Or Aptekarz, Ocena-Ryzyka-DOC

DOKUMENTACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU

MAGISTER FARMACJI, TECHNIK FARMACJI

Wymagania ogólne dla pomieszczenia, stanowiska pracy i pracownika

Pomieszczenie pracy Pomieszczenia pracy, w zależności od czasu przebywania w nich pracowników, dzielą się na: pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników - w przypadku przebywania tych samych pracowników w ciągu doby dłużej niż 4 godziny, pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników - w przypadku przebywania tych samych pracowników w ciągu doby od 2 do 4 godzin, pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt pracowników - w przypadku, gdy łączny czas przebywania tych samych pracowników jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.

Najbardziej typowym miejscem pracy farmaceuty i technika farmaceutycznego są: apteki, laboratoria, hurtownie i firmy farmaceutyczne. Farmaceuta i technik farmaceutyczny będzie pracował w pomieszczeniach zamkniętych. Takie pomieszczenia powinny odpowiadać poniższym warunkom:

Wysokość minimum 3m, jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, lub minimum 3,3m w świetle, jeżeli w pomieszczeniu występują substancje szkodliwe dla zdrowia;

Podłoga równa, z materiałów gładkich, trwałych, zmywalnych i nienasiąkliwych oraz odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych, bez progów.

Kubatura minimum 13m³ wolnej objętości pomieszczenia na jednego pracownika;

Powierzchnia robocza - minimum 2m² wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) na jednego pracownika;

Rozmieszczenie urządzeń, szaf, regałów, stołów takie, aby przejścia między nimi wynosiły: 75cm - w przypadku jednego pracownika (w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się 50cm), 100cm - w przypadku ruchu dwukierunkowego;

Drogi transportowe w aptece i w hurtowni farmaceutycznej powinny być zachowane szerokości:

b = a + 30 cm dla ruchu pieszego jednokierunkowego,

b = 2a + 60 cm dla ruchu pieszego dwukierunkowego, gdzie: a - szerokość ładunku niesionego przez pieszego, b - szerokość drogi transportowej

przy czym: a - szerokość środka transportu (wózka); b - szerokość drogi transportowej (nie mniejsza niż 120cm). Granice dróg transportowych powinny być oznaczone na podłodze w sposób trwały (np. pasy pomalowane żółtą farbą).

Oświetlenie naturalne, dzienne, najlepiej górne. W przypadku oświetlenia bocznego (okna) powinien być zachowany stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1 : 8 (to znaczy 1m² okna na 8m² podłogi), sztuczne (elektryczne) - w zależności od rodzaju pracy:

w całym pomieszczeniu apteki - minimum 300 lx, miejscowo przy badaniach - 500 lx, w całym pomieszczeniu laboratorium galenowego - 300 lx,

na stołach laboratoryjnych - 750 lx.

Wentylacja naturalna - w zależności od potrzeb, lecz nie mniej niż 0,5 wymiany w ciągu godziny albo łącznie mechaniczna i naturalna w zależności od potrzeb w przypadku aptek przyszpitalnych w pomieszczeniach indywidualny kanał wentylacji grawitacyjnej wyprowadzony ponad dach zapewniający 1,5 krotność wymiany powietrza na godzinę, mechaniczna w pracowniach recepturowych i laboratoryjnych, mechaniczna wentylacja miejscowa (odciągi) w pracowniach eterowych, chwytająca substancje szkodliwe w miejscu ich powstawania i odprowadzająca poza pomieszczenie pracy.

Temperatura pomieszczenie pracy, w którym znajduje się stanowisko pracy farmaceuty, technika farmaceutycznego powinno mieć temperaturę nie niższą niż 18°C.

