prawnej do wszystkich trzech założeń, przyjmując że karę łączną wymierza się ,w granicach od najwyższej z kar wymierzonej za poszczególne zbiegające się przestępstwa skarbowe do ich sumy, która nie może przekroczyć 1080 stawek dziennych grzywny, 18 miesięcy ograniczenia wolności i 15 lat pozbawienia wolności. Założenia PKS pozwalają Sądzić , ze będzie to stawka grzywny.

Jeżeli za poszczególne zbiegające się przestępstwa skarbowe wymierzono kary pozbawienia i ograniczenia wolności, można je połączyć przyjmując, że 15 dni pozbawienia wolności odpowiada karze ograniczenia wolności wynoszącej 1 miesiąc.

Jeżeli za poszczególne zbiegające się przestępstwa skarbowe wymierzono kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania i bez warunkowego zawieszenia, sąd wymierzając karę łączną może zawiesić jej wykonanie w całości.

Połączenie kary nie stoi na przeszkodzie w wykonaniu środków karnych, środków zabezpieczających chociażby je orzeczono tylko za niektóre z pozostających w zbiegu przestępstw skarbowych.

Wymiar kary łącznej jest obligatoryjny.

Dwie drogi wiodą do wymiaru takiej kary:

1. Pierwsza jest związana z rozpoznaniem w jednym postępowaniu kilku czynów tej samej osoby.

Wówczas w jednym z kolejnych punktów wyroku dochodzi do wymiaru kary łącznej poprzez połączenie kar za przestępstwa skarbowe przypisane we wcześniejszych punktach danego wyroku.

2. Drugą drogą do wymierzenia kary łącznej jest postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia w przedmiocie wymierzenia kary łącznej.

Szczególną postać zbiegu przestępstw skarbowych stanowi ciąg przestępstw skarbowych. Jego istota przejawia się w tym, że sprawca popełnia 2 lub więcej przestępstw skarbowych w odstępach czasu, które nie są długie, zanim zapadł pierwszy choćby nieprawomocny wyrok, co do któregokolwiek z tych przestępstw skarbowych i każde z tych przestępstw podlegałoby kwalifikacji na podstawie tego samego przepisu.

Taki ciąg przestępstwa powoduje obligatoryjne obostrzenie kary za przestępstwa skarbowe.

Przez odstępy czasu, które nie są długie należy rozumieć odstępy dłuższe niż 6 miesięcy ale krótsze niż 1 rok. Do 6-mcy to są krótkie.

Do zbiegu wykroczeń skarbowych wystarczające jest, że sprawca popełnia 2 lub więcej takich czynów.

To już samo w sobie wystarczy aby można było wymierzyć karę w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Jeśli chodzi o przestępstwa prawomocne to wyróżnia się prawomocność formalna i materialną.

Formalna, gdy nie można podważyć wyroku przy pomocy zwykłych środków odwoławczych

Materialna - zakaz nie dwa razy to samo działa na zewnątrz i do wewnątrz. Prawomocne rozstrzygnięcie nie pozwala na wszczęcie postepowania.

23 Pozorny zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych

Pozorny zbieg czynów zabronionych - odnosi się do takich sytuacji, w których na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że mamy do czynienia z rzeczywistym zbiegiem przestępstw lub wykroczeń skarbowych, podczas gdy po głębszej analizie wychodzi na jaw, że taki zbieg nie występuje.

Może to wynikać z różnego rodzaju okoliczności.

• Klasyczną z nich stanowi stwierdzenie, ze te kilka czynów składa się na czyn ciągły.

Istota czynu ciągłego polega na tym, że 2 lub więcej zachowań podjętych w krótkich odstępach czasu w realizacji tego samego zamiaru lub przy wykorzystaniu tej samej sposobności, stanowi jeden czyn zabroniony.

Każde z tych 2 lub więcej zachowań może w odrębnej ocenie podlegać kwalifikacji jako wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe ale tak być nie musi.

Mogą to być zachowania irrelewantnie prawno-karne, które dopiero w całości zestawione ze sobą przedstawiają obraz czynu zabronionego.

Z przyjęciem czynu ciągłego nie jest związane w żaden sposób koncepcyjne zestawienie sankcji karnej.

Trzeba sobie zdać sprawę z tego, że w sytuacji popełnienia 2 lub więcej czynów, których odrębna ocena pozwala zakwalifikować je, jako wykroczenia skarbowe, gdy ujmiemy je w ramach czynu ciągłego, mogą np. prowadzić do przekroczenia progu pięciokrotności miesięcznego minimalnego wynagrodzenia i w rezultacie w całościowej ocenie podlegać kwalifikacji, jako przestępstwo skarbowe.

• Oprócz wymienionych powyżej występują jeszcze: Postacie wieloczynowe przestępstw lub wykroczeń skarbowych. Wiążą się one z koniecznością podjęcia przez sprawcę szeregu zachowań np. w sytuacji uporczywego uchylania się od wpłacania podatku w terminie,

• Jeszcze Inna sytuacja jest w której możemy mieć do czynienia z pozornym zbiegiem przestępstw i wykroczeń skarbowych, gdy dotyczy alternatywnie określonych znamion.

• W przypadku czynów współukaranych następczo lub uprzednio -dokonanie pochłania ukaranie za usiłowanie. Następcza jest, gdy mamy do czynienia z fałszowaniem akcyzy.

24 Kumulatywny zbieg przepisów prawa karnego skarbowego

Zbieg przepisów ustawy. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo lub wykroczenie skarbowe (zasada tożsamości czynu).

Jej przeciwieństwem jest zasada idealnego zbiegu przepisów, która musiałaby prowadzić do przyjęcia tylu przestępstw lub wykroczeń skarbowych ile przepisów ustawy zostało naruszonych.

Konsekwencją przyjęcia zasady tożsamości czynu jest konstrukcja kumulatywnej kwalifikacji prawnej.

Zgodnie z tą konstrukcją, jeśli czyn wyczerpuje znamiona określone w 2 lub więcej przepisach KKS, pociągnięcie do odpowiedzialności następuje na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów, które stanowią podstawę skazania.

Podstawę wymiaru kary w takim przypadku stanowi przepis przewidujący karę najsurowszą. Jeśli w poszczególnych zbiegających się przepisach jest przewidziana taka sama sankcja karna, za podstawę skazania uznaje się ten przepis, który jest najbardziej charakterystyczny dla odzwierciedlenia kryminalnej zawartości zachowania sprawcy.

Kwestię ewentualnego zbiegu przepisów, z których jeden przewiduje odpowiedzialność za przestępstwo skarbowe, a drugi za wykroczenie skarbowe, można przyjąć 3 wersje interpretacyjne obowiązującej interpretacji prawnej:

1. Pierwsza zakłada, że wykluczona jest kumulatywna kwalifikacja prawna w opisanej sytuacji, a jednocześnie przewiduje, że odpowiedzialność za przestępstwo skarbowe pochłania w tym wypadku ocenę prawną określonego zdarzenia jako wykroczenia skarbowego.

2. Druga z koncepcji wyklucza również kumulatywną kwalifikację prawną przewidując, że każdy z przepisów, a więc zarówno ten, który statuuje przestępstwo skarbowe, jak i ten, który statuuje wykroczenie skarbowe znajduje w omawianym przypadku zastosowanie.

3. Trzecia koncepcja zakłada dopuszczalność kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu, co oznacza, że w opisanej sytuacji dojdzie do przyjęcia za podstawę skazania zarówno przepisu przewidującego przestępstwo skarbowe, jak i tego który zawiera wykroczenie skarbowe.

Trzeb wybrać jedną z tych koncepcji która jest słuszna , jest nią koncepcja nr 3.

25 Tzw. idealny zbieg przepisów prawa karnego powszechnego i prawa karnego skarbowego

Idealny zbieg przestępstwa i wykroczenia skarbowego z przestępstwem i wykroczeniem.

Jeżeli czyn wyczerpuje zarówno znamiona przestępstwa, jak i przestępstwa skarbowego, to przyjmuje się, iż każdy z tych przepisów znajduje zastosowanie. Podobnie rzecz się ma w przypadku wykroczenia i wykroczenia skarbowego.

Nie można wykluczyć krzyżowania się tych zbiegów np. idealnego zbiegu przestępstwa skarbowego z wykroczeniem.

Konsekwencją zastosowania każdego z przepisów w przypadku idealnego zbiegu przepisów przewidujących odpowiedzialność za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie i wykroczenie skarbowe jest przynajmniej dwukrotne skazanie odnoszące się do tego samego zachowania sprawcy.

Wynika to z braku ogólnosystemowej reguły, która by zakładała, że ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe.

Na tle opisanej regulacji powstaje pewne ryzyko związane z możliwością dwukrotnego skazania za ten sam czyn.

Żeby tego uniknąć ustawodawca przewiduje, że wykonaniu podlega tylko najsurowsza z kar wymierzonych na podstawie zbiegających się przepisów.

Nie stoi to na przeszkodzie w orzeczeniu środków karnych, które zostały wymierzone na podstawie innego przepisu.

Jednocześnie jeśli obok najsurowszej kary orzeczono karę grzywny, również ta kara podlega wykonaniu.

Czasem może mieć miejsce spiętrzenie zbiegów na gruncie prawa karnego skarbowego polegające na tym, że z jednej strony będziemy mieli do czynienia z kumulatywną kwalifikacją prawną wykroczenia skarbowego, przestępstwa skarbowego połączoną z idealnym zbiegiem z przestępstwem.

Typowym przykładem idealnego zbiegu przestępstw i przestępstw skarbowych jest zbieg oszustwa i oszustwa podatkowego.

26 Racjonalizacja reakcji karnoskarbowej

Polega na stosowaniu adekwatnych kar w odniesieniu do stopnia winy biorąc pod uwagę przede wszystkim interes skarbu państwa. Państwu nic nie przyjdzie z faktu pozbawienia wolności sprawcy , w interesie państwa jest odzyskanie uszczuplenia bądź wyłudzenia finansowego oraz przejęcie pieniędzy pochodzących z ukarania sprawcy karą grzywny, natomiast karę pozbawienia wolności można orzec łącznie z karą grzywny jeżeli przestępstwo było dużej wagi.

Istnieją Dwa założenia systemu karnoskarbowych środków penalnych

• jest to zasada priorytetu supremacji represji ekonomicznej (majątkowej)

• zasada priorytetu celu egzekucyjno-kompensacyjnego przed represją

zasada priorytetu supremacji represji ekonomicznej (majątkowej)

Odpowiada ona analogiom między przestępstwem a karą, według których sprawca zostaje dotknięty w tej strefie, w której mieścił się zewnętrzny czyn i jego psychiczna motywacja. Zatem charakter represji ma odpowiadać charakterowi czynu i motywów sprawców.

Zasada ta stanowi punkt wyjścia do osiągnięcia celu prewencyjnego i kompensacyjnego, wraz z uzupełniającą zasadą pozbawienia sprawcy korzyści z popełnionego przestępstwa skarbowego.

Literatura karnoskarbowa rozróżnia cel egzekucyjny od kompensacyjnego. Pierwszy z nich ujmuje jako skłonienie sprawcy do wykonania obowiązku publicznoprawnego względem SP, drugi zaś - jako wymierzenie sprawcy dolegliwości, która może mieć też charakter rekompensaty za wyrządzona szkodę.

zasada priorytetu celu egzekucyjno-kompensacyjnego przed represją
Priorytet celu egzekucyjnego przed represją przejawia się w regulacjach przewidujących, że odpowiednie wczesne wyrównanie uszczerbku finansowego SP, JST wpływa na redukcję (złagodzenie) lub nawet wyłączenie odpowiedzialności karnoskarbowej.


Na gruncie kodeksu karno skarbowego uiszczenie uszczuplonej należności pozwala na zastosowanie następujących środków redukcji aż do wyłączenia odpowiedzialności:

1. w ramach czynnego żalu wyłącza karalność,

2. pozwala na zastosowanie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności

3. pozwala sądowi na odstąpienia od wymierzenia kary lub środka karnego

4. pozwala uznać za wykonaną karę ograniczenia wolności orzeczoną zamiast pozbawienia wolności

5. zapobiega zasadniczo przepadkowi przedmiotów

6. pozwala na zastosowanie szczególnego trybu nadzwyczajnego złagodzenia kary, a także na nadzwyczajne złagodzenie kary

7. zapobiega w pewnych przypadkach nadzwyczajnemu obostrzeniu kary

8. jest elementem instytucji probacyjnych: warunkowego umorzenia, zawieszenia kary i zwolnienia

9. pozwala na skazanie bez rozprawy

10. pozwala na zastosowanie tzw. skróconej rozprawy
    

Obecnie stosowane przepisy kodeksu karnego skarbowego nakładające obowiązek lub warunek uiszczenia należności publicznoprawnej stanowią, że chodzi wyłącznie o należność wymagalną i rzeczywiście uszczuploną czynem zabronionym, pomijając taki obowiązek lub warunek w sytuacjach, gdy nastąpiło jedynie narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej
Mówiąc o obowiązku lub warunku uiszczenia wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej czynem zabronionym, stosowne przepisy kodeksu karnego skarbowego nie adresują już tego warunku wprost do sprawcy czynu, używa się formy bezosobowej.

Jest to wyraz uwzględnienia szerokiego zakresu możliwych w praktyce sytuacji gdy sprawca czynu działa za kogoś innego.

Uiszczenie wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej czynem zabronionym przez podmiot, w interesie którego działał sprawca, uważane jest za wypełnienie ustawowego warunku lub obowiązku tak samo, jak gdyby wypełnił go sam sprawca osobiście.

27 Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jako środek karny

W postępowaniu karnym skarbowym funkcję podobną do aktu oskarżenia można przypisać wnioskowi finansowego organu postępowania przygotowawczego o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego jest pismem wpływającym do sądu celem rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu, zaś dokument procesowy, stanowiący podstawę przekazania sprawy do sądu, nie zawsze musi przybierać formę aktu oskarżenia. Wystąpienie przez sprawcę z wnioskiem o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, spełnienie podstawowych warunków tzw. „warunków brzegowych” oraz wypracowanie swoistego porozumienia w toku negocjacji ze sprawcą pozwala finansowemu organowi postępowania przygotowawczego wnieść do sądu, zamiast aktu oskarżenia, wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (art. 145 § 1 KKS)1.

Postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności przebiega dwuetapowo: przed finansowym organem postępowania przygotowawczego, do którego sprawca składa wniosek o zezwolenie (z art. 142 § 1 KKS) oraz przed sądem, do którego z kolei występuje finansowy organ postępowania przygotowawczego z wnioskiem o udzielenie zezwolenia (art. 145 § 1 KKS).

Warunki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności

Sprawca zgłaszający wniosek o zezwolenie na dobro wolne poddanie się odpowiedzialności obowiązany jest zapewnić aby uiszczono:

• należność publicznoprawną, jeżeli czyn polegał na uszczupleniu tej należności, o ile do chwili zgłoszenia wniosku należność nie została w całości zapłacona,

• kwotę odpowiadającą wysokości co najmniej jednej trzeciej najniższego miesięcznego wynagrodzenia tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe i co najmniej jedną dziesiątą tego wynagrodzenia tytułem kary grzywny za wykroczenie skarbowe,

• co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania (art. 143 § 1 KKS)2,

• równowartość pieniężną przedmiotów, w razie niemożności złożenia przedmiotów dotkniętych obligatoryjnym przepadkiem bądź wyrazić zgodę na ich przepadek (art. 143 § 2 KKS).

