PODANIE

Podanie to dokument, który piszemy zawsze wtedy, gdy chcemy coś otrzymać w szkole lub w jakimś urzędzie. Podanie piszemy na dużej kartce papieru podaniowego A4.

Jak pisać podanie?

 W lewym górnym rogu wpisujemy imię i nazwisko, adres zamieszkania i numer telefonu.

 W prawym górnym rogu piszemy miejscowość i datę (dzień, miesiąc, rok) złożenia podania.

 Po prawej stronie, pod danymi osobowymi i datą złożenia podania, piszemy, do kogo jest skierowane to podanie.

 Następnie na środku piszemy wielkimi literami: PODANIE.

 Pod tym napisem powinna się znaleźć treść podania. Najpierw piszemy jasno i zwięźle, o co prosimy w podaniu. Następnie wyjaśniamy, dlaczego chcemy uzyskać daną rzecz lub dlaczego dana sprawa powinna zakończyć się tak, jak o to prosimy w podaniu.

 Pod treścią podania, na dole po prawej stronie, piszemy zwrot grzecznościowy, np. z poważaniem albo z wyrazami szacunku, a pod nim umieszczamy czytelny podpis.

 Jeżeli do podania chcemy dołączyć jakieś inne dokumenty, to musimy poniżej podpisu po lewej stronie napisać "Załączniki" i wypisać je w punktach.

Wzór podania

ŻYCIORYS

Życiorys to skrótowy opis życia, a dokładniej - wykształcenia, osiągnięć naukowych. Życiorys jest bardzo podobny w swej konstrukcji do podania, tylko nie wymienia się w nim adresata, do którego piszemy zyciorys.

Jak napisać życiorys?

 W lewym górnym rogu wpisujemy dane osobowe, czyli imię, nazwisko, adres zamieszkania i telefon.

 W prawym górnym rogu wpisujemy miejscowość i datę złożenia życiorysu.

 Następnie na środku piszemy wielkimi literami ŻYCIORYS.

 Pod napisem piszemy treść życiorysu. Podajemy najważniejsze fakty ze swojego życia: datę i miejsce urodzenia, później kilka słów o swojej rodzinie, jaki zawód wykonują rodzice, informacje o swoim wykształceniu, nazwę skończonej szkoły, zainteresowania i dodatkowe zajęcia.

 Na dole, po prawej stronie umieszczamy czytelny podpis.

Wzór życiorysu

OPOWIADANIE

Opowiadanie to forma literacka, polegająca na ukazaniu pewnych wydarzeń w sposób fabularny, czyli wymyślony (fikcyjny). Ukazywane sytuacje zazwyczaj przedstawiane są chronologicznie, w związku przyczynowo-skutkowym, czyli zdarzenia opisywane są w takiej kolejności, w jakiej się wydarzyły. Opowiadanie składa się z trzech części: wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
Jest to forma wypowiedzi najbardziej dowolna, pozwalająca rozwinąć wyobraźnię i wykazać się pomysłowością, bogatym słownictwem.

Podstawowa forma narracji (łacińskie narro - opowiadanie) jest znana od wieków.
Utwór niewielkich rozmiarów o luźnej akcji, uzupełnianej epizodami, opisami, refleksją, często puentą (puenta, pointa - dowcipne, celne, zaskakujące sformułowanie, uogólniające podsumowanie, często humorystyczne zakończenie tekstu). W opowiadaniu o jakimś zdarzeniu wyraźnie rysuje się przyczyna, która prowadzi do nieuniknionego skutku. Wtedy puenta ma charakter dydaktyczny. Opowiadanie powinno być interesujące, aby zaciekawiło słuchacza lub czytelnika. W tym celu autor wprowadza element tajemniczości lub stosuje retardację (od łac. retardati - opóźnienie, zatrzymanie) akcji.
W szkole jest dużo opowiadań, od czytanek w podręczniku do lektur. Opowiadania pisali: Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, Stefan Żeromski. A uczniowie odtwarzają te opowiadania, albo na wzór lektury tworzą własne. Opowiadania mogą być z użyciem dialogu, czyli rozmowę przytacza się w dosłownym brzmieniu (mowa niezależna) lub bez dialogu - wypowiedzi bohaterów są wtedy włączone w narrację, zwykle w zdaniach podrzędnych (mowa zależna). Narrator przedstawia przebieg zdarzenia tak, jakby on był uczestnikiem lub jako postronny obserwator.

Słownictwo
dawno temu, pewnego dnia, nie uwierzycie, co mi się przytrafiło, ale historia, posłuchajcie, działo się to, już wiem, jak to było, do tej pory pamiętam, zrozumiałem że; zarumienił się, opuścił głowę, zacisnął zęby, pięści, itp.; zagadnął, westchnął, bąknął coś pod nosem, zająknął się, wtrącił, odburknął, odrzekł, wykrzyknął, zabrał głos, cedził słówka, mówił łkając, szeptał gorączkowo itp.; raptem, ni stąd ni zowąd, nieoczekiwanie, znienacka, z nagła, nie zwlekając, ospale, powoli, podczas, skoro świt, o zmroku, raptem, w okamgnieniu, wkrótce, lada moment, itp.

Dla ułatwienia można napisać plan opowiadania...

1. Napiszcie, jakie są okoliczności zdarzeń.

2. Określcie czas, w którym wydarzyła się dana historia.

3. Napiszcie w kolejności zdarzenia, które będziecie opisywać.

4. Jeżeli piszecie w pierwszej osobie, to powinniście opisać swoje odczucia.

5. Podsumowanie - możecie skomentować, ale nie musicie, opisywaną historię i jej bohatera.

Jak zacząć?

Wstęp w opowiadaniu powinien zawierać dwa, trzy zdania wprowadzające w tematykę opowiadania.
Przykłady:
Pewnego dnia moi rodzice postanowili, że pojedziemy nad morze...
Na to, co wydarzyło się wczoraj, czekałem cały rok...
Była to bardzo tajemnicza historia...
Był to zwyczajny, wiosenny poranek...

Jak skończyć?

Zakończenie również nie musi być długie, może zawierać dwa, trzy zdania. Może być podsumowaniem opowiadanej historii, dopowiedzeniem brakujących faktów lub puentą.
Przykłady:
Była to najzabawniejsza historia w moim życiu.
Wakacje miałem już za pasem, więc pora do szkoły. Wszystko, co dobre, szybko się kończy.
Wszyscy w klasie myśleli, że Radek był niekoleżeński i zarozumiały. Wszyscy się pomylili. Po tym zdarzeniu okazało się, że on był po prostu nieśmiały.
Wydawało mi się, że to się zdarzyło naprawdę, a to był tylko sen...

