t [0C] |
Rm [Ω] |
25 |
39,9 |
30 |
40,1 |
35 |
40,7 |
40 |
41,7 |
45 |
42,3 |
50 |
42,9 |
55 |
43,5 |
60 |
44,2 |
65 |
44,7 |
70 |
45,4 |
75 |
46,3 |
80 |
47,1 |
85 |
47,9 |
90 |
48,6 |
95 |
49,3 |
100 |
50,4 |
W powyższej tabeli zamieściliśmy dane odpowiednio temperatury odczytywanej z termometru i oporu Rm zależnego od tej temperatury.
Tabela pod spodem przedstawia natomiast poszczególne kroki obliczania współczynników prostej aproksymującej dane zależności pomiędzy temperatura a oporem Rm.
|
X |
Y |
X^2 |
XY |
Y^2 |
X+Y |
(X+Y)^2 |
(Y-aX-b)^2 |
|
t [0C] |
Rm [Ω] |
|
|
|
|
|
|
1 |
25 |
39,9 |
625 |
997,5 |
1592,01 |
64,9 |
4212,01 |
0,220071 |
2 |
30 |
40,1 |
900 |
1203 |
1608,01 |
70,1 |
4914,01 |
1608,01 |
3 |
35 |
40,7 |
1225 |
1424,5 |
1656,49 |
75,7 |
5730,49 |
1656,49 |
4 |
40 |
41,7 |
1600 |
1668 |
1738,89 |
81,7 |
6674,89 |
1738,89 |
5 |
45 |
42,3 |
2025 |
1903,5 |
1789,29 |
87,3 |
7621,29 |
1789,29 |
6 |
50 |
42,9 |
2500 |
2145 |
1840,41 |
92,9 |
8630,41 |
1840,41 |
7 |
55 |
43,5 |
3025 |
2392,5 |
1892,25 |
98,5 |
9702,25 |
1892,25 |
8 |
60 |
44,2 |
3600 |
2652 |
1953,64 |
104,2 |
10857,64 |
1953,64 |
9 |
65 |
44,7 |
4225 |
2905,5 |
1998,09 |
109,7 |
12034,09 |
1998,09 |
10 |
70 |
45,4 |
4900 |
3178 |
2061,16 |
115,4 |
13317,16 |
2061,16 |
11 |
75 |
46,3 |
5625 |
3472,5 |
2143,69 |
121,3 |
14713,69 |
2143,69 |
12 |
80 |
47,1 |
6400 |
3768 |
2218,41 |
127,1 |
16154,41 |
2218,41 |
13 |
85 |
47,9 |
7225 |
4071,5 |
2294,41 |
132,9 |
17662,41 |
2294,41 |
14 |
90 |
48,6 |
8100 |
4374 |
2361,96 |
138,6 |
19209,96 |
2361,96 |
15 |
95 |
49,3 |
9025 |
4683,5 |
2430,49 |
144,3 |
20822,49 |
2430,49 |
16 |
100 |
50,4 |
10000 |
5040 |
2540,16 |
150,4 |
22620,16 |
2540,16 |
sumy |
1000 |
715 |
71000 |
45879 |
32119,36 |
1715 |
194877,4 |
30527,57 |
Otrzymaliśmy następujące współczynniki prostej aproksymującej:
a=Roα= 0,140176
b=Ro= 35,92647
Natomiast błędy współczynników a i b liczone wariancją wyszły odpowiednio:
S2a=124,1776
S2b=551038,1
Poniższy wykres przestawia zależność temperatury od oporu. Wykres ten został sporządzony metodą najmniejszych kwadratów oraz zawiera prostą aproksymującą o następujących współczynnikach: a=Roα=
0,140176, b=Ro= 35,92647
zatem α,Dα wynoszą:
α=a/R0=
Dα=α(Da/a+Db/b)= 0,000741
Wynik końcowy: a= 0,003902±0,000741 - temperaturowy współczynnik oporności metalu
Wyