Połączenie szeregowe
Połączenie elementów elektrycznych w obwodzie: a) szeregowym, b) równoległym, c) szeregowo-równoległym
Połączenie szeregowe (obwód szeregowy) jest to taki rodzaj połączenia elementów elektrycznych, w którym koniec jednego elementu łączy się z początkiem następnego. Połączenie takie tworzy szereg (łańcuch) elementów, w którym prąd elektryczny musi przepływać kolejno przez wszystkie elementy (natężenie prądu ma więc taką samą wartość dla wszystkich elementów w połączeniu szeregowym).
Połączenie szeregowe oporników
Dla szeregowego połączenia n oporników można wyliczyć rezystancję wypadkową (opór wypadkowy), R jako sumę rezystancji składowych:
Połączenie szeregowe cewek
Podobnie, dla szeregowego połączenie cewek można wyznaczyć wypadkową indukcyjność:
jak również i wypadkową reaktancję indukcyjną:
Połączenie szeregowe kondensatorów
Dla połączenie szeregowego kondesatorów wypadkowa pojemność jest mniejsza niż najmniejsza ze składowych pojemności:
podobnie dla reaktancji pojemnościowej:
Wypadkowa impedancja układu szeregowego
W układach szeregowych zasilanych prądem przemiennym można wyznaczyć wypadkową impedancję układu składającego się z różnych elementów (np. jak na rysunku po prawej stronie):
gdzie: R, XL i XC - wypadkowa rezystancja, reaktancja indukcyjna i reaktancja pojemnościowa układu (obliczone według wzorów podanych powyżej).
Połączenie równoległe
Połączenie elementów elektrycznych w obwodzie: a) szeregowym, b) równoległym, c) szeregowo-równoległym
Połączenie równoległe (obwód równoległy) jest to taki rodzaj połączenia elementów elektrycznych, w którym wszystkie końce oraz wszystkie początki składowych elementów są połączone razem. Połączenie takie tworzy odpowiednią ilość gałęzi, w których mogą płynąć różne prądy, ale które zasilane są takim samym napięciem elektrycznym.
Połączenie równoległe oporników
Dla równoległego połączenia n oporników można wyliczyć rezystancję wypadkową (opór wypadkowy), R, który jest mniejszy od najmniejszego oporu składowego:
Dla układów równoległych stosuje się również pojęcie konduktancji (G). Z uwagi na fakt, że G = 1/R, powyższe równanie jest tożsamościowo równoznaczne z:
Połączenie równoległe cewek
Podobnie, dla równoległego połączenie cewek można wyznaczyć wypadkową indukcyjność:
jak również i wypadkową reaktancję indukcyjną:
Susceptancja indukcyjna (BL) definiowana jest jako: BL = 1/XL, dlatego też powyższe równanie jest tożsamościowo równoznaczne z:
Połączenie równoległe kondensatorów
Dla połączenia równoległego kondesatorów wypadkowa pojemność jest sumą składowych pojemności:
podobnie dla reaktancji pojemnościowej:
Susceptancja pojemościowa (BC) definiowana jest jako: BC = 1/XC, dlatego też powyższe równanie jest tożsamościowo równoznaczne z:
Wypadkowa impedancja układu równoległego
W układach równoległych zasilanych prądem przemiennym można wyznaczyć wypadkową impedancję układu składającego się z różnych elementów (np. jak na rysunku po prawej stronie). Pojęcie impedancji jest często zastępowane admitancją (Y), która jest odwrotnością impedancji Y = 1/Z. Dlatego też:
gdzie: G, BC i BL - wypadkowa konduktancja, susceptancja indukcyjna i susceptancja pojemnościowa układu (obliczone według wzorów podanych powyżej).
Układ trójfazowy
Układ trójfazowy jest to układ 3 obwodów elektrycznych prądu przemiennego, w których napięcia przemienne źródła o jednakowej wartości i częstotliwości są przesunięte względem siebie w fazie o 1/3 okresu. Napięcia układu wytwarzane są w jednym źródle energii elektrycznej, prądnicy lub generatorze fazowym.
