Umowy są jednym ze źródeł zobowiązań. Zobowiązania to więź, która łączy 2 strony, z których jedną określamy mianem wierzyciela, drugą mianem dłużnika. Wierzyciel to strona uprawniona, ma prawo żądać spełnienia określonego świadczenia tzn ma prawo żądać, aby dłużnik zachował się w sposób oznaczony. Strona zobowiązana to dłużnik, to ten, który musi uczynić zadość żądaniom wierzyciela, to strona, którą obciąża dług. Dłużnik ma spełnić świadczenie. Zachowanie dłużnika może przyjąć różną formę- podjęcie określonego działania np. zapłata sumy pieniężnej, może polegać na zaniechaniu. Pozycję wierzyciela określa prawo podmiotowe nazywane wierzytelnością, pozycje dłużnika wyznacza dług oraz odpowiedzialność. Wierzytelność to prawo żądania spełnienia odpowiedniego świadczenia, jest to prawo o charakterze względnym, jest skuteczne wyłącznie wg określonego dłużnika ( skuteczne inter partes - miedzy stronami). Dług to obowiązek spełnienia świadczenia. Zaś odpowiedzialność to gotowość majątku dłużnika do wyegzekwowania roszczeń wierzyciela. W zobowiązaniu może być tylko dług a nie ma odpowiedzialności - zobowiązanie przedawnione. Jeżeli zobowiązanie się przedawni jest wyłącznie dług. Gdy dłużnik zapłaci nie może odebrać tego długu, wierzyciel nie może skutecznie przy pomocy przymusu państwowego wyegzekwować.

Wierzyciel -> dłużnik

A->B

Umowa sprzedaży - umowa wzajemna, świadczenie 1 ze stron odpowiada świadczeniu 2-ej strony.

Po stronie wierzyciela jak i dłużnika może występować wielość podmiotów. - może ona prowadzić do zobowiązań solidarnych. Jeżeli mamy do czynienia w zobowiązaniu z wielością podmiotów a przedmiot świadczenia jest podzielony to zobowiązanie dzieli się na tyle części ile jest podmiotów.

Wyjątki: zobowiązania solidarne - przedmiot świadczenia jest podzielny, ale ustawa albo strony chcą aby to było jedno świadczenie.

Zobowiązania solidarne bierne - czynne

Najczęściej występują bierne - po stronie dłużnika. Wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku, albo jednego. Spełnienie świadczenia przez jednego zwalnia w tym zakresie pozostałych.

Klasyfikacja świadczeń

Zachowanie może polegać na czynieniu, nieczynieniu, zapłacie określonej sumy pieniędzy. Jeżeli zobowiązanie pieniężne to trzeba pamiętać o zasadach np. zasada nominalizmu czy o zasadzie waloryzacji ( wyjątek od zasady nominalizmu), istotne będą przepisy o odsetkach, zakazie anatocyzmu (naliczania odsetek od odsetek).

Zasady zobowiązań pieniężnych nominalizm itd. Zobowiązania - przypomnieć sobie!!!

Art. 351¹ - zasada swobody zawierania umów. Pewnych wskazówek dostarcza KC. Typy umów zostały skodyfikowane- są to umowy nazwane: umowy sprzedaży, kontraktacje, umowy o dzieło, umowa o roboty budowlane, umowa najmu dzierżawy, umowa rachunku bankowego, umowa pożyczki, użyczenia, spedycji, przewozu, ubezpieczenia, przechowania, umowy hotelarskie, umowa składu, umowa spółki cywilnej, darowizny, poręczenia, renta i dożywocie, ugoda.

Przepisy mają charakter dyspozytywny albo bezwzględny.

Nie wszystkie typy umów są w ustawach nazwane.

Zasada swobody

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg. swego uznania, ale są jednak pewne granice swobody umów. Treść umowy bądź jej cel nie może sprzeciwiać się naturze powoływanego stosunku prawnego, sprzeczny z przepisami prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Ograniczenia wynikają z przepisów bezwzględnie obowiązujących. Przy przeniesieniu własności nieruchomości nie może być warunku. Zobowiązać się pod warunkiem można, ale nie rozporządzić nie (art. 157). Swoboda zawierania może być ograniczona na skutek okoliczności faktycznych- np. umowa ubezpieczenia, w obrocie masowym.

Podstawową zasadą prawa umów jest równorzędność stron. Mechanizmy ochronne- konsument pozostaje pod opieką ustawodawcy np. zakaz klauzul niedozwolonych

07,03,2010

Miejsce oraz termin spełnienia świadczenia

Miejsce spełnienia świadczenia- miejsce w którym świadczenie powinno być przedsięwzięte przez dłużnika i przyjęte przez wierzyciela .

Jak ustalone ?

Miejsce może wynikać z umowy, z właściwości zobowiązania ewentualnie z ustawy.