OPIS

Opis to dokładne opisanie czegoś albo inaczej ukazanie lub zobrazowanie. Opis odnosi się do świata przedstawionego, do tła, na którym rozgrywają się wydarzenia, do wygladu postaci. Musi być zgodny z rzeczywistością (musi być realistyczny) oraz informować o cechach i właściwościach opisywanego przedmiotu lub postaci.
Opis to informacja o wyglądzie przedmiotu, postaci, wnętrza, sytuacji, zjawiska, przeżyć i krajobrazu. Służy on także do prezentacji dzieła sztuki, do wyrażania przeżyć lub jako argument w udowodnieniu wysuniętej tezy. Opis może być samodzielną wypowiedzią lub jej elementem, np. opis postaci w charakterystyce bohatera literackiego.
Aby dokonać opisu należy dokładnie obejrzeć opisywany obiekt, zebrać jak najwięcej wyrazów i zwrotów, które określają kształt, tło, przestrzeń, wielkość, barwę itp. Trzeba zwrócić uwagę na szczególne cechy, które czynią ten obiekt niepowtarzalnym, innym od pozostałych. Następnie ułożyć plan pracy, przemyśleć w jakiej kolejności będziemy wymieniać cechy obiektu. Przy tym warto pomyśleć, które cechy można porównać do czegoś innego. Porównania dodają uroku i wyrazistości naszym wypowiedziom, np. usta jak korale, zęby jak perły, brwi jak skrzydła jaskółki.
Taki plan to, właściwie, początek tekstu ciągłego. Parokrotnie go czytamy, rozszerzamy szczegółowymi danymi i nanosimy poprawki. Przed przepisaniem na czysto analizujemy go krytycznie. Kiedy jesteśmy pewni, że wszystko w porządku - przepisujemy.

Opisy dzielimy ze względu na to, co opisują. Wyróżniamy następujące rodzaje:

 opis przedmiotu (rower, nowa ubranie),

 opis wnętrza (twój pokój),

 opis krajobrazu, zjawiska (widok z okna, burza),

 poetycki opis przyrody,

 opis miejsca,

 opis postaci,

 opis sytuacji,

 opis obrazu, zdjęcia,

 opis przeżycia wewnętrznego.

Opis przedmiotu

Przedmiot można pokazać z większej odległości, wówczas opisać go w całości, albo skupić się na jakimś szczególe i to opisać. Inaczej opisujemy rower i samochód, a jeszcze inaczej zdjęcie z wakacji czy nowe spodnie. Opisując przedmiot, zwracajcie uwagę na jego wielkość, kształt, kolor, z czego jest wykonany.

Opis wnętrza

Gdy opisujemy pokój, najlepiej opisać poszczególne przedmioty (meble, sprzęty), które się w nim znajdują. Ponieważ w pokoju może być bardzo dużo przedmiotów, łatwo się pogubić. Aby opis nie był przez to chaotyczny, warto przedstawiać pomieszczenie od strony prawej do lewej albo odwrotnie.

Opis pokoju
Ustalamy plan - kolejność opisywanych przedmiotów. Będziemy jak kamera, która "widzi" wszystko po kolei: drzwi (jakie?), pokój (wielkość, wysokość, kolor ścian), okna (jakie?), firanki, zasłony (jakie?, jak upięte?). A potem idziemy dokoła pokoju i w ustalonym porządku od prawej do lewej ściany opisujemy meble (kolor, wielkość, rozmieszczenie i ich przeznaczenie); następnie opisujemy ozdoby - dywany, obrazy, kwiaty, lampy, żyrandole itp.
Opis może być "suchy", neutralny, a można do rzeczowników dodawać określenia, wskazujące jakie wrażenie wywołuje pokój i każdy przedmiot, który tam się znajduje, np.: pokój - miły, jasny, słoneczny, przytulny, zimny, ciemny, ponury, mały, prawdziwa klitka; tworzy klimat, wywołuje nastrój, miły dla oka; na biurku (jakim?) równo poukładane..., stolik stary, cenny, piękny; zegar - istne dzieło sztuki itp.
Kolory mogą harmonizować z ..., mogą być dobrane dobrze, źle, a jeden może być: dominujący, krzykliwy, wyblakły, pastelowy, stonowany, rdzawy, zgniłozielony, groszkowy, lazurowy, słomkowy, szmaragdowy, purpurowy, szafranowy, szafirowy, różowy, khaki, ochra, karminowy, błękitny, indygo, rudy, turkusowy, oliwkowy, żółty itp.

Opis krajobrazu

Opis krajobrazu zawiera w sobie element poetyckości. Opisujemy w nim jakąś okolicę, odtwarzamy pejzaż, zwracamy uwagę na nastrój panujący w opisywanym miejscu, jego urok. Gdy chcemy opisać krajobraz, najlepiej wyobrazić sobie, że stoimy przed jakimś pięknie namalowanym pejzażem i zastanawiamy się nad jego kolorami, jaka pora roku i dnia jest na nim. Czy na obrazie są góry, morze czy jezioro, jakie barwy ma niebo.
Przykład:
Zieleń, zieleń, coraz więcej zieleni i przestrzeni. Przetaczamy się ze wzgórza na wzgórze, z każdego widać niezmierzone obszary falującego terenu. Po bokach ciemnoczerwone miasteczka, powiązane szarymi sznurami dróg, przy szosie topole, wiązy, drzewa owocowe. W górze wysokie obłoki przewracane przez wiatr. Ogromna rzeźba ziemi, ogromny teatr nieba.
(Kazimierz Wierzyński, Przejazdem w Nancy)

Poetycki opis przyrody

Poetycki opis przyrody jest inny niż opisy stosowane w epice. Mistrzem poetyckich opisów przyrody był Adam Mickiewicz. Bogaty w opisy przyrody jest "Pan Tadeusz". Odnajdź następujące fragmenty tekstu:

 księga I: wers 186-198 (opis zachodzącego słońca),

 księga II: wers 27-38 (opis wschodu słońca),

 księga VI: wers 1-24 (opis świtu),

 księga X: wers 1-43 (opis przyrody przed burzą),

 księga X: wers 896-902 (opis poranka),

 księga XII: wers 843-855 (opis wieczoru).

Wiele osób czytając książki pomija opisy przyrody, bo wydają im się nudne. Zobacz, jak wiele się dzieje w sonecie Mickiewicza ze zbioru Sonety krymskie.

Góra Kikineis

Mirza
Spojrzyj w przepaść - niebiosa leżące na dole
to jest morze; - śród fali zda się, że ptak-góra,
piorunem zastrzelony, swe masztowe pióra
roztoczył kręgiem szerszym niż tęczy półkole

i wyspą śniegu nakrył błękitne wód pole.
Ta wyspa żeglująca w otchłani - to chmura!
Z jej piersi na pół świata spada noc ponura;
czy widzisz płomienistą wstążkę na jej czole?

To jest piorun! - Lecz stójmy, otchłanie pod nogą,
musim wąwóz przesadzić w całym konia pędzie;
ja skoczę, ty z gotowym biczem i ostrogą,

gdy zniknę z oczu, patrzaj w owe skał krawędzie:
jeśli tam pióro błyśnie, to mój kołpak będzie;
jeżeli nie, już ludziom nie jechać tą drogą.

