Zarys prawa cywilnego 6.10.2011

Prawo cywilne – ius cywile, ukształtowane przez rzymian co spowodowało podobieństwo w różnych państwach. Wspólne korzenie przesądzają o tym, że ucząc się prawa cywilnego sięgamy po dorobek tysiącleci.

Cechy prawa cywilnego – przepisy prawa cywilnego kształtują stosunki cywilno-prawne. Czym się różnią stosunki cywilno-prawne od innych stosunków?

- stosunki maja na ogol charakter majątkowy, czyli są mierzalne za pomocą określonych wartości ekonomicznych, można ustalić ich wartość np. w pieniądzu. Nie wszystkie stosunki cywilno – prawne maja charakter majątkowy (nie mierzalna choćby za pomocą pieniądza), np. w związku z dobrami osobistymi (cześć, zdrowie, Zycie, tajemnica korespondencji). Ochrona tych dóbr.

- rownorzednosc stron stosunku cywilno-prawnego: nie ma żadnego hierarchicznego podporządkowania stron postepowania. Np. w przypadku stosunkow administracyjno-prawnych nie można mowic o równorzędności stron. W stosunkach cywilno-prawnych strony SA rowne i wyraza się to w autonomi woli stron. Autonomia ta oznacza, ze stosunki cywilno prawne będą swobodnie powstawaly, bo będą zależeć od osob, które mialy by w tych stosunkach wystąpić. Swoboda może być w trzech aspektach:

• Swoboda co do decyzji o wstapieniu w stosunek cywilno- prawny.

• Swoboda co do wyboru kontrahenta – z kim będzie się pozostawalo w tym stosunku.

• Swoboda w kształtowaniu tresci stosunkow cywilno – prawnych: jakie prawa i obowiązki będą wynikaly ze stosunku prawnego, zalezy od stron stosunku. Np. umowy mogą być swobodnie ustalanymi.

- brak przymusu państwowego – stosunki powstaja jak i ustaja bez udzialu panstwa; w obrebie innych stosunkow tak nie ma. Mozliwy jest przymus państwowy, ale tylko wtedy kiedy chce tego ktorakolwiek ze stron. Będzie to polegalo na ingerencji sadu. Taka sytuacja wystepuje rzadko.

- stosunki dotycza ludzi wolnych, którzy mogą swobodnie postępować.

Źródła stosunkow cywilno-prawnych:

Zdarzenia prawne kształtują stosunki prawne. Zdarzenia te maja różnorodny charakter:

1. Fakty – takie zdarzenia prawne , które sa niezależne od woli np. urodzenie się, śmierć, będzie to kształtowało np. stosunek ojcostwa, macierzyństwa.

2. Działania – takie zdarzenia prawne,które sa zalezne od woli. To dzieli się na:

• czynności zmierzające do wywolania okreslonych skutkow prawnych (

• czynności prawne – to takie stany fatyczne, które obejmuje co najmniej jedno oświadczenie woli np. umowa.

• Konstytutywne orzeczenie sadu – tylko takie orzeczenia, które powoduja zmine, ustanie lub rozpoczęcie stosunku prawnego. Np. wyrok rozwodowy.

• Czynności zmierzające do zmiany stosunku cywilno – prawnego np. decyzja administracyjna, która zmieni stosunek cywilno-prawny na administracyjno-prawny. Np. wywłaszczenie nieruchomości – dojdzie do wygaśnięcia stosunku własności.

• Czyny – takie zdarzenia prawne, które sa podejmowane z woli osoby nie zmierzającej jednak do wywolania skutkow prawnych. Dzialanie nie jest ukierunkowane na skutek prawny. Skutek prawny nastepuje mimo woli.

• Czyny niedozwolone – różnorodnie stany faktyczne, rodzace obowiązek naprawienia szkody. Nie musi być oceniany jako naganne zachowanie, chodzi o to żeby poszkodowanemu wynagrodzono szkode.

• Bezpodstawne wzbogacenie – uzyskanie korzyści majatkowej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej. Taka osoba powinna dokonac zwrotu tej korzyści nie wazne czy wzboganil się bezpośrednio czy za pośrednictwem innych.

Elementy stosunku cywilno-prawnego:

Wyodrebnia się trzy:

1. Strony stosunku cywilno-prawnego: osoby trojakiego rodzaju

• Osoby fizyczne,

• Osoby prawne (jednostki organizacyjne, które maja osobowość prawna),

• Ułomne osoby prawne (jednostki organizacyjne, które nie maja osobowości prawnej, ale maja zdolność prawna).

1. Przedmiot stosunku prawnego czyli określone dobro, w zwiazku z którym kształtowany jest stosunek prawny np. jakas rzecz, dobra osobiste (zdrowie, inkorporowane prawo ucieleśnione w papierach wartosciowych itp.)

2. Ustalenie tresci stosunku prawnego – prawa i obowiazki stron, będzie to zależało od stron.

Systematyka prawa cywilnego:

Jest to uporządkowanie przepisow, które oddzialowuja na stosunek cywilno-prawny.

Pandektyści,podział pandektowy:

1.Cześć ogolna prawa cywilnego obejmujaca przepisy dotyczące wszelkich stasunki cywilno-prawne, mające bardzo szerokie zastasowanienp. (o osobach )

2.Przepisy określające prawa względem rzeczy (prawo rzeczowe)-bezwzględna skuteczność praw rzeczowych, ma to znaczyć że prawa mają być skuteczne wobec każdego, na każdym sdpoczywa obowiązek nieprzeszkadzania w ich wykonywaniu.Prawa te nie są swobodnie ustalanymi, określa je ustawodawca.Lista praw rzeczowych jest zamknięta.prawa te to własność, używtkowie wieczyste i prawa rzeczowe ograniczone, którymi są na gruncie prawa polskiego:

-użytkowanie, służebność, hipoteka, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

3.Zowbowiązania-dotyczą wierzyciela i dłużnika. Wierzyciel to osoba uprawniona do żądania spełnienia świadczenia.Wierzytelność-obowiązek wierzyciela.

Dłużnik to osoba która jest obciążona Obowiązkiem zadośćuczynienia żądaniu, ma obowiązek spełnić świadczenia.Ten obowiązek to dług. Wieżytelnosc i dlug to to samo tylko dla jednego jest powinnością a dla drugiego…

Wynika to z umow, najczesciej kazda ze stron jest i wierzycielem i dłużnikiem.

1. Spadki – przepisy które okrelaja przejscie majatku ze spadkodawcy na spadkobiercow, a wiec przejscie tego majatku w wyniku śmierci. Sa to przepisy o dziedziczeniu, ochronie osob najbliższych itp.

2. Prawo rodzinne – o zawarciu małżeństwa, o stosunkach majatkowych miedzy malzonkami, o stosunkach miedzy dziecmi a rodzicami itp.

3. Prawo handlowe – przepisy o ustroju przedsiębiorcy, o czynnościach dokonywanych przez niego. Wskazuje nam to na rozne postacie przedsiębiorców i o umowach gospodarczych, które bylby zawierane przez przedsiębiorców.

4. Prawa na dobrach niematerialnych – prawa autorskie, wynalazcze, dotyczące własności przemysłowej, czyli prawa roznych twórców względem tego co od nich pochodzi

5. Prawo papierow wartościowych – przepisy określające postacie papierow wartościowych oraz reguly obrotu nimi.

Egzamin można złożyć w dwoch czesciach: I czesc ogolna i prawo rzeczowe-semestr zimowy; II zobowiązania, spadki, prawo rodzinne-semestr letni. Egzamin opisowy! Tylko wykłady.

Kodeks cywilny! Kodeks rodzinny i opiekuńczy!

Podręczniki:

• Nazar, Mojak, Filipiak „prawo cywilne i rodzinne”

• „prawo cywilne i handlowe w zarysie” red, Wojtek Katner.

Źrodla prawa cywilnego:

W jakich aktach prawnych sa przepisy prawa cywilnego:

1. Kodeks cywilny – 1964r. wyrasta z tradycji wielkich kodyfikacji XIX w.: kodeks francuski z 1804r. – kształtował stosunki kapitalistyczne. Kodeks cywilny austriacki z 1811. Kodeks cywilny niemiecki 1896r. Wszystkie te kodeksy obowiązywały na ziemiach polskich odpowiednio do zaborcy. W 1933r. wydano kodeks zobowiązań. W 1934r. kodeks handlowy.

Kodeks cywilny sklada się z 4 czesci odpowiadających pierwszym czterem dzialom: czesc ogolna, prawo rzeczowe, zobowiązania i spadki. W 1964r wydano kodeks postepowania cywilnego – przepisy określające tryb postepowania przed sadem i przepisy egzekucji.

1. Ustawa z 1982. O księgach wieczystych i hipotece.

13.10.2011

Zdolność prawna:

Zdolnością prawną nazywamy możliwość posiadania praw i zaciągania obowiązków.

Każdy człowiek ma zdolność prawną, może nabywać prawa, zaciągać obowiązki.

Zdolność prawna wchodzi w rachubę od momentu urodzenia. Wynikało by z tego, że dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone – nasciturus (płód w łonie matki), ale już w starożytności doszli do tego ze takie dziecko powinno być traktowane tak samo jak dzieci narodzone (art.927 par 2). Jeśli dziecko rodzi się po śmierci ojca i to dziecko jeszcze nienarodzone w chwili śmierci ojca, w chwili otwarcia spadku też jest brane pod uwagę. Z tego wynika, że nasciturus ma zdolność prawną lecz ograniczoną ponieważ może nabywać prawa. Jest to zdolność warunkowa bo miałaby być ona zależną od żywego urodzenia dziecka.

Zdolność prawna w przypadku zaginięcia (brak informacji o zaginionej osobie):

1. uznanie za zmarłego (art. 29 k. c.) – o tym orzeka sąd, to orzeczenie będzie wymagało ustalenia dwóch okoliczności:

• zaginięcie – brak jakichkolwiek informacji o określonej osobie,

• upływ czasu – na ogół jest to 10 lat liczone od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło zaginięcie. Jeśli chodzi o dziecko mamy do czynienia z wydłużeniem tego okresu czasu. Trzeba czekać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło by 23 lata.

Skutki uznania za zmarłego są takie jak skutki śmierci. Majątek uznanego za zmarłego przejdzie na spadkobierców, a jeżeli uznany za zmarłego pozostawał w związku małżeńskim wtedy dochodzi do ustania małżeństwa.

Jeśli taki człowiek się odnajdzie, sąd który wydał orzeczenie o uznaniu za zmarłego uchyla to orzeczenie, a spadkobiercy muszą dokonać zwrotu majątku. Jeśli spadkobierca zużył ten spadek nie będzie zobowiązany, aby oddać spadek.

Jeśli małżonek/ małżonka odnalezionej osoby zawarł ponownie małżeństwo, małżeństwa nie można unieważnić. Jeśli małżonek wiedział, że ta niby zaginiona osoba żyje, a mimo to zawarł nowy związek małżeński to można go unieważnić

Oznaczenie daty uznania za zmarłego (art.31 k.p.c.) – pierwszy dzień terminy z upływem którego uznanie za zmarłego było możliwe.

1. sądowe stwierdzenie zgonu (art. 535 i następne k.p.c.) – stwierdzenie zgonu, będzie wymagało ustalenia tylko jednej okoliczności, a mianowicie niewątpliwości śmierci zaginionej osoby. Ta niewątpliwość miała by dotyczyć osoby, której zwłok nie ma. Tu Nie chodzi o wątpliwość tylko wysoki stopień prawdopodobieństwa śmierci osoby zaginionej np. osoba zaginiona ginie na oczach innych w pożarze to wtedy nie ma konieczności upływu czasu, alby uznać osobę za zmarłą. Konieczne jest ustalenie niewątpliwości śmierci osoby zaginionej.

Zdolność do czynności prawnych – polega na możliwości nabycia prawa, zaciągnięcie obowiązków poprzez własne działanie. polegające na złożeniu oświadczenia woli, czyli w istocie swej dokonaniu czynności prawnych. Zdolność do czynności prawnych wchodzi w rachube w trzech zakresach

• brak zdolności czynności prawnych –osoby całkowicie ubezwłasnowolnione; osoby do 13 roku życia. Czynności prawne dokonane przez takie osoby są nieważne. Są od tego odstępstwa zawarte w art. 14. Bardzo ważnym odstępstwem jest to, że ważne będą umowy zawarte przez te osoby jeżeli kumulatywnie będą spełnione 3 wymagania: umowy powszechnie zawierane w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego; umowy te miałyby być wykonanymi; umowa nie może być rażąco krzywdząca dla osoby, która nie ma zdolności do czynności prawnych.

• ograniczona zdolność do czynności prawnych – osoby częściowo ubezwłasnowolnione; osoby, które są niepełnoletnimi, ale ukończyły już 13 rok życia; ograniczona zdolność oznacza, że osoby te mogą dokonywać czynności prawnych, ale za zgodą przedstawiciela ustawowego. Zgoda ta wyrażona jest zarówno przed dokonaniem czynności, jednocześnie z jej dokonywaniem, jak i po dokonaniu tej czynności. Przedstawiciel ustawowy może potwierdzić czynność dokonaną przez osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Ważne będzie ustalenie dotyczące skutków dokonania czynności prawnej bez zgody przedstawiciela ustawowego. Kiedy umowa jest zawarta bez zgody przedstawiciela ustawowego to umowa taka nie jest nieważną jest dotknięta bezskutecznością zawieszoną. Taka umowa może być skuteczną jeśli dojdzie do jej potwierdzenia. Jeżeli nie ma takiej zgody powstaje stan wątpliwości. Podczas zawarcia umowy, kontrahent zawierający umowę z osobą o ograniczonych zdolnościach prawnych, może wyznaczyć termin przedstawicielowi ustawowemu na dokonanie decyzji co do potwierdzenia ważności umowy. Do czasu wyrażenia zgody przez przedstawiciela mamy bezskuteczność zawieszoną.

Osoby takie mogą samodzielnie dokonywać czynności prawnych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. (art. 20, 21, 22)

Osoby nie mogą dokonać pewnych czynności prawnych nawet za zgodą przedstawiciela ustawowego, są to czynności zarezerwowane tylko dla osób o pełnej zdolności do czynności prawnej np. sporządzić testament – art.943

• pełna zdolność do czynności prawnych – zamężna 17-latka ma pełną zdolność do czynności prawnych bo zawarcie związku małżeńskiego upełnoletnia (na gruncie prawa polskiego dotyczy to kobiet po 16 roku życia)

Zdolność to zależy od wieku: 13 rok życia i 18 rok życia.

Ubezwłasnowolnienie – o tym orzeka sąd (sąd okręgowy, który będzie orzekał w składzie 3 sędziów, musi przeprowadzić dowód z biegłych, sąd zajmie się taką sprawą na wniosek ściśle określonej osoby: współmałżonka, krewni w linii prostej, rodzeństwo)

Krewni w linii prostej to tacy krewni, którzy pochodzą bezpośrednio lub pośrednio od siebie np. rodzice, dziadkowie

Krewni w linii bocznej np. rodzeństwo

Dwie postacie ubezwłasnowolnienia:

1. Całkowite – Są trzy przesłanki ubezwłasnowolnienia: ukończenie 13 roku życia, choroba psychiczna (zaburzenia), osoba taka nie jest w stanie kierować swoim zachowaniem. Skutki to: dla osoby takiej ustanawiany jest opiekun, osoba taka traci zdolność do czynności prawnych (nie będzie mogła przez swoje działanie nabywać praw i zaciągać zobowiązań)

2. częściowe – przesłankami są: ukończony 18 rok życia; upośledzenie psychiczne (niedorozwój umysłowy); niezbędne jest ustalenie, że osobie takiej potrzeba jest pomoc w prowadzeniu jej spraw. Skutkami są: ustanowienie kuratora i ograniczenie zdolności do czynności prawnych.

20.10.2011

Osoby prawne: art. 33 i następne i szereg różnych ustaw. Osoba prawna to jednostki organizacyjne, które mocą przepisów prawa posiadają osobowość prawną. Niezbędne jest zidentyfikowanie przepisu z którego wynika przypisanie osobowości prawnej, alby ustalić że jednostka jest osobą prawną. To samo państwo przesądza o podmiotach stosunków cywilno-prawnych. Na ogół są to przepisy dotyczące ustalenia rodzaju osób prawnych np. szkoła wyższa jest osobą prawną, w przepisach prawa handlowego jest że spółka akcyjna jest osobą prawną, w ustawie prawo spółdzielcze ustalono, że spółdzielnie są osobami prawnymi, w ustawie o stowarzyszeniach- stowarzyszenia.

Są trzy modele powstania osoby prawnej:

1. system aktów organów władz – tak powstają państwowe osoby prawne np. uniwersytety,

2. system koncesyjny – osoba prawna powstanie za zezwoleniem odpowiedniej władzy, a więc koncesji. Nie wystarczy sama inicjatywa powstania osoby prawnej, potrzebne jest jeszcze zezwolenie np. banki za zezwoleniem państwa,

3. system normatywny – charakteryzuje się tym, że wystarczy działanie założycieli osoby prawnej, to działanie musi polegać na wypełnieniu wymagań, które wynikają z aktów normatywnych. Te wymagania są określone w sposób ogólny np. spółki handlowe: akcyjna, z o.o. (kodeks spółek handlowych).

Osoby prawne podlegają rejestracji. Są ewidencjonowane w wielu różnych rejestrach np. rejestr prowadzony przez komisję nadzoru finansowego, ale kluczowy rejestr stanowi Krajowy Rejestr Sądowy, o którym mówi ustawa z 1997r. Rejestr ten obejmuje trzy rejestry:

1. Przedsiębiorców – osoby prawne powstające dla prowadzenia działalności gospodarczej.

2. Organizacji społecznych – stowarzyszenia, związki zawodowe; osoby prawne które postają nie dla prowadzenia działalności gospodarczej a zajmujące się innymi celami,

3. Niewypłacalnych dłużników

KRS jest prowadzony przez sądy rejonowe. Prowadzony jest w odpowiednim systemie informatycznym. Wpisy są dostępne wszędzie gdzie jest dojście do tego systemu. Wcześniej rejestr handlowy był prowadzony w postaci ksiąg co utrudniało wgląd w wpisy.

Art. 35 K.C. - Osoba prawna powstaje co do zasady z chwilą wpisy do odpowiedniego rejestru. Ten wpis ma charakter konstytutywny, decydujący o powstaniu osoby prawnej. Są wyjątki: jednostki samorządu terytorialnego powstają bez wpisu, ale za to mają inny tryb tworzenia.

Typy osób prawnych:

• Osoby prawne typu korporacyjnego – korporacje, którymi miałyby być takie osoby prawne, których istotą miałoby być porozumienie osób; swój byt uzależniają od woli osób tworzących korporację. Charakteryzują się członkostwem, które jest dobrowolne, a więc następują zmiany osobowe w składzie korporacji (wstępowanie lub występowanie z korporacji). Korporacje posiadają władze, którą jest przyznana kompetencja w przyznanym zakresie. Wyróżnia się władzę uchwałodawczą – stanowiąca o porządku prawnym w korporacji - walne zgromadzenie akcjonariuszy; władza o charakterze kontrolnym - rada nadzorcza; władza wykonawca - zarząd spółki akcyjnej. Ta różnorodność świadczy o tym, że kompetencje są rozłączne. Trzecią szczególną cechą jest wewnętrzny porządek prawny. Są to przepisy korporacyjne, które pochodzą od określonych władz korporacyjnych. Będą to takie przepisy jak statut osoby prawnej, który powstaje w drodze czynności prawnej, tworzą go założycieli (osoby które podpisują statut). Statut będzie wyrazem oświadczeń woli osób, które go przyjmują, a więc jest czynnością prawną, ale szczególnego rodzaju. W przypadku statutu wchodzi w rachubę wykładnia obiektywna.

• Osoby prawne typu zakładowego (fundacyjnego) – wyróżniają się tym, że ich istotą jest wyodrębniony majątek, a nie porozumienie osób. Takimi osobami są w szczególności przedsiębiorstwa państwowe, fundacje, fundusze inwestycyjne. Osoba prawna zaistnieje o tyle, o ile będzie dla niej utworzony odpowiedni majątek. Różnią się od korporacji brakiem członkostwa. Podobnymi się co do istnienia władz i porządku prawnego. Fundacja ma statut nadany przez fundatora.

Osoba fizyczna działa poprzez siebie, a osoba prawna działa poprzez władze, które są organami osoby prawnej. Art. 38 K.C. – osoba prawna działa poprzez swoje organy. Z tego wynika, że osoba prawna musi mieć organy bo inaczej sąd ustanowi jej kuratora, który będzie dążył do powołania brakującego organu. Jeśli mu się nie powiedzie, osoba prawna podlega likwidacji.

Organy to:

1. uchwałodawcze, stanowiące

2. doradcze, kontrolne

3. wykonawcze, reprezentacyjne – do ich kompetencji należy prowadzenie interesów, ale także reprezentowanie, składanie oświadczenia woli. Istotne jest określenie w osobie prawnej, jaki organ będzie pełnił funkcję reprezentacyjną i przez kogo będzie składała oświadczenie woli.

Organ może być jednoosobowy lub wieloosobowy. Jeśli organ jest wieloosobowy to o rodzi się pytanie czy jest potrzebne działanie wszystkich osób czy wystarczy działanie tylko jednej. O tym stanowi statut spółki.

Działanie organu jest uważane za działanie osoby prawnej. Osoba prawna może działać tylko poprzez organy.

Rodzaje osób prawnych ze względu na charakter mienia:

1. Państwowe osoby prawne – mają mienie państwowe, takimi osobami prawnymi są: skarb państwa, inne państwowe osoby prawne niż skarb państwa. Państwo zdatne do zawierania stosunków cywilno – prawnych, państwo dostrzegane nie jako władza, ale jako skarb państwa ? Ze skarbem państwa związany jest jeszcze problem poprzez kogo działa skarb państwa? Nie ma ustawy, która bliżej by to określała. Skarb państwa działa poprzez organy państwowe szczebla centralnego, mogą to być organy władzy terenowej, ale za każdym razem są to organy które interesują nas ze względu na to jakie mają kompetencje względem skarbu państwa. Skarbem państwa kierują organy, które powstały powołane do zadań władczych. Innymi państwowymi osobami prawnego są różne przedsiębiorstwa, agencje, państwowe szkoły wyższe, jednoosobowe spółki skarbu państwa. Mienie państwowe należy do skarbu państwa albo do innej państwowej osoby prawnej niż skarb państwa. Skarb państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych osób prawnych niż skarb państwa. Każda z tych osób prawnych będzie ponosiła odpowiedzialności za własne działania.

2. Samorządowe osoby prawne – mają mienie samorządowe (komunalne), samorządowymi osobami prawnymi będą: jednostki samorządu terytorialnego, z typową strukturą organów, poprzez które te osoby będą działały. Kompetencje w zakresie reprezentowania należą do wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosta, zarząd województwa, marszałek województwa; składają oni oświadczenie woli. Jest jeszcze jedna grupa samorządowych osób prawnych, którymi są osoby prawne utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego.

3. Prywatne osoby prawne – osoby prawne, które powstają dla prowadzenia działalności gospodarczej np. spółki akcyjne, stowarzyszenia, spółdzielnie, kościoły (parafie, diecezje, episkopat, zakony itp.), związki wyznaniowe.

Ułomne osoby prawne:

Spośród jednostek organizacyjnych, tylko te są ułomnymi względem których jest przepis o nadaniu osobowości prawnej. Ale są też takie jednostki wobec których znajdziemy przepis nadający osobowość prawną, natomiast wchodzi w rachubę przepis z którego wynika nadanie zdolności prawnej.

Ułomne osoby prawne można scharakteryzować w dwojaki sposób:

1. Negatywne – są to jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

2. Pozytywne – jednostkom organizacyjnym mocą przepisów prawa została nadana zdolnośc prawna . Możliwośc nabywania praw, zaciągania zobowiązań.

ułomne osoby prawne mogą nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, z tym, że nie mają osobowości prawnej.

Osobowość prawna i zdolniość prawna to nie to samo!

Atrybuty osoby prawnej:

1. posiadanie zdolności prawnej,

2. osoby prawne działają przez organy,

3. za zobowiązania osób prawnych ponoszą odpowiedzialność one same, za te zobowiązania nie poniszą odpowiedzialności osoby które je tworzą,

Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej.

Atrybuty ułomnych osób prawnych:

1. mają zdolność prawną,

2. działają przez swoich członków, nie przez organy,

3. za zobowiązania ułomnych osób prawnych, ponoszą odpowiedzialność ich członkowie.

27.10.2011

Ułomne osoby prawne nie mają osobowości prawnej, ale mają zdolność do czynności prawnych. Mogą więc uczestniczyć w obrocie prawnym. To ustawodawca decyduje które podmioty są ułomnymi osobami prawnymi.

Ułomnymi osobami prawnymi były by:

• spółki jawne,

• komandytowe,

• komandytowo-akcyjne.

Z jednostek które mają zdolność prawną a nie mają osobowości są wspólnoty mieszkaniowe tworzone przez właścicieli lokali.

Szczególne właściwości ułomnych osób prawnych:

• Działają poprzez swoich członków – osoby tworzące ułomną osobę prawną a więc np. wspólnicy jawni byliby kompetentni do reprezentowania spółki jawnej. Jest możliwość utworzenia zarządu, do którego zadań miałoby należeć prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentowanie. Do takiej spółki można stosować przepisy dotyczące spółki z o. o. Trzeba byłoby członków uważać za ustawowych przedstawicieli.

• Odpowiedzialność za zobowiązania ułomnej osoby prawnej – ponosi ją sama jednostka, ale też osoby które tworzą ułomną osobę prawną. Dotyczy to nie tylko członka, ale też właściciela lokalu, byłaby to odpowiedzialność osobista czyli tym co ma, co jest jego majątkiem. Odpowiedzialność ta jest co do zasady nieograniczona, czyli za wszelkie zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym. Jest to odpowiedzialność subsydiarna, zależy od wypłacalności ułomnej osoby prawnej. Trzeba byłoby się liczyć wierzycielowi ułomnej osoby prawnej, że ma tą wierzytelność, najpierw będzie szukać zaspokojenia w majątku ułomnej osoby prawnej, a w razie niepowodzenia sięgnie po majątek członka ułomnej osoby prawnej. Trzeba przestrzegać tej kolejności.

Jednostki, które nie mają ani zdolności prawnej, ani osobowości prawnej:

Taką jednostką są spółka cywilna, szkoły podstawowe, gimnazja, licea. Takie jednostki nie mogą występować w obrocie jako nabywający prawa, zaciągający zobowiązania, nie mogą być stroną umowy. Mimo to powstają takie umowy, gdzie po jednej ze stron są nie tyle spółki cywilna, a osoby ją tworzące. Wtedy zaciągającymi zobowiązanie są członkowie spółki. Spółka taka może mieć nazwę, ale nie może pod nią występować w obrocie prawnym, pod umową muszą być wypisani wszyscy członkowie spółki. Taka jednostka organizacyjna działa poprzez swoich założycieli.

Czynności prawne:

To takie zdarzenia prawne, które obejmują co najmniej jedno oświadczenie woli. Oświadczenie woli to (wg art. 60 k.c.) przejaw woli osoby, tym przejawem zmierzającym do wywołania skutków prawnych. W oświadczeniu woli mamy dwa elementy: wewnętrzny – wola rozumiana jako decyzja osoby od której ta wola miałaby pochodzić; zewnętrzny – polega na ujawnieniu decyzji, przejawie woli, zakomunikowanie innym o chęci wywołania skutków prawnych. Te dwa elementy muszą wchodzić w rachubę aby mówić o oświadczeniu woli. Oświadczenie woli może być złożone w dowolny sposób, nie jest nawet konieczne posłużenie się słowami dla złożenia tego oświadczenia, można również posłużyć się innym zachowaniem. Milczenie nie wywołuje skutków prawnych, potrzebne jest działanie.

Rozróżnienie czynności prawnych:

• ze względu na ilość oświadczeń woli:

• Jednostronne czynności prawne – zawierają jedno oświadczenie woli np. testament, oferta, przyrzeczenie publiczne (art. 916),

• Dwustronne czynności prawne – zawierają co najmniej dwa oświadczenia woli, nazywa się je umowami, uchwały organów kolegialnych (walne zgromadzenie akcjonariuszy).

• Ze względu na elementu składające się na czynność prawną:

• konsensualne – wyczerpują się oświadczeniami woli, częściej występują.

• realne – będą oprócz oświadczenia woli zawierały element realny jakim jest wydanie rzeczy. Umowa taka zaistnieje kiedy oprócz złożenia oświadczeń woli rzecz zostanie wydana drugiej stronie.

• ze względu na skutki prawne, które rodzi czynność prawna:

• zobowiązujące – wynika z tego obciążenie osoby dokonującej takiej czynności, takie czynności będą powiększały pasywa składającego oświadczenie woli (obciążenia wzrastają),

• rozporządzające – przeniesienie lub zniesienie określonego prawa przez zbywcę na nabywcę, miałoby tu dojść do pomniejszenia aktywów osoby dokonującej takiej czynności,

• o podwójnym skutku - określone czynności prawne będą zarówno zobowiązującymi jak i rozporządzającymi. np. sprzedaż

• upoważniające – nie polegają ani na zobowiązaniu ani na rozporządzeniu, ale stwarzają możliwość działania w cudzej sferze prawnej np. pełnomocnictwo, przekaz.

• ze względu na zakres przysporzenia i korzyści:

• odpłatne - przysporzenia nas interesujące korzyści miałyby być udziałem obu stron, takie czynności dominują,

• nieodpłatne – korzyść jest tylko po jednej stronie np. darowizna, umowa użyczenia; są na ogół słabiej chronione

• ze względu na wpływ przyczyny (causa) na ważność czynności prawnej:

• przyczynowe (kauzalne) – charakteryzują się tym że dla ustalenia ich ważności jest niezbędne ustalenie istnienia ważnej przyczyny. Jeśli nie ma przyczyny to czynność prawna przyczynowa jest nieważna. Te kauzy mogą mieć różnorodną postać np. chęć zwolnienia się z obowiązku, chęć obdarowania, ale za każdym razem ta przyczyna musi być możliwa do identyfikacji. Na ogół trzeba szukać przyczyny.

• oderwane (abstrakcyjne) – dal ustalenia ich ważności nie jest potrzebnym istnienie przyczyny. Takie czynności prawne wejdą w rachubę tylko w przypadkach ustalonych przez ustawodawcę np. art. 921 par. 2 przyjęcie przekazu, zbycie weksla w drodze indosu.

Wady oświadczenia woli – stany normatywne bo bliżej określone przez ustawodawcę. Wadami mogą być: brak świadomości lub swobody w podjęciu wyrażeniu woli, pozorność, błąd, groźba 87, podstęp 86, wyzysk 388 (nie jest wyrażony w tym zwartym katalogu wad). Wyzysk dotyczy tylko umów. Wszystkie te wady polegają na rozbieżności między wolą a jej przejawem, dysharmonia pomiędzy elementem wewnętrzny, a zewnętrznym oświadczenia woli. Inna decyzja niż jej zakomunikowanie otoczeniu.

Mamy dwie grupy wad oświadczenia woli:

1. skutkiem jest nieważność oświadczenia woli – brak świadomości lub swobody w podjęciu wyrażenia woli, pozorność.

2. pozostałe 4 powodują wzruszalność czynności prawnej. Dają możliwość ustalenia skutków prawnych.

Każdy może powołać się na dwie pierwsze wady. Nie tylko strony umowy ale także osoby trzecie, dla których czynność prawna miałaby znaczenie. Na tą nieważność będzie mogła powołać się każda osoba w jakimkolwiek czasie, nie ma limitu czasowego.

Czynności prawne dotknięte tymi wadami (ze skutkiem nieważności) nie będą podlegały konwalidacji, czyli nie będą mogły być uwapnionymi.

Wady drugiej grupy, wzruszalność, będzie oznaczała, że nie każdy będzie się mógł na nie powołać, a tylko bliżej oznaczone przez ustawodawcę osoby czyli np. błądzący a nie kontrahent błądzącego. Na te wady można powołać się tylko w określonym czasie, na ogół jest to rok, ale w przypadku art. 88 jest dwa lata. Przy wzruszalności dojdzie do konwalidacji, czyli uzdrowienia czynności prawnej, jeżeli uprawniony nie powoła się na wadliwość.

Brak świadomości lub swobody oświadczenia woli- złożenie oświadczenie woli w takich warunkach kiedy możliwym będzie ustalenie niezakłócań co do oświadczenia woli tylko braku świadomości bądź swobody. Ma być brak świadomości a nie jej ograniczenie. Osoba, która składa oświadczenie woli miała by znaleźć się w takiej sytuacji kiedy w żaden sposób nie możliwym byłoby ustalenie że ona wie co czyni. Ustawodawca przyjął że nie ma znaczenia z jakiego powody osoba składająca oświadczenie woli znalazła się w takim stanie i że osoba ta sama doprowadziła się do takiego stanu. Mimo wszystko czynność prawna dokonywana w takim stanie jest nieważna.

Pozorność – wymaga trzech ustaleń: oświadczenie woli miałoby być złożone drugiej stronie (musi być identyfikowany adresat oświadczenia woli, wada dotyczy takich umów gdzie oświadczenie woli każdej z tych jest składane drugiej), potrzebna jest zgoda drugiej strony na pozorność. Jedna z osob sklada oświadczenie woli a druga się godzi ze to oswiadzczenie woli jest składane wadliwie. nie ma pozorności jeśli druga strona na nia się nie godzi; strony nie chca zadnych skutkow prawnych, zachowuja się w sposób kłamliwy, ale dla pozoru można zanzaczyc zre strony cha skutkow ale innych niż te które wynikaja z oświadczenia woli.

pozorność może wystapicw dwoch postaciach. niektórzy ta pierwsza pozorność nazywaja wzgledna a ta druga bezwzgledna.

03.11.2011

W przyszłym tygodniu wykład jest o 8!!!!!!!

Pozorność to taka wada oświadczenia woli, gdzie jedna osoba drugiej składa oświadczenie woli dla pozoru, czyli strony nie chce żadnych skutków prawnych, ale zachowuje się tak jakby chciały je wywołać. Np. komornik dokonuje egzekucji wobec dłużnika, właściciela mercedesa. Właściciel aby nie stracić samochodu zawiera pozorną umowę kupna-sprzedaży.

Strony mogą chcieć innych skutków prawnych innych niż te jakie wynikają z dokonanej czynności prawnej. W istocie dochodzi do dokonania dwóch czynności prawnych: pozornej i ukrytej. Strony chcą takich skutków prawnych jakie wynikają z ukrytej czynności prawnej, a zachowują się tak jak wskazuje na to pozorna czynność prawna. Np. Oszustwo przy zawieraniu kupna sprzedaży, przy której dla pozoru zawierana jest umowa darowizny, która kryje skutki czynności prawnej jaką jest sprzedaż.

