PRAWA ZASTAWNICZE

Prawa zastawnicze - to prawa spośród praw rzeczowych ograniczonych, które służą zabezpieczeniu wierzytelności. Akcesoryjność praw zastawniczych oznacza, że

• Prawo zastawnicze powstaje dopiero wtedy gdy istnieje wierzytelność, którą ma zabezpieczyć.

• Przeniesienie prawa zastawniczego jest możliwe tylko wraz z przeniesieniem wierzytelności, którą to prawo zabezpiecza.

• Wygaśnięcie wierzytelności będzie pociągało za sobą również wygaśnięcie prawa zastawniczego.

Prawa zastawnicze to:

• Hipoteka

• Zastaw

• Zastaw rejestrowy

ZASTAW (art. 306 i następne K.C.)

Przedmiotem zastawu mogą być:

• Rzeczy ruchome (nie wchodzi w rachubę założenie zastawu na nieruchomościach).

• Prawa zbywalne→ prawa te mogą być przedmiotem obrotu, mogą być przeniesione na inną osobę. Prawami zbywanymi wielokrotnie są prawa akcjonariusze, wierzytelności.

Z art.329 i następnych K.C.→ wynika, iż ustanowienie zastawu na prawach będzie dokonywane w sposób przeniesienia prawa czyli oznacza cesję.

Z art.329 K.C.→ wynika, że umowa o zastaw na prawach winna być utworzona na piśmie z datą pewną, uchybienie wymaganiom co do formy będzie oznaczało nieważność umowy.

Według art.306 K.C.→ zastaw polega na tym, że wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy obciążonej zastawem:

• Bez względu na to czyją ta rzecz stała się własnością, więc będzie mógł to czynić wobec każdoczesnego właściciela tej rzeczy, a więc wobec tego, który jest aktualnym właścicielem rzeczy.

• Z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy.

Według art. 311 K.C.→ rzecz obciążona zastawem może być przedmiotem obrotu, można nią dowolnie rozporządzać.

Jak powstaje zastaw?

• W drodze umowy

• Z mocy samego prawa

AD. 1. W drodze umowy.

Jest to umowa zawierana przez właściciela rzeczy (zastawcę) z wierzycielem (zastawnikiem), który miałby korzystać z zabezpieczenia w postaci zastawu. Jest to umowa realna, a więc oznacza konieczność wydania rzeczy przez zastawce zastawnikowi lub osobie trzeciej, takiej która będzie wyznaczona (uzgodniona) przez zastawcę lub zastawnika. Rzecz musi zostać wydana przez zastawcę!!!

Zaspokojenie zastawnika zgodnie z art.312 K.C. może nastąpić tylko w trybie postępowania egzekucyjnego. Oznacza to, że wierzyciel musi zastosować się do reguł, które stanowi postępowanie egzekucyjne. Zastawnik nie staje się właścicielem rzeczy w wyniku samego zastawu!!!

ZASTAW REJESTROWY (ustawa z 6 grudnia 1996r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów).

Jak powstaje zastaw rejestrowy (różnice z zastawem)?

1. Ustanowienie zastawu rejestrowego będzie wymagało nie tylko zawarcia umowy między zastawcą a zastawnikiem ale również będzie wymagało wpisu do rejestru zastawów prowadzonego przez sądy rejonowe miast wojewódzkich. Rzecz obciążona zastawem rejestrowym pozostawać będzie w rękach właściciela czyli zastawcy.

2. W umowie o zastaw rejestrowy dopuszczalne jest zastrzeżenie innego sposobu zaspokojenia zastawnika niż tylko w trybie postępowania egzekucyjnego.

HIPOTEKA (art. 65 i następne ustawy z 6 lipca 1982r. o hipotece i księgach wieczystych).

Przedmiotem zastawu hipotecznego mogą być:

1. Nieruchomości (nie mogą to być rzeczy ruchome).

2. Udziały we współwłasnościach (w częściach ułamkowych). Każdy z współwłaścicieli w częściach ułamkowych może zastawić swój udział we własności nieruchomości.

3. Nieruchomości użytkowane wieczyście.

4. Spółdzielcze, własnościowe prawo do lokalu.

5. Wierzytelności zabezpieczone hipoteką (tzw. hipoteka na hipotece).

Według art.65 ust. 1 ustawy o hipotece i księgach wieczystych→ hipoteka polega na tym, że wierzyciel hipoteczny będzie mógł dochodzić zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką:

• bez względu na to czyją ona stała się własnością

• z pierwszeństwem nad wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości

Jak powstaje hipoteka?

1. W drodze umowy (hipoteka umowna)

2. W skutek żądania wierzyciela (hipoteka przymusowa, sądowa)

AD. 1. Hipoteka umowna.

Powstaje w wyniku:

1. Umowy zawartej przez właściciela nieruchomości z wierzycielem. Oświadczenie dłużnika musi być złożone w formie aktu notarialnego. Oświadczenie wierzyciela może być złożone w każdej formie.

2. Konieczny jest wpis do księgi wieczystej, który ma charakter konstytutywny. Bez tego wpisu nie ma hipoteki!!!

AD.2. Hipoteka sądowa.