Opis miejsca

Opis miejsca to tak naprawdę połączenie elementów różnych opisów: opisu przedmiotu, a niekiedy opisu krajobrazu. Opis miejsca to na przykład opis okolicy, w której mieszkasz, szkoły. Opis miejsca powinien być bardziej konkretny niż opis krajobrazu i bardziej szczegółowy niż opis przedmiotu.

Opis postaci

Opis postaci to wstęp do charakterystyki. Wybierzcie jakąś osobę, która was intryguje (przyjaciel, przyjaciółka, mama, tata, brat, siostra) i opiszcie ją. Opiszcie wygląd tej osoby: sylwetkę, kolor włosów i oczu, coś charakterystycznego w wyglądzie twarzy, sposób, w jaki się porusza. Zwróćcie uwagę na sposób mówienia, gestykulację i ubiór.
Przy opisie postaci zwracamy uwagę na: głowę - twarz, oczy, oprawa oczu, włosy, uczesanie, nos, usta, czoło; sylwetka, budowa ciała; sposób poruszania się, np.: chodzić szybko, powoli, lekko, z gracją, jakby płynęła, z wdziękiem, na palcach, jak baletnica, sztywno, kołysze się, stąpa jak słoń, jakby kij połknął itp.; sposób ubierania się, np.: modnie, z gustem, szykownie, z szykiem, elegancko, skromnie, gustownie, starannie, z dbałością, wygodnie, bez wdzięku, krzykliwie itp.
Ważna jest u człowieka wymowa wyrazów, np.: cedzi słowa, połyka końcówki wyrazów, jąka się, sepleni; mówi jasno, wyraźnie, płynnie, monotonnie, rozwlekle, zacinając się, półgłosem itp.
A jeśli na końcu napiszemy, jak się osoba zachowuje w jakiejś charakterystycznej sytuacji, to czytelnik ma wyobrażenie o człowieku przedstawionym. Przykład - fragment opisu Don Kichota: "wysokiej postawy, suchy na twarzy, członki ma długie, żylaste, cerę żółtą, nos orli nieco zakrzywiony, długie wąsy, czarne i obwisłe".

Opis sytuacji

Opis sytuacji to inaczej relacja z tego, co się wydarzyło, co zobaczyliście w szkole, na podwórku, na ulicy. Najlepiej wyobrazić sobie sytuację, kiedy jesteście świadkami jakiegoś wydarzenia, obserwatorami tego, co się stało w danym miejscu, a później tylko sporządźcie tę relację w formie opisu. Z pewnością obserwowaliście jakieś wydarzenie z boku nie biorąc w nim udziału.
Opis sytuacji to forma wypowiedzi łącząca sprawozdanie z opowiadaniem.

Opis obrazu, zdjęcia

Opis obrazu łączy w sobie zarówno opis przedmiotu, jak i opis sytuacji. Obraz, zdjęcie to przecież przedmioty, ale ważniejsze od opisania ich wielkości czy wyglądu ramy jest to, co one przedstawiają.
Zastanówcie się nad tym, co zwróciło od razu waszą uwagę, jaki nastrój wywołuje obraz, jakie dominują kolory, czy dany obraz oddziałuje na waszą wyobraźnię.

Opis przeżyć wewnętrznych

Opis przeżyć wewnętrznych to po prostu opis uczuć, doznań, emocji. Uczucia towarzyszą nam przez całe życie, niemal w każdej chwili, nie są stałe, są zmienne, często doznajemy mieszanych uczuć albo nawet sprzecznych. Kiedy odnosimy sukces, czujemy radość i satysfakcję, kiedy dotknie nas porażka, odczuwamy niezadowolenie, rozczarowanie.

Opisać przeżycia jest dosyć trudno, ale ta umiejętność nieraz jest bardzo potrzebna. Szczególnie wtedy, gdy chcemy zrozumieć i pomóc osobie bliskiej, przeżywającej coś głęboko, ale skrycie. Obserwujemy jej zachowanie, sposób mówienia, mimikę i często udaje się odgadnąć, opisać jej stan i ... pomóc. Pomagając posługujemy się słowem, zwrotem, który trafnie wyraża to, co czuje człowiek.
Podajemy przykłady nazw uczuć i ich określeń: nadzieja - słaba, niepłonna, zwodnicza, ułudna, wielka; beztroska, pogoda ducha; szczęście - niezmącone, niebiańskie, wielkie, nadzwyczajne; ból - przejmujący, nieznośny, ostry, głuchy; depresja, chandra, rozpacz; smutek - nieznośny, cichy; niechęć, antypatia , wrogość, odraza, litość, współczucie; tęsknota - bezdenna, bolesna, najskrytsza, nieokiełznana, nieukojona, straszliwa; nostalgia; rozczarowanie - bolesne, gorzkie, straszne; rozgoryczenie, apatia - beznadziejna, głęboka, zupełna; zobojętnienie, otępienie, bierność; strach - paniczny, blady, nieopisany, obezwładniający, potworny; lęk, przerażenie, niepokój, pesymizm; wstyd, zażenowanie; sympatia - jawna, niekłamana, nieukrywana, nieprzeparta; złość - mściwa, tajona, zapiekła, bezsilna, histeryczna; irytacja, wzburzenie, pasja, agresja, gniew, podziw, niechęć, duma, ulga, pogarda; miłość - dozgonna, niewysłowiona, gorąca, głęboka itp.
Przeżycia:
osłupieć ze zdziwienia, włos jeży się na głowie, oblewa zimny pot, mieć duszę na ramieniu, czuć pustkę w głowie, zaniemówić z wrażenia, serce łopotało jak ptak, serce chciało rozsadzić piersi, serce chciało wyskoczyć, poczuć ukłucie w sercu, kamień spadł z serca, serce się kraje, z piersi wyrywa się szloch, ręce zwilgotniały z przejęcia, wokół zawirowało, mieć sucho gardle, zabrakło słów, język stanął kołkiem, zaniemówić z wrażenia, obleciał blady strach, zwilgotniały oczy, ogarnęła czarna rozpacz, usychać z żalu, z tęsknoty, nogi jak z waty, świat zawirował itp.

CHARAKTERYSTYKA

Charakterystyka to opis wyglądu zewnętrznego postaci wraz z jej charakterystycznymi cechami osobowości, zainteresowaniami, naszym stosunkiem do niej. Kiedy będziecie pisać charakterystykę, pamiętajcie, żeby zwrócić uwagę na następujące elementy:

 wygląd zewnętrzny,

 usposobienie,

 charakter,

 intelekt i uzdolnienia,

 osobowość.
Wygląd zewnętrzny, czyli to, jak bohater wygląda.
Usposobienie, czyli to, jak bohater się zachowuje, jaki jest z natury. Usposobienie może być łagodne, pogodne, wesołe albo gwałtowne, kłótliwe. Usposobienie jest tym, co prezentujemy na zewnątrz, w stosunku do innych ludzi, a charakter to nasze wnętrze.
Charakter, czyli to, jakim się jest "w środku", inaczej - wszystkie wewnętrzne cechy bohatera.
Intelekt i uzdolnienia to umiejętności bohatera.
Osobowość to inaczej indywidualność człowieka, to, czym wyróżnia się z tłumu. O osobowości mówimy wtedy, kiedy opisujemy człowieka wyjątkowego, nietypowego, nieprzeciętnego, różniącego się od innych.