Art. 454 KC

Przepis dyspozytywny: jeśli miejsce spełnienia świadczenia nie wynika z umowy to jest to dług odbiorczy - wierzyciel powinien zgłosić się do dłużnika.

Miejsce ma również znaczenie dla ustalenia stanu opóźnienia.

Wyjątki: dług zobowiązania pieniężnego

Spełnienie świadczenia polega na zapłacie określonej sumy pieniężnej. Zdanie 2 artykułu

Wtedy dług jest długiem oddawczym to dłużnik musi się zgłosić do wierzyciela i uznamy że świadczenie zostaje spełnione wówczas gdy wierzyciel będąc w miejscu siedziby lub w miejscu zamieszkania to świadczenie otrzymał.

Kwestia czy świadczenie w terminie

Termin- dzień data, w której świadczenie powinno być spełnione, dzień po upływie którego jeżeli dłużnik nie spełnił świadczenia to jest w opóźnieniu

1. termin może być zastrzeżony na korzyść dłużnika

2. termin może być zastrzeżony na korzyść wierzyciela

3. termin może być zastrzeżony na korzyść obydwu stron

Jeśli termin jest zastrzeżony na korzyść dłużnika wówczas dłużnik może spełnić świadczenie przed upływem terminu i wierzyciel nie może odmówić przyjęcia spełnionego świadczenia. Jeżeli wierzyciel odmawia wówczas popada w opóźnienie.

Jeżeli termin jest zastrzeżony na korzyść wierzyciela oznacza to tyle że dłużnik może spełnić świadczenie przed terminem, a wierzyciel może odmówić przyjęcia spełnienia świadczenia nie popadając w opóźnienie.

Wierzyciel ma prawo żądać spełnienia świadczenia przed terminem. Jeżeli termin jest zastrzeżony na korzyść obydwu stron to oznacza to tyle że dłużnik nie jest zobowiązany do spełnienia świadczenia wcześniej niż w określonym terminie, ale z drugiej strony wierzyciel nie jest zobowiązany do przyjęcia świadczenia spełnionego wcześniej

W razie wątpliwości

ART. 457 zastrzeżony na korzyść dłużnika

W pewnych sytuacjach wierzyciel może żądać spełnienia świadczeń wcześniej. 2 Sytuacje:

1. W razie niewypłacalności dłużnika

2. Jeśli zabezpieczenie wierzytelności uległo zmniejszeniu na skutek okoliczności za którą dłużnik ponosi odpowiedzialność

Zobowiązania Podział

Terminowe Bezterminowe

Ze zobowiązaniem terminowym mamy do czynienia wówczas, gdy termin wykonania wynika bądź to z czynności prawnej (umowy), z właściwości zobowiązania, z orzeczenia sądowego, z ustawy, ze zwyczaju. Termin może być oznaczony datą kalendarzową, ale nie musi, może być oznaczony przez inne zdarzenie, które nastąpi w przyszłości. Jeśli termin nie wynika to mamy do czynienia ze zobowiązaniem bezterminowym. Zastosowanie ma art. 455: niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do spełnienia zobowiązania tak długo jak wierzyciel go nie wezwie to on nie jest w opóźnieniu. Wymagana jest aktywność ze strony wierzyciela.

Wierzyciel jeśli wzywa może zachować się w dwojaki sposób:

Może określić termin spełnienia świadczenia, przekształca w świadczenia terminowe.

Wierzyciel wzywa dłużnika ale nie określa kiedy. To przyjmujemy że dłużnik ma spełnić świadczenie niezwłocznie ( nie oznacza natychmiast, oznacza bez nieuzasadnionej zwłoki)

Opóźnienie w spełnieniu świadczenia

Jeżeli dłużnik jest w opóźnieniu to powstaje kwestia odsetek i wierzycielowi przysługuje roszczenie o odszkodowanie. Opóźnienie może dotyczyć całości jak i części jeśli świadczenie jest podzielne.

Wyróżniamy stan opóźnienia zwykłego oraz opóźnienia kwalifikowanego zwane zwłoką.

Zwykłe- gdy upłynął termin spełnienia świadczenia a świadczenie nie zostało spełnione jednak na skutek okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

Zwłoka - gdy upłynął termin spełnienia świadczenia, a nie zostało spełnione w skutek okoliczności za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Opóźnienie zwykłe nie rodzi dla dłużnika negatywnych następstw, wierzyciel nie może żądać odsetek.

Wyjątek zobowiązanie pieniężne (opóźnienie zwykłe) dłużnik jest zobowiązany do zapłaty odsetek niezależnie od odpowiedzialności.

Roszczenia o zapłatę odsetek nie pozbawia wierzyciela roszczenia o odszkodowanie.

Przysługuje jedynie wtedy, gdy miała miejsce zwłoka ( kwalifikowane opóźnienie).

Należy odróżnić opóźnienie od niewykonania ( to taki stan w którym świadczenie już spełnione nie zostanie) zobowiązania.