Sprawca nie musi sam tego dokonać, wymagane jest jedynie ich wykonanie, możliwa jest zatem realizacja obowiązków zawartych w art. 143 § 1 KKS przez osobę trzecią „na rachunek” sprawcy.

Wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może być zgłoszony na piśmie albo ustnie do protokołu (art. 142 § 4 KKS). Jeśli sprawcą jest osoba po ukończeniu lat 17, a przed ukończeniem lat 18 wniosek może zgłosić w imieniu sprawcy przedstawiciel ustawowy (art. 142 § 3 KKS).

Wniosek nie musi zostać zaakceptowany przez organ finansowy. Jeżeli wniosek złożony przez sprawcę nie odpowiada wymaganiom formalnym, a brak jest tego rodzaju że wniosek nie może otrzymać biegu wzywa się osobę, od której on pochodzi do usunięcia braku w terminie 7 dni (art. 143a § 1 KKS). W razie nie- uzupełnienia tego braku w terminie wniosek uznaje się za bezskuteczny (art. 143a § 2 KKS)4.

Cofnięcie wniosku nie jest możliwe przed upływem miesiąca od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu, przez finansowy organ postępowania przygotowawczego, wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

Cofnięcie wniosku ma ten skutek, że ponowne jego złożenie jest niedopuszczalne (art. 144 § 2 KKS). Ponadto, w przypadku cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania (art. 144 § 3 KKS).

Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest możliwe tylko w sprawach zagrożonych wyłącznie grzywną. Instytucja ta pozwala sprawcy uniknąć statusu i piętna skazanego oraz recydywisty skarbowego. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności podzielone jest na dwie fazy: negocjacyjną i decyzyjną. Negocjacje nie mogą dotyczyć kwestii winy i okoliczności czynu.

Forma i treść wniosku

Wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może być zgłoszony na piśmie albo ustnie do protokołu (art. 142 § 4 KKS). Jeśli sprawcą jest osoba po ukończeniu lat 17, a przed ukończeniem lat 18 wniosek może zgłosić w imieniu sprawcy przedstawiciel ustawowy (art. 142 § 3 KKS).

Wystąpienie przez sprawcę z wnioskiem o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, przy spełnieniu warunków z art. 143 KKS, stanowi jedynie propozycję konsensualnego zakończenia sprawy skierowaną wobec finansowego organu postępowania przygotowawczego i mimo spełnienia „warunków brzegowych” wniosek nie musi zostać zaakceptowany przez organ finansowy. Jeżeli wniosek złożony przez sprawcę nie odpowiada wymaganiom formalnym, a brak jest tego rodzaju że wniosek nie może otrzymać biegu wzywa się osobę, od której on pochodzi do usunięcia braku w terminie 7 dni (art. 143a § 1 KKS). W razie nie- uzupełnienia tego braku w terminie wniosek uznaje się za bezskuteczny § 2 KKS)4.

Cofnięcie wniosku

Wniosek sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może ulec wycofaniu. Kodeks karny skarbowy nie przewiduje szczególnych regulacji odnoszących się do sposobu procedowania po cofnięciu wniosku poza unormowaniem art. 144 § 1 KKS, które wyznacza jedynie granicę czasową do jakiej sprawca może zmienić swoje stanowisko w zakresie skorzystania z instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności i stanowi, że cofnięcie wniosku nie jest możliwe przed upływem miesiąca od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu, przez finansowy organ postępowania przygotowawczego, wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności5. Zaznaczyć należy, że nowelizacja KKS z lipca 2005 r. nie przewiduje już możliwości cofnięcia wniosku po wniesieniu go do sądu, gdy poprzednio taka ewentualność istniała do czasu doręczenia postanowienia o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialnośc

dodatkowe warunki

Trzeba pamiętać, że to nie urząd skarbowy bądź celny decyduje o tym, czy dana osoba może dobrowolnie poddać się odpowiedzialności karnej skarbowej. Po wypełnieniu przez sprawcę określonych obowiązków, finansowy organ postępowania przygotowawczego wnosi jedynie do sądu wniosek o udzielenie zezwolenia na takie poddanie się odpowiedzialności.

Może on uzależnić złożenie tego wniosku od spełniania dodatkowych wymogów. Zostały one wymienione w art. 146 § 2 Kodeksu karnego skarbowego. Złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może być uzależnione chociażby od uiszczenia dodatkowej kwoty tytułem kary grzywny.

Nie może ona jednak przekraczać łącznie z kwotą już wpłaconą wysokości połowy sumy odpowiadającej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany czyn.

Czas, rodzaj i sposób wykonania dodatkowych obowiązków określany jest po wysłuchaniu sprawcy.

Sąd, do którego trafia wniosek o udzielenie sprawcy zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, sprawdza, czy istnieją podstawy do jego uwzględnienia.

Nie zawsze odniesie się do niego z aprobatą. Sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości.

Udzielenie takiego zezwolenia nie wchodzi jednak w rachubę, gdy przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo więzienia. Jest to niedopuszczalne także w przypadku, gdy przestępstwo skarbowe, zagrożone tylko karą grzywny, popełniono w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary, określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 Kodeksu karnego skarbowego.

Na zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie ma także co liczyć, gdy zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.

Zalety dobrowolnego poddania się odpowiedzialności

szybsze zakończenie sprawy,

prawomocny wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego,

możliwość zapłaty niższej grzywny niż potencjalnie grozi w przypadku rozstrzygania sprawy na zasadach ogólnych,

uiszczenie określonej kwoty tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe w drodze dobrowolnego poddania się odpowiedzialności nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej określonej w art. 37 § 1 pkt 4 K.k.s.

28 Przepadek korzyści majątkowej i ściągnięcie jej równowartości w prawie karnym skarbowym

Przepadek korzyści majątkowej jest przewidziany wyłącznie w odniesieniu do przestępstw skarbowych. Jest wyrazem nieopłacalności przestępstw skarbowych.

Ma charakter subsydiarny wobec przepadku przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa skarbowego oraz objętych zakazami wytwarzania, przechowywania, obrotu, itp.

Zatem jeżeli sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa skarbowego , chociażby pośrednio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa skarbowego lub objętych zakazami wytwarzania, przechowywania, obrotu, itp. sąd orzeka środek karny przepadku tej korzyści majątkowej.

Dla dopuszczalności orzekania tego środka karnego nie ma znaczenia okoliczność, czy sprawca przestępstwa skarbowego działał w celu osiągnięcia takiej korzyści.

Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej ma charakter subsydiarny wobec samego przepadku tej korzyści. W razie niemożności orzeczenia przepadku korzyści majątkowej orzeka się ściągnięcie jej równowartości pieniężnej.

Obydwu omawianych środków karnych nie orzeka się, jeżeli korzyść lub jej równowartość pieniężna podlega zwrotowi innemu uprawnionemu podmiotowi. W razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy.

Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub jej równowartość pieniężna przechodzi na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku

Przepadek korzyści majątkowej jest jednym ze środków karnych przewidzianych przez Kodeks karny skarbowy za popełnienie przestępstwa skarbowego (art. 22 § 2 pkt 4), mającym na celu pozbawienie sprawcy owoców przestępstwa.

W wyniku nowelizacji z 28 lipca 2005 r. (która weszła w życie 17 grudnia 2005 r.) możliwości zastosowania tego środka zostały znacznie poszerzone: objęto bowiem nimi sytuacje, w których w celu ukrycia przed przepadkiem korzyści majątkowej sprawca przeniósł ją na inną osobę, wprowadzone zostały także pewne ułatwienia dowodowe dla organów ścigania. Ponadto poszerzony został katalog środków karnych o możliwość ściągnięcia równowartości pieniężnej korzyści majątkowej w sytuacji, gdy przepadek jej samej nie jest możliwy.

Korzyść majątkowa

Zgodnie z art. 33 § 1 K.k.s. sąd orzeka przepadek korzyści majątkowej, jeśli sprawca osiągnął chociażby pośrednio z popełnienia któregokolwiek przestępstwa skarbowego wymienionego w Kodeksie karnym skarbowym korzyść majątkową.

Jako korzyść tę należy traktować rzeczy ruchome, nieruchome, pieniądze, wierzytelności i inne prawa majątkowe, a zatem wszelkie przysporzenia stanu majątkowego związane z przestępczym działaniem sprawcy (o ile nie obejmuje ich przepadek przedmiotów według art. 29 K.k.s.).

Przysporzenia te mogą powstać zarówno na rzecz sprawcy, jak i innej osoby oraz przybrać formę powiększenia jego stanu posiadania lub uniknięciu strat.

Możliwość zabezpieczenia i tymczasowego zajęcia mienia zagrożonego przepadkiem

Gdy sprawcy grozi orzeczenie przepadku korzyści majątkowej (lub ściągnięcia jego równowartości majątkowej), może ona zostać w toku postępowania karnego skarbowego zabezpieczona przez zajęcie ruchomości, wierzytelności i innych praw majątkowych, a także przez ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości (art. 131 § 2 i § 4).

Możliwość ustanowienia zabezpieczenia lub tymczasowego przejęcia dotyczy także mienia, które co prawda nie pochodzi z przestępstwa, ale które, zgodnie z domniemaniem, może zostać objęte przepadkiem ze względu na dużą wartość korzyści majątkowej osiągniętej przez sprawcę. Dotyczy to także mienia, które sprawca przeniósł na inną osobę w celu uniknięcia przepadku.

29 Dyrektywy sądowego wymiaru kary w prawie karnym skarbowym

Dyrektywy sądowego wymiaru kary to ustawowe wskazania ukierunkowujące sąd co do wyboru rodzaju kary i środków karnych oraz ich wysokości na gruncie indywidualnego przypadku.

Celem tych dyrektyw jest zagwarantowanie realizacji ustawowo określonych celów karania.

Wyróżnia się dyrektywy ogólne i szczególne .

Te ogólne odnoszą się do wszystkich kategorii czynów sprawców oraz środków penalnych. Natomiast dyrektywy szczególne mają zastosowanie tylko do określonych kategorii czynów, sprawców czy kar.

Dyrektywy ogólne sądowego wymiaru kary.

1. dyrektywa stopnia winy,

2. dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości

3. dyrektywa prewencji szczególnej (indywidualnej)

4. dyrektywa prewencji ogólnej (generalnej).

Dwie pierwsze to dyrektywy sprawiedliwościowe, a dwie pozostałe to dyrektywy prewencyjne.

Dyrektywy ogólne wymiaru kary są uzupełnione katalogiem okoliczności wpływających na wymiar kary i środków karnych np.:

1. rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu zabronionego,

2. motywacja sprawcy, jego sposób zachowania się,

3. sposób życia przed popełnieniem czynu zabronionego i zachowanie się po jego popełnieniu.

Przykłady dyrektyw szczególnych:

1. wymierzając karę lub środek karny młodocianemu sąd powinien kierować się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować,

2. traktowanie bezwzględnej kary pozbawienia wolności jako środka ostatecznego,

3. orzekanie kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności. Czyli preferencja kar nieizolacyjnych.

Dyrektywy szczególne sądowego wymiaru kary mogą dotyczyć:

1.Poszczególnych rodzajów kar-np.,

• Nadzwyczajne złagodzenie kary, w przypadkach określonych w ustawie np. ograniczona poczytalność, nieletniość, itp.

• Zakaz orzekania dożywocia wobec sprawców, którzy nie ukończyli 18 lat w chwili popełniania czynu.

• Ustalając stawkę grzywny sąd powinien brać pod uwagę sytuacje materialną sprawcy.

• Zakaz orzekania grzywny, jeżeli sąd powziął przekonanie, że sprawca jej nie uiści z powodu braku dochodów.

2.Poszczególnych kategorii sprawców

3.Przestępstw o określonym ciężarze gatunkowym

• Bezwzględna kara pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego jej zawieszenia, gdy inna kara lub środek karny się nie sprawdza.

• Dla kar średnich , zagrożonych pozbawieniem wolności do 5 lat , można stosować kary zamienne w postaci grzywny lub ograniczenia wolności.

• Nadzwyczajne obostrzenie kary

- dyrektywa sprawiedliwościowa - nakazuje wymierzyć karę w taki sposób aby dolegliwość nie przekraczała stopnia zawinienia sprawcy czyli dostosowanie kary do winy sprawcy, nakazuje uwzględnić stopień społecznej szkodliwości czynu, kara ma cele prewencyjne: indywidualna i generalna

- dyrektywa prewencyjna- określa cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma spełniać dla sprawcy, ma na celu wychowanie sprawcy, kara ma oddziaływać na całe społeczeństwo, efektywność w społeczeństwie, że przestępcy są karani, że popełnianie p-stw się nie opłaca.

- dyrektywa wymiaru kary względem młodocianych- chodzi tu o konieczność wychowania poprzez karę. Biorąc pod uwagę te dyrektywy wybieramy wymiar kary - liczbę stawek dziennych

30 Nadzwyczajne obostrzenie kary w prawie karnym skarbowym

Nadzwyczajne obostrzenie kary ma charakter obligatoryjny w przypadku wystąpienia przesłanek określonych KKS. Z katalogu tego wynika, że są nimi:

1. duża wartość uszczuplenia należności publicznoprawnej lub przedmiotu czynu,

2. zawodowy lub zorganizowany charakter popełnianych przestępstw skarbowych,

3. recydywa skarbowa,

4. ciąg przestępstw skarbowych,

5. szczególnie groźne kategorie zjawiskowe,

6. rozbójniczy sposób działania.

W niektórych przypadkach sprawca może uniknąć obostrzenia kary jeżeli przed zamknięciem przewodu sądowego w I instancji uszczuplona w związku z danym przestępstwem skarbowym i wymagalna należność publicznoprawna zostanie uiszczona w całości.

Również sprawca działający w strukturach zorganizowanych uniknie obostrzenia kary, jeżeli odstąpi od udziału w zorganizowanej grupie lub związku i ujawni przed organem ścigania istotne okoliczności zamierzonego przestępstwa, przez co zapobiegnie jego popełnieniu.

Sposób obostrzenia kary uzależniony jest od zagrożenia przewidzianego w sankcji konkretnego typu przestępstwa skarbowego.

31 Ogólna charakterystyka przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym oraz rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji art. 54-84 KKS.

• Przy przestępstwach skarbowych kwalifikacja prawna jest zależna od wartości uszczuplonych lub narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych albo od wartości przedmiotu przestępstwa skarbowego w czasie popełnienia czynu zabronionego

• Jeżeli wskazana wartość uszczuplonych lub narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych albo wartość przedmiotu przestępstwa skarbowego przekracza 5-krotną a nieprzekracza 200-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia to jest tzw. mała wartość - czyn jest przestępstwem skarbowym, ale kwalifikowanym z łagodniejszego przepisu

• Jeżeli natomiast wartość uszczuplonych lub narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych albo wartość przedmiotu przestępstwa skarbowego przekracza 200-krotność a nie przekracza 500-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia to jest zwykła wartość,

• duża wartość jest to wartość, która przekracza 500-krotną a nie przekracza 1000 krotnej wysokości mw,

• natomiast wielka wartość to wartość która przekracza 1000 krotną wysokości mw. Te ostatnie wartości są kwalifikowane z przepisu surowszego zagrożonego także karą pozbawienia wolności

Art. 54. § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 55. § 1. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 56. § 1. Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia.

Art. 57. § 1. Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w § 1 wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu.

Centralną kategorią związaną z przestępstwami przeciwko obowiązkom podatkowym jest podatek. Problem stanowi wykładania pojęcia obowiązku podatkowego na gruncie przepisów KKS. Należy przyjąć, że na tym gruncie zakres obowiązku podatkowego obejmuje zarówno podstawowy obowiązek podatkowy jakim jest zapłacenie podatku, jak również obowiązki o charakterze instrumentalnym (uzupełniającym, akcesoryjnym).

Przepisy Rozdziału 6 KKS służą ochronie zróżnicowanych dóbr i interesów prawnych związanych z interesem fiskalnym wierzyciela podatkowego.

W sferze prawa podatkowego dobrami chronionymi danym przepisem są:

1. mienie wierzyciela podatkowego, podlegające narażeniu na uszczuplenie,

2. wiarygodność dokumentacji podatkowej, znaków skarbowych itp.

3. zasady dokumentowania i ewidencjonowania zdarzeń dla celów podatkowych oraz składania wymaganych informacji organom podatkowym,

4. zasady ewidencji i identyfikacji płatników i podatników,

5. prawidłowość kontroli,

6. instytucja dotacji i subwencji oraz zasady ich rozliczania.

32 Oszustwo w deklaracji podatkowej

Polega na podaniu nieprawdy lub zatajeniu prawdy w deklaracji lub oświadczeniu albo na niedopełnieniu obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co podatek zostaje narażony na uszczuplenie.

Oszustwo w deklaracji podatkowej jest skierowane bezpośrednio przeciwko mieniu wierzyciela podatkowego. Ma charakter indywidualny, a jego podmiotem może być wyłącznie podatnik.

Kluczowym zagadnieniem dla oceny czy konkretny czyn odpowiada znamionom oszustwa podatkowego, jest uświadomienie sobie charakteru pojęcia „prawdy” i „nieprawdy” w deklaracji lub oświadczeniu. Zdaniem TK „prawda” w rozumieniu przepisów KKS jest pojęciem normatywnym, jednak nierzetelność podatkowa nie powinna być automatycznie utożsamiana z umyślnym oszustwem podatkowym.

Strona podmiotowa oszustwa w deklaracji podatkowej obejmuje obie postacie zamiaru.

Skarbowe oszustwo polega na wytworzeniu obrazu, który jest sprzeczny ze stanem rzeczywistym, oraz - narażeniu bądź narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej.

Zachowanie sprawcy może w tym przypadku przyjąć różnorakie formy, jak przedłożenie sfałszowanych dokumentów (całości lub części) bądź zatajenie prawdy.

przez złożenie deklaracji należy rozumieć przedstawienie jej organowi podatkowemu

Czyn sprawcy polega także na niedopełnieniu obowiązku zawiadomienia o zmianie danych objętych deklaracją bądź oświadczeniem.

Podmiotem oszustwa podatkowego określonego w art. 56 kodeksu jest podatnik.

Oszustwo podatkowe przybiera formę przestępstwa zagrożonego karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości (w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia), sprawcy grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych.

Oszustwo podatkowe może przybrać także formę wykroczenia skarbowego, jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu (czyli pięciokrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie popełnienia oszustwa).

ZŁOŻENIE NIEPRAWDZIWEJ INFORMACJI PODATKOWEJ

W odróżnieniu od oszustwa podatkowego, jakim jest podanie nieprawdy w deklaracji, dla stwierdzenia czynu zabronionego w postaci złożenia nieprawdziwej informacji podatkowej nie jest konieczne wystąpienie jakiegokolwiek skutku.

Karze podlega samo złożenie nieprawdziwej informacji podatkowej. Tak jak w przypadku oszustwa podatkowego karalny jest tylko czyn umyślny.

Złożenie nieprawdziwej informacji podatkowej jest przestępstwem skarbowym zagrożonym karą grzywny do 180 stawek dziennych.

33 Ogólna charakterystyka przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami art. Od 85 do 92

W zakresie Rozdziału 7 KKS prawo karne skarbowe jest subsydiarne w stosunku do prawa celnego. Wyodrębnia się 2 funkcje prawa celnego:

1. ekonomiczną - związaną z realizacją celów polityki ekonomicznej w zakresie wymiany towarów i usług, zapewnieniem stabilizacji rynku wewnętrznego, tworzeniem barier ochronnych przed konkurencją itp.

2. fiskalną - która wynika z faktu, że przywóz wywóz lub tranzyt określonych dóbr majątkowych przez granice wiąże się z pobieraniem przez administrację celną ceł i innych opłat celnych.

W tym wypadku centralną kategorią jest cło definiowane jako świadczenie o charakterze również podatkowym, posiadające cechy podatku jednak ujmowane jako kategoria odrębna.

Zadaniem przepisów Rozdziału 7 KKS jest ochrona interesów finansowych Wspólnot Europejskich i ochrona dochodów państwa z tytułu należności celnych.

Polska stając się z dniem 1 maja 2004r. członkiem Unii Europejskiej została objęta unią celną z czym wiąże się obowiązek bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego. Wobec tego obecnie w Polsce system prawa celnego składa się z bezpośrednio stosowanych przepisów unijnych oraz przepisów krajowych.

Artykuły od 85 do 92 KS stanowią :

1. Za wyłudzenie koncesji lub inny podobny dokument, obrotu z zagranicą towarami lub usługami, regulowany przez ustawy, albo gdy używa dokumentów uzyskanych niezgodnie z prawem, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do roku, albo obu tym karom łącznie.

W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

3. Za niedopełnienie obowiązku celnego , albo za przemyt celny reglamentowanymi towarami, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie, a jeżeli uszczerbek jest m mniejszy to podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych a jeżeli nie przekracza ustawowego progu, lub kto popełnia nieumyślnie taki czyn zabroniony podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

4. Za wprowadzenie w błąd organu kontroli celnej albo oszustwo w obrocie towarami reglamentacyjnymi, albo procedura odprawy czasowej: podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota należności celnej lub wartość towaru lub usługi w obrocie z zagranicą jest małej wartości sprawca podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych a gdy nie przekracza progu to podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

5. Za zmianę celu, przeznaczenia lub niedochowania warunków; sprawca podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych w obrocie z zagranica towarami zwolnionymi z reglamentacji podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Za usuwanie towaru lub środka przewozowego spod dozoru celnego, nabywanie, przechowywanie lub przewożenie towaru stanowiącego przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 86 - 90 § 1, lub pomaga w jego zbyciu albo ten towar przyjmuje lub pomaga w jego ukryciu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Kto bez zgody uprawnionego organu usuwa, niszczy lub uszkadza zamknięcie celne, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 93. § 1. Kto rażąco narusza przepisy w zakresie warunków prowadzenia agencji celnej, w szczególności nierzetelnie lub wadliwie wykonuje czynności, do których została upoważniona agencja celna, podlega karze grzywny do 360 stawek dziennych.

§ 2. Kto rażąco narusza przepisy prawa celnego w zakresie warunków działalności wolnego obszaru celnego, składu wolnocłowego lub składu celnego, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto rażąco narusza przepisy w zakresie warunków prowadzenia magazynu celnego.

Art. 94. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie udziela ustnych lub pisemnych wyjaśnień mających znaczenie dla kontroli celnej lub nie udostępnia wymaganych dokumentów dotyczących obrotu z zagranicą towarami lub usługami,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega ten, kto w inny sposób osobie uprawnionej do przeprowadzania czynności kontrolnych lub dozoru celnego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto odmawia wykonania czynności przygotowawczych do kontroli celnej lub nie dopełnia obowiązku niezwłocznego dostarczenia towaru do miejsca wskazanego przez organ celny.

Art. 95. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje dokumentów mających znaczenie dla kontroli celnej, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 96. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do dokonania czynu zabronionego określonego w tym rozdziale, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

34 Ogólna charakterystyka przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych przeciwko obrotowi dewizowemu

Obowiązki dewizowe to określone powinności, których należy dokonywać w trakcie legalnego obrotu dewizowego.

Przepisy Rozdziału 8 KKS mają charakter subsydiarny w stosunku do prawa dewizowego. Przepisy dewizowe stanowią wyraz ingerencji władz w sferę interesów finansowych jednostek. Obecnie regulacje prawa dewizowego w Polsce zostały dostosowane do prawa Unii Europejskiej. Ustawodawca w KKS z większą precyzją dostosował znamiona typów czynów zabronionych do norm prawa dewizowego co ułatwia identyfikację tych norm, które chronione są sankcjami karnoskarbowymi.

Przepisy zawarte w omawianym rozdziale chronią obrót dewizowy, a w zasadzie zasady jego obrotu, którego podmiotami są rezydenci i nierezydenci. Prawo Unii Europejskiej wyraża zasadę swobody przemieszczania środków pieniężnych między państwami Unii oraz między nimi a państwami trzecimi. Istnieje dopuszczalność zastosowania wyjątków, z których Polska skorzystała. Zasada swobody obrotu dewizowego zakłada jego generalną dopuszczalność, z zastrzeżeniem zwyczajnych (stałych) oraz szczególnych (czasowych, np. w przypadkach nagłych zmian kursów złotówki zagrażających jej stabilności) ograniczeń ustawowych.

Delikty skarbowe z Rozdziału 8 KKS godzą w ograniczenia dewizowe, obowiązki dewizowe oraz inne obowiązki wynikające z Przepisów prawa dewizowego. Godząc zaś w obowiązki dewizowe, godzą w prawidłowość kontroli dewizowej

Art. 97.§ 1. Kto wyłudza zezwolenie dewizowe przez podstępne wprowadzenie w błąd organu uprawnionego do udzielania takich zezwoleń,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do roku, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto używa dokumentu uzyskanego w sposób określony w § 1.

§ 3. Usiłowanie przestępstwa skarbowego określonego w § 1 lub 2 jest karalne.

§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 98. § 1. Kto bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dokonuje obrotu kapitałowego,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2. Jeżeli obrót kapitałowy, o którym mowa w § 1, dotyczy transferu wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, sprawca

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

§ 3. Jeżeli wartość przedmiotu transferu, o którym mowa w § 2, jest mała, sprawca

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 4. Jeżeli wartość przedmiotu obrotu kapitałowego, o którym mowa w § 1 lub 2, nie przekracza ustawowego progu, sprawca

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 99. § 1. Rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dokonuje rozporządzenia wierzytelnością od nierezydenta w sposób uniemożliwiający w terminie jej wymagalności niezwłoczny transfer z zagranicy zagranicznych lub krajowych środków płatniczych, będących przedmiotem świadczenia tej wierzytelności,

podlega karze grzywny do 480 stawek dziennych.

§ 2. Jeżeli wartość przedmiotu obrotu nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 100. § 1. Rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dysponuje wartościami dewizowymi lub krajowymi środkami płatniczymi posiadanymi za granicą w sposób niezapewniający ich niezwłocznego transferu z zagranicy,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega rezydent, będący osobą fizyczną, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dysponuje wartościami dewizowymi uzyskanymi w czasie pobytu za granicą w sposób niezapewniający ich transferu z zagranicy w wymaganym terminie.

§ 3. Jeżeli kwota wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, o których mowa w § 1 lub 2, nie przekracza ustawowego progu, sprawca

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 101. § 1. Rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dokonuje płatności lub ją przyjmuje lub dokonuje transferu w obrocie dewizowym bez pośrednictwa uprawnionego banku,

podlega karze grzywny do 480 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dokonuje inwestycji portfelowych bez pośrednictwa uprawnionego podmiotu prowadzącego działalność maklerską.

§ 3. Jeżeli wartość przedmiotu obrotu, o którym mowa w § 1 lub 2, nie przekracza ustawowego progu, sprawca

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 102. § 1. Kto bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom wyraża zobowiązanie pieniężne w obrocie dewizowym z zagranicą w inny sposób niż w walucie polskiej lub w walucie wymienialnej,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega ten, kto bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom w obrocie dewizowym z zagranicą dokonuje płatności w inny sposób niż w krajowych środkach płatniczych, w walucie wymienialnej lub w dewizach płatnych w takiej walucie.

§ 3. Jeżeli wartość przedmiotu obrotu, o którym mowa w § 1 lub 2, nie przekracza ustawowego progu, sprawca

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 103. § 1. Rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom prowadzi działalność kantorową,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Tej samej karze podlega rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom sprzedaje rezydentowi lub kupuje od rezydenta wartości dewizowe.

Art. 104. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie udziela ustnych lub pisemnych wyjaśnień lub nie udostępnia wymaganych dokumentów w sprawach objętych kontrolą dewizową,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie zgłasza i na żądanie uprawnionego organu nie przedstawia do kontroli dewizowej wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, będących przedmiotem transferu.

§ 3. Tej samej karze podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wymaganych dokumentów, mających znaczenie dla kontroli dewizowej.

Art. 105. § 1. Kto, uczestnicząc w obrocie dewizowym z zagranicą, nie dopełnia obowiązku przekazania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzenia bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa,

podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega rezydent, który wbrew obowiązkowi nie zgłasza Narodowemu Bankowi Polskiemu mienia posiadanego za granicą lub nabytego w obrocie dewizowym z zagranicą.

§ 3. Tej samej karze podlega nierezydent, który wbrew obowiązkowi nie zgłasza Narodowemu Bankowi Polskiemu mienia posiadanego w kraju lub nabytego w obrocie dewizowym z zagranicą.

§ 4. Karze przewidzianej w § 1 podlega, kto wbrew obowiązkowi nie zgłasza utraty mienia określonego w § 2 lub 3.

Art. 106. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do dokonania czynu zabronionego określonego w tym rozdziale,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion.

35 Ogólna charakterystyka przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych przeciwko organizacji gier i zakładów wzajemnych

Rozdział 9 KKS obejmuje karnoskarbową ochroną sferę działalności związanej z organizowaniem i prowadzeniem szeroko rozumianych gier i zakładów. Sfera ta wymaga karnoprawnej ochrony przynajmniej z 2 powodów:

1. państwo ma w tej sferze monopol i czerpie z tej działalności różnego rodzaju dochody,

2. sfera ta jest obecnie przedmiotem penetracji ze strony pewnych struktur zorganizowanej przestępczości.

Tak więc przepisy tego rozdziału chronią różnorodne dobra prawne, nie tylko z kategorii stricte ekonomicznych jak interes finansowy państwa i jego monopol, ale także takich jak porządek publiczny, interes wymiaru sprawiedliwości czy rzetelność i uczciwość w prowadzeniu gier.

Istota zachowań penalizowanych w przepisach Rozdziału 9 KKS sprowadza się do urządzania lub prowadzenia nielegalnych gier lub zakładów, uczestnictwa w nich, oraz nielegalnej sprzedaży losów.

Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach

Art. 107. § 1. Kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, zakład wzajemny lub grę na automacie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uczestniczy w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym.

§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej z organizowania zbiorowego uczestnictwa w grze losowej, zakładzie wzajemnym lub grze na automacie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 108. § 1. Kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia urządza lub prowadzi loterię fantową, grę bingo fantowe, loterię promocyjną lub loterię audioteksową,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. Jeżeli nadwyżka z loterii fantowej lub gry bingo fantowe była przeznaczona na cel społecznie użyteczny, w szczególności dobroczynny, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

Art. 109. Kto uczestniczy w grze losowej, zakładzie wzajemnym lub grze na automacie, urządzonych lub prowadzonych wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia,

podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

Art. 110. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej trudni się sprzedażą losów lub innych dowodów udziału w grze losowej, zakładzie wzajemnym lub grze na automacie,

podlega karze grzywny do 360 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności, albo obu tym karom łącznie.