Charakterystyka jest połączeniem dwóch form wypowiedzi - opisu i opowiadania. Natomiast, gdy zastanawiamy się, czy dany bohater postąpił słusznie czy nie, czy miał rację, czy nie, to przypomina sąd nad postacią. Taki sposób rozumowania przywodzi na myśl rozprawkę.
Charakterystyka zawiera ocenę bohatera, są w niej elementy krytyki - musicie ocenić jego postępowanie w miarę obiektywnie, czyli zdystansować się w stosunku do opisywanej postaci.

Charakteryzować można osobę znaną, bohatera literackiego, grupę społeczną, środowisko. Charakterystyka może być statyczna, dynamiczna, całościowa lub częściowa oraz porównawcza.<
Do charakterystyki należy przygotować słownictwo, którego chcemy użyć przy określaniu wyglądu, intelektu , emocji, usposobienia, sposobu mówienia, zachowania się w różnych sytuacjach i postawy wobec świata. Trzeba przemyśleć argumenty wskazujące na przyczynę takiego a nie innego zachowania się bohatera.
Posługując się zebranym materiałem przystępujemy do pisania charakterystyki. Zwykle zaczynamy ją od opisu postaci, bowiem wygląd człowieka również go charakteryzuje.

Charakterystyka statyczna zawiera cechy stałe, wskazujące na niezmienny charakter (pozytywny lub negatywny). Charakteryzowana osoba jest jakby modelem określonego typu człowieka, jakiego chcielibyśmy mieć jako wzór do naśladowania lub potępienia. Może to być charakterystyka całościowa albo częściowa, która podkreśla tylko jakiś fragment osobowości, coś wyróżniającego postać spośród innych.

Charakterystyka całościowa zawiera jak największą ilość znaczących cech charakteru, umysłu, zachowań, dużo konkretów, a także autorską ocenę postaci. Ale nie może być rejestrem cech, tylko najistotniejszymi informacjami, charakteryzującymi człowieka. Przykładem może być Kubuś Puchatek.

Charakterystyka dynamiczna ujmuje cechy bohatera w rozwoju. Człowiek zmienia się w zależności od przeżyć, zdarzeń, albo w wyniku zdobywanych doświadczeń życiowych. Jacek Soplica jest taką postacią. Zmienił swoje życie - z zawadiaki stał się księdzem Robakiem.

Charakterystyka porównawcza jest trudniejsza. Trzeba zestawić dwie lub więcej postaci, pokazać podobieństwa i różnice. Przy tym trzeba zwrócić uwagę na postawę obu postaci wobec jakiegoś problemu. Tu można zastosować dwie drogi - najpierw kontrastowo scharakteryzować jedną osobę, potem drugą, a na końcu porównać, wyciągnąć wnioski. Albo dać charakterystykę równoległą, zwracać uwagę na wybrane cechy, odnoszące się do jakiegoś ważnego problemu. Różnica między postaciami sama się wyłoni, a końcowy wywód będzie podsumowaniem, wyciągnięciem wniosku. Cześnik i Rejent - bohaterowie "Zemsty" to dobry przykład.

Charakterystyka środowiska również wymaga zebrania materiału, który określi tylko tę grupę społeczną, stanowiącą kontrast z resztą społeczeństwa. Przykład: szlachta zaściankowa w "Panu Tadeuszu".

Słownictwo charakteryzujące człowieka:
szczęśliwy, szczodry, szlachetny, dzielny, dumny, dowcipny, dojrzały, dobry, dobroduszny, dokładny, czuły, delikatny chamski, chciwy, cyniczny chytry, waleczny utalentowany, ufny, ubogi, troskliwy, sentymentalny ,psotny, sumienny, rycerski, rzetelny, ambitny, atrakcyjny, bezduszny, chełpliwy, pojętny, słaby, rozmowny, rozrzutny, rozsądny, słaby, próżny, przedsiębiorczy arogant kłótnik, chytrus, chwat, pracuś, skąpiradło, sobek, wesołek, ważniak, włóczykij, samolub, odludek, śpioch, sknera, mięczak, naiwniak, flegmatyk, bystrzak, geniusz, elegant, chojrak, odważniak, przylepa, idealista, cwaniak, skarżypyta, uparciuch, wygodnicki, zapaleniec, poczciwiec, wiercipięta, gaduła, brzydal, piękniś, czaruś, psotnik, zuch społecznik, spryciarz, pyszałek, leń, rycerz itp.

SPRAWOZDANIE

Sprawozdanie to relacja z wydarzeń, dokładne i rzeczowe przedstawienie autentycznych zdarzeń, których autor był świadkiem. Zrób to w następujący sposób:

 określ czas, miejsce, okoliczności i cel wydarzeń,

 skoncentruj się na głównych wydarzeniach,

 krótko i obiektywnie oceń to, o czym pisałeś.

W sprawozdaniu opisujemy wydarzenia w ujęciu chronologicznym, czyli w takiej kolejności, w jakiej występowały, czyli w kolejności od pierwszego do ostatniego.
Można napisać sprawozdanie z wycieczki szkolnej, z zawodów, z dyskoteki szkolnej, z lektury, ze sztuki teatralnej, z dyskusji.

Oto przykład:

Dzień Matki w naszej klasie
(sprawozdanie z przygotowań i przebiegu uroczystości klasowej)