W przypadku roszczenia o odszkodowanie z tytułu opóźnienia wierzyciel ma prawo żądać odsetek, roszczenia o odszkodowanie i spełnienia świadczenia.

Gdyby miał miejsce stan niewykonania świadczenia to wtedy wierzyciel ma prawo żądać odszkodowania za niewykonanie i z reguły ta kwota będzie wyższa niż za opóźnienie.

Podsumowując

Ze zwłoką mamy do czynienia wówczas gdy świadczenie nie zostało spełnione w terminie a gdy świadczenie było bezterminowe, ……………………. Nie zostało spełnione to niezwłocznie po wezwaniu wierzyciela i niespełnieniu świadczeń w terminie jest następstwem okoliczności za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

472

domniemywa się że dłużnik jest odpowiedzialny za niedochowanie należytej staranności. Jeśli dłużnik chce wykazać że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie to musi tę okoliczność udowodnić.

Dłużnik odpowiedzialny jest nie tylko za siebie ale również za działania i zaniechania osób trzecich.

Art. 474 Dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza.

Nie tylko gdy opóźnienie ale i nienależyte wykonanie.

Częściowe spełnienie świadczenia

Sposób zaliczania art. 451

Co do zasady

Dłużnik może wskazać który z długów chce zaspokoić, jeżeli dłużnik nie wskazał który z długów i otrzymał pokwitowanie od wierzyciela ze wskazaniem który dług zaspokoił.

Zdanie drugie - 1 dług należności uboczne (w pierwszej kolejności) tu wierzyciel decyduje.

Świadczenie zostało spełnione do rąk osoby nieuprawnionej do przyjęcia świadczenia art. 452

Dłużnik jest w trudnej sytuacji i to on musi wykazać.

Gdy spełnia świadczenia osoba nieuprawniona

Zasada- wierzyciel nie może odmówić spełnienia świadczenia , jeśli nie przyjmie to jest w opóźnieniu.

Wyjątek : jeżeli co innego wynika ze zobowiązania (umowy) kiedy osobiste spełnienie wynika z: właściwości zobowiązania, zaufania, właściwej cechy dłużnika to świadczenie osobiste. Trzeba wykluczyć możliwość substytucji.

Pokwitowanie i domniemanie pokwitowania. 462

14.03.2010

Art. 353¹ KC Zasada swobody umów

Granice swobody wyznaczają 3 elementy:

- natura zobowiązania

- przepisy ustawy

- zasady współżycia społecznego

Natura stosunku prawnego - jaka jest istota umowy

Zasady współżycia społecznego - klauzula generalna, pojęcie pozanormatywne ( normy moralne , normy postępowania powszechnie przyjęte w danej społeczności)

Skutki naruszenia granic swobody umów

Dokonać oceny w aspekcie kryterium swobody umów

Jeżeli umowa mieści się w granicach art. 351¹ KC to kontrakt jest ważny.

Art. 56 KC skutki (to nie tylko te określone przez strony) również wynikające z ustawy

Generalna klauzula ustalonych zwyczajów

1. Naruszenie przepisów ustawy

Art. 58 KC jest wyjątek-umowa jest nieważna naruszenie i obejście

2. § 2 ZWS naruszenie skutkuje nieważnością . W PC miejsce ZWS jest bardzo istotne.

Jeżeli postanowienie umowy jest sprzeczne z ustawą to cała umowa nieważna czy część?

Np. wygórowane odsetki

Uznanie nieważności tylko części umowy ART. 58§3

W pozostałej części obowiązuje.

Celem nie jest doprowadzenie do zwrotu świadczeń. wyjatek Umowy wzajemne mają być ekwiwalentne. Przywrócenie równowagi

1. Zmniejszenie świadczenia nabywcy, zwiększenie świadczenia odbiorcy.

2. Przymusowe położenie jednej ze stron i wykorzystanie przez kontrahenta

1. wyrównanie

2. nieważność

To jest instytucja wyzysku 388KC

(przymusowe położenie, niedołęstwo, niedoświadczenie - wykorzystanie takiego stanu)

Uprawnienie do ingerencji w ten stosunek prawny ( umowę) - wygasa po upływie lat 2 (termin zawiły)

388 i 58 (ex lege) można żądać unieważnienia , nie jest nieważne z mocy ustawy(388).

Z mocy ustawy czynność nieważna-orzecznie o charakterze deklaratoryjnym(58).

Jeżeli uprawniony korzysta z uprawnienia z art. 388 i sąd wyda orzeczenie to orzeczenie ma charakter konstytutywny. Np. orzeczenie o rozwodzie

388 - jeden z przypadków, gdy odstąpi się od zasady stwierdzenia nieważności

387 - umowa o świadczenie niemożliwe, które jest od początku niemożliwe jest nieważna §1

Chodzi o obiektywną niemożliwość

Czy obie strony nie wiedziały?