Ocena skutków prawnych pozorności:

Pozorność powoduje nieważność czynności prawnych dokonanych dla pozoru, czynność ta nie podlega konwalidacji. Czynność ukryta może być ważną tylko wtedy kiedy przy dokonywaniu czynności pozornej dojdzie do zachowania wszelkich warunków ważności czynności ukrytej. Np. darowizna była dokonywana dla pozoru żeby w Urzędzie skarbowym opłata była mniejsza, więc ta czynność jest nieważna, ale sprzedaż, której skutków prawnych strony chciały, może być ważna wtedy kiedy strony zachowując się w sposób pozorny spełniły wszystkie warunki czynności ukrytej (odpowiednia forma). Darowizna wymaga aktu notarialnego. Art. 88 par. 3 mówi o ochronie osób trzecich przed pozornością. np. Dłużnik zawiera pozorną umowę kupna-sprzedaży z sąsiadem, a sąsiad sprzedaje mercedesa osobie trzeciej. W takim przypadku wynikało by, że nie dochodzi do sprzedaży tego mercedesa bo nie można przekazać więcej praw niż samemu się posiada (sąsiad nie był właścicielem mercedesa więc nie może przekazać własności innej osobie) ale:

Przesłanki ochrony osoby trzeciej przed skutkami pozorności:

1. osoba trzecia powinna być w dobrej wierze więc osoba ta nie może wiedzieć, że drugą stroną czynności jest strona czynności pozornej.

2. osoba trzecia miałaby nabywać prawo w drodze czynności prawnej, osoba trzecia nie interesuje nas jako spadkobierca.

3. musi to być czynność prawna odpłatna, nie może to być darowizna.

Błąd: Art. 84 – z tego przepisu będzie wynikało, że błąd będzie miał prawne znaczenie jeśli ustalimy dwie przesłanki (wada wzruszalności):

1. błąd ma dotyczyć treści czynności prawnej, na dotyczyć takiej okoliczności co do której strony postanowiły w treści czynności prawnej np. co do przedmiotu, strony.

2. błąd ma być istotny, istotność polega na tym że trzeba ocenić postępowanie błądzącego, czy on dokonał by tej czynności prawnej mimo tego że znał stan rzeczywisty. Jeśli błądzący znał stan rzeczywisty nie ma błędu.

Przy czynności prawnej odpłatnej trzeba wziąć pod uwagę trzecią okoliczność:

1. ocena zachowania kontrahenta osoby błądzącej, temu kontrahentowi trzeba by postawić zarzut, że wiedział o błędzie, albo że o błędzie co prawda nie wiedział, ale z łatwością mógł się o nim dowiedzieć, albo sam kontrahent wywołał błąd.

Skutki błędu:

błądzący ma uprawnienia do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia które złożył pod wpływem błędu (art. 88). Uchylenie następuje poprzez złożenie oświadczenia woli o uchyleniu od skutków prawnych. To oświadczenie powinien złożyć ciągu roku od dnia wykrycia błędu. Musi to być oświadczenie na piśmie (pod rygorem dla celów dowodowych).

Podstęp:

błąd wywołany przez kontrahenta, z jego winy, albo wywołany przez osobę trzecią o czym świetnie wiedział kontrahent. Kontrahent jest świadomy błędu tej drugiej strony. Składający oświadczenie woli może się uchylić od skutków w ciągu roku. (art..88)

Groźba:

stan obawy dotyczący osoby zarówno tej, która składa oświadczenie woli jak i innej osoby, ale może również dotyczyć mienia jakiejkolwiek osoby. Groźba musiałaby być bezprawna, bezprawność miałaby dotyczyć nie tylko uchylenia przepisom prawa, ale też zasadom współżycia społecznego. Drugą okolicznością jest to, że groźba powinna być poważna. Skutki groźby są takie same jak błędu, ten kto złoży oświadczenie woli pod wpływem groźby może się od niego uchylić poprzez złożenie oświadczenia woli w ciągu roku od dnia ustania obawy.

Wyzysk: (art. 482)

dotyczy tylko umów wzajemnych, w których każda ze stron miała by spełnić ekwiwalentne świadczenie, czyli odpowiadające wartości świadczenia drugiej strony. Wyzysk miałby dotykać tylko takich umów. Są trzy przesłanki wyzysku:

1. przesłanka obiektywna – rażąca dysproporcja świadczeń.

2. przesłanka subiektywna po stronie wyzyskanego – przymusowe położenie tego wyzyskanego, jego niedołęstwo bądź też niedoświadczenie. Trzeba wniknąć w położenie osoby wyzyskanej.

3. przesłanka subiektywna po stronie osoby wyzyskującej – świadomość wyzysku, osoba ta wiedziała o dysproporcji świadczeń, ale też o sytuacji i jakiej jest wyzyskany.

Skutki wyzysku, dwa uprawnienia wyzyskanego, jego roszczenia:

1. wyzyskany może żądać wyrównania świadczeń – zwiększenie świadczeń osoby wyzyskującej, obniżeniu świadczenia wyzyskanego.

2. roszczenie o unieważnienie umowy – występuje wyzyskany do sądu.

Wyzysk z mocy prawa nie powoduje nieważności. Rodzi wzruszalność. Wyzyskany może skorzystać np. unieważnienia umowy, ale to wyzyskany decyduje czy chce skorzystać z tego uprawnienia. Czynność dotknięta wadą jest w pełni skuteczna.

Ochrona dóbr osobistych: art. 23 i 24.

Dobra osobiste mogą występować w różnej postaci. Art. 23 nie wskazuje na wszelkie możliwe postacie dóbr osobistych, wymienia tylko przykłady. Obok wymienionych dóbr wchodzą w rachubę również inne dobra. Wymienione są te zasadnicze dobra.

Dobra osobiste wg Adama Szpunara, są ściśle związane z osobą, z nią powstają i z nią ustają. Dobra te służą człowiekowi przez jego życie. Dobra osobiste są niezbywalne, nie można nimi rozporządzić. Mają one charakter niematerialny, nie można ustalić ich wartości. Podlegają ochronie, jest na wyrażana poprzez prawa osobiste (prawa osobistości).

Środki ochrony dóbr osobistych:

dobra osobiste są tak silnie chronione, że wchodzi tu w rachubę nie tylko ochrona w chwili naruszenia dobra osobistego, ale też ochrona w chwili stanu zagrożenia. Korzystanie z tych środków jest uzasadnione wystąpieniem tych przesłanek:

• ustalenie istnienia dobra osobistego (np. takie jakie są w art. 23 ale to nie jest zamknięta lista dóbr osobistych)

• ustalenie naruszenia bądź zagrożenia naruszenia dobra osobistego, art. 24 - jest domniemanie bezprawności naruszyciela, osoba która dochodzi ochrony dobra osobistego nie musi udowadniać bezprawnego działania naruszyciela. To w gestii naruszyciela będzie wykazanie, że jego działanie jest zgodne z prawem. Bezprawność może być wyłączona poprzez wykazanie różnorodnych okoliczności np.:

• zgoda pokrzywdzonego,

• wykazanie, że ktoś działał w ramach dozwolonej krytyki,

• pokrzywdzony może żądać zaniechania działania, które może zagrażać jego dobru osobistemu,

• żądanie usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego np. przeprosiny, złożenie oświadczenia w odpowiedniej treści i formie,

• żądanie odszkodowanie, czyli wynagrodzenia szkody majątkowej, która powstała w skutek naruszenia dobra osobistego,

• zadośćuczynienie, czyli wynagrodzenie szkody niemajątkowej, zadośćuczynienie polega na żądaniu zapłaty określonej kwoty za krzywdę, wymaga to przeliczenia krzywdy na pieniądze. Nasz ustawodawca dopuszcza zadośćuczynienie tylko w pewnych przypadkach (art. 444, 445 i 448).

10.11.2011

448 – ustalenie podstaw zadośćuczynienia wynikającego z art. 448 wymaga zwłaszcza wykładni systemowej co miało by oznaczać to, że tam określone zadośćuczynienie wejdzie w rachubę wtedy gdy naruszenie dobra osobistego będzie wynikało z czynu niedozwolonego. Zadośćuczynienie wymaga ustalenia czynu niedozwolonego. Podstawą odpowiedzialności była by wina naruszyciela.

• Żądanie wynagrodzenia szkody majątkowej, a więc w istocie swej straty, czy też nieosiągniętych korzyści.

• Żądanie zapłaty odpowiedniej sumy na cel społeczny.

• powództwo ustalające naruszenie dobra osobistego – ma swoją podstawę w art. 189 k.p.c.

Forma czynności prawnych:

Art. 73 i następne

Czynność prawna, która wymaga złożenia oświadczenia woli może być wyrażona w dowolnej formie. Wybór formy szczególnej następuje z woli stron. Musimy się liczyć z tym, że wejdzie w rachubę szereg przepisów, z których wynika wymóg formy szczególnej (art. 99). Trzeba ustalić jakie są formy szczególne. Formą szczególną jest:

1. pisemna zwykła – art. 78 dochowanie tej formy wymaga sporządzenia dokumentu, czyli spisanie oświadczeń woli; na tym dokumencie musi być odpis osoby, której oświadczenie woli zostało tam utrwalone. Podpis musi być własnoręczny, rzadziej wchodzi w rachubę, żeby podpis mógł być mechanicznie wykonany (np. stempel); ustawodawca nie zdefiniował samego podpisu, ale nie powinniśmy mieć wątpliwości, że podpis powinien odpowiadać brzmieniu nazwiska osoby, która go składa. Podpis ma charakter identyfikacyjny. Podpis powinien być w takiej postaci, alby nie było wątpliwości do bo jego złożenia. Powinien być złożony na zakończenie dokumentu; usytuowanie tego podpisu też wpływa na formę pisemną zwykłą.

2. pisemna z podpisami urzędowo poświadczonymi – trzeba sporządzić dokument, złożyć podpis, który musi być poświadczony notarialnie np. przy umowie sprzedaży przedsiębiorstwa.

3. pisemna z datą pewną – wyrażona w art. 91 par. 2; data staje się pewną, jeżeli na dokumencie jest urzędowa wzmianka, np. poczyniona przez urząd skarbowy, i taka wzmianka warunkuje to, że data jest pewna.

4. aktu notarialnego – forma aktu notarialnego będzie polegała na stworzeniu dokumentu przez notariusza, na którym to dokumencie będzie podpis notariusza i osób składających oświadczenie woli. Notariusz musi przechowywać taki dokument, wydaje tylko odpisy aktu notarialnego, na którym jest podpis tylko notariusza. Taki odpis ma moc oryginału.

Pod jakim rygorem może być zastrzeżoną forma szczególna?

Skutki prawne wynikające z uchybienia formy szczególnej umowy:

1. rygor nieważności – stwierdzenie uchybienia formy szczególnej, spowoduje nieważność czynności prawnej.

2. rygor dla celów dowodowych – uchybienie wymaganiom co do formy nie spowoduje nieważności czynności prawnej, będzie ona rodziła skutki prawne, ale w razie sporu między stronami nie wejdzie w rachubę możliwość korzystania z wszelkich środków dowodowych:

• zeznania świadków

• przesłuchania stron

Art. 74 – będzie możliwym przeprowadzenie tych dowodów, jeśli strony występujące w tym sporze wyrażą na to zgodę.

W razie sporu konsumenta z przedsiębiorcą, konsument będzie mógł żądać przeprowadzenia dowodu.

W razie uprawdopodobnienia za pomocą pisma dokonania czynności prawnej.

1. pod rygorem określonych skutków prawnych – uchybienie wymaganiom co do formy szczególnej, zastrzeżonej pod tym rygorem: nie spowoduje nieważności czynności prawnej; w razie sporu strony będą mogły korzystać z wszelkich środków dowodowych; strony nie osiągną wszystkich skutków prawnych, których chciały aby wyniknęły z dokonanej czynności prawnej. Np. ustne uzgodnienie warunków umowy – umowa taka będzie ważna, ale nie będzie wywoływała takich samych skutków prawnych jakby była zawarta na piśmie.

Kiedy wchodzi w rachubę określony rygor?

Art. 720 par.2

Art. 158

Rygor nieważności wchodzi w rachubę, gdy:

wyróżniamy dwie grupy przypadków:

• wynika to z brzmienia przepisów np. art. 99 par. 2

• jest zastrzeżoną forma szczególna inna niż pisemna zwykła bez oznaczenia rygoru (art. 73) – wtedy kiedy czytamy, że jakaś umowa jest zawierana w innej formie niż pisemna zwykła, i z tego przepisu nie będzie wynikało oznaczenia rygoru to wtedy wchodzi w rachubę rygor nieważności.

Rygor dla celów dowodowych wchodzi w rachubę, gdy:

• jest zastrzeżoną forma pisemna zwykła bez oznaczenia rygoru – z przepisu wynika, że dokonanie określonej czynności wymaga formy pisemnej zwykłej i nic więcej nie ma określone. Forma pisemna została zastrzeżoną dla celów dowodowych. art. 860 par.2

Rygor wywołania określonych skutków prawnych wejdzie w rachubę:

• tylko wtedy kiedy wynika to z przepisów. Art. 674

17.11.2011

Wadliwość czynności prawnej

Sankcje w przypadku podjęcia czynności prawnej niezgodnej z prawem:

• nieważność czynności prawnej – oznacza przede wszystkim to, że każdy i w każdym czasie będzie się mógł na nią powołać (nie tylko strony, ale wszyscy Ci co mają jakiś interes prawny). Takie czynności prawne nie podlegają konwalidacji. Czynność prawna dotknięta tą sankcją nigdy nie stanie się skuteczną. Strony czynności prawnej dotkniętej nieważnością jeśli będą chciały jeszcze raz wywołać skutki prawne powinny zacząć od początku. Sankcja ta wchodzi w rachubę przede wszystkim przy braku zdolności do czynności prawnej, wady oświadczenia woli, uchybienia wymagania co do formy.

• bezskuteczność zawieszona – czynność prawna w tym wypadku nie jest nieważną, ale dla swojej pełnej skuteczności trzeba będzie jeszcze dokonać zgody odpowiedniej osoby. Trzeba się liczyć, że ta czynność jest zawieszona i nie ma przeszkody żeby w dowolnej chwili przedstawiciel ustawowy wyraził zgodę na ważność tej czynności prawnej. Tak będzie w przypadku rzekomego pełnomocnika.

Rzekomy pełnomocnik – osoba która działa bez umocowania lub poza zakresem umocowania. Wchodzi w rolę pełnomocnika nie mając do tego kompetencji. Dokonał czynności imieniem i na rachunek pewnej osoby, która nie udzieliła żadnego pełnomocnictwa. Wtedy dojdzie do czynności prawnej jednostronnej i jest to czynność co do zasady zawieszona. Umowa zawarta przez rzekomego pełnomocnika wcale nie jest nieważną, jest dotknięta bezskutecznością zawieszoną. Reprezentowany może potwierdzić umowę zawartą przez rzekomego pełnomocnika, więc doprowadzi do jej skuteczności. Rzekomy pełnomocnik nie jest stroną takiej umowy więc nie może korzystać np. z warunków umowy. Wejdzie w rachubę stań niepewności ze strony kontrahenta, z którym rzekomy pełnomocnik zawarł umowę. Ta osoba trzecia (art.18 par.3; art. 103 par.1) będzie mogła wyznaczyć termin reprezentowanemu dotyczący potwierdzenia umowy. Po upływie terminu, ta druga strona (kontrahent) staje się wolna od warunków umowy.

Art.39- organ osoby prawnej, działanie osoby, która podszywa się pod organ osoby prawnej. Z art. 103 par.1 wskazano na możliwość potwierdzenia, a w 39 nie wskazano możliwości potwierdzenia czynności dokonanej przez rzekomy organ.

103 – rzekomy pełnomocnik, dokładnie określa co wynika z dokonania takiej czynności prawnej, wskazuje możliwość potwierdzenia tej czynności prawnej.

39 – rzekomy organ (ktoś nie jest członkiem organy, a przedstawi się jako jego prezes i dokona w jego imieniu czynności prawnej. Nie wskazano tu sankcji prawnej skutku, który miałby dotknąć czynność prawną dokonaną w tych warunkach.

Art. 58 par. 1 – nieważność miałaby być skutkiem sytuacji, o której stanowi art. 39; nie ma przeszkody aby doszło do ustalenia takiej samej sankcji przy dokonaniu czynności prawnej przez rzekomy organ jak i rzekomego pełnomocnika.

• wzruszalność czynności prawnej – któraś ze stron będzie mogła doprowadzić do jej bezskuteczności. Taka czynność choć została zrealizowana wadliwie, jeśli strona uprawniona czynności prawnej nie zdecyduje o bezskuteczności. Chodzi tu o błąd, wyzysk i coś tam jeszcze.. Bezskuteczność będzie ustalone przez uprawnioną osobę.

Przedawnienie:

wątpliwa instytucja z punktu widzenia ocen moralnych. Trzeba liczyć się z tym że określona osoba choć była uprawnioną traciłaby swoje uprawnienia. Przedmiot przedawnienia – art. 117 par. 1, przedawnienie dotyczy tylko roszczeń, nie dotyczy innych normatywnych postaci uprawnień.

Normatywne postacie uprawnień w jakich mogą wystąpić uprawnienia:

1. roszczenia – żądanie kierowane przez uprawnionego do innej osoby, aby ona zachowała się w określony sposób. Roszczenie będzie powodowało, że określona osoba będzie musiała zachować się w określony sposób.

2. uprawnienia kształtujące (prawa podmiotowe kształtujące) – osoba której przysługuje to uprawnienie sama będzie mogła wpłynąć na powstanie, zmianę lub ustanie stosunku cywilnoprawnego. Jedna ze stron będzie determinowała sytuację drugiej strony. Art. 88 par. 1 – błądzący ma takie uprawnienie, przez pisemne oświadczenie może doprowadzić do ustania stosunku prawnego.

3. zarzut – możliwość przeciwstawienia się uprawnionemu.

Tylko jedna z tych postaci jest objęta przedawnieniem – roszczenia. Chodzi tu tylko o roszczenia majątkowe. Przedawnienie nie dotyczy roszczeń niemajątkowych. Wartość takich roszczeń musi być wyrażona chociażby w pieniądzach.

Termin przedawnienia:

Art. 118 – termin przedawnienia (ustalane przez ustawodawcę)to 10 lat. Nie można wpłynąć na długość tego terminu poprzez czynność prawną. W rachubę wchodzą też dłuższe terminy przedawnienia (art. 442¹ – 20 lat). Dla ustalenia terminu przedawnienia trzeba sięgnąć po przepis bo nie zawsze jest to 10 lat. Nie są zależne od woli stron. Bieg terminu przedawnienia miałby oznaczać ustalenie dnia początkowego. Rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie względem którego trzeba tylko ustalenia jego wymagalności.

Istnienie roszczenia, a jego wymagalność:

Roszczenia powstają wraz ze stosunkiem prawnym, z którego wynikają. Wymagalność będzie wchodziła w rachubę od określonego dnia, który może być ustalony przez same strony, ale również może być on nieoznaczony. Art. 455 – wtedy spełnienie roszczenia będzie musiało nastąpić zaraz po wezwaniu wierzyciela. Art. 120 – kiedy nie jest oznaczony termin wymagalności, termin przedawnienia będzie biegł od dnia w którym najwcześniej uprawniony mógłby podjąć kroki do zrealizowania roszczenia. W czas biegu terminu przedawnienia mogą nastąpić dwa ważne wydarzenia: zawieszenie lub przerwę w biegu terminu przedawnienia. Art. 121 dotyczy zawieszenia, kiedy może ono nastąpić. Skutkiem zawieszenia będzie to, że w czasie zawieszenie nie biegnie termin przedawnienia, a więc dla ustalenia tego terminu trzeba będzie wziąć pod uwagę okres, który upłynął przed zawieszeniem, jak i ten okres który nastąpi po ustaniu zawieszenia. Art. 123 – przerwa w biegu terminu przedawnienia; dotyczy tego w skutek jakich działań nastąpi przerwa. Te działania są bardzo dokładnie oznaczone w pkt.1 miałyby to być działania polegające na podjęciu czynności, czynności przed organem (sądem), czynność ta miałaby zmierzać do osiągnięcia oznaczonego celu w tym przepisie np. dochodzenie, albo zabezpieczenie. Taką czynnością jest wniesienie powództwa, zwrócenie się do sądu aby on wydał odpowiednie orzeczenie, z którego miałoby wynikać przypomnienia dla osoby do której kierowane jest roszczenie aby zadośćuczyniła.

Sam uprawniony może zdecydować tym, że nastąpi przerwa w biegu terminu przedawnienia. Przerwa może nastąpić też w wyniku działania osoby w kierunku której kierowane jest roszczenie. Np. uznanie długu – nie musi polegać na posłużeniu się jakąkolwiek formą oświadczenia woli. Skutkiem przerwy terminy biegu przedawnienia jest to że bieg terminu przedawnienia zaczyna się od początku.

Skutki przedawnieni:

wyrażony w par. 2 art. 117 – w wyniku upływu terminu przedawnienia, osoba względem której kierowane jest przedawnienia, może podnieść zarzut przedawnienia. Może przeciwstawić się osobie która ma roszczenie. Z podniesienia zarzutu przedawnienia będzie wynikało to, że osoba dokonująca tego będzie mogła uchylić się od zadośćuczynienia roszczenia. Będzie mogła odmówić temu kto ma roszczenie, zachowania się zgodnie z żądanym roszczeniem. Roszczenie istnieje, ale staje się tzw. roszczeniem niezupełnym (naturalnym) bowiem nie ma przeszkody, aby osoba która je ma mimo upływu terminu jego przedawnienia wystąpiła o jego zadośćuczynienie. Ten do którego przedawnienie jest kierowane może zadośćuczynić roszczeniu. Czy dojdzie do przedawnienia, zależy od osoby względem której roszczenie jest kierowane. Odpada odpowiedzialność a pozostaje sam dług. Wyszło by na to, że dłużnik ma dług za który nie będzie ponosił odpowiedzialności ale dopiero wtedy kiedy podniesie zarzut przedawnienia. Przedawnienie nie jest podnoszone z urzędu, a więc sąd nie musi uwzględnić terminu przedawnienia, to przedawnienie nastąpi tylko w skutek zarzutu podniesionego przez osobę względem której to przedawnienie jest kierowane. Nie wchodzi w rachubę zrzeczenie się tego zarzutu przedawnienia przez osobę uprawnioną (wierzyciela) tak długo jak długo biegnie termin przedawnienia. Jest dopuszczalne zrzeczenia się tego zarzutu po upływie przedawnienia.

24.11.2011

Obok przedawnienia są jeszcze terminy zawite.Twórcy kodeksu cywilnego mieli wyobrażenie że w tym kodeksie będą wskazane tylko terminy przedawnienia. Nie ma w kodeksie ogólnych przepisów o terminach zawitych.

Twórcą kodeksu cywilnego nie udało się to bo zakreślili terminy które nie można inaczej ocenić niż terminy zawite.

Terminy zawite

Czego dotyczą terminy zawite?

Terminy zawite mają zdecydowanie szersze spectrum zastosowania bo dotyczą wszelkich uprawnień. Z terminami zawitymi możemy się spotkać w postaci różnorodnych terminów praw podmiotowych, zarówno w odniesieniu do roszczeń ; mogą to być uprawnienia kształtujące art.88 uprawnienie błądzącego-ile termin będzie wynosił będzie wynikało z przepisu prawa.

Terminy zawite są zdecydowanie krótszymi niż terminy przedawnienia.

Powstaje pytanie o dopuszczalność odpowiedniego stosowania o biegu terminu przedawnienia?

Dopuszczalną jest istotna analogia o biegu w tym zakresie.

Jaki jest skutek upływu terminu zawitego?

Skutek jest zdecydowanie dalej idący aniżeli przy przedawnieniu. Skutkiem upływu terminów zawitych jest wygaśnięcie uprawnienia. Wygasa uprawnienie a więc w istocie przestaje ono istnieć.

Przy terminach zawitych wchodzi w rachubę wygaśnięcie uprawnienia. Po upływie terminu zawitego nie można w żadnym razie mówić o zrealizowaniu tego co było objęte tym terminem. Radykalność tego skutku prawnego będzie wskazywała że terminy zawite mocnej oddziaływają na uprawnienia niż terminy przedawnienia. Łatwiej nam rozpoznać czy mamy do czynienia z terminem przedawnienia czy terminem zawitym.

Przykład

Co się dzieje z roszczeniem posesoryjnym po upływie roku?

Wygasa, jeśli wygasa uprawnienie to wchodzi w rachubę termin zawity a nie termin przedawnienia.

Prawa rzeczowe

Prawa rzeczowe charakteryzują się tym że jest zamknięta lista praw rzeczowych. Znaczy to że ustawodawca ustala postacie tych praw, a więc nie mogą być one swobodnie kreowanymi w ich wypadku nie wejdzie w rachubę ta swoboda która ma charakteryzować stosunku cywilno-prawne. Prawa rzeczowe pozostają w gestii ustawodawcy.

Prawa rzeczowe:

1.Własnosć-

2.Użytkowanie wieczyste

3.Prawa rzeczowe ograniczone- użytkowanie, służebność, spółdzielcze.., własność do lokalu-są to prawa na rzeczy cudzej,

Cechy:

- obok właściciela trzeba zidentyfikować osobę która miałaby jakieś inne niż własność prawo względem rzeczy; rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej innej niż właściciel; prawa rzeczowe ograniczone to prawa osób trzecich innych niż właściciel, oczywiście prawa względem rzeczy. Ale to w dalszym ciągu miały by być prawa rzeczowe, co miałoby znaczyć że nie każde prawo względem rzeczy jest prawem rzeczowym; np. uprawnienia dzierżawcy nie mają charakteru prawno-rzeczowego; bo co jest prawem rzeczowym wynika z przepisów prawa art.244

-są to prawa skuteczne wobec wszystkich –erga omnes, co znaczy że osoba której przysługuje takie prawo rzeczowe może żądać ich ochrony wobec każdego; na każdej osobie będzie spoczywał obowiązek nie naruszania prawa rzeczowego

Na drugim biegunie są prawa które byłyby skuteczne tylko wobec konkretnej osoby, np. wierzytelności.

Osoba która ma prawo rzeczowe nie koniecznie musi być właścicielem rzeczy, może tylko ją użytkować. Każdy inny musi się liczyć z powstrzymaniem takich działań które miałyby naruszać prawa rzeczowe.

Wszelkie prawa podmiotowe można podzielić na 2 grupy:

1.Bezwzględnie skuteczne- prawa osobiste są prawami bezwzględnie skutecznymi, nikt nie może naruszać praw chroniących dobra osobiste

2.Względnie skuteczne

-prawa rzeczowe określają prawa względem rzeczy; rzeczy to przedmioty materialne, wyodrębnione części przyrody, nie jakiekolwiek dobra tylko takie które mają właściwości oznaczone. Poszczególne właściwości maiłyby charakter rzeczy, nas nie interesuje czy one będą w stanie pierwotnym czy przetworzonym, miały być to części przyrody.

Np. Rzecz jest przedmiotem sprzedaży.

Trzeba dostrzec 2 grupy rzeczy:

1.Nieruchomości-art.46 KC, wyodrębnione części powierzchni ziemskiej to grunty, budynki, lokale które się na ziemi znajdują są częściami składowymi ziemi, nieruchomości gruntowej.art.191; właściciel nieruchomości gruntowej jest właścicielem tego wszystkiego co na trwałe z gruntem jest związane, no i wszystkiego innego, a więc studni które bez wątpienia są na trwałe z gruntem związane.

Budynek i lokalne to części składowe nieruchomości gruntowej, dzielące losy gruntu.

Nieruchomości lokalowe są odrębnymi od nieruchomości gruntowej tylko wtedy kiedy tak wynika z przepisu prawa.

Art.235 użytkowanie wieczyste

JEŻELI JEST jakiś grunt oddany w użytkowanie wieczyste, np. grunt który należy do skarbu państwa i pojawił by się ktoś kto to użytkuje, to użytkownik wieczysty staje się właścicielem budynku który wniósł na gruncie skarbu państwa. Gdyby nie ten przepis 235 to właścicielem budynku byłby skarb państwa a nie osoba która go wznosi.

2.Ruchomości-ruchomościami są wszystkie inne rzcezy które nie są ruhomościami

2 podział rzeczy:

1.Rzeczy oznaczone co do tożsamości czyli takie rzeczy które miałyby właściwości bliżej określone i przypisane danej rzeczy np. są to rzeczy używane, np. samochód używany;

2. rzeczy oznaczone co do gatunku to rzeczy które mają właściwości pewnej grupy, nie mają cech indywidualnych takimi rzeczami są rzeczy zamienne;

Posiadanie-stan faktyczny, fakt, a nie prawo; posiadanie nie jest prawem tylko faktem ale mocno przez prawo chronionym. Polega na władaniu rzeczą z odpowiednim wyobrażeniem. W przypadku posiadania należy zwrócić uwagę na dwa elementy, fizyczny i psychiczny, jakim jest wola. Animus-wola, corpus to jest to co możemy wyoczyć o więc władanie rzeczą; posiadanie miałoby polegać na władaniu rzeczą; władanie miałoby być dokonywane dla siebie ale z odpowiednim wyobrażeniem; 2 są rodzaje posiadania:

1.Posiadanie samoistne, polega na władaniu rzeczą jak właściciel.art.346-określona osoba ma rzecz i postępuje względem niej jakby była jej właścicielem

2.Posiadanie zależne które miałoby polegać na władaniu rzeczą nie jak właściciel, lecz jak osoba która ma inne prawo względem rzeczy; inne niż własność bo np. jest najemcą czy użytkownikiem. Posiadanie zależne polega na tym że osoba ma rzecz, ale postępuje z nią nie jak właściciel, czyli inne prawo jakie miałaby względem rzeczy.

Art.338 KC-posianie odróżnijmy od dzierżenia, dzierżyciel to osoba która włada rzeczą, czyli ma ją ale nie dla siebie, włada tą rzeczą dla kogoś innego, typowym dzierżycielem jest pracownik któremu pracodawca powierza określone rzeczy. O takim pracowniku w którego rękach jest określona rzecz, włada nią. Włada nie dla siebie, tylko dla pracodawcy. Posiadacz to osoba która włada rzeczą dla siebie, z odpowiednim wyobrażeniem.

Z posiadaniem są związane domniemania, art. 7 i 339. Domniemania to fikcje przyjęte w jednym celu, a mianowicie dla przesunięcia ciężaru dowodu. W tym przypadku obciążona ciężarem dowodu jest osoba która twierdzi przeciwnie względem treści domniemania, uważa że jest inaczej, aniżeli wynikało by to z przyjętej fikcji.

Z art.339 wynikają 2 domniemana dotyczące posiadania. Po pierwsze chodzi w rachubę domniemanie że osoba która ma rzecz, włada nią, jest jej posiadaczem. Po drugie będzie wynikało domniemanie posiadania samoistnego- włada rzeczą jak właściciel.

Art.341-jest wprowadzone bardzo istotne domniemanie że posiadanie jest zgodne z prawem. Z tego domniemania korzysta każdy kto ma rzecz.

Art.340 KC-domniemanie ciągłości posiadania.

Art.7 KC-domniemanie dobrej wiary posiadacza.

W przypadku posiadania w istocie swej nie dociekamy prawa, tylko poprzestajemy na czystych ustaleniach faktycznych. Posiadacz samoistny będzie mógł stać się właścicielem rzeczy w wyniku zasiedzenia.

Ochrona posiadania-ten stan faktyczny jest mocno chroniony przepisami prawa, trzeba się liczyć z ochroną pozasądową a po drugie sądową. Ochrona własna polega na obronie koniecznej, na samopomocy. Art.343paragraf 2-obrona konieczna, paragraf 2-samopomoc.

Co to takiego obrona konieczna?

Art.423 obrona konieczna jest odparciem bezprawnego zamachu. Obrona konieczna ma miejsce wtedy kiedy trwa zamach na określone dobro. Nie to że doszło do naruszenia, ale jest ono dopiero dokonywanym to naruszenie. Ważne jest pytanie o zakres środków które mogą być podjęte dla odparcia zamachu.

Paragraf 1 art.,343 –możliwe jest korzystanie i z przemocy i z przymusu fizycznego dla obrony koniecznej, powinno to być dokonywane w rozsądnym rozmiarze, w sposób adekwatny do naruszenia.

Samopomoc-była by podejmowaną po naruszeniu posiadania, w tym wypadku interesuje nas zakres środków które mogą być podjęte dla samopomocy. Paragraf 2 –trzeba dostrzec 2 sytuacje:

1.samopomoc w przypadku naruszenia posiadania nieruchomości. Posiadacz nieruchomości może przedsięwziąć wszelkie działanie dla przywrócenia stanu poprzedniego ale nie polegające na przemocy. Przy ruchomościach wyjdzie nam na to że nie do końca będzie tak.

2.Przy ruchomościach jest zakaz stosowania przemocy dla przywrócenia posiadania. Od tego jest wyjątek, 2 okoliczności mówiące o tym że posiadacz rzeczy ruchomej może stosować przymus:

-ocena że posiadacz poniósłby niebezpieczeństwo

-trzeba by mu było ponieść te działania dla samopomocy natychmiast po naruszeniu posiadania

01.12.2011

Ochrona posiadania w drodze sądowej:

Roszczenie posesoryjne – najpierw trzeba ustalić tzw. legitymację czynną czyli kto może podnieść to roszczenie, kto jest legitymowany. Art. 344 legitymowanym jest posiadacz, którego posiadanie zostało naruszone. Może to być każdy posiadacz, taka legitymacja służy nawet posiadaczowi w złej wierze, jak i posiadaczowi który włada niezgodnie z prawem. Wychodzi na to, że legitymowany może być nawet złodziej. Może być tak, że ten kto stracił rzecz, zobaczył ją w rękach złodzieja. Ten ktoś poczuł się, aby tą rzecz odzyskać i wyrwał ją z rąk złodzieja. Wychodzi na to że złodziej może wystąpić z art. 344 z roszczeniem.

Legitymacja bierna – ustalenie przeciwko komu miało by być kierowane roszczenie; roszczenie kierowane jest do naruszyciela lub osoby na czyjej korzyść nastąpiło naruszenie.

Osoba według której kierowane jest roszczenie może się bronić, zabiegając o określoną decyzję właściwego organy, że stan powstały w wyniku naruszenia jest zgodny z prawem. Ta osoba która jest legitymowana biernie miałaby wystąpić w odrębnej sprawie, o dokonanie ustalenia, że to co ma miejsce po dokonaniu naruszenia jest zgodne z prawem. Jeśli wykaże, że stan po naruszeniu jest zgodny z prawem to wygra proces posesoryjny. Musi zabiegać o decyzję szybszą niż z procesu z inicjatywy legitymowanego czynnie.

Roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego stanu faktycznego jakim jest posiadanie. Ale nie ma przeszkody aby w ramach tego roszczenia zostało podniesione żądanie zaniechania naruszenia. Poprzez to roszczenie nie ma przeszkody aby rzecz wróciła do tego który ją utracił czyli do poprzedniego posiadacza. Z tego uprawnienia posiadacz może korzystać przez rok. Ten roczny termin jest zawity po roku nastąpi wygaśnięcie roszczenia. Wygaśnięcie jest skutkiem upływu terminu zawitego. Jeśli posiadacz w tym czasie nie skorzysta z przysługującego mu roszczenia to je straci, nie będzie mógł wystąpić z nim.

Przeniesienie posiadania – stan faktyczni jakim jest posiadanie może być przedmiotem przeniesienia, czyli zawarcia umowy przeniesienia z tą osobą, która miałaby się tym posiadaczem stać. Są cztery sposoby przeniesienia posiadania. Te różne sposoby można podzielić na dwie grupy:

• przeniesienie posiadania polegające na wydaniu rzeczy (dokonuje go zbywca nabywcy, art. 348)

1. rzecz wyjdzie z rąk zbywcy i będzie w rękach nabywcy

2. wydanie środków, które umożliwiają korzystanie z rzeczy i jej używanie np. wydanie kluczyków do samochodu; wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, dowód rejestracyjny, karta pojazdu, papier wartościowy, dowód składowy umożliwiający rozporządzaniem rzeczą będącą na składzie.

Rzecz nie musi wyjść z rąk zbywcy, żeby nabywca mógł nią rozporządzać.

• sposoby posiadania nie wymagające wydania rzeczy (art. 349 i następne).

1. wystarczy tylko zawarcie umowy żeby zmieniła się rola z samoistnego na zależnego posiadacza.

Prawo własności:

Jest to prawo rzeczowe a nie stan faktyczny. Własność jest najpełniejszym prawem spośród rzeczy. Art. 140 – właściciel ma dwa zasadnicze uprawnienia:

• jest uprawniony do korzystania z rzeczy, które to może polegać na używaniu rzeczy; pobieranie pożytków, które daje rzecz art. 153:

• pożytki mogą być naturalne,

• pożytki cywilne (dochody, które ma właściciel ze względu na to, że doszło do ukształtowania stosunku z inną osobą np. umowa najmu, gdzie właściciel pobiera czynsz ze swojej rzeczy).

• właściciel jest uprawniony do rozporządzaniu rzeczą, jej zbycia, przeniesienia własności, obciążenie rzeczy czyli ustanowienie prawa rzeczowego ograniczonego. Rozporządzenie nie musi być tak radykalne że doprowadzi do zbycia rzeczy, może polegać jedynie na obciążeniu jej, jakaś osoba druga będzie miała określone uprawnienia względem rzeczy.

Prawo własności jest prawem absolutnym. Właściciel musi się liczyć z granicami własności. Są trzy granice własności.

1. przepis prawa- ustawa o ochronie zbytków,

2. zasady współżycia społecznego,

3. społeczno – gospodarcze przeznaczenie prawa.

Nie jest tak, że właściciel może zrobić z rzeczą wszystko.

Nabycie własności:

& przeniesienie własności – wtórne nabycie własności bo rzecz byłaby nabywana od właściciela. od osoby, która ma prawa własności. Zachodzi przeniesienie prawa własności przez zbywcę na nabywcę. Służy do tego umowa zobowiązująca do przeniesienie własności, może być to też umowa przenosząca własność. (to nie to samo).

& zasiedzenie – tzw. pierwotny sposób nabycia własności; było by to nabycie własności nie zależnie od tego czy ona służyła innej osobie; nie następuje żadne przeniesienie tylko pierwotne nabycie.

(Art.. 176)

Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności – art. 155 i następne (rzadko o to pyta).

Umową taką jest choćby umowa sprzedaży, ale może być to też umowa darowizny itp. Skutek tej umowy jest podwójny:

• obligacyjny – zobowiązanie zbywcy do przeniesienia własności na nabywcę

• rozporządzający (rzeczowy) – polega na przejściu własności ze zbywcy na nabywcę.

Umowa ta nie tylko zobowiązuje zbywcę, ale sama z siebie przenosi własność i czyni nabywcę właścicielem. Zbywca nie musi nic robić.

Wyjątki: ta reguła, że są dwa skutki jest przełamywana chociażby na mocy art. 155 par.1. Zawierający umowę mogą zastrzec, że ograniczają się tylko do skutku obligacyjnego i nie będzie skutku rzeczowego. Np. kiedy zapłata nie nastąpi od razu w całości, wtedy zapłata ostatniej raty zdecyduje o przeniesieniu własności. Ale są przepisy, które to zastrzegają, decydują o tym, że nie będzie tego skutku rzeczowego – art. 157: kiedy przedmiotem zobowiązującej nas umowy byłaby nieruchomość a strony zastrzegły by warunek lub termin, czyli skutki prawne miałyby powstać lub ustać w razie nadejścia zdarzenia przyszłego i niepewnego art. 189, wyszło by na to, że umowa zobowiązująca do przeniesienia własności wywoła tylko skutek obligacyjny, a więc nie uczyni nabywcę właścicielem rzeczy.

Może być tak że komuś służy prawo pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości. Trzeba by było właścicielowi który zawiera umowę z osobą trzecią że przeniesie tę własność o ile temu któremu służy pierwszeństwo do nabycia nieruchomości z tego nie skorzysta, to wtedy przeniesie własność nieruchomości.

Powstanie zobowiązanie zbywcy do przeniesienia własności. Własność miałaby być przeniesioną mocą odrębnej umowy, a mianowicie umowy przenoszącą własność.

Umowa o zobowiązaniu przeniesienia własności o skutku tylko obligacyjnym rodzi potrzebę zawarci drugiej umowy wg której nabywca stanie się właścicielem.

Umowa nie ograniczająca się do skutku obligacyjnego wystarczy jedna aby doszło do nabycia własności przez przeniesienie.

• W przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku i są przedmiotem obrotu, trzeba dla przeniesienie własności tych rzeczy, przeniesienie posiadania. W przypadku rzeczy oznaczonych co do tożsamości (ma właściwości zindywidualizowane)

• Rzeczy przyszłe - umowa ma charakter konsensualny, a nie realny. Właściciel takiej rzeczy zmieni się poprzez samo zawarcie umowy o przeniesienie własności.

Umowa przenosząca własność, zawierana tylko wtedy kiedy: umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nie rodzi skutku rzeczowego. Jest to umowa kauzalna, przyczynowa. Przyczyna zawarcia tej umowy jest bliżej oznaczoną (art.156). Umowa przenosząca własność będzie wtedy ważna, jeżeli będzie możliwe zidentyfikowane przyczyny wskazanej w art. 156:

• umowa zobowiązująca do przeniesienia własności ograniczona do skutku obligacyjnego;

• zwykły zapis (art. 968) pochodzi od spadkodawcy, który rozporządza swoim majątkiem w taki sposób, że zobowiązuje spadkobiercę, na którego miało by być przeniesione określone prawo np. mercedes. z chwilą śmierci spadkodawcy spadkobierca nie staje się właścicielem mercedesa, tylko taki zapisobiorca ma roszczenie wobec spadkobierców o przeniesienie tego prawa na niego, ten na którego rzecz został zapisanym wspomniany mercedes będzie mógł zwróci się do zapisobiorców o przeniesienie własności, ta umowa ma swoją przyczynę w dokonanym zapisie, rozrządzeniu dokonanym przez spadkodawcę;

• Kauza może wynikać z bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 i dalsze).

• Kausą może być jakieś inne zdarzenie, więc chociażby takie o którym mowa w 231. budujący się na cudzym gruncie może żądać umowy o przeniesienie własności. Ta umowa będzie miała przyczynę nie we wcześniej zawartej umowie zawartej między osobami lub innym zapisie. Otwarta jest droga do zawarcia umowy przenoszącej własność. Ten kto wznosi budynek na cudzym gruncie może wręcz żądać zawarcia tej umowy.

W przypadku umów przenoszących własność nieruchomości mamy jeszcze przyczynowość formalną. Jest to konieczność ustalenia istnienia przyczyny (kauzy (art.158), ale i w akcie notarialnym dojdzie do określenia z jakiej przyczyny jest zawieraną umowa przenosząca własność nieruchomości. Kauzalność tej umowy ma nie tylko charakter materialny (ustalenie istnienia przyczyny), ale i formalny (wyrażenie przyczyny w treści tej umowy).

Umowa o przeniesieniu własności nieruchomości musi być w formie aktu notarialnego.

Nabycie własności od osoby nieuprawnione:

Art. 169 możliwe jest nabycie prawa własności choć zbywca tego prawa nie ma. Będzie to dotyczyło tylko rzeczy ruchomych, po drugie nabywca powinien działać w dobrej wierze (nie wie o tym, że za kontrahenta ma osobę nieuprawnioną do zbywania rzeczy), nabycie powinno być zawierane w drodze odpłatnej umowy, niezbędne jest wydanie rzeczy prze zbywcę nabywcy. Wszystkie te okoliczności muszą nastąpić kumulatywnie, aby doszło do nabycia własności. Ważne będzie też z jaką chwilą nabywca staje się właścicielem. Następuje to z chwilą kiedy rzecz znajdzie się w jego rękach. Taka jest reguła, ale jest istotne odstępstwo, które sprowadza się do przypadku, kiedy rzecz nabyta jest rzeczą utraconą przez właściciela wbrew jego woli. Wówczas nabycie własności przez jego kontrahenta nastąpi dopiero po 3 latach.

08.12.2011

art.. 172 i następne:

Przesłanki zasiedzenia nieruchomości: okoliczności, które miałyby zasądzić o nabyciu nieruchomości przez zasiedzenie. Są dwie przesłanki:

• samoistne posiadanie nieruchomości – nie interesuje nas dzierżenia, ani inny stan wskazujący na to, że dana rzecz jest w rękach danej osoby. Wystarczy wykazać, że określona nieruchomość jest w rękach osoby która miałaby ją zasiedzieć.

• upływ czasu – 20 lub 30 lat, domniemanie z art. 340 co do ciągłości zasiedzenia. Ile trzeba czekać, to zależy od dobrej wiary posiadacza. Posiadacz w dobrej wierze będzie czekać 20 lat, a posiadacz w złej wierze 30 lat. Co to jest dobra wiada nie ma określonej w kodeksie. Dobra wiara wchodzi w rachubę, kiedy jest mylne wyobrażenie co do rzeczywistego stanu rzeczy, ale to mylne wyobrażenie usprawiedliwione jest okolicznościami danego przypadku. Trzeba dokonać oceny tej dobrej wiary.

Okoliczności dobrej wiary powstają co do nieformalnego nabywcy. Np. kupuje działkę pod lasem bez sporządzenia aktu notarialnego. Umowa taka nie przenosi własności. Posiadacz zachowuje się na tej działce jak na swojej własności, a właściciel mu na to pozwala. Jest nieformalnym nabywcą. Nie ma tu okoliczności usprawiedliwiającej to, że pominęli akt notarialny i taki nieformalny nabywca musi czekać 30 lat żeby móc nabyć nieruchomość.

Zasiedzenie ruchomości, trzy przesłanki:

-samoistne posiadanie takiej rzeczy,

-upływ czasu – 3 lata,

-dobra wiara – w przypadku ruchomości tylko posiadacz w dobrej wierze stanie się właścicielem ruchomości. Posiadacz w złej wierze nigdy nie stanie się właścicielem tej rzeczy.

PO wypełnieniu tych przesłanek, własność nabywa się z mocy prawa. Możliwym jest żądanie stwierdzenia przez sąd zasiedzenia. Takie orzeczenie przez sąd, stwierdzające nabycie własności ma charakter jedynie deklaratywny, czyli potwierdzenie tego co z mocy prawa już zaistniało.

Ochrona własności:

Roszczenie windykacyjne: art. roszczenie przysługuje właścicielowi, współwłaścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu, jest kierowane wobec osoby, która ma rzecz. Roszczenie nieposiadającego właściciela względem posiadającego nie-właściciela. Legitymowanym biernie byłaby osoba która ma rzecz, ale nie jest jej właścicielem. Poprzez to roszczenie nie osiągnie się nic więcej jak zwrot rzeczy. Jest to roszczenie, które idzie za rzeczą. Nas interesuje osoba, u której jest ta rzecz. Nie ulega przedawnieniu jeśli dotyczy nieruchomości, ulega przedawnienie jeśli dotyczy ruchomości.

Właścicielowi przysługują też roszczenia uzupełniające, czyli roszczenia polegające na rozliczeniu pomiędzy właścicielem, a osobą która posiada jego rzecz, np. co do nakładów poniesionych przez posiadacza na cudzą rzecz. Art. 224 i następne.

Roszczenie negatoryjne – legitymowanym czynnie jest osoba ta sama co przy roszczeniu windykacyjnym (właściciel, współwłaściciel, użytkownik wieczysty).

Legitymowany biernie będzie osoba, która dokonała naruszenia własności, miałaby tego dokonać w inny sposób niż w przypadku roszczenia windykacyjnego. To roszczenie nie będzie polegało na pozbawieniu właściciela rzeczy.

Roszczenie negatoryjne wejdzie w rachubę kiedy właściciel ma rzecz, pozostaje ona w jego rękach, ale dochodzi do naruszenia własności polegające na tym o czym stanowi art. 144: zakaz immisji, czyli oddziaływania jednej rzeczy na drugą, co miało by znaczyć zakłócenia w korzystaniu z nieruchomości, te zakłócenia miałyby być ponad przeciętną miarę miejscowych stosunków. Może dojść do naruszenia własności w inny sposób niż pozbawienie rzeczy. Właściciel może wtedy skorzystać z roszczenia negatoryjnego.

Będzie to roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem np. zamknięcie zakładu blacharskiego, który zakłóca spokój. Osoby te będą mogły dochodzić zaniechania naruszeń w przyszłości. Roszczenia te podlegają przedawnieniu w przypadku ruchomości art. 223. W przypadku nieruchomości nie ma żadnego limitu czasu.

Współwłasność:

Jedna rzecz jest przedmiotem własności kilku osób. Są dwie postaci współwłasności:

1. łączna – charakteryzuje się tym, że nie ma charakteru samoistnego, co oznacza, że Ci współwłaściciele muszą pozostawać w określonym stosunku osobistym. To nie będą przypadkowe osoby, tkwią w jakiejś więzi osobistej np. małżeństwo, wspólnicy cywilni (wspólnik cywilny jest współwłaścicielem łączny, względem tego co wraz z innymi wspólnikami zostało nabyte, osoby te będą pozostawały w określonym stosunku osobistym). Uczestnictwo w tej własności nie jest określone ułamkowo, ani procentowo. Po trzecie nie wchodzi w rachubę zbycie udziałów w tej współwłasności. Współwłaściciel nie może rozporządzać udziałem tej współwłasności. Uczestnictwo tej współwłasności nie jest oznaczone, nie jest samoistne i nie może być rozporządzane. Współwłasność ta będzie trwała tak długo jak będzie trwać związek osobisty współwłaścicieli np. współwłasność małżeńska będzie trwała aż do zaistnienia okoliczności, które będą decydowały o ustaniu małżeństwa; kiedy współwłaściciele cywilni podejmą decyzję o rozwiązaniu spółki przestaną być współwłaścicielami łącznymi a staną się ułamkowymi.

2. współwłasność w części ułamkowej – ma charakter samoistny (współwłaściciele nie muszą pozostawać w stosunku osobistym); uczestnictwo w niej jest oznaczonym za pomocą ułamka (nie procentów!); trzeba się liczyć z tym iż możliwym jest rozporządzenie udziałem tej współwłasności nie tylko dlatego, że będzie on określony, ale i zbywalny. Każdy współwłaściciel bez oglądania się na innych może dokonać zbycia swojego udziału bądź też jego obciążenia, może zatem dokonać się zmiana współwłaścicieli bo udziałami można pohandlować; ta współwłasność będzie trwała tak długo, jak tego chcą Ci współwłaściciele. Każdy ze współwłaścicieli w częściach ułamkowych może żądać zniesienia tej współwłasności. Ta współwłasność ma charakter przejściowy, każdy współwłaścicieli może zadecydować o ustaniu współwłasności.

Tryb zniesienia współwłasności:

-w drodze umowy, wymaga to porozumienia i akceptacji każdego z współwłaścicieli o zniesieniu współwłasności.

-w drodze sądowej

Zniesienie współwłasności można dokonać przez:

• podział fizyczny rzeczy,

• podział cywilny – polega na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale między dotychczasowych współwłaścicieli podziału zapłaty ceny.

• objęcie własności przez jednego lub kilku właścicieli z obowiązkiem spłat wobec pozostałych.

• ustanowienie odrębnej własności lokalu – zniesienie własności zabudowanej nieruchomości gdzie wchodziłby w rachubę budynek w obrębie którego znajdują się inne lokale.

Ustalenie zarządu rzeczą wspólną:

Jak miałyby być podejmowane czynności względem rzeczy wspólnej:

• czynności zwykłego zarządu – pełnomocnik ogólny może dokonywać tylko czynności zwykłego zarządu art. 98; czynności te zmierzają do zachowania dotychczasowego stanu rzeczy; mogą być podejmowanymi przez większość współwłaścicieli (nie wymagają jednomyślności, wystarczy większość, która będzie liczoną z uwzględnieniem udziałów w tej współwłasności)

• czynności przekraczające zarząd zwykły – potrzebna jest zgoda, jednomyślność tych właścicieli. Taką czynnością będzie (art. 199) zbycie rzeczy wspólne lub inne działanie polegające na obciążeniu. Możliwym jest dokonanie innej czynności przekraczającej zarząd wspólny, ale za zgodą sądu i kiedy przynajmniej połowa udziałów zarządu godzi się na to.

15.12.2011

każdy może zarządzać swoimi udziałami

każdy może znieść współwłasność

Każdy z właścicieli może korzystać z rzeczy wspólnej w takim zakresie w jaki da się pogodzić to korzystanie z korzystaniem innych współwłaścicielem.

Umowa qua dusem: umowa co do używania rzeczy wspólnej ustalonej przez właścicieli

Własność lokali:

Stanowi o tym ustawa, która decyduje o tym, że część składowa nieruchomości jaką jest lokal, może być odrębną nieruchomością. Dokładnie jaki to lokal może być odrębną nieruchomością zdecydował art. 2 o własności lokali. Jest to inna nieruchomość od nieruchomości gruntowej czy też budynkowej. Jest to zespół izb funkcjonalnie ze sobą powiązanych, wyodrębnionych w sposób trwały. Ich przeznaczenie jest dla nas drugorzędne. Tak rozumiany lokal jest przedmiotem odrębnej własności, ale obok niego trzeba dostrzec wspólną nieruchomość. Wyrażona jest on a art.3 ust. 3 ustawy. Wspólna nieruchomość obejmuje to wszystko co nie zostało wyodrębnionym jako samodzielny lokal, obejmuje np., działkę, ściany, instalacje, klatka schodowa, dach, poddasze itp. Ta wspólna nieruchomość jest przedmiotem współwłasności właścicieli lokalu. A więc trzeba się liczy z tym, że właściciel lokalu ma dwa prawa: prawo własności lokali i udział we współwłasności nieruchomości wspólnej. Oba te prawa są ze sobą ściśle związane, żadnym z tym praw nie może rozporządzać właściciel lokalu bez rozporządzenia drugim z tych praw np. nie może dojść do zbycia udziału we współwłasności lokalu bez zbycia wspólnej nieruchomości.

Powstawanie własności lokalu:

Kilka sposobów powstania własności lokalu, a tym samym postaniu nieruchomości wspólnej:

- w drodze umowy, którą zawiera nabywca lokalu z właścicielem zbudowanej nieruchomości gruntowej.

- umowa zawierana przez współwłaścicieli zabudowanej nieruchomości gruntowej. Współwłaściciele tacy będą chcieli stać się właścicielami lokali.

- oświadczenie właściciela zabudowanej nieruchomości. Wtedy właściciel staje się właścicielem nieruchomości lokalowej i nieruchomości wspólnej, które byłyby związane z lokalem.

- orzeczenie sądu – orzeczenie znoszące współwłasność zabudowanej nieruchomości bądź też takie orzeczenie sądu dokonujące podziału spadku.

Zarząd nieruchomością wspólną. przeczytać.

ustawa o gospodarce nieruchomościami z 99r.

Użytkowanie wieczyste jest prawem samoistnym, innym niż własność, innym niż prawo rzeczowe ograniczone. Choć jest prawem podobnym do własności jak i praw rzeczowych ograniczonych.

Z prawem własności podobieństwo tkwi w treści tych praw. natomiast z prawami rzeczowymi ograniczonymi to podobieństwo byłoby w tym że są to prawa rzeczy cudzej.

Przedmiot użytkowania wieczystego – art.. 232 kc wychodzi na to że to prawo może powstawac tylko na gruntach czyli nieruchomościach gruntowych. nie może ono powstawac na innych nieruchomosciach (tylko gruntach). Grunty mogą być zabudowanem jesni nbie sa niezabudowanymi to oddanie w użytkowanie wieczyste dotyczy tylko samego gruntu. Budynek jak i inne urzaczenia, które były trwale związane z gruntem staja się własnością użytkownika wieczystego, …………………

Użytkowanie wieczyste jest zastrzeżone dla wąsko oznaczonych właścicieli. Prawo to ma służyc korzystanie z gruntu państwa lub jednoski samorządu terytorialnego przez inne osoby.

Sposoby użytkowania:

- w drodze umowy między właścicielem (skarbem państwa, wójt itp.)

Użytkowanie wieczyste-równoległość regulacji w kodeksie cywilnym i ustawie o gospodarce nieruchomościami, 1961 doszło do wydania ustawy o gospodarce nieruchomościami; powstanie o obrót tym prawem bliżej określają przepisy ustawy z (21.08.1997), wielokrotnie zmienianej.

Użytkowanie wieczyste jest prawem odrębnym, samoistnym, innym niż własność, innym niż prawa rzeczowe ograniczone. Choć jest prawem podobnym do własności jak i praw rzeczowych ograniczonych.

Z prawem własności podobieństwo tkwi w treści tych praw, natomiast z prawami rzeczowymi ograniczonymi to podobieństwo byłoby w tym że są to prawa na rzeczy cudzej.

Przedmiot użytkowania wieczystego- art.232 k.c wychodzi na to że to prawo może powstać tylko na gruntach czyli nieruchomościach gruntowych. Nie może ono powstać na innych nieruchomościach( tylko grunty). Grunty mogą być zabudowane bądź niezabudowane, jeżeli są niezabudowanymi to oddanie w użytkowanie wieczyste dotyczy tylko samego gruntu. Budynek jak i inne urządzenia, które były trwale związane z gruntem stają się własnością użytkownika wieczystego, są odrębne od gruntu i wymagają przeniesienia ich własności na użytkownika wieczystego. Użytkowanie wieczyste dotyczy tylko gruntów.

Tylko grunty dwóch kategorii podmiotów mogą być oddawanymi w użytkowanie wieczyste. Miałyby to być grunty skarbu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Np. przedsiębiorstwo państwowe nie może oddać gruntu którego byłoby właścicielem w użytkowanie wieczyste. Podobnie mogą postąpić jednostki samorządu terytorialnego z gruntami, których są właścicielami.

Użytkowanie wieczyste jest zastrzeżone dla wąsko oznaczonych właścicieli. Prawo ma służyć korzystanie z gruntu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego przez inne osoby.

Inne osoby-wyjdzie nam przy ustaleniu tego jak powstaje użytkowanie wieczyste. Użytkowanie powstaje w drodze umowy, która byłaby zawieraną pomiędzy właścicielem gruntu, skarbem państwa bądź jednostką samorządu terytorialnego reprezentowaną przez wójta.

Z drugiej strony będzie osoba która ma stać się użytkownikiem wieczystym, co ma znaczyć że użytkownikiem wieczystym może być nie tylko osoba fizyczna ale i osoba prawna, ale mogłaby to być także osoba prawna.

Umowa o oddane gruntu w użytkowanie wieczyste- w tej umowie będzie określony cel oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Będzie wchodził w rachubę taki cel jakim jest zabudowa gruntu. Postanowienia określą bliżej sposób korzystania z gruntu, zakreślą termin w jakim miałoby dojść do użytkowania gruntu. Świetnym instrumentem wpływania na ład przestrzenny jest użytkowanie wieczyste.

Z umowy wynika:

-Postępuje się z gruntem tak, jak się uzgodniło z właścicielem.

-W treści tej umowy dojdzie do ustalenia czasu trwania użytkowania wieczystego, użytkowanie wieczyste jest prawem czasowym, nie krócej niż lat 40 do 99 lat, na ile wynika to z treści umowy. Możliwym jest przedłużenie okresu użytkowania wieczystego, o kolejne 99 lat o co może wystąpić użytkownik wieczysty. Jest to prawo obmyślane na kilka pokoleń.

- W umowie znajdą się istotne postanowienia o opłatach obciążających użytkownika wieczystego.

Umowa jest zawierana w formie aktu notarialnego. Umowa to za mało aby doszło do użytkowania wieczystego. Potrzebny jest wpis do księgi wieczystej. Wpis ma charakter konstytutywny. Bez niego nie ma użytkowania wieczystego.

Przeniesienie tego prawa, zbycie, czy to w drodze darowizny czy innego rozporządzenia, będzie wymagało skuteczności wpisu do księgi wieczystej. Osoba staje się nabywcą nieruchomości z chwilą zawarcia umowy.

Jeżeli określona osoba kupuje użytkowanie wieczyste, to stanie się użytkownikiem wieczystym, dopiero z chwilą wpisu w księdze wieczystej o przeniesieniu tego prawa.

Sposób powstania użytkowania wieczystego z mocy prawa-przepisy były wydane po roku 1989, kiedy w istocie swej chodziło o uwłaszczenie państwowych osób prawnych. Z przepisów tych wynikała zasada jedności własności państwowej. Ta zasada znaczyła że właścicielem tego wszystkiego co mają państwowe osoby prawne(przedsiębiorstwa np.) był skarb państwa. Państwowe osoby prawne nie miały własności względem tego co pozostawało w ich dyspozycji. Ich majątek nie obejmował wspomnianych nieruchomości gruntowych.

Ustawa o gospodarce terenami- 1985rok, nowelizacja tej ustawy dokonana w 1989 roku, państwowe osoby prawne stawały się użytkownikami wieczystymi tych gruntów na których funkcjonowały. Postanowiono również że państwowe osoby prawne stawały się właścicielami budynków i innych urządzeń, które są na stałe z gruntami związane i stanowią część składową gruntu. Państwowe osoby prawne zyskały bardzo konkretny tytuł względem gruntu jak i budynków. Tytułem prawnym było użytkowanie wieczyste gruntu.

Nastąpiło to co można by nazwać uwłaszczeniem spółdzielni mieszkaniowych. Po nieruchomości również wyciągnęły łapę organizacje społeczne- partie polityczne. Wydano takie przepisy które TK uznał że jest to sprzeczne z konstytucją aby takie organizacje stały się użytkownikami wieczystymi. Sejm mógł wtedy odrzucić orzeczenie TK . Stąd partie politycznie nachapały nieruchomości skarbu państwa.

Czyli albo umowa albo przepis prawny- aby stać się użytkownikiem wieczystym.

Art.140 dotyczy własności i wynika z niego jakie ma uprawnienia właściciel, do korzystania i użytkowania rzeczą.

Art.233 , jakie prawa ma użytkownik wieczysty?

Użytkownik jest uprawnionym do korzystania z rzeczy nadanym mu przez użytkowanie wieczyste, ma to czynić z wyłączeniem wszystkich osób, również właściciela gruntu oddanego w użytkownie wieczyste.

-użytkownik wieczysty jest uprawniony do rozporządzania. Użytkownik wieczysty może rozporządzać swoim prawem użytkowania wieczystego, a nie gruntem.

Użytkownik wieczysty może zbyć swoje prawo, a nie grunt, bo grunt jest własnością tego, który oddał w użytkowanie wieczyste. Przeniesienie użytkowania wieczystego następuje poprzez wpis w księdze wieczystej. Nie jest wystarczająca umowa rozporządzająca np. umowa sprzedaży użytkowania wieczystego, lecz dla nabycia tego wprawa trzeba wpisu w księdze wieczystej.

Wygaśniecie użytkowania wieczyste- wygasa z czasem chwili kiedy upływa uzgodniony czas a strony nie decydują o jego przedłużeniu. Kiedy nastąpi wygaśnięcie?

- Prawo wygasa w wyniku rozwiązania umowy art.240

-może nastąpić rozwiązanie jako swoistego rodzaju sankcja przez właściciela, to rozwiązanie nastąpi w drodze wypowiedzenia umowy użytkownikowi wieczystemu, rozwiązanie wchodzi w grę kiedy obie strony chcą, gdy jedna chce rozwiązania umowy to czyni to w drodze wypowiedzenia, skutkiem czego będzie wygaśnięcie użytkowania wieczystego.

-wtedy kiedy użytkownikiem wieczystym staje się właściciel

-przekształcenie tego prawa w prawo własności, o co może do zasady wystąpić każdy użytkownik wieczysty. Są pomysły aby następowało to nieodpłatnie. Ciągle są poniesione przejawy do zniesienia użytkowania wieczystego.

PRAWA RZECZOWE OGRANICZONE

Art.244 wyliczono 5 różnych postaci tego prawa. Gdzie jest zamknięta lista praw rzeczowych ograniczonych. Gdzie nie ma innego prawa poza wskazanymi w tym przepisie. Prawa rzeczowe ograniczone to prawa na rzeczy cudzej. Znaczy to że oprócz właściciela rzeczy będziemy identyfikowali inną osobę, taką która ma obok właściciela, prawo względem rzeczy.

Niektóre z tych praw mogą dotyczyć tylko nieruchomości takie są 3:służebności, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka. Pozostałe mogą dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych jak i nieruchomości. Poza kodeksem cywilnym, są przepisy dotyczące dwóch z tych praw, a mianowicie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu o czym stanowi ustawa z 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych. Przedtem było to przepisy ustawy: prawo spółdzielcze. Poza kodeksem cywilnym są przepisy o hipotece: ustawa z 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece. Potem była nowelizacja ustawy i hipoteka przybrała inną postać.

Ustawa z grudnia 1996 roku o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów.

Art.252 k.c i następne, które stanowią o użytkowaniu które w długi sposób było rozumiane jak o prawo alimentacyjne. Prawo użytkowania miało służyć dostarczaniu środków do życia użytkownikowi. To prawo miałoby służyć zapewnieniu użytkownikowi, nie tylko środków do życia ale i środków utrzymania. Choć z ogólnej regulacji tego prawa wyjdzie nam że ono może być używanym do ustalenia innych interesów użytkownika a nie tylko pozyskiwanie środków do życia. W ścisłym związku z alimentacyjnym charakterem prawa pozostawałyby w szczególności dwie jego właściwości:

-jest to prawo niezbywalne, art.254,

-prawa tego nie można przenieść na inną osobę

Czy w przypadku użytkowania wchodzi w rachubę przeniesienie uprawnień które z tego użytkowania wieczystego wynikają?

Nie można przenieść uprawnień dotyczących służebności osobistej .

Ale USTAWODAWCA NIE ZAKAZAŁ PRZENIESIENIA UPRAWNIEŃ KTÓRE WYNIKAJĄ Z UZYTKOWANIA. Użytkowanie nie musi być osobiście wykonywane przez użytkownika. Może on uprawnienia przenieść na inną osobę. Całym swoim prawem nie może rozporządzić użytkownik, co nie wyklucza przeniesienia uprawnień z niego wynikających.

Art.254 porównaj z art.300.

Skoro jest to prawo niezbywalne to a ma służyć osobie której powstało. Ma dostarczać środki do życia, ma wypełniać funkcję alimentacyjną.

Drugie wskazanie charakteru alimentacyjnego użytkowania powinniśmy dostrzec w tym, czym jest wygaśniecie tego prawa z chwilą śmierci użytkownika. To prawo nie wejdzie do spadku , nie przejdzie na spadkobierców, bo to prawo ma zabezpieczać środki użytkownika.

Przedmiot użytkowania-użytkowanie może być ustanowione na wszelkich rzeczach. Zarówno ruchomych i nieruchomych. Mogą to być rzeczy oznaczone co do tożsamości jak i gatunku. Mogą to być nawet środki produkcji.

Art.257 paragraf 1 – użytkownikiem może być również i przedsiębiorca. Nie ma przeszkody aby środki produkcji mogłyby być oddanymi w użytkowanie. Przedsiębiorca nie może rozporządzić tym prawem, nie może go przenieść tak jak by czynił to względem innych praw stanowiących o jego przedsiębiorstwie. To prawo nie może być nawet przez niego przeniesionym na inną osobę. Wychodzi na to że użytkowanie wypełnia tylko funkcje alimentacyjne bo przedmiotem mogą być tyko rzeczy służące do produkcji. Przedmiotem użytkowania mogą być tylko rzeczy oznaczone co do gatunku.

Użytkowanie nieprawidłowe- użytkowanie nieprawidłowe ma miejsce wtedy kiedy przedmiotem użytkowania są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, np. są to rzeczy zamienne, rzeczy nowo wytworzone. Jeżeli taka rzecz jest przedmiotem użytkowania to trzeba się liczyć z tym że użytkownik staje się ich właścicielem. Użytkownik z tą rzeczą może postępować tak jak właściciel, może nawet ją zużyć. Użytkownik nie będzie mógł dokonać zwrotu tego co otrzymał do używania. W tych przypadku rzeczy oznaczone co do gatunku miałyby być przedmiotem użytkowania. Zwrot tych przedmiotów miałby być wg przepisów o pożyczce, co znaczy że użytkownik nie jest zobowiązany do zwrotu tych samych rzeczy co dostał do użytkowania tylko rzeczy TAKIE SAME co do gatunku, ilości… Bo te rzeczy mogą już nie istnieć. Użytkowanie nieprawidłowe choć czyni użytkownika właścicielem to nie zwalnia od obowiązku zwrotu rzeczy po czasie użytkowania.

Przedmiotem użytkowania oprócz rzeczy mogą być również prawa. Prawa zdatne do tego aby przenieść je w takim zakresie, jaki odpowiada użytkowaniu. Jest możliwe użytkowanie akcji. Nie ma przeszkody aby przedmiotem użytkowania stały się wierzytelności. Użytkowani może powstać nie tylko na rzeczach ale również na prawach. Ustalenie treści użytkowania-jakie ma uprawnienia użytkownik?

-jest uprawniony do używania rzeczy, nie może być ograniczone

-jest uprawniony co do zasady do pobierania pożytków które rzecz daje, nie ma przeszkody aby było zmodyfikowane pomiędzy dwoma stronami, mogą ustanowić o zakresie pobierania pożytków. Użytkownik nie musi używać osobiście, może czynić to przez inne osoby.

Użytkowanie powstaje poprzez umowę zawieraną przez właściciela z osobą która ma stać się użytkownikiem. Użytkownikiem może stać się każdy, każda osoba fizyczna i prawna.

Jak długo to prawo trwa?

Może być ono określonym w czasie. Będzie trwało tak długo jak nie upłynie czas na nim przewidziany.

-w razie śmierci użytkownika wygaśnie

-w drodze rozwiązania umowy, wtedy kiedy obie strony będą tego chciały aby prawo które zostało przez nich utworzonym przestało istnieć.

Samo prawo nie może być zbytym.

22.12.2011

Służebność – jedno z ograniczonych praw rzeczowych, które dotyczy tylko nieruchomości. Trzeba liczyć się z tym że wejdą w rachubę dwie nieruchomości: władnąca i obciążona; relacje między nimi będą stanowiły o treści służebności. Służebność służy temu aby wzmocnić jedną kosztem drugiej. Tą zyskującą jest nieruchomość władnąca, kosztem nieruchomości obciążonej. Wyrażone jest to w art. 85. gdzie wyodrębniono trzy postacie:

1. czynna służebność – właściciel własności nieruchomości władnącej miałby w nieograniczony sposób korzystać z nieruchomości obciążonej. Polega to np. na tym że właściciel własności władności władnącej może sobie przechodzić przez nieruchomość obciążonej.

Art. 145 – w dwóch sytuacjach oznaczonych tym przepisem, weszła by w rachubę tzw. droga konieczna: kiedy nie ma dostępu do drogi publicznej i kiedy nie ma dostępu do własnych zabudowań. Jeżeli nie będzie porozumienia między właścicielami sąsiednich własności to ten, który nie ma dostępu do swojego gruntu, może się zwrócić do sądu o przyznanie mu służebności czynnej. Sąd rozstrzygając o ustanowieniu drogi koniecznej, ustali też wynagrodzenie właścicielowi nieruchomości obciążonej za udostępnienie właścicielowi nieruchomości władnącej dostępu do jego nieruchomości.