Organizacja stanowiska pracy

Prawidłowa i racjonalna organizacja stanowiska pracy wpływa na zwiększenie wydajności przy jednoczesnym zmniejszeniu zagrożenia pracownika dzięki zastosowaniu odpowiedniej ochrony przed czynnikami niebezpiecznymi (urazowymi), szkodliwymi i uciążliwymi (hałas, wibracja, zapylenie, oświetlenie, mikroklimat, duże i zbędne obciążenie pracownika). Stanowisko pracy powinno być wyposażone w przypadkach koniecznych w oprzyrządowanie pomocnicze (urządzenia podnoszące, transportowe, narzędzia specjalne itp.). Rozmieszczenie wyposażenia powinno zapewniać bezpieczne wykonywanie czynności. Na prawidłową organizację stanowiska pracy ma wpływ: prawidłowe rozmieszczenie maszyn i urządzeń na stanowisku pracy, usytuowanie i sposób rozmieszczenia narzędzi z uwzględnieniem kolejności ich stosowania i w zasięgu rąk pracownika, ułożenie narzędzi oraz materiałów leczniczych, kolejność i metody wykonywania czynności, rytmika i czas pracy, sposób przestrzennego powiązania z innymi stanowiskami, warunki środowiska oddziałujące na środowisko pracy.

Do najważniejszych prac wykonywanych na stanowisku farmaceuty należy:

Przygotowywanie i kierowanie przygotowywaniem środków leczniczych stosownie do recept praktyków lekarzy, dentystów i lekarzy weterynarii lub stosownie do ustalonych formuł. Przygotowywanie płynów dyfuzyjnych (w przypadku apteki przyszpitalnej). Kontrolowanie recept pod względem zalecanego dawkowania, czytelności i zgodności terapeutycznej różnych leków oraz kontrolowanie terminu ważności leków. Wydawanie leków i środków medycznych w szpitalach lub sprzedawanie ich w aptekach. Prowadzenie rejestrów wydawania niektórych leków, objętych szczególnymi przepisami, jak narkotyków, trucizn i leków uzależniających. Testowanie leków dla określenia ich identyczności, czystości i mocy terapeutycznej;

Nadzorowanie innych pracowników.

Do zakresu prac prowadzonych przez technika farmaceutycznego może należeć: nadzorowanie i prowadzenie procesów technologicznych produkcji leków w przemyśle farmaceutycznym. Obsługiwanie aparatury i urządzeń przemysłu farmaceutycznego, aparatury laboratoryjnej i sprzętu aptecznego. Przyrządzanie wszystkich form leków recepturowych nie zawierających w swoim składzie trucizn i środków odurzających, przygotowywanie do sprzedaży leków gotowych (porcjowanie i etykietowanie). Prowadzenie analiz oraz kontroli leków i artykułów sanitarnych w laboratoriach chemicznych, galenowych itp. Przestrzeganie zasad higieny i aseptyki podczas sporządzania, przechowywania oraz wydawania leków i środków sanitarnych. Obsługa pacjentów korzystających z działalności aptek i punktów aptecznych oraz udzielanie pomocy w nagłych przypadkach. Organizowanie pracy punktu aptecznego, zamawianie leków i środków opatrunkowych, przeprowadzanie rozliczeń materiałowych, ewidencjonowanie sprzętu aptecznego.

Na wszystkich stanowiskach niezbędna jest znajomość obsługi komputera.

Wyposażenie stanowiska pracy w aptekach stanowią:

w aptekach ogólnodostępnych

stół ekspedycyjny, szafy ekspedycyjne, regały (szafy) magazynowe i podesty, stół recepturowy, destylator, lodówka, szafa metalowa na środki odurzające,

wagi wielozakresowe, szkło, naczynia i utensylia recepturowe,

dodatkowo w aptekach szpitalnych

stół laboratoryjny, loża do jałowego przygotowywania leków, wagi analityczne, digestoria, suszarka, sterylizator, urządzenia ciśnieniowe,

zestaw do rozpuszczania, sączenia i rozlewania płynów infuzyjnych

w przypadku laboratorium galenowego dodatkowo

mieszarki i mieszadła, młynki do rozdrabniania ziół.