§ 2 - gdy jedna strona wiedziała to musi naprawić szkodę.

Odszkodowanie w granicach ujemnego interesu umownego

Kontrahent podjął pewne starania i za nie będzie odszkodowanie - koszta poniesione związane z umową.

(dodatniego interesu umownego - samemu trzeba było wykonać i odszkodowanie za wszystko)

Gdy świadczenie stało się niemożliwe w trakcie trwania umowy to nie ma zastosowania art387. Nie jest to niemożliwość świadczenia pierwotna.

475 §1 niemożliwość następcza - zobowiązanie wygasa, jeżeli dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli ponosi odpowiedzialności to odszkodowanie za niewykonanie zobowiązania

Jedno z oświadczeń woli będzie obarczone wadą. Część ogólna KC 82,83 i następne

Wady z KC

1. Art. 82 brak świadomości lub swobody

2. art. 83 - pozorność czynności prawnej, błąd oraz błąd kwalifikowany w postaci podstępu oraz groźbę.

Skutki: 1 i 2 skutkują nieważnością bezwzględną czynności prawnej. Pozostałe nie powodują nieważności, mamy do czynienia z wzruszalnością czynności

Art. 82 przesłanki z(1)

• choroba

• niedorozwój

• inne zaburzenie czynności psychicznych

To wyliczenie jest przykładowe

Jest to niezależne od przyczyn wyłączenie świadomości, istotne jest czy istnieje w chwili zawarcia umowy (składania oświadczenia woli)

Ta nieważnośc jest identyczna jak z 58 nieważność ex lege orzeczenie deklaratoryjne.

Jaki czas?

Nie ma ograniczeń czasowych. Każdy i w każdym czasie może się powołać.

83 Dokonanie czynności prawnej pozornej jest to nieważność identyczna.

Pod pozorem sprzedaży ukrywana jest darowizna

Żeby mówić o pozorności - obydwie strony są świadome o tym, że czynność jest pozorowana a kontrahent składając oświadczenie godzi się z tym.

Czynność pozorna jest nieważna

Pozorność 2 rodzaje:

- kwalifikowana- darowizna

- zwykła - strony udają a nie chcą nic, żadnych skutków

Pozorność prosta strony nie chcą wywołać żadnych skutków prawnych.

Kwalifikowana - strony ukrywają inną czynność prawną.

Czynność symulowana

Czynność wysymulowana (ukryta)

Zdanie drugie § 1 art. 83 Np. sprzedaż jest nieważna, ale może ważna jest darowizna

Sąd Najwyższy - jeżeli forma nie jest zachowana to czynność ukryta jest nieważna

83 § 2

Oświadczenie dotknięte błędem. Osoba może się uchylić od spełnienia świadczenia. 1 rok od chwili ustania błędu lub obawy.

Czynność może być wzruszona, ale jeśli nie to nieważna, jeśli tak to nieważna od początku

Błąd istotny

Z punktu widzenia obserwatora dotyczy treści czynności prawnej a nie motywów działania.

Umowa - błąd skuteczny, jeżeli powstał w wyniku działania drugiej strony:

-strona go wywołała

-mogła się o nim dowiedzieć

84 § 1

Potrzebne jest złożenie oświadczenia

Może uchylić się

1 rok

- złożone oświadczenie w wymaganej formie (pisemnej)

Czynność nieważna od początku

Groźba - przymus psychiczny

Groźba jest bezprawna

- 1 rok

- oświadczenie

Podstęp - kwalifikowany błąd

Uchylić się od skutków oświadczenia woli niezależnie czy błąd był istotny

28.03.2010

Istotą podstępu ………………….

Wyzysk występuje wyłącznie w umowach

Jedna strona znajduje się w przymusowym położeniu,

- niedołęstwo, niedoświadczenie

- świadomość strony wyzyskującej

- rażąca dysproporcja świadczeń

Można żądać zmniejszenia własnego świadczenia, jeżeli jest to możliwe, albo zwiększenia świadczenia drugiej strony, wreszcie po żądanie stwierdzenia nieważności umowy.

Przeczytać o pokwitowaniu!

Niewykonanie zobowiązania

Kiedy opóźnienie (nienależyte wykonanie) przekształca się w niewykonanie?

Zgodnie, z art. 354. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi. Żeby stwierdzić, że mamy do czynienia z niewykonaniem zobowiązania trzeba zbadać czy stan opóźnienia przekształcił się w stan niewykonania- do niego dochodzi wówczas, gdy realizacja świadczenia nie nastąpiła i jednocześnie występują okoliczności wyłączające jego późniejsze spełnienie.

Okoliczności:

- niemożliwość spełnienia świadczenia

- odstąpienie od umowy

Odstąpienie - jest oświadczeniem wierzyciela. W umowie może być zastrzeżone prawo odstąpienia od umowy. Wyróżnia się ustawowe prawo odstąpienia od umowy oraz umowne prawo odstąpienia

Umowne prawo odstąpienia - art. 395 można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w określonym terminie prawo odstąpienia od umowy.

