Prawo w turystyce i rekreacji prof. dr hab. E. Grzegorzewska Mischka
16.01.2008r. - zerówka
Literatura:
„Ustawa o usługach turystycznych” 1997r.
„Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej” 2 lipiec 2004r.
(Konstytucja przedsiębiorczości)
„kodeks cywilny” - zbiór przepisów, który mieści się w granicach jednej ustawy.
Kodeks cywilny - źródła zobowiązania
zawieranie umów
bezpodstawne wzbogacanie się
delikt, niechcący wyrządzamy szkodę
decyzje administracyjne
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
03.10.2007
Prawo turystyczne - dziedzina dydaktyczna
Źródła prawa - to akty prawne na podstawie której funkcjonują określone instytucje podmiotów w danej dziedzinie.
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997r. wyróżnia dwie grupy źródeł prawa:
źródła powszechnie obowiązującego prawa (obowiązują wszystkich)
źródła prawa o charakterze wewnętrznym (np. dla turystyki o turystyce)
Źródłem prawa jest też Konstytucja
Źródła powszechnie obowiązującego prawa mają postać:
aktów ustawodawczych lub aktów wykonawczych (rozporządzenie)
Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji RP tj.
prezydent RP
Rada Ministrów
Prezes Rady Ministrów
Akt niższego rzędu nie może być sprzeczny z aktem wyższego rzędu.
Umowy międzynarodowe zawierane przez Polskę, które też regulują problemy świadczenia usług turystycznych
Umowy po ogłoszeniu ich w Dz. U. stanowią część krajowego porządku prawnego i są stosowane bezpośrednio, chyba że to ich stosowanie uzależniono od wydawania ustaw.
Podział źródeł:
źródła prawa regulujące świadczenie usług turystycznych (2 grupy)
A. KONSTYTUCJA zawiera regulacje prawne dotyczące ustroju gospodarczego
społeczna gospodarka rynkowa
wolność działalności gospodarczej
prawo do własności i innych praw majątkowych
równość wobec prawa
zakaz dyskryminowania
obowiązek ochrony konsumentów, użytkowników, najemców
obowiązek ochrony środowiska i zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego
wolność poruszania się na terytorium RP
wolność korzystania z dóbr kultury
prawo do ochrony zdrowia
B. USTAWA O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ z 2 lipca 2004r.
definicja pojęcia „działalność gospodarcza”
definicja terminu „przedsiębiorca”
precyzuje zasady działalności gospodarczej
określa zasadę równouprawnienia przedsiębiorstwa
ustanawia obowiązki wpisu przedsiębiorcy do właściwego rejestru
reguluje problem koncesjonowania, zezwoleń i wpisu do rejestru działalności regulowanej
precyzuje zasady działalności przedsiębiorców zagranicznych w Polsce
definicja mikroprzedsiębiorców
Koncesja - ma charakter uznaniowy i ostateczny; nie można się odwołać od niej
wystarczy ogólne uzasadnienie do odmowy
Zezwolenia
mają charakter decyzji administracyjnej
są wydawane na podstawie KPA (Kodeks Postępowania Administracyjnego)
od każdej decyzji można się odwołać
jeśli spełniamy warunki, decyzja musi być pozytywna
Biura podróży wymagają wpisu do rejestru działalności regulowanej (przy wojewodzie), wymaga złożenia oświadczenia, że spełniają wszystkie warunki. Muszą tam być wpisani przedsiębiorcy turystyczni. RDR (Rejestr Działalności Regulowanej) został powołany na podstawie Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Część zezwoleń zastąpiono wpisem do działalności regulowanej.
EDG (Ewidencja Działalności Gospodarczej) - wpisują się osoby fizyczne i wspólnicy spółki cywilnej
KRS - rejestrują się spółki prawa handlowego (jawna, akcyjna, z o.o., partnerka, komandytowa)
moc obowiązująca - określa relacje aktu prawnego i wynikającej z niego 10.10.2007
normy prawnej do adresata
prawo powszechnie obowiązujące (dotyczy każdego)
prawo miejscowe (na obszarze danego terytorium np. gmina, powiat)
prawo wewnętrznie obowiązujące
zarządzenia
uchwały rady ministrów
moc prawna - określa relację aktu prawnego i wynikające z niego normy prawne
do innego aktu prawnego, do innej normy prawnej
Podział umów międzynarodowych
Umowy międzynarodowe
ratyfikowane (umowy podpisane przez prezydenta)
umowy powszechnie obowiązujące
za zgodą w ustawie (mają pierwszeństwo przed ustawą) - umowy o przekazaniu części kompetencji organów państwowych (UE)
bez ustawy (są słabsze od ustawy)
nieratyfikowane
wewnętrznie obowiązujące (nie dotyczą statusu obywateli)
nazwa aktu organ wydający moc prawna moc obowiązująca cechy charakterystyczne miejsce turystyka
(zawiera ją...) (zgodność z...) publikacji (znaczenia)
konsty - 1997r. została najwyższa powszechna - nazwa Dziennik TAK
tucja uchwalona - tryb uchwalenia Ustaw - wolność
przez - moc prawna działalności
zgromadzenie - treść gospodarczej
narodowe, - istniejący system gwarancji
włączona do
Sejmu i Senatu,
2/3 głosów,
referendum
Ustawa 1/5 posłów, Senat, powszechna podobne jak Konstytucja , Dziennik TAK
Konstytu - Prezydent taka sama różnica w treści Ustaw
cyjna składają wniosek, jak
(ustawa następnie należy Konstytucja
o zmianie uzyskać w Sejmie
konstytucji) 2/3 głosów,
jeżeli zmiana
dotyczy 1,2 lub
12 rozdziału
te podmioty
mogą zarządzać
referendum
umowa zawiera Rada niższa od powszechna takie umowy zawiera się w Dziennik olbrzymie
między - Ministrów, Konstytucji, sprawach najważniejszych Ustaw
narodowa podpisuje w razie dla państwa (w formie
ratyfikowana Prezydent sprzeczności z Art. 82 K. załącznika)
za zgodą za zgodą Ustawą ma
wyrażoną ustawy pierwszeństwo,
w ustawie Od Konstytucji
słabsza, od
Ustawy silniejsza
Prawo Organy Słabsza od powszechna Istnieją różne kategorie tych aktów Dziennik TAK
ponad - europejskie, Konstytucji, o odmiennej charakterystyce: urzędowy
narodowe Komisja przed Ustawą - rozporządzenia UE
(prawo europejska mają - dyrektywy
europejskie, pierwszeństwo - decyzje
o charakterze
wtórnym)
Sejm i Senat niższa od powszechna Akt powszechnie obowiązujący, Dziennik TAK
przy udziale Konstytucji, ogólny i generalno-abstrakcyjny ustaw