Art. 111. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do dokonania czynu zabronionego określonego w tym rozdziale,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion.

36 Pojęcie i przedmiot procesu karnego skarbowego

Proces karny skarbowy stanowi formę prawną niezbędną do urzeczywistnienia materialnego prawa karnego skarbowego.

Przedmiotem procesu karnego skarbowego jest rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności określonej osoby ściganej za zarzucany jej czyn stanowiący przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.

Drugim elementem jest uboczny przedmiot procesu karnego skarbowego tzw. koncepcja Cieslaka, to znaczy ,ze przedmiotem procesu K_S powinno być wszystko, to bez czego byłoby trudne przeprowadzenie procesu.

Czyli uboczny przedmiot jest to rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności posiłkowej w sprawach o przestępstwa skarbowe.

Procesowe prawo karno-skarbowe - normuje przebieg postępowania w sprawach karno-skarbowych, jego stadia, fazy, tryby szczególne w tym postępowanie mandatowe, zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Normują właściwość organów, rodzaje wydawanych orzeczeń, prawo i środki zaskarżenia, krąg podmiotów mających prawa stron i ich uprawnienia.

PROCES KARNY to:prawnie uregulowana działalność zmierzająca do:

• wykrycia i ustalenia czynu przestępnego i jego sprawcy

• osądzenia sprawcy za ten czyn

• wykonania kary i innych środków reakcji karnej

STADIA PROCESU KARNEGO

Postępowanie przygotowawcze

2. Postępowanie jurysdykcyjne Postępowanie główne przed sądem I instancji; Postępowanie odwoławcze przed sądem II instancji

3. Postępowanie wykonawczo - likwidacyjne

Przedmiotem procesu jest odpowiedzialność karna (czasami też cywilna) oskarżonego za zarzucone mu przestępstwo.

37 Cel procesu karnego skarbowego

Art. 114. [Cele postępowania]

Celem procesu karnego skarbowego jest:

1. urzeczywistnienie norm materialnego prawa karnego skarbowego,

2. ustalenie osoby winnej przestępstwa oraz zadbanie o to aby tylko winny poniósł odpowiedzialność,

3. rozstrzygnięcie sprawy w rozsądnym terminie,

4. wyrównanie uszczerbku finansowo-prawnego, który został wyrządzony czynem zabronionym.

Sposób regulacji procesu karnego skarbowego.=art114kks

Art. 114. § 1. Przepisy kodeksu mają ponadto na celu takie ukształtowanie postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, aby osiągnięte zostały cele tego postępowania w zakresie wyrównania uszczerbku finansowego Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, spowodowanego takim czynem zabronionym

Art. 113.§ 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.

§ 2. Nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania karnego dotyczących pokrzywdzonego oraz przepisów postępowania w sprawach o wykroczenia.

§ 3. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe nie stosuje się przepisów:

1) Kodeksu postępowania karnego dotyczących środków zapobiegawczych, poszukiwania oskarżonego i listu gończego,

2) art. 309, 310, 470, 472 § 1 i art. 590-607 Kodeksu postępowania karnego.

Oprócz przepisów dotyczących pokrzywdzonego nie stosuje się w procesie karnym skarbowym także przepisów art. 325f dotyczącego umorzenia rejestrowego, a także przepisów z zakresu spraw międzynarodowych w odniesieniu do wykroczeń skarbowych.

To odpowiednie stosowanie przepisów KPK może polegać na:

1. bezpośrednim stosowaniu przepisów w innym układzie odniesienia niż pierwotnie założony,

2. stosowaniu przepisów w drugim układzie odniesienia z pewnymi modyfikacjami,

3. wyłączeniu stosowania określonych przepisów w drugim układzie odniesienia.

Art. 120 KK bez żadnych zmian stosuje się na gruncie KKS.- Jeżeli pismo nie odpowiada wymaganiom formalnym, przewidzianym w art. 119 lub w przepisach szczególnych, a brak jest tego rodzaju, że pismo nie może otrzymać biegu, albo brak polega na niezłożeniu należytych opłat lub upoważnienia do podjęcia czynności procesowej, wzywa się osobę, od której pismo pochodzi, do usunięcia braku w terminie 7 dni.

§ 2. W razie uzupełnienia braku w terminie, pismo wywołuje skutki od dnia jego wniesienia. W razie nieuzupełnienia braku w terminie, pismo uznaje się za bezskuteczne, o czym należy pouczyć przy doręczeniu wezwania.

Środek odwoławczy: Wyłączenia będą dotyczyły pokrzywdzonego do którego się nie będziemy odnosić bo pokrzywdzony to Państwo. W tym przypadku art. 49 KPK mówiący kto jest pokrzywdzonym w całości ma przeniesienie na grunt PKS.

Natomiast jeżeli chodzi o przedstawiciela urzędowego to na gruncie PKS występuje tylko w przypadku małoletniości.

Nadzór sprawuje organ finansowy ale nie wyklucza się udziału prokuratora.

38 Odmiany procesu karnego skarbowego, założenia konstrukcyjne postępowań szczególnych

W Art. 117 KKS §1 znajduje się podział przepisów postępowań szczególnych:

1. postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności,

2. postępowanie nakazowe,

3. postępowanie uproszczone,

4. postępowanie w stosunku do nieobecnych.

W sprawach o wykroczenie skarbowe to zestawienie uzupełnia postępowanie mandatowe, które powinno być ujęte na pierwszym miejscu.

W sprawach o przestępstwo skarbowe zestawienie to należy uzupełnić o postępowanie zwyczajne. Postępowanie zwyczajne jest typowym przebiegiem postępowania w kwestii odpowiedzialności karno-skarbowej.

Za wyjątkiem postępowania w stosunku do nieobecnych, które można uznać za tryb równoważny (ekwiwalentny), pozostałe postępowania zakładają redukcję formalizmu.

Ustalony wyżej porządek nie jest przypadkowy, ponieważ wiąże się z pewną wskazówką ustawodawcy dotyczącą tego jak należałoby badać przesłanki przeprowadzenia procesu karno-skarbowego w danym postępowaniu.

Punktem wyjścia w sprawach o wykroczenia skarbowe powinno być postępowanie mandatowe i dopiero w razie ustalenia kolejno braku przesłanek do rozpoznania sprawy w postępowaniu mandatowym, postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

W płaszczyźnie teoretycznej i praktycznej przyjmujemy, że tryb zwyczajny nie jest przewidziany dla spraw o wykroczenia skarbowe ale jednocześnie należy zdać sobie sprawę z tego, że rozpoznanie sprawy o taki czyn we wskazanym trybie nie może ze swej natury skutkować uchyleniem ani zmianą orzeczenia, ponieważ tryb zwyczajny zapewnia najwyższy standard gwarancji procesowych uczestników postępowania.

Uchybienie polegające na rozpoznaniu sprawy o wykroczenie skarbowe w trybie zwyczajnym, można w zasadzie oceniać wyłącznie w płaszczyźnie funkcjonalnej, uznając że zakłada ona rozpoznanie sprawy o drobny czyn w sformalizowanym i jednocześnie dłuższym trybie postępowania.

Postępowanie w stosunku do nieobecnych wyróżnia się w stosunku do pozostałych trybów szczególnych nie tylko tym, że uznaje się jego ekwiwalentny charakter, ale także tym, że do jego istoty należy nakładanie pewnych szczególnych rozwiązań związanych z tym trybem na regulację trybu uproszczonego lub trybu zwyczajnego np. niezastosowanie przepisów związanych z udziałem oskarżonego.

Na tle wyróżnionych trybów dwa mają szczególne znaczenie i charakteryzują się szczególnym sposobem regulacji, który polega w znacznej mierze na całościowym umocowaniu przebiegu postępowania w danym trybie w oderwaniu od postępowania zwyczajnego czy uproszczonego.

W odniesieniu do tych dwóch trybów, którymi są postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności i postępowanie mandatowe, znajduje zastosowanie wprawdzie regulacja części ogólnej KPK w związku z art. 113§1 KKS, dotycząca np. czynności procesowych, dowodów, środków przymusu.

Nie stosuje się jednak przepisów regulujących przebieg postępowania, a odnoszących się głównie do innych trybów procesu karnego skarbowego.

Oznacza to, ze w razie nie zakończenia postępowania karnego skarbowego w tych trybach konieczne jest wszczęcie, ewentualnie kontynuowanie postępowania przygotowawczego, a następnie wniesienie aktu oskarżenia.

39 Zasady związane z wszczęciem procesu karnego skarbowego (zasada ścigania z urzędu, zasada legalizmu, zasada skargowości)

1. Zasada ścigania z urzędu - ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych odbywa się z własnej inicjatywy organu procesowego, niezależnie od woli i zachowania jakiegokolwiek innego podmiotu.

2. Zasada legalizmu - w odniesieniu do procesu karnego skarbowego można ją ująć pod postacią dyrektywy wyrażającej obowiązek wszczęcia i kontynuowania ścigania karnego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.

3. Zasada skargowości - niezbędnym warunkiem wszczęcia i prowadzenia postępowania sądowego oraz rozstrzygania sprawy przez sąd jest skarga, czyli żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu. Zasada II instancji zakłada, że podmiot ma prawo do zweryfikowania oceny dokonanej przez organ I instancyjny, zapada orzeczenie prawomocne, które może być w pewnych sytuacjach naruszone tylko na podstawie nadzwyczajnych środków zaskarżenia (kasacja, wznowienie postępowania),

Zasady i dyrektywy prowadzenia postępowania:

1. zasada prawdy materialnej (obiektywnej) - istotą jest dążenie przez organy ścigania lub też w późniejszym etapie organy sprawiedliwości do wykrycia sprawcy i pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej.

Z zasady tej wynika także to, że działanie organów nie może prowadzić do ukarania osoby niewinnej.

2. Z tą zasadą jest związana zasada trafnej reakcji prawno - karnej, sprawca tego czynu zabronionego powinien ponieść sankcję karną w sposób proporcjonalny do tego czynu, co jest pozostawione organom sądowym. Dążenie do wykrycia prawdy obiektywnej powinno odbywać się za każdym razem z poszanowaniem praw osób trzecich np. interwenient,

3. zasada szybkości postępowania - art. 2 ust 1 pkt 4 kodeksu karno-skarbowego, istota tej zasady mieści się w art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Nie jest tak, że organy ścigania muszą w krótkim czasie zakończyć etap postępowania. Od dwóch lat osoby mają prawo skarżenia sądów za przewlekłość postępowania, jest to zasada kodeksowa, wywodzi się ona od zasady rzetelnego procesu, jest jej częścią, jest aktem prawnym rangi ustawowej, która w razie kolizji z prawem polskim stoi wyżej niż polskie przepisy,

4. zasada swobodnej oceny dowodów - istotą tej zasady jest, że organy ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości kształtują przekonania na podstawie przeprowadzonych dowodów ocenianych swobodnie zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaną posiadaną wiedzą i doświadczeniem życiowym ,zarówno na etapie kpk i kodeksu karno-skarbowego, brak jest dowodów nad dowodami innymi, mają status równorzędny, niewątpliwie większe znaczenie ma dowód z czynu zabronionego, niż dowód pośredni.

5. Ściśle z tą zasadą jest związana inna zasada bezpośredniości - organ prowadzący postępowanie musi się zetknąć z dowodem, wyjątkowo przeprowadzana przez inne organy musi wydać rozstrzygnięcie, zasada informacji o przysługujących prawach - art. 16 kpk - istnieje obowiązek organów prowadzących postępowanie informowania podejrzanego - oskarżonego oraz innych osób o prawach i obowiązkach, powinno to nastąpić przy pierwszej czynności z udziałem danej osoby,

6. zasada wyrównania uszczerbku finansowego SP - jest to wyrównanie uszczuplonej należności publiczno - prawnej.

40 Zasady dotyczące sytuacji oskarżonego w procesie karnym skarbowym (zasada

domniemania niewinności, zasada prawa do obrony)

1. Zasada domniemania niewinności - stanowi dyrektywę, według której oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.

2. Zasada prawa do obrony - stanowi dyrektywę, według której oskarżonemu należy zagwarantować w procesie karnym prawo do obrony.

Zasada prawa do obrony - jest zasadą konstytucyjną i umieszczoną w regulacjach międzynarodowych.

Możemy wyróżnić dwie formy obrony:

obrona formalna - posłużenie się osobą fachową, czyli obrońcą na etapie prowadzonego postępowania,

obrona materialna - bronienie się osobiście przy wykorzystaniu wszystkich instytucji, dzieli się na:

obronę czynną - polega na składaniu wyjaśnień, na zadawaniu pytań, a także na składaniu wniosków dowodowych (aktywność podmiotu),

obronę bierną - osoba odmawia składania wyjaśnień, odpowiedzi na zadawane pytania oraz korzysta z prawa do milczenia.

3. Zasada z art. 2 ust 2 kpk - która stanowi dyrektywę wg., której wszelkie czynności mające miejsce w postępowaniu, powinny być rozpatrywane na korzyść podejrzanego lub oskarżonego,

Art. 6 kpk - oskarżonemu przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z obrońcy, o czym trzeba go pouczyć. Art. 42 ust 2 KONSTYTUCJI - każdy przeciw komu toczy się postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania(…)

Każdy ma prawo(gwarancje procesowe KE):

• niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym, o istocie i przyczynie wniesionego przeciw niemu oskarżenia.

• do posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony

• bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków to ma prawo do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy z urzędu.

• przesłuchania lub spowodowanie przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądanie obecności świadków obrony na takich samych warunkach, jak świadków oskarżenia

• korzystanie z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli nie rozumie lub nie mówi w języku używanym w sądzie

Zakres prawa do obrony oskarżonego jest różny w przypadku różnych stanów postępowania.

41 Pojęcie i podziały przesłanek procesowych

Przesłankami procesu karnego skarbowego są stany (sytuacje), z którymi przepisy procesowego prawa karnego skarbowego nakazują wiązać dopuszczalność lub niedopuszczalność procesu karnego skarbowego.

I podział przesłanek:

1. dodatnie (pozytywne) - są to stany, które muszą istnieć, aby proces karny był dopuszczalny np. podsądność, właściwość sądu, skarga.

2. ujemne (negatywne) - są to stany, których istnienie przesądza o niedopuszczalności procesu np. prawomocność materialna, zawiłość sprawy, przedawnienie karalności.

Brak dodatniej lub istnienie ujemnej przesłanki procesowej stwarza przeszkodę procesową we wszczęciu lub kontynuowaniu procesu karnego.

II podział przesłanek:

1. bezwzględne (abstrakcyjne) - stany warunkujące dopuszczalność procesu karnego w każdym układzie procesowym np. przedawnienie. W razie wystąpienia przeszkody procesowej wynikającej z przesłanki bezwzględnej, niedopuszczalność procesu ma charakter trwały, nieusuwalny.

2. względne (konkretne) -stany warunkujące dopuszczalność procesu karnego w konkretnym układzie procesowym np. właściwość sądu, brak skargi uprawnionego oskarżyciela.

III podział przesłanek:

1. ogólne - stany warunkujące dopuszczalność procesu karnego prowadzonego w trybie zwyczajnym,

2. szczególne - stany warunkujące dopuszczalność procesu karnego w trybie szczególnym np. wymóg prowadzenia postępowania przygotowawczego w formie dochodzenia w wypadku trybu uproszczonego.

IV podział przesłanek:

1. ściśle procesowe np. prawomocność materialna, skarga,

2. o charakterze mieszanym np. przedawnienie,

3. charakterze materialnym np. niekaralność czynu, znikomość społecznej szkodliwości czynu, brak dostatecznych podstaw faktycznych do ścigania karnego

Podział ten odwołuje się do układu relacji zachodzących między stanami tworzącymi przesłanki procesowe oraz przepisami prawa karnego materialnego.

42. Charakterystyka organów prowadzących postępowanie przygotowawcze w sprawach

karnych skarbowych.

Organy postępowania przygotowawczego dzieli się na:

1. organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie,

2. organy nadzoru np.

• prokurator,

• organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego.

W procesie karnym skarbowym organem procesowym jest prokurator.

Organ procesowy - organ państwowy powołany z mocy przepisów prawa do występowania w oznaczonej roli w procesie karnym skarbowym.

Finansowe organy postępowania przygotowawczego:

1. urząd skarbowy,

2. urząd celny,

3. inspektor kontroli skarbowej,

4. inspektor inspekcji celnej

Niefinansowe organy postępowania przygotowawczego:

1. ABW,

2. CBA,

3. Policja,

4. Straż Graniczna,

5. Żandarmeria Wojskowa,

43 Właściwość organów postępowania przygotowawczego

1. Właściwość prokuratora. Prokurator jest uprawniony do wszczęcia i prowadzenia postępowania przygotowawczego w każdej sprawie o przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe. Prowadzi Śledztwo gdy podejrzanym jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji itp.

2. Właściwość finansowych organów postępowania przygotowawczego. Kryteria determinujące właściwość tych organów:

1. kryterium przedmiotowe czyli kwalifikacja prawna czynu zabronionego w prawie karnym skarbowym,

2. Kryterium ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przez określony organ,

3. Kryterium pozostawienia czynu zabronionego w zakresie działania finansowego organu postępowania przygotowawczego.

3. Właściwość niefinansowych organów postępowania przygotowawczego. Kryteria determinujące właściwość tych organów:

1. Kryterium podmiotowo-przedmiotowe odnoszące się przede wszystkim do sprawcy,

2. Kryterium ujawnienia czynu w zakresie swojego działania przez dany organ,

3. Kryterium przedmiotowe, czyli kwalifikacji prawnej czynu.

• właściwość organu postępowania przygotowawczego w razie łączności spraw lub zbiegu przepisów

???????????

Art. 115  W sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe orzekają : sądy powszechne albo sądy wojskowe.

• sądy powszechne - właściwość sądu rejonowego jako organu uprawnionego do rozpatrzenia sprawy w I instancji z wyjątkiem spraw przekazanych ustawa do właściwości innych sądów

W przypadku zapadnięcia wyroku przysługuje apelacja do sądu okręgowego, zaś od wydania wyroku następuje wniesienie zażalenia do sądu okręgowego,

sądy wojskowe - art. 115 i art. 53 §36 - jeżeli sprawcą jest żołnierz wyróżniamy sądy wojskowe: garnizonowe i okręgowe.

Właściwość miejscowa jest określana przez miejsce popełnienia określonego czynu (miejsce działania sprawcy albo zaniechania), miejsce nastąpienia skutku oraz miejsce w którym ten skutek zgodnie z zamiarem sprawcy miał nastąpić.

Zasada pierwszeństwa następuje przy założeniu, że są to organy równorzędne.

Art. 116a kodeksu karno-skarbowego - regulacja wskazuje, że w sytuacji, gdy nie jest możliwe przeprowadzenie postępowania o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe z uwagi na prawdopodobieństwo przekroczenia terminu przedawnienie karalności sąd okręgowy może przekazać sprawę do innego sądu rejonowego.

Art. 133. § 1. Postępowanie przygotowawcze prowadzą:

1) urząd celny - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone w art. 63-75, art. 85-96 § 1, art. 106h i art. 107?111 § 1 oraz w sprawach ujawnionych w zakresie swojego działania przez urzędy celne z art. 106e, 106f i 106k, a także w sprawach w zakresie swojego działania z art. 54, 56, art. 57 § 1, art. 60, 61, 76, 80, 83 oraz art. 84 § 1;

2) urząd skarbowy - w sprawach o pozostałe przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe;

3) inspektor kontroli skarbowej - w sprawach ujawnionych w zakresie działania kontroli skarbowej.

§ 2. Organy, o których mowa w § 1, mogą wszcząć postępowanie przygotowawcze w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe nienależące do ich właściwości; po zabezpieczeniu dowodów przekazują sprawę do dalszego prowadzenia właściwemu organowi.

Art. 134. § 1. Postępowanie przygotowawcze prowadzą także:

1) Straż Graniczna - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone w art. 63-71, art. 85-96 § 1, art. 106e i 106f oraz art. 106h, ujawnione w zakresie swego działania przez Straż Graniczną;

2) Policja - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe ujawnione w zakresie swego działania przez Policję;

3) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego - w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w zakresie swego działania przez ten organ;

4) Żandarmeria Wojskowa - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe popełnione przez osoby określone w art. 53 § 36, w zakresie podlegającym właściwości sądów wojskowych;

5) Centralne Biuro Antykorupcyjne - w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w zakresie swojej właściwości.

§ 2. Organy określone w § 1 pkt 1-3 zawiadamiają niezwłocznie o prowadzeniu postępowania przygotowawczego właściwe finansowe organy postępowania przygotowawczego przez przesłanie odpisu postanowienia o jego wszczęciu, chyba że ograniczą swoje czynności do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego oraz przekazania sprawy do dalszego prowadzenia tym organom.

§ 3. Organ określony w § 1 pkt 4 o wszczęciu postępowania przygotowawczego zawiadamia niezwłocznie właściwego prokuratora wojskowego.

§ 4. W razie zgłoszenia przez sprawcę czynu zabronionego wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności i po otrzymaniu przez niego pisemnego pouczenia o warunkach dopuszczalności tego środka karnego, przekazanie sprawy właściwemu finansowemu organowi postępowania przygotowawczego jest obowiązkowe.

§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy organ określony w § 1 pkt 1-3 jest właściwy do prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawie o czyn zabroniony jako przestępstwo lub wykroczenie określone w przepisach karnych innej ustawy, który wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Art. 134a. Prokurator prowadzi postępowanie przygotowawcze, jeżeli przepis ustawy tak stanowi.

Art. 135. § 1. W wypadku gdy sprawcy zarzucono kilka przestępstw skarbowych albo wykroczeń skarbowych, względnie gdy zachodzi zbieg przepisów określony w art. 7 § 1, a sprawy należą do właściwości różnych organów postępowania przygotowawczego, właściwy jest organ, który pierwszy wszczął postępowanie.

§ 2. Jeżeli sprawcy zarzucono przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe, a sprawy należą do właściwości różnych finansowych organów postępowania przygotowawczego, właściwy jest organ, który wszczął postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe.

§ 3. Jeżeli sprawa o przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe należy do właściwości finansowych i niefinansowych organów postępowania przygotowawczego, postępowanie prowadzi finansowy organ postępowania przygotowawczego, chyba że postępowanie przygotowawcze prowadzi Żandarmeria Wojskowa. Spór o właściwość między finansowymi i niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego rozstrzyga prokurator właściwy ze względu na siedzibę organu niefinansowego.

§ 4. Spór o właściwość między finansowymi organami postępowania przygotowawczego rozstrzyga organ nadrzędny nad tymi organami. Jeżeli spór toczy się między finansowymi organami postępowania przygotowawczego niemającymi wspólnego organu nadrzędnego, rozstrzyga go minister właściwy do spraw finansów publicznych.

§ 5. W czasie trwania sporu o właściwość każdy z organów postępowania przygotowawczego dokonuje czynności niecierpiących zwłoki.

44 Pojęcie strony procesowej i rodzaje stron procesowych

Za stronę uznaje się podmiot, który ma interes prawny w korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu o przedmiocie procesu.

Można wyróżnić strony:

1. oskarżyciel publiczny, posiłkowy,prywatny

2. oskarżony,

3. interwenient,

4. podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej.

Oskarżony i oskarżyciel publiczny są stronami występującymi w każdym procesie.

Natomiast interwenient i podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej są określani mianem szczególnych, występujących tylko w konkretnych, określonych konfiguracjach procesowych.

Za stronę czynną uznaje się podmiot, który występuje z określonym żądaniem w procesie karnym skarbowym. Stroną czynną jest oskarżyciel publiczny oraz interwenient.

Stroną bierną w procesie jest oskarżony i podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, czyli przeciwko której są te działania, bądź działania organów procesowych

Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej występuje wyłącznie w sprawach o przestępstwo skarbowe.

Art. 120. § 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenient.

§ 2. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony oraz interwenient.

§ 3. Interwenientowi w toku całego postępowania przysługują uprawnienia w granicach interwencji.

szczególne strony procesowe

osoba odpowiedzialna posiłkowo - czyli osoba fizyczna osoba prawna lub ułomna osoba prawna która w wyniku popełnienia przestępstwa:

odniosła korzyść majątkową a sprawca działał w jej imieniu lub w jej interesie

odniosła lub mogła odnieść jakąś korzyść majątkową

interwenient - czyli osoba trzecia zgłaszająca roszczenia do przedmiotów przestępstwa skarbowego podlegającego przepadkowi(może być zgłoszona do momentu wszczęcia procesu)

rodzice lub opiekuni prawni nieletniego - przysługują im prawa strony procesowej jak: przeglądanie akt i sporządzanie odpisów, informacji o wszczęciu i zakończeniu postępowania oraz prawo do składania środków odwoławczych

Strona procesowa musi mieć zdolność procesową - czyli zagwarantowaną prawem zdolność stania się podmiotem stosunku procesowego, zdolność ta ma charakter ogólny i abstrakcyjny i nie odnosi się do konkretnego postępowania.

Zdolność do działań procesowych - możliwość osobistego działania w procesie

45 Oskarżyciel publiczny w procesie karnym skarbowym

Oskarżyciel publiczny - organ państwa, który wnosi i popiera oskarżenie przed sądem albo popiera oskarżenie wniesione przez inny uprawniony podmiot, którym w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe może być tylko inny organ państwowy działający w charakterze oskarżyciela publicznego.

Oskarżyciel publiczny nie może wyłącznie podejmować czynności wspierających tezę oskarżenia, lecz powinien również dokonywać czynności korzystnych dla oskarżonego, jeżeli przemawiają za tym okoliczności danej sprawy. Oskarżyciel publiczny jest zobowiązany do zachowania bezstronnego stosunku do sprawy i uczestników postępowania. Gwarantuje to instytucja wyłączenia określonego podmiotu od udziału w tym charakterze w procesie karnym skarbowym.

Oskarżycielem publicznym może być:

1. prokurator - w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe,

2. prokurator wojskowy - w sprawach karnych podlegających orzecznictwu sądów wojskowych,

3. finansowe organy postępowania przygotowawczego, a także Policja i Straż Graniczna jeżeli wniosły i popierają akt oskarżenia przed sądem - w sprawach o wykroczenia skarbowe,

4. finansowe organy postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe, których rozpoznanie nie wymaga przeprowadzenia postępowania zwyczajnego

oskarżyciel publiczny - np. urząd celny jako finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel po wniesieniu aktu oskarżenia, który we własnym imieniu wnosi lub popiera oskarżenie w sprawach o czyny zabronione, które ustawa nakazuje lub zezwala ścigać skargą publiczną.

W szeroko rozumianym postępowaniu karnym jest stroną, która reprezentuje interes społeczeństwa (interes publiczny) w ściganiu przestępstw.

Ze względu na brak prywatnego interesu celem działania oskarżyciela nie jest ukaranie za wszelką cenę, naprawienie szkody itp., lecz uzyskanie sprawiedliwego i zgodnego z prawem rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu.

Dlatego oskarżyciel publiczny ma prawo działać również na korzyść oskarżonego.

Polsce oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator (nie prokuratura), a przed sądami wojskowymi - prokurator wojskowy.

Inne organy mogą sprawować funkcję oskarżyciela publicznego tylko na podstawie konkretnego przepisu i w ograniczonym zakresie, zaś wstąpienie do procesu prokuratora powoduje przejście na niego tego uprawnienia.

Innymi niż prokurator oskarżycielami publicznymi są:

- Policja, straż miejska, państwowi inspektorzy pracy i niektóre inne organy administracji państwowej - w sprawach o wykroczenia,

- urzędy celne, urzędy skarbowe, inspektorzy kontroli skarbowej, Straż Graniczna, Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Żandarmeria Wojskowa - w sprawach karnych skarbowych,

organy Straży Granicznej, Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, urzędy skarbowe i inspektorzy kontroli skarbowej oraz prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej - w sprawach o określone przestępstwa rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym,

Straż Leśna, strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, organy gminy w zakresie przestępstwa z art. 45(2) - w sprawach o przestępstwa leżące w zakresie ich działalności.

46 Oskarżony w procesie karnym skarbowym

Oskarżonym może być wyłącznie osoba fizyczna, która popełniła czyn zabroniony w prawie karnym skarbowym po ukończeniu 17 lat.

Nazwie „oskarżony” należy nadawać szerokie znaczenie, obejmujące zakresem jej pojęciowym zarówno podejrzanego jak i oskarżonego.

Podejrzanym w procesie karnym skarbowym jest osoba co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której, bez wydawania takiego postanowienia, postawiono zarzut, przystępując do jej przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Oskarżonym sensu srticto jest osoba, przeciwko której, w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, wniesiono akt oskarżenia do sądu lub złożono wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego skarbowego.

Podstawowym prawem oskarżonego jest prawo do obrony.

Z tego tytułu oskarżonemu przysługują:

1. osobiste uprawnienia do obrony,

2. prawo do korzystania z pomocy obrońcy (obrona formalna).

Prawo do milczenia - oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia, może jednak bez żadnych powodów odmówić składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne pytania bez wywoływania negatywnych skutków procesowych dla oskarżonego. Składając wyjaśnienia oskarżony nie ma obowiązku mówienia prawdy - brak odpowiedzialności karnej za mówienie nieprawdy.

Zasada domniemania niewinności - to na organach procesowych spoczywa podejmowanie działań zmierzających do udowodnienia winy oskarżonego.

oskarżony - co do zasady osoba wobec której wniesiono akt oskarżenia, „Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania” stwierdza przepis art.71 ust.2 Kodeksu Postępowania Karnego.

Przepis art.6 Kodeksu Postępowanie Karnego stwierdza, iż: „ Oskarżony ma prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy o czym należy go pouczyć”.

Oskarżony może korzystać z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim ( art.72 ust.1 K.P.K.)

Oskarżony może żądać obrońcy z urzędu jeśli nie ma obrońcy z wyboru , i wykaże , że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny (art.78 ust.1 K.P.K.). Do głównych praw oskarżonego należą m.in. :

- prawo otrzymywania na swój koszt po jednej kopii zapisu dźwięku lub obrazu utrwalonej w ten sposób czynności, z wyjątkiem przesłuchania na rozprawie odbywającego się z wyłączeniem jawności lub postępowaniu przygotowawczym wynika to z art.147 ust. 4 K.P.K..

- prawo do złożenia wniosku o sprostowanie protokołu rozprawy i posiedzenia, wskazując na nieścisłości i opuszczenia (art.152 K.P.K.)