Strony mogą ustalić, w jakich przypadkach mogą odstąpić. Strony mogą wskazać, kiedy 2 strona będzie mogła od umowy odstąpić. Nie muszą wskazywać przyczyn.

Strony w razie nienależytego wykonania nie muszą wzywać do wykonania świadczenia w określonym terminie, ale mogą od umowy odstąpić.

Musi być wezwanie zagrożone odstąpieniem od umowy ze wskazaniem terminu spełnienia.

§2 w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą…

Odstępne - musi być w umowie zastrzeżone. Jest to rekompensata, którą otrzymuje 2 strona za to, że jej partner odstępuje od umowy.

Najczęściej, gdy prawo odstąpienia nie jest zależne od przyczyn po stronie kontrahenta.

394-zadatek 396-odstępne

Odstępne- zapłata oznaczonej sumy pieniężnej za wykonanie prawa odstąpienia od umowy.

Zadatek- jest zaliczany na poczet świadczenia strony, która go dała a w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachowa, a jeżeli sama go dała może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Zaliczka- jest to część świadczenia, jeśli nie dojdzie do wykonania świadczenia to trzeba ją zwrócić.

Zadatek ma funkcje gwarancyjną.

Odstępne nie ma nic wspólnego ze spełnieniem świadczenia. Jest to zapłata za to, że jedna ze stron może się uwolnić od umowy

Zadatek - jeśli umowa jest realizowana to jest zaliczany na poczet wykonania świadczenia, jest częścią świadczenia.

Ustawowe prawo odstąpienia

Kiedy wierzyciel może odstąpić od umowy jeśli nie zastrzeżono tego.

Sytuacja wierzyciela zależy czy są to zobowiązania wzajemne czy jednostronne.

Zobowiązania jednostronne - art. 477 w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może…

Jeżeli dłużnik jest w zwłoce, co do zasady nie może odstąpić od umowy

Wierzyciel musi wzywać i czekać i tylko przysługuje mu roszczenie wynikłe ze zwłoki

§2 świadczenie całkowicie lub w przeważającej części utraciło znaczenie - wierzyciel może nie przyjąć i żądać odszkodowania za poniesione szkody z tytułu niewykonania.

Umowy wzajemne- art. 487 § 2 Umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej strony.

Dział III skutki niewykonania świadczenia

Wierzyciel może odstąpić od umowy w razie zwłoki w wykonaniu świadczenia, ale musi wyznaczyć stronie odpowiedni termin z zagrożeniem, że w razie upływu terminu będzie uprawniony do odstąpienia.

Jeśli mamy do czynienia z umową wzajemną i wierzyciel chce odstąpić od umowy w razie zwłoki - Art. 491

Jedynie w 2 wypadkach wierzyciel nie musi wyznaczać dodatkowego terminu do spełnienia świadczenia:

1. Jeśli prawo odstąpienia od umowy zostało zastrzeżone w umowie na wypadek niewykonania zobowiązania w ściśle określonym terminie

2. 2. Gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwość świadczenia albo ze względu na zamierzony cel umowy.

25.04.2010

Art. 494 Jeżeli umowa ma być wykonana to świadczenie powinno być spełnione.

Potrącenie prowadzi do wykonania świadczenia.

Potrącenie jako surogat spełnienia świadczenia art. 498

Przesłanki:

+ 2 osoby są jednocześnie względem siedzibie dłużnikiem i wierzycielem

+ przedmiotem wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku

+ obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym ( potrącenie działa z mocą wsteczną).

Potrącenia dokonywa się poprzez oświadczenie złożone drugiej stronie. Nic nie dzieje się automatycznie, konieczne jest oświadczenie.

Skutki potrącenia

Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Art. 502 decyduje moment, w którym potrącenie stało się możliwe

Art. 505 Nie mogą być umorzone przez potrącenie

Odnowienie

Jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej to zobowiązanie dotychczasowe wygasa. Art. 506 KC W razie wątpliwości poczytuje się, że zmiana treści dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia.

(w miejsce jednego zobowiązania wchodzi drugie zobowiązanie) Nie można zamiaru odnowienia domniemywać.

art. 508- zwolnienie z długu - dłużnik musi wyrazić zgodę na zwolnienie.

Umowa sprzedaży Tytuł XI

Sprzedaż kodeksowa 535 KC, ustawa o sprzedaży konsumenckiej (weszła w życie 01.01.2003)

Definicja

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

2 strony: kupujący, sprzedawca

Jest to umowa zobowiązująca wzajemna.

art. 155 - przeniesienie własności rzeczy. Konkretna rzecz - właścicielem jest gdy zostało zaciągnięte zobowiązanie

stosunek zobowiązujący - w wyniku zawartej umowy zwiększają się pasywa kupującego i sprzedającego

stosunek rozporządzający - Art., 155 jeśli określone, co do tożsamości to od razu jest rozporządzenie, jeśli co do gatunku to samo umowa wywoła tylko skutek zobowiązaniowy ( jest to rzecz przyszła)

Sama umowa rodzi tylko skutek zobowiązaniowy a kiedy dojdzie (…)

1 cecha umowa sprzedaży ma charakter zobowiązujący

Umowa ma charakter wzajemny - kupujący jest wierzycielem oraz dłużnikiem i sprzedający jest wierzycielem i dłużnikiem.

Kupujący ma prawo żądania wydania

Musi zapłacić cenę

Prawa i obowiązki stron

Kupujący - obowiązek to zapłata ceny (obowiązek podstawowy)

Sprzedający - przenieść własność i wydać rzecz (obowiązek podstawowy)

W umowie mogą być zawarte dodatkowe obowiązki np. ubezpieczenie, transport itp., miejsce wydania, termin

Obowiązek zapłaty ceny - cena powinna być określona, wystarcza, jeżeli strony wskażą podstawy do ustalenia ceny.

537-40 zapoznać się tylko, nie zawsze strony mają swobodę w kształtowaniu ceny

Przez przeniesienie własności i wydanie rzeczy (podstawowy obowiązek)

Sprzedawca nie musi być właścicielem rzeczy

16.05.2010

Typy umowy sprzedaży:

+ sprzedaż na raty art. 583

Sprzedającym jest prowadzący przedsiębiorstwo, sprzedaż w zakresie przedsiębiorstwa, kupujący jest osoba fizyczna, przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma.

Charakterystyczne jest to że cena będzie płatna w określonych ratach a rzecz będzie wydana kupującemu przed całkowitą zapłatą ceny.

Przedterminowa zapłata rat- kupujący może to uczynić art. 585- kupujący może odliczyć sobie odsetki - zaoszczędza.

Zaleganie- spóźnienie z zapłatą rat.

Art. 586 §1

1 prawo wymagalności całej nieuiszczonej ceny musi być zawarte w umowie - zastrzeżenie na piśmie

2 kupujący jest w zwłoce, co najmniej 2 raty

3 łączna suma zaległych rat 1/5 ceny

Możliwość odstąpienia od umowy - kupujący będzie zobowiązany do wydania rzeczy art. 586 §2

1 kupujący zalega 2 raty

2 suma rat przewyższa 1/5 umówionej ceny

3 odpowiedni termin do zapłaty, wyznaczenie dodatkowego terminu z zagrożeniem iż po jego upływie odstąpi od umowy

4 nie może być mniej korzystnych warunków w umowie- np. zalega z 1 ratą

Strony mogą wprowadzać zastrzeżenia, które będą korzystniejsze dla kupującego np. sprzedawca będzie uprawniony do odstąpienia od umowy wówczas, gdy kupujący zalega z zapłatą 3 rat i ½ ceny

Art. 588

II Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy

Strony postanawiają, że własność rzeczy nie przechodzi na kupującego dopóki nie zapłaci całej ceny.

Art. 589

Istotą jest to, że w umowie strony postanawiają, iż cena ma być zapłacona w przyszłości a własność rzeczy przejdzie na kupującego nie z chwilą zawarcia umowy, ale dopiero wówczas, gdy kupujący zapłaci całą cenę.

Rodzaj umowy sprzedaży zawartej pod warunkiem zawieszającym- tzn. iż umowa jest zawarta, jeden z jej skutków (przejście prawa własności) nastąpi w przyszłości, jest to zdarzenie przyszłe i niepewne, jeśli kupujący zapłaci całą cenę staje się właścicielem- automatyczny skutek. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego jeśli kupujący zalega z zapłatą ceny a rzecz została mu wydana to wtedy traci on uprawnienie do jej posiadania, kupujący powinien zwrócić rzecz, w tym względzie sprzedawca dysponuje roszczeniem windykacyjnym (wydobywczym). Kupujący powinien zapłacić też za korzystanie z rzeczy i ewentualne jej zużycie lub uszkodzenie, zaś sprzedawca zobowiązany jest do zwrotu tej części ceny, którą od kupującego uzyskał.

Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej w zasadzie powinno być stwierdzone na piśmie. Jest to istotne wówczas, gdy rzecz została kupującemu wydana. Gdyby miało ono mieć skutek dla wierzycieli to musi mieć formę pisemną z datą pewną (potwierdzenie daty dokumentu) (np. potwierdzenie notarialne).

III Sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego.

Umowa, która ma zachęcić kupującego do nabycia rzeczy. Kupujący może rzecz sprawdzić, jeśli nie odpowiada to zwraca ją. Art. 592

Konstrukcja umowy warunkowej

Warunek potestatywny

Zdarzeniem jest przyszła wola jednej ze stron - kupującego- przykład warunku woli

Strony termin próby ustalają w umowie - najczęściej krótki

Nie wskazuje się kryteriów oceny- subiektywne upodobania. Jeśli w umowie termin próby nie był ustalony wówczas sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin. Jeżeli kupujący nie zaprotestuje to znaczy, że akceptuje 592 §2

IV Umowa, w której zastrzeżono prawo odkupu

Art. 593 Sprzedawca chce mieć zagwarantowane prawo odkupu. To zastrzeżenie polega na tym, że w ciągu 5 lat sprzedawca może oświadczyć kupującemu, że chce rzecz odkupić i ponownie stać się jej właścicielem. To prawo może być wykonane wyłączne w ciągu 5 lat. Sprzedawca nie może tego prawa zbyć. Aby doszło do wykonania prawa odkupu sprzedający, który będzie kupującym musi złożyć drugiej stronie stosowne oświadczenie, jeżeli je złoży to wówczas ten, który kupił rzecz jest zobowiązany do przeniesienia własności rzeczy na sprzedawcę, sam będzie miał prawo żądać zwrotu uiszczonej ceny i kosztów, jakie poniósł, poczynił nakłady. Może żądać zwrotu nakładów. Może być tak, że cena, którą uzyskał sprzedawca pierwotnie, jest w tej chwili nieaktualna.

594 §2

Może się tak zdarzyć, że strony określiły w umowie cenę odkupu.

V prawo pierwokupu

Jeśli to zastrzeżenie poczynione w umowie, czasami w ustawie, które przyznaje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek gdyby druga strona sprzedawała rzecz osobie trzeciej.

Art 597

Umowa warunkowa - jej skuteczność zależy od tego czy C skorzysta z prawa pierwokupu

A B

Umowa

C sprzedaży

Jest wykonywane przez złożenie oświadczenia TAK albo NIE

Uprawniony powinien być zawiadomiony

Zobowiązany z tytułu pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego z tytułu prawa pierwokupu o zawarciu umowy i przesłać mu umowę.

Termin art.598 § 2  1 m-c nieruchomości, inne rzeczy - tydzień

Jeżeli nie zawiadomiono o prawie pierwokupu, nabywający nie został poinformowany ( w umowie) 2 sytuacje:

1. zasada generalna - ta umowa zawarta z osobą trzecią a zobowiązanym z tytułu prawa pierwokupu będzie ważna, uprawniony nie będzie mógł jej zakwestionować, ma on roszczenie o odszkodowanie w stosunku do zobowiązanego z tytułu prawa pierwokupu.

2. prawo pierwokupu przysługuje z ustawy skarbowi państwa, jednostce samorządu terytorialnego, współwłaścicielowi albo dzierżawcy wtedy sprzedaż dokonana bezwarunkowo jest nieważna.

Jeśli chce skorzystać z tego prawa

Jeżeli uprawniony wykona swoje prawo pierwokupu to między nim a zobowiązanym z tytułu pierwokupu to dochodzi do zawarcia umowy… art. 600

Prawo pierwokupu jest niezbywalne, niepodzielne 600§ 2, art. 601

VI Sprzedaż konsumencka

Ustawa z 27 lipca 2002 o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej -lex specialis.

Po jednej stronie umowy jest przedsiębiorca zaś po 2 stronie jest konsument

Pojęcie konsumenta od 2003 roku - art. 22¹ KC

Za konsumenta uważa się osobę fizyczną.

1 cecha to strony umowy musi wystąpić konsument

2 przepisy o sprzedaży konsumenckiej dotyczą (art. 1 ustawy) wyłącznie sprzedaży rzeczy ruchomej, nie stosuje się przepisów tejże ustawy do sprzedaży energii elektrycznej, gazu i wody ( co do zasady)

30.05.2010

Umowy zawierane pomiędzy konsumentem a profesjonalistą pełniącym rolę sprzedawcy.

Zakres przedmiotu

Sprzedaż towaru konsumpcyjnego - chodzi o rzeczy ruchome nadające się do użytku osobistego, rodzinnego, nie ma zastosowania do: nieruchomości, sprzedaży energii, gazu, wody, (poza wyjątkami), do sprzedaży egzekucyjnej. Przepisy tej ustawy mają odpowiednie zastosowanie do umowy dostawy, o dzieło, umowy komisowej.

KC jest stosowany do sprzedaży konsumenckiej (535¹) wszędzie tam w takim zakresie w jakim sprzedaż ta nie jest uregulowana odrębnymi przepisami.

Odpowiedzialność sprzedawcy za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową.