Ustawa Prezydenta w w razie o określonej mocy prawnej,
procedurze sprzeczności z uchwalany przez parlament
zwanej trybem umowami w drodze specjalnej procedury
ustawodawczym międzynarodowymi (trybu ustawowczego), samoistny
i prawem
międzynarodowym
ustawa ustępuje
Rozporzą - Prezydent na równa ustawa powszechna wydawana tylko w czasie trwania Dziennik niewiele
dzenie z wniosek stanu wojennego, gdy Sejm nie może ustaw
mocą ustawy Rady Ministrów zebrać się na posiedzenie, muszą być
zatwierdzone przez Sejm na
najbliższym posiedzeniu
Umowa Rada Ministrów niższa od ustawy powszechna Konstytucja o tej umowie Dziennik niewiele
między - ratyfikuje: zapomina, nie precyzuje Ustaw
narodowa Prezydent. wyraźnie jej miejsca
ratyfikowana O zamiarze
bez przedłużenia
uprzedniej do ratyfikacji
zgody jest informowany
wyrażonej Sejm
w ustawie
rozporzą - Prezydent, Rada musi być zgodny jest to akt niesamoistny. Dziennik TAK
dzenie Ministrów (Rząd), z wyżej powszechna jest wydawany na podstawie Ustaw jeśli dotyczy
Premier, wymienionymi upoważnienia wydanego turystyki
Członkowie Rządu, aktami w ustawie i w celu wykonania
Ministrowie Resortowi, ustawy
Krajowa Rada
Radiofonii i
Telewizji
17.10.2007
Biura podróży mogą być prowadzone w Polsce w różnych formach organizacyjno-prawnych:
przedsiębiorstwa państwowego
spółdzielni
stowarzyszenia
spółki komandytowej
spółki z. o. o
spółki akcyjnej
osoby fizycznej - przedsiębiorcy
Każdy przedsiębiorca powinien zarejestrować swoją działalność gospodarczą.
Spółki kapitałowe - jeśli firma splajtuje to odpowiada tylko majątek firmy a nie wspólnicy firmy.
spółka z o.o.
spółka akcyjna
Spółki osobowe - wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem
spółka jawna
spółka partnerska
spółka komandytowa
spółka komandytowo-akcyjna
Spółki prawa handlowego -uregulowane w Kodeksie prawa handlowego
spółka jawna
spółka partnerska
spółka akcyjna
spółka komandytowa
spółka z o.o.
spółka komandytowo-akcyjna
Osoba prawna - to twór, który powstaje na mocy ustawy, dzięki której nabywa prawa i obowiązki: może pozywać i być pozywanym, może zobowiązywać się i być zobowiązanym.
Osoba fizyczna - każdy człowiek od urodzenia. Jednostka, która kończy 18 lat może prowadzić działalność gospodarczą. Z chwilą urodzenia nabieramy zdolność prawną. Zdolność do praw i obowiązków.
Za dzieci do 13 lat odpowiadają rodzice. Między 13-16 rokiem życie sam współodpowiada.
Można nawet osobę ubezwłasnowolnić.
Zdolność do czynności prawnej zdolność do działania ze skutkiem prawnym od 18 lat.
W Chinach liczy się datę urodzenia od poczęcia dziecka.
Cechy działalności biur podróży:
jest działalnością regulowaną
wymaga wpisu do rejestru organizatorów turystyki oraz pośredników turystycznych
Co nie jest działalnością regulowaną:
działalność agentów turystycznych
nie zarobkowe organizowanie wycieczek: szkoły, stowarzyszenia, kościoły
organizatorzy konferencji, kongresów, zjazdów
Warunki stawiane przedsiębiorcy turystycznemu:
wykształcenie i praktykę określone w ustawie
nie karany
umowa gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej
Praktyka w obsłudze turystyką to:
samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej
kierowanie jednostkami organizującymi imprezy turystyczne
prace na stanowiskach związanych z przygotowaniem i zawieraniem umów o świadczeniu usług turystycznych
samodzielne przygotowywanie programów imprez turystycznych
wykonywanie zadań przewodnika turystycznego i pilota wycieczek
Zabezpieczenia finansowe:
Dotyczą pokrycia kosztów powrotu klienta do kraju
gdy organizacja wbrew obowiązkowi nie zapewnia tego powrotu
gdy nie pokrywa zwrotu wpłat wniesionych przez klientów
Sumy gwarancyjne:
istnieje obowiązek przedkładane wojewodzie kolejnych umów gwarancji po ustaniu ważności poprzednich
wpisuje się je do Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych
gwarancja powinna obejmować całość
Kontrolna rola Ministra i Wojewody
badają zgodność ze stanem faktycznym danych zawartych w oświadczeniu
badają zgodność wykonywanej działalności z wykazem wpisem do rejestru
przestrzegają warunki wykonywania działalności gospodarczej określonej w ustawie
Skutki kontroli w razie uchybień:
wzywa do usunięcia uchybień
przy braku reakcji - wojewoda wydaje decyzje w zakazie wykonywania działalności
wykreślenie wpisu w rejestrze
ponowny wpis możliwy po trzech latach
piloci i przewodnicy 24.10.2007
Forma zatrudnienia:
Pilot wycieczek lub przewodnik turystyczny może być zatrudniony przez biuro podróży na podstawie umowy o pracę (choć to jest rzadkie)
Za szkody wyrządzone przez pilota turystom odpowiada biuro podróży
Pilot lub przewodnik mogą jedynie ponieść odpowiedzialność regresową organizacji do wysokości 3-krotnego wynagrodzenia za pracę
jeżeli sam jest przedsiębiorcą lub działa na podstawie umowy, zlecenia ponosi pełną odpowiedzialność
odpowiedzialność regresowa (jeśli pilot wyrządził szkodę klientowi to biuro płaci odszkodowanie z tym, że biuro może ściągnąć od pilota regres (czyli to co biuro zapłaciło klientowi)
umowa rezultatu chce mieć rude włosy i takie mają być
delikt upoważnia do dochodzenia na podstawie prawa cywilnego
Zadania Pilota
sprawowanie opieki nad uczestnikami
czuwanie nad sposobem wykonywania usług
reprezentować organizatora turystyki
Zadania Przewodnika
oprowadzanie
udzielenie informacji
sprawowanie opieki nas uczestnikami wycieczki
Uprawnienia przewodników
przewodnik górski
przewodnik miejski
przewodnik terenowy (dla województwa lub regionu)
Podmioty otrzymujące uprawnienia przewodnika lub pilota:
ukończył 18 lat
ukończył szkołę średnią
dobry stan zdrowia
nie był karany
odbył szkolenie i praktyki
prowadzenie szkoleń:
zgoda wojewody
kadra wykładowców
warunki
prowadzenie egzaminów:
prowadzi komisja egzaminacyjna
znajomość języków
dyplom
Zawiesić uprawnienia na okres 12 miesięcy.