Organizacja pracy

Na stanowisku pracy powinny się znajdować instrukcje dotyczące: stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,

postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, udzielania pierwszej pomocy, zasad postępowania w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne zagrożenia dla pracowników.

Instrukcje powinny określać: czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu, zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.

Pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych

O rozpoczęciu, wznowieniu działalności oraz o każdorazowej zmianie technologii pracodawca zawiadamia właściwego inspektora sanitarnego, który określa decyzją rodzaj badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Częstotliwość pomiarów jest zależna od wielkości zagrożenia i wynosi:

co pół roku - jeżeli krotność NDS, NDN jest większa od 1,

co rok - jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0,5-1,

co 2 lata - jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0-0,5.

Instalacja i urządzenia elektryczne. Instalacja elektryczna powinna być sprawna. Powinny być okresowo przeprowadzane pomiary ochrony przeciwporażeniowej instalacji elektrycznej przez uprawnionych elektryków - nie rzadziej niż co 5 lat.

Przygotowanie zawodowe pracownika

wyższe wykształcenie farmaceutyczne - farmaceuta,

średnie wykształcenie farmaceutyczne - technik farmaceutyczny,

instruktaż ogólny w zakresie bhp, instruktaż stanowiskowy w zakresie bhp, szkolenie okresowe w zakresie bhp, wstępne badanie lekarskie, okresowe badanie lekarskie.

Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy farmaceuty, technika farmaceutycznego

wypadki, choroby zawodowe, awarie.

Czynniki niebezpieczne

zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi, zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi, ostre elementy narzędzi, zły stan techniczny narzędzi farmaceutycznych, wystające, ostre elementy regałów, mebli itp., zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału, ciężar, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp., zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi, szerokość drogi komunikacyjnej niedostosowana do wykorzystywanych środków transportu, zastawione drogi komunikacyjne, zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym, nieodpowiednia lub uszkodzona instalacja elektryczna, stosowanie niesprawnych i nieskutecznych ochron przeciwporażeniowych, stosowanie uszkodzonych narzędzi i urządzeń o napędzie elektrycznym, zagrożenie poparzeniem, gorące powierzchnie łaźni grzewczych, suszarki, zagrożenie pożarem lub/i wybuchem, w przypadku nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

mikroklimat, nieprawidłowe oświetlenie, promieniowanie ultrafioletowe, substancje toksyczne, substancje drażniące, substancje uczulające, substancje rakotwórcze. Mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki) - kontakt z zakażonym pacjentem. obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne), obciążenie psychonerwowe.

IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ NA STANOWISKU PRACOWNIKA FARMACJI NA PODSTAWIE LISTY WYMAGAŃ OGÓLNYCH.
Lp.	Czy pracownik na stanowisku pracy może?	TAK/NIE
	Potknąć się, poślizgnąć lub upaść na płaszczyźnie?	TAK
	Upaść z wysokości lub do zagłębień?	NIE
	Zostać uderzony, przygnieciony, lub pochwycony przez: maszyny, narzędzia, przemieszczane lub spadające przedmioty?	TAK
	Uderzyć się o nieruchome przedmioty?	TAK
	Wejść w kontakt z przedmiotami ostrymi lub będącymi w ruchu?	TAK
	Wejść w kontakt z powierzchniami gorącymi lub zimnymi?	TAK
	Doznać urazu w wąskich dojściach i ograniczonych przestrzeniach?	NIE
	Doznać urazu podczas wytrysku cieczy pod ciśnieniem?	NIE
	Doznać urazu podczas pożaru lub wybuchu?	TAK
	Doznać urazu podczas pęknięcia części maszyn lub urządzeń oraz narzędzi?	TAK
	Doznać urazu podczas zawalenia się wykopów, wyrobisk, zalania, zasypania itp.?	NIE
	Być porażony prądem elektrycznym?	TAK
	Być narażony na działanie elektryczności statycznej?	NIE
	Być narażony na hałas?	NIE
	Być narażony na drgania mechaniczne?	NIE
	Być narażony na promieniowanie podczerwone?	NIE
	Być narażony na promieniowanie laserowe?	NIE
	Być narażony na promieniowanie jonizujące?	NIE
	Być narażony na działanie pola magnetycznego lub elektrycznego?	NIE
	Być narażony na działanie substancji chemicznych?	TAK
	Być narażony na pył?	NIE
	Być narażony na substancje rakotwórcze?	NIE
	Być narażony na wdychanie gazów toksycznych, aerozoli przemysłowych, dymów?	NIE
	Być obciążony dużym wysiłkiem fizycznym?	NIE
	Być poddany dużemu obciążeniu psychicznego?	NIE
Czy zatrudniony pracownik posiada?
	Odpowiednie kwalifikacje uprawniające go do wykonywania powierzonych czynności?	TAK
	Profilaktyczne, aktualne badania lekarskie zezwalające mu na wykonywanie pracy?	TAK
	Wymagane szkolenia z zakresu bhp - p-poż.?	TAK
Uwagi - odnośnie pomieszczenia, stanowiska pracy!
	Czy pomieszczenie pracy, stanowisko spełnia wymagania odnośnie kubatury, oświetlenia, wentylacji itp.?	TAK
	Czy narzędzia, maszyny w jakie wyposażone jest stanowisko pracy są w należytym stanie technicznym?	TAK
	Czy na stanowisku pracy dostępne są wymagane instrukcje eksploatacji, stanowiskowe?	TAK

SZACOWANIE RYZYKA ZAWODOWEGO ZWIĄZANEGO Z CZYNNIKAMI NIEBEZPIECZNYMI I UCIĄŻLIWYMI WG PN-N-18002 W SKALI TRÓJSTOPNIOWEJ.