Odpowiedzialność z KC Art.556 - Musi wystąpić wada rzeczy. Ustawodawca nawiązuje do niewykonania zobowiązania. Jeżeli sprzedawca nie wykonuje, to odpowiedzialność jest niezależna od wiedzy i winy sprzedawcy, nie ma znaczenia czy owa niezgodność zależy od sprzedawcy. Odpowiedzialność ma charakter gwarancyjny, nie może być wyłączona przez klauzule egzoneracyjne typu: kupujący oświadcza, że znane mu są wszystkie niezgodności z umową; ani też przez wybór prawa obcego, które nie przewiduje tak szerokiej odpowiedzialności. Przesłanki niezgodności:

1. niezgodność towaru z umową

2. ta niezgodność ma istnieć w chwili zawarcia umowy.

Ad. 1. oznacza, że dostarczony towar nie ma cech, które winien był mieć w świetle treści umowy. Ustalenie owej przesłanki wymaga uprzedniego ustalenia treści umowy. Różne sytuacje: właściwość towaru została uzgodniona indywidualnie, może być tak, że brak jest indywidualnych uzgodnień. Trzeba wziąć pod uwagę zgodność towaru z opisem sprzedawcy, ewentualnie sprzedawca mógł dostarczyć towar na próbę, czy wzorzec. Mogło być też tak, że kupujący określił cel, w jakim nabywał ten towar (jeśli niezgodność z tym celem to niezgodność towaru z umową).

Brak indywidualnych uzgodnień - 1) przydatność towaru do zwykłego użytku (przeciętny użytek), 2) należy wziąć pod uwagę zgodność towaru z cechami rodzajowymi danego towaru, 3) zgodność z uzasadnionymi oczekiwaniami co do danego towaru.

Ciężar dowodu owej niezgodności obciąża konsumenta, to on musi wykazać, że zawarł umowę, jaka jest treść tej umowy i że jest rozbieżność między tym co wynika z umowy a rzeczywistym stanem rzeczy.

Obrona sprzedawcy:

1 - Może wykazywać, że niezgodność powstała po wydaniu towaru. Odpowiedzialność obciąża wówczas gdy niezgodność powstała w chwili wydania towaru, domniemywa się jednak, iż niegodność powstała w ciągu sześciu miesięcy to była ona od początku i powoduje to przesunięcie ciężaru dowodu na sprzedawcę. Po upływie tego okresu jest to problem konsumenta (obowiązek wykazania tej przesłanki przechodzi na niego).

2 - Może dowodzić, że kupujący o owej niezgodności wiedział (trudno udowodnić, bo konsument nie ma obowiązku badania rzeczy).

3 - Może on twierdzić, że niezgodność wynikała z przyczyn leżących w materiale dostarczonym przez zamawiającego (umowa o dzieło).

Uprawnienia kupującego:

Są analogiczne do tych, którymi dysponuje kupujący na podstawie KC, jednak jest nieco inna kolejność realizacji owych uprawnień.

Rękojmia z KC - uprawnienia art. 560, 561 KC

Odstąpienie od umowy albo obniżenie ceny

Art. 560 zdanie 2 - niezwłocznie

Ustawa - uprawnienia kupującego:

1 - roszczenia o doprowadzenie towaru do stanu zgodności z umową poprzez nieodpłatną naprawę lub wymianę rzeczy na nową. Może okazać się, że ta naprawa albo wymiana jest niemożliwa albo nadmiernie utrudniona. Wtedy wchodzi jako wtórne (2)roszczenie o obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy.

3 - mimo naprawy lub wymiany istnieje dalej niezgodność z umową

Gwarancja - sięgnąć do ustawy

Umowa darowizny

Art. 888

Jest to umowa konsensualna, zobowiązująca o podwójnym skutku - zobowiązująco-rozporządzająca

Forma i możliwość odwołania darowizny art. 890

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego

Zdanie 2 - Jedyny wyjątek uzdrowienia - wykonanie umowy

Art. 890 § 2 - np. nieruchomość

Art. 891 - odpowiedzialność darczyńcy

Trzeba umyślności albo rażącego niedbalstwa

Art. 892

Czy darczyńca może nie wykonać umowy darowizny lub odwołać wykonaną darowiznę?

Została zawarta umowa, ale jeszcze nie została wykonana Art. 896.

Gdy darowizna została wykonana.

1. z powodu niedostatku darczyńca zyskuje uprawnienia wobec obdarowanego.

2. rażąca niewdzięczność obdarowanego

3. niewykonanie przez obdarowanego polecenia.

1. ma roszczenie alimentacyjne wobec obdarowanego art.897. Obdarowany może zwolnić się z tego obowiązku zwracając wysokość świadczenia.

2. odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności jest możliwe nawet po wykonaniu umowy art.899.

Odwołanie darowizny jest niedopuszczalne jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył (puszczenie w niepamięć) (to nie jest czynność prawna), wystarczy, że darczyńca zachowuje się tak jakby przebaczył. Przebaczenie ma nastąpić z dostatecznym rozeznaniem. Darowizny nie można odwołać po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. 899 §3

Art. 900

W wyniku odwołania darowizny obdarowany jest zobowiązany zwrócić. Art. 405 KC

© M & D

---