Cofanie uprawnień - przestał sprawować warunki; nie zdał egzaminu
Uprawnienia wydaje wojewoda właściwy dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy
Wojewoda prowadzi ewidencję
Co najmniej 10 osób:
w kraju - przewodnik lub pilot
za granicą - opiekę pilota wycieczki
Ochrona klienta
Organizator turystyczny odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.
Organizator turystyczny nie odpowiada kiedy będzie działanie lub zaniechanie klienta; siła wyższa.
Gwarancja bankowa bądź ubezpieczenie ma zapewnić powrót klienta do kraju w czasie wypadku lub szkody klienta.
Nie można poprzez umowę wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialność w razie wyboru prawa obcego, chyba, że pozwala na to umowa międzynarodowa.
Obowiązki organizatora turystycznego: (ubezpieczenia i gwarancja bankowa)
cena imprezy
miejsca pobytu
rodzaj klasy i kategorii transportu
położenie, rodzaj, kategoria obiektu zakwaterowania
ilość i rodzaj posiłków
program zwiedzania i atrakcyjność turystyczna
kwotę lub procentowy udział zaliczki
termin odwołania
podstawy prawne umowy
ogólne informacje o obowiązujących przepisach
31.10.2007
dekrementowany towar - ograniczony towar
Forma i treść umowy:
Umowa o świadczenie usług turystycznych, polegających na organizowaniu imprez turystycznych wymaga formy pisemnej.
Umowa powinna określać
organizatora turystyki i nr jego zezwolenia oraz imię i nazwisko osoby, która w jego imieniu umowę podpisała
miejsce pobytu lub trasę wykonania
czas trwania
program imprezy turystycznej
Organizatorzy turystyczni organizujący imprezę turystyczną za granicą muszą zawrzeć na rzecz osób uczestniczących umowy ubezpieczenia od niebezpiecznych wypadków, kosztów leczenia.
W wypadkach klient może dochodzić odszkodowania za niewykonanie umowy, chyba że odwołanie imprezy turystycznej nastąpi z powodu
zgłoszenia się mniejszej liczby uczestników niż była
siła wyższa
Klient może bez zgody organizatora turystycznego przenieść zadania na osobę spełniającą warunki.
Klient musi powiadomić organizatora turystycznego w terminie określanym w umowie - odpowiedzialność solidarna.
Jeśli wykonanie świadczeń zastępczych jest niemożliwe lub klient z uzasadnionych powodów nie wyraził na nie zgody to trzeba zapewnić mu powrót do miejsca rozpoczęcia imprezy.
Najczęstsze uchybienia (naruszenia praw) w LAST MINUTE
wyłączenie dopuszczalności złożenia reklamacji
całkowite wyłączenie odpowiedzialności biura podróży
wyłączenie dopuszczenia odstąpienia od umowy przez klienta
zastrzeżenie prawa do zmiany programu wycieczki wyłącznie po stronie jej organizatora
wyłączenie odpowiedzialności za nienależyte i błędne informacje udzielone uczestnikowi przez biuro podróży sprzedające imprezy na rzecz organizatora
określenie w umowie, że spory między stronami rozstrzygać będzie wyłącznie sąd właściwy dla siedziby organizatora wycieczki
Umowa:
podpisują zawsze 2 strony (osoby)
data - jak długo obowiązuje, od kiedy trwa
o co umowa jest zawarta
cena - jeśli jest odpłatna
można wpisać klauzury o zadatek (mocniejsza forma dla klienta)
można wpisać klauzury o prawo do odstąpienia od umowy nawet, jeśli jest zadatek, jeśli obie strony się zgodzą
jest 20 klauzur, które chronią klienta
są umowy notarialne np. o mieszkanie
3 rodzaje testamentu:
ustny (trzy osoby dorosłe, nikt z krewnych, w ciągu miesiąca te 3 osoby składają pisemny protokół)
pisemny (pisany ręcznie i podpisany własnoręcznie)
notarialny (pisany u notariusza i u niego przechowywany)
7.11.2007
Usługi hotelarskie - krótkotrwałe, ogólnodostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie usług z tym związanych.
W Polsce obowiązuje swoboda umów. Najem jest czynnością odpłatną.
Cel wynajmowania pokoju - zakwaterowanie ludzi.
Usługi hotelarskie nie obejmują:
przechowywanie rzeczy
prowadzenie działalności produkcyjnej
innej usługi
Usługi hotelarskie zaliczają się do usług turystycznych, niezależnie od tego czy gość jest turystą czy odwiedzającym hotel w innym charakterze.
„krótkotrwałe” wynajmowanie hotelu - do roku
„ogólnodostępne” - dla wszystkich, wycieczka grupowa może wynająć tylko na jakiś czas
schronisko młodzieżowe są obiektami hotelowymi, a jednak ograniczają swą dostępność, stosując kryterium wieku
Goście hotelowi maja z reguły prawo do korzystania z innych miejsc niż wynajęty pokój
np. pomieszczenia rekreacyjne.
Usługi turystyczne:
wyżywienie
wynajem samochodu
pranie
Usługi hotelarskie są w:
hotele - do 10 pokoi
motele - przy drogach z dużym parkingiem
pensjonat - co najmniej 7 pokoi, całodzienne wyżywienie
kemping (obiekty strzeżone, przyczepy i domki kempingowe, domki turystyczne, namioty)
domy wycieczkowe (co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowanie do samoobsługi klientów)
schroniska młodzieżowe (dostosowanie do samoobsługi klientów)
schroniska (obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi przy szlakach turystycznych świadczące minimalny zakres usług)
pola biwakowe - nie strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach
Obiekty hotelarskie muszą spełniać
wielkość obiektu
wyposażenia
zakres świadczonych usług dla rodzaju danego obiektu hotelowego
wymagania sanitarne oraz przeciwpożarowe
kwalifikacje personelu
Za inne obiekty uważa się także wynajmowanie przez rolników pokoi i miejsc na ustawianie namiotów w prowadzonych przez nich gospodarstw rolnych, jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania o których mowa w rozporządzeniu Ministra oraz wymagania dotyczące spraw sanitarnych, przeciwpożarowych.
Ustala się:
hotel, motel, pensjonat - 5 kategorii oznaczone gwiazdkami
kemping - 4 kategorie oznaczone gwiazdkami
domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe - 3 kategorie oznaczone cyframi rzymskimi
Zadania wojewody
dokonuje zaszeregowania obiektów hotelarskich
nadaje kategoryzację
prowadzi ich ewidencję
Ewidencję obiektów hotelarskich i tzw. innych obiektów oraz tych, w których świadczą usługi noclegowe rolnicy prowadzi wójt (burmistrz, prezydent), właściwy ze względu na ich położenie.
Przed wydaniem decyzji w zakresie rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich organy mogą zwracać się po opinie do wyspecjalizowanych stowarzyszeń.
Wpierw przedsiębiorca musi zarejestrować swój obiekt by móc uzyskać zaszeregowanie i musi zgłosić obiekt do ewidencji.
Zaszeregowanie powinno być potwierdzone decyzją administracyjną organu, wydaną na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy.
Przedsiębiorcy prowadzący obiekty hotelowe mają obowiązek informować właściwy organ o okolicznościach powodujących zmianę rodzaju lub kategorii obiektów hotelowych oraz o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich.
Obiekty hotelarskie i tzw. inne obiekty podlegają kontroli w zakresie spełnienia przez nie ustawowych wymagań.
Czynności (zaszeregowanie - jego odmowa; nadanie lub odmowa nadania; zamiana kategorii)
następują w drodze decyzji administracyjnej.
W obiektach hotelarskich należy umieścić:
nazwę, siedzibę, adresata przedstawiającego świadczenia usług hotelarskich
tablicę - kategoria i rodzaj
informacje oznaczające usługi + ceny
informacje o przystosowaniu do obsługi osób niepełnosprawnych
Wydawanie regulaminu hoteli - za nie spełnienie obowiązków pobiera się opłatę.
Za dokonanie oceny obiektów hotelarskich dotyczącej spełnienia wymagań w celu zaszeregowania pobiera się opłaty (określa je minister w rozporządzeniu).
14.11.2007
Odpowiedzialność utrzymujących hotele i podobne zakłady
jest odpowiedzialna za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionej przez osobę korzystającą z usług hotelarskich lub podobnego zakładu („gości”).
Nie odpowiada jeśli:
szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej
wskutek siły wyższej
jeśli powstała wyłącznie z winy poszkodowanego albo osoba, która mu towarzyszyła lub była u niego
falandyzacja prawa - balansowanie na granicy prawa
Odpowiedzialność gościa hotelowego
wyrządzenie szkody
spadnięcie przedmiotu z pokoju hotelowego
wylanie płynu
Przy zajmowaniu pokoju hotelowego przez kilka osób - ich odpowiedzialność za szkodę jest SOLIDARNA.
Osoba odwiedzająca odpowiada solidarnie.
Termin przedawnienia roszczeń zakładu hotelarskiego o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym wynosi zasadniczo 3 lata. Termin liczy się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia.
Umowy zawierane przez hotelarzy z gośćmi hotelowymi 21.11.2007
Celem zawierania usług hotelowych jest:
potrzeba noclegowa
potrzeba bezpieczeństwa, wyżywienia, odpoczynku, rekreacji, rozrywki
potrzeba związana z pracą, nauką, opieką nad dziećmi
potrzeba udogodnienia osób niepełnosprawnych
Elementy umowy hotelowej:
najmu ; sprzedaży ; przechowania
umowy o dzieło
umów nienazwanych, w tym umowy o usługi, które są podobne do zleceń
Umowa hotelowa znajduje zastosowanie w przepisach kodeksu cywilnego.
Umowa hotelowa jest umową kwalifikowaną (zawiera podmiot, który spełnił warunki do jej podejmowania - hotelarze).
Usługi hotelarskie nie obejmują:
domy studenckie ; szkoły ; noclegownie, przytułki
pokoje gościnne wynajmowane
koszary, izby wytrzeźwień
Jeśli hotel udostępni swe pomieszczenia dla celów biurowych - nie zawierają umowy hotelowej, ale umowę najmu pomieszczeń użytkowych. Jest to najem na okres nie krótszy niż 1 rok z zastrzeżeniem, że pokoje nie mogą być wykorzystywane w innych celach niż biurowe.
Umowa hotelarska ma charakter kompleksowy.