Hipoteka sądowa wymaga żądania wierzyciela o ustanowienie hipoteki na wierzytelności jego dłużnika. Żądanie może złożyć tylko wierzyciel, który ma tytuł wykonawczy czyli tytuł egzekucyjny zaopatrzony klauzule wykonalności (art. 776 K.P.C.). W art. 777 K.P.C.→ wyliczono szereg tytułów egzekucyjnych, np. prawomocne orzeczenie sądu.

Sposób zaspokojenia wierzyciela hipotecznego następuje w trybie postępowania egzekucyjnego.

Księgi wieczyste są prowadzonymi dla nieruchomości. Reguluje je ustawa z 6 lipca 1982r. o hipotece i księgach wieczystych. Księgi wieczyste prowadzone są przez sądy rejonowe, które mają wydzielone oddziały tzw. wydziały ksiąg wieczystych. Księgi wieczyste są jawnymi i prowadzone się w 2 postaciach:

• Postaci ksiąg→ postać materialna.

• Postaci elektronicznej→ tzw. zdematerializowanie księgi wieczystej.

Ustrój ksiąg wieczystych (4 działy):

• Opis nieruchomości

• Przedstawienie właściciela bądź właścicieli danej nieruchomości

• Zawiera obciążenia nieruchomości (prawa rzeczowe ograniczone), jednak nie zawiera obciążenia jakim jest hipoteka

• Poświęcony wpisom dotyczącym hipoteki

Księgi wieczyste służą również rękojmi wiary publicznej→ co oznacza, że nabywca nieruchomości w drodze czynności prawnej może działać w zaufaniu co do wpisów wynikających z księgi wieczystej. Nabycie nieruchomości powinno zostać odnotowane w dziale 2 księgi wieczystej. Wpis do księgi wieczystej nie ma jednak charakteru konstytutywnego (nie jest obowiązkowy).

Sytuacja:

Sam wpis nie nadaje tytułu własności nieruchomości. Taki tytuł nadaje tylko czynność prawna jaką jest umowa w tym wypadku np. kupna - sprzedaży. W dziale 2 nie będzie wskazany nowy właściciel nieruchomości jeżeli niedbały nabywca o to nie zadbał. W takiej sytuacji osoba bliżej oznaczona w dziale 2 jako właściciel może rozporządzić tą nieruchomością w stosunku do drugiej osoby, która pozostawać będzie w dobrej wierze co oznaczać będzie, że nie wie kto jest prawdziwym właścicielem. Po zakupie tej nieruchomości stanie się właścicielem gdyż korzysta z rękojmi wiary publicznej księgi wieczystej.

KSIĘGA III - ZOBOWIĄZANIA

Źródłem zobowiązań jest najczęściej czynność prawna ale po drugie niejednokrotnie źródłem zobowiązania będzie czyn zabroniony, który łączy obowiązek naprawienia szkody (art.415 i następne K.C.), zobowiązania wynikają również z bezpodstawnego zobowiązania (art.405 i następne K.C.).

Przedmiotem zobowiązań jest świadczenie. Wierzyciel może żądać zobowiązania a dłużnik musi je spełnić. Świadczenie zawsze będzie polegało na określonym zachowaniu dłużnika. Zachowanie dłużnika będzie niejednokrotnie polegało również na posłużeniu się określonym obiektem. Dłużnik ponosi odpowiedzialność za spełnienie świadczenia - jest to odpowiedzialność osobista, czyli odpowiedzialność całym swoim mieniem. Wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z całego majątku dłużnika.

Odpowiedzialnością rzeczową ponosi np. właściciel nieruchomości obciążonej hipoteką. Odpowiedzialność rzeczowa będzie więc utożsamiana z odpowiedzialnością ograniczoną.

Istnieją 2 zasadnicze rodzaje świadczeń:

1. Pieniężne.

2. Niepieniężne.

Świadczenia pieniężne.

Świadczenie pieniężne wchodzi w rachubę w znakomitej większości umów. Polega ono na zapłacie→ co oznacza konieczność posłużenia się pieniędzmi.

Pieniądz w istocie swej pochodzi od państwa, które emituje pieniądze (mogą być to również związki państw jak np. Unia Europejska).

Pieniądz może występować w postaci:

1. Znaków pieniężnych (banknoty, monety, tzw. gotówka)

2. Postaci zdematerializowanej czyli zapisu na rachunku bankowym czyi tzw. pieniądz bankowy.

Zapłata może być dokonana za pomocą znaków pieniężnych bądź pieniądza bankowego - taka zapłata polegać będzie na obciążeniu rachunku dłużnika i uznaniu rachunku wierzyciela. Uznanie tych wpisów również będzie oznaczało zapłatę.

Od pieniędzy należy odróżnić inne środki zapłaty czyli:

• Czek

• Weksle

• Karty płatnicze (w tym kart kredytowe)

Zapłata np. za pomocą czeku nie oznacza tego, iż dokonujący zapłaty jest zwolniony z obowiązku wobec wierzyciela z chwilą wystawienia czeku. Zapłata nastąpi dopiero z chwilą realizacji czeku przez wierzyciela czyli z chwilą gdy na rachunku wierzyciela odnotowany zostanie wpływ pieniędzy lub zostanie wypłacona gotówka.

Ustalenie wysokości zapłaty:

Należy rozróżnić różne wartości pieniądza:

• Wartość nominalną→ jest ustalaną przez emitenta czyli państwo.