1. służebność może korzystać na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej miałby się powstrzymać od określonych działań względem własnej nieruchomości. Ta służebność przybiera postać służebności światła. Właściciel nieruchomości władnącej może domagać się służebności, która będzie polegać na powstrzymaniu się od działań właściciela nieruchomości obciążonej (nie będzie mógł czynić czegoś na własnym gruncie). Miałby się zachowywać biernie względem własnej nieruchomości.

2. Właściciel nieruchomości obciążonej miałby się powstrzymywać od wykonania określonych uprawnień, które mu przysługują względem nieruchomości oznaczanej jako władności. Jest to tzw. prawo sąsiedzkie. Art. 149, 145: np. jeżeli gałęzie z naszego drzewa wejdą na grunt sąsiada to nie ma przeszkody, żeby ten którego jest drzewo może wejść na grunt sąsiada żeby je pościnać. Właściciel nieruchomości obciążonej nie będzie wchodził na grunt właściciela nieruchomości władnącej.

Są cztery drogi do powstania służebności:

• w drodze umowy między właścicielem nieruchomości władnącej, a właścicielem nieruchomości obciążonej – właściciele mogą osiągnąć wszystko co określa umowa.

• w drodze orzeczenia sądu ale tylko w przypadkach określonych w ustawie, a więc tylko wtedy kiedy chodzi o drogę konieczną.

• w drodze zasiedzenia art. 292 – nie nabycie własności ale powstanie służebności czynnej. Trzeba ustalić, że właściciel określonej nieruchomości korzysta z trwałego i widocznego urządzenia, które jest na gruncie sąsiednim np. woda ze studni sąsiada. Nie identyfikujemy samoistnego posiadania, tylko taką ingerencję jaką było by korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia.

żeby doszło do zasiedzenia służebności trzeba jeszcze upływu czasu, który trzeba wziąć z przepisów o upływie czasu (20, 30 lat w zależność czy w dobrej czy w złej wierze).

• mocą decyzji administracyjnej – wejdzie tylko niekiedy w rachubę np. kiedy dojdzie do wywłaszczenia nieruchomości, to mogą powstać względem nieruchomości sąsiadujących takie perturbacje, które będzą wymagały ustalenia służebności. Wtedy organ musi rozstrzygnąć o ustaleniu koniecznej służebności.

Dwa rodzaje służebności:

1. służebności gruntowe

2. służebności osobiste

Obie mogą polegać na tym samym. Różnica polega na osobie uprawnionej. Przy służebności osobistej może ona powstać tylko w przypadku na rzecz osoby fizycznej. Służebność gruntowa będzie przysługiwała każdoczasnemu właścicielowi nieruchomości władnącej. Każdoczesny właściciel nieruchomości władnącej będzie mógł z niej korzystać. Służebność osobista ma być zindywidualizowana, nie wejdzie tu w rachubę osoba prawna lub ułomna osoba prawna. Przy służebności osobistej: Dochodzi do rozporządzenia nieruchomością na rzecz osób bliskich. Prawa alimentacyjne – prawa które mają służyć określonej osobie środków do życia, konsekwencją tego prawa alimentacyjnego jest niezbywalność prawa, nie wchodzi też w rachubę przeniesienie uprawnień które wynikają z tej służebności; służebność alimentacyjna ma być wykonywana osobiście. Ta służebność będzie wygasała z momentem śmierci uprawnionego.

(co do osoby, co do możliwości rozporządzenia: gruntową tak, osobistą nie)

Prawa zastawnicze: (prawa ograniczone rzeczowe)

prawa które służą zabezpieczeniu wierzytelności. Wierzytelność to w istocie swej prawo żądania spełnienia świadczenia. Osoba, która żąda jest wierzycielem. Prawo wierzyciela jest względem osoby, którą identyfikuje się jako dłużnika. Dłużnik ma spełnić świadczenie, czyli dług o kóry może wystąpić wierzyciel. Dłużnik ponosi odpowiedzialność zaspokojenia wierzyciela, czyli za spełnienie należnego wierzycielowi świadczenia. Jest to odpowiedzialność osobista, dłużnik ponosi odpowiedzialność wszystkim co ma 9całym swoim majątkiem. Wierzyciel może się zaspokoić z całego majątku dłużnika. Egzekucja może być realizowaną z całego majątku dłużnika.

Wierzyciel nie pozostaje tylko z możliwością sięgania po majątek dłużnika. Wierzyciel chce zabezpieczenia zaspokojenia się nie tylko z majątku dłużnika. Zabezpieczenia te mogą być dwojakiego rodzaju:

*osobiste- np. poręczenie lub udzielenie gwarancji bankowej, wystalenia weksla, co oznacza że wierzyciel mógłby szukać zaspokojenia z majątku innej niż dłużnik, np. z majątku poręczyciela lub wystawcy weksla.

*zabezpieczenie rzeczowe:

Prawami zastawniczymi są:

• zastaw – art. 306 i następne; zastawnik może dochodzić zaspokojenia z rzeczy obciążonej zastawem: po pierwsze bez względu na to kto jest jej właścicielem w określonym momencie (wobec każdoczesnego właściciela), po drugie zastawnik będzie mógł czynić z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy; właścicielem rzeczy zastawionej może stać się kolejna osoba. Zmiana własności czy to z przeniesienia własności nie będzie miała na zastaw, a także to że nowy właściciel jest w wyniku dziedziczenia. Sam zastawca może być dłużnikiem. Zastaw powstaje w dwojaki sposób: w drodze umowy zastawcy z zastawnikiem, czyli właścicielem rzeczy z wierzycielem który ma korzystać z zabezpieczenia tej rzeczy. Konieczność wydania rzeczy przez zastawcę zastawnikowi lub osoby trzeciej jeśli te osoby się dogadają. Rzecz zastawiona musi wyjść z rąk zastawcy, i przejść do wierzyciela który będzie korzystał z zabezpieczenia. Zastawca nie będzie mógł korzystać z tej rzeczy, musi ona wyjść z jego rąk. Ta umowa ma charakter realny. Zastaw może powstać z mocy prawa.

Przedmiotem zastawu jest: rzeczy ruchome, prawa zbywalne takie które mogą być przeniesione na inną osobę. Nie ma zastawu na nieruchomości. Zastawca wierzyciel będzie mógł dochodzić z rzeczy obciążonej zastawem

Zaspokojenie będzie dokonywane w trybie postępowania egzekucyjnego, czyli działania komornika (zwrócenie się do komornika aby to on sprzedał rzecz zastawioną i dokonał na ręce zastawnika należytej zapłaty).

• hipoteka

te zabezpieczenia będą oznaczały że wierzyciel nie będzie mógł szukać zaspokojenia w całym majątku czy to zastawcy, czy to osoby obciążonej hipoteką, ale tylko z konkretnie określonej rzeczy. Zabezpieczenie ograniczone rzeczowo. Wierzyciel może szukać zaspokojenia w majątku dłużnika, a także w majątku osoby trzeciej.

05.01.2012

Zastaw – właściciel rzeczy musi liczyć się z tym, że musi wydać rzecz zastawcy. Rzecz wychodzi z rąk właściciela a ten nie ma możliwości z niej korzystania. Zastawienie ma charakter trybu egzekucyjnego.

Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów – ustawa z 1996; zastaw jest co do swej istoty taki jak ten o którym stanowią przepisy kodeksu cywilnego, ale z modyfikacjami. Zasadnicze cechy to:

• powstaje w drodze umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności, umowa ta nie ma charakteru realnego, czyli dla powstania tego zastawu nie jest niezbędnym wydania rzeczy przez zastawcę. Rzecz pozostaje u zastawcy, ale też powstanie tego zastawu nie wyczerpuje się samym zawarciem umowy. Niezbędnym jest wpis w rejestrze zastawów, prowadzonych przez sądy rejonowe (wyodrębniane są odpowiednie wydziały rejestrowe). Wpis ma charakter konstytutywny bo jego dokonania miałoby przesądzać o powstaniu zastawu.

• w umowie o ten zastaw możliwym jest (dopuszczalnym), postanowienie o innym sposobie zaspokojenia zastawnika niż w trybie postępowania egzekucyjnego. W umowie znajdzie się postanowienie, że zastawnik będzie mógł dokonać przejęcia własności rzeczy objętej zastawem, będzie mógł dokonać zaspokojenia z tej rzeczy poprzez sprzedaż z wolnej ręki lub zachowanie jej dla siebie. Nie jest koniecznym przeprowadzenie egzekucji bo strony mogą ustanowić o innym sposobie zaspokojenia.

Hipoteka – ustawa z 1982r ostatnio znowelizowana; art. 65 i następne; podobna jest do zastawu. Hipoteka może być ustanowiona na:

• nieruchomości, nie ma hipoteki na rzeczach ruchomych. Udział we współwłasności w częściach ułamkowych też może być objęty hipoteką. Wtedy nie własność będzie obciążona, ale udział w częściach ułamkowych.

• Użytkowanie wieczyste – podobne do prawa własności. Może dotyczyć tylko gruntów, a więc nieruchomości. Nie grunt jest obciążony, ale użytkowanie (wieczyste). Prawo to jest rozporządzalne, użytkownik może je zbyć lub ustanowić hipotekę.

• Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – prawo własnościowe ograniczone, na którym może powstać inne prawo rzeczowe ograniczone.

• wierzytelność – tylko takiej która jest zabezpieczona hipoteką, niektórzy mówią że jest to hipoteka na hipotece.

Niekoniecznie trzeba być właścicielem nieruchomości aby zaproponować zabezpieczenie w postaci hipoteki.

Są dwa sposoby powstania hipoteki:

1. w drodze umowy – najbardziej typowa jest hipoteka na nieruchomości, umowa jest zawierana między wierzycielem, który ma korzystać z tego zabezpieczenia (wierzyciel hipoteczny), a właścicielem nieruchomości; na ogół jest wyrażany aktem notarialnym art.245 –oświadczenie wierzyciela hipotecznego nie musi być wyrażone aktem notarialnym, jest wymagany tylko dla właściciela nieruchomości obciążonej hipoteką. Samo zawarcie tej umowy nie czyni hipoteki.
   Wpis do księgi wieczystej tej nieruchomości która jest obciążana hipoteką. Wpis ma charakter konstytutywny i decyduje o powstaniu hipoteki. Z treści tej księgi będzie można wyprowadzić ustalenie czy nieruchomość jest obciążona hipoteką.

2. hipoteka przymusowa – (kiedyś nazywana sądową), powstaje mocą orzeczenia sądu, a więc może powstać nawet wbrew woli właściciela nieruchomości, ale ona będzie miała swój początek w żądaniu wierzyciela. Wierzyciel może żądać, żeby nieruchomość jego dłużnika była obciążona hipoteką. Nie każdy wierzyciel może tego żądać – tylko taki, który ma tytuł wykonawczy. Co to jest można ustalić sięgając do k.p.c. art. 776; tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności; art. 777 tytułami są np. prawomocne orzeczenie sądu – wierzyciel który ma prawomocne orzeczenie sądu z klauzulą wykonalności, może zwrócić się do sądu z żądaniem z obciążeniem nieruchomości swojego dłużnika hipoteką.

Treść praw służących wierzycielowi hipotecznemu:

art. 65 ust. 1 – treść jest bardzo zbliżona z tym co przysługuje zastawnikowi; wierzyciel hipoteczny będzie mógł dochodzić zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką: bez względu na to kto jest jej aktualnym właścicielem (wobec każdoczesnego właściciela nieruchomości), wierzyciel ten może to czynić z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (wierzyciele tacy muszą liczyć się że z tej części majątku dłużnika jaką jest hipoteka, najpierw zostanie zaspokojony wierzyciel hipoteczny).

Hipotek służy do zaspokojenia wierzytelności pieniężnej.

Nie ma przeszkody do zabezpieczenia hipoteką wierzytelności przyszłej (powstałej w przyszłości). Musi być to wierzytelność bliżej oznaczona, wynikająca z określonego stosunku prawnego. Hipoteka może zabezpieczać wiązkę wierzytelności – różne wierzytelności bliżej oznaczone i wynikające z określonego stosunku prawnego.

Wygaśnięcie hipoteki w istocie swej nie spowoduje zmiany pierwszeństwa w dochodzeniu zaspokojenia przez pozostałych wierzycieli hipotecznych.

Nie ma najmniejszej przeszkody, żeby jedna nieruchomość żeby jedna nieruchomość była obciążona więcej niż jedną hipoteką. Jeżeli jest kilka takich hipotek to trzeba liczyć się z tym, że wierzyciele hipoteczni mające dalsze hipoteki, muszą liczyć się z tym że przed nimi zostaną zaspokojenia wierzyciele, którzy mają hipoteki przed nimi. Zmiana tego pierwszeństwa może wynikać z zawarcia umowy, a po drugie zmiana pierwszeństwa może wynikać też z wygaśnięci hipoteki. Trzeba się liczyć z tym że miejsce po wygaszonej hipotece nie jest automatycznie zajmowanym przez dalsze hipoteki. Na gruncie obowiązujących przepisów właściciel obciążonej nieruchomości dysponuje miejscem po wygasłej hipotece. Takie zwolnione miejsce po wygasłej hipotece będzie mogło być swobodnie rozrządzonym przez właściciela nieruchomości, co może powodować, że hipoteka która powstała później może być wpisana na miejsce wyższe niż hipoteki wcześniejsze. Wierzyciel hipoteczny będzie mógł korzystać przed dotychczasowymi wierzycielami hipotek wpisanych na dalszych miejscach. Jest to realizowane kosztem wierzycielami dalszego pierwszeństwa.

Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego jest dokonywane w trybie postępowania egzekucyjnego. Zaspokojenia będzie mógł dokonać z udziałem komornika.

Księgi wieczyste- są prowadzona dla nieruchomości. Tyle będzie ksiąg ile jest nieruchomości. Są prowadzone przez sądy rejonowe (wydziały wieczysto-księgowe). Księgi są jawne. Mogą występować w dwóch postaciach: w postaci papierowej lub zapisu w odpowiednim systemie informatycznym czyli księgi komputerowe. Obie są równoważne. Z każdym razem jest taka sama struktura księgi wieczystej. Zawiera: (4 działy)

1. dział opisu nieruchomości – lokalowa czy gruntowa, zabudowana czy nie, gdzie położona.

2. dział właściciela/-li nieruchomości – jeśli jest ich kilka to będą opisane ich udziały.

3. wpisy o obciążeniach nieruchomości – np. służebność.

4. hipoteki – czy nieruchomość jest wolna od obciążeń hipotecznych, w jakim są rozmiarze itp.

Księgi są prowadzone nie tylko dla umożliwienia powstania hipoteki. Służą także rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych- służy nabywcy nieruchomości, dla której jest powadzona dana księga wieczysta; art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece – nie jakikolwiek nabywca nieruchomości tylko taki który staje się nim w wyniku dokonanej czynności prawnej, będzie mógł korzystać z ochrony jaką daje rękojmia jeżeli wejdzie rozbieżność między stanem rzeczywistym a prawnym dotyczącym nieruchomości a stanem ujawnionym w księdze wieczystej. Może być tak że właściciel nie będzie ujawniony w dziale 2 księgi wieczystej. Właścicielem nieruchomości można stać się także wtedy kiedy nie ma wpisu w księdze wieczystej.

Zbycie nieruchomości przez osobę wskazaną w treści księgi wieczystej jako właściciela – x sprzedał nieruchomość y, a y nie zadbał o to żeby wykazano go w księdze wieczystej jako właściciela. Wtedy nie ma przeszkody żeby x miał sprzedać nieruchomość ponownie osobie z. Czy z staje się właścicielem nieruchomości? Rękojmia wprowadza ochronę nabywcy w drodze czynności prawnej, nabywcy który byłby w dobrej wierze (będącej w zaufaniu do księgi wieczystej). Korzysta on z tej ochrony tak dalekosiężnie, że staje się właścicielem skoro działał w zaufaniu do treści księgi wieczystej. Z tego wynika że nabywca nieruchomości powinien zadbać o wpis do księgi wieczystej że został właścicielem bo ten kto jest ujawniony w księdze wieczystej może dokonać rozporządzenia.

Rękojmia spełnia te same funkcje co art. 169

Zobowiązania:

Zobowiązania mogą mieć trojakiego rodzaju źródła:

1.Umowy.

2. Z czynów niedozwolonych. Tych różnorodnych stanów faktycznych które są bliżej ustalonymi przez ustawodawcę i określającymi obowiązek wynagrodzenia szkody.

3.Bezpodstawne wzbogacenie-uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez tytuły prawnego.

Podstawowe znaczenie mają czynności sprawne jako źródło zobowiązania.

Na czym polega zobowiązanie?

Zobowiązanie polega na obowiązku spełnienia świadczenia.

Świadczenie miałoby być spełnionym przez dłużnika tej osobie jaką jest wierzyciel. Wyszło by nam na to że w zobowiązaniu będzie można dokonać rozróżnienia dwóch stron, którymi są wierzyciel i dłużnik. Wierzyciel to osoba uprawniona do żądania spełnienia świadczeniu. Dłużnik to osoba która jest zobowiązana do zadośćuczynienia świadczeniu, tej obowiązek nazywa się długiem.

Co to jest świadczenie?

Świadczenie to powinne zachowanie się dłużnika. Świadczenie ma kojarzyć się z zachowaniem dłużnika. Często z tym zachowaniem dłużnika będzie ściśle związany zachowany obiekt. Dłużnik musi się zachować aby wydać daną rzecz. Kiedy wchodzi w rachubę określony obiekt, to trzeba dociekać jak ma się zachować określony dłużnik. Często obiektem związanym z dłużnym zachowaniem się dłużnika będą pieniądze. Stąd bierze pod uwagę 2 rodzaje świadczeń:

1.Świadczenia pieniężne. Polegają na zapłacie-zapłata oznacza spełnienie świadczenia pieniężnego, nie jakiegokolwiek. Zapata bierze pod uwagę pieniądze. Powinniśmy dostrzec postać w jakiej występuje pieniądz. W postaci znaków pieniężnych, czyli banknotów monet. To są znaki pieniężne. Po drugie on występuje w postaci, zapisu na rachunku bankowym. Chodzi o tzw. Pieniądz bankowy a więc to co jest wyrażone w odpowiednim systemie informatycznym, tym który jest wyrażany dla prowadzenia rachunków pieniężnych przez banki. Wchodzi w rachubę pieniądz który jest bliżej identyfikowany przez jednostkę pieniężną. Jednostką pieniężną jest złoty…

Nam trzeba jeszcze dostrzec różne wartości pieniądza. Wartość nominalna ta którą nadaje sam emitent a po drugie wartość rynkowa, ta która jest mierzona siłą nabywczą pieniądza. Siła nabywcza pieniądza się zmienia, bo a to inflacja a to deflacja.

W jakiej wysokości powinna być dokonana zapłata?

Wg wartości nominalnej czy rynkowej. Art.358 ze znaczkiem 1.Zapłata powinna być w wartości nominalnej. Przyjęta jest zasada nominalizmu. Przepis kończy się zastrzeżeniem że same strony mogą tak postanowić albo z przepisu prawa może wynikać co innego. Zasada nominalizmu jest przełamywana przez waloryzację:

1.Waloryzacja umowna.art.358 ze znaczkiem 1 paragraf 2. Dla ustalenia rozmiaru zapłaty możliwym byłoby posłużenie się innym miernikiem wartości niż pieniądz. To jest osiągalne przez posłużenie się odpowiednią klauzulą waloryzacyjną. Klauzule waloryzacyjne powinny wskazywać na jakiś inny miernik wartości niż pieniądz dla ustalenia zapłaty, wartości indeksowe czy kursowe czy nazywane walutowymi. Na czym polega klauzula towarowa? Na ustaleniu przez strony że wysokość zapłaty będzie dokonaną w oparciu o wartość towaru, jego cenę.

2.Waloryzacja sądowa.

2.Świadczenia niepieniężne

12.01.2012

Waloryzacja zobowiązań pieniężnych – zasada nominalizmu, zapłata miałaby być w wartości nominalnej wartości zobowiązania. Możliwa jest waloryzacja główna, może przybrać postać jakiejś klauzuli (towarowej). Wysokość świadczenia miałaby być ustalona wg wartości określonego towaru. Wartość samego zobowiązania byłaby ustaloną za pomocą wartości określonego towaru.

Klauzule indeksowe – wskazują na określone wartości ekonomiczne, na stopę inflacji, indeks giełdowy, średnie wynagrodzenie za pracę itp.
Często jest stosowaną klauzula walutowa (kursowa) – relacje między określonymi walutami, kurs określonego pieniądza. Art. 358. par 2.

Same strony mogą wpłynąć żeby doszło do waloryzacji, ale jeśli tego nie zrobią mają jeszcze w zanadrzu waloryzację sądową – trzy przesłanki: istotna zmiana siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, rozważenie interesów obu stron-z punktu widzenia wierzyciela i dłużnika, dokonać oceny zgodności tej waloryzacji z zasadami życia społecznego.

Kto może wystąpić o waloryzację? Każda ze stron, wierzyciel i dłużnik.

Skutkiem waloryzacji sądowej może być:

• zmiana wysokości zobowiązania pieniężnego;

• rozwiązanie umowy;

Strony same mogą wpływać na swoją sytuację zastrzegając odpowiednią klauzulę waloryzacyjną.

Odsetki:

Wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy. Będą świadczeniem dodatkowym w przypadku zobowiązań pieniężnych. Mają charakter dodatkowy, akcesoryjny względem zobowiązania głównego. Odsetki będą dzielić los zobowiązania głównego, istnieją tylko wtedy kiedy istnieje zobowiązanie główne. Jeśli zobowiązanie wygaśnie to przestaje ciążyć obowiązek zapłaty odsetek.
Są to świadczenia okresowe.

Ważne jest ustalenie rozmiaru wysokości odsetek. Wchodzą w rachubę dwojakiego rodzaju odsetki:

• umowne – ustalone przez wierzyciela i dłużnika , nie mogą być ustalone w dowolnej wysokości. Wcześniej nie było przepisów o wysokości odsetek dlatego trudno było przeciwdziałać działalności lichwiarskiej. Wtedy można było powołać się na wyzysk, ale tylko wtedy kiedy były spełnione wszystkie trzy przesłanki. Dzisiaj maksymalna wysokość nie może przekroczyć czterokrotności wysokości kredytu lombardowego (stopy oprocentowania) art. 359 znacznik 1 par. 2. W paragrafie 2a jest mowa, że postanowienie o wyższych odsetkach będzie ważne ale z korektą na podstawie tego paragrafu.

• ustawowe – Art. 359 par. 3 RM jest upoważniona do ustalania wysokości tych odsetek.

Może wejść w rachubę zapłata odsetek umownych lub ustawowych.

Podziały świadczeń:

1. jednorazowe – jednorazowe zachowanie dłużnika polegające na zadośćuczynieniu żądaniu wierzyciela.

2. okresowe – świadczenia spełniane co pewien okres, zachowanie się dłużnika co pewien czas np. czynsz.

3. ciągłe – polegają na tym, że dłużnik przez pewien czas miałby się zachować w określony sposób np. wynajmujący – oddaje rzecz do użytkowania ciągłego, przez cały okres najmu musi się tak zachowywać aby umożliwić korzystanie z rzeczy wynajmującemu.

Inny rodzaj świadczeń:

1. polegające na działaniu- takie zachowanie dłużnika które przyjmuje aktywną postać.

2. polegające na zaniechaniu- wstrzymanie się od określonego zachowania.

Świadczenia podzielne: ze względu na charakter świadczenia może być ono podzielone to dłużnik może spełniać je w częściach (chodzi o świadczenie pieniężne bo np. wydania rzeczy nie da się zrobić w częściach).

Zobowiązania solidarne – charakteryzują się tym, że wejdzie w rachubę wielość wierzycieli lub dłużników. Solidarność czynna to wielu wierzycieli. Sytuacja, w której jest wielu dłużników nazywamy solidarnością bierną – art. 366 i następne; solidarność będzie w szczególności oznaczała to że każdy z dłużników będzie zobowiązanym w całości spełnić należne świadczenie. Choć jest kilku dłużników to zobowiązanie nie podlega podziałowi, który miałby znaczyć że każdy z tych dłużników miał by spełnić tylko część świadczenie, tylko każdy z tych dłużników musi się liczyć z tym że będzie dokonywać całego świadczenia, każde z nich ponosi odpowiedzialność za całe zobowiązanie. Wierzyciel może żądać zwroty całego świadczenia od jednego z tych dłużników. Zobowiązanie jest w ten sposób wzmocnione. Jeżeli któryś z dłużników solidarnych spełni świadczenie, będzie mógł zwrócić Siudo pozostałych dłużników z roszczeniem zwrotnym regresowym, aby oni również ponieśli ciężar już spełnionego świadczenia. Będzie to rozliczenie między dłużnikami. Roszczenia regresowe zwrotne są w wysokości wynikającej ze stosunków prawnych jakie zachodzą między dłużnikami. Każdy z dłużników solidarnych może posługiwać się zarzutem, który przysługuje innym dłużnikom.

Solidarność wynika z art. 369 – są dwa źródła:

• czynność prawna (teść umowy pożyczki, która jest zawierana z kilkoma pożyczkobiorcami gdzie mogą być to solidarni pożyczkobiorcy;

• przepisów prawa/ustawy art. 370 , jeżeli jest kilku współwłaścicieli nieruchomości i zaciągają kredyt żeby ją wyremontować to z mocy prawa stają się oni dłużnikami solidarnymi.

Inna postać świadczenia:

Odszkodowanie – służy wynagrodzeniu szkody; przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej:

1. zidentyfikować zdarzenie prawne rodzące obowiązek naprawienie szkody np. czyn niedozwolony, powstanie szkody w związku z ruchem pojazdu art. 436; naruszenie umowy, czyli jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie.

2. szkoda – uszczerbek w dobrach prawem chronionych. Są dwie postacie szkody: majątkowa –uszczerbek w dobrach majątkowych; niemajątkowa-krzywda, ból którego miałby doświadczać poszkodowany, wynagrodzenie tej szkody polega na zadośćuczynieniu.
   art. 361 par. 2 – szkodą majątkową jest nie tylko strata, a więc to o co pomniejszył się majątek poszkodowanego, ale tą szkodą jest także korzyść którą osiągnął by poszkodowany gdyby nie to zdarzenie które zrodziło szkodę. Wymaga to ustalenia jak przedstawiałaby się sytuacja majątkowa poszkodowanego, gdyby nie było tego zdarzenia które wywołało szkodę. Stąd ustalenie odszkodowania w postaci utraconych wynagrodzeń.

3. związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem wyrządzającym szkodę, a szkodą – art. 361 par. 1 normalne następstwa, typowe. Polega to na przeprowadzeniu testu czy szkoda by powstała gdyby nie doszło do zdarzenia które faktycznie zaistniało. Wymaga oceny czy zwykłym, normalnym następstwem określonego zdarzenia jest szkoda. Powiązanie przyczyny ze skutkiem. Zdarzenie prowadzące do powstania szkody ze szkodą. Szczególnym jest to że widocznym jest nie przyczyna lecz skutek. Interesuje nas skutek w postaci szkody. Istotny związek który decyduje o odpowiedzialności odszkodowawczej

Naprawienie szkody:

Dwie możliwości:

• przywrócenie stanu poprzedniego, mającego miejsce przed zdarzeniem powodującym szkodę;

• zapłata określonej kwoty – świadczenie pieniężne.

Nie zawsze odszkodowanie będzie zapłatą. O postaci świadczenia odszkodowawczego będzie co do zasady decydował poszkodowany. Choć w pewnych sytuacjach ten wybór nie zawsze ma miejsce bo czasami przywrócenie stanu poprzedniego nie jest możliwe.

Postacie zobowiązań, które wynikają z umowy:

Umowa - dwustronna czynność prawna; umowy wymagają oświadczeń woli co najmniej dwóch osób. Te oświadczenia powinny być sobie odpowiadającymi/zgodnymi.

Sposoby zawarcia umowy:

• oferta, art. 66 i następne; stanowcza propozycja zawarcia oznaczonej umowy, składający ofertę (oferent) wchodzi w poważną sytuację prawną mocą swojego oświadczenia; oferent składa oświadczenie na którym polega oferta, może być ono kierowane do ściśle oznaczonej osoby albo do nieoznaczonego kręgu osób. Co musi zawierać takie oświadczenie? Powinno zawierać co najmniej istotne postanowienia przyszłej umowy. Postanowienia istotne mogą mieć dwojaką postać:

• przedmiotowo istotne – naprowadzą nas na typ umowy, którą strony zawierają;

• podmiotowo istotne – będą wyrazem szczególnych interesów stron umowy, postanowienia dodatkowe.

Oferent układa umowę, którą przedstawia oznaczonemu lub nieznaczonemu adresatowi. Jest to wiążąca oferta dla oferenta.

• przetarg, art. 70 i kolejne;

• aukcja, art. 70 i następne;

• negocjacje, art. 72;

• umowa przedwstępna, art. 379;

19.01.2012

1 marca połówka

Sposoby zawarcia umowy:

Ofertą oferent jest związany. Złożenie oferty dla oferenta będzie znaczyło, że

1. nie może się wycofać;

2. decyzja o zawarciu umowy należy do oblata, czyli adresata zawarcia umowy;

3. decyzja czy umowa zostanie zawarta jest po stronie oblata;

4. oblat też nie może dokonywać zmian w treści umowy;

5. oferent jest związany umową:

• z treści oferty może wynikać ten termin związania oferenta ofertą

• jeśli nie ma tego terminy w ofercie to trzeba wyodrębnić dwa przypadki:

• art. 66 par. 2 oferta przestanie wiązać oferenta, jeżeli oblat niezwłocznie jej nie przyjmie, bez nieuzasadnionego opóźnienia.

• złożenie oferty między nieobecnymi, między osobami, które nie są ze sobą w bezpośrednim kontakcie; oferta przestanie wiązać oferenta, jeżeli oblat w zwykłym toku czynności nie wysłał swojej odpowiedzi niezwłocznie sformułowanej na adres oferenta. Po upływie tego terminy może odwołać ofertę.

Skutki przyjęcia oferty przez oblata:

Powstaje umowa. Dwa oświadczenia woli będą składane w innym czasie, ale ten czas kiedy swoje oświadczenie złoży oblat będzie momentem zawarcia umowy. Dojście oświadczenia oblata do oferenta będzie stanowić o otrzymaniu odpowiedzi dla oferenta. Chodzi o możliwość zapoznania się z tym oświadczeniem.

Możliwym jest odwołanie oferty. Po pierwsze w taki sposób jaki wynika z art. 61,a więc oświadczenie oferenta o odwołaniu oferty miałoby dojść do oblata nim ten mógł zapoznać się z treścią oferty. Swoisty wyścig w czasie.

Odwołanie oferty skutecznie już złożonej, z którą oblat już się zapoznał: możliwym jest odwołanie oferty aż do chwili kiedy oblat wyśle swoją odpowiedź na przedstawioną ofertę art. 61 par.2

Oświadczenie oferenta o odwołaniu oferty miałoby dojść do oblata w takim czasie, który w zasadzie jest nie znany oferentowi. Musi to zrobić przed wysłaniem odpowiedzi przed oblatem. Miałoby dojść oświadczenie oferenta przed odpowiedzią oblata. W obrocie gospodarczym.

Przetarg: art. 70 ze znaczkiem 1 i następne

PO pierwsze zauważmy to że przetarg jest dokonywany na piśmie. Ustnym odpowiednikiem przetargu jest aukcja. Jedno i drugie wymaga czasu. Trwa przez pewien czas, stąd wyodrębnia się trzy etapy przetargu i aukcji:

1. ogłoszenie przetargu lub aukcji – dokonywane przez organizatora przetargu lub aukcji, w tym ogłoszeniu dojdzie do zaproszenia do składania ofert. Organizator prosi o oferty, jest on oblatem, który zabiega o to, żeby napływały do niego oferty. Oblat jest osobą czynną. W zaproszeniu musi wskazać miejsce, czas i przedmiot przetargu lub aukcji. Takie ogłoszenie powinno również zawierać regulamin przetargu lub aukcji (warunki), jest to nic innego jak tryb postępowania w czas trwania przetargu lub aukcji. Te warunki nie muszą być podanymi w ogłoszeniu, wystarczające jest bowiem podanie jedynie miejsca udostępnienia tego regulaminu. W tym ogłoszeniu będzie również zamieszczone postanowienie o wadium – art. 70 ⁴ wadium wpływa na możliwość uczestnictwa w przetargu. Wadium może polegać na zapłacie określonej kwoty, która byłaby wnoszona do kary organizatora lub na jego rachunek bankowy. Może również polegać na ustanowieniu odpowiedniego zabezpieczenia zapłaty określonej kwoty; wchodzą w rachubę zabezpieczenia o charakterze osobistym jak i rzeczowym. Częstsze są zabezpieczenia o charakterze osobistym np. weksel in blanco. Za każdym razem organizatorowi chodzi o pomniejszenie kręgu osób, które mogą złożyć ofertę, ale także o sprawdzenie płynności finansowej oferenta.

2. składanie ofert przez uczestników przetargu lub aukcji – na przetargu muszą być one w postaci pisemnej. Oferent będzie związany ofertą złożoną w czas trwania przetargu tak długo jak zostanie zawiadomiony przez organizatora o wyborze innej oferty. Takie zawiadomieniu przez organizatora musi być dokonane na piśmie. W przypadku aukcji, uczestnik aukcji (licytant) będzie związany swoją ofertą tak długo jak inny uczestnik aukcji złoży ofertę.

3. W przypadku przetargu: wybór oferty, czyli zawarcie umowy – do zawarcia umowy dochodzi z tą chwilą kiedy uczestnik przetargu zostanie zawiadomionym o jego powodzeniu, wyborze jego oferty (chwila dojścia do uczestnika przetargu informacji o wyborze jego oferty).
   W przypadku aukcji do zawarcia umowy dochodzi z chwilą dokonania przybicia (dokonuje go prowadzący aukcję).

Przetarg jest wręcz preferowanym sposobem zawarcia umowy w obrocie publicznym. Przy wykonania usług publicznych.

Umowa o przekazanie gruntów w użytkowanie wieczyste jest zawierane w drodze przetargu.

Przetarg może być zorganizowany przez kogokolwiek, ale najczęściej jest to jednostka samorządowa lub państwowa, ale wtedy są wymagane specjalne warunki zorganizowania przetargu.

Art. 70 ⁵ – możliwość żądania unieważnienia przetargu. Z żądaniem unieważnienia umowy zawartej w drodze przetargu można wystąpić nie w jakimkolwiek czasie (w krótkim czasie), i nie każdy może o to wystąpić (tylko organizator lub uczestnik aukcji). Można żądać tego nie tylko wtedy kiedy uchybiono przepisom prawa, ale również wtedy kiedy naruszono obyczaje.