Umowa hotelarska jest umową odpłatną, wzajemną i ma charakter konsensualny.
W Polsce obowiązuje swoboda umów tzn. z kim chcemy, jak chcemy.
Prawa i obowiązki stron obiektów hotelowych wynikają z: 28.11.2007
regulaminu hotelu 5.12.2007
prawa cywilnego 12.12.2007
ustawy o usługach hotelarskich
rozporządzenia
Obowiązki hotelarza
udostępnić gościowi wyposażony pokój lub miejsce noclegowe
utrzymywać w należytym stanie przedmiot najmu i niezbędne urządzenia
zapewniać gościowi ochronę jego prywatności, bezpieczne warunki
umożliwić gościom korzystanie z usług
dostarczyć informacji o usługach
Obowiązki gościa
przestrzeganie
dostosowanie się do regulaminu
korzystanie z przedmiotu najmu
uiszczenie należności
niezwłoczne zawiadomienie o szkodzie
UMOWA DAROWIZNY /charakter nieodpłatny/
Darowizna nie jest jednostronnym oświadczeniem woli darczyńcy.
Obdarowywani goście dzielą się na 3 trupy:
standartowi goście (indywidualni goście)
stali goście (rezydenci- przebywa w obiekcie nie krócej niż 3m-s.)
VIP-y (bardzo ważne osoby)
Darowizna na rzecz gościa hotelowego dokonuje się w sposób dorozumiany, przez tzw. czynności konkludentne, prowadzące do spełnienia świadczenia.
UMOWA UŻYCZENIA - wykorzystywana przez podmioty świadczące usługi hotelarskie
Jest to umowa nazwana, przez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
nazwana uregulowana w kodeksie cywilnym nienazwana brak w kodeksie cywilnym
użyczenie - te same przedmioty powracają do mnie, np. komputer
pożyczenie - oddanie mojej rzeczy ale podobnej, np. sól, cukier
jest to umowa jednostronnie zobowiązująca.
Cechą tej umowy jest jej realny charakter i dopiero oświadczenie woli połączone z wydaniem rzeczy powoduje jej zawarcie.
Umowa zawarta w dowolnej formie. Nie jest istotne czy umowa została zawarta na czas oznaczony czy nieoznaczony.
Biorący nie może oddać rzeczy właścicielowi, gdy je użyczamy osobom trzecim.
W razie utraty lub uszkodzenia rzeczy użyczający może żądać od biorącego zwrotu rzeczy.
Rzecz użyczona powinna być zwrócona użyczającemu w stanie nie pogorszonym.
UMOWA O DZIEŁO / umowa rezultatu/ art. 627 - 646 w k.c.
Niekiedy zawierana dodatkowo dla niektórych usług dodatkowych.
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający zobowiązują się do zapłaty wynagrodzenia. (np. naprawa buta).
Jest to umowa nazwana oraz rezultatu. W nauce prawa podkreśla się, że ten wynik dzieła powinien być jasno określony. Jest umową odpłatną, wzajemną. Ma charakter konsensualny i jest zawierana w dowolnej formie. Forma pisemna jest wymagana tylko dla celów dowodowych, gdy wartość świadczenia przekracza tys. zł. Dzieło może mieć charakter zarówno materialny i niematerialny. W przypadku usług hotelarskich umowę o dzieło wykorzystuje się do np. napraw.
Jeśli wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak bardzo, że nie jest prawdopodobne, że ukończy je w umówionym czasie, to zamawiający ma prawo odstąpić od umowy jeszcze przed upływem terminu i bez wyznaczania terminu dodatkowego.
Jeśli dzieło ma wady - zamawiający może żądać ich usunięcia w wyznaczonym odpowiednim terminie i zagrożeniem, że nie przyjmie naprawy po tym terminie. Wykonawcy należy się wynagrodzenie dopiero z chwilą oddania dzieła. Przed ukończeniem dzieła zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umowne wynagrodzenie. Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem 2 lat od dnia oddania dzieła.
UMOWA SPRZEDAŻY
Zakład hotelarski jest stroną umowy sprzedaży gdyż:
gość hotelowy zużywa produkty z barku lub lodówki w pokoju hotelowym
nabywa w recepcji widokówki, papierosy, kawę
napoje w automacie ustawionym na holu (automat taki uważany jest za ofertę sprzedaży, gdy następuje wystawienie rzeczy na widok publiczny z oznaczeniem ceny)
Jest umową nazwaną, odpłatną, wzajemną. Ma charakter konsensualny. Może być zawarta w dowolnej formie, przy tym także przez czynności konkludentne (np. zużycie przez gościa zawartości barku).
Sprzedawca jest odpowiedzialny wobec kupującego za:
wady fizyczne (zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy ze względu na cel)
prawnie rzeczy sprzedanej
Obciążają go on niezależnie od tego:
czy to on spowodował wadliwość rzeczy
czy ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę
czy w ogóle wiedział czy mógł wiedzieć o tym, że sprzedawana rzecz jest wadliwa
Kupujący może w przypadku wady odstąpić od umowy lub żądać obniżenia ceny.
Ułatwieniem dowodowym dla sprzedającego może być sprzedanie określonej rzeczy jako niepełnowartościowej i wyraźne oznaczenie wady, z pełną informacją udzieloną kupującemu.
Wada prawna wiąże się ze sprzedażą rzeczy:
będącej własnością osoby trzeciej
obciążonej prawem osoby trzeciej
Gwarancja jakości rzeczy sprzedanej ma podstawy tylko umowne (nie wynika z ustawy), wiąże się ona z udzieleniem na piśmie przez producenta lub sprzedawcy zapewnieniem dobrej jakości rzeczy z jednoczesnym zobowiązaniem się do usunięcia wady fizycznej w okresie gwarancyjnym.
Prawo reguluje także odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Odpowiedzialność ponosi producent takiego produktu i to za szkodę wyrządzoną komukolwiek.