Najpierw na specjalnym zebraniu bardzo starannie zaplanowaliśmy spotkanie w klasie z naszymi mamami. Ustaliliśmy datę i program uroczystości.
Dzień Matki przypada 26 maja, ale ponieważ jest to dzień pracy naszych mam, ustaliliśmy, że uroczystość odbędzie się w najbliższym możliwym terminie... Zależy to od możliwości i wygody mam. Trzeba przeprowadzić wywiad w domu i sprecyzować termin spotkania.
Następnie zaproponowaliśmy program:
1. Wypisanie zaproszeń dla wszystkich mam.
2. Dokładne posprzątanie sali.
3. Przygotowanie programu artystycznego.
4. Zebranie kwiatów i ułożenie bukiecików dla każdej mamy.
5. Upieczenie ciasteczek (produkty do wypieków należy zebrać w tajemnicy przed mamami - to ma być niespodzianka).
6. Każdy ma przynieść szklankę i łyżeczkę, serwetki i talerzyki jednorazowe, a kto może to herbatę i cukier.
7. Gospodarz klasy przygotuje okolicznościowe przemówienie.
Po zaakceptowaniu programu podzieliliśmy się na grupy według chęci i możliwości wykonania wybranego zadania. Nie warto mówić, jak bardzo niepokoiliśmy się, czy wszystko się uda. Od zebrania do spotkania tylko o tym rozmawialiśmy. Ale umówionego dnia o godzinie 17 wszystko było przygotowane: klasa lśniła czystością, na stołach rozłożone były talerzyki z ciasteczkami, szklanki, łyżeczki, serwetki i malutkie bukieciki kwiatów wiosennych. Na stole nauczycielskim tak samo, bo wychowawczynię też potraktowaliśmy jak mamę.
Każdy uczeń zaprosił swoją mamę do zajęcia jego miejsca. Sami uczniowie usiedli na ławeczkach gimnastycznych, rozstawionych pod ścianami.
Gospodarz klasy w imieniu nas wszystkich złożył mamom najserdeczniejsze życzenia - przepraszał za nasze wybryki i obiecywał poprawę. Poparliśmy go gorącymi oklaskami. Następnie rozpoczął się krótki program artystyczny: wiersze o matce pięknie recytowane na tle cichej muzyki, fragment utworu "List do Matki" Juliusza Słowackiego, piosenka o matce zaśpiewana przez Stasia. Całość wypadła świetnie!
Mamy były bardzo wzruszone, niektóre nawet ukradkiem ocierały łzy. Nam też było bardzo miło. Naprawdę chcieliśmy, aby mamy były z nas dumne. Wyraziliśmy to osobiście, bo każdy z nas podszedł do swojej mamy i na ucho szeptał jej w największym sekrecie obietnice, przeprosiny, no i co tam kto miał na sumieniu...
Było to naprawdę wielkie przeżycie! Następnie odbył się skromny poczęstunek, a kilka wzruszonych mam głośno wyraziło nam uznanie za zorganizowanie tego spotkania. No a potem były rozmowy, rozmowy...

FELIETON

Felieton to listek, arkusik, odcinek powieściowy. Artykuł prasowy o charakterze popularnonaukowym, krytycznym, literackim, napisany żywo i dowcipnie.

Oto przykład:

Jak dziewczyny wychowują kolegów?
(felieton do gazetki ściennej)

W naszej szkole mamy kilku problemowych kolegów, którym pomoc jest bardzo potrzebna, bo grozi im powtarzanie klasy.
Przyznam się, że przeprowadziłem z każdym rozmowę i zapytałem, kogo chcieliby mieć do pomocy w nauce. I co powiecie? Każdy wymienił Idę. Dlaczego? Bo ona dużo umie, bo można z nią porozmawiać na różne tematy, bo jest ładna, miła i w ogóle laska z niej pierwsza klasa. Kilku z tych biedaków już nawet próbowało podejść ją, wziąć na litość, że to niby bez jej pomocy ani rusz. I co? Zdziwicie się! Ona zawsze się zgadza, ale stawia warunki: codzienna nauka w bibliotece szkolnej, żadnych pogaduszek, dopóki podopieczny nie poprawi stopni. Nie ma mowy o kinie, dyskotece czy spacerze, aż warunki umowy nie będą spełnione. Taka twarda! Niektórzy chłopcy są gotowi przyjąć takie warunki, bo choć czasem głośno mówią co innego, to właśnie dziewczyny z zasadami podobają im się najbardziej

STRESZCZENIE

Streszczenie to forma wypowiedzi, której celem jest przedstawienie treści utworu. Jest to przekształcenie tekstu, polegające na "zmniejszeniu" objętości utworu, ale przy zachowaniu najważniejszych elementów treści utworu. W przypadku utworów wielowątkowych (np. epopei lub powieści) streszczenie może dotyczyć losów tylko jednego wybranego bohatera.

Jest to bardzo przydatna forma wypowiedzi pisemnej. Posługujemy się nią przy zbieraniu materiału do większej pracy szkolnej, naukowej, dziennikarskiej itp. Przed pisaniem streszczenia musimy przeczytać uważnie utwór - książkę, artykuł, referat itp.; poznać zdarzenia fakty, dokumenty, które zamierzamy przedstawić. Następnie w formie planu czyli po kolei zapisujemy przebieg akcji, wiadomości o bohaterach, ich poglądy na różne sprawy. Zwracamy uwagę na styl i właściwości języka utworu.
Do większych prac zbieramy materiał z wielu źródeł i z każdego robimy notatki w formie streszczenia oraz przytaczamy zdania opinie wybitnych autorytetów wypowiadających się na dany temat.

Uwaga! Przy pisaniu streszczenia mamy zasadę, że ma być mało słów, ale dużo treści.
Pamiętamy, że to jest praca pomocnicza, więc, jeśli chcemy znać utwór należy go przeczytać w całości, bowiem żadne streszczenie nie zastąpi tekstu oryginalnego, nie odtworzy nastroju, stylu i języka utworu.

Pisząc:

 używaj krótkich zdań, zawierających najważniejsze informacje,

 nie przytaczaj dialogów,

 nie oceniaj.

Streszczenie nie powinno zawierać opisów, charakterystyki, dialogów czy cytatów. Nie wyrażamy w streszczeniu własnych sądów i opinii ani bohaterach, ani o utworze.

RECENZJA

Recenzja to typ sprawozdania, w którym omawiacie konkretny utwór literacki, muzyczny, filmowy, plastyczny, teatralny, audycję radiową, koncert, wystawę. Jest to forma zbliżona do sprawozdania, zawiera jednak elementy subiektywne: oceny, sądy, porównania.
Recenzję można nazwać wypowiedzią sprawozdawczo-oceniającą. Sztukę jej pisania powinni opanować wszyscy, którzy chcą być w przyszłości dziennikarzami, krytykami filmowymi lub teatralnymi. Jest to takie omówienie filmu czy sztuki, w którym do wiadomości o samym dziele dodaje się swoją ocenę.

Recenzja zawiera dwa elementy:

 sprawozdawczy, w którym podaje się informacje o autorze, reżyserze, aktorach, przedstawia się treść utworu, można również zasygnalizować główne problemy utworu,

 oceniający, przedstawiacie zalety lub wady utworu, oceniacie jego kompozycję, język, styl albo grę aktorska, scenografię, nastrój przedstawienia. W tej części recenzji możecie przedstawić swoje poglądy.

<PPISZĄC:

 nie zapomnij podać najistotniejszych faktów dotyczących wydarzenia, które recenzujesz,

 nie bój się wyrazić własnego zdania, ale pamiętaj, że zawsze należy je poprzeć je argumentami.

A oto przykład:

Czy znasz "Trylogię" Sienkiewicza?
(recenzja książki)

Nawet najlepszy film nie odda uroku żywego słowa. Tylko czytając, czujesz, że jesteś jednym z uczestników tej fantastycznej przygody. Razem z bohaterami przeżywasz smutki i radości, bierzesz udział w ich życiu, razem tworzycie historię. Twoja wyobraźnia pracuje, widzisz wszystko, to co oni widzą: zielony step ciągnący się do horyzontu, trawy tak wysokie, że jak zeskoczysz z konia, to z daleka nikt Cię nie zobaczy. A ludzie...! Charaktery...! Ich język...! Czytając warto wsłuchać się w ten gwar ludzkich głosów, szczęk broni, szum wiatru, szelest traw i śpiew słowików, co to Rzędzianowi spać nie dały. Czytasz i bawisz się świetnie!

ROZPRAWKA

Rozprawka to nadojrzalsza forma wypowiedzi będąca udowodnieniem jakiegoś zagadnienia, problemu, twierdzenia. Uczono was, że opowiadanie składa się z trzech części: wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Podobnie jest z rozprawką, przy czym w przypadku rozprawki wstęp to teza (lub hipoteza), rozwinięcie to argumenty, zaś zakończenie to potwierdzenie tezy, inaczej podsumowanie. Nagromadziło się dużo niezrozumiałych słów...

Teza to takie stwierdzenie, w którym stawiamy sprawę w oczywisty sposób: Tak, warto mieć przyjaciela... albo: Nie, nie warto.
Do tezy dobieramy argumenty, czyli zdania, poglądy, które pasują do tej tezy. Warto mieć przyjaciela, ponieważ ... miło spędzamy z nim czas, można z nim rozmawiać o wszystkim, itp. Nie warto mieć przyjaciela, bo ... to zabiera sporo czasu.
Nie zawsze w rozprawce przyjmujemy tezę, czasami musimy posłużyć się hipotezą. Teza to założenie wstępne, którego jesteś pewny, a hipoteza to tylko przypuszczenie, co do którego nie mamy pewności, która wymaga sprawdzenia, przeprowadzenia dowodu. Tym dowdem będzie rozprawka.
W zakończeniu krótko, dosłownie jednym zdaniem lub dwoma zdaniami podsumujcie argumenty, na przykład: Jak wcześniej stwierdziłem..., Jak już wcześniej napisałem... .

Pisząc:

 pamiętaj o jasnym, precyzyjnym ustaleniu swojego poglądu na opisywaną sprawę,

 argumentuj rzeczowo,

 możesz odwoływać się do znanych autorytetów, powszechnych sądów,

 podsumuj rozważania.

Oto przykład:

Polska epopeja

Każdy naród jest dumny z posiadania wielkiego dzieła i ma sposób, aby to okazać. Interesujące są coroczne spotkania w Madrycie wielbicieli "Don Kichota". Ludzie stoją w kolejce, aby przeczytać 10 linijek utworu. Uznają, że to honor brać udział w tym czytaniu. To piękne!
My Polacy również mamy wielkie dzieło, które śmiało można porównywać z epopeją Homera. To "Pan Tadeusz". Tu, podobnie jak w dziele greckim, znajdziemy wspaniałe opisy i porównania homeryckie. Zastanawiające jest także podobieństwo głównych bohaterów obu tych utworów, których szczególne podobieństwo polega na tym, że obaj powracają do ojczyzny jako osoby nieznane. Podają się za kogoś innego: Odyseusz przybywa jako nędzarz, a Jacek Soplica ukrywa się w habicie księdza Robaka. A wszystko po to, aby "z domu wymieść śmieci". Podobieństwo "Pana Tadeusza" i "Odysei" widoczne jest także na przykładzie synów głównych bohaterów obu epopei - choć nie pamiętają oni ojców, obaj pomagają im w ich działaniach: Telemach pomaga ojcu oczyścić dom z zalotników, a Tadeusz oprócz udziału w walce zbrojnej odznacza się uwalniając chłopów z pańszczyzny.
"Pan Tadeusz" jest epopeją narodową i można znaleźć w tym utworze wiele cech charakterystycznych dla tego gatunku. Dzieło to opowiada o przełomowym momencie w dziejach narodu polskiego, o zrywie narodowym dążącym do wyzwolenia ojczyzny i uwłaszczenia chłopów. Jest jak stara fotografia rodzinna, w którą wpatrujemy się odnajdując na niej podobieństwo do naszych przodków. Z „Pana Tadeusza” czerpiemy wiadomości o naturze Polaków i o ziemi, którą zamieszkujemy. Wystarczy otworzyć książkę i na chybił trafił wybrać kilka wersów - zaraz poczujemy się u siebie, wśród pól i lasów, pod kopułą przychylnego nieba. Każda cząstka przyrody, opisana w księdze, to ta sama, którą onegdaj, wczoraj, czy dziś zwróciła naszą uwagę. Patrzymy... i chciałoby się wyrazić to, co czujemy, ale choć oczy widzą, brakuje słów, aby opisać to piękno! A w książce słowa te są: proste, piękne, zabarwione uczuciem.
W harmonii z przyrodą żyją zwykli ludzie, pełni wad i śmiesznostek, ale każdego wyróżnia jakaś szczególna cecha, dzięki której jest to osoba niepowtarzalna. Więzi rodzinne i sąsiedzkie układają się różnie, często konfliktowo, bo różne są temperamenty mieszkańców i czasem zapalczywość przeszkadza w porozumieniu. Widać to na spotkaniach towarzyskich, biesiadach i naradach wojennych.
Gdyby tak podzielić tekst "Pana Tadeusza" na role, to każda osoba wcieliłaby się w jednego bohatera i mamy teatr! Samo czytanie utworu byłoby już świetną zabawą! A efekt? Boki zrywać! Bo każda osoba odgrywająca rolę swego bohatera musiałaby wczuć się w tę postać, udawać jej głos, być nią! Zdania musiałyby być tak wypowiedziane, aby pokazały temperament, emocje i poziom intelektualny każdej postaci.
Ciekawe, czy znajdzie się podobieństwo pomiędzy mickiewiczowskimi bohaterami, a dzisiejszymi mówcami? Można to sprawdzić! Wart też zastanowić się, czy naprawdę kulturalnemu człowiekowi wystarczy znajomość tylko języka potocznego, z ulicy? "Pan Tadeusz" to podręcznik - wystarczy czytać i słuchać, a zachwyt i wzruszenie gwarantowane!
Czemu by nie zorganizować konkursu głośnego czytania naszej epopei narodowej? Głosy czytających wydobyłyby piękno wiersza. Treść zawarta w słowach zlewa się w jedno z melodią - staje się pieśnią! A sam Mickiewicz pisał:
"Płomień przegryzie malowane dzieje,
Skarby uniosą mieczowi złodzieje
- pieśń ujdzie cało"
I trwa!

PRZEPIS

Przepis to wskazówka, jak należy postępować, aby osiągnąć zamierzony efekt. Jak postępować z produktami, aby przygotować potrawy, z lekarstwami, aby pomóc chorym, z danymi osobowymi, aby uzyskać paszport, a także jak przygotować maseczkę kosmetyczną, aby cieszyć się lepszym wyglądem.

A oto przykład:

Duszone jabłka
(przepis kucharski)

Weź dwa jabłka, umyj dokładnie, obierz ze skórki i usuń środek. Następnie jabłka pokrój na kawałeczki, wrzuć do garnka, dodaj cztery łyżki wody i szczyptę majeranku. Wszystkie składniki należy dusić na średnim ogniu tak długo, aby woda odparowała, a jabłka utworzyły gęstą masę. Jabłka podawaj gorące, jako dodatek do mięsa.
Możesz jeść każdego dnia, zawsze dobrze smakuje!

ZAPROSZENIE

Zaproszenie to wiadomość, jaką wysyłamy do osób, które chcemy zaprosić, do uczestniczenia w zorganizowanej przez nas uroczystości. W zaproszeniu podajemy, kto kogo zaprasza, z jakiej okazji, wpisujemy datę i miejsce spotkania (czasem z mapką dojazdu).
Często na dole zaproszenia umieszczana jest prośba o potwierdzenie obecności, czasami wyrażona międzynarodowym skrótem R.S.V.P. (oznacza to: proszę o odpowiedź) i numer telefonu organizatora spotkania. Zaproszenie nie zawiera podpisów ani daty wysłania. Jego forma graficzna zależy od pomysłowości i inwencji twórczej autora.

ESEJ

Esej to szkic filozoficzny, naukowy, publicystyczny; rodzaj krótkiej rozprawy ujmującej temat lub problem w sposób subiektywny z dbałością o artystyczną formę przekazu.

Oto przykład:

Czy możemy coś zrobić?

Jesteśmy jeszcze dziećmi, no... nastolatkami. Nie jest nam łatwo. Ciągle od nas ktoś czegoś chce. Ciągle nam mówią, że trzeba się uczyć, słuchać starszych i być koleżeńskimi. Każą się nam uczyć, to się "uczymy" (bywa tak, że tylko formalnie przebywamy w szkole). Z tą nauką jest więc różnie. No bo jak tu się uczyć, jeśli w tym samym czasie chce się słuchać muzyki, grać na komputerze, spotykać się z innymi? A tu nauczyciel "pędzi" z materiałem, nie ma czasu ani chęci, aby dokładnie tłumaczyć, wyjaśniać trudny problem. Powstają zaległości i... leci.
Mówią nam: "Trzeba słuchać starszych". To znaczy kogo? Tych, co myślą jedno, a mówią drugie, co kręcą, mącą, oszukują, prawie codziennie piją, co sami nikogo nie szanują, tylko może tych, co mają dużo pieniędzy, nieważne skąd. Na palcach jednej ręki można policzyć takich starszych, którzy zasługują na szacunek.
Mówią nam też, że trzeba być koleżeńskim. Chętnie! Ale jak rozpoznać, kto będzie dobrym kolegą, kto cię nie wykpi, nie poniży? Nie chcesz przystać do grupy, ale tam są silni, bezwzględni; wszyscy się ich boją. Dziewczęta ich podziwiają. Chwalą wszystko, co te osiłki robią, często im pomagają. Trudno się dziwić, że chamstwo kwitnie na ulicy, w autobusach pełno arogancji i agresji. Kto jest temu winien? A przecież chcemy umieć, ile się tylko da, chcemy być mądrzy, silni, szanowani przez kolegów, przez nauczycieli, na ulicy też. Czy możemy coś z tym zrobić?

ULOTKA

Ulotka to druk małej objętości. Zwykle ulotka ma charakter informacji o działalności instytucji, firmy albo organizacji politycznej (wtedy ma cel propagandowy). Często ulotki to programy teatralne, katalogi i prospekty handlowe.

REPORTAŻ

Reportaż to gatunek prozy publicystycznej opisujący ludzi i zdarzenia znane autorowi z bezpośredniej obserwacji. To jedna z definicji. Jeden z najwybitniejszych polskich reportażystów Ryszard Kapuściński przywołał następującą definicję reportażu - "to rodzaj pisarski, który stara się przekazać prawdziwą i szczegółową relację o wydarzeniach bezpośrednio widzianych lub sprawach dokładnie udokumentowanych".
Najkrócej o reportażu można powiedzieć "relacja z faktów". Reporter staje się badaczem sprawy, rodzajem detektywa, który dociera do istoty rzeczy i dzieli się jej obrazem z szerokim gronem czytelników. Posługuje się w tym celu gatunkiem „otwartym": reportaż można pisać w pierwszej osobie, można się posłużyć wyłącznie postaciami bohaterów i ich wypowiedziami. Można w tekście użyć wspomnienia, fragmentu rozmowy, portretu, opisu miejsca, ale też fragmentu druków urzędowych, przemówień, toastów itp. - wszystko w celu przekonującego relacjonowania faktów.

Oto przykład:

Czary? Bzdura, a może nie?

Nie uwierzycie! W tym semestrze coś dziwnego zdarzyło się w naszej paczce! Do niedawna najważniejsze dla nas były imprezy, fajna zabawa, piwo, papierosy i ogólne wyluzowanie. Gdziekolwiek - byle całą paczką i byle było odlotowo. A czy było? No cóż... bywało różnie. Aż pewnego razu wychowawczyni powiedziała nam, że do naszej klasy od dziś należy osoba, która nie będzie uczęszczać na lekcje jak inni uczniowie, bo jest poważnie chora (wychowawczyni wspominała coś o jakiejś formie raka) i z trudem chodzi o kulach. Ta nowa osoba będzie uczyła się w domu. Choroba i długi pobyt w szpitalu oddalił od niej wszystkie "koleżanki" z jej rocznika. Ma tylko rodziców i kota. Wychowawczyni zaznaczyła, że dobrze by było, żeby nasza klasa wymyśliła sposób, żeby pomóc tej osobie, żeby ułatwić jej naukę i kontakty z rówieśnikami, żeby trochę rozweselić. Poprosiła, żebyśmy o tym pomyśleli.
Co my na to? Milczeliśmy. Nikt nie miał dobrego pomysłu - z taką sytuacją jeszcze nigdy nie mieliśmy do czynienia. Wreszcie Lilka zaproponowała, że może pójdziemy grupą odwiedzić chorą i sami, na miejscu, zobaczymy, co i jak, w czym można tu pomóc. Poszliśmy - jedni z ciekawości, inni zrobili po prostu jak wszyscy.
Przyjęła nas drobniutka dziewczyna. Olbrzymi kocur siedział u niej na kolanach. Chora z miłym uśmiechem przedstawiła się, a później powtarzała za nami nasze imiona, chyba aby lepiej je zapamiętać. To była pierwsza wizyta, ale nie ostatnia. Szybko poznaliśmy się dobrze. Nie wiem dlaczego, ale u tej nowej koleżanki nikt z nas nie szpanował, nikt nikogo nie grał. Ania przyznała się, że ma duże zaległości w nauce. O nic nas nie prosiła, sami zdecydowaliśmy się jej pomóc. Dziwne... nikt się nie wyłamywał! Każdy starał się być jak najlepiej przygotowany do spotkań z nową koleżanką. Nasze rozmowy w szkole coraz częściej dotyczyły lekcji albo sposobu rozwiązania trudnego zadania...
Poznaliśmy lekarza chorej Ani. Pochwalił nas i powiedział, że jest nadzieja na wyzdrowienie naszej znajomej, bo od pewnego czasu ma ona dobry humor i jest pełna optymizmu. Jeśli taki stan się utrzyma, to wszystko dobrze się skończy. Choć to potrwa... Nie wiem, co mam myśleć, ale chyba zaczęło się w nas coś zmieniać. No bo jak wytłumaczyć to, że zaczęliśmy jej pomagać, że w wolnym czasie chętnie spotykamy się w jej domu i prowadzimy długie rozmowy, że ośmieliliśmy się mówić o swoich marzeniach, planach. Nasza chora koleżanka pomagała nam dowiedzieć się, co w nas głęboko tkwi: jeden pisze wiersze, drugi bawi się w astronoma, trzeciego interesuje zoologia, a jeszcze inny jest prawdziwą "złotą rączką"! Tego o sobie nie wiedzieliśmy. Teraz wiemy i jest nam z tym dobrze! Czy to nie czary?