- prawo do przeglądania akt sprawy i sporządzania z nich odpisów. W toku postępowania przygotowawczego, przeglądanie akt sporządzanie z nich odpisów zależy od zgody prowadzącego postępowanie, może także złożyć zażalenie na odmowę udostępnienia akt

( art.156 ust. 1 i 5, art.15 K.P.K.).

- prawo do uzyskania odpłatnie kserokopii dokumentów z akt sprawy (art.156 ust.2 K.P.K.)

- prawo wydania na żądnie bezpłatnie jeden uwierzytelniony odpis, każdego orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, jeżeli je sporządzono (art. 157 ust.1 K.P.K.)

- prawo do składania wniosków dowodowych (art.167 K.P.K.)

-prawo do składania wyjaśnienia, oskarżony może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień, o czym należy go pouczyć (art.175 K.P.K.)

- prawo oskarżonego do składania wyjaśnień co do każdego dowodu (art. 175 ust.2 K.P.K.)

- prawo żądania ponownego przesłuchania w sprawach o przestępstwo określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego pokrzywdzonego, który w chwili czynu nie ukończył 15 lat, jeżeli nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego (art. 185a K.P.K.)

- prawo oskarżonego do złożenia wniosku o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego (art.254 K.P.K.)

- prawo zaznajomienia się z materiałami postępowania przygotowawczego (art. 321 K.P.K.)

- prawo do zadawania pytań, osobom przesłuchiwanym na rozprawie (art. 387 K.P.K.)

- prawo do składania wyjaśnień oraz odmowy wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania (art. 386 ust.1 K.P.K.)

- prawo do wygłoszenia ostatniego słowa(art. 406 K.P.K.)

- prawo do wzięcia udziału w czynności dowodowej poza rozprawa, z tym że pozbawionego wolności sprowadza się tylko wówczas, gdy sąd uzna to za konieczne (art.396 ust.3 K.P.K.)

- prawo do sporządzania odpisu protokołu czynności, w której uczestniczył lub miał prawo uczestniczyć, jak również dokumentu pochodzącego od niego lub sporządzonego z jego udziałem ( art.. 157 ust 3 K.P.K.)

- prawo cofnięcia wniesionego na jego korzyść środek odwoławczy, chyba że wniósł go oskarżyciel publiczny lub zachodzi przypadek obrony obligatoryjnej z art.79

-prawo składania wyjaśnień, oświadczeń i wniosków ustnie lub na piśmie w postępowaniu przed sądem odwoławczym (art. 453 ust. 2 K.P.K.).

- prawo do ostatniego słowa w postępowaniu przed sądem odwoławczym , jeżeli bierze udział w rozprawie (art. 453 ust. 3 K.P.K.).

- prawo do żądania od Skarbu Państwa odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie ( art.552 K.P.K.)

-prawo wniesienia kasacji (art.. 520 K.P.K.)

- prawo do wniesienia prośby o ułaskawienie (art.. 560 K.P.K.)

- prawo do wystąpienia z wnioskiem o wydanie wyroku łącznego (art.57 K.P.K.).

Wyżej wymienione prawa są najważniejszymi jakie przysługują oskarżonemu w toku postępowania i procesu karnego. Wynikają one z Kodeksu Postępowania Karnego.

47 Interwenient

Interwenient - podmiot, który ma interes prawny i występuje z roszczeniem co do przedmiotów zagrożonych przepadkiem w procesie karnym skarbowym. To roszczenie jest żądaniem. Obostrzony tym żądaniem, który zalicza go do stron biernych.

Może to być osoba fizyczna, prawna lub JO n.os.p.

Tytuł do wystąpienia z interwencją może mieć swoje źródło w prawie własności albo w innym prawie do określonych przedmiotów np., użytkowanie.

Interwenient może zgłosić swoją interwencję do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego w I instancji.

Przewód sądowy rozpoczyna, otwiera odczytanie aktu oskarżenia następujące na rozprawie głównej po jej części wstępnej. Aby zgłoszenie interwencji mogło być uznane za skuteczne, nieodzowne jest podanie przez interwenienta miejsca zamieszkania, pobytu lub siedziby.

Skuteczne zgłoszenie interwencji ma charakter konstytuujący, co oznacza, że od momentu jej zgłoszenia w postępowaniu bierze udział interwenient.

Nie oznacza to, jednak, że organy procesowe są pozbawione możliwości oceny legitymacji określonego podmiotu do wystąpienia w charakterze interwenienta.

Gdyby w wyniku tej oceny okazało się, że zgłoszenie interwencji nastąpiło przez podmiot, który nie legitymuje się żadnym prawem do rzeczy, albo też nastąpiło bez wskazania wyżej danych, to organowi procesowemu przysługuje prawo do wydania decyzji odmawiającej udziału określonemu podmiotowi w charakterze interwenienta w procesie karnym skarbowym.

W postępowaniu sądowym decyzje w tym przedmiocie wydaje sąd w formie postanowienia

W postępowaniu przygotowawczym wystarczające jest wydanie zarządzenia potwierdzającego ten stan rzeczy.

Zgłoszenie interwencji może nastąpić od momentu wszczęcia postępowania karnego skarbowego, nawet przed skierowaniem go przeciwko danej osobie.

Może do niego dojść na piśmie lub ustnie do protokołu.

Pisemne zgłoszenie interwencji powinno odpowiadać wymaganiom pisma procesowego, a braki w tym zakresie podlegają usunięciu w trybie art. 120KPK+113 §1 KKS.

W myśl tych przepisów składającego pismo wzywa się do usunięcia braków w terminie 7 dni pod rygorem bezskuteczności pisma. Usunięcie braków w tym terminie powoduje, ze pismo wywołuje skutki od dnia jego wniesienia. W razie nieusunięcia braków pismo uznaje się za bezskuteczne.

Interwenient w procesie KS ma ograniczone uprawnienia. Może on podejmować wszystkie czynności przewidziane dla stron, ale jedynie w granicach interwencji.

Oznacza to, że Interwenient nie może się wypowiadać np. w kwestii winy oskarżonego. Wziąwszy pod uwagę, że orzeczenie przepadku jest uzależnione od kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu, przyjąć należy, że interwenient ma prawo wypowiadania się w przedmiocie tej kwalifikacji. Od tego bowiem w dużym stopniu jest uzależniona możliwość przepadku oraz możliwość (skuteczność) interwencji.

Organy procesowe są zobowiązane niezwłocznie poinformować uprawniony podmiot o możliwości wystąpienia z interwencją.

Brak informacji w tym zakresie nie może skutkować negatywnymi następstwami w stosunku do uprawnionego.

Interwenient może występować, jako świadek ale nie jako biegły.

Interwencja ma duże znaczenie praktyczne w procesie KS ale nie jest doceniana przez sąd i organy prowadzące postepowanie i postepowanie przygotowawcze.

48 Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej

Podmiot ten pojawia się w dwóch odsłonach: materialno prawnej i procesowej(sytuacja jego w procesie KS).

Podmiotem tym jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna, której odrębne przepisy nadają osobowość prawną, wezwana w tym charakterze do udziału w postępowaniu karnym skarbowym przez organ procesowy, którą należy uczynić odpowiedzialną posiłkowo za grzywnę lub ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów orzeczone wobec sprawcy działającego w imieniu wskazanych podmiotów, jako zarządca, prawnik, pełnomocnik lub w innym charakterze, a podmiot reprezentowany odniósł lub mógł odnieść korzyść majątkową z przestępstwa skarbowego.

Podmiot wezwany do udziału w tym postępowaniu we wskazanym charakterze jest określony jako pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, natomiast ten, wobec którego taką odpowiedzialność już orzeczono jest nazywany odpowiedzialnym posiłkowo.

Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej, równoznaczne z wykreowaniem szczególnej strony biernej procesu karnego skarbowego następuje w drodze postanowienia, które może być wydane w postępowaniu głównym i przygotowawczym.

Postanowienie to można przyrównać do postanowienia o postawieniu zarzutów, które prowadzi do wykreowania głównej strony biernej procesu karnego skarbowego.

Postanowienie o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej może ulec modyfikacji w toku postępowania.

Ma ona charakter pierwotny wtedy gdy nie jest poprzedzona wcześniejszą modyfikacją przedstawienia zarzutów, a wynika np. z konieczności podmiotowego rozszerzenia zakresu odpowiedzialności posiłkowej innego jeszcze podmiotu.

Może ona mieć charakter wtórny i obejmować zmianę lub uzupełnienie postanowienia o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej w konsekwencji zmiany lub uzupełnienia zarzutów zawartych w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów.

Jeżeli w toku postępowania odpadną przesłanki o odpowiedzialności posiłkowej, modyfikacja postanowienia polega na uchyleniu postanowienia o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej.

Jeżeli nastąpi kumulacja RÓL procesowych, wówczas Odpowiedzialny posiłkowo nie może być świadkiem w żadnym wypadku.

W procesie karnym skarbowym przysługują mu uprawnienia i spoczywają obowiązki, które są zbliżone do uprawnień i obowiązków oskarżonego w procesie karnym skarbowym.

To pozwala przyjąć, że podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ma specyficzne prawo do obrony w procesie karnym skarbowym, które wyraża się w działalności zmierzającej do uwolnienia się od odpowiedzialności posiłkowej lub jej złagodzenia, jak:

• prawo zbadania wyjaśnień,

• odmowy składania wyjaśnień,

• obowiązek stawiania się na wezwanie organu procesowego.

Ma tu też zastosowanie konstrukcja specyficzna dla systemu prawa karnego procesowego, zakładająca możliwość kumulacji przeciwstawnych ról procesowych, mianowicie strony biernej jaką jest pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej i strony czynnej jaką jest interwenient.

Interwenient może być świadkiem ale nie może być biegłym.

49 Przedstawiciel ustawowy w procesie karnym skarbowym

Istotą przedstawicielstwa jest podejmowanie czynności w cudzym imieniu i na rzecz podmiotu reprezentowanego.

Przedstawiciel ustawowy może działać po stronie czynnej i stronie biernej w procesie karnym skarbowym..

Przedstawiciel ustawowy oskarżonego może wystąpić w procesie karnym skarbowym, jeżeli oskarżony jest ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo.

Przedstawiciela ustawowego może posiadać także podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, będący osobą fizyczną, jeżeli nie ukończył 17 lat albo jest ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo.

Przedstawiciel ustawowy nie działa zamiast lecz obok podmiotu reprezentowanego i wyłącznie na jego korzyść. Posiada on uprawnienia do dokonywania wszelkich czynności procesowych np. prawo do wniesienia środków zaskarżenia, składania wniosków dowodowych i ustanowienia obrońcy.

Przedstawicielem ustawowym mogą być rodzice, opiekun, kurator albo osoba pod której stałą pieczą pozostaje reprezentowany.

Po stronie czynnej przedstawiciela ustawowego może zasiadać interwenient

50 Obrońca w procesie karnym skarbowym

Obrońcą jest podmiot zawodowo przygotowany do udzielania pomocy prawnej. Obrońca jest procesowym przedstawicielem oskarżonego. Działa obok oskarżonego, wyłącznie na jego korzyść.

W procesie karnym skarbowym obrońcą może być:

1. adwokat, a w określonym zakresie również aplikant adwokacki,

2. radca prawny oraz aplikant radcowski - w sprawach o wykroczenia skarbowe.

W procesie karnym skarbowym oskarżony musi mieć obrońcę w sytuacjach:

1. jeżeli jest głuchy, niemy lub niewidomy,

2. jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,

3. jeżeli sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę,

4. w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem I instancji, jeżeli oskarżony jest pozbawiony wolności,

5. w procesie karnym skarbowym przed sądem wojskowym, jeżeli odbywa zasadniczą służbę wojskową albo pełni służbę w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego.

Obowiązek posiadania obrońcy przez oskarżonego może być wypełniony przez obrońcę z urzędu lub obrońcę z wyboru.

51 Pełnomocnik w procesie karnym skarbowym

Możliwość korzystania z pomocy pełnomocnika posiadają strony szczególne, czyli interwenient oraz podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, a także osoba niebędąca stroną , jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu.

W roli pełnomocnika może występować adwokat oraz radca prawny.

Źródłem umocowania do działania pełnomocnika jest najczęściej pisemne lub ustne, jednostronne oświadczenie woli podmiotu, który ma być reprezentowany.

Zawiązanie stosunku pełnomocnictwa może również nastąpić na podstawie zarządzenia prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy (pełnomocnictwo z urzędu).

Wyznaczenie pełnomocnika z urzędu dotyczy sytuacji:

1. podmiot uprawniony do korzystania z pomocy pełnomocnika, zwróci się do organu procesowego o jego wyznaczenie z urzędu, wykazując iż nie jest w stanie ponieść kosztów pełnomocnictwa.

2. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej nie posiada pełnomocnika z wyboru a ustawa tego wymaga (pełnomocnictwo obligatoryjne).

Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej musi mieć pełnomocnika w całym procesie karnym skarbowym, jeżeli:

1. jest nieletni,

2. jeżeli jest głuchy, niemy lub niewidomy,

3. jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,

4. w ocenie sądu zachodzą okoliczności utrudniające temu podmiotowi samodzielne reprezentowanie swoich interesów.

Zakres działania pełnomocnika obejmuje czynności, do których dokonania uprawniony jest podmiot reprezentowany.

Ograniczenia mogą wynikać z :

1. zarządzenia prezesa sądu o wyznaczeniu pełnomocnika,

2. z aktu pełnomocnictwa,

3. z charakteru danej czynności np. skorzystania z prawa odmowy składania wyjaśnień czy zeznań interwenienta.

52 Śledztwo w procesie karnym skarbowym

Czynności,( śledztwo) o których mowa w art. 75 § 2 oraz art. 285 § 2 Kodeksu postępowania karnego, są dokonywane przez Policję, Straż Graniczną, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową, a gdy postępowanie przygotowawcze prowadzone jest przez finansowy organ postępowania przygotowawczego - przez Policję na żądanie tego organu.

§ 4. Oprócz Policji czynność, o której mowa w art. 244 § 1 Kodeksu postępowania karnego, może być dokonana także przez Straż Graniczną, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową.

Postępowanie przygotowawcze - cechy:

jego tajność - jest co do zasady postępowaniem tajnym, a tylko wyjątkowo jest jawne,

brak zasady kontradyktoryjności, równości broni - organ finansowy nie jest stroną postępowania, a gospodarzem, decyduje o poszczególnych etapach i czynnościach oraz wydaje postanowienie o rozpoczęciu i zakończeniu postepowania.

Dwie formy postępowania przygotowawczego: w formie śledztwa i w formie dochodzenia.

W przypadku wykroczeń skarbowych - dochodzenie, a w przypadku przestępstw skarbowych różnie.

Różnice:

formalność - śledztwo jest bardzo sformalizowane, wynika to z wagi czynu, które jest zakresem śledztwa.

Zakres przedmiotowy śledztwa w procesie karnym skarbowym obejmuje wyłącznie sprawy o przestępstwa skarbowe.

Jeżeli śledztwa nie prowadzi prokurator, prowadzi je właściwy finansowy organ postępowania przygotowawczego.

