Kierunek: Technik BHP Semestr drugi	Policealna Szkoła Centrum Nauki i Biznesu „ŻAK” w Piasecznie		Data wpływu …………………………
Praca kontrolna z przedmiotu: Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem	TYTUŁ PRACY Scharakteryzuj proces łączenia metali metodą: spawania elektrycznego, gazowego, mig-mag, zgrzewania, lutowania, klejenia (jednego do wyboru) i omów dane stanowisko pracy oraz zasady BHP.
Nauczyciel: Ireneusz Bąk
Wykonał: Agnieszka Łażewska-Gizak
Miejscowość: Piaseczno		Data wykonania: 10-04-2011
Data sprawdzenia:	Ocena:	Podpis Nauczyciela:
Recenzja:

SPAWANIE GAZOWE

Spawaniem nazywamy proces łączenia metali za pomocą ich miejscowego stapiania. Inaczej mówiąc, jest to łączenie ze sobą kawałków metalu za pomocą obróbki cieplnej. Powierzchnie metali rozgrzewa się tak, że ulegają nadtopieniu, po czym łączy się je ze sobą. Po usunięciu źródła ciepła metale stygną i zespalają się. Podczas spawania dodaje się zwykle spoiwo (dodatkowy metal) stapiające się wraz z materiałem podstawowym, w celu wzmocnienia spoiny. Czynniki wykorzystywane w tym procesie można również używać do przecinania materiałów, przeważnie metali.

W technologii spawania gazowego do rozgrzewania łącznych elementów wykorzystuje się ciepło płomienia powstałego wskutek spalania mieszanki acetylenu lub propanu z tlenem. Podczas spawania w płomieniu rozgrzewa się też specjalny drut, który topiąc się, pokrywa spoinę, dodatkowo ją wzmacniając. Najczęściej wykorzystuje się mieszankę acetylenu z tlenem gdzie spalanie acetylenu zachodzi w temperaturach do 3 200°C. Spawanie to stosowane jest generalnie do łączenie blach o grubości od 0,4 mm do 40 mm.

W trakcie wykonywania robót spawalniczych, a roboty spawalnicze zaczynają się już w momencie pobrania sprzętu spawalniczego i trwają do momentu jego zdania do magazynu, generują różnego rodzaju zagrożenia.

Główne zagrożenia przy wykonywaniu prac spawalniczych wynikają z użytkowania palników gazowych oraz butli z gazami technicznymi. Są to m.in.:

• zagrożenie poparzeniem,

• szkodliwe działanie dymów spawalniczych (zagrożenia chemiczne i pyłowe),

• zagrożenie odpryskami spawalniczymi, urazem mechanicznym,

• uszkodzenia wzroku i skóry na skutek promieniowania widzialnego, nadfioletowego i podczerwonego,

• zagrożenie pożarem lub wybuchem,

• zanieczyszczenia gazowe,

• dymy i pyły.

Celem uniknięcia wypadku przy pracy podczas robót spawalniczych ważnym jest przestrzeganie podstawowych wymagań bhp zawartych w obowiązujących przepisach, tj. instrukcjach stanowiskowych oraz posługiwanie się zdrowym rozsądkiem.

Pracownik zatrudniony przy robotach spawalniczych powinien posiadać odpowiednie uprawnienia, tj. mieć ukończony specjalistyczny kurs i posiadać pisemne upoważnienie do prowadzenia tego typu prac.

Przy użytkowaniu butli z gazami należy w szczególności przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:

• butlami nie wolno rzucać, przewracać, toczyć, uderzać o nie przedmiotami oraz używać ich do celów niezgodnych z ich przeznaczeniem,

• ręczne przetaczanie butli jest dopuszczalne tylko w obrębie stanowiska spawalniczego,

• butle powinny być ustawiane w pozycji pionowej lub zbliżonej do pionowej lecz o pochyleniu nie mniejszym niż 45^o, zaworem do góry, i zabezpieczone przed przewróceniem się,

• usuwanie rdzy z zewnętrznych powierzchni napełnionych butli jest zabronione. Opróżnione butle należy oczyszczać z rdzy, ale zabezpieczając je równocześnie przed obniżeniem wytrzymałości ścianek, np. za pomocą szczotki stalowej,

• butli przeznaczonych do tlenu lub podtlenku azotu nie wolno smarować ani zanieczyszczać smarem, tłuszczem czy innymi substancjami zapalającymi się przy zetknięciu z tlenem i podtlenkiem azotu, ani też dotykać ich zatłuszczonymi rękami, szmatami lub narzędziami,

• zabronione jest poddawanie butli zarówno bezpośredniemu działaniu ognia, jak i wysokiej temperaturze - butle powinny być chronione przed nagrzaniem do temperatury przekraczającej 35°C oraz przed bezpośrednim oddziaływaniem iskier i gorących cząstek stałych,

• butle napełnione gazami - ustawiane w pomieszczeniach - powinny być oddalone co najmniej o 1 m od grzejników centralnego ogrzewania, a od pieców i innych źródeł ciepła z ogniem otwartym - co najmniej o 10 m. Jeżeli przy grzejnikach centralnego ogrzewania znajdują się osłony izotermiczne, zabezpieczające butle przed miejscowym nagrzewaniem, odległość między osłonami a butlami może być zmniejszona do 0,1 m,

• butle napełnione gazami i butle opróżnione należy chronić przed opadami atmosferycznymi oraz przed trwałą wilgocią, a ponadto zabezpieczyć przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Zawór butli należy zabezpieczyć kołpakiem,

• butle z gazami palnymi cięższymi od powietrza nie powinny być użytkowane i przechowywane w miejscach usytuowanych poniżej poziomu terenu, a zwłaszcza w pobliżu kanałów i studzienek (ograniczenia te nie dotyczą butli zintegrowanych z palnikiem),

• zawory butli z pokrętłami powinny być otwierane bez użycia narzędzi - do otwierania i zamykania zaworu butli bez pokrętła powinien być stosowany odpowiedni klucz,

• po zakończeniu pracy butle napełnione gazami mogą być pozostawione w miejscu pracy po uprzednim zamknięciu zaworów butlowych. Dostęp do tych butli osobom nieupoważnionym jest zabroniony.

W zakładzie użytkującym butle nie wolno przeprowadzać żadnych napraw butli i ich zaworów. Prace tego rodzaju mogą być dokonywane jedynie w zakładach wytwarzających butle lub napełniających je gazem, bądź też w innych zakładach upoważnionych do tego przez organy Urzędu Dozoru Technicznego.

Prace związane z używaniem, transportem, przechowywaniem i konserwacją butli mogą być wykonywane tylko przez pracowników przeszkolonych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy bądź też pod bezpośrednim nadzorem tych pracowników .

Ważnym elementem są również węże do gazów. Powinny być stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, rodzajem gazu i ciśnieniem znamionowym oraz zależnie od gazu dominującego w mieszance.

Minimalna długość węży spawalniczych powinna wynosić co najmniej 5 m, a maksymalnie nie powinny być dłuższe niż 20 m. Istnieje możliwość przedłużenia długości węży odcinkami nie krótszymi niż 4 m, przy zastosowaniu znormalizowanych dwuzłączek i odpowiednim skorygowaniu (podniesieniu) ciśnienia podawania gazu.

Węże należy wieszać i przechowywać w sposób zabezpieczający przed powstaniem ostrych załamań. Powinny mieć średnicę znamionową zgodną ze średnicą znamionową przyłączy, a końce węża nasunięte na przyłącza powinny być zaciśnięte za pomocą opasek niepowodujących uszkodzenia węża. Okresowe kontrole szczelności i wytrzymałości węży muszą być wykonywane z częstotliwością co najmniej raz na kwartał lub w okresach ustalonych stosownie do warunków ich eksploatacji.

Do spawania i cięcia należy używać palników dostosowanych pod względem rodzaju i budowy do danej pracy. Palniki powinny być utrzymywane w stanie technicznej sprawności i czystości. Z palnikiem należy obchodzić się w sposób ostrożny, unikając jego zanieczyszczenia wodą, smarami, wapnem itd. lub uszkodzenia mechanicznego.

Naprawy urządzeń i osprzętu spawalniczego powinny być wykonywane przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach, natomiast użytkownicy urządzeń spawalniczych i osprzętu mogą wykonywać tylko czynności konserwacyjne, określone w instrukcjach wydanych przez producenta. Urządzenia i osprzęt spawalniczy powinny być po każdej naprawie sprawdzone pod względem spełnienia wymagań bezpieczeństwa określonych w odpowiednich przepisach lub Polskich Normach. Wynik sprawdzenia powinien być udokumentowany.

Oprócz robót spawalniczych prowadzonych na wolnym powietrzu, placach, budowach, wewnątrz zbiorników, czy też pod wodą, spawanie i cięcie metali odbywa się w specjalnie przeznaczonym pomieszczeniu lub wydzielonej części pomieszczenia - spawalni, w której zlokalizowane są stałe stanowiska spawalnicze.

Spawalnie powinny spełniać określone wymagania, a mianowicie:

• wymiary:

- wysokość pomieszczenia minimum 3,75 m,

- na każde stanowisko robocze powinno przypadać co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi, niezajętej przez sprzęt i urządzenia,

- na każdego pracownika najliczniejszej zmiany powinno przypadać co najmniej 15 m³ wolnej objętości pomieszczenia, niezajętej przez sprzęt i urządzenia,

• oświetlenie - należy zapewnić dostateczne oświetlenie naturalne, a gdy jest to niemożliwe, dostateczne oświetlenie sztuczne,

• wentylacja - zapewniająca skuteczne usuwanie powietrza zanieczyszczonego substancjami szkodliwymi, wydzielającymi się przy spawaniu i cięciu metali, oraz dopływ świeżego powietrza,

• podłoga w spawalni i na stanowisku spawalniczym powinna być wykonana z materiałów niepalnych,

• ściany i sufit spawalni powinny być pomalowane matowymi farbami,

• ścianki lub parawany odgradzające stanowisko spawalnicze powinny być wykonane z materiałów niepalnych lub trudno zapalnych, tłumiącego szkodliwe promieniowanie optyczne, o wysokości co najmniej 2 m i posiadać przy podłodze szczelinę wentylacyjną.

Podczas prowadzenia robót spawalniczych powinny być spełnione podstawowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, takie jak:

• stałe stanowisko pracy powinno być wyposażone w stół spawalniczy, odpowiednie oprzyrządowanie umożliwiające bezpieczne wykonanie prac spawalniczych,

• na stałym stanowisku spawalniczym przedmioty o dużych wymiarach lub o masie przekraczającej 25 kg powinny być przemieszczane za pomocą urządzeń do transportu pionowego lub poziomego,

• stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne palniki gazowe, powinno być wyposażone między innymi w:

- osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie palnika,

- naczynie z wodą do okresowego lub awaryjnego schładzania palnika,

- instrukcję bezpiecznego wykonywania robót i postępowania w sytuacjach awaryjnych,

• w spawalni i na stanowisku spawalniczym nie powinny być przechowywane materiały łatwopalne,

• stanowiska, na których prace spawalnicze powodują rozprysk iskier, żużla lub gorących cząstek stałych, powinny być zabezpieczone przed możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku, a także w przestrzeni poniżej stanowiska spawalniczego,

• rozmieszczenie wyposażenia oraz obrabianych przedmiotów powinno umożliwiać szybkie i bezpieczne opuszczenie miejsca pracy przez pracowników,

• zasilanie stanowiska spawalniczego w gazy może następować z generatorów gazów, przenośnych wytwornic acetylenu, butli, baterii lub wiązek butli, rurociągów gazowych z tym, że na stałym stanowisku spawalniczym niedopuszczalne jest stosowanie przenośnych wytwornic acetylenu,

• podczas wykonywania prac spawalniczych niedopuszczalne jest zawieszanie przewodów i węży spawalniczych na ramionach lub kolanach oraz prowadzenie ich bezpośrednio przy innych częściach ciała,

• w spawalni mającej nie więcej niż 10 stanowisk spawalniczych, na których stosowane są gazy palne, dopuszcza się indywidualne wyposażenie każdego stanowiska w butle niezbędne dla prowadzenia procesu technologicznego oraz w jedną zapasową butlę każdego rodzaju gazu stosowanego na tym stanowisku,

• butle zapasowe powinny być przechowywane w osobnych pomieszczeniach wykonanych z materiałów niepalnych, bądź w wydzielonych miejscach spawalni, wyraźnie oznakowanych i zabezpieczonych,

• w spawalni mającej ponad 10 stanowisk spawalniczych, na których są stosowane gazy palne, zaopatrzenie w te gazy powinno się odbywać z instalacji centralnego zasilania,

• w każdym przypadku zasilania urządzenia spawalniczego gazem pobieranym ze źródła, w którym ciśnienie gazu jest zmienne lub większe od znamionowego ciśnienia zasilania odbiornika, w punkcie poboru należy zainstalować reduktor ciśnienia.

Oprócz spełnienia tych wszystkich wymienionych ustaleń, odbycia specjalistycznych kursów, przeszkolenia pracownika, wydania mu odpowiednich upoważnień, należy wyposażyć go również w odpowiednią odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

Do ochrony oczu i twarzy przed niebezpiecznymi czynnikami powstającymi podczas spawania, tj.:

- promieniowaniem optycznym,

- gorącymi i zimnymi odpryskami metalu i żużlu,

- dymami spawalniczymi (pyłami i gazami).

Stosuje się sprzęt ochrony oczu i twarzy, w niektórych przypadkach połączony ze sprzętem ochrony układu oddechowego. Ochronę oczu przed promieniowaniem spawalniczym zapewniają filtry montowane w przyłbicach, tarczach, goglach lub osłonach twarzy.

Specjalne wymagania dotyczą również konstrukcji odzieży ochronnej dla spawaczy, np.:

• metalowe zapięcia powinny być przykryte,

• spodnie nie powinny mieć mankietów,

• jeśli spodnie mają kieszenie, to powinny być to tylko kieszenie boczne, których otwory nie mogą być odchylone od bocznego szwu spodni o kąt większy niż 10°,

• inne zewnętrzne kieszenie powinny mieć zamykającą je klapkę, która całkowicie zakrywa otwór kieszeni od góry i nie da się włożyć do wewnątrz kieszeni.

Odzież ochronna dla spawaczy bardzo często jest wykonana z tkaniny bawełnianej impregnowanej niepalnie, o odpowiednio wysokiej masie powierzchniowej. Niektóre rodzaje odzieży ochronnej dla spawaczy, najczęściej fartuchy, ale również ubrania i częściowe ochrony ciała, wykonane są ze skóry. Odzież powinna być tak zaprojektowana, aby uniemożliwiać przewodzenie prądu elektrycznego z zewnętrznej do wewnętrznej strony.

www.chomikuj.pl/BARBI221/ZAW*c3*93D+SPAWACZ/Spawanie+Gazowe+-+opracowanie,303533067.docx

http://spawalnictwo.blogspot.com/2009/02/metody-spawania-gazowego.html

Strona 6 z 6

---