Negocjacje:

art. 72 – przepis ten był nowelizowany, wprowadzono słowo „negocjacje” zamiast „rokowania” (to to samo). Negocjacje polegają na uzgodnieniu treści umowy przez obie strony. Obie strony angażują się w ustalenie treści umowy jaką mają zawrzeć. W negocjacjach weźmie udział każdy kto ma być stroną umowy. Umowy takie są nietypowe lub mają wysoką wartość przedmiotu umowy. Negocjacje będą kosztowne i długotrwałe. Będą prowadzone według określonego plany. Z jaką chwilą dojdzie do zawarcia umowy przez strony prowadzące negocjacje? Art. 72 par. 1 umowa będzie zawartą dopiero wtedy, kiedy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień, które będą przedmiotem przyszłej umowy. Trzeba się liczyć, że nie będzie wystarczającym porozumieniem tylko co do istotnych postanowień przyszłej umowy, tylko co do wszystkich postanowień objętych negocjacjami.

Jest dostrzegana taka szczególna sytuacja, kiedy doszło do podjęcia negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy przez tą drugą stronę. Jest to naruszenie dobrych obyczajów. Jeżeli jedna ze stron postępuje tak nierzetelnie to druga strona może liczyć na odszkodowanie.

Umowa przedwstępna:

Art. 389, 390 – polega na przyrzeczeniu zawarcia umowy w przyszłości. Strony chcą zawarcia umowy, ale jej zawarcie odsuwają w czasie, poprzestając na przyrzeczeniu jej zawarcia. Trzeba liczyć się z umową przedwstępną i umową ostateczną.

Umowa przedwstępna musi zawierać istotne postanowienia umowy przyszłej. Umowa przedwstępna nie musi zawierać nic więcej. Nie wynika konieczność ustalenia terminy zawarcia umowy przyszłej, ostatecznej.

Do zawarcia umowy przyrzeczonej dochodzi:

• w terminie ustalonym przez strony umowy przedwstępnej

• strony nie określają w treści umowy przedwstępnej tego terminy – art. 389 par. 2 – trzeba odróżnić dwa przypadki: umowa przedwstępna jest jednostronnie zobowiązująca, a więc tylko jedna ze stron mogłaby żądać zawarcia umowy przyrzeczonej, jedna ze stron ma opcję, która miała by znaczyć prawo żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli w przypadku takim z umowy przedwstępnej nie wynika termin zawarcia umowy, ta strona, której przysługuje to prawo może samodzielnie określić ten termin.
  Drugim przypadkiem jest, kiedy umowa jest dwustronnie zobowiązująca, każda ze stron może żądać zawarcia umowy, ale też jest obciążona obowiązkiem spełnienia żądania. Każda ze stron może ustalić termin zawarcia umowy. Będzie obowiązywał termin podany przez stronę, która wcześniej go ustaliła.

Skutki prawne umowy przedwstępnej:

art. 390 – są to skutki słabe (par. 1) i skutki silniejsze (par.2). Skutek słaby polega na żądaniu odszkodowania, które miałoby być należne od strony, która uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej. Należy się ono tej stornie, która żąda zawarcia umowy przyrzeczonej. Mocniejszy skutek będzie polegał na żądaniu zawarcia umowy. Żądanie to jest przedstawiane przed sądem, a orzeczenie sądu będzie zastępować oświadczenie woli strony zobowiązanej do zawarcia umowy przyrzeczonej (strony, która się uchyla od zawarcia tej umowy). Skutek mocniejszy wejdzie w rachubę tylko wtedy, kiedy umowa przedwstępna będzie tak się przedstawiała z punktu widzenia ważności jak miałaby wyglądać umowa ostateczna. Umowa przedwstępna nie została zawarta w formie aktu notarialnego mimo, że dotyczy sprzedaży nieruchomości. Nie odpowiada to wymaganiom umowy sprzedaży nieruchomości. Jeśli strona zachowałaby tą formę to strona ma prawo do skutku mocniejszego.

Skutek słabszy zachodzi zawsze, a skutek mocniejszy kiedy umowa przedwstępna czyni zadość zmaganiom zawarcia umowy przyrzeczonej.

16.02.2012

Wzorce umowne – są nimi np. formularze, regulaminy, a więc wyszłoby na to, że są to dokumenty opracowane przez jedną ze stron umowy. Zasadnicze będzie pytanie o to, czy druga strona jest związana wzorcem umownym? Art. 383; wzorzec umowny wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy, a więc kiedy ona nim podjęła decyzję o zawarciu umowy, miała możliwość zapoznania się z jego treścią.

Od tego jest odstępstwo. Wchodzi ono w rachubę wtedy, kiedy posługiwanie się wzorcem umownym jest w stosunkach określonego rodzaju zwyczajowo przyjęte. Tak jest np. w zakresie stosunków bankowych. W takich przypadkach nie musi dojść do doręczenia wzorca umownego, wystarczy, że istnieje sytuacja łatwego zapoznania się z jego treścią przez drugą stronę. Bank nie musi wręczać przed zawarciem umowy wzorca umownego klientowi banku. Tak nie może być zawsze, nawet choćby było to przyjęte zwyczajowo.

Od tego istnieje odstępstwo dotyczące konsumenta. Konsumentem jest tylko osoba fizyczna. Trzeba brać pod uwagę te ich zachowania, które nie są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i zawodowej. Jeśli stroną jest konsument, to niezbędne jest doręczenie wzorca umownego nawet jeśli zwyczajowo jest inaczej. Ale to nie zawsze występuje. Tu też są odstępstwa.

W przypadku takich umów, które są powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Jeżeli konsument zawiera taką umowę nie jest koniecznym wręczenie mu wzorca umownego, lecz możliwym jest jedynie stworzenie takiej sytuacji, aby mógł on zapoznać się z treścią wzorca umownego. Konsument nie zawsze będzie miał w rękach regulamin.

Treść umowy – art. 353¹ Ustawodawca stanowi o tym, że umowy będą takimi jakie chcą strony, mają swobodę co do kształtowania jej treści. W umowie będą takie postanowienia (zastrzeżenia), które chcą strony przyjąć dla siebie. Swoboda ta nie ma charakteru absolutnego, są jej trzy ograniczenia:

• postanowienia umowy nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa o charakterze bezwzględnie obowiązującym (ius cogens). Np. jeżeli dla ważności umowy zastrzeżona jest forma szczególna.

• muszą się liczyć z zasadami współżycia społecznego, postanowienia nie mogą uchybiać regułom etycznym, moralnym, dobrym obyczajom itp.

• nie można uchybiać właściwościom zobowiązania, które ma wynikać z zawartej umowy. Chodzi o to, aby umowa była wewnętrznie spójna, żeby nie dochodziło do postanowień umownych, które nawzajem mogłyby być sobie przeciwstawionymi. Ułożenie umowy musi być takie, aby kolejne postanowienia były sobie odpowiadającymi.

Skutek uchybienia tym ograniczeniom jest taki, że nie ważnym będzie co najmniej to postanowienie, które jest sprzeczne z ograniczeniami. Jeżeli w umowie będą zawarte postanowienia, które są sprzeczne ze swobodą umów, to trzeba będzie się liczyć z tym, że te postanowienia będą nieważne. art. 58; ustalenie, ocena nieważności określonego postanowienia w umowie może prowadzić do ustalenia nieważności całej umowy. Chodzi tu o sytuację oceny, że strony nie zawarłyby umowy z tymi przepisami, które uchybiają przepisom.

Typowe zastrzeżenia umowne: (dodatkowe)

strony chciałyby w swojej umowie wyrazić jakieś dodatkowe interesy, które byłyby ustalone przez obie strony, ale dotyczyły tylko jednej. Są nimi art. 394 i następne: zadatek, umowne prawo odstąpienia, odstępne, kara umowna, warunek, termin.

Zadatek: nie ma przeszkody, żeby ustaliły go same strony umowy. Jeżeli one nie wprowadzają bliższego ustalenia w tym zakresie to jest to to co wynika z art. 394 par. 1. Zadatek służy wzmocnieniu umowy. W tych sytuacjach, w których dojdzie do naruszenia umowy (niewykonania lub nienależytego wykonania), trzeba będzie się liczyć ze skutkiem majątkowym obciążającym stronę naruszającą umowę w przypadku której doszło do zadatku. Jeżeli naruszającym jest strona, która dała zadatek, to musi się on liczyć z tym, że go straci. A jeżeli naruszycielem jest strona, która przyjęła zadatek, to musi się liczyć z tym że dokona jego zwrotu w podwójnej wysokości. Tak jest we wszystkich tych przypadkach, jeżeli strony inaczej nie postanowiły. Nie ma przeszkody, żeby strony rozumiały zadatek inaczej. (ius dispositivi). Nie ma też przeszkody, żeby zaliczkę rozumieć tak jak zadatek.

Zaliczka: świadczenie na poczet wypełnienia późniejszych zobowiązań którejś ze stron. Jest ona taka, jaką ustalą sobie strony.

Umowne prawo odstąpienia: art. 295; mamy do czynienia z osłabieniem umowy. To postanowienie miałoby umożliwiać jednej, albo każdej ze stron odstąpienie od umowy. Prawo to jest wyrażone w par. 1 – wystarczy oświadczenie woli strony uprawnionej do odstąpienia od umowy, aby prawo to było wykonane. Uprawniony nie musi zabiegać się o zgodę drugiej strony, samodzielnie może podjąć decyzję. Dalsze istnienie tej umowy może zależeć od widzi mi się jednej ze stron. Skutki wyrażone są w par. 2 – trzeba uznać po odstąpieniu od umowy, że umowa nie istnieje. Wykonanie tego prawa będzie prowadziło do zniesienia samej umowy. Stąd będzie obowiązek każdej ze stron zwrócenia drugiej tego co od niej otrzymała.

Odstępne: osłabia umowę, ale nie tak bardzo jak umowne prawo odstąpienia (art. 396). Polega na zastrzeżenia prawa odstąpienia od umowy przez jedną lub każdą ze stron. Wykonanie tego prawa odstępnego będzie wymagało jednoczesnego, podwójnego działania. Będzie wymagało po pierwsze oświadczenia uprawnionego, a po drugie zapłaty odpowiedniej kwoty, która została uzgodniona między stronami jako odstępne. Skutek zrealizowania tego prawa będzie taki jak umownego prawa odstąpienia: umowa będzie uznana za niezawartą, a strony będą zobowiązane zwrócić sobie to co wcześniej sobie świadczyły.

Warunek: możliwym jest zastrzeżenie w umowie (lub jakiejkolwiek czynności prawnej), że skutki z niej wynikające będą powstawały lub ustawały w zależności od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Zdarzenie przyszłe i niepewne też jest nazywane warunkiem, a więc trzeba będzie się liczyć z różnym znaczeniem tego terminu. Warunek może oznaczać jakiekolwiek postanowienie w treści umowy. Warunkiem może też być takim zastrzeżeniem w treści umowy, które miałoby mieć wpływ na powstanie lub ustanie jej skutków prawnych w zależności od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Trzecim znaczeniem jest samo zdarzenie, które ma być łącznie, kumulatywnie scharakteryzowanym przez dwie właściwości: ma być to zdarzenie przyszłe (takie które jeszcze nie nastąpiło, ale może nastąpić), zdarzenie ma być niepewne (takie, co do którego nie ma pewności, a więc może być tylko możliwe, ale niekonieczne).
Nas interesuje warunek w tym drugim znaczeniu. To zastrzeżenie miałoby służyć umowie w taki sposób, że miało by wpływać na powstanie skutków prawnych umowy – taki warunek nazywa się warunkiem zawieszającym, trzeba czekać na powstanie skutków prawnych zawartej umowy do chwili ziszczenia się warunku w tym trzecim warunku, czyli do chwili ziszczenia się zdarzenia przyszłego i niepewnego. Skutki prawne zawartej umowy byłyby nie od chwili jej zawarcia, ale powstaną one w przyszłości, gdy nastąpi zdarzenie przyszłe i niepewne. Po drugie zastrzeżenie w treści umowy może również oznaczać, że ustaną skutki prawne zawartej umowy z chwilą ziszczenia się warunku jako zdarzenia przyszłego i niepewnego – warunek rozwiązujący. Oznacza to wygaśnięcie umowy, jej ustanie. Nie ma przeszkody, aby strony wprowadzały jeden czy drugi z tych warunków do treści umowy.

Termin: oznacza zdarzenie przyszłe, ale pewne.

Kara umowna: mówimy o niej jeśli zainteresują nas skutki zawartej umowy. Art. 483 – kara umowna służy wzmocnieniu umowy o tyle, że w razie jej naruszenia miałby powstawać obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej, dla wynagrodzenia szkody. Kara umowna może być zastrzeżoną tylko co do spełnienia świadczenia niepieniężnego. Polega na zapłaceniu określonej kwoty w przypadku naruszenia umowy dotyczącej świadczenia niepieniężnego. Czyli kara umowna może być zastrzeżoną nie w każdym przypadku, a tylko z przypadku świadczenia niepieniężnego bo od świadczenia pieniężnego mamy odsetki. Jeśli dojdzie do niespełnienia świadczenia pieniężnego to wierzycielowi przysługują odsetki.

Dostrzeżenie dwóch grup postanowień w treści umowy: wszelkie postanowienia w umowie mogą być podzielone na:

• przedmiotowo istotne – takie postanowienia, które wskazują na charakter umowy, jej typ, rodzaj. A więc w oparciu o esencialia negocji możliwym będzie ustalenie, jakiego rodzaju umowę strony zawarły.

• podmiotowo istotne – accidentalia negocji; wyrażają takie interesy stron, które nie wpływają na ustalenie charakteru, typu, rodzaju umowy. Dodatkowe postanowienia takie jak zadatek, kara umowna itp. Nie musimy dociekać jakiego rodzaju umowę strony zawarły.

23.02.2012

Klauzule aluzyjne (niedozwolone) – art. 385¹ w przepisie tym jest wskazanie jakie są niedozwolone postanowienia w umowie z konsumentem. W art. 22 ¹ mamy definicję konsumenta. Z przepisu wynika, że określone postanowienia nie mogą być zawierane w umowach z konsumentem. Są to:

• postanowienia, które nie zostały uzgodnione w sposób bezpośredni z konsumentem – indywidualne określenie postanowienia w umowie z konsumentem. Nie wejdzie w rachubę postanowienia niedozwolonego.

• postanowienia naruszające dobre obyczaje – chodzi o postanowienia rażąco naruszające postanowienia konsumenta.

• postanowienia niedotyczące głównego świadczenia – np. cena w przypadku umowy sprzedaży lub wynagrodzenia należnego przyjmującemu zlecenie.

Art. 385³ – określono tu jakie to postanowienia niewątpliwie są niedozwolonymi i nie mogą się znaleźć w umowach zawieranych z konsumentem. Np. nie można zawierać postanowień ograniczających odpowiedzialność kontrahenta względem konsumenta, za szkody powstałe na osobie konsumenta, a w szczególności szkody związane z cielesnością konsumenta.

Skutek ustalenia, że postanowienie w umowie jest niedozwolone: art. 385¹ par. 2 tylko te postanowienia, które będą ocenionymi jako niedozwolone nie będą obowiązywać konsumenta. Pozostałe będą wiążącymi. Umowa będzie skuteczną z pominięciem postanowień ocenionych jako niedozwolone.
Ustawodawca przyjął także ustalenie, że nie zawsze będzie nieważną ta część umowy, która uchybia przepisom lub zasadom życia społecznego. Trzeba się liczyć, że nieważność poszczególnych przepisów może spowodować, że cała umowa będzie nieważna. Chodzi tu o takie okoliczności, przy których strony nie zawarłyby umowy.
Art. 479³⁶ i następne k.p.c. stanowią o postępowaniu w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Miejmy świadomość, że powództwo w sprawach o ocenę postanowień nas interesującej umowy może wytoczyć każdy, kto według oferty pozwanego mógłby zawrzeć z nim umowę.
Nie tylko osoba konsument, który zawarł umowę, ale także osoba, która mogłaby znaleźć się w tej roli może zwrócić się do sądu o stwierdzenie, że w umowie tkwią postanowienia niedozwolone. Postępowanie może być prowadzone tylko przed jednym sądem – sąd okręgowy w Warszawie jest to sąd ochrony konkurencji i konsumentów. Mocą orzeczenia tego sądu może być nie tylko uznanie postanowień wzorca za niedozwolone, ale także zakaz ich wykorzystywania. Te orzeczenia są skutecznymi nie tylko względem stron, ale także wobec osób trzecich, a więc osób, które nie występowały w tym procesie, będą one mogły powołać się na istniejące w umowie postanowienia niedozwolone. Orzeczenia podlegają publikacji w monitorze sądowym i rejestr jest prowadzony przez prezesa urzędu ochrony konkurencji i konsumenta.

Wykonywanie umowy:

Na czym polega? W istocie swej na tym, o czym postanowiono w art. 354 – wykonanie umowy będzie polegało na spełnieniu świadczenia, co jest powinnością dłużnika. Wymagane jest zachowanie dłużnika zgodnie z treścią zawartej umowy służące osiągnięciu celu, który wyznaczyły strony zawierając umowę. Miałoby to odpowiadać zasadą współżycia społecznego, ale i przyjętymi zwyczajami. Trzeba liczyć się z tym, że dłużnik miałby zaspokoić uzasadnione interesy wierzyciela. Interesy te również mają być zgodne z zasadami współżycia społecznego itp. Świadczenie wygasa kiedy wierzyciel otrzyma świadczenie odpowiadające treści zobowiązania, ale i jej celowi oraz zgodnie z zasadami współżycie społecznego i przyjętymi zwyczajami.
Strony mogą dokonać zmian w treści umowy, a nawet ją rozwiązać, ale jest to zależne od obu stron umowy. Niejednokrotnie strony dokonują zmian poprzez tzw. aneksy, czyli modyfikacje, uzupełnienia treści umowy. Będzie to wymagało zgody obu stron. Jest to możliwe również mocą orzeczenia sądu. Klauzule rebus instantibus, pacta sunt servanta – umowy mają być wykonane tak jak strony to ustaliły.
Art. 357¹ trzeba zidentyfikować przesłanki takiego orzeczenia sądu, dojdzie do niego tylko wtedy kiedy nastąpi istotna zmiana stosunków, kiedy strony nie mogły tego przewidzieć. Po drugie trzeba ustalenia, że spełnienie świadczenia było by z nadmiernymi trudnościami, albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą. Jeżeli to będzie ustalone to wejdzie w rachubę trojakiego rodzaju orzeczenie sądu:

1. sąd może oznaczyć sposób wykonania umowy, w sposób inny niż wynikało to z treści umowy.

2. sąd może zmienić wysokość świadczenia.

3. sąd może rozwiązać umowę.

To wszystko wchodzi w rachubę na żądanie którejkolwiek ze stron umowy.

Kto, gdzie, kiedy i co miałby świadczyć? Trzeba ustalić, kto powinien spełnić świadczenie, a dokładniej, czy dłużnik musi spełniać świadczenie osobiście, czy może posłużyć się inną osobą?
Gdzie powinno dojść do spełnienia świadczenia?
Kiedy należy spełnić świadczenie, w jakim czasie, w jakim terminie?
Jakiej jakości powinno być świadczenie rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku?
Art. 356 par. 1 – dłużnik nie musi spełnić świadczenia osobiście, może posłużyć się inną osobą. Osoba ta może występować w postaci: dłużnik może powierzyć jej spełnienie umowy, czyli spełnienie świadczenia (tzw. podwykonawcy); dłużnik wraz z osobą trzecią będzie spełniał świadczenie, będzie działał z kimś, aby zaspokoić wierzyciela. W obu przypadkach trzeba będzie się liczyć z tym, że dłużnik będzie ponosił odpowiedzialność za tą osobę trzecią.
Wierzycielowi może zależeć też na tym, żeby świadczenie było spełnione osobiście przez dłużnika. Nie ma przeszkody, aby w umowie doszło do wyraźnego zastrzeżenie kto ma wykonać świadczenie.
….
Gdzie powinno dojść do wykonania świadczenia, to wynika zazwyczaj z treści umowy. Jeżeli nie jest to określone to wtedy wchodzi w rachubę:

• miejsce zamieszkania lub siedziby wierzyciela – takie świadczenia nazywa się długiem oddawczym, dłużnik przychodzi ze świadczeniem do wierzyciela.

• miejsce zamieszczania dłużnika – dług odbiorczy, wierzyciel odbiera należne mu świadczenie u dłużnika.

Art. 454 – nasz ustawodawca przyjął rozwiązanie długu odbiorczego. To wierzyciel idzie do dłużnika. Ale od tego ustawodawca przyjął istotne odstępstwo. W przypadku świadczeń pieniężnych regułą będzie dług oddawczy.

W jakim terminie powinno nastąpić spełnienie świadczenia? Jeżeli strony o tym nie postanowiły to wejdzie w rachubę reguła z art. 455. Nasz ustawodawca przyjął to, że dłużnik miałby obowiązek spełnić świadczenie dopiero po wezwaniu wierzyciela. Wezwanie to może być dokonane w jakikolwiek sposób (nie musi być na piśmie). Zazwyczaj jednak wierzyciel chce utrwalenia swojego wezwania na piśmie. Jeśli dojdzie do takiego wezwania dłużnik musi spełnić świadczenie niezwłocznie, czyli bez uzasadnionego opóźnienia.

Jakość rzeczy, które ma świadczyć dłużnik, które są oznaczone tylko co do gatunku. Art. 357 – dłużnik powinien świadczyć rzeczy średniej jakości jeżeli inna nie wynika z umowy.

Zabezpieczenie umowy:

Chodzi o zabezpieczenia osobiste, które w szczególności mogą polegać na poręczeniu, gwarancji, wystawieniu weksla (często weksla in blanco), przelew na zabezpieczenie.

Poręczenie: art. 866 – poręczenie polega na zawarciu umowy między wierzycielem, a poręczycielem, czyli osobą trzecią. Poręczyciel ma wykonać zobowiązanie, które obciąża określonego dłużnika względem jego kontrahenta z umowy, czyli wierzyciela. Poręczycielem może być każdy. Ponosi on odpowiedzialność za własne zobowiązanie, a więc ma on własny dług u wierzyciela. Dług ten będzie taki jak dłużnika głównego. Poręczyciel musi liczyć się z tym, że ponosi on odpowiedzialność tak jak dłużnik solidarny. Wychodzi na to, że względem wierzyciela będą odpowiadali po pierwsze dłużnik główny, a po drugie poręczyciel. Odpowiedzialność ta ma się przedstawiać tak jak dłużników solidarnych, a więc wierzyciel będzie mógł się zwrócić do jednego z tych dłużników z żądaniem spełnienia całego świadczenia. Jeżeli to świadczenie spełni któryś z tych dłużników to i drugi będzie względem wierzyciela już zwolniony z długu. Poręczyciel względem wierzyciela będzie mógł bronić się również takimi zarzutami, które przysługują dłużnikowi głównemu, np. zarzut przedawnienia, potrącenia (choć nie on będzie spełniał to potrącenie). Dotyczy to również zakresu zobowiązania. Poręczenie może być również na dług przyszły, zobowiązanie, które miałoby powstać w przyszłości, ale musi to być bliżej oznaczone to zobowiązanie (czyje ono jest i w jakiej wysokości). Jeżeli zobowiązanie nie jest bliżej oznaczone, poręczenie nie wchodzi w rachubę.

01.03.2012

Zabezpieczeniem osobistym, gdzie udzielający zabezpieczenia będzie ponosił odpowiedzialność nie określonym dobrem ze swojego majątku, ale całym majątkiem.

Gwarancja bankowa – jest udzielana przez banki na zlecenie dłużnika, ale będzie ona polegała na zobowiązaniu się przez bank do spełnienia świadczenia beneficjentowi gwarancji jeżeli ten nie otrzyma należnego świadczenia od swojego dłużnika. Gwarancja będzie zachodziła między wierzycielem korzystającym z zabezpieczenia przez bank,

Gwarancja bankowa:

Zabezpieczenie osobiste-udzielający zabezpieczenia ponosi odpowiedzialność nie określonym dobrem ze swojego majątku tylko całym swoim majątkiem.

O gwarancji mówi art.80 i następne prawa bankowego.
W ustawie określone są czynności bankowe, czynności prawne, które by miały by być dokonywane z udziałem banku.

Co charakteryzuje gwarancję bankową?

Jest ona udzielaną przez banki na zlecenie dłużnika. Będzie polegała ta gwarancja bankowa na zobowiązaniu się przez bank do spełnienia świadczenia beneficjentowi gwarancji jeżeli ten nie otrzyma należnego świadczenia od swojego dłużnika.

I tym razem mówimy o trójkącie.

Ten trójkąt w tym wypadku obejmowałby:

1. wierzyciela

2. dłużnika

3. bank

Wyszło by nam na to, że gwarancja będzie zachodziła między wierzycielem korzystającym z zabezpieczenia w postaci przedmiotowej gwarancji bankowej udzielanej przez bank wierzycielowi, nazywanemu beneficjentem gwarancji przez bank na zlecenie dłużnika. Dłużnik będzie zawierał umowę z bankiem o udzieleniu przez niego gwarancji za co pewnie, ten dłużnik zapłaci bankowi. Jakaś tam prowizja, za darmo udzielenia gwarancji baj nie dokonuje.

Gwarancja następuje w tym stosunku w którym będzie pozostawał bank z beneficjentem, z uprawnionym tytułem udzielonej gwarancji.

Stosunek gwarancji jest w istocie swej niezależnym od pozostałych stosunków, czyli tych które znajdują się u podstaw udzielenia gwarancji a więc gwarancja byłaby niezależną zarówno od stosunku w którym pozostaje jej beneficjent z dłużnikiem jak i od tego stosunku którym dłużnik pozostaje z bankiem. Tą gwarancję zwykło się nazywać gwarancją autonomiczną. Jest ona bardzo często dookreślana jako gwarancja na pierwsze żądanie, niektórzy chcą ją oznaczać jako gwarancję oderwaną, czyli w istocie swej abstrakcyjną bo niezależną, nieakcesoryjną względem stosunku względem ta gwarancja powstała.

Dotykamy tu czegoś zupełnie szczególnego.

Poręczenie jest w istocie swej zależnym od tego stosunku w którym pozostaje dłużnik z wierzycielem, korzystającym z poręczenia. Tam też był trójkąt ale z inaczej ukształtowanym stosunkiem.

Poręczenie które powstaje w drodze umowy byłoby zależnym od stosunku podstawowego w którym pozostaje wierzyciel korzystający z zabezpieczenia w postaci poręczenia ze swoim dłużnikiem. Poręczyciel może korzystać z zarzutu jakie ma dłużnik względem wierzyciela, korzystającego z poręczenia.

Nas interesujący bank udzielający gwarancji bankowej nie będzie mógł korzystać z zarzutów, udzielona przez niego gwarancja służąca beneficjentowi ma być wolna od wszelkich zarzutów wynikających zarówno ze stosunku w którym pozostaje bank z dłużnikiem jak i ze stosunku w którym pozostaje bank z beneficjentem gwarancji. Beneficjent będzie mógł żądać spełnienia świadczenia od banku niezależnie od tego jak będą przedstawiały się stosunki w których pozostaje dłużnik z beneficjentem i dłużnik z bankiem. Wyszłoby nam na to innymi sowy wyrażający\ że bank miałby tylko możliwość korzystania z zarzutów wynikających z treści gwarancji czyli wynikających z tego stosunku w którym on będzie pozostawał z beneficjentem.

Beneficjent będzie w dobrym położeniu jego sytuacja jest lepsza aniżeli wierzyciela korzystającego z poręczenia. O tym dobrodziejstwie przesądza ograniczenie zarzutów, abstrakcyjność tej gwarancji jej uwolnienie od innych stosunków w których pozostają inne osoby.

Najczęściej beneficjentem z gwarancji jest inny bank udzielający kredytu jak i często takiej osobie która nie u niego ma rachunek, nie u niego jest klientem, tylko jest klientem innego banku, małego, ze skromnym zasobom.

Najczęściej gwarancja bankowa byłaby występująca między bankami, przy czym beneficjentem byłby z reguły ten silniejszy bank i on który będzie zarabiał na kredytowaniu, ma się znajdować w tak świetnym położeniu że jeżeli kredytobiorca-dłużnik nie spełni powinności, nie dokona zwrotu kredytu to będzie mógł go ściągnąć z majątku banku udzielającego gwarancji.

Banki udzielające gwarancji zarobią prowizję, która miałoby zarobić nie beneficjent ale dłużnik, ten który wejdzie do banku ze zleceniem aby doszło do udzielenia gwarancji.

Kolejne zabezpieczenie to weksel.

Weksel-ustawa z 1936 roku, z tego prawa by wynikało że są dwa rodzaje weksli.

1. Trasowany(nazywany ciągnionym)-ten weksel polega na bezwarunkowym poleceniu kierowanym przez wystawcę do osoby trzeciej nazywanej trasatem aby ona ta osoba trzecia, ten trasat dokonał zapłaty sumy wekslowej posiadaczowi weksla, a pierwszym posiadaczem jest odbiorca weksla nazywanym, remitentem.
   est wystawca weksla, wspomniany trasat, i osoba która go ma. W wekslu tkwi polecenie kierowana przez wystawcę to trasata aby trasat dokonał zapłaty za ten weksel, wystawca chce się posłużyć iną oosbą aby zapłacić ze weksel, który on ten wystawca sporządza, którym się posługuje dla rozliczenia z odbiorcą weksla. Wystawcą weksla będzie kupujący a odbiorcą sprzedawca.
   Może się udać namówić sprzedawcę aby zapłata by była dokonana za pomocą weksla. Taki kupujący wystawi weksel który wręczy sprzedawcy. Nie ma przeszkody aby kupujący posłużył się osobą trzecią, trasatem, aby ten dokonał tej zapłaty.
   Może być tak że trasat to dłużnik wystawcy weksla, bo np. pożyczył milion X, nie ma przeszkody aby X wprowadził w rolę trasata. Stosunek ten nazywa się stosunkiem pokrycia.
   Między wystawcą a remitentem jest waluty.
   Trasat to osoba która ma środki wystawcy weksla, dlatego też dokona zadość uczynienia poleceniu, dokona zapłaty co do której spotkał się z poleceniem. Od tego weksla trzeba odróżnić weksel własny.

2. weksel własny-przyrzecznie zapłaty sumy wekslowej składane przez wystawcę weksla odbiorcy weksla. Weksel własny to takie pokwitowanie.
   Częściej można spotkać się z wekslem własnym, nie ma przeszkody aby posłużyć się i tym drugim, nie ma przeszkody aby każdy z tych weksli był zabezpieczeniem.
   Weksel może być wystawiony nie tylko dla zapłaty ale weksel spełnia również funkcję zabezpieczenia wierzytelności. np. kupno przez kolegę mercedesa 600 u koleżanki. W typowej sytuacji jest tak że kolega wyjedzie tym mercedesem kiedy dokona za niego zapłaty. Druga sytuacja to taka że kolega wyjedzie tym mercedesem jak zostawi u sprzedawcy-koleżanki zabezpieczenie zapłaty w postaci weksla. Weksel miałby być zabezpieczeniem wynikającym z umowy sprzedaży, zobowiązanie kupującego co do zapłaty ceny.
   Wadium może polegać na ustanowieniu zabezpieczenia zapłaty określonej kwoty. Nie ma przeszkody aby uczestnik aukcji mógł zostawić u przewodniczącego aukcji weksel, zobowiązujący do zapłaty może być to i weksle własny i weksel trasowany.

3. Weksel in blanco-weksel niezupełny to weksel który nie będzie zawierał wszystkich koniecznych postanowień weksla. W przypadku weksla niezupełnego stawia się pytanie co musi być w nim. Muszą być są dwie ustalone kwestie:

• .słowo weksel

• musi być zidentyfikowanym to o co faktycznie chodzi, jakie zobowiązanie miałoby wyniknąć z treści kartki papieru musi być słowo weksle i podpis wystawcy weksla.

Jeżeli coś jest nie do końca uczynionym, weksel jest niezupełnym to trzeba go uzupełnić. Kto miałby tego dokonać?

Upoważnionym do uzupełnienia tego weksla jest jego odbiorca, remitent, on miałby uzupełnić ten weksel. Upoważnienie to tego uzupełnienia może być udzielone w dowolnej formie, a więc ustnie też. Długo byśmy się wytrząsami nad wystawcą weksla, który tak na gębe tylko upowaznia do jego uzupełnienia. Zwykle jest to czynione w postaci dokumentacji wekslowej, dokumentu który pochodzi o wystawcy weksla,. Deklaracja wekslowa to upoważnienie, z którego w szczególności będzie wynikało na jaką kwotę będzie wystawiony wekslem i z jakim terminem płatności innymi postanowieniami korzystnymi dla zobowiązania wekslowego. Jeżeli odbiorca weksla uzupełni go niezgodnie z deklaracją, niezgodnie z porozumieniem jakie zawarł wystawca tego weksla, co z takim wekslem? Czy on jest ważny? Jest ważny a jego wystawca nie uchyli się od zapłaty tej wpisanej sumy wekslowej(została inna niż była) nabywcy weksla w dobrej wierze. Wyszło by na to że jeśli koleżanka z wekslem z którego wynika zapłata 2mlmn poszłaby to kolegi to kolega mógólyby odmówić zapłaty, ale jeżeli koleżanka zbywa weksel na rzecz osoby X, on byłby nabywcą weksla, ze spisana kwotą 2 mln złotych,. To ta osoba X miałby pewną śmiałość ay iść do kolegi i żądać zapłaty 2mln złoty(mimo że kupił np. 1 mercedesa a nie 4)./ wystawca weksla in blanco musi się liczyć z ryzykiem że powstanie jego obowiązek zapłaty wyższej kwoty niż to wynika z deklaracji wekslowej.

15.03.2012

Naruszenie umowy – po pierwsze jest to niewykonanie umowy bądź nienależyte wykonanie umowy. Niewykonanie będzie polegało na nieotrzymaniu przez wierzyciela należnego mu świadczenia. Nienależyte wykonanie umowy będzie miało miejsce wtedy kiedy wierzyciel otrzyma świadczenie, ale nie takie na jakie mógł liczyć. Wierzyciel ma świadczenie, ale to nie znaczy, że umowa została wykonana tak jak to ustaliły strony. Skutki prawne takich naruszeń będą takie same.

Skutki prawne: jakie ma uprawnienia wierzyciel, gdy dłużnik narusza umowę.

• Kontynentalne osiągnięcia: żądanie wykonania umowy zgodnie z jej treścią. Wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia świadczenia tak jak to było między nimi uzgodnione. Odpowiada to zasadzie realnego wykonania umowy – rzeczywistego otrzymania świadczenia przez wierzyciela.

Możliwe uprawnienia wierzyciela.

Brytyjski wierzyciel jeżeli nie otrzyma tego na co mógł liczyć nie będzie mógł żądać od dłużnika spełnienia umowy, jeśli nie doszło do złamania umowy.

• Żądanie odszkodowania: wynagrodzenia szkody którą poniósł wierzyciel w skutek niewykonania umowy lub jej nienależytego wykonania. Art. 471 i następne – wynika z tego po pierwsze przesłanki roszczenia odszkodowawczego jakimi są:

• istnienie ważnej umowy, jeśli umowa nie jest ważna to uchybienie jej nie będzie prowadziło do odszkodowania.

• stwierdzenie naruszenia umowy – ustalenie czy dłużnik uchybił swoim obowiązkom.