Można wyodrębnić śledztwa:

1. obligatoryjne - ma miejsce wówczas gdy obowiązujące przepisy wymagają bezwzględnie przeprowadzenia postępowania przygotowawczego w tej formie,

2. fakultatywne - w sprawach o przestępstwa skarbowe, w których ze względu na wagę lub zawiłość sprawy prokurator lub finansowy organ postępowania przygotowawczego zarządzi przeprowadzenie postępowania przygotowawczego w tej formie, pomimo że w sprawie dopuszczalne jest dochodzenie.

Przesłanki decydujące o prowadzeniu postępowania przygotowawczego w formie śledztwa mają ścisły związek z osobą podejrzanego lub oskarżonym.

Obligatoryjnie należy prowadzić śledztwo w sprawach o przestępstwo skarbowe m.in. jeżeli osobą podejrzaną jest:

1. sędzia,

2. prokurator

3. funkcjonariusz finansowego lub niefinansowego organu postępowania przygotowawczego lub

4. funkcjonariusz organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego

5. jeżeli oskarżony lub osoba podejrzana jest pozbawiona wolności.

6. Jeżeli podejrzany jest nieletni, głuchy, niemy , niewidomy lub zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.

Istnieją również przesłanka o charakterze przedmiotowym, tj. popełnienie przestępstwa skarbowego w warunkach uzasadniających nadzwyczajne obostrzenie kart.

Przepisy procesowego prawa karnego skarbowego przewidują tzw. obligatoryjne śledztwo prokuratorskie, wynikające z zastrzeżenia prowadzenia śledztwa wyłącznie przez organ prokuratorski.

Czas trwania postępowania przygotowawczego jest jednolity zarówno dla postępowania prowadzonego w formie śledztwa jak i w formie dochodzenia. Podstawowy termin śledztwa lub dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe wynosi 3 miesiące. Termin ten może zostać przedłużony na okres do 6 miesięcy, a zatem maksymalnie o dalsze 3 miesiące.

finansowy organ postępowania przygotowawczego może odmówić wszczęcia postępowania przygotowawczego, a wszczęte już umorzyć, jeżeli sprawca dopuścił się jednym, czynem zarówno wykroczenia skarbowego i przestępstwa, a za to przestępstwo został prawomocnie skazany, a czyn osoby został już osądzony. Gdy sprawa się toczy jt przestępstwo ścigane z urzędu.

53 Dochodzenie w procesie karnym skarbowym

Dochodzenie jest drugą z form postępowania przygotowawczego. W porównaniu ze śledztwem cechuje go redukcja formalizmu procesowego. W sprawach o przestępstwa skarbowe dochodzenie jest dopuszczalne, jeżeli ustawa nie wymaga przeprowadzenia śledztwa. W sprawach o wykroczenia skarbowe dochodzenia stanowi wyłączną formę postępowania przygotowawczego.

Do wszczęcia i prowadzenia dochodzenia uprawnione są zarówno finansowe jak i niefinansowe organy postępowania przygotowawczego w zakresie spraw należących do właściwości tych organów.

Prokurator jest uprawniony do wszczęcia dochodzenia w każdej sprawie oraz przejęcia do osobistego prowadzenia dochodzenia wszczętego przez inny organ.

Podstawowy termin śledztwa lub dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe wynosi 3 miesiące. Termin ten może zostać przedłużony na okres do 6 miesięcy, a zatem maksymalnie o dalsze 3 miesiące.

W sprawach o wykroczenia skarbowe podstawowy czas trwania dochodzenia wynosi 2 miesiące i jest limitowany jedynie terminem przedawnienia karalności wykroczenia skarbowego.

W odniesieniu do dochodzenia w sprawach o wykroczenie skarbowe obowiązuje reguła zakładająca ograniczenie jego przebiegu do przesłuchania podejrzanego oraz w razie potrzeby do dokonania innych czynności w zakresie niezbędnym do wniesienia aktu oskarżenia lub innego zakończenia postępowania.

W ciągu 14 dni od zamknięcia dochodzenia finansowy organ postępowania przygotowawczego sporządza akt oskarżenia i wnosi do sądu, jest także zobligowany do popierania tego aktu oskarżenia przed sądem, ale zamknięcie dochodzenia to nie tylko umorzenie postępowania, zawieszenie postępowania, może się zdarzyć, że po zamknięciu dochodzenia może się pojawić konieczność jego uzupełnienia.

54 Nadzór nad śledztwem lub dochodzeniem

W odniesieniu do dochodzeń prowadzonych przez finansowe organy postępowania przygotowawczego uprawnienia nadzorcze przysługują organom nadrzędnym, którymi są:

1. właściwa miejscowo izba celna,

2. właściwa miejscowo izba skarbowa,

3. minister właściwy do spraw finansów publicznych.

W odniesieniu do śledztw prowadzonych przez finansowe organy postępowania przygotowawczego oraz dochodzeń prowadzonych przez organy niefinansowe nadzór przysługuje prokuratorowi.

W ramach sprawowanego nadzoru prokurator lub organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego są zobowiązani do czuwania nad prawidłowym przebiegiem całego postępowania przygotowawczego.

Prokurator oraz organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego w ramach sprawowanego nadzoru mogą w szczególności:

1. zaznajamiać się z zamierzeniami prowadzącego postępowanie przygotowawcze,

2. wskazywać kierunki postępowania oraz wydawać co do tego zarządzenia,

3. żądać przedstawienia sobie materiałów zgromadzonych w postępowaniu,

4. uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez prowadzących, wykonywać je osobiście, przy czym tylko prokurator może przejąć sprawę do swojego prowadzenia,

5. wydawać postanowienia, zarządzenia lub polecenia oraz zmieniać i uchylać postanowienia lub zarządzenia wydawane przez prowadzącego postępowanie.,

6. zatwierdzać postanowienia kończące postępowanie przygotowawcze.

55 Postępowanie mandatowe (przesłanki postępowania mandatowego, jego przebieg, rodzaje mandatów karnych, uchylenie prawomocnego mandatu karnego)

Postępowanie mandatowe cechuje najdalej idąca redukcja formalizmu w stosunku do postępowania zwyczajnego w procesie karnym skarbowym. Ma charakter fakultatywny.

Sprowadza się ono w zasadzie do dwóch czynności urzędu skarbowego

- wezwania sprawcy oraz wymierzenia mu grzywny w drodze mandatu.

Aby jednak można było w ogóle ukarać kogoś grzywna w drodze mandatu, musi być stwierdzonych kilka warunków zastosowania postępowania mandatowego, powszechnie zwanych jego przesłankami:

Przesłanki postępowania mandatowego.

1. Szczególne przesłanki pozytywne - są konieczne aby postępowanie mogło być prowadzone w postępowaniu mandatowym:

1. sprawa dotyczy czynu stanowiącego wykroczenie skarbowe,

2. brak jest wątpliwości co do osoby sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego,

3. według organu postępowania przygotowawczego nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż kara grzywny w rozmiarze podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Dolną granicę tej kary stanowi 1/10 wysokości minimalnego wynagrodzenia,

4. sprawca wyraża zgodę na przyjęcie mandatu karnego.- Zgoda taka wyrażana jest na piśmie poprzez złożenie podpisu na mandacie - na tym jego odcinku, który pozostaje w urzędzie.

2. Szczególne przesłanki negatywne - ich wystąpienie wyklucza możliwość prowadzenia postępowania mandatowego:

1. uszczuplenie należności publicznoprawnej w związku z wykroczeniem skarbowym, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagana należność została uiszczona w całości,

2. wystąpienie zbiegu przepisów określonego w art. 7 §1, gdy ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego,

3. za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek przedmiotów.

Przebieg postępowania mandatowego.

Postępowanie mandatowe stosuje się wyłącznie do czynów określanych mianem wykroczeń skarbowych.

Przy czynach związanych z uszczupleniami granica między wykroczeniami a przestępstwami skarbowymi przebiega na 5-krotnosci minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli uszczuplenie nie przekracza tej kwoty, mamy do czynienia z wykroczeniem; jeżeli przekracza, mówić będziemy o przestępstwie skarbowym.

Do końca 2010 r. równowartością 5-krotnosci minim-go wynagrodzenia jest kwota 6.585 zł.

Poza tym czynami określanymi jako wykroczenia skarbowe są wszystkie te czyny, gdzie w sankcji podaje się, że sprawca „podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”. Mandatem karnym można wymierzyć grzywnę w maksymalnej wysokości do 2-krotnosci minimalnego wynagrodzenia, co do końca 2010 r. daje kwotę 2.634 zł

Postępowanie mandatowe może prowadzić:

1. finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego upoważniony przedstawiciel,

2. upoważniony przez urząd celny funkcjonariusz celny pełniący służbę w izbie celnej,

3. niefinansowy organ postępowania przygotowawczego - tylko na podstawie przepisu szczególnego.

Na mocy rozporządzenia nakładanie grzywny za wykroczenie skarbowe w drodze mandatu karnego przysługuje:

1. finansowym organom postępowania przygotowawczego,

2. upoważnionym funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej i Żandarmerii wojskowej.

Rodzaje mandatów karnych:

1. mandat karny - gotówkowy- bezpośredni- wydawany ukaranemu po uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio na ręce organu, który ją nałożył,

2. mandat karny kredytowany, wydawany za potwierdzeniem odbioru ukaranemu (termin płatności - 7 dni)

Uchylenie prawomocnego mandatu karnego=postepowanie nadzwyczajne.

Wzruszenie prawomocnego mandatu karnego wydanego w sprawie o wykroczenie skarbowe może nastąpić w drodze jego uchylenia przez sąd, na wniosek ukaranego lub z urzędu.

Przyczynę uchylenia stanowi uchybienie polegające na nałożeniu kary grzywny w drodze mandatu karnego za czyn niebędący czynem zabronionym, jako wykroczenie skarbowe.

Sprawę rozpatruje sąd rejonowy, w którego okręgu mandat został wydany i wydaje rozstrzygnięcie w formie postanowienia.

56 Postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności (faza negocjacyjna postępowania w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, faza sądowa postępowania w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności) (pyt EGZ. Podział na fazę negocjacyjną i sądową).

1. Faza negocjacyjna dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

Rozpoczyna ją wystąpienie przez sprawcę z wnioskiem o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, które może nastąpić do czasu wniesienia aktu oskarżenia.

Złożenie takiego wniosku jest dopuszczalne zarówno w postępowaniu przed finansowym organem postępowania przygotowawczego jak i w postępowaniu przed innymi organami, przy czym w tej drugiej sytuacji konieczne jest przekazanie wniosku do rozpoznania o przeprowadzenie tym samym fazy negocjacyjnej finansowemu organowi postępowania przygotowawczego.

Jeżeli sprawca jest osobą, która nie ukończyła 18 roku życia, a ukończyła 17 lat to wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności składa jego przedstawiciel ustawowy.

Do sprawcy w postępowaniu w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności stosuje się przepisy o podejrzanym. Wraz ze złożeniem wniosku sprawca powinien zrealizować pewne warunki brzegowe, od których zależy skuteczność wniosku.

Do warunków brzegowych należą:

1. uiszczenie w całości należności publicznoprawnej, która została uszczuplona czynem zabronionym,

2. uiszczenie tytułem kary grzywny jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia jeżeli chodzi o przestępstwo skarbowe i 1/10 jeżeli chodzi o wykroczenie skarbowe,

3. uiścić zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.

Ponadto w sprawach, których orzeczenie przepadku jest obligatoryjne, sprawca musi wyrazić zgodę na orzeczenie przepadku tych przedmiotów, a w sprawie niemożności ich złożenia uiścić ich równowartość pieniężną.

Wniosek taki może być złożony przez sprawcę na piśmie lub ustnie do protokołu. Jeśli nie odpowiada on wymaganiom formalnym pisma procesowego, to należy wezwać sprawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni. W razie usunięcia braków w terminie pismo wywołuje skutki procesowe od chwili jego wniesienia.

Natomiast jeśli braków nie usunięto to uznaje się je za bezskuteczne.

Wniosek może być cofnięty, lecz nie wcześniej niż przed upływem miesiąca od jego wniesienia i nie później niż z chwilą wystąpienia przez finansowy organ postępowania przygotowawczego do sądu.

Finansowy organ postępowania przygotowawczego może uzależnić wystąpienie do sądu z wnioskiem o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności od spełnienia przez sprawcę dodatkowych warunków:

1. uiszczenie tytułem kary grzywny dodatkowej kwoty, która wraz z kwotą już uiszczoną pod tym tytułem nie może przekroczyć połowy górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dany czyn,

2. uiszczenie pozostałych kosztów postępowania,

3. wyrażenie zgody na orzeczenie przepadku innych przedmiotów aniżeli te, których przepadek jest obligatoryjny lub ściągnięcie ich równowartości pieniężnej tych rzeczy.

W celu realizacji tych warunków finansowy organ postępowania przygotowawczego powinien zakreślić pewien termin, w którym miałby on możliwość jego urzeczywistnienia.

Jeżeli finansowy organ postępowania przygotowawczego odmawia wystąpienia z wnioskiem do sądu o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności to wydaje w tym przedmiocie postanowienie, na które przysługuje sprawcy zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego.

Wniosek finansowego organu o udzielenie zezwolenia dobrowolnego poddania się odpowiedzialności odpowiada w zasadzie treści aktu oskarżenia. Jego uzasadnienie można ograniczyć do wykazania podstaw uwzględnienia wniosku.

Wniosek taki jest surogatem aktu oskarżenia ,czyli czynnością zastępującą ten akt. Stanowi podstawę do zainicjowania postępowania przed sądem, jednocześnie zakreśla program rozpoznania sprawy przez sąd oraz pełni funkcję informacyjną, co do tego, jaki czyn , jakiej osoby podlega rozpoznaniu.

2. Faza sądowa. Sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności na posiedzeniu.

W posiedzeniu ma prawo wziąć udział sprawca, jego obrońca, a także przedstawiciel.

Udział finansowego organu postępowania przygotowawczego jest obowiązkowy, gdy sąd uzna to za konieczne.

Sąd udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności wydaje wyrok.

Sąd nie ma prawa ingerowania w treść porozumienia zawartego między finansowym organem postępowania przygotowawczego, a sprawcą. Może albo wyrazić na nie zgodę wydając wyrok, albo odmówić udzielenia zezwolenia wydając postanowienie.

Jest to postanowienie o przekazaniu sprawy finansowemu organowi postępowania przygotowawczego.

Takie postanowienie zapada nie tylko wtedy gdy sąd nie zgadza się z postanowieniem ale także gdy uzna, że brak jest pozytywnych lub istnieją negatywne przesłanki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności przewidziane w przepisach części materialno-prawnej KKS.

Wydany wyrok podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych - apelacją. Przy czym na skutek jej wniesienia do uchylenia zaskarżonego wyroku może dojść tylko wtedy, gdy sąd orzekł tytułem kary grzywny kwotę inną niż uiszczona przez sprawcę lub przepadek przedmiotów, co do którego brak było zgody sprawcy.

Wskazane ograniczenie stanowi uregulowanie szczególne, które można odnieść tylko do względnych przyczyn odwoławczych określonych w artykule 438 KPK w związku z 113§1 KKS.

Nie odnosi się ono i nie wyklucza tym samym uchylenia lub zmiany zaskarżonego orzeczenia z powodu bezwzględnych przyczyn odwoławczych określonych w artykule 439, 440 i 455 KPK w związku z 113§1 KKS.