PRZEMÓWIENIE

Przemówienie to proste, dobitne wyrażenie treści w celu przekonania słuchaczy do swoich racji. Zwykle temat jest ważny dla danej grupy ludzi. Autor stawia problemy, wyjaśnia je słuchaczom posługując się logicznymi argumentami.

Oto przykład:

Przemówienie z okazji Dnia Nauczyciela

W imieniu wszystkich uczniów naszej szkoły mam zaszczyt złożyć Wam, kochani nauczyciele, najserdeczniejsze życzenia z okazji Dnia Nauczyciela.
Dzień ten jest szczególnie ważny dla nas wszystkich, gdyż przypomina wielką dumę Polaków: powołaną przez Sejm, 14 października 1773 roku, Komisję Edukacji Narodów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to pierwszy urząd wychowania w Polsce. Komisja ułożyła bardzo dobry, nowatorski program edukacji, jedyny w tamtych czasach w Europie. Szanowni Nauczyciele - wychowawcy, jesteście spadkobiercami idei KEN! Twórcy Komisji Edukacji zwrócili szczególną uwagę na rolę nauczycieli, którzy tworząc w szkole odpowiednią atmosferę wychowują ludzi "prawdziwie szlachetnych, zdolnych do niepłatnej miłości ojczyzny", jak to określił Staszic.
To Wy staracie się, pomimo wielu różnych trudności, wychować nas i uczyć. Uczycie, jak rozwiązywać nasze małe i duże problemy, jak należy zachowywać się w różnych sytuacjach życiowych, jak trzeba odnosić się do innych ludzi.
Dorośli zawsze podkreślają, że my, młodzież, jesteśmy przyszłością narodu. Mają rację - mamy siłę i ochotę, aby zmierzyć się z trudnościami. Chcemy pójść w ślady najszlachetniejszych i najmądrzejszych Polaków, więc potrzebne są nam ćwiczenia woli, nawyki ciągłego uczenia się, pomagania innym. Nie mamy doświadczenia, ale wierzymy, że z Waszą pomocą, Nauczyciele i Wychowawcy, możemy góry przenosić. Wierzymy, że Wasz wysiłek uczyni z nas ludzi szlachetnych i mądrych. Wspólnie postaramy się stworzyć coś dobrego dla Polski. Dzięki Wam, Kochani nasi Nauczyciele, poniesiemy idee KEN w następne pokolenia.
Dziękujemy za Wasz wysiłek i okazaną serdeczność!

PROTOKÓŁ

To w miarę dokładny zapis przemówień, wniosków i uchwał z zebrania komisji, koła itp.

Protokół z zebrania Koła LOP w dniu 15 marca 2003 r.

Obecnych - 20 osób (lista obecności dołączona do protokołu)
Prowadzący zebranie, Emil Rykowski, przedstawił porządek zebrania:
1. Odczytanie wniosków z poprzedniego zebrania
2. Sprawozdanie z wykonanych zadań
3. Dyskusja nad realizacją zadań - ocena wykonanych prac
4. Projekt prac wiosennych w otoczeniu szkoły
5. Przydział zadań
6. Wnioski
Wnioski z poprzedniego zebrania odczytała wiceprzewodnicząca Koła, Katarzyna Lipowska, a każda osoba odpowiedzialna za wykonanie podjętego wtedy zadania zdała sprawozdanie. Z wysłuchanych wypowiedzi wynika, że wszystkie zimowe prace zostały wykonane przez członków koła:
1. W obu ptasich karmnikach na przyszkolnym skwerku stale był pokarm.
2. Każdy członek LOP-u sam wywieszał słoninkę dla sikorek.
3. Raz w tygodniu zanosiliśmy wiewiórkom do parku zebrane jesienią żołędzie, czasem słoneczniki lub kolby kukurydzy przynoszone przez uczniów z domu.
W tym miejscu zebrania nowy kolega w naszym gronie zapytał, dlaczego nie dajemy wiewiórkom choć trochę orzechów - wiadomo przecież, że to ich ulubiony przysmak. Emil wyjaśnił mu, że nie mamy pieniędzy i staramy się pomagać ptakom i zwierzętom w ten sposób. Dokarmiamy ich tym, co jesteśmy w stanie zebrać własnymi rękami. Nowemu koledze bardzo się ten pomysł spodobał i zauważył, że taką wycieczkę do lasu można powtórzyć jesienią jeszcze raz. Wszyscy zgodzili się, że trzeba będzie o tym pomyśleć na początku roku szkolnego.
W następnym punkcie programu przewodniczący Koła LOP-u - Tomek Kwiatkowski poprosił zebranych o zgłaszanie propozycji prac wiosennych. Ustalono, że na wiosnę trzeba:
1. Uporządkować teren wokół szkoły (pozamiatać, zagrabić trawniki).
2. Wyplewić zielsko pod murkiem ogrodzenia i pod ścianami budynku szkoły.
3. Przesadzić niektóre kwiaty doniczkowe w klasach.
4. Dokładnie posprzątać w klasach szkolnych.
Filip zwrócił uwagę na wydeptany narożnik trawnika przed szkołą - zaproponował, aby przekopać ten kawałek i posiać nową trawę. Michał miał inny pomysł - ogrodzić płotkiem cały trawnik. Ogrodzenie chłopcy mogliby wykonać na zajęciach technicznych. Jacek zgłosił jeszcze inną propozycję: zostawić ten kawałek zadeptany, wyłożyć go cegłą albo kamieniem i zrobić tam coś w rodzaju chodnika. O potrzebne materiały można zapytać na budowie przy sąsiedniej ulicy, gdzie rozbierają stary budynek.
Tola poprosiła, żeby zapisywali się chętni do poszczególnych zadań - ona podjęła się zrobienia takiej listy. Halinka obiecała przywieść z działki ziemię do kwiatków, pod warunkiem że chłopcy pomogą jej przynieść ją do szkoły, na co nasi rycerscy koledzy zgodzili się bez wahania. Na koniec przewodniczący stwierdził, że wszystkie propozycje trzeba omówić z nauczycielem, który jest opiekunem Koła. On na pewno pomoże im to wszystko zorganizować. Wybrano reprezentację LOP-u w składzie: przewodniczący, Halinka, Asia i Piotr, która pójdzie do nauczyciela i zorganizuje pracę.

---