• Wartość rynkową→ miałaby zależeć od siły nabywczej pieniądza, która ulega zmianie najczęściej w postaci inflacji lub deflacji.

Art.358¹§1 K.C.→ stanowi o tym, że spełnienie świadczenia pieniężnego (zapłata) winna być spełnione w wysokości sumy nominalnej pieniądza, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Odstępstwem od nominalizacji jest waloryzacja. waloryzacja może być:

• Umowną - to zastrzeżenie w umowie zawartej przez strony, że zapłata nastąpi nie w wysokości sumy nominalnej, ale według innego miernika wartości niż pieniądz (art.358¹§2 K.C.). Co oznacza zastrzeżenie przez strony klauzul waloryzacyjnych:

• Towarowa - oznacza, że wysokość zapłaty zostanie ustaloną za pomocą ceny określonego towaru (strony same uzgadniają rodzaj towaru). Należy być bardzo precyzyjnym w ustalaniu klauzuli towarowej.

• Indeksowa - wskazuje ona na określone kategorie ekonomiczne, np. na indeks główny WIG lub średnie wynagrodzenie za pracę.

• Walutowa (kursowa) - prowadzi do ustalenia zapłaty za pomocą określonej wartości (kursu) waluty obcej. Art. 358¹§2 K.C. wyklucza jednak taką możliwość.

• Sądową - według art.358¹§3 K.C.→ aby ustalić waloryzację sąd musi:

1. Ustalić, że nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza po zaciągnięciu zobowiązania

2. Rozważyć interesy obu stron

3. Zbadać czy jest to zgodne z zasadami współżycia społecznego

Waloryzacja sądowa może polegać:

• Na zmianie wysokości świadczenia pieniężnego.

• Na zmianie sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego czyli świadczenie musiałoby nastąpić w takiej samej wysokości ale w inny sposób.

Świadczenia mogą być również:

• Jednorazowe→ polegają na tym, że dojdzie do jednorazowego określonego zachowania się dłużnika polegającego na wypełnieniu się świadczenia.

• Okresowe→ polegają na tym, że co pewien okres dłużnik będzie zachowywał się w określony sposób czyli spełniał świadczenie (np. opłata czynszowa).

• Ciągłe→ polegają na tym, że przez cały czas trwania stosunku zobowiązaniowego dłużnik będzie zobowiązany do określonego zachowania się.

ODSZKODOWANIE.

Odszkodowanie polega na wynagrodzeniu szkody, a więc miałoby być świadczeniem, które polega na naprawieniu szkody, która powstała u wierzyciela. Obowiązek odszkodowania może wynikać:

• Z naruszenia zobowiązania

• Z czynów niedozwolonych

Są 3 przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej:

• Należy ustalić szkodę. Szkoda to uszczerbek w dobrach prawem chronionych,. Szkody są:

• Majątkowe powstają w dobrach o charakterze majątkowym

• Niemajątkowe powstające w dobrach o charakterze niemajątkowym, np. dobra osobiste. Szkoda w tym przypadku oznacza krzywdę a obowiązek jej naprawienia polega na zadośćuczynieniu.

• Zdarzenie powodujące szkodę, z którym jest związany obowiązek odszkodowawczy.

• Związek pomiędzy 1 i 2 przesłanką. Art. 361§1 K.C.→ odpowiedzialność odszkodowawcza obejmuje tylko normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika.

Na czym polega odszkodowanie?

Z art. 363 K.C.→ wynika, że naprawienie szkody może polegać na:

1. Przywróceniu stanu poprzedniego, czyli stanu przed wyrządzeniem szkody.

2. Zapłacie odpowiedniej sumy pieniędzy.

Wybór formy odszkodowania zależy od poszkodowanego. poszkodowany nie będzie miał wyboru gdy przywrócenie stanu poprzedniego będzie niemożliwym lub nadmiernie uciążliwe (pociągałoby za sobą nadmierne koszty dla naprawiającego szkodę).

SPOSOBY ZAWARCIA UMOWY

Sposobami zawarcia umowy są:

1. Oferta

2. Przetarg

3. Negocjacje

4. Umowa przedwstępna

OFERTA (art. 66 i następne K.C.)

Oferta→ jest stanowczą propozycją zawarcia umowy polegającą na złożeniu oświadczenia woli oferenta w stosunku do konkretnej osoby lub nieoznaczonego adresata.







Co musi zawierać oferta?

Według art. 66§1 K.C.→ oferta musi zawierać istotne postanowienia przyszłej umowy. Oferta powinna być tak redagowaną jak powinna wyglądać ostateczna umowa.

Czy oblat (adresat oferty) może dokonywać zmian w ofercie?

Z art. 68 K.C.→ wynika, iż wtedy kiedy wspomniany oblat dokonuje zmian lub uzupełnień w ofercie to należy liczyć się ze zmianą ról, która miałaby oznaczać, że taki oblat staje się oferentem. A więc dotychczasowy oferent stanie się oblatem.

Oblat może przyjąć lub odrzucić ofertę, a więc oferta musi być tak zredagowaną aby oblat mógł powiedzieć „tak” lub „nie”.

Jakie skutki prawne rodzi złożenie oferty?