• ustalenie istnienia szkody- art. 361 par. 2 – możliwość żądania wynagrodzenia szkody, która obejmuje dwa elementy: stratę i nieosiągnięte korzyści. Wejdzie w rachubę wynagrodzenie szkody majątkowej polegającej na tym o co pomniejszył się majątek wierzyciela jak również na tym o co nie powiększył się majątek wierzyciela. Wierzyciel nie może żądać zadośćuczynienia, czyli wynagrodzenia szkody niemajątkowej jaką jest krzywda. Krzywda polega na wynagrodzeniu w drodze zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie nie wchodzi w rachubę co do naruszenia umowy, ale nie ma to charaktery bezwzględnego. Z przepisów prawa unii europejskiej wynika, że naruszenie umowy przesz biuro podróży co do wypoczynku może oznaczać żądanie zadośćuczynienia. Jest to wynagrodzenie szkody polegające na nieudanym urlopie. Ale zadośćuczynienie co do zasady nie wchodzi w rachubę.

• trzeba ustalić związku przyczynowego między naruszeniem umowy, a powstałą szkodą. Art. 381 par. 1 – tylko na normalne następstwa będzie się należało odszkodowanie, czyli te następstwa które są typowymi, normalnymi co do danego przypadku naruszenia umowy.

• Odpowiedzialność odszkodowawcza jest ustalana na podstawie winy, czego nie przyjmują Brytyjczycy. Art. 472 - dłużnik powinien spełnić świadczenie z należytą starannością. Art. 355 par. 1 – na czym polega staranność? jest ona ogólnie wymagana w stosunkach danego rodzaju. Za każdym razem trzeba dociekać tego czy dłużnik dołożył należytej staranności w stosunkach danego rodzaju. Par. 2 przy uwzględnieniu zawodowego charakteru podjętej działalności. Wtedy kiedy mamy do czynienia z profesjonalistą możemy oczekiwać od niego więcej.
  Wina będzie oznaczała na gruncie stosunków cywilnoprawnych będzie oznaczała niedochowanie należytej staranności.

Winę jako podstawę odpowiedzialności wprowadza art. 471 z którego wynika domniemanie winy – wierzyciel dochodzący odszkodowania nie musi udowadniać winy dłużnika. Nasz ustawodawca wprowadził domniemanie winy a więc w istocie swej przesuną ciężar dowodu z wierzyciela na dłużnika. Dłużnik uwolni się od odpowiedzialności odszkodowawczej poprzez przeprowadzenie dowodu braku swojej winy.

Niemcy wyodrębnili szczególne przypadki naruszenia świadczenia:

1. zwłoka świadczenia – uchybienie terminowi świadczenia, dłużnik nie świadczy w ustalonym terminie. Dłużnik miałby uchybić wezwaniu dokonanemu przez wierzyciela. Ale nie każde opóźnienie jest zwłoką. Opóźnienie zwykłe miałoby oznaczać uchybienie terminowi spełnienia świadczenia w skutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Zwykłe opóźnienie miałoby oznaczać niezawinione uchybienie terminowi przez dłużnika. Od tego że zwykłe opóźnienie nie rodzi skutków prawnych zachodzi istotne odstępstwo. Art. 481 - Dłużnik który spóźnia się z zapłatą musi się liczyć z zapłatą odsetek nawet wtedy kiedy nie zawinił opóźnienia. Jeżeli wierzyciel nie ustali tych odsetek to wejdą w rachubę odsetki ustawowe.
   Zwłoka jest zawinionym opóźnieniem – ma miejsce wtedy, kiedy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie w skutek okoliczności, za które on ponosi odpowiedzialność. Skutki tego są dość różnorodne: wejdą w rachubę wcześniej wzmiankowane roszczenia, które mogłyby być do podniesienia w każdym przypadku naruszenia umowy, a więc kiedy dłużnik jest w zwłoce wierzyciel może żądać wykonania umowy jaki i odszkodowania. Oprócz tego to co wynika z art. 479, 480.
   479 – miałoby dojść do spełnienia świadczenia w postaci rzeczy oznaczonych do do gatunku. Wierzyciel może żądać wydania rzeczy, żądać wynagrodzenia szkody, wierzyciel miałby te rzeczy na koszt dłużnika u innej osoby, wierzyciel mógłby żądać spełnienia świadczenia w postaci usługi. Możliwym też jest zwrócenie się do innej osoby, aby ona to świadczenie polegające na czynieniu wykonała je na koszt dłużnika pozostającego w zwłoce. Wejdzie to w rachubę tylko wtedy jeżeli sąd upoważni wierzyciela to powierzenia tej osobie trzeciej czynności obciążających dłużnika.
   Art. 491 – ten przepis dotyczy zwłoki do wykonania umowy wzajemnej. Umowa wzajemna oznacza, że każda ze stron jest zarówno wierzycielem i dłużnikiem, a każda ze stron ma spełnić ekwiwalentne świadczenie. Jeżeli jedna ze stron umowy wzajemnej popadnie w zwłokę to ta druga strona może: żądać wykonania umowy zgodnie z jej treścią, żądać odszkodowania, wchodzi w rachubę także ustawowe prawo do odstąpienie od umowy – wchodzi w rachubę z mocy prawa; jeżeli jedna ze stron popadnie w zwłokę to druga ze stron może odstąpić od umowy bez względy na to jak było uzgodnione w umowie. Odstąpienie to jest dopiero po upływie dodatkowego terminu. Nie można od razu wywołać skutków odstąpienia od umowy, ale musi być dana ta jeszcze jedna szansa. Skutkami odstąpienia od umowy są: art. 494 strony zwracają sobie to co wcześniej świadczyły.

2. niemożliwość świadczenia – drugi szczególny przypadek naruszenia świadczenia. Polega na tym, że spełnienie świadczenia miałoby być niemożliwym. Spełnienie świadczenie miałoby nie wchodzić w rachubę ze względu na jego charakter, szczególne właściwości.
   Jeżeli niemożliwość spełnienia świadczenie miałoby wchodzić w rachubę już w chwili zawarcia umowy to zgodnie z art. 387 umowa taka jest nieważna – niemożliwość pierwotna/ uprzednia.
   Niemożliwość po zawarciu umowy – gdy w chwili zawierania umowy świadczenie było jeszcze możliwe do spełnienia. Byłby to przypadek niemożliwości wtórnej/ następczej. Tu trzeba ustalić w wyniku czego wchodzi w rachubę niemożliwość spełnienia świadczenia:

• niemożliwość ta miałaby wynika z winy dłużnika – wtedy mamy skutki naruszenia umowy polegające na żądanie odszkodowania od dłużnika. Dłużnik musi wynagrodzić wierzycielowi szkodę, że to z jego winy nastąpiła niemożliwość spełnienia świadczenia.

• niemożliwość wynika z okoliczności niezawinionych przez dłużnika/ nieobciążających dłużnika – w takich okolicznościach umowa wygasa; odpada obowiązek dłużnika spełnienia świadczenia.

Inne przypadki powstania zobowiązania:

1. bezpodstawne wzbogacenie art. 405 i następne – mam miejsce wtedy kiedy następuje uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej. Wejdą w rachubę dwie osoby: wzbogacony i zubożony. Między nimi dochodzi do przesunięcia majątku bo wzbogacony uzyskuje korzyść majątkową od zubożonego bez usprawiedliwienia prawnego.
   Do wzbogacenia może dojść w skutek:

• działania wzbogaconego,

• może to być również wynik działania zubożonego (np. wzniesie budynek na cudzym gruncie);

• może to też być działanie osoby trzeciej innej niż wzbogacony i zubożony (np. z kradzionych materiałów miałby być wzniesiony budynek na cudzym gruncie);

• może to być działanie sił przyrody (np. w wyniku powodzi dochodzi do zerwania tam pomiędzy stawami rybnymi sąsiadów).

W takiej sytuacji trzeba się liczyć, że wzbogacony będzie musiał na żądanie zubożonego dokonać zwrotu korzyści, a jeżeli byłoby to niemożliwym to zwrotu wartości tych korzyści. Zubożony ma roszczenie o zwrot tego co jest przedmiotem bezpodstawnego wzbogacenia. Jest to roszczenie o zwrot aktualnego wzbogacenia, art. 409
Art. 411

1. czyny niedozwolone

22.03.2012

Cd. bezpodstawnego wzbogacenia:

Wzbogacenie wynika ze spełnienia świadczenia wtedy, gdy:

1. Zubożony poprzez własne świadczenie miałby doprowadzić do uzyskania korzyści majątkowej w postaci świadczenia przez wzbogaconego, osobę uzyskującą to świadczenie bez tytułu prawnego. Do takich przypadków dojdzie w sytuacjach bliżej oznaczonych w art. 410 par. 2.

• Pierwsza sytuacja miałaby polegać na tym że doszło do spełnienia świadczenia przez osobę, która w ogóle nie była dłużnikiem, albo była dłużnikiem ale nie tej osoby dla której spełniła świadczenia.

• Po drugie świadczenie miałoby być nienależne, kiedy podstawa świadczenia odpadła, czyli taka podstawa istniała, ale już jej nie ma. Była np. zawarta umowa sprzedaży od której uprawniona osoba odstąpiła. Uprawniony wykonał to prawo i skutkiem tego jest obowiązek zwrotu świadczeń. Jeżeli któraś ze stron była zobowiązana do wypełnienia świadczenia, ale jeszcze nie wykonała tego obowiązku, to odpada ten obowiązek spełnienia tego świadczenia np. jeżeli kupujący nie dokonał zapłaty ceny, w tej sytuacji odpadnie obowiązek spełnienia tego świadczenia, bo nie ma umowy, czyli podstawy prawnej do spełnienia świadczenia. Nie będzie osiągnięty cel jaki strony miały osiągnąć po dokonaniu danej czynności prawnej.

• Po trzecie dokonanie świadczenia na podstawie nieważnej czynności prawnej i to takiej, która nie stała się ważną po spełnieniu świadczenia np. doszło do zawarcia umowy sprzedaży nie w formie aktu notarialnego. Umowa ta nie stała się ważną po spełnieniu świadczenia.

Wejdzie w rachubę roszczenie o zwrot tegoż świadczenia. Dłużnik, który spełnił świadczenie bez tytułu prawnego będzie mógł domagać się jego zwrotu.

Art. 411 – wskazano przypadki kiedy nie wejdzie w rachubę roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia:

• spełniający świadczenie wiedział, że nie jest dłużnikiem,

• gdy z zasad współżycia społecznego miałoby dojść do oceny, że nie należy się zwrot spełniającemu świadczenie, które byłoby nienależne,

• jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu,

• jeżenie spełnienie zostało spełnione przed wymagalnością, nie zawsze spełniający świadczenie będzie mógł dochodzić jego zwrotu.

Dwie szczególne kwestie:

• świadczenie niegodziwe – dojdzie do spełnienia świadczenia na podstawie czynu niedozwolonego czy też niegodziwego, w celu niegodziwym doszło do zawarcia umowy bo z umowy wynika że X ma pobić Y, pewnie o tej zapłacie powiemy że jest ona niegodziwa. Co ze świadczenie? Świadczenie takie ulega przepadkowi na rzecz skarbu państwa z tym, że ten przepadek wejdzie w rachubę mocą orzeczenia sądu, trzeba orzeczenia sądu, aby doszło do przepadku tego świadczenia. Przez długie lata obowiązywał przepis, iż następowało to z mocy samego prawa, sąd jeśli wydawał wyrok potwierdzał to co następowało z mocy samego prawa, a to dotykało tych co sprzedawali walory dewizowe. Jakie były tego konsekwencje? Zarówno świadczenie kupującego jak i sprzedawcy ulegały przepadkowi na rzecz skarbu państwa z mocy samego prawa. Jest to problem łapówek. O celu niegodziwym łatwo w tych sytuacjach mówić. Art. 413 losy świadczenia wynikającego z gry lub zakładu. Trzeba było by nam wyodrębnić 3 sytuacje:

1. Takie świadczenie wyniknęło z gry lub zakładu prowadzonych na podstawie zezwolenie odpowiedniej władzy. W przypadku takiego świadczenia od nagrody nie ma przeszkody aby było ono dochodzonym choćby na drodze sądowej. Totolotek jeśli nie wypłaci uczestnikowi gry tego do czego uczestnik jest uprawniony bo zakreślił odpowiednie cyferki, możliwym będzie dochodzenie przed sądem.

2. Nagroda z gry lub zakładu niedokonywanego za zezwoleniem odpowiedniej władzy. Gry lub zakładu nie zakazanego i rzetelnie przeprowadzonego. W takim wypadku jeśli dojdzie do spełnienia świadczenia, to nie wejdzie w rachubę żądanie zwrotu tego świadczenia. Miałoby to znaczyć iż nie będzie można przed sądem dochodzić tej wygranej, choć gra i zakład były niezakazanymi i rzetelnie prowadzonymi.

3. Gra lub zakład prowadzonymi bez zezwolenia, mało tego taka gra lub zakład miałyby być zakazanymi bądź nierzetelnie przeprowadzonymi. W takim wypadku jeśli dojdzie do spełnienia świadczenia to możliwym będzie żądanie jej zwrotu. Wynika to z 413.

Inne przypadki powstania zobowiązania cd:

Czyny niedozwolone art.415 i następny (inne możliwości spełnienie świadczenia)-wynika z nich obowiązek naprawienia szkody, nie może być utożsamiany z przestępstwem ani z czynem zabronionym.

Czyny niedozwolone to takie okoliczności które powodują postnie stosunku cywilno-prawnego, jego zaistnienie między osobami które nie pozostawały w więzi prawnej. Czyli stosunki te miałyby wynikać z faktu wyrządzenia szkody, poniesienia jej przez poszkodowanego. Zupełnie inne przypadki aniżeli te które próbowaliśmy zidentyfikować aniżeli w naruszeniu umów. Szkoda miałaby powstać w ramach istniejącego stosunku prawnego, choćby tego który został ukształtowany przez umowę, nast. interesowały by tego typu przypadki, gdzie stosunek prawny pomiędzy poszkodowanym, a osobą zobowiązaną do wynagrodzenia szkody miałby wynikać mocą określonego przepisu z faktu powstania szkody. Ten fakt jakim jest poniesienie szkody, miałby kształtować wspomniany stosunek prawny.

W przypadku czynów niedozwolonych chodzi o polepszenie sytuacji poszkodowanego a nie o stworzenie represji wobec sprawcy szkody. Z punktu widzenia prawa karnego chodzi o dolegliwość przestępcy. Centralną osobą staje się sprawca przestępstwa.

Perspektywa prawa cywilnego - należy zatroszczyć się o nieszczęśnika, który poniósł szkodę. Chodzi o to, aby poszkodowany otrzymał odszkodowanie, aby doszło do wynagrodzenia szkody. Może to znaczyć, iż wejdzie w rachubę różny czyn niedozwolony.

Kategorie czynów niedozwolonych:

1. Odpowiedzialność za czyn własny, co znaczy że sprawca szkody miałby obowiązek wynagrodzić szkodę. Stanowi art. 415 o tym i 417. Stanowi o odpowiedzialności skarbu państwa i jednostek samorządu terytorialnego za szkody powstałe w wykonywaniu władzy publicznej.

2. Odpowiedzialność za czyn cudzy, chodzi o osobę inną niż sprawca, która miałaby być zobowiązaną do wynagrodzenia szkody. Będzie to odpowiedzialność osoby która powierza innej dokonanie określonych czynności. art.429 , art. 430

3. Czyny niedozwolone które określają odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta. art.431

4. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez rzeczy bo rzecz wyleciała z określonego pomieszczenia np. na imprezie :P np.art.434

5. Odpowiedzialność za szkody powstałe w skutek użycia sił przyrody. art.435

6. Wyrządzenie szkody przez produkt niebezpieczny art.439.

Czyny niedozwolone są bardzo różnorodne.

Na jakiej postawie wchodzi odpowiedzialność za czyn niedozwolony? W karnym jest tylko odpowiedzialność na zasadzie winy.

Odpowiedzialność za czyn własny:

Na gruncie prawa cywilnego wchodzą w rachubę 3 różne podstawy odpowiedzialności:

1. Wina - oznacza zarzucalność, która ma się odnosić do określonej osoby i polegać na negatywnej ocenie zachowania dokonywanej z perspektywy określonego przepisu. Wejdzie w rachubę możliwość ustalenia winy kiedy sprawca chciał tego, działał ze świadomością wyrządzenia szkody, jak i wtedy kiedy wchodzi w rachubę lekkomyślność czyli bezpodstawne przypuszczenie, że uniknie wyrządzenia szkody jak i niedbalstwo kiedy nie zakładał tego że wyrządzi szkodę choć powinien i mógł to przewidzieć.

Wina na gruncie prawa cywilnego trzeba by było nam pogodzić się z tym, iż będzie obejmowała 3 elementy:

• bezprawność – podstawowy przepis o odpowiedzialności na zasadzie winy to art. 415. Wychodzi na to, że o bezprawności wprost nie wskazano. Wina obejmuje 2 elementy: obiektywny-bezprawność oraz element subiektywny –wyczerpujący się samą zarzucalnością wobec sprawcy. Znajdujemy również tą podstawę odpowiedzialności jaką jest bezprawność w art. 415. Ma oznaczać uchybienie nie tylko przepisom prawa, ale także zasadom współżycia społecznego. O bezprawnym zachowaniu możemy mówić nie tylko wtedy, kiedy zidentyfikujemy przepis, który został naruszony, ale jest możliwym ustalenie odpowiedzialności kiedy dochodzi do naruszenia reguły etycznej, moralnej, czy też obyczajowej.

• zarzucalność

• poczytalność art.425 i 426, posłużono się tutaj wyrażeniem brakiem świadomości lub swobody, chodzi o stwierdzenie czy określona osoba działała z rozeznaniem, czy też bez rozeznania. Jeśli jest dotknięta brakiem świadomości to rozeznania nie ma , nie możliwym jest przypisanie jej winy. Te okoliczności wynikają ze stanu psychicznego osoby. Poczytalność jest dostrzegana punktu widzenia czysto formalnego, art. 426. Osobie która nie ukończyła 13 roku życia wina nie może być przypisana.

1. Ryzyko - odpowiedzialność na zasadzie ryzyka wchodzi w rachubę na podstawie przepisu prawa, miałoby zależeć ustalenie odpowiedzialności na zasadzie winy. Przy tej podstawie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka nie wejdą w rachubę ustalenia na zasadzie winy, bo ta odpowiedzialność jest łączoną z ustaleniem, że podjęcie pewnej działalności jest związane z niebezpieczeństwem wyrządzenia szkody losowo. Taką działalnością jest np. wprowadzenia przedsiębiorstwa wprowadzanego w ruch za pomocą sił przyrody, jak również odpowiedzialność posiadacza mechanicznego środka komunikacji, wprowadzonego w ruch za pomocą sił przyrody. Ruch pojazdu czy przedsiębiorstwa wywołuje niebezpieczeństwo powstania szkody, dlatego określone kategorie osób muszą się liczyć z obowiązkiem wynagrodzenia szkód, które powstaną choćby bez ich winy.

2. Słuszność. W ustaleniach podstaw odpowiedzialności cywilnej ustalono możliwość ustalenia winy i nieidentyfikowania ryzyka, a jedyną podstawą wynagrodzenia szkody miałaby być w określonych przypadkach słuszność , co ma oznaczać dokonanie oceny, że szkoda powinna być wynagrodzona przez pewne kategorie osób ze względu na zasady współżycia społecznego, a więc reguły etyczne moralne miałyby przesądzić o ustaleniu obowiązku prawnego wynagrodzenia szkody.

Jeśli chodzi o art. 415 to ważne jest ustalenie, iż wejdą w rachubę 3 przesłanki ,okoliczności uzasadniające obowiązek wynagrodzenia szkody:

• zawinione dzianie sprawcy-sprawca podnosi odpowiedzialność, możliwym jest przypisanie winy i jej udowodnienie, nie ma żadnego domniemania winy. Poszkodowany musi się zdobyć na to, aby przedstawić dowody wskazujące winę sprawcy. Pozwany w tej sprawie na podstawie art.415.

• szkoda-nie ma szkody to nie można korzystać z tego przepisu i dochodzić odszkodowania

• związek przyczynowy, który zachodzi między działaniem, a szkodą - sprawca tak jak to wynika z 361 par. 1 będzie ponosił odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swojego zachowania, a nie te które byłyby wyjątkowe. Adewatny związek przyczynowy.

Te trzy okolicznością muszą być przedstawione przez dochodzących odszkodowania - art. 438 kodeksu cywilnego.
Z art. 416 wynika, że odpowiedzialność ponosi nie tylko osoba fizyczna, ale też osoba prawna. Art.38 osoby prawne działają przez własne organy, szkoda wyrządzona przez organ osoby prawnej, a więc przez dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, czy zarząd spółki akcyjnej zdecyduje o odpowiedzialności tej osoby prawnej której organ działał.

Odpowiedzialność za czyn cudzy:

Jeśli chodzi i odpowiedzialność za cudze czyny to wejdzie w rachubę odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru. Sprawcą szkody jest osoba której nie może być przypisana wina, czy to ze względu na jej wiek, a więc sprawcą szkody miałoby być dziecko przed 13 rokiem życia albo wina nie może być przypisana ze względu na stan psychiczny, zaburzenia sprawcy. Osobą zobowiązano do wynagrodzenia szkody są osoby zobowiązane do nadzoru z mocy ustawy. To w szczególności będzie wskazywało na rodziców, bo władza rodzicielska obejmuje pieczę nad osobą dziecka. Taki obowiązek jest nakładany na inne jeszcze osoby, choćby nauczycieli i nie tylko.

1. Trzeba zidentyfikować przepisy.

2. Po drugie, może to wynikać z umowy.

3. Wejdą w rachubę osoby, które faktycznie sprawują nadzór nad tymi sprawcami. Faktycznie, czyli nie są zobowiązane mocą przepisów albo umową, ale nadzorują określone osoby. Jest to stały nadzór. Te osoby ponoszą odpowiedzialność na zasadzie winy jest to wina w nadzorze. Wskazano dwie okoliczności ekskultacyjne, czyli te okoliczności, których wykazanie miałoby doprowadzić do zwolnienia z tej odpowiedzialności na zasadzie braku winy.

Art.488 - określa obowiązek naprawienia szkody przez takiego sprawcę, osobę zobowiązanej do nadzoru nad taką osobą. Po pierwsze trzeba się liczyć z tym że sprawca któremu nie może być przypisana wina miałaby mieć majątek, po drugie trzeba ustalenia, iż nie wchodzi w rachubę wynagrodzenie szkody przez osoby zobowiązane do nadzoru na tym sprawcą, po trzecie zasady współżycia społecznego miałyby uzasadnić, aby sam sprawca wynagrodził tą szkodę. Zasady współżycia społecznego są tutaj uzasadnionymi w szczególności porównaniem majątku poszkodowanego i sprawcy. Widać, iż chodzi o rzeczywiste wynagrodzenie szkody, a nie tylko stworzenie możliwości jej wynagrodzenia. Osoby zobowiązane do nadzoru mogą np. nie mieć majątku ale będzie on w mizernym zaledwie względem tego jak się szkoda przedstawia. Nie ma przeszkody aby sięgnąć po majątek sprawy, aby z tego majątku czerpać.

29.03.2012

24 maja zerówka!

Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru:

• art. 431 odpowiedzialność osób, których zwierze chowa lub się nim posługuje (zwierzęta hodowlane lub domowe, poza przedmiotem są zwierzęta w stanie wolnym).

• Prawo łowieckie - szczególne postanowienia dotyczące szkód łowieckich, za takie szkody, czyli szkody wyrządzone przez zwierzęta w stanie wolnym, odpowiedzialność będzie ponosił dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego, ale także skarb państwa. Skarb państwa (art. 50) będzie to odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną.

Art. 431 dotyczy szczególnych przypadków, bo dotyczy szkód wyrządzonych przez zwierzęta które ma człowiek. posługuje się nimi lub je hoduje.

Pierwsza odpowiedzialność jest na zasadzie winy, a więc będzie mógł uwolnić się od odpowiedzialności posiadacz zwierzęcia, ale w szczególnych przypadkach wejdzie w rachubę odpowiedzialność na zasadzie słuszności. Przepis ten nie znajdzie zastosowania kiedy zwierzę będzie narzędziem człowieka który chce wyrządzić szkodę innej osobie.

• Art. 431 dotyczy tych sytuacji kiedy zwierzęta działają z własnego popędu.

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez rzeczy:

Jeśli chodzi o odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez rzeczy to mamy art. 433 i 432. Do szkody miało by dojść kiedy mamy wylanie, przelanie… wody do innego pomieszczenia – ustawodawca skrupulatnie to wylicza. Musi dojść do wydostania się wody na zewnątrz budynku. Jest to odpowiedzialność nie na zasadzie winy, ale na zasadzie ryzyka. Egzomeracja – służy do zwolnienia odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Odpowiedzialność ponosi ten, kto zajmuje to pomieszczenie. Trzeba się liczyć z niezbędnym ustaleniem faktycznym bo to wcale nie musi być właściciel mieszkania, nie musi to być najemca, ani dzierżyciel. Chodzi o osobę która faktycznie w danym momencie zajmował lokal.

Odpowiedzialność posiadacza budowli – art. 346, trzeba dociekać kto faktycznie włada nieruchomością w związku z którą powstała szkoda bo np. doszło do zawalenia się budynku lub oderwania jej części.

Odpowiedzialność za rzeczy niebezpieczne:

Art. 449¹ i następne – szczególna odpowiedzialność za rzeczy niebezpieczne. Par. 2 i 3 – chodzić będzie o taką rzecz, w której tkwi niebezpieczeństwo związane z jej użyciem. Ma to być immanentnie związane z samą rzeczą, ale jest to relatywizowane w szczególności poprzez ustalenie że rzecz miałaby by wprowadzoną do obrotu. Możliwym jest że rzecz znajdzie się w obrocie ale nie została ona wprowadzona przez wytwórcę bo ktoś inny (np. złodziej) zdecydował o tym że znalazła się w obrocie. Odpowiedzialność ponosi po pierwsze producent. Art. 449 ⁵ – nie tylko producent ponosi odpowiedzialność, ale też wytwórca surowca, z którego rzecz powstała. Odpowiedzialność też ponosi ten, kto oznakował towar.

Odpowiedzialność ponosi też importer, ta odpowiedzialność będzie wyłączona w przypadkach określonych w art. 449³ – dwie okoliczności wyłączające: nie dokonał wprowadzenia, albo miało to miejsce poza zakresem jego działalności.

Art. 449¹ par. 3 zdanie 2 – okolicznością zwalniającą jest również odpowiednie informowanie o właściwościach produktu, a więc osoba będzie mogła uwolnić się od odpowiedzialności przedstawiając informacje o produkcie. Ta odpowiedzialność nie obejmuje tej szkody, która powstała w wyniku zniszczenia, uszkodzenia samego produktu.

Te przepisy pozwalały uniknąć odpowiedzialności za powstanie szkody ze względu na właściwości rzeczy. Tą właściwością jest oznaczenie produktu jako niebezpieczny. Będzie chodziło o użycie tej rzeczy zgodnie z jego właściwością. Jeżeli szkoda powstanie w związku z normalnym używaniem rzeczy to odpowiedzialność ponosi producent.

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez inną osobę – art. 429 i 430. Pierwszy z nich dotyczy osoby, która powierza dokonanie czynności innej osobie. Powierzający musi liczyć się z tym, że będzie zobowiązany do ustalenia szkody, niezbędne będzie ustalenie, że szkoda powstała przy sposobności wykonania powierzonej czynności. Przepis znajdzie zastosowanie np. kiedy X powierza otynkowanie domu Y i ten Y ochlapie cementem Merca. Ten, który dokonał powierzenia czynności będzie musiał się liczyć z poniesieniem odpowiedzialność. Nie ma jednak przeszkody, aby dociekać odpowiedzialności sprawcy na zasadach ogólnych z art. 415. Ta odpowiedzialność miałaby być ściśle związana z powierzonymi czynnościami.

Ta odpowiedzialność jest na zasadzie winy ( domniemanie winy w wyborze). Wejdzie w rachubę ekskulpacja polegająca na wykazaniu braku winy.

Art. 430 – bardzo podobna sytuacja; mamy do czynienia z powstaniem szkody przy wykonywaniu powierzonej czynności, ale wejdzie tu w rachubę szczególna relacja między powierzającym, a wykonawcą. Jest to stosunek między zwierzchnikiem a podwładnym bo trzeba ustalić, że wykonujący te czynności powinien się liczyć ze wskazówkami powierzającego, czyli zwierzchnika. A więc to jest taka relacja jak np. między pracodawcą a pracownikiem, ale też innymi osobami które są w stosunku zależności poprzez wpływanie tych osób na wykonanie czynności przez drugą. Zwierzchnik musi się liczyć z surowszą odpowiedzialność. Chodzi tu o odpowiedzialność nie tylko o szkody powstałe przy powierzonej czynności, ale także z winy wykonawcy.

Odpowiedzialność skarbu państwa za szkody przy wykonywaniu władzy publicznej:

Taką odpowiedzialność ponoszą też jednostki samorządu terytorialnego (nie tylko władza państwowa, ale też samorządowa). Art. 417 i następne – wcześniej ta odpowiedzialność przedstawiała się w sposób podobny to tej z art. 413, była to odpowiedzialność skarbu państwa za szkody wyrządzone przez inną osobę, funkcjonariusza państwowego którego trzeba było określić. Tak to wynikało z ustawy z 1956r. Była to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, ale za szkody wyrządzone z winy funkcjonariusza. Wina funkcjonariusza była przesłanką odpowiedzialności (była to przesłanka, a nie podstawa odpowiedzialności).

Art. 77 Konstytucji z 1997 wyraźnie postanowiono, że za szkody powstałą w wyniku funkcjonowania władzy publicznej poszkodowanemu należy się odszkodowanie. Przepisy szczególne do tego to art. 417 i następne k.c. Odpowiedzialność to zależała od ustalenia winy funkcjonariusza państwowego. TK upomniał się jednak o to, że ta odpowiedzialność nie może zależeć od winy funkcjonariusza. Obecnie w art. 417 przyjęto, że: nie trzeba ustalenia funkcjonariusza państwowego w związku z którego działaniem miałaby powstać szkoda. W istocie swej z przepisów tych wynika odpowiedzialność za czyn własny skarbu państwa. Skarb państwa miąłby ponosić odpowiedzialność nie za funkcjonariusza, a za fakt powstania szkody w związku ze sprawowaniem władzy.

Skarb państwa ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, ale była by to odpowiedzialność niezależna od czyjejkolwiek winy. Zginęła istotna okoliczność z punktu widzenia poszkodowanego, który wcześniej musiał liczyć się ze wskazaniem funkcjonariusza. Teraz jest to bezosobowo.

Przesłanki odpowiedzialności skarbu państwa:

• szkoda miałaby powstać przy wykonywaniu władzy publicznej – działania władcze mieszczące się w sferze imperium samego państwa.

• Szkoda miałaby powstać w skutek niezgodnego z prawem sprawowania tej władzy – Nie bezprawne, tylko niezgodne z prawem! Bezprawność oznacza nie tylko te przypadki kiedy wchodzi w rachubę naruszenie ściśle określonych przepisów, ale jest to też ocena w świetle zasad współżycia społecznego. W tym przypadku chodzi tu tylko o uchybienie przepisom prawnym. Zatem mamy tu zawężenie tej odpowiedzialności.

• ustalenie szkody

• związek przyczynowy pomiędzy wykonaniem władzy publicznej a powstaniem szkody.

Art. 417 ¹ – w przepisie tym stypizowano najbardziej typowe przypadki powstania szkody w związku z działaniem skarbu państwa bo szkoda może wynikać z tzw. zaniechania legislacyjnego. Art. 417 par. 4 - osoba która poniesie szkodę w wyniku tego że nie ma przepisów wykonawczych; poszkodowany może wtedy liczyć że sąd rozpoznający jego sprawę o odszkodowanie dokona również oceny zaniechania legislacyjnego, czy faktycznie ma ono miejsce i czy jest pora na wydanie tych przepisów. Sąd jest władny dociekać zaniechania legislacyjnego.

Jak to będzie się przedstawiało w przypadkach paragrafów 1, 2, 3?

Szkoda miałaby wynikać poprzez wydanie aktu normatywnego ale widać uchybiającego innym przepisom, a mianowicie tym, które tkwią w konstytucji czy międzynarodowym akcie prawnym. W takiej sytuacji poszkodowany musi się liczyć z podjęciem 2 postępowań:

1. w odrębnym postępowaniu miały dochodzić ustalenia przedmiotowej sprzeczności, przepisy zaskarżonego aktu uchybiają konstytucji,

2. byłoby podjęcie postępowania odszkodowawczego dochodzącego przed sądem odszkodowania za szkodę.

Sąd nie jest władny dokonać oceny co do sprzeczności aktu normatywnego z konstytucją czy innymi przepisami.

Paragraf 2:

Chodzi o szkody powstałe w skutek orzeczenia lub decyzji, tak zwane bezprawie orzecznicze. W tym wypadku, jeśli wyrok sądowy jest źródłem szkody to trzeba się liczyć z wprowadzeniem 2 postępowań odrębnych:

1. W drodze odrębnego postępowania dociekać tego że orzeczeni czy też decyzja zostały wydanymi z naruszeniem prawa.

2. Dochodzić odszkodowania.

Wychodzi na to że są rozpoznający sprawę o odszkodowanie jest władny oceniać sprzeczności.

Paragraf 3:

Chodzi o zaniechanie orzecznicze bo nie byłoby wyroku, decyzji, choć one miałyby być wydanymi, i te zaniedbania miałyby być źródłem szkody ale jej dochodzenie będzie wymagało odrębnego odszkodowania, ustalenia otworzą drogę co do odrębnego postępowania odszkodowawczego.

Są to istotne przepisy, w sposób ważący będą przemawiały za odszkodowaniem. Jeśli szkoda powstanie w innej sytuacji aniżeli typizowanej tymi powyższymi przepisami to wejdzie w rachubę reguła ogólna, art. 417 pozwalająca że sąd który ma rozstrzygnąć o odszkodowaniu samodzielnie ocenił okoliczności o tym ważące. Reguły te mają zastosowanie do jednostek samorządu terytorialnego.

Szczególny przepis-szczególna podstawa odpowiedzialności skarbu państwa, nie na zasadzie ryzyka lecz słuszności- art. 417 ze znaczkiem 2- nawet wtedy kiedy mamy do czynienia ze zgodnym z prawem wykonywaniem władzy publicznej, możliwym jest ustalenie odpowiedzialności odszkodowawczej skarbu państwa. Władza miałaby postępować tak jak należy.

Trzeba dociekać szczególnych przesłanek:

1. Miałoby dojść do powstania nie jakiekolwiek szkody tylko szkody na osobie, czyli szkody na mieniu.

2. Trzeba by dociekać w jakim położeniu jest poszkodowany, miałoby być ważącym ustalenie że nie będzie miał środków, bo nie może podjąć pracy bo widoki powodzenia uległy radykalnemu załamaniu.

3. Trzeba ocenić czy zasady współżycia społecznego nie przemawiają za tym że doszło do wynagrodzenia szkody.

Szkoda miałaby być wynagrodzona przez skarb państwa.

Kiedy szkoda zostaje wyrządzona przez jednostkę samorządu terytorialnego w zakresie zadań które są wykonywane przez powierzenie władzy państwowej. –art. 417 paragraf 2, naprowadzi nas na to iż w takiej sytuacji dojdzie do odpowiedzialności, wejdzie w rachubę wykonywanie zadań zakresu władzy publicznej przez inne osoby, np. szpital miał wykonać szczepienia, władza to zleciła jeśli z związku z tymi szczepieniami dojdzie do szkody to obciąża to powierzającego-skarb państwa i wykonującego-szpital.

Skarb państwa nie ponosi odpowiedzialności za funkcjonariusza tylko za własne działanie.