Rodzaje układów trójfazowych, pierwszy oznacza połączenie w źródle napięcia, drugi w odbiorniku:
układ trójprzewodowy (gwiazda-gwiazda)λ-λ
układ czteroprzewodowy (gwiazda-gwiazda)λ-λ
układ trójprzewodowy (trójkąt-gwiazda)Δ-λ
układ trójprzewodowy (trójkąt-trójkąt)Δ-Δ
Pierwsze prawo Kirchhoffa
Z Wikipedii
Pierwsze prawo Kirchhoffa prawo dotyczące przepływu prądu w rozgałęzieniach obwodu elektrycznego, sformułowane w 1845 roku przez Gustawa Kirchhoffa. Prawo to wynika z zasady zachowania ładunku. Wraz z drugim prawem Kirchhoffa umożliwia określenie przepływających prądów w obwodach elektrycznych.
Prawo to brzmi: Suma algebraiczna natężeń prądów dopływających(+) i odpływających(-) z danego węzła jest równa 0. lub Suma natężeń prądów dopływających do węzła jest równa sumie natężeń prądów wypływających z tego węzła.
W zależności od użytego aparatu matematycznego prawo to jest w różny sposób przedstawiane w postaci wzorów.
Spis treści [ukryj] |
Dla każdego węzła obwodu elektrycznego suma algebraiczna wartości chwilowych prądów jest równa zeru.
Przyjmuje się konwencję, że prądy zwrócone do węzła mają znak (+), zaś prądy ze zwrotem od węzła mają znak (-), np.:
Dla każdego węzła obwodu elektrycznego suma natężeń prądów dopływających do węzła jest równa sumie prądów odpływających od węzła, np.:
Dla ośrodków ciągłych prawo przyjmuje postać: całka po powierzchni zamkniętej gęstości prądu jest równa zero:
J - gęstość prądu (np. w A/metr2)
S - powierzchnia m2
Pierwsze prawo Kirchhoffa jest prostą konsekwencją zasady zachowania ładunku oraz stwierdzenia, że w węźle praktycznie nie może gromadzić się ładunek.
Drugie prawo Kirchhoffa
Drugie prawo Kirchhoffa - zwane również Prawem napięciowym, dotyczy bilansu napięć w zamkniętym obwodzie elektrycznym.
Treść prawa:
Suma wartości chwilowych sił elektromotorycznych występujących w obwodzie zamkniętym równa jest sumie wartości chwilowych napięć elektrycznych na elementach pasywnych tego obwodu:
Gdzie
to wartość chwilowa sem k-tego źródła;
- napięcie na l-tym elemencie oczka.
Prawo to występuje również w prostszej wersji:
Suma napięć źródłowych w dowolnym obwodzie zamkniętym prądu stałego równa jest sumie napięć na odbiornikach.
przykładowy obwód zamknięty
Dla poniższego obwodu zamkniętego z prawa napięciowego wynikają następujące własności:
Inny przykład obwodu zamkniętego
Jeszcze inna wersja tego prawa:
Suma sił elektromotorycznych (Ε) i spadków napięć w obwodzie zamkniętym jest równa zero.
Matematycznie: napięcie obliczone po krzywej zamkniętej jest równe zero:
przy czym
jest wektorem natężenia pola elektrostatycznego
Ważne:
Drugie Prawo Kirchhoffa nie jest słuszne, gdy przez obwód zamknięty przepływa zmienny w czasie strumień magnetyczny
Układy równoważne
Dwa układy o jednakowej liczbie zacisków nazywamy równoważnymi, gdy przy jednakowych napięciach między odpowiadającymi sobie zaciskami, płyną takie same prądy w przewodach dołączonych do tych zacisków. Obliczanie obwodów elektrycznych można uprościć zastępując pewne połączenia przez układy równoważne (zamianę źródeł energii, łączenie rezystorów).
Metody obliczeniowe
Metoda praw Kirchhoffa.
Obliczenie prądów i napięć w obwodzie można wykonać za pomocą praw Kirchhoffa.
Liczba niewiadomych (prądów i napięć) n musi być równa liczbie równań n.