UMOWA O ŚWIADCZENIE USŁUG NIE UREGULOWANYCH ODRĘBNIE
Niektóre działania hotelarskie prowadzą do wykonania czynności faktycznych, co nie podlega pod przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zleceń, czy innych umów o świadczenie usług. Np.
zorganizowanie opieki nad dziećmi gości hotelowych
budzenie
zamawianie taxi
załatwianie rezerwacji pokoju w innym hotelu
udzielanie informacji turystycznych
zorganizowanie rozrywek sportowych dla gości hotelowych
usługi hotelowe centrali telefonicznej jak np. połączenia miejscowe, zamiejscowe, faksowe, internetowe
Dwie umowy są zawierane przez zakład hotelarski nieodpłatnie, choć zlecenie jest zasadniczo płatne (jak stanowi kodeks cywilny). Forma takiej umowy może być dowolna.
Przy tego typu umowach występuje element koniecznego zaufania do rzetelności i racjonalności działania zleceniobiorcy. Przyjmujący zlecenie może także domagać się zwrotu wydatków poczynionych w celu należytego wykonania działania.
TIME-SHARING /należy do grupy umów nienazwanych, np. sponsoring/
swoista usługa turystyczna bez polskiej nazwy
duża popularność w Europie Południowej i W. Brytanii
w Polsce pojawiła się na początku lat 90
polega na udostępnieniu prawa do korzystania z budynku lub jego części w ściśle oznaczonym czasie w każdym roku
UMOWA O KORZYSTANIE Z POLA BIWAKOWEGO
Pole biwakowe to wydzielone miejsce w terenie zadrzewionym, nie strzeżone, oznakowane i ogrodzone prowizorycznie, umożliwiając turystom nocleg w namiotach. Na polu znajdują się punkty poboru wody pitnej, podstawowe urządzenia sanitarne i tereny rekreacyjne. Korzystanie z pola biwakowego odbywa się na bardzo uproszczonych zasadach, tj. przez zajęcia miejsca, czyli przez tzw. czynności dorozumiane (umowa konkludentna).
Jest to umowa nienazwana, czyli nie uregulowana w kodeksie cywilnym. Często ma charakter umowy nieodpłatnej. Ochrona rzeczy osób korzystających z pól biwakowych należy do nich samych.
UMOWA O USŁUGI GASTRONOMICZNE
Świadczenie usług turystycznych wiąże się z działalnością gastronomii otwartej.
Pojawiają się ostatnio dwie tendencje
wzrost popularności tzw. szybkiego jedzenia
rozwój małych restauracyjek i kawiarenek
W przypadku zabierania pożywieni na wynos oraz korzystanie z zakładu gastronomicznego typu samoobsługowego zawierana jest tylko umowa sprzedaży.
Pojawia się wtedy umowa usług gastronomicznych rozumiane jako pewien kompleks usług, za które wystawiany jest rachunek łącznie. Tradycyjnie jest do nich dodawany napiwek w wysokości 10% ceny rachunku, niekiedy doliczany od razu do rachunku.
Umowa jest nienazwana. Ma charakter mieszany.
W przypadku zatrucia gościa lub zranienia konsumenta pojawia się odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Odpowiedzialność ponosi właściciel hotelu. Jest to odpowiedzialność deliktowa oparta na zasadzie ryzyka.
UMOWA O USŁUGI BANKIETOWE
Jest wtedy zawierana umowa o usługi bankietowe - umowa nienazwana.
Przedmiotem takiej umowy jest:
organizacja bankietu (gdzie, kiedy, ile osób)
określenie kosztu bankietu
wymaga dostarczenia wyżywienia i napojów zgodnie ze specyfikacją stanowiącą z reguły załącznik do umowy
Umowa o usługi bankietowe dość często wymagają zmiany przed terminem jej wykonania
np. z powodu zmiany liczby uczestników (dopuszcza się możliwość zmiany tej liczby najpóźniej 48 godz. przed rozpoczęciem bankietu). W umowie często przewiduje się możliwość przedłużenia bankietu. Prawie nigdy nie występują w umowach o organizację bankietu kary umowne za nienależyte jego wykonanie, gdyż klient o to niestety nie dba.
Karne odsetki dotyczą zobowiązań pieniężnych. Kara umowna dotyczy zobowiązań niepieniężnych.
UMOWA PRZECHOWANIA
Jest to najczęściej spotykany typ umów zawieranych przez turystów. Jest regulowana w kodeksie cywilnym. Istotą tej umowy jest piecza nad rzeczą.
UMOWA NAJMU ŚRODKA TRANSPORTOWEGO
Najem czysty - najem samego środka samochodowego.
Najem złożony - najem połączony z zapewnieniem jego obsługi
W przypadku turystyki biznesowej coraz częściej mamy do czynienia z wynajmowaniem auta osobowego i podróżowaniem po Polsce.
Umowa konsensualna, wzajemna, odpłatna, nienazwana. Ma charakter mieszany.
Opłata za wynajęty samochód zależy od:
klasy wynajętego auta
okresu najmu
przejechanych kilometrów
Do opłaty tej wlicza się ubezpieczenie.
Zakres odpowiedzialności wynajmującego sprowadza się zatem:
do przypadków złego stanu technicznego pojazdu
do ewentualnego zawinionego postępowania kierowcy
Odrębny typ umowy najmu środka transportowego występuje w transporcie lotniczym (jest to tzw. czarter lotniczy) umowa czarterowa zawsze powinna być zawierana pisemnie.
Czarter - umowa, na podstawie której odbywa się przewóz ładunków lub osób w żegludze, transporcie kolejowym lub lotnictwie, cechująca się nieregularnością lub wręcz jednorazowością. Także wynajęcie statku, jachtu, samolotu z załogą lub bez na określony czas w celu samodzielnej organizacji transportu, podróży.
UMOWA O KORZYSTANIE Z PLACÓWKI WYPOCZYNKU DLA DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ
Organizatorami form wypoczynku mogą być nie tylko szkoły i placówki, ale także osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
Każdy organizator wypoczynku dzieci działający w celu zarobkowym powinien spełnić wymagania ustawy o usługach turystycznych i prowadzić działalność zgodnie z jej treścią.