57 Postępowanie uproszczone (przesłanki postępowania uproszczonego, wyrok zaoczny i jego zaskarżenie)

Postępowanie uproszczone ma zasadnicze cechy postępowania zwyczajnego, ale przewiduje mniej wymagań procesowych i w dochodzeniu, i w postępowaniu sądowym, bądź też dopuszcza możliwość spełnienia ich w uproszczonej formie. Dzięki temu proces przebiega sprawniej.

W postępowaniu uproszczonym stosuje się przepisy o postępowaniu zwyczajnym, chyba że dane kwestie zostały uregulowane przepisami rozdziału 51 Kodeksu postępowania karnego. W sprawach rozpoznawanych w trybie uproszczonym mają bowiem pierwszeństwo przepisy rozdziału 51 K.p.k.=Postępowanie uproszczone

Kiedy dopuszczalne jest postępowanie uproszczone w sądzie karnym?

Co istotne, postępowanie uproszczone jest fakultatywne (nieobowiązkowe). Każda sprawa z oskarżenia publicznego przewidziana ustawowo do rozpoznania w trybie uproszczonym może więc toczyć się również w postępowaniu zwyczajnym.

Sąd może rozpoznać w trybie uproszczonym sprawy, w których było prowadzone dochodzenie (tj. generalnie sprawy drobniejsze).

Warunkiem więc rozpoznania przez sąd sprawy w postępowaniu uproszczonym jest uprzednie prowadzenie postępowania przygotowawczego w postaci dochodzenia, a zatem też w formie uproszczonej.

Spełnia kluczową rolę w procesie karnym skarbowym ze względu na zakres spraw o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe podlegających rozpoznaniu w tym trybie.

Przesłanki postępowania uproszczonego.

Prowadzenie postępowania uproszczonego jest uzależnione od zachowania przesłanek ogólnych, decydujących o dopuszczalności każdego procesu karnego skarbowego oraz przesłanek szczególnych warunkujących analizowany tryb szczególny.

Jedyną dodatkową pozytywną przesłanką szczególną jest przeprowadzenie postępowania przygotowawczego w formie dochodzenia.

Negatywną przesłanką postępowania uproszczonego jest podleganie sprawy orzecznictwu sądów wojskowych - dotyczy tylko spraw o przestępstwa skarbowe.

Wyrok zaoczny.

Ma charakter fakultatywny, co oznacza, ze jego wydanie pozostaje w sferze uprawnień sądu. Oprócz przesłanek ogólnych i szczególnych warunkujących dopuszczalność postępowania uproszczonego aby móc wydać wyrok zaoczny muszą byś spełnione dodatkowe warunki:

1. na rozprawie nie stawił się zarówno oskarżony jak i jego obrońca, mimo że zostali o terminie prawidłowo powiadomieni,

2. istnieje możliwość odczytania wyjaśnień oskarżonego.

Wyrok zaoczny podlega z urzędu dostarczeniu oskarżonemu, podmiotowi pociągniętemu do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenientowi.

W terminie 7 dni od doręczenia oskarżony może wnieść sprzeciw, usprawiedliwiając jednocześnie swoją nieobecność na rozprawie.

Kolejnym sposobem zakwestionowania wyroku zaocznego jest zaskarżenie na zasadach ogólnych przez wniesienie zwyczajnego środka odwoławczego w postaci apelacji.

Sprawy w trybie uproszczonym sąd rozpoznaje w I instancji wyłącznie jednoosobowo; sędzia ma prawa i obowiązki przewodniczącego. W trybie uproszczonym wyłączona jest natomiast możliwość wyznaczenia innego składu niż jednego sędziego (nawet w sprawach zawiłych).

Natomiast w II instancji obowiązuje ogólna zasada, iż na rozprawie apelacyjnej sąd orzeka w składzie 3 sędziów, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Prezes sądu okręgowego może jednak zarządzić rozpoznanie sprawy w postępowaniu odwoławczym w składzie 1 sędziego.

Dotyczy to wyłącznie składu sądu rozpoznającego apelację od wyroku wydanego w trybie uproszczonym.

W postępowaniu uproszczonym niestawiennictwo oskarżyciela nie tamuje toku rozprawy ani posiedzenia.

Niestawiennictwo oskarżyciela (zarówno niestawiennictwo usprawiedliwione, jak i nieusprawiedliwione) nie stanowi więc przeszkody w prowadzeniu rozprawy i rozpoznaniu sprawy. Jest to wyjątek od reguły obowiązującej w postępowaniu zwyczajnym. W postępowaniu zwyczajnym bowiem udział oskarżyciela w rozprawie jest obowiązkowy (według art. 46 K.p.k.). Odnosi się to także do niektórych posiedzeń, np. wskazanych w art. 339 § 5 K.p.k.

Wyrok zaoczny- Sąd nie może wydać wyroku zaocznego, jeśli oskarżony nie złożył uprzednio wyjaśnień.

Już samą odmowę złożenia wyjaśnień należy jednak traktować jako ich złożenie.

Wyrokiem zaocznym wydanym w postępowaniu uproszczonym można orzec tytułem środka zabezpieczającego jedynie przepadek przedmiotów. Niedopuszczalne jest,więc orzekanie takim wyrokiem zaocznym innych środków zabezpieczających.

Warto tu przypomnieć, iż środki zabezpieczające mają służyć ochronie społeczeństwa przed sprawcą przestępstwa.

Przepadek przedmiotów (wskazany w art. 39 pkt 4 K.k.) może być orzeczony tytułem środka zabezpieczającego w związku z niepoczytalnością sprawcy czy też przy umorzeniu z uwagi na znikomą szkodliwość lub okoliczność wyłączającą ukaranie albo przy warunkowym umorzeniu postępowania.

Aby zatem można było orzec inny środek zabezpieczający niż przepadek, jak np. umieszczenie w zakładzie zamkniętym, konieczne jest przeprowadzenie rozprawy z udziałem oskarżonego bądź jego obrońcy.

PRZESŁANKI NEGATYWNE WYŁĄCZAJĄCE DOPUSZCZALNOŚĆ PROWADZENIA POSTĘPOWANIA W TRYBIE UPROSZCZONYM

* pozbawienie oskarżonego wolności w tej lub innej sprawie

* sytuacja, gdy oskarżony jest nieletni, głuchy, niemy, niewidomy, nie włada językiem polskim lub zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności

58 Postępowanie w stosunku do nieobecnych (przesłanki postępowania w stosunku do nieobecnych, przebieg tego postępowania oraz kontrola wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych)

Przesłanki pozytywne:

1. sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego albo podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej przebywa stale za granicą,

2. nie jest możliwe ustalenie miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju sprawcy lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej

Przesłanki negatywne wykluczające możliwość prowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych:

1. wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego albo istnienie podstaw odpowiedzialności posiłkowej budzą wątpliwości,

2. oskarżony lub podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas gdy w toku postępowania przed sądem ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju danego podmiotu.

Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych.

Zainaugurowanie procedowania w trybie dla nieobecnych następuje na podstawie postanowienia wydawanego przez organ prowadzący postępowanie.

Uprawnionym do wydania takiego postanowienia jest:

1. w pierwszym stadium procesu karnego skarbowego - każdy organ prowadzący to postępowanie,

2. w postępowaniu jurysdykcyjnym - sąd

W tym postępowaniu obowiązuje zasada, że nie stosuje się w jego ramach przepisów wymagających obecności oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

Kontrola wyroku wydanego w stosunku do nieobecnych.

Wyrok taki może być zaskarżony przez wszystkie strony, w tym nieobecną stronę bierną, na zasadach ogólnych w drodze wniesienia apelacji.

Specyficznym środkiem zaskarżenia prawomocnego wyroku jest wniosek o wyznaczenie rozprawy, który przysługuje wyłącznie skazanemu w terminie 14 dni od doręczenia tego wyroku.

Wzruszenie prawomocnego wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych może nastąpić w drodze nadzwyczajnych środków zaskarżenia w postaci kasacji lub wniosku o wznowienie postępowania.

Przebieg postępowania

Art. 174. W postępowaniu w stosunku do nieobecnych nie stosuje się przepisów, których stosowanie wymaga obecności oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

Art. 175.§ 1. O zastosowaniu postępowania w stosunku do nieobecnych organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie, które wymaga zatwierdzenia przez prokuratora., nie potrzeby ogłaszać go stronie nieobecnej.

Art. 176.§ 1. Prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza nieobecnemu oskarżonemu obrońcę z urzędu. Udział obrońcy jest obowiązkowy także w postępowaniu odwoławczym.

59 System środków zaskarżenia w procesie karnym skarbowym i ich ogólna charakterystyka

ZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA i NADZWYCZAJNE

Środek zaskarżenia stanowi skargę skierowaną do organu procesowego, zawierającą żądanie przeprowadzenia kontroli określonej czynności procesowej. W tym świetle ukazuje się zasadnicza cecha środków zaskarżenia, którą jest ich skargowy charakter. Wniesienie odpowiedniego środka zaskarżenia uruchamia odpowiadający mu środek kontroli procesowej. W systemie środków zaskarżenia możemy dokonać następującego podziału:

- środki odwoławcze

- sprzeciwy i quasi-sprzeciwy

- odwołanie do składu sądzącego

- wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego.

Środki odwoławcze stanowią kluczową kategorię środków kontroli w systemie środków zaskarżenia. Oprócz skargowości środki odwoławcze charakteryzuje dewolutywność oznaczająca przesunięcie sprawy, na skutek ich złożenia do rozpoznania przez wyższą instancję. Dewolutywność ma charakter bezwzględny , jeżeli wniesienie środka odwoławczego wymaga przeniesienia rozpoznania sprawy do wyższej instancji. Względna dewolutywność wyraża się poprzez możliwość uwzględnienia środka odwoławczego w instancji, w której dokonano zaskarżonej czynności. Kolejną cechą znamionującą środki odwoławcze jest suspensywność polegająca na powstrzymaniu prawomocności i wykonalności zaskarżonego orzeczenia. Ostatnią z cech jest reformacyjny charakter o którym przesądza możliwość zmiany zaskarżonego orzeczenia w wyniku przeprowadzenia jego merytorycznej kontroli zainicjowanej za pomocą środka odwoławczego. W grupie środków odwoławczych można wyodrębnić:

- zwyczajne środki odwoławcze- umożliwiające zaskarżenie i kontrolę decyzji nieprawomocnych oraz innych czynności procesowych, a nawet bezczynność organów, do tej grupy należą apelacja i zażalenie

- nadzwyczajne środki odwoławcze- uruchamiają kontrolę prawomocnych orzeczeń sądu kończących postępowanie, należy tutaj kasacja i wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania sądowego.

Do swoistych cech sprzeciwów i quasi-sprzeciwów należą brak dewolutywności oraz kasacyjności. Wniesienie tego środka prowadzi czasem- pod warunkiem spełnienia dodatkowych przesłanek- do utraty mocy prawnej przez zaskarżone za ich pomocą orzeczenie i kontynuowania sprawy w postępowaniu pierwszoistancyjnym przed organem, którego decyzja została „skasowana”, wyróżniamy sprzeciwy:

- sprzeciw od wyroku zaocznego

- sprzeciw od wyroku nakazowego

- quasi-sprzeciw np. wniosek o wyznaczenie rozprawy złożony w postępowaniu w stosunku do nieobecnych

Odwołanie stanowi środek zaskarżenia przysługujący od zarządzeń wydawanych przez przewodniczącego składu sądzącego na rozprawie głównej. Rozpoznaje je cały skład sądzący, który wydaje w danej kwestii postanowienie.

Wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego należy uznać za nadzwyczajny środek zaskarżenie, służy bowiem do wyznaczania prawomocnej decyzji rozstrzygającej odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe, tyle że wydane przez organ niesądowy w postępowaniu mandatowym.

WARUNKI FORMALNE ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO

* środek musi być dopuszczalny przez prawo

* musi być wniesiony przez osobę uprawnioną

* musi być złożony w odpowiednim terminie

* musi być sporządzony na piśmie, przy zachowaniu wymogu pisma procesowego

* ponadto musi zawierać określenie, czego domaga się skarżący

Zwyczajne środki odwoławcze

1) środki odwoławcze :

* zażalenie

* apelacja

2) sprzeciwy :

* sprzeciw od nakazu karnego

* sprzeciw od wyroku zaocznego

* wniosek lub żądanie rozpoznania sprawy mimo objęcia jej przepisem abolicyjnym

* wniosek ukaranego karą pieniężnego o jej uchylenie

* quasi sprzeciw - wniosek o przywrócenie terminu zawitego

3) odwołania :

* odwołanie od zarządzeń przewodniczącego do składu orzekającego

* odwołanie do sądu od orzeczenia kolegium ds. wykroczeń

NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA

1) kasacja

2) wniosek o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądowym

3) wniosek o stwierdzenie nieważności orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

60 Ogólna charakterystyka postępowania w sprawach karnych skarbowych ze stosunków międzynarodowych

Ponieważ konstrukcje normatywne dotyczące międzynarodowych aspektów procesu karnego przenikają do procesu karnego skarbowego, nieodzowne staje się zilustrowanie głównych zagadnień składających się na problematykę procesu karnego skarbowego ze stosunków międzynarodowych.

Główną zasadę, której podporządkowane jest stosowanie na gruncie procesu karnego skarbowego uregulowań KPK w sprawach ze stosunków międzynarodowych stanowi zasada pierwszeństwa umów międzynarodowych.

Zgodnie z ta zasadą przepisów Działu XIII KPK (Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych) nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której RP jest stroną, albo akt prawny regulujący działanie międzynarodowego trybunału karnego(MTK) stanowi inaczej. Można stwierdzić, że w zakresie współpracy międzynarodowej przepisy umów międzynarodowych mają zasadniczo nadrzędny charakter w stosunku do przepisów KPK w sprawach o przestępstwa skarbowe. Zasada pierwszeństwa umów międzynarodowych doznaje ograniczenia w odniesieniu do spraw o przestępstwa skarbowe, tyle że w zakresie objętym unormowaniami Działu XIII KPK dotyczącym współpracy między krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Oznacza to, że w przedstawionym zakresie przepisy KPK mają w istocie pierwszeństwo przed przepisami prawa traktatowego.

Postępowanie karne skarbowe ze stosunków międzynarodowych obejmuje różnorodne aspekty stosunków międzynarodowych, które przybierają postać:

- pomocy prawnej w sprawach karnych

- przejęcia i przekazania ścigania

- przejęcia i przekazania orzeczeń do wykonania

- ekstradycji

- europejskiego nakazu aresztowania

- współpracy na forum UE w zakresie zabezpieczenia mienia i zatrzymania dowodów

- współpracy w ramach UH w zakresie wykonania orzeczeń dotyczących kar o charakterze pieniężnym

- współpracy w ramach UE w zakresie wykonania orzeczenia przepadku.

Ze względu na zakres spraw podlegających jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego, należy przyjąć że na gruncie procesu karnego skarbowego nie stosuje się przepisów Działu XIII KPK, regulujących współpracę z MTK.

Dalej idące ograniczenia dotyczą wykroczeń skarbowych.

Na mocy wyłączenia nie stosuje się w tej kategorii spraw instrumentów współpracy międzynarodowej polegających na pomocy prawnej, w zakresie, w jakim miałaby ona dotyczyć umieszczenia w polskim zakładzie karnym lub areszcie śledczym cudzoziemca pozbawionego wolności oraz powołania i działania wspólnego zespołu śledczego, przejęcia i przekazania ścigania karnego, ekstradycji oraz europejskiego nakazu aresztowania.

71

Utworzony przez Helena Hojda

---