Jeżeli obwód posiada n gałęzi i α węzłów to można ułożyć:
α - 1 równań z I prawa Kirchhoffa
i pozostałe,
n - α + 1 równań z II prawa Kirchhoffa
.
Metoda prądów oczkowych
Metoda prądów oczkowych pozwala dla obwodu o n gałęziach ułożyć
równań.
Równanie macierzowe wynikające z metody prądów oczkowych:
gdzie: |
R |
- |
macierz rezystancji oczkowych, |
|
Rii |
- |
rezystancja własna oczka - suma rezystancji w oczku, |
|
Rij |
- |
rezystancja wzajemna oczek, rezystancja ma znak + jeżeli prądy oczkowe we wspólnej gałęzi mają zgodne zwroty, a gdy przeciwne, |
|
E |
- |
wektor napięć oczkowych, |
|
Ei |
- |
suma napięć źródłowych w oczku (składniki sumy mają znak dodatni, gdy zwrot napięcia źródłowego jest zgodny ze zwrotem prądu oczkowego).
|
Metoda potencjałów węzłowych
Metoda potencjałów węzłowych pozwala dla obwodu o n gałęziach ułożyć
równań.
Równanie macierzowe wynikające z metody potencjałów węzłowych:
|
G |
- |
macierz konduktancji węzłowych, |
|
Gii |
- |
konduktancja własna węzła - suma konduktancji gałęzi zbiegających się w węźle, |
|
Gij |
- |
konduktancja wzajemna - suma, ze znakiem , konduktancji gałęzi łączących węzły i j , |
|
Iw |
- |
wektor prądów węzłowych, |
|
Ii |
- |
algebraiczna suma iloczynów |
Metoda superpozycji
Prąd w dowolnej gałęzi obwodu liniowego, przy działaniu wszystkich źródeł energii, jest sumą algebraiczną wszystkich prądów, które płyną na skutek działania każdego źródła energii z osobna.
Usunięcie źródła z obwodu polega na zwarciu źródeł napięciowych i rozwarciu źródeł prądowych.
Twierdzenia
Twierdzenie Thevenina
Każdy liniowy dwójnik aktywny można przedstawić w postaci rzeczywistego źródła napięcia.
Napięcie źródłowe zastępczego źródła równe jest napięciu na zaciskach dwójnika w stanie jałowym, a rezystancja wewnętrzna źródła zastępczego jest rezystancją widzianą z zacisków dwójnika po usunięciu źródeł napięcia (zwarcie) i źródeł prądu (rozwarcie gałęzi).
Twierdzenie Nortona
Każdy liniowy dwójnik aktywny można przedstawić w postaci rzeczywistego źródła prądu.
Prąd źródłowy zastępczego źródła prądowego jest równy prądowi płynącemu przez zwarte zaciski dwójnika, a rezystancja wewnętrzna źródła zastępczego jest rezystancją widzianą z zacisków dwójnika po usunięciu źródeł napięcia (zwarcie) i źródeł prądu (rozwarcie gałęzi).
Metoda Maxwella analizy obwodów prądu stałego
Metoda Maxwella podaje w sposób standardowy ujęcie struktury obwodów za pomocą I i II prawa Kirchoffa. Prawa Kirchoffa ujmujące prądy oczkowe podawane są w sposób usystematyzowany. Metoda Maxwella obliczania prądów w obwodach prądu stałego polega na:
określaniu ilości oczek obwodu
oznaczeniu prądów oczkowych
przyjęciu kierunku obiegu oczek
utworzeniu układów równań ujmujących prądy oczkowe
podaniu relacji między prądami oczkowymi i gałęziowymi
Todo:
-COLTRIEGO
-Transformator jednofazowy, przekładnia transformatora
-Maszyny indukcyjne trójfazowe asynchroniczne http://we.pb.edu.pl/~solbut/maszyny.html
-Rozruch silników asynchronicznych
-Rozruch silnika asynchronicznego za pomocą przełącznika gwizda - trójkąt
-Dobór mocy silników
-Metody doborów silników
3