Umowa o korzystanie z placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży jest umową odpłatną.
Od organizatora wypoczynku wymaga się także przedstawienie danych dotyczących:
kwalifikacji pracowników pedagogicznych i kierownika placówki
pracowników medycznych
wskazanie liczby turystów
program pracy z dziećmi
UMOWA UBEZPIECZENIA JAKO PODSTAWA UBEZPIECZEŃ TURYSTYCZNYCH
Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się:
wykonywanie czynności ubezpieczeniowych
związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony
ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych
zdarzeń w zakresie grup ubezpieczeń
Grupy ubezpieczeń dzielą się na:
ubezpieczenia na życie
dział (tu ubezpieczenia turystyczne) pozostałych ubezpieczeń majątkowych
Zezwolenie może być udzielone wyłącznie:
spółce akcyjnej
towarzystwu ubezpieczeń wzajemnych (ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności)
OC obowiązkowe
dobrowolne ubezpieczenia można ubezpieczyć wszystko
Umowa zawierana w formie pisemnej zastrzeżonej dla celów dowodowych.
Zgodnie z art. 817 k.c. zakład ubezpieczeń ma obowiązek spełnić świadczenie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.
19.12.2007
Turystyka poznawcza
Cele podróży to zaspokojenie potrzeb intelektualnych i emocjonalnych.
Służy temu, żeby poznawać dobra kultury innych narodów.
W Polsce ochronie prawnej (ustawowej) podlegają tylko materialne dobra kultury.
Takim dobrem jest:
każdy przedmiot ruchomy i nieruchomy
dawny lub współczesny
mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturowego ze względu na jego wartość historyczną lub artystyczną
Pojęcie dobro kultury jest szersze od określenia zabytek.
Przez dobro kultury polska ustawa rozumie:
dobra kultury wpisane do rejestru zabytków
wpisane do inwentarza w muzeach
wchodzą w skład bibliotek
Ustawowe określenie jest nieprecyzyjne.
Zabytki różnią się klasyfikacją
zabytki ruchome (kolekcje - zespół ruchomych dóbr kultury przechowywanych w jednym miejscu i nie stanowiących muzeum)
zabytki nieruchome (liczą ok. 64 tys. obiektów, obejmują rozmaite budowle, parki cmentarne, grodziska, stare kopal nie, itp.)
Pomniki historii - zajmują wyjątkowe miejsce, mają szczególną wartość. Muszą być uznane przez prezydenta RP w drodze rozporządzenia. Pomniki historii o znaczeniu ogólnoludzkim mogą być przedstawiane Komitetowi Dziedzictwa Światowego w celu wpisania na specjalną listę dziedzictwa światowego i objęcia ich ochroną na podstawie konwencji w sprawie ochrony Światowego dziedzictwa Kulturowego, naturalnego przyjętej w Paryżu.
Na liście są Kraków, Kopalnia soli w Wieliczce.
Podobne znaczenie ma prowadzona przez UNESCO lista „Pamięć świata”. Wpisane są na nią ruchome zabytki o charakterze archiwalnym i bibliotecznym, mające znaczenie ogólnoświatowe.
W 1999r. są rękopisy dzieł listów Chopina, autograf dzieła Mikołaja Kopernika, archiwum getta Warszawskiego.
Zabytki żywe i nieżywe ta sama ochrona prawna.
Oglądanie zabytków to klasyczny punkt programu imprezy turystycznej.
Turystyka poznawcza stanowi swoiste zagrożenia dla dóbr kultury uznanych za zabytki.
Wojewódzki Konserwator Zabytków jest powołany przez wojewodę na wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków. To Wojewódzki Konserwator Zabytków prowadzi rejestr zabytków znajdujących się na terenie województwa. Starosta ma prawo umieszczenia na zabytkach nieruchomych odpowiednich znaków i napisów. Wszelkie prace, roboty przy zabytkach oraz prace archiwalne i wykopaliskowe wolno prowadzić tylko za zezwoleniem właściwego województwa konserwatora zabytków. Wszelkie wykopaliska i znaleziska archiwalne stanowią własność Skarbu Państwa. Znalazca musi niezwłocznie rzecz znalezioną zgłosić odpowiedniemu organowi. W tej sytuacji osobie przysługuje prawo do nagrody od Skarbu Państwa.
Polskich obiektów nie wolno:
przerabiać
odwracać
rekonstruować
konserwować
odbudowywać
ozdabiać
uzupełniać
rozkopywać
dokonywać w nich żadnych zmian bez zgody Konserwatora Zabytków
Generalnie wywóz jest ustawowo zakazany, ale nie podlegają mu:
dzieła twórców żyjących
dzieła rzemiosła i przemysłu artystycznego wytworzone po 1945 roku
Rola muzeów w turystyce poznawczej
Zasady organizacji muzeów oraz udostępnienia zbiorów określa ustawa o muzeach z 1996.
Muzeum - to jednostka organizacyjna nie nastawiona na osiąganie zysków, których celem jest:
trwała ochrona dóbr kultury
informacje o wartościach i treściach w gromadzonych zbiorach
upowszechnienie podstawowych zbiorów
upowszechnienie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej
Rzeczy ruchome i nieruchome tworzą zbiór określony mianem MUZEALIA, będące dobrem ogólnospołecznym.
Muzea mogą być tworzone przez:
Ministrów
samorządy terytorialne
osoby fizyczne
osoby prawne
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej
Podział muzeów:
państwowe - utworzone przez organizacje administracji rządowej (Narodowe Muzeum w Warszawie)
Samorządowe - utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego (Muzeum Tatrzańskie w Zakopanym)
prywatne
Muzea rejestrowane korzystają ze szczególnej ochrony i pomocy finansowej państwa.
Muzeum działa na podstawie STATUSU nadanego mu przez podmiot będący założycielem.
Statut może przewidywać prowadzenie przez muzeum działalności gospodarczej w celu finansowania działalności statutowej. Wstęp do muzeum jest zasadniczo odpłatny, ale organ założycielski może wprowadzić brak odpłatności. Ustawowo bezpłatny jest tylko wstęp do państwowych muzeów martyrologicznych objętych wykazem ustalonym w drodze rozporządzenia Ministra. W każdym muzeum musi być ustalony 1 dzień w tygodniu z wejściem nieodpłatnym.