Lp.	Zdarzenie	Przyczyna zagrożenia	Skutki zdarzenia	Prawdopodobieństwo	Skutki	Ryzyko oszacowane
	Kontakt pracownika z elementami będącymi lub mogącymi znaleźć się pod napięciem	termiczne, mechaniczne uszkodzenie izolacji przewodów zasilających urządzenia elektryczne, brak ochrony przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim, niesprawne wyłączniki, nieprzestrzeganie instrukcji eksploatacji w trakcie użytkowania urządzeń medycznych	poparzenie, migotanie komór serca, śmierć	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)
	Kontakt pracownika z ostrymi elementami	nieuwaga, nieostrożność przy użyciu przedmiotów biurowych nieostrożność w trakcie rozcinania, przecinania opakowań,	zadrapanie, skaleczenie, zakłucie, lekkie zranienia	prawdopodobne	małe	małe (dopuszczalne)
	Upadek , uderzenie w wyniku potknięcia, poślizgnięcia w miejscu wykonywania pracy	zła organizacja pracy, nieporządek panujący na stanowisku pracy, schodzenie po schodach, pośpiech, mokra posadzka, upadek spowodowany nagłą, niespodziewaną sytuacją	skaleczenia, zadrapania, stłuczenia, złamania lub zwichnięcia kończyn	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Upadek z drabiny, podestu przy regałach z lekami	Brak zabezpieczenia drabiny przed poślizgiem, brak zabezpieczenia przed rozsunięciem się drabiny, śliska powierzchnia podłogi,.	Złamania kończyn, urazy kręgosłupa, urazy głowy, ogólne potłuczenie, śmierć.	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Uderzenie spadającym przedmiotem z wysokości ( np. z regału)	Wadliwe układanie towaru na regałach.	Obrażenia głowy, upadek, utrata przytomności, urazy zewnętrzne i wewnętrzne.	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Przeciążenie układu ruchu (mięśniowo-szkieletowego)	nieprzestrzeganie norm dotyczących podnoszenia, przenoszenia ciężarów,	nadwerężenia układu mięśniowo szkieletowego,	prawdopodobne	małe	małe (dopuszczalne)
	Kontakt pracownika z gorącymi powierzchniami płynami	pośpiech, niedostateczna koncentracja, nieostrożność w trakcie przenoszenia gorących płynów,	Lekkie oparzenia niewielkich powierzchni ciała, głównie rąk, podrażnienia skóry	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Pożar, wybuch	zwarcie instalacji elektrycznej, zaprószenie ognia;	Ciężkie poparzenia śmierć	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)
	Stres psychospołeczny	obciążenie związane z zadaniami zawodowymi niebezpieczne, nieprzewidziane sytuacje wymagające natychmiastowej reakcji	Osłabienie psychiczne, Przemęczenie fizyczne konflikty, złe samopoczucie pracownika, lekkie obrażenia	prawdopodobne	małe	małe (dopuszczalne)
	Alergizujące substancje chemiczne	używane środki, preparaty farmakologiczne, substancje używane do dezynfekcji sprzętu aptecznego	podrażnienia górnych dróg oddechowych, alergie skórne,	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Obsługa komputera	pola elektryczne i magnetyczne występujące w przestrzeni wokół monitora	Złe samopoczucie, bóle głowy	prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	za wysoki stół, nieprawidłowa pozycja (garbienie się) na skutek złej widoczności szczegółów na ekranie, nieprawidłowo wyregulowane siedzisko	bóle szyi, karku i barków	prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	nieodpowiednio wyprofilowane krawędzie siedziska	cierpnięcie nóg	prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	klawiatura za bliskomużytkownika, brak podparcia nadgarstka, klawiatura za wysoko, podłokietniki o nieodpowiednim kształcie	Bóle nadgarstka i przedramion	prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	zbyt mały kontrast na monitorze, monitor na tle okna, ładunki elektrostatyczne powodujące szybkie osadzanie się kurzu, zbyt jaskrawe kolory obrazu (znak-tło) na ekranie monitora	bóle oczu, łzawienie	prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	przemęczenie wzroku	bóle głowy	prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	wpływ ładunków elektrostatycznych gromadzących się na monitorze, zbyt mała wilgotność w pomieszczeniu	podrażnienie błony śluzowej, zmiany skórne, alergie	mało prawdopodobne	małe	małe (pomijalne)
	Wirus zapalenia wątroby typu C, B i D	zarażeni klienci, gryzonie bezpośrednia (skaleczenia) przez krew, płyny ustrojowe człowieka,	zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby.	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)

	Wirus opryszczki pospolitej	zarażeni klienci, bezpośrednia, przez uszkodzoną skórę, kontakt rąk	pęcherzykowe zapalenie błon śluzowych jamy ustnej, skóry, zapalenie rogówki,	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Wirus brodawczaka ludzkiego -papovaviridae	chorzy klienci bezpośrednia, przez uszkodzoną skórę powietrzno-kropelkowa	brodawki, nowotwory	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)


	Ludzki wirus upośledzenia odporności HIV-1, HIV-2	chorzy klienci bezpośrednia (przez krew, płyny ustrojowe)	AIDS (zespół nabytego obniżenia odporności) Infekcje, nowotwory, śmierć	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)
	Chlamydie	chorzy klienci powietrzno-kropelkowa	zapalenia płuc, oskrzeli, gardła	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)
	Prątki gruźlicy	chorzy klienci powietrzno-kropelkowa	gruźlica płuc, rzadziej innych narządów	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)
	Gronkowiec złocisty	ludzie, zwierzęta, pyły, woda powietrzno-pyłowa, powietrzno-kropelkowa, bezpośrednia (przez instrumenty medyczne)	zakażenia ropne, stany zapalne dróg oddechowych i innych narządów, zatrucia pokarmowe, posocznica, alergia skórna	mało prawdopodobne	duże	średnie (dopuszczalne)
	Zakażenie grzybicą	- chorzy klienci - bezpośrednia, wilgotne środowisko	Kandydoza paznokci, skóry, alergia	mało prawdopodobne	średnie	małe (dopuszczalne)