Oferent musi liczyć się z tym, że jest związany ofertą. Co oznacza, że:

1. Oferent nie może odwołać oferty.




2. Zawarcie umowy zależało będzie od decyzji oblata (oferent oddaje się w ręce oblata).

Jak długo oferent jest związany ofertą?

Można wyróżnić 2 sytuacje:

1. Gdy termin związania oferenta ofertą będzie wskazany przez niego w ofercie.

2. Sytuacje gdy w treści oferty nie wskazano czasu związania oferenta ofertą (art. 66§2 K.C.). Wchodzą w rachubę 2 przypadki:

1. Złożenie oferty między obecnymi a więc wtedy kiedy oferent i oblat pozostają ze sobą w bezpośrednim kontakcie. W takim przypadki oferta przestaje wiązać oferenta jeśli oblat nie przyjmie jej niezwłocznie. Niezwłoczność miałaby być miarą czasu związania oferenta ofertą.

2. Oferta byłaby złożona między nieobecnymi, gdy oblat i oferent nie pozostają ze sobą w bezpośrednim kontakcie, np. złożenie oferty przez przesyłkę pocztową. Oferent będzie związany ofertą tak długo jak w zwykłym toku czynności miałby otrzymać odpowiedź od oblata wysłaną niezwłocznie. Będzie to czas nie tylko terminu wysłania oferty ale i czas uzyskania odpowiedzi od oblata.

Na czym polega przyjęcie oferty?

Przyjęcie oferty będzie polegało na oświadczeniu oblata. Oblat nie ma obowiązku zajęcia stanowiska wobec oferty. On nie musi powiedzieć, że oferty nie przyjmuje, oznacza to, że milczenie oblata nie wywołuje skutków prawnych (nie oznacza jej przyjęcia).




Z jaką chwilą i w jakim miejscu zawarta jest umowa za pomocą oferty?

Z art. 78§1 K.C.→ wynika, że będzie to z chwilą otrzymania przez oferenta odpowiedzi oblata o przyjęciu oferty.

Z art.78§2 K.C.→ wynika, że umowa będzie zawartą w miejscu zamieszkania bądź siedziby oferenta.

PRZETARG (art. 70¹ K.C. i następne).

Istotne jest odróżnienie przetargu od aukcji. Przetarg dokonywany jest w formie pisemnej, aukcja ustnie. W obu przypadkach chodzi o pewien proces, w którym można określić etapy:

1. Ogłoszenie przetargu bądź aukcji.

Według art. 70^1§2 K.C.→ w ogłoszeniu powinno dojść do wskazania czasu, miejsca i przedmiotu przetargu. W ogłoszeniu nie muszą ale mogą być zawarte warunki przetargu wystarczy, iż będzie on wskazane gzie warunki przetargu są udostępnione.







Warunki przetargu to regulamin przetargu, a więc przepisy regulujące dany przetarg.




2. Składanie ofert.

Jak długo wiąże oferta złożona podczas przetargu?

Według art. 70³§1 K.C.→ oferta przestanie wiązać uczestnika przetargu dopiero wtedy gdy organizator przetargu powiadomi go o przyjęciu innej oferty.




3. Wybór oferty czyli zawarcie umowy.

Z jaką chwilą dochodzi do zawarcia umowy w przypadku przetargu?

Według art. 70³ K.C.→ będzie to z chwilą zawiadomienia uczestnika przetargu o wyborze jego oferty.




Wadium przetargu.

Z art. 70⁴ K.C.→ wynika, że wadium może być przyjętym przez organizatora przetargu dla ograniczenia możliwości wzięcia udziału w przetargu.

Wadium może polegać na:

• Zapłacie odpowiedniej sumy.

• Ustanowieniu odpowiedniego zabezpieczenia odpowiedniej sumy.

Wadium będzie prowadziło do wyeliminowania z przetargu tych, którzy nie będą w stanie wypełnić tego wadium.

Unieważnienie umowy zawartej w przetargu.

Unieważnienie może nastąpić w wyniku orzeczenia sądu o co może wystąpić każdy uczestnik przetargu. Wchodzi ono w rachubę gdy do zawarcia umowy doszło w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami.

NEGOCJACJE.

Negocjacje polegają na uzgadnianiu treści umowy przez obie strony, wymagają więc zaangażowania obu stron. Strony wspólnie uzgadniają treść umowy. Negocjacje są z rzadka podejmowane ze względu na to, iż jest to proces długotrwały a przede wszystkim kosztowny.

Z jaką chwilą umowa jest zawartą przy pomocy negocjacji?

Z art. 72 K.C.→ wynika, że umowa będzie zawartą dopiero wtedy kiedy strony prowadzące negocjacje uzgodnią wszystkie postanowienia, które były objęte negocjacjami.




UMOWA PRZEDWSTĘPNA (art. 389 - 390 K.C.)

Umowa przedwstępna umowa taka jest zawarta w celu aby doszło do zawarcia umowy ostatecznej (przyszłej, przyrzeczonej). Umowa przedwstępna zawieraną jest wtedy gdy strony chcą zawarcia umowy ale odwlekają to w czasie.

Umowa przedwstępna będzie zawierała zobowiązanie do zawarcia umowy przyrzeczonej. Z umowy przedwstępnej może wynikać zobowiązanie jednej ze stron do zawarcia umowy ostatecznej (jednostronnie zobowiązująca→ opcja) lub zobowiązująca do tego obie strony (dwustronnie zobowiązująca).

Co musi zawierać umowa przedwstępna?

Umowa przedwstępna musi zawierać co najmniej istotne postanowienia umowy ostatecznej. Umowa przedwstępna zgodnie z obecną regulacją nie musi zawierać terminu zawarcia umowy przyrzeczonej.

Kiedy miałoby dojść do zawarcia umowy ostatecznej?

Należy odróżnić 2 sytuacje:

1. Gdy w umowie przedwstępnej będzie wskazany termin zawarcia umowy przyrzeczonej.

2. Gdy w umowie nie określono terminu zawarcia umowy ostatecznej. Wtedy należy rozróżnić 2 przypadki:

1. W przypadku umowy przedwstępnej jednostronnie zobowiązującej (art. 389§2 K.C.)→ termin wyznaczony jest przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy - ta strona samodzielnie wyznacza termin.

2. W przypadku umowy przedwstępnej dwustronnie zobowiązującej→ każda ze stron może określić termin zawarcia umowy przyrzeczonej. W takim przypadku ustawodawca posłużył się regułą, że będzie brany pod uwagę termin strony, która wcześniej złożyła oświadczenia terminu zawarcia umowy.




Skutki, które wywołuje umowa przedwstępna. Co wynika z tego, że strona zobowiązana do zawarcia umowy uchyla się od tego (art. 390 1 i 2 K.C.)?

Należy rozróżnić dwa skutki:

1. Skutek słabszy→ polega na żądaniu odszkodowania, które miałyby być wypłaconym przez stronę nie wierną umowie stronie umowie wiernej.

2. Skutek mocniejszy→ polega na żądaniu przed sądem zawarcia umowy przyrzeczonej. W takim przypadku orzeczenie sądu zgodnie z art. 64 K.C. będzie zastępowało oświadczenie woli strony uchylającej się od zawarcia umowy przyrzeczonej. Skutek mocniejszy wejdzie w rachubę tylko wtedy gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymogom, które są zawarte w umowie ostatecznej, zwłaszcza wymaganiom co do formy.

WZORCE UMOWNE.

Wzorce umowne→ służą do zawierania umów oraz są przygotowywane przez jedną ze stron przyszłej umowy. Wzorcami umownymi są np. ogólne warunki umów, regulaminy.

Co trzeba byłoby uczynić aby wzorzec umowny był wiążący dla obu stron?


Według art. 384§1 K.C.→ wzorzec umowny wiąże drugą stronę jeżeli został jej doręczony przy zawarciu umowy.


























Co ma zawierać umowa?

Wg art. 393¹ K.C.→ istnieje swoboda umów co w szczególności oznacza, że strony mogą ułożyć swoje stosunki według swojego uznania. A więc umowa będzie taką jaką pragną strony umowy. Trzeba jednak liczyć się z granicami swobody umów, czyli:

• Przepisy→ takie, które są bezwzględnie obowiązującymi, których strony nie mogą zmieniać.

• Zasady współżycia społecznego→ treść umowy nie może być sprzeczną z dobrymi obyczajami, etyką.

• Natura umowy (jej właściwości)→ umowa musi być wewnętrznie spójną, jej postanowienia nie mogą się wzajemnie łączyć.

Dwie grupy postanowień umowy:

• Postanowienia przedmiotowo→ istotne to takie postanowienia, które przesądzają o charakterze umowy - jej typie rodzaju.

• Postanowienia podmiotowo istotne→ to takie postanowienia, które są wprowadzonymi do umowy ze względu na interesy stron (np. postanowienia dotyczące sposobu zapłaty, opakowania).

TYPOWE ZASTRZEŻENIA UMOWNE.

Do typowych zastrzeżeń umownych należą:

• Warunek.

• Zadatek.

• Umowne prawo odstąpienia.

• Odstępne.

• Kara umowna.

WARUNEK (art. 89 K.C. i następne)

Warunek jest możliwym zastrzeżeniem w treści czynności prawnej, że powstanie bądź ustanie skutków czynności prawnej będzie uzależnione od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

Warunek oznacza:

• Zastrzeżenie w treści czynności prawnej, a więc pewne postanowienie, które miałoby rozstrzygać o powstaniu lub ustaniu skutków prawnych dokonanej czynności prawnej.

• (rozumienie techniczno - prawne) Warunek przedstawi się zdarzenie, które:

• miałoby być zdarzeniem przyszłym

• niepewnym

Zdarzenie to może być brane pod uwagę dla powstania lub ustania skutków prawnych danej czynności prawnej.

Dwa rodzaje warunków:

1. Zawieszający - polegający na tym, że skutki prawne powstaną dopiero gdy ziści się warunek.



















2.Rozwiązujący - polegający na tym, że ziszczenie się warunku spowoduje ustanie skutków prawnych.




















Warunek należy odróżnić od terminu. Termin→ będzie bowiem zdarzeniem przyszłym ale pewnym.

Skutki prawne zastrzeżenia terminu mogą być takie same jak warunku. A więc nie ma zastrzeżenia aby strony wprowadziły termin, który miałby wpłynąć na powstanie bądź ustanie skutków prawnych dokonanej czynności prawnej.

Warunki mogą być zależne od woli stron. A więc to zdarzenie przyszłe może być zależne od woli choćby jednej ze stron czynności prawnej→ warunki potestatywne.

Jednak istnieją również warunki niezależne od woli którejkolwiek ze stron.

ZADATEK (art. 394 K.C.)

Zadatek będzie polegał na określonym świadczeniu wzmacniającym umowę. Najczęściej zadatek będzie przyjmował formę zapłaty określonej kwoty. Będzie on służył wykonaniu umowy zgodnie z jej treścią. W przypadku bowiem gdy umowa nie zostanie wykonana zgodnie z jej treścią trzeba będzie wyróżnić 2 sytuacje:

1. Gdy umowę naruszyła strona, która dała zadatek - musi się ona liczyć z jego przepadkiem.

2. Gdy umowę naruszyła strona, która przyjęła zadatek - musi się ona liczyć z jego zwrotem w podwójnej wartości.

Nie ma przeszkody by strony same ustaliły inne skutki prawne zadatku.

UMOWNE PRAWO ODSTĄPIENIA (art. 395 K.C.)

Umowne prawo odstąpienia - może być zastrzeżone w umowie na korzyść każdej ze stron albo jednej z nich. Według art. 395§2 K.C. zdanie 2→ wykonywanie tego prawa będzie polegało na złożeniu oświadczenia woli przez osobę. Której to prawo służy. Takie oświadczenie będzie kierowanym do drugiej strony. Wykonanie prawa odstąpienia będzie jednostronną czynnością prawną a samo to prawo będzie prawem kształtującym gdyż jego wykonanie nie będzie wymagało współdziałania drugiej strony.

Skutki prawne umownego prawa odstąpienia:

Z art. 395§2K.C.→ wynika, że w takim wypadku uważa się umowę za niezawartą. A więc każda ze stron będzie musiała zwrócić drugiej to co od niej otrzymała. Zwrot powinien nastąpić w stanie niezmienionym z tym zastrzeżeniem, iż mogą być zmiany wynikające ze zwykłego używania rzeczy.

ODSTĘPNE (art. 396 K.C.)

Odstępne polega na zastrzeżeniu w treści umowy prawa odstąpienia od niej (od umowy) ale za zapłatą oznaczonej sumy. Wykonanie tego prawa - odstępnego - będzie polegało nie tylko na złożeniu oświadczenia woli przez uprawnionego ale także na zapłacie kwoty, którą strony ustaliły jako odstępne.

KARA UMOWNA (art. 483 K.C. i następne)

Kara umowna wzmacnia umowę bowiem polega na zapłacie w razie niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. A więc będzie pełniła funkcje podobne jak naprawienie szkody czyli odszkodowanie. Kara umowna może dotyczyć wykonania zobowiązanie niepieniężnego. Jest wręcz niedopuszczalną wtedy gdy w rachubę wchodzi spełnienie świadczenia pieniężnego.

WYKONANIE ZOBOWIĄZANIA (UMOWY).

Wykonanie umowy jak i jakiegokolwiek zobowiązania będzie polegało na spełnieniu świadczenia. W przypadku umów bardzo często wejdzie w rachubę to, że każda ze stron będzie zobowiązana do spełnienia świadczenia (np. umowy wzajemne→ art. 487§2 K.C. czyli każda ze stron ma świadczyć i to w takim samym zakresie).

Kto powinien spełnić świadczenie?

Dłużnik powinien spełnić świadczenia.

Czy dłużnik może posłużyć się innymi osobami?

W art. 358§1 K.C.→ zastrzeżono, że osobistego spełnienia świadczenie wierzyciel może żądać tylko gdy:

1. Wynika to z umowy.

2. Wynika to z ustawy.

3. Wynika to z właściwości świadczenia.

Jednak regułą jest to, że dłużnik może wyręczać się innymi osobami. Może to oznaczać, że:

1. Powierzy spełnienie świadczenia drugiej osobie.

2. Z pomocą drugiej osoby będzie dążył do spełnienia świadczenia.

Gdzie powinno dojść do spełnienia świadczenia?

Należy wyróżnić 2 sytuacje:

1. Z treści umowy będzie wynikało gdzie dojdzie do spełnienia świadczenia.

2. Gdy strony nie określiły miejsca wykonania umowy. Wtedy wejdą w rachubę dwa rozwiązania:

• Miejsce zamieszkania lub siedziby dłużnika ←dług odbiorczy.

• Miejsce zamieszkania lub siedziby wierzyciela ←dług oddawczy.

Według art. 454 K.C.→ ustawodawca co do zasady wskazuje się jako regułę dług odbiorczy. A więc dłużnik będzie ponosił koszty zapłaty




W jakim czasie miałoby dojść do spełnienia świadczenia?

Należy liczyć się z tym, że w rachubę wchodzą dwa przypadki:

1. Strony w umowie ustaliły termin spełnienia świadczenia.

2. Gdy nie będzie oznaczonym termin spełnienia świadczenia.

Według art. 455 K.C.→ miałoby to nastąpić w skutek wezwania kierowanego przez wierzyciela do dłużnika. Wezwanie może być dokonane w każdej formie. Po wezwaniu dłużnik miałby spełnić świadczenie niezwłocznie.

SUROGATY WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA.

Surogaty wykonania zobowiązania - to takie przypadki, kiedy trzeba będzie uznać, że doszło do wygaśnięcia zobowiązania chociażby wierzyciel nie otrzymał tego na co mógł liczyć zgodnie z treścią umowy. Surogatami wykonania zobowiązania są:

• Potrącenia.

• Wykonanie w miejsce świadczenia.

• Odnowienie.

• Złożenie świadczenia do depozytu sądowego.

• Zwolnienie z długu.

POTRĄCENIE.

Wchodzi w rachubę w 2 postaciach:

1. Potrącenie umowne - będzie wymagało zawarcia umowy, której przedmiotem będą:

• Przesłanki potrącenia.

• Sposób wykonania potrącenia.

• Skutki prawne, które będą z tego potrącenia wynikać.

Umowa taka będzie zawieraną wtedy gdy strony będą chciały innej fory potrącenia niż potrącenie ustawowe (będą chciały odrzucenia potrącenia ustawowego).

2. Potrącenie ustawowe (art. 498 i następne K.C.).

Przesłanki potrącenia ustawowego:

• Muszę być 2 osoby, które względem siebie będą jednocześnie wierzycielami i dłużnikami.

• Świadczenia każdej z tych osób powinny być tego samego rodzaju← jednorodzajowość świadczeń.

• Wierzytelności każdej z tych osób winny być wymagalnymi, a więc miałoby wchodzić w rachubę to, że upłynął już termin spłacenia obu wierzytelności.

• Obie wierzytelności powinny być zaskarżalnymi, czyli miałyby być one dochodzonymi przed sądem.

Przesłanki te muszą być spełnione kumulatywnie (łącznie).

W jaki sposób dokonywane jest potrącenie?

Potrącenie dokonywane jest poprzez oświadczenie woli którejkolwiek z tych osób. Każda z nich będzie mogła samodzielnie ocenić czy ma być dokonane potrącenia czy nie, strony nie muszą ze sobą współpracować.

Skutki potrącenia.

Na skutek potrącenia obie wierzytelności będą podlegały umorzeniu (przestaną istnieć) ale do wysokości wierzytelności niższej. Polega to na ty, że z dwóch świadczeń pozostanie jedno i to w mniejszym rozmiarze (wypadkowa różnica między wierzytelnością wyższą a wierzytelnością niższą).

WYKONANIE W MIEJSCE ŚWIADCZENIA (art. 453 K.C.)

Wykonanie w miejsce świadczenia polega na tym, że dłużnik za zgodą wierzyciela spełni inne świadczenie niż to do którego był zobowiązany pierwotnie (dotychczasowo).

ODNOWIENIE (nowacja) (art. 506 i następne K.C.)

Odnowienie może przybrać jedną z dwóch postaci:

1. Może polegać na tym, że dłużnik za zgodą wierzyciela zobowiąże się spełnić inne świadczenie niż to do którego był wcześniej zobowiązanym.

2. Może polegać na tym, że dłużnik za zgodą wierzyciela zobowiąże się spełnić to samo świadczenie co dotychczas ale na innej podstawie prawnej (zmieniać się będzie tylko tytuł prawny świadczenia).







Skutki odnowienia:

W wyniku odnowienia dotychczasowe zobowiązanie wygasa natomiast pozostaje do wypełnienia to nowe zobowiązanie, które powstało poprzez odnowienie.

ZŁOŻENIE ŚWIADCZENIA DO DEPOZYTU ŚADOWEGO.

Złożenie świadczenia do depozytu sądowego - będzie występowało tylko w przypadkach bliżej określonych w przepisach prawa. Takie przypadki to np.:

• Według art. 467 K.C.→ gdy wierzyciel, który nie wie kto jest jego dłużnikiem (np. w sprawach spadkowych).

• Według art. 463 K.C.→ jeżeli wierzyciel nie chce wydać pokwitowania dłużnikowi co do przyjęcia świadczenia.

Skutki prawne złożenia świadczenia do depozytu sądowego:

Zobowiązanie takiego dłużnika wygaśnie, ponieważ są to takie same skutki prawne jak spełnienie świadczenia względem wierzyciela.

ZWOLNIENIE Z DŁUGU (art. 508 K.C.)

Zwolnienie z długu będzie wymagało zawarcia umowy pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Każda ze stron musi złożyć oświadczenia. Wierzyciel może zwolnić dłużnika z długu ale dłużnik musi się na to zgodzić. Oświadczenia te mogą być zawarte w dowolnej formie.

NARUSZENIE UMOWY.

Na czym może polegać naruszenie umowy?

1. Na jej niewykonaniu, czyli niespełnieniu świadczenia przez dłużnika.

2. Na nienależytym spełnieniu świadczenia.

Skutki prawne naruszenia umowy - uprawnienia wierzyciela:

1. Wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia zgodnie z jego treścią.

2. Wierzyciel może żądać naprawienia szkody powstałej w skutek niewykonania umowy bądź nienależytego wykonania umowy (art. 471 i następne K.C.).

Przesłanki roszczenia odszkodowawczego:

1. Ustalenie istnienia ważnego zobowiązania.

2. Ustalenie naruszenia umowy.

3. Ustalenie szkody, którą miałby ponieść wierzyciel w skutek naruszenia umowy przez dłużnika.

4. Związek pomiędzy naruszeniem umowy a powstałą szkodą.

5. Dłużnik będzie ponosił odpowiedzialność tylko za zawinione naruszenie umowy.

Domniemanie winy→ oznacza, że wierzyciel dochodzący odszkodowania będzie zobowiązany wykazać tylko cztery pierwsze przesłanki. Natomiast nie będzie już problemem wierzyciela udowodnienie, że umowa została naruszona z winy dłużnika. To dłużnik musi wykazać brak swojej winy.







13

Prawa niezbywalne - to prawa użytkowania (art.254 K.C.) i prawa służebności osobistej (art.660 K.C.)

W przypadku lombardu→ pożyczkobiorca udziela pełnomocnictwa właścicielowi lombardu, co oznacza, że w przypadku nie spłacenia pożyczki lombardzista będzie mógł sprzedać rzecz pozostawioną pod zastaw.

Nie trzeba być właścicielem aby zaciągnąć hipotekę. Można być wierzycielem, ale takim który jest wierzycielem własności na której ciąży już hipoteka.

USTWOWYM ŚRODKIEM ZAPŁATY JEST PIENIĄDZ. UŻYCIE INNEGO ŚRODKA ZAPŁATY WYMAGA ZGODY OBU STRON!!!!

Według art. 71 K.C.→ np. cenniki nie są ofertą a tylko zaproszeniem do zawarcia umowy.

Według art. 543 K.C.→ wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży i oznaczenie je konkretną ceną uważane jest za ofertę.

Ostatnia nowelizacja kodeksu cywilnego doprowadziła do tego, że możliwy jest przypadek odwołania oferty przez oferenta. Chodzi o art. 66² K.C. artykuł ten dotyczy ofert w obrocie gospodarczym między przedsiębiorstwami. Jednak oferent musiałby dokonać odwołania nim oblat dokonałby wysłania odpowiedzi na ofertę.

Jest to przełamane w kilku sytuacjach, np.:

Art. 68² K.C.→ dotyczy obrotu gospodarczego. Chodzi o ofertę złożoną przez przedsiębiorcę innemu przedsiębiorcy ale takiemu z którym pozostaje on w ścisłym kontakcie. Ustawodawca narzuca, że milczenie takiego oblata oznaczało będzie zgodę.

W przypadku aukcji:

Według art. 70²§1 K.C.→ oferta złożona podczas aukcji przestaje wiązać już z chwilą gdy dojdzie do złożenia korzystniejszej oferty.

W przypadku aukcji:

Wybór oferty nastąpi już z chwilą dokonania przybicia.

Według art. 72§2 K.C.→ strona, która podejmuje negocjacje zwłaszcza bez chęci zawarcia umowy musi się liczyć z obowiązkiem wynagrodzenia szkody, którą wyrządziła drugiej stronie.

KTO PIERWSZY W CZASIE

TEN SILNIEJSZY W PRAWIE!!!!

Nie zawsze doręczenie będzie oznaczało, że wzorzec będzie wiązał obie strony. W przypadku gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunku zwyczajowo przyjęte (art. 384§2 K.C.) wystarczy, że druga strona może się z łatwością dowiedzieć o jej treści.

Nie może być tak w przypadku gdy kontrahentem jest konsument (art. 22¹ K.C.) czyli osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej nie związanej bezpośrednio z prowadzeniem jej działalności gospodarczej bądź zawodowej. W przypadku takich osób wymagane jest doręczenie wzorca w chwili zawierania umowy.

Ale nawet konsumentowi nie trzeba dostarczać wzorca umownego, który byłby dla niego wiążącym w przypadku umów zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

W

Y

J

Ą

T

E

K

W

Y

J

Ą

T

E

K

W

Y

J

Ą

T

E

K

Umowa Powstaną skutki prawne

Zdarzenie przyszłe

Niepewne (warunek)

A

B

Umowa Ustaną skutki prawne

Zdarzenie przyszłe

Niepewne (warunek)

A

B

W przypadku świadczeń pieniężnych, jeśli strony nie uzgodniły innego miejsca zapłaty, należy liczyć się, że będzie to miało miejsce u wierzyciela (dług oddawczy)

Według art. 506§2 K.C.→ zmiana treści zobowiązania (umowy) nie będzie stanowiła w razie wątpliwości odnowienia. Odnowienie musi być dokonanym wyraźnie

Przykład:

Gdy strony wprowadzą np. aneks do umowy o zmianie terminu dostawy nie będzie stanowił on o odnowieniu jak również weksle i czek. Weksel czy czek są ustanowieniem nowego zobowiązania, które miałoby istnieć równolegle do poprzedniego zobowiązania. Sprzedawca, który przyjmuje czek lub weksel nie traci wierzytelności wynikającej z pierwszego zobowiązania ale staje się wierzycielem kolejnego zobowiązania.

Rozumienie winy w obrębie zobowiązań.

Według art. 355 K.C.→ winę dłużnika będzie oznaczało nie dołożenie należytej staranności→ która polega na tym, że jest ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju.

Według art. 355§2 K.C.→ w przypadku działalności gospodarczej lub zawodowej należy brać pod uwagę kwalifikacje jakie powinna posiadać osoba wykonująca określoną działalność, zawód. Należy liczyć się z tym, że nie będzie już wymagana staranność ogólnie wymagana ale staranność wyższa.

Francuzi ustalili, że dłużnik powinien wykonać umowę ze starannością dobrego ojca rodziny.

---