Informacja turystyczna
Źródła informacji turystycznej
biura podróży
przewodnicy turystyczni
piloci wycieczek
hotele i inne zakłady hotelarskie
ośrodki, centra i punkty informacyjno-turystyczne
polskie ośrodki informacyjne za granicą
organizacje konsumenckie
5 praw konsumenta:
prawo dostępu do źródła informacyjnego o usługach i towarach
prawo do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa
prawo do ochrony interesów gospodarczych
prawo do ochrony prawnej i uzyskania odszkodowania w wyniku szybkiej i niedrogiej procedury
prawo występowania organizacji konsumenckich w obronie konsumentów
Turystyka aktywna
Uprawianie turystyki aktywnej powinno opierać się na zasadach ochrony przyrody.
Ochrona przyrody jest obowiązkiem każdego człowieka.
W kraju stworzono krajowy system obszarów chronionych, stanowiących układ przestrzenny wzajemnie uzupełniających się form ochrony przyrody łączonych korytarzami ekologicznymi.
korytarze ekologiczne - to niezabudowane obszary, leżące między obszarami chronionymi, umożliwiające migracje roślin i zwierząt.
Elementem tego systemu są parki narodowe. Parki narodowe
obejmują obszar chroniony
wyróżniają się szczególnymi wartościami naukowymi
liczące nie mniej niż 1000 ha
na którym ochronie podlega całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu
Dla każdego parku narodowego jest obowiązek sporządzania planu jego ochrony na okres 20 lat.
Dla turysty oznacza to obowiązek poruszania się po wytyczonych szlakach.
koncesja - charakter uznaniowy (nie można się odwołać od tego)
zezwolenie - charakter decyzji administracyjnej (można się odwołać od tego)
przedsiębiorca turystyczny - osoba fizyczna lub osoba prawna prowadzi działalność w sferze usług hotelarskich, usług gastronomicznych, organizacji imprez turystycznych.
Rejestr Działalności Regulowanej - dotyka biur podróży, organizatorów imprezy turystycznej (wcześniejsze zezwolenia), po 2004r.
Zabezpieczenia: gwarancja bankowa; ubezpieczenie
Zapewnienie powrotu klienta z wycieczki do domu , gdy wycieczka nie doszła do skutku.
przedsiębiorcy turystyczni to:
organizatorzy turystyczni
pośrednicy turystyczni
hotelarze
Klient powinien być informowany: o cenie końcowej z wykluczeniem kosztów ubezpieczenia.
Zdolność do czynności prawnej: osoba jest pełnoletnia, nie jest ubezwłasnowolniona
Zdolność prawna: zdolność do odpowiedzialności, od chwili urodzenia
Zdolność do czynności prawnej co to jest? (pełnoletni i nie jest się ubezwłasnowolnionym)
Zdolność prawna (jak się urodzimy to już ją mamy; przedsiębiorca - z chwilą zarejestrowania się)
Zdolność fizyczna
EDG, KRS, RDR (rejestr działalności regulowanej składanie w nim tylko oświadczenia)
Jakie warunki do prowadzenia biur podróży
kwalifikacje
niekaralność
wpis do RDR
ubezpieczenie bądź gwarancja bankowa
Hotele i inne obiekty podział, rodzaje, kategoryzacja
Umowa hotelarska jest:
odpłatna, mieszana,
nienazwana, kwalifikowana
Mieszany charakter umów hotelarskich oznacza, że może ona zawierać elementy kilku umów nazwanych, a w szczególności:
umowa o dzieło
najem
sprzedaż
przechowalnia
hotelarz
darowizna
czynności konkludentne
Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelowych do których zaliczamy:
hotele
motele
pensjonaty
kempingi
domy wycieczkowe
Darowizna k.c.
darowizna i osoba przyjmuje darowiznę bez papieru
darowizna, ale z tydzień odbiór umowa notarialna (umowa kwalifikowana)
czynności konkludentne (dorozumiane)
- umowa użyteczna, nazwana, jednostronnie zobowiązująca, wzajemna, nieodpłatna, realna dziś umowa, dziś daje tą rzecz PRAWDA
- umowa konsensualna podpisanie umowy dziś, a przedmiot dam za tydzień
- umowa o dzieło jest umową odpłatną, wzajemną, konsensualną i musi być zawierana zawsze w formie pisemnej FAŁSZ
Zakład hotelarski jest stroną umowy sprzedaży gdy napoje są w holu.
Sprzedawca jest odpowiedzialny wobec kupującego zawsze za wady fizyczne i prawne.
Wada prawna wiąże się ze sprzedażą własności osoby trzeciej i obciążonej prawem osoby trzeciej.
Gwarancja jakości rzeczy sprzedanej ma podstawy tylko umowne.
Gwarancja jest zobowiązaniem sprzedaży rzeczy do usunięcia jej wady fizycznej.
Wady prawne rzeczy sprzedanej to te, które dotyczą rzeczy, osób nie będących ich właścicielem.
Przez osoby prowadzące kempingi może być zawierana z osobami korzystającymi z nich umowa hotelowa. FAŁSZ
Obowiązek przyjmowania cennych rzeczy - każdy kemping. PRAWDA
Umowa kempingowa jest odpłatna, nazwana.
Odpowiedzialność deliktowa upoważnia do dochodzenia na podstawie prawa cywilnego
Usługa gastronomiczna
Umowa przechowania
W obiektach hotelarskich należy umieścić:
nazwę, siedzibę, adresata przedstawiającego świadczenia usług hotelarskich
tablicę - kategoria i rodzaj
informacje oznaczające usługi + ceny
informacje o przystosowaniu do obsługi osób niepełnosprawnych
Usługi hotelarskie nie obejmują:
domy studenckie ; szkoły ; noclegownie, przytułki
pokoje gościnne wynajmowane
koszary, izby wytrzeźwień