19.04.2012 i 26.04.2012

Za tydzień w sali 2.48 !
zakres egzaminu: systemy dziedziczenia (kto jest spadkobiercą ustawowym, jak przedstawia się sytuacja określonej osoby dziedziczącej w zbiegu z innymi), jakie są testamenty (zwykłe i szczególne), sytuacja prawna spadkobiercy (nie tylko możliwości przyjęcia spadku, ale też jego odrzucenie, przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), zakres odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe, niegodność, wydziedziczenie, ochrona osób najbliższych spadkodawcy, zachowek, rodzinne: przesłanki zawarcia małżeństwa, przeszkody zawarcia małżeństwa, ustanie małżeństwa, rozwód, separacja, stosunki majątkowe między małżonkami (ustawowy ustrój majątkowy małżeński, intercyza, rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobku), stosunki między rodzicami a ich dziećmi (macierzyństwo, ojcostwo, ustalenie ojcostwa), władza rodzicielska, stosunki podobne do rodzicielstwa (przysposobienie, czyli adopcja, opieka, kuratela), obowiązek alimentacyjny (kogo obejmuje, na czym polega, nawet po rozwodzie art. 144).

Zmiana stron stosunku zobowiązaniowego:

Zmiana ta interesuje nas zarówno po stronie wierzyciela polegająca:

• na przelewie czyli cesji – art. 509 i następne; od łac. cesjo; przelew wynika z umowy, którą zawiera wierzyciel dokonujący zbycia wierzytelności, takiego wierzyciela nazywa się cedentem (wierzyciel który zbywa wierzytelność), drugą stroną tek umowy jest osoba trzecia, nabywca wierzytelności nazywany cesjonariuszem. Umowa pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Co do zasady jest to umowa o podwójnym skutku. Umowa zobowiązująca do przelewu będzie rodziła skutek zobowiązujący w postaci obowiązku cedenta do przeniesienia wierzytelności na cesjonariusza, jak i rozporządzający polegający na przeniesieniu wierzytelności na cesjonariusza. Taka umowa może być umową odpłatną lub nie, może być dokonana w postaci umowy sprzedaży lub darowizny, lub jakiejkolwiek innej adekwatnej do wyrażenia interesów osób.
  Umowa ta dochodzi do skutku bez udziału dłużnika. Umowa ta będzie skuteczną choćby To że dłużnik jest poza umową, która ma istotny wpływ na jego położenie, dłużnik podlega ochronie (są dwa jej istotne aspekty):

• Art. 512 – jeżeli dłużnik nie został zawiadomiony o przelewie i spełnił świadczenie na ręce cedenta, a więc tego pierwszego wierzyciela który dokonał zarządzenia wierzytelnością - dokonał jej zbycia, to będzie taki dłużnik zwolniony z zobowiązania. Chodzi tu o sytuację kiedy dłużnik nie wiedział że doszło do zmiany wierzyciela, bo go o tym nie zawiadomiono. W takim przypadku w interesie cesjonariusza będzie powiadomienie dłużnika o przelewie i o zmianie wierzyciela.

• art. 513 – przelew jest kiepskim sposobem nabycia wierzytelności. Dłużnik wobec cesjonariusza może podnosić takie zarzuty jakie miał wobec cedenta. Czy dłużnik może przeciwstawić się żądaniu wierzyciela? Czy ma zarzuty wobec niego? Czy jest możliwość sięgnięcia po jakiekolwiek zarzuty jakie miał wobec wcześniejszego wierzyciel i czy może się nimi posłużyć wobec nabywcy czyli cesjonariusza?
  W wyniku przelewu cesjonariusz będzie w takiej sytuacji prawnej w jakiej być cedent czyli jego poprzednik. Cesjonariusz musi świetnie rozpoznawać sytuację w jakiej był jego poprzednik bo dzięki temu będzie wiedział w jakiej jest sytuacji prawnej bo dłużnik może podnosić wszelkie zarzuty wobec cesjonariusza, a więc i te jakie miał wobec cedenta.
  Indos – dawny sposób nabycia wierzytelności z papierów wartościowych na zlecenie np. weksle, czeki, dowód składowy.

• subrogacja – wstąpienie w miejsce zaspokojonego wierzyciela, chodzi o taką sytuację, kiedy wierzyciel zostaje zaspokojony nie przez dłużnika, ale przez osobę trzecią która spełnia świadczenie. Wierzyciel otrzyma świadczenie nie od dłużnika, ale od osoby trzeciej. Tak zaspokojony wierzyciel nie będzie mógł żądać świadczenia od dłużnika. Powstaje pytanie czy ta osoba trzecia, która faktycznie spełniła świadczenie zajmie miejsce wierzyciela? Czy ta osoba trzecia będzie mogła żądać świadczenia od dłużnika? Ta osoba trzecia zajmie miejsce wierzyciela tylko w przypadkach bliżej określonych przepisami prawa.
  Art. 518

Po stronie dłużnika:

• przejęcie długu – Art. 519 i następne. Po pierwsze w wyniku czego następuje przejęcie długu, jaki jest skutek prawny przejęcia długu? Przejęcie długu jest dokonywane w drodze umowy zawieranej przez wierzyciela z osobą trzecią przejmującą dług (przejemca), za zgodą dłużnika. Może to też być umowa zawierana przez dłużnika z przejemcą za zgodą wierzyciela. Nie wystarczy sama umowa. Nie ma przejęcia długu, jeśli obie strony stosunku zobowiązaniowego tego nie chcą. Skutek prawny przejęcia długu jest bardzo daleko idący. Dotychczasowy dłużnik jest zwolniony z długu, a na jego miejsce wstępuje przejemca, który staje się nowym dłużnikiem.

• przystąpienie do długu – może wynikać z mocy prawa, czyli być ustawowe. Takie jest np. określone art. 55⁴ – trzeba się liczyć z tym, że obok dotychczasowego dłużnika którym jest zbywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa wejdzie w rachubę również drugi dłużnik jakim jest nabywca tego przedsiębiorca lub gospodarstwa. Sprzedający nie przestaje być dłużnikiem, choć obok niego takim dłużnikiem staje się osoba trzecia, nabywca tego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa. Przystąpienie do długu:

-nie zwalnia dotychczasowego dłużnika

-rozszerza krąg dłużników bo dłużnikiem staje się przystępujący do długu

Przystąpienie do długu wzmacnia zobowiązanie.
Możliwym jest to też w drodze umowy. Przystąpienie do długu mocą umowy nie jest bliżej regulowane w przepisach prawa. Możliwe jest też umowne przystąpienie do długu.

Przystąpienie może nastąpić przez:

- zawarcie umowy zawieranej przez dłużnika z osobą trzecią za zgodą wierzyciela

- zawarcie umowy przez wierzyciela z osobą trzecią za zgodą dłużnika.

Dotychczasowy dłużnik nie jest zwolniony z długu, obok niego pojawia się kolejny dłużnik.

Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika:

Art. 527 i następne – tzw. roszczenie pauliańskim. Żądanie ustalenia nieskuteczności czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z osobą trzecią dla pokrzywdzenia wierzyciela. Dłużnik miałby dokonać czynności prawnej dla pokrzywdzenia wierzyciela.
Są trzy zasadnicze przesłani roszczenia wierzyciela w tej sytuacji:

• dokonanie czynności prawnej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela

• zła wiara dłużnika

• zła wiara osoby trzeciej

Art. 527 par. 2 trzeba zidentyfikować taką sytuację że w wyniku dokonanej czynności prawnej, wierzycielowi będzie trudniej zaspokoić się z majątku dłużnika. Dłużnik w tej sytuacji miał świadomość krzywdzenia wierzyciela. Gdyby w majątku tkwił doczasowy dłużnik, który jest zwolniony z długu, a na jego miejsce wstępuje przejemca, który staje się nowym dłużnikiem. Trzeba się też liczyć z tym, że ta osoba trzecia też wie o tym pokrzywdzeniu. Zawiera umowę, alby szkodzić wierzycielowi. Wierzyciel w takiej sytuacji musi wykazać te trzy okoliczności, ale nie zawsze.
Art. 527 par. 4 nie trzeba będzie przeprowadzać dowodu złej wiary osoby trzeciej jeśli jest nią przedsiębiorca pozostający w stałych stosunkach, który jest stałym kontrahentem nas interesującego dłużnika i świetnie wie o jego przekrętach; trzeba przeprowadzić dowód przeciwny że osoba trzecia nic nie wiedziała na ten temat.

Co można osiągnąć poprzez to roszczenie pauliańskie? Względną nieskuteczność czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela. Miało by to znaczyć, że wierzyciel może liczyć tylko na to, że względem niego mocą orzeczenia sądu zostanie ustalona nieskuteczność czynności jego dłużnika. Wierzyciel będzie mógł wtedy dokonać zajęcia tego co było przedmiotem świadczenia jego dłużnika. Będzie możliwym zaspokojenie z tego co wyszło z majątku dłużnika.

Wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z majątku osoby trzeciej, której kontrahentem był dłużnik wierzyciela. Wierzyciel może wystąpić do sądu o to, że dłużnik dokonał czynności na jego pokrzywdzenie.

Surogaty zobowiązań:

1. potrącenie – może wynikać z mocy ustawy lub z mocy umowy. Z mocy ustawy – art. 498 i następne.
   Przesłanki: wchodzi w rachubę, gdy są spełnione 4 przesłanki: ustalenie tego, że są dwie osoby i każda z nich jest jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem względem drugiej; jednorodność świadczeń, świadczenia miałyby być tego samego rodzaju np. świadczenia pieniężne; obie wierzytelności mają być wymagalnymi, upłyną już czas ich spełnienia; obie te wierzytelności są zaskarżalnymi, czyli możliwymi do dochodzenia w drodze sądowej.
   Sposób jego dokonania: poprzez oświadczenie woli, którejkolwiek z tych osób.
   Skutki potrącenia: w wyniku potrącenia obie wierzytelności wygasają w wysokości wierzytelności niższej. Niższa wierzytelność przestaje istnieć, a z tej wyższej zostaje tylko to co jest różnicą obu wierzytelności. Sensem potrącenia jest redukcja świadczeń, zamiast dwóch świadczeń zostaje jedno.
   Umowy o potrącenie są zawierane wtedy kiedy strony będą chciały inaczej ustanowić o przesłankach potrącenia, sposobie jego dokonania, albo skutkach. Jakie będzie potrącenie umowne, stanowią strony.

2. świadczenie w miejsce dokonania – art. 453; gdy dłużnik proponuje wierzycielowi inne świadczenie od tego, które go obciąża, a wierzyciel zgadza się na to trzeba się liczyć z tym, że dotychczasowe zobowiązanie wygaśnie choć wierzyciel nie otrzyma wcześniej uzgodnionego świadczenia. Doszło do spełnienia świadczenia innego. Wierzyciel otrzymał świadczenie co do którego wyraził zgodę.

3. odnowienie (nowacja) – art. 503 i następne; trzeba liczyć się z tym, że może ono przybrać dwie postaci:

Dłużnik zobowiąże się spełnić inne świadczenie, niż to do którego był dotychczas zobowiązanie. W przypadku wykonania w miejsce świadczenia dłużnik spełnia świadczenie, a w przypadku nowacji zobowiązuje się do spełnienia świadczenia. Wierzyciel nadal nie ma spełnionego świadczenia.
Po drugie dłużnik za zgodą wierzyciela zobowiąże się spełnić to samo świadczenie, ale na innej podstawie prawnej. Miałaby wejść w rachubę ta modyfikacja że dotychczasowe świadczenie będzie spełnione na innej podstawie prawnej.

Odnowienie wymaga wyraźnego postanowienia przez strony, nie domniemywa się odnowienia. Odnowienie nie jest ingerencją w treść umowy, o odnowieniu strony muszą wyraźnie postanowić. Miedzy zobowiązaniami istnieje dotychczasowe zobowiązanie obok którego powstaje inne świadczenie. W istocie swej będą dwa zobowiązania. Skutkiem odnowienia jest to że dotychczasowe zobowiązanie wygasa. Na jego miejsce wchodzi w rachubę nowe zobowiązanie. Będzie ono ustalało między stronami wszystkie postanowienia od początku. Rozpocznie się bieg terminu nowego zobowiązania (od nowa). Odnowienia dokonują tylko wtedy kiedy strony będą tego chciały, będą świadome skutków odnowienia, a więc i tego że dotychczasowe zobowiązanie wygaśnie. Jeśli strony nie postanowią o odnowieniu dłużnik będzie miał dwa zobowiązania. Odnowienia muszą strony chcieć.

1. złożenie świadczenia do depozytu sądowego – polega na tym, że dłużnik miast świadczyć do rąk wierzyciela pójdzie ze świadczeniem do sądy, aby tam złożyć je do depozytu. Dłużnik tam może postąpić tylko w przypadkach bliżej określonych przepisami prawa. Art. 463 – dłużnik musi liczyć się z tym, że wierzyciel odmawia złożenia świadczenia do depozytu. Dłużnik może podjąć złożone świadczenia do depozytu sądowego, jeżeli to uczyni to zniesie skutki prawne złożenia do depozytu sądowego. Dłużnik w takiej sytuacji będzie wolny od długu, a wierzyciel nie będzie mógł żądać od niego spełnienia świadczenia. Jeśli dłużnik podejmie świadczenie z depozytu to wierzyciel znowu będzie mógł żądać jego spełnienia.

2. zwolnienie z długu – trzeba ustalić ze do zwolnienia z długu dojdzie wtedy kiedy wierzyciel złoży oświadczenie o zwolnieniu swojego dłużnika z długu, czyli zwolni go ze spełnienia świadczenie, ale po drugie dłużnik musi złożyć oświadczenie że zwolnienie z długu przyjmuje. Dłużnik nie może być z wbrew własnej woli obdarowany. Dłużnik może nie być zainteresowany zwolnieniem z długu.

Wszystkie te sytuacje charakteryzują się tym że wierzyciel nie otrzymuje zaspokojenia tak jak to ustalił z dłużnikiem, ale zobowiązanie wygasa.

Umowy nazwane:

Umowy, które zostały bliżej określone w części szczególnej k.c. – umowy nazwane (art. 505 i następne) Są to umowy bliżej regulowane przez ustawodawcę.
Umowy mogą być zawieranymi w dowolnej postaci. Nie ma żadnego zamkniętego katalogu umów -> zasada swobody umów art. 353 Strony mogą zawrzeć umowę tak jak to im pasuje, Ale są umowy które są bliżej określone.

Sprzedaż:
Stronami tej umowy są sprzedawca i kupujący, przedmiotem umowy są rzeczy (ruchomości i nieruchomości, oznaczone co do gatunku lub co do tożsamości). Przedmiotem umowy sprzedaży może być również energia, a także prawa zbywalne (art.555), np. użytkowania nie można sprzedać, ale wierzytelności już tak.

Zasadnicze obowiązki stron umowy:

• obowiązek przeniesienia własności na kupującego - na ogół sprzedawca nic nie musi czynić dla wypełnienia tego obowiązku, bo co do zasady umowa sprzedaży jak i inne umowy zobowiązujące do przeniesienia własności rodzącą dwa skutki prawne, obok skutku obligacyjnego polegającego na zobowiązaniu do przeniesienia własności, powstaje skutek rzeczowy, nazywany rozporządzającym, polegający na przejściu własności Z samego faktu zawarcia umowy sprzedaży wyniknie to że kupujący stanie się właścicielem rzeczy, bo zaistnieje nie tylko skutek obligacyjny ale też rzeczowy. Jeśli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone co do gatunku to w przypadku tych rzeczy dla przeniesienia własności potrzebnym jest jeszcze przeniesienie posiadania. Sprzedawca musi dokonać przeniesienia posiadania aby kupujący stał się właścicielem rzeczy. Przeniesienie posiadania może polegać na wydaniu rzeczy, lub bez wydania rzeczy a tylko o zawiadomieniu kupującego. Często będzie miało miejsce to że dla przeniesienia własności dojdzie też do wypełnienia tego drugiego obowiązku jakim jest wydanie rzeczy.

• obowiązek wydania rzeczy – ma ono szczególne znaczenie gdy rzeczy są oznaczone co do tożsamości. W ich przypadku kupujący stanie się ich właścicielem bez potrzeby przeniesienia posiadanie, ale sprzedawca ma wydać rzecz, jest to obowiązek osobny od obowiązku przeniesienia własności.
  Trzy skutki prawne wydania rzeczy:

• zadośćuczynienie odrębnemu obowiązku obciążającemu sprzedawcę do obowiązku wydania rzeczy – wydaje rzecz bo sprzedawca jest do tego zobowiązany

• zadośćuczynienie pierwszemu z obowiązków czyli przeniesieniu własności.

• wydanie rzeczy będzie oznaczało:

• przejście niebezpieczeństwa przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy ze sprzedawcy na kupującego

• przejście korzyści które rzecz daje a więc np. możliwość pobierania pożytków które daje rzecz

• przejście ciężarów związanych z przedmiotem sprzedaży ze sprzedawcy na kupującego.

Bardzo często nim dojdzie do wydania rzeczy, rzecz trafia do przewoźnika.

• rękojmia sprzedaży – jeżeli rzecz ma wady to obciąża to sprzedawcy, rękojmia jest ustawową odpowiedzialnością sprzedawcy za wady rzeczy. Ryzyko związane z wadliwością rzeczy jest po stronie sprzedawcy. Sprzedawca ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi niezależnie od tego czy spowodował te wady a nawet niezależnie od tego czy wiedział o nich. Sprzedawca ponosi odpowiedzialność choćby nie wiedział o wadzie. Czy obowiązkiem kupującego jest sprawdzenie obowiązku? Nie. Sprzedawca musi liczyć się z tą odpowiedzialnością, która wchodzi w rachubę nawet wtedy kiedy w umowie o niej nie postanowiono. Wynika ona z mocy prawa.

Art. 558-możliwym jest zawarcie w umowie sprzedaży odpowiedniego postanowienia co do modyfikacji rękojmi. Strony mogą zmodyfikować rękojmię poprzez jej ograniczenie, rozszerzenie albo wyłączenie. To wszystko wymaga odpowiedniego postanowienia w treści umowy. Jak nic w umowie nie ma o rękojmi to wchodzi w rachubę tak jak jest określona przez ustawodawcę.

Z rękojmi nie może korzystać na gruncie prawa polskiego konsument. Rękojmia nie wchodzi w rachubę przy sprzedaży konsumenckiej. Tak postanowiono w ustawie z 2002 o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. W art. 1 w ust. 4 postanowiono że do sprzedaży konsumenckiej nie stosuje się przepisów o rękojmi. Sprzedaż konsumencka ma miejsce wtedy kiedy kupującym jest konsument, a sprzedawcą jest przedsiębiorca. Większość umów sprzedaży będzie poza rękojmią sprzedawcy.

Wady rzeczy to wady fizyczne i prawne:

Na czym polegają wady fizyczne wskazano w art. 556 paragraf 1- mniejsza użyteczność, mniejsza wartość, brak przyrzeczonych właściwości, niekompletność. Wady prawne polegają na (art. 556 par. 2):

• sprzedawca nie jest właścicielem rzeczy

• osobie trzeciej względem rzeczy miałyby przysługiwać jakieś inne prawa, inne niż własność np. prawa najemcy, zastawnika.

Jakie ma uprawnienia kupujący, gdy rzecz jest wadliwa?

1. odstąpienie od umowy- złożenie oświadczenia woli, woli odstąpienia od umowy, wystarczy to oświadczenie aby powstał obowiązek zwrotu przez każdą ze stron, tego co otrzymał od drugiej strony.

2. żądanie obniżenia ceny-uprawnienie to jest roszczeniem, będzie wymagało odpowiedniego zachowania drugiej strony, nie wystarczy samo oświadczenie kupującego, że obniża cenę tylko niezbędnym jest współdziałanie ze sprzedawcą, oni razem mają obniżyć cenę.

3. żądanie wymiany rzeczy wadliwej na nową- uprawnienie będzie mogło dotyczyć tylko rzeczy oznaczonych co do gatunku.

4. w przypadku rzeczy co to tożsamości będzie możliwym również naprawa rzeczy. W tym przypadku sprzedawca musi być wytwórcą tej rzeczy. Rzadko to uprawnienie wejdzie w rachubę w przypadku rękojmi.

5. może żądać odszkodowania czyli naprawienia szkody

Pomiędzy tymi uprawnieniami wyboru dokonuje kupujący. Co do zasady może korzystać z nich przez rok od wydania rzeczy. Art. 568.

Po stronie kupującego obowiązki:

• obowiązek zapłaty ceny, kapujący ma dokonać zapłaty ceny

• odebranie rzeczy

Gwarancja jakości- polega na oświadczeniu gwaranta co do jakości rzeczy. Gwarant bierze na siebie odpowiedzialność za określoną rzecz. Jaką będzie ta odpowiedzialność zostanie bliżej wyrażone przez gwaranta. Czyni on to w tak zwanej karcie gwarancyjnej. W karcie gwarancyjnej będzie wynikało za co, w jaki sposób i jak długu gwarant ponosi odpowiedzialność. Gwarancja nie wynika z mocy prawa, tylko z oświadczenia gwaranta. Gwarancja może zaistnieć ale nie musi. Rękojmia wynika z mocy prawa. Gwarancja wynika z aktywności gwaranta.

Gwarantem może być sprzedawca lub producent. Gdy gwarantem jest producent sprzedawca tylko wydaje kartę gwarancyjną zawierającą oświadczenia producenta.

Jeśli powstaną wątpliwości do to treści karty gwarancyjnej, będą wątpliwości za co ponosi odpowiedzialność gwarant trzeba sięgnąć po przepisy kodeksu cywilnego art. 577 i następny.

Jaki jest wzajemny stosunek rękojmi i gwarancji?

Kiedyś gwarancja wyłączała rękojmie. Obecne jest to inaczej, art. 579. Wyszło by nam na to że udzielenie gwarancji nie pozbawia kupującego rękojmi, kupujący samemu dokona oceny czy chce się powołać na gwarancję czy na rękojmię. Rękojmia będzie mu więcej dawała aniżeli rękojmia.

Ustawa z 2002-ma wynikać wyłączenie rękojmi. Przedsiębiorca, sprzedawca ponosi ustawową odpowiedzialność wobec konsumenta kupującego. Odpowiedzialność byłaby bliżej określona przepisami 2002. Jest to odpowiedzialność za zgodność towaru z umową. Nie posłużono się w tych przepisach pojęciem wady, użyto enigmatycznego określenia o niezgodności towaru z umową.

Ważniejszym dla nas byłoby dostrzeżenie tego jakie są skutki prawne niezgodności towaru z umową. Jakie ma uprawnienia konsument kupujący gdy wchodzi w rachubę niezgodność. Stanowi o tym art. 8 tej ustawy. Wynika z niego, że taki konsument może liczyć na doporowadzenie towaru do zgodności z umową. W istocie swej może on oczekiwać na jego naprawę bądź wymianę. A wtedy kiedy jedno i drugie nie wejdzie w rachubę, możliwym będzie odstąpienie od umowy albo żądanie obniżenia ceny.

Konsument musi się liczyć z tym że w pewnej kolejności będzie mógł sięgnąć po pewne uprawnienia. Najpierw musi liczyć się z tym że nie może odstąpić od umowy. Najpierw może podnieść roszczenie aby rzecz stała się zgodna z umową.

Odpowiedzialność względem konsumenta trwa dwa lata. Dłuższy jest termin tej odpowiedzialności niż przy rękojmi.

10.05.2012

9.00 zerówka aula zielona.

Umowy o świadczenie usług:

1. umowy o dzieło – jest regulowana art. 627 i następnymi; jej stronami są zmawiający i przyjmujący zamówienie, czyli wykonawca, przedmiotem umowy ma być dzieło. W znaczeniu negatywnym nie musi mieć ono charakteru artystycznego, ale może być rezultatem określonego wysiłku (nie musi być to wysiłek fizyczny). Dzieło musi być upostaciowane, czyli mieć postać materialną. Nie może to być coś co jest dopiero w głowie. Dzieło powinno mieć charakter samoistny tzn. że będzie ono istniało niezależnie od osoby, od której pochodzi. Dzieło to efekt, który ma istnieć.
   Obowiązki stron: zasadniczym obowiązkiem zamawiającego jest zapłata wynagrodzenia; będzie ono należne nawet wtedy, kiedy w umowie nic o tym nie postanowiono – art. 628; wykonawca może żądać wynagrodzenia choćby w umowie o nim nie postanowiono. Nie ma umowy o dzieło bez wynagrodzenia. Jeśli określona osoba zobowiązała się do wykonania to co oznaczyliśmy jako dzieło bez wynagrodzenia, to nie będzie między nimi stosunku umowy o dzieło.
   Metody określenia wynagrodzenia:
   * kosztorysowe – zestawienie planowanych prac przewidywanych kosztów,
   * ryczałtowe – wskazanie określonej kwoty, sumy pieniężnej, która byłaby należną wykonawcy
   Czy wykonawca może żądać podwyższenia wynagrodzenia? Będzie to bardzo zależało od sposoby określenia wynagrodzenia. Jeśli będzie określone ryczałtowo art. 631 par. 1 wykonawca nie ma takiego roszczenia, ale są od tego odstępstwa: jest taka sytuacja kiedy wykonawca będzie mógł zwrócić się do sądu, ale będzie to zależało od ustalenia tych okoliczności, które zostały wyrażone przepisem: istotna zmiana stosunku (np. inflacja i podwyższenie cen materiałów), u wykonawcy byłaby groźba powstania szkody – wtedy sąd nie tylko może podwyższyć wynagrodzenia, ale również postanowić o rozwiązaniu umowy.
   Jeśli wynagrodzenie jest określone kosztorysowo art. 630 – nas interesujące żądanie podwyższenia wynagrodzenia będzie zależne od tego kto sporządził kosztorys, czy to zrobił zamawiający, czy wykonawca. W pierwszym przypadku łatwo będzie wykonawcy żądać podwyższenia wynagrodzenia bo to wejdzie w rachubę już wtedy kiedy wystąpiła konieczność wykonania prac dodatkowych, czyli takich które nie były przewidziane w kosztorysie. Jeśli to wykonawca sporządził kosztorys to będzie mu znacznie trudniej podwyższyć wynagrodzenie – art. 630 zdanie 2, wykonawca będzie mógł wystąpić z tym roszczeniem tylko wtedy kiedy wykaże że mimo dochowania należytej staranności nie mógł przewidzieć tych prac koniecznych, dodatkowych. Najczęściej ta należyta staranność będzie mierzona art. 355 par. 2. Nie jest to staranność ogólnie wymagana, ale z uwzględnieniem tej wiedzy i umiejętności, które są wymuszone dla prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Zamawiający nie powinien wychodzić z zestawieniem kosztorysowym, bo ma pewniejszą sytuację jeśli kosztorys sporządzi wykonujący.
   odpowiedzialność wykonawcy z tytułu rękojmi!

2. umowy zlecenia- art. 734; stronami są udzielający zlecenia (zleceniodawca) i przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca). Przedmiotem tej umowy mogą być tylko czynności prawne. Nie jakiekolwiek czynności, tylko te zdarzenia które wymagają złożenia co najmniej jednego oświadczenia woli. Chodzi tu o czynność prawną a nie faktyczną. Te umowy są rzadko zawierane np. z adwokatem. Nie muszą to być czynności prawa materialnego, mogą być też prawa procesowego.
   Umowa zlecenia może być odpłatną lub nieodpłatną, czyli zleceniodawca nie zawsze będzie zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia. Ten obowiązek będzie obciążał udzielającego zlecenia kiedy z treści umowy nie wyniknie ten obowiązek.
   Kiedy przyjmujący zlecenie nie będzie mógł żądać zapłaty za zlecenie? Wtedy kiedy z treści umowy wynika że zlecenie jest nieodpłatne, art. 725.
   Obowiązki przyjmującego zlecenie: jest zobowiązany do dokonania określonej czynności prawnej wskazanej treścią umowy. Trzeba się liczyć z ustaleniem, że na ogół przyjmujący zlecenie będzie pełnomocnikiem zleceniodawcy bo będzie on dokonywać czynności prawnych dla drugiej strony zlecenia, w imieniu i na rzecz zleceniodawcy. Przyjmujący zlecenie może też być zastępcą pośrednim.
   Skoro umowa zlecenia jest nie często zawieraną – art. 750 przepisy o zleceniu są wprost bezpośrednio stosowanymi do umowy zlecenia. Po drugie przepisy te będą też stosowanymi: nie wprost tylko odpowiednio, do umów nie jakichkolwiek tylko o świadczenie usług czyli do umów które mają polegać na dokonaniu określonych czynności faktycznych (np. sprzątaniu, leczeniu), mają to być takie umowy które nie są regulowane odrębnymi przepisami. Trzeba się liczyć z tym, że względem umów do których mają być zastosowane przepisy o zleceniu nie znajdziemy odrębnego zespołu przepisów. Nie brakuje przepisów, które są wyodrębnionymi dla określonych przypadków świadczenia usług np. przewóz. Przepisy o zleceniu miałyby być stosowane tylko do takich umów o świadczenie usług które nie są regulowane odrębnymi przepisami np. nie ma odrębnych przepisów o sprzątaniu.
   art. 65 par. 2 – nie brzmienie umowy zdecydują o typie, rodzaju postaci umowy. Trzeba dociekać jaki jest zgodny zamiar stron. Co chciały osiągnąć poprzez jej zawarcie.
   Umowa zlecenia nie jest umową rezultatu. Jest to umowa starannego działania. Miejmy świadomość, że nie chodzi o efekt tylko o odpowiednie starania przyjmującego zlecenie.

Umowa o dzieło jest umową rezultatu, chodzi o efekt. Umowa zlecenie jest umową starannego działania, nie o efekt chodzi ale o staranne działania zmierzające do oczekiwanego efektu.

Umowy o korzystanie z cudzej rzeczy:

Nie trzeba być właścicielem rzeczy aby z niej korzystać:

• umowa najmu – wzorcowa umowa; art. 659 i następne; te przepisu mają szerokie zastosowanie; art. 694 – przepisy o najmie mają szerokie zastosowanie bo będą też używane w przypadku innych umów o korzystanie z cudzych rzeczy. Stronami najmu są wynajmujący i najemca. Przedmiotem są rzeczy, jakiekolwiek, ruchome jak i nieruchomości. Często przedmiotem najmu jest lokal, dlatego w k.c. wyodrębniono przepisy najmu lokalu, chociaż w przypadku najmu lokalu wchodzą w rachubę też inne przepisy.
  Zobowiązania wynajmującego: oddania najemcy rzeczy do używania; wynajmujący zobowiązuje się do tego że nie będzie używał rzeczy która jest przedmiotem najmu.
  W jakim stanie ma być rzecz oddawana przez wynajmującego najemcy? Co do zasady rzecz miałaby być w stanie zdatnym do jej umówionego użytku, art. 622.
  Kto ma utrzymywać rzecz w tym stanie już przez czas trwania najmu? Jest to obowiązek wynajmującego, ale nie ma przeszkody żeby strony inaczej postanowiły. Jeśli umowa nie stanowi nic na temat utrzymania jej w dobrym stanie to jest to obowiązek wynajmującego. Najemca może na koszt wynajmującego dokonywać napraw rzeczy. Tylko w drobnym zakresie naprawy obciążają najemcę. Drobne nakłady są ciężarem najemcy. Art. 681 – daje nam wyobrażenie co jest drobnym nakładem przy wynajmie lokali.
  Zasadniczy obowiązek najemcy: zapłata czynszu. Czynsz nie musi polegać na zapłacie, nie musi być świadczeniem pieniężnym. Może być świadczeniem niepieniężnym wskazanym w umowie. Trzeba dostrzec jeszcze że najem jest umową czasową. Na czas oznaczony i nieoznaczony. Jeśli jest na czas nieoznaczony to trwa póki strony umowy żyją. Każdej ze stron takiej umowy przysługuje prawo wypowiedzenia, które jest podobne do prawa odstąpienia od umowy. Oznacza to że wypowiedzenie będzie dokonywane poprzez złożenie oświadczenia woli. Nie potrzebne jest uzgodnienie między stronami, każda z nich może to zrobić samodzielnie.
  Z jaką chwilą wygaśnie najem? Czy z chwilą złożenia oświadczenia? Trzeba się liczyć z terminami wypowiedzenia najmu. Jest to czas, okres który miałby upłynąć pomiędzy złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu najmu, a wygaśnięciem najmu. Terminy są ustalane przez strony- umowne terminy wypowiedzenia. Jeśli strony ich nie ustaliły to wejdą w rachubę ustawowe terminy wypowiedzenia. Art. 673 par. 2 – terminy ustawowe są ściśle powiązane z terminami zapłaty czynszu. Najczęściej jest miesięczny. Miesiąc ten liczony jest od końca miesiąca w którym nastąpiło wypowiedzenie. Jest mowa o ostatnim dniu miesiąca np. termin zaczął biec 31 maja a kończy się 30 czerwca.

• umowa dzierżawy – art. 694; jest podobna do najmu bo są stosowane przepisy o najmu. Stronami są wydzierżawiający i dzierżawca. Przedmiotem mogą być rzeczy lub prawa np. prawa akcjonariusza, wierzytelności, prawa zbywalne. Prawa jak i rzeczy muszą się jeszcze czymś innym charakteryzować. Muszą to być rzeczy, które dają pożytki. Trzeba liczyć się z tym, że wydzierżawiający jest zobowiązanym nie tylko oddać rzecz dzierżawcy do używania, ale też do pobierania pożytków z tej rzeczy. Rezygnuje z pobierania pożytków i używania tej rzeczy.
  Uprawnienia stron umowy: dzierżawca jest uprawniony do używania rzeczy, do pobierania pożytków, które ta rzecz daje. Takiego uprawnienia nie ma najemca. Wydzierżawiający jest uprawniony do żądania zapłaty czynszu, ale czynsz nie musi polegać na zapłacie. Może polegać też na wydaniu przez dzierżawcę wydzierżawiającemu odpowiedniej części pożytków. Prawa, które są przedmiotem dzierżawy powinny dawać pożytki, np. pożytkiem akcji będzie dywidenda. Dzierżawca może się liczyć z tym że też będzie pobierał pożytki.

• umowa użyczenia – art. 710 i następne; jest zawierana między użyczającym, a biorącym rzecz do używania. Przedmiotem tej umowy mogą być jakiekolwiek rzeczy. Umowa ta jest nieodpłatna stąd trzeba się liczyć, że użyczający będzie treścią tej umowy zobowiązanym do zrezygnowania z używania rzeczy, którą oddaje biorącemu do używania. Umowa użyczenia jest umową realną. Najem i dzierżawa to umowy konsensualne (dochodzą do skutku poprzez samo złożenie oświadczenia woli). Natomiast w przypadku użyczenia umowa dojdzie do skutku kiedy rzeczy wyjdzie z rąk użyczającego. Rzecz musi znaleźć się w rękach biorącego do użyczenia. Ta umowa jest często zawierana. Biorący rzecz, używa jej nieodpłatnie. Jest dość płytko chroniona.

• umowa pożyczki – musimy wyróżnić dwie strony, pożyczkodawcę i pożyczkobiorcę. Przedmiotem pożyczki mogą być pieniądze, albo rzeczy ale tylko oznaczone co do gatunku. Wyszłoby nam na to, że rzeczy oznaczone co do tożsamości nie mogą być przedmiotem tej umowy bo wtedy chodzi o nieodpłatne korzystanie z rzeczy czyli użyczenie.
  Obowiązki: obowiązkiem pożyczkobiorcy będzie zwrot, ale nie tej rzeczy tylko takiej samej co do ilości, co do jakości, co do gatunku.

• umowa leasingu

Darowizna:

art. 888 8i następne; stronami tej umowy są darczyńca i obdarowany; przedmiotem umowy może być jakiekolwiek świadczenie. Miejmy świadomość, że umowa darowany polega na tym, że darczyńca zobowiązuje się wobec obdarowanego do wykonania na jego korzyść określonego świadczenia. Często będzie to polegało na przeniesieniu własności rzeczy, ale darczyńca może być zobowiązany do spełnienia innego świadczenia niż przeniesienie własności rzeczy. Umowa ta jest nieodpłatną, czyli po stronie obdarowanego nie ma obowiązku spełnienia świadczenia, ale dostrzeżmy to że na obdarowanego może być nałożony treścią tej umowy taki szczególny obowiązek jakim jest polecenie szczególnego zachowania się przez tego obdarowanego. Polecenie to tym się charakteryzuje iż nie czyni nikogo wierzycielem, a wiec nie ma tego kto mógłby żądać zadośćuczynieniu polenieniu. Wtedy kiedy darczyńca zadośćuczyni swojemu obowiązkowi to wtedy będzie on mógł żądać wypełnienia polecenia. Wejdzie to w rachubę wtedy kiedy treścią polecenia jest takie zachowanie które ma służyć innym, bo jeśli polecenie jest na korzyść obdarowanego to tego nie może żądać darczyńca.

Ta umowa jest zawierana w formie aktu notarialnego, pod rygorem nieważności z tym istotnym odstępstwem jakim jest darowizna rękodajna- darowizna wykonana, kiedy to darczyńca nie poprzestaje tylko na złożeniu oświadczenia (zobowiązania się), ale także spełnia świadczenie do którego się zobowiązał (obdarowany otrzymuje to oświadczenie), to w takim przypadku odpada konieczność zachowania formy pod rygorem nieważności.

Kiedy darczyńca pozostaje tylko w sferze obiecanej, kiedy nie wypełnia obciążającego go świadczenie to tylko wtedy obdarowany będzie mógł żądać spełnienia tego świadczenia jeśli będzie ono wynikało z aktu notarialnego.

Odwołanie darowizny:

Jest wtedy kiedy nie wykonano jeszcze darowizny, jak i wtedy kiedy darowizna została już wykonaną. Art. 896 – jeżeli po zawarciu tej umowy dojdzie taka zmiana, że darczyńca nie będzie w stanie zadośćuczynić swojemu obowiązkowi (bo nastąpiło by takie pogorszenie jego położenia, że nie mógł by zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb lub obowiązków alimentacyjnych) to może odwołać darowiznę.
Art. 898 – odwołanie wykonanej darowizny wykonanej za rażącą niewdzięczność. Odwołanie wykonanej darowizny będzie wtedy kiedy jest niewdzięczność taka którą można ocenić jako rażącą względem darczyńcy. Wtedy może dojść do odwołania darowizny co będzie wymagało złożenia oświadczenia przez darczyńcę, a obdarowany będzie musiał się liczyć ze zwrotem tego co otrzymał kosztem majątku darczyńcy. Musi oprzeć się na przepisać o bezpodstawnym wzbogaceniu. Zwrot miałby być dokonywaniu w granicach aktualnego wzbogacenia. Jeżeli wzbogacony zużył korzyść to nie jest już zobowiązanym do zwrotu.

Od tego zdarzenia które jest kwalifikowane jako rażącą niewdzięczność trzeba się będzie liczyć obdarowanemu że będzie w takim położeniu jakim będzie wzbogacony który ma obowiązek zwrotu. Jeżeli dostał darowiznę po rażącej niewdzięczności to nie będzie musiał zwracać. Art. 409 sprawdzić!

PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE:

Przesłanki zawarcia małżeństwa:

• kobieta i mężczyzna, osoby różnej płci

• złożenie zgodnych oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński

• dokonują tego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego

• jednoczesna obecność

Od dwóch ostatnich są odstępstwa: możliwym jest złożenie oświadczenia przed duchownym (ślub konkordatowy), potrzebne jest wtedy zaświadczenie od kierownika urzędu stanu cywilnego o tym że nie ma przeszkód do zawarcia małżeństwa. Po tym zdarzeniu potrzebne jest sporządzenia zaświadczenia przez duchownego że doszło do zawarcia małżeństwa, na podstawie tego kierownik U.S.C. sporządzi akt zawarcia małżeństwa. Konkordat jest także dostępny dla innych związków wyznaniowych.

Jest jeszcze jedna przesłanka zawarcia małżeństwa- sporządzenie aktu zawarcia małżeństwa. Jeśli kierownik USC nie sporządzi tego aktu to małżeństwo istnieje, ale nie w przypadku ślubu konkordatowego potrzebne jest także sporządzenie aktu małżeństwa, bo bez niego nie ma małżeństwa.

Możliwym jest też zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika.

Przeszkody zawarcia małżeństwa są:

1. podstawą odmowy zawarcia małżeństwa przez kierownika USC

2. jeżeli dojdzie do zawarcia małżeństwa mimo przeszkody, może to wpłynąć na to, że jeśli dojdzie do złożenia małżeństwa przez niepełnoletnich to wtedy jest podstawą do unieważnienia małżeństwa. Małżeństwo powstanie ale będzie możliwym jego unieważnienie z mocy sądu.

Legitymowanym czynnie do wystąpienia o unieważnienia małżeństwa są małżonkowie i prokurator. Niekiedy tylko ta legitymacja może służyć innym osobą (takim które mają w tym interes prawny np. bigamia, przeszkoda pokrewieństwa).

Niejednokrotnie dojdzie do konwalidacji małżeństwa zawartego mimo przeszkody np. w przypadku małżeństwa bigamicznego. Jest tak kiedy ustanie małżeństwo niebigamiczne to wtedy to drugie bigamiczne nie może być unieważnionym.

Przeszkody są usuwalne albo nie usuwalne. Możliwym jest zawarcie małżeństwa mimo przeszkody jeżeli sąd na to pozwoli. Nieusuwalne jest małżeństwo z całkowicie ubezwłasnowolnionym. NBieusuwalne jest także pokrewieństwo i pozostawanie w związku małżeńskim. Separacje też rodzi przeszkodę zawarcia małżeństwa. Małżonkowie podczas separacji orzeczonej przez sąd nie mogą wstąpić w związek małżeński.

Art. 10 – przeszkody zawarcia małżeństwa i podstawy jego unieważnienia

Podstawy unieważnienia:

• wady oświadczenia woli – wywołują inne skutki prawne, są podstawą orzeczenia o unieważnieniu małżeństwa. Mogą to być wady pierwszej grupy tj. brak świadomości lub swobody w wyrażeniu woli. O istnieniu tej wady orzeka sąd, który na tej podstawie orzeka ustanie małżeństwa.

• wadliwość pełnomocnictwa – małżeństwo udzielone bez zgody sądu, albo była udzielona zgoda ale z inną osobą.

Ustanie małżeństwa:

Rozwód:

dwie grupy przesłanek:

• pozytywne:

1. trwały rozkład pożycia małżeńskiego- małżeństwo polega na zawiązaniu trzech więzi: uczuciowej, fizycznej, gospodarczej. Zupełny rozkład będzie polegał na rozpadzie trch trzech więzi. O rozpadzie pożycia małżeńskiego można też mówić kiedy pozostaje więź gospodarcza, ale dwie pozostałe zostaną zerwane. Trwałość wcale nie oznacza upływy czau (jak długo trwa rozkład pożycia małżeńskiego), ta trwałość oznacza intensywność tego co zaszło między małżonkami. Można o niej mówić jeśli w świetle trwania małżeńskiego nie dojdzie do ponownego zawarcia tych więzi.

• negatywne – kiedy rozwód nie może być orzeczony

1. sprzeczność z dobrem wspólnych małoletnich dzieci

2. gdy rozwodu żąda małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego

3. kiedy będzie to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W wyroku rozwodowym sąd orzeka o:

• władzy rodzicielskiej wspólnych małoletnich dzieci

• obowiązku alimentacyjnym względem nich

• sposobie korzystania z ich wspólnego mieszkania

• eksmisja

• podział majątku dorobkowego

• postanowienie o winie rozkładu pożycia małżeńskiego, chociaż małżonkowie mogą zgodnie wystąpić o nieorzekanie w tym zakresie. Będzie miało to znaczenie z związku z obowiązkiem alimentacyjnym.

O separacji orzeka sąd na żądanie któregokolwiek z małżonków:

- przesłanki pozytywne

* zupełność rozkładu pożycia małżeńskiego

- negatywne:

* brak zgody małżonka niewinnego kiedy żąda małżonek winny

Skutki prawne separacji:

Są takie same jak rozwodu. Są dwie okoliczności różnicujące: niemożliwość zawarcia małżeństwa przez małżonków pozostających w separacji, zgodne żądanie uchylenia separacji. Mogą się oni zwrócić do sądu aby ten uchylił swoje orzeczenie o separacji i wtedy będą oni w dalszym ciągu mężem i żoną. Takie rozwiązanie nie wchodzi w rachubę w przypadku rozwodu.

Małżonkowie-stosunki majątkowe między małżonkami. Zawracie małżeństwa rodzi istotne skutki prawne w sferze majątkowej. Są 2 ustroje majątkowe małżeńskie:

1.Ustawowy ustrój małżeński majątkowy, bliżej określony przepisami prawa art. 31 i następne. Ten ustrój to ogromne skomplikowanie między małżonkami. W swej istocie postanowił, że małżonkowie będą pozostawali we wspólności majątkowej. W czas trwania małżeństwa były trzy majątki: majątek wspólny, majątek osobisty męża i majątek osobisty żony. Ważnym jest dociekanie tego co składa się na każdy z tych majątków.

Majątek wspólny będzie obejmował to co nabyli małżonkowie w czas jego trwania, art. 31. Np.. podebrane wynagrodzenie za pracę.

Co obejmuje majątek osobisty, wyliczono w art. 33 k.c.

Współwłasność łączna- nie wchodzi w rachubę możliwość rozrządzenia uczestnictwem w niej. Wspólność łączna miałaby się charakteryzować tym samym co współwłasność łączna. Małżonkowie w zakresie majątku wspólnego będą pozostawali w tej wspólnocie łącznej. Jeden z małżonków miały tkwić we wspólnocie łącznej.

Art. 34 k.c. uczestnictwo małżonka w spółce cywilnej.

Możliwe postacie intercyz-intercyzy są zawierane po to aby inaczej był ustalany porządek majątkowy między małżonkami aniżeli to wynika z ustroju ustawowego.

Wyszło by nam na to że możliwym jest ograniczenie majątku wspólnego jak i jego rozszerzenie, a także wchodzi w rachubę wyłączenie tego majątku, co w istocie miałoby znaczyć rozdzielność majątkową małżonków. Nie byłoby majątku wspólnego, tylko majątek męża i majątek żony. Dwa odrębne majątki.

Szczególną postacią takiej rozdzielności jest rozdzielności majątkowa z wyrównaniem dorobków –art. 55 ze znaczkiem 2 i następne(przeczytaj z uwagą .

Istnienie majątku wspólnego- zarząd majątkiem wspólnym. Zarząd majątkiem wspólnym przysługuje kazd3mu z małżonków, każde z nich samodzielnie może dokonywać czynności względem niego, od czego są 2 odstępstwa:

a)sprzeciw drugiego z małżonków-art. 36 ze znaczkiem 1. Sprzeciw będzie skuteczny tylko wtedy kiedy dojdzie to osoby trzeciej, będzie kontrahent małżonka, będzie ten sprzeciw znaczy kontrahentowi małżonka, z którym jeden z małżonków dokonuje czynności.

b)zgoda drugiego małżonka, miałoby to znaczyć zgodnie z art. 37 że dokonanie określonej czynności względem majątku wspólnego zrodzi skutku prawne, jeżeli drugi z małżonków wyrazi na to zgodę. Kontrahent, osoba trzecia wie, że trzeba mu nie tylko zawierać umowę, dokonywać czynności prawnej z jednym z małżonków, jest potrzebnym zajęcie stanowiska przez drugiego, jego zgodą. Kiedy ona wchodzi w rachubę ? art. 37. Będzie to dotyczyło zwłaszcza czynności dotyczących nieruchomości, nie tylko zbycia ale i nabycia.

Odpowiedzialność z małżonków za zobowiązania zaciągnięte przez jedno z nich-jeśli zgodnie zaciągną zobowiązania, oboje ponoszą odpowiedzialność.

Co wtedy kiedy żona podejmie zobowiązanie, czy za tą pożyczkę mąż ponosi odpowiedzialność?

Trzeba by było się liczyć z tym, żer do 2 przepisów trzeba sięgnąć.

a)Art. 30 k.c małżonkowie są zobowiązani solidarnie, trzeba by było ustalenia w jakim celu doszło do powstania zobowiązania zaciąganego przez jednego z małżonków. Jeżeli zobowiązanie miało służyć zaspokojeniu zwykłych potrzeb rodziny, trzeba będzie się liczyć że za teki zobowiązanie, będzie również ponosił osobistą i solidarną odpowiedzialność ponosił drugi z małżonków. Takie zobowiązanie obciąża po prostu małżonków oboje.

b)Art. 41 paragraf 2- Druga sytuacja-zobowiązanie powstaje nie dla zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny. Co wtedy? Wyszło by nam na to, że wierzyciel, osoba której przysługuje wierzytelność, prawo do zaspokojenia, może wierzyciel sięgnąć nawet po majątek wspólny, ale w jakim zakresie? W takim zakresie w jakim w majątku wspólnym, jest pobrane wynagrodzenie małżonka który zaciągnął zobowiązanie. Są jego inne dochody. W tej sytuacji dla wierzyciela będzie w pełni dostępnym majątek osobisty małżonka, który zaciągnął zobowiązanie, do majątku osobistego nie wchodzi wynagrodzenie za pracę, np. przepis ten otwiera drogę do tego aby się mógł zaspokajać z majątku wspólnego.

2.Umowne ustroje majątkowe małżeńskie, wymagałyby tak zwanej intercyzy, uzgodnienia między małżonkami, choć miejmy świadomość że intercyzy mogą być zawierane przez nupturientów, te umowy będą skutecznymi z chwilą zawarcia małżeństwa przez te osoby. Te umowy wymagają aktu notarialnego ad solemnitatem.

Pochodzenie dziecka- ustalenie ojcostwa i macierzyństwa.

Trzy sposoby ustalenia ojcostwa-zostały bliżej określone w przepisach:

1.Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki-fikcja prawna miałaby wejść w rachubę wtedy kiedy dziecko urodzi się w czas trwania małżeństwa bądź w ciągu 30O dni od jego ustania lub unieważnienia. Domniemanie to jest wzruszalnym może być obalone powództwem o zaprzeczenie ojcostwa. Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa służy do podważenia tego ojcostwa, które wynika z domniemania. Komu przysługuje do powództwo? W jakim czasie? Na jakiej podstawie? Art. 62 i następne.

2. Uznanie ojcostwa-wcześniej było to oznaczone jako uznanie dziecka. Oświadczenie ojca dziecka, złożonym przed kierownikiem USC albo sądem opiekuńczym. Nie wystarczy samo oświadczenie ojca dziecka, niezbędnym jest oświadczenie, zgoda matki dziecka. Jakie dziecko może być uznane? Nasciturus. Konkubent może dokonać uznania dziecka i inni przed urodzeniem.

3.Sądowe ustalenie ojcostwa-w tym przypadku trzeba ustalenia kto jest legitymowanym, nie tylko matka dziecka ale i mężczyzna od którego dziecko pochodzi, i co musi wykazać osoba która z tym powództwem występuje? Jedną okoliczność, mianowicie, że matka dziecka w okresie koncepcyjnym pomiędzy 300 a 181 dniem współżyła z określonym mężczyzną . Fakt współżycia miałby by być wykazany w drodze poszlakowej, doszłoby do powstanie domniemania, chodzi o domniemanie iż ojcem dziecka jest mężczyzna który współżył we wspomnianym okresie koncepcyjnym z matką. Domniemanie to jest wzruszalne. Najczęściej będzie wzruszalnym przez pozwanego mężczyznę, on będzie zabiegał o przeprowadzenie stosowanych dowód. Dwie są podstawy obalenia tego domniemania:

1.wykazanie niepodobieństwa aby ten wykazany mężczyzna mógł być ojcem dziecka

2.zarzut że matka dziecka w tym okresie koncepcyjnym współżyła również z innym mężczyzną. Zarzut będzie skutecznym tylko wtedy kiedy dojdzie do ustalenia ojcostwa tego innego mężczyzny. Niezbędnym jest wykazanie ż ojcostwo tego innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne. Nie wystarczy goły zarzut że matka współżyła z innym mężczyznom.

Obowiązek alimentacyjny

Kogo obejmuje:

Osoba zobowiązana alimentacyjne jest identyfikowana jako uprawniona do alimentów.

a)po pierwsze małżonkowie- art. 27 wskazujący na obowiązek każdego z małżonków zaspokajania potrzeb rodziny. Art. 28 na czym może polegać wypełnienie obowiązku.

b)byli małżonkowie –zarówno po rozwodzie jak i w czas separacji, art. 60., gdzie dwa pierwsze paragrafy określają dwa różne obowiązki alimentacyjne.

Po pierwsze były ten który dotyczy niedostatku drugiego, niedostatek oznacza niezaspakajanie podstawowych potrzeb, brak środków utrzymania się przy żuciu. Jeżeli były małżonek znajdzie się w niedostatku to może żądać od]drugiego byłego małżonka alimentów. Nie dotyczy to sytuacji kiedy rozwód został orzeczony z wyłącznej winy małżonka który znalazł się w niedostatku.

Po drugie, Paragraf 2 naprowadzi na to że możliwymi alimenty wtedy kiedy w wyniku rozwodu doszło do pogorszenia położenia majątkowego małżonka niewinnego.

Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie potrafi iść daleko.

c)krewni- w linii prostej, przy czym obowiązek alimentacyjnych zstępnych. Wyprzedza obowiązek alimentacyjny wstępnych. Krewni w linii prostej-ojciec, syn , dziadek.. Jeśli ojciec znajdzie się w niedostatku najpierw dochodzi alimentów od zstępnych, a w drugiej kolejności od wstępnych.

Z linii bocznej wchodzi w rachubę rodzeństwo. Najpierw zstępni, później wstępni, a później rodzeństwo.

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci-obejmuje zaspokajania podstawowych potrzeb ale na wychowanie i utrzymanie dziecka.

d)powinowaci-powinowactwo wynika z zawarcia małżeństwa i nie ostaje po rozwiązaniu małżeństwa. Stosunek który zachodzi pomiędzy jednym z małżonków a krewnymi drugiego. Art. 144-objemuej en obowiązek ojczyma, macochę, pasierba, pasierbicę.

Szczególne przesłanki obowiązku alimentacyjnego! Ojczym może dochodzić alimentów od pasierba nie tylko kiedy wykaże niedostatek ale trzeba oceny czy byłoby zgodne zasadami współżycia społecznego, konieczne jest ustalenie czy on łoży na potrzeby tego pasierba.

Dwa ustroje majątkowe małżeńskie:

• ustawowy- bliżej określony przepisami prawa. Ustawodawca postanowił że małżonkowie będą pozostawali we wspólności majątkowej. Oznacza to że w czas zawarcia małżeństwa będą trzy majatki: męża, żony, wspólny. Majątek wspólny małżonków będzie obejmowal to co nadobyli po zawarciu małżeństwa. Co obejmuje majątek osobisty małżonków określa art. 33³

• umowne ustroje majątkowe małżeńskie – wymagają tzw. intercyzy, uzgodnienia między małżonkami. Mogą być zawierane też przez osoby, które dopiero zamierzają zawarcie małżeństwa (zawierane w formie aktu notarialnego).

24.05.2012

Przysposobienie:

Orzeka o tym sąd, a przysposobienie jest ukształtowaniem takiej więzi, która odpowiada tym stosunkom w których pozostają rodzice i ich dzieci. Odpowiadają one stosunkom naturalnym. ale choć to przysposobienie ma szczególne źródło prawne. Przesłanki trzeba ustalić po stronie przysposobionego:

• jest to osoba małoletnia, nie ma na gruncie prawa polskiego osoby pełnoletniej.

• przysposobienie może być orzeczonym dla dobra dziecka, jego dobro a nie dobro przysposabiającego miałoby być ważącym w tym stosunku.

• za zgodą dziecka, ale ten wymóg nie ma charakteru absolutnego. Sąd może to pominąć np. wtedy kiedy przysposobionym, a przysposabiającym wystąpiła szczególna więź. Zgoda ta dotyczy dzieci które ukończyły 13 rok życia, chyba że jest ono na tyle rozwinięte i rozumie sytuację.

• zgoda rodziców dziecka – zgoda musiałaby być wyrażona po 6 tygodniu życia dziecka. Zgoda może być w dwojakiej postaci: ze wskazaniem osoby przysposabiającej; bez wskazania osoby (zgoda blankietowa lub anonimowa).

Przesłanki po stronie przysposabiającego:

• musi to być osoba o pełnej zdolności do czynności prawnych: pełnoletnia, nieubezwłasnowolniona

• ma kwalifikacje do tego żeby być przysposabiającym

• powinna zachodzić odpowiednia różnica wieku między przysposobionym a przysposabiającym, taka różnica jaką zachodzi zwykle między rodzicami a dziećmi.

• będzie potrzebna zgoda współmałżonka jeżeli przysposabia osoba pozostająca w małżeństwie. Najczęściej będzie to przysposobienie pasierba, pasierbicy, ale można sobie wyobrazić że przysposabiającym jest jeden z małżonków a drugi nie. Mogą też przysposabiać oboje małżonków. Wspólnie przysposobić mogą tylko małżonkowie.

Skutki przysposobienia: (trojakiego rodzaju, a tym samym trzy różne postacie przysposobienia):

1. przysposobienie pełne – ustaną stosunki prawne przysposobionego nie tylko z jego rodzicami, ale także z całą rodziną (względem rodzeństwa, dziadków etc.) Powstaną więzi nie tylko z przysposabiającym, ale również z jego rodziną. Będzie to wpływało na powstanie obowiązku alimentacyjnego czy też na dziedziczenie. Przysposobiony nie będzie dziedziczył po rodzinie biologicznej, ale będzie dziedziczył po przysposabiającym, jak również po jego rodzinie.

2. przysposobienie nie pełne/ niezupełne – będzie ono oznaczało ustanie więzi przysposobionego z jego rodzicami, ale nie ustaje taka więź z pozostałymi krewnymi, z jego rodziną. Przysposobienie będzie prowadziło do powstania więzi prawnej przysposobionego z przysposabiającym, ale nie będzie to więź z rodziną przysposabiającego.

3. przysposobienie całkowite / nierozwiązywalne – przysposobienie pełne, które nie może być mocą orzeczenia sądu rozwiązane.
   Art. 125 – możliwości rozwiązania przysposobienia.
   Skoro przysposobienie powstaje mocą orzeczenia sądu, to też mocą orzeczenia sądu może ono ustać, być rozwiązane. Jest właściwie jedna przesłanka rozwiązania przysposobienia: ważne powody. Z art., 125 wynika, że jeżeli miało by ono dotykać dziecko niepełnoletnie, to nie może być ono sprzeczne z jego dobrem. Nie trzeba dokonywać tej oceny kiedy chodzi o rozwiązanie przysposobienia dziecka pełnoletniego. Bo przysposobienie będzie trwało mimo uzyskania pełnoletniości.
   W przypadku przysposobienia dokonywanego w oparciu o zgodę blankietową nie wejdzie w rachubę rozwiązanie. Będzie to przysposobienie pełne, nierozwiązywalne.

Opieka:

Art. 145 i następne; przepisy o opiece nad małoletnim, ale mają one zastosowanie do innej opieki np. wobec osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej. Trzeba ustalić, że o opiece też orzeka sąd. Opiekun jest ustanawiany dla dziecka względem którego rodzicom nie służy władza rodzicielska i to dziecko nie jest przysposobione. Opiekunem może być:

• osoba wskazana przez rodziców

• osoba bliska, spokrewniona, albo w inny sposób pozostająca w bliskości

• sąd może skorzystać z listy kandydatów na opiekunów, którą przygotuje odpowiednia władza (gminna, powiatowa, ośrodek opiekuńczo-wychowawczy).

Nie jest potrzebna zgoda osoby która ma się stać opiekunem, na powierzenie jej opieki.

Opieka polega na tym co i władza rodzicielska: na pieczy nad osobą dziecka, piecza nad jego majątkiem, reprezentowanie dziecka – opiekun jest jego przedstawicielem ustawowym. Rodzice sprawują swoją władzę samodzielnie, a opiekun niesamodzielnie bo pozostaje pod nadzorem sądu. Nadzór ten oznacza, że opiekun powinien składać sprawozdania ( tak często jak jest to określone w orzeczeniu ustalającym opiekuna). Nadzór ten ma się kojarzyć z koniecznością uzyskiwania zgody sądu w istotnych sprawach dotyczących dziecka. W przypadku opiekuna musie się on liczyć z tym, że w istotnej sprawie zajmie stanowisko sąd. Na opiekunie nie ciąży obowiązek łożenia na utrzymanie dziecka. Opiekun powinien dołożyć starać, aby doszło do otrzymania środków (w szczególności od rodziców dziecka) na jego otrzymanie. Obowiązek alimentacyjny obciąża rodziców niezależnie od tego czy przysługuje im władza rodzicielska (czy jest ograniczona, albo zawieszona). Często ciężko taki obowiązek wyegzekwować i będzie to przekładane na fundusz alimentacyjny. Brak jest podstawi do utożsamienia opiekuna z rodzicem, choć ich role są zbliżone.

Piecza zastępcza: miałaby być sprawowaną przez rodziny zastępcze występujące w trzech postaciach:

• rodziny spokrewnione – prowadzone przez wstępnych (np. dziadkowie, rodzeństwo)

• rodziny zastępcze niezawodowe – taką rodziną może być rodzina spokrewniona

• rodziny zastępcze zawodowe

pomiędzy drugą a trzecią jest niewiele różnic, ale można wskazać dwie: w rodzinie zastępczej będzie umieszczone dziecko bez uzgadniania z nią, różnica jest w zakresie świadczeń, które są spełniane przez organy administracji samorządowej. Rodzina zastępcza będzie ustanawiana opiekunem. Rodzinę zastępczą mogą tworzyć tylko małżonkowie albo określona osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje. Innymi słowy wspólnie rodzinę zastępczą mogą tworzyć tylko małżonkowie (nie mogą być to np. konkubenci – osobno tak, ale nie razem).

PRAWO SPADKOWE:

Podstawowym pojęciem jest spadek, czyli ogół praw i obowiązków, które przysługiwały zmarłej osobie.

• Są to prawa wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które są bardzo różnorodne.

• Po drugie wchodzą w rachubę prawa majątkowe.

• Są to prawa ściśle związane z osobą spadkodawcą.

Są też takie prawa majątkowe, które nie wchodzą do spadku mocą przepisów szczególnych.

Długi spadkowe: będą to nie tylko długi spadkodawcy, ale będą to też długi powstałe w związku z jego śmiercią np. koszty pogrzebu.

Systemy dziedziczenia:

• ustawowe

• testamentowe – będzie ono wyprzedzało ustawowe. Ma pierwszeństwo. Testament będzie sporządzany wtedy kiedy spadkodawca chce żeby jego majątek przypadł innym osobom niż jego ustawowym spadkobiercom.

Są różne kręgi spadkobierców ustawowych, są nimi po kolei:

1. małżonek

2. jego zstępni

3. jego wstępni – trzeba rozróżnić dwie kategorie: rodzice i dziadkowie (dziadkowie są od niedawna, wcześniej było dla nich tylko roszczenie alimentacyjne)

4. rodzeństwo

5. powinowaci

6. gmina, Skarb Państwa.

Kolejność w dziedziczeniu:

1. dzieci w przypadku ich braku, zstępni dzieci – oni mogą dziedziczyć razem z małżonkiem spadkodawcy, przy czym małżonek dziedziczy w części równej, ale nie mniejszej niż ¼.

2. Jeżeli nie ma zstępnych to małżonek dziedziczy z rodzicami, przy czym małżonek dziedziczy ½

3. Jeżeli nie ma małżonka to dziedziczą rodzice z rodzeństwem

4. a jeżeli nie ma tych osób to dziedziczą dziadkowie.

Jeśli chodzi o powinowatych to dziedziczyć może pasierb, pasierbica. Dziedziczą oni tylko wtedy, kiedy nie żyją już jego rodzice (rodzice pasierba/pasierbicy). Jest to po to, żeby odsunąć dalej w kolejności gminę i skarb państwa.

Jeżeli jest testament to wejdzie w rachubę testament:

• zwykły

• własnoręczny – art. 949 wymaga on sporządzenia ręką testatora, nie może być podyktowany lub sporządzony mechanicznie. Musi być podpisany (art. 70) Sporządzić ten testament jest bardzo łatwo, ale jest mniej pewności co do tego, czy będzie zrealizowany.

• notarialny – przybiera postać aktu notarialnego, a więc sporządzony przez notariusza. Jest tam podpis testatora. Dokument przechowuje notariusz i wydaje tylko odpisy.

• urzędniczy (alograficzny) – polega na: ustnym oświadczeniu testatora (nie może być nią osoba głuchoniema), po drugie miałoby być to dokonane w obecności odpowiedniego urzędnika. Może nim być wójt, starosta, marszałek województwa, sekretarz gminy lub powiatu, kierownik USC. Po trzecie potrzeba jeszcze dwóch świadków. Art. 956 i 957 – wskazują kto nie może być świadkiem: są to zakazy względne i bezwzględne. Świadkiem nie może być tek, kto miałby mieć korzyści z tego testamentu (odnosi się to też do testamentu ustnego), niezbędnym jest sporządzenie protokołu z tego zdarzenia, wyrażenia w nim oświadczenia testatora. Niezbędnym jest też odczytanie tego dokumentu (akt notarialny powinien być odczytany przez notariusza), no i wreszcie trzeba złożyć podpisy przez osoby które w tym uczestniczą. Testator ewentualnie może nie składać podpisu, ale z odpowiednim uzasadnieniem. Dalej musi być podpis urzędowej osoby i świadków.

• szczególny:

• ustny

• podróżniczy

• wojskowy

Sytuacja spadkobiercy:

Spadek jest nabywany z mocy prawa, ale spadkobierca może podjąć decyzję o nim. Będzie to polegało na przyjęciu bądź odrzuceniu spadku, jest to dokonywane poprzez złożenie oświadczenia woli. Takie oświadczenie miałoby być złożonym w ciągu pół roku liczone od dnia kiedy określona osoba dowiedziała się że jest spadkobiercą. Odrzucenie spadku jest najbardziej radykalne, będzie to oznaczało, że określona osoba nie jest spadkobiercą bo jest uważana za tą, która nie dożyła otwarcia spadku. Przyjęcie spadku może w istocie swej być dokonanym na dwa sposoby:

• zwykłe (proste) przyjęcie spadku – potwierdza to, że określona osoba chce pozostać w roli spadkobiercy

• przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – będzie oddziaływało na zakres odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadku. W tym przypadku spadkobierca będzie ponosił osobistą odpowiedzialność za te długi ale do wysokości stanu czynnego spadku, czyli w rozmiarze który ustalimy poprzez ustalenie aktywów tego spadku (gdyby nie doszło do przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza to spadkobierca musiałby się liczyć z tym że wierzyciel mógłby się zaspokoić z całego majątku spadkodawcy, natomiast oświadczenie to oznacza, że ci wierzyciele będą mogli szukać zaspokojenia w całym majątku spadkobierców, ale tylko do wysokości aktywów). sprawdzić w książce!

Spadkobierca dla wykazania tego, że nim jest potrzebuje dokumentu, a może nim być:

• orzeczenie sądu stwierdzające nabycie praw do spadku,

• potwierdzenie dziedziczenia wystawione przez notariusza.

Spadek jest nabywany z mocy prawa, ale wobec wszystkich spadkobierca może wykazać się tylko tymi dokumentami, że jest spadkobiercą. Np. w skład spadku wchodziła lokata bankowa, bank będzie mógł udostępnić te środki tylko osobom, które legitymują się określonymi dokumentami.

O sądowe stwierdzenie praw do spadku może wystąpić każdy kto ma w tym interes prawny.

Ochrona osób najbliższych (zachowek):

Jeżeli dojdzie do pominięcia osób najbliższych przez spadkodawcę, a tymi najbliższymi są jego zstępni, małżonek i rodzice (to nie jest taki sam krąg tych którzy są spadkobiercami ustawowymi). Osoby te są legitymowanymi czynnie, im bowiem przysługuje roszczenie o zachowek. Mogą one żądać zapłaty określonej kwoty. Osoby te nie są spadkobiercami, nie mają prawa do spadku, ale mają roszczenie o zapłatę stosownej kwoty. Wskazane osoby będą miały te roszczenia o ile byłyby one spadkobiercami z mocy prawa. Będą mogli zrealizować to uprawnienie kiedy istnieje przypuszczenie że one byłyby spadkobiercami.

Osobą legitymowaną biernie (do kogo jest kierowane roszczenie) może być spadkobierca.

Roszczenie to ma wysokość ½ albo nawet 2/3 udziału który przypadłby określonej osobie, gdyby ona z mocy prawa byłaby spadkobiercą. 2/3 udziału przypada osobie małoletniej lub osobie niezdatnej do pracy. Roszczenia te mogą być podniesionymi, ale nie muszą. Jest 5-letni termin przedawnienia. Uprawnieni z tytułu zachowku powinni szybko realizować swoje uprawnienia. Osoby bliskie odsunięte od spadku mają to właśnie bardzo istotne roszczenie do spadku.

Nasz ustawodawca pozwala spadkodawcy rozrządzić całym swoim majątkiem w sposób dowolny. Spadkodawca nie jest niczym krępowany we wskazaniu spadkobiercy, ale kiedy pomija on znane nam osoby bliskie to wskazany spadkobierca otrzyma wszystko co pozostawił my spadkodawca, ale będzie on musiał się liczyć ze wskazanymi roszczeniami jakie mają osoby uprawnione.

Uprawnieni tytułem zachowku nie stają się spadkobiercami.

Wydziedziczenie:

Pozbawienie prawa do zachowku. Art. 1008 – o wydziedziczeniu decyduje spadkodawca, potrzebne jest jego oświadczenie, ale nie może tego uczynić w sposób dowolny. Wydziedziczenie jest dopuszczalne tylko w przypadkach wskazanych w art. 1008.

Niegodność dziedziczenia: (art.928)

o niegodności orzeka sąd, nie od spadkodawcy. Ta niegodność może być ustaloną tylko w przypadkach wyraźnie oznaczonych tym przepisem. Skutek niegodności: osobę uznaną za niegodną dziedziczenia uważa się, ze nie dożyła ona otwarcia spadku. Niegodność byłaby taką „śmiercią cywilną”.

Dział spadku

może być dokonanym na 2 sposoby:

• w drodze umowy (gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość trzeba iść do notariusz, a ale w innych przypadka wystarczy umowa pisemna)

• droga sądowa (w przypadku sporu)

Sposoby działu spadku (jak przy współwłasności):

1. podział fizyczny

2. podział cywilny

3. przejęcie przez jedną osobę z obowiązkiem spłaty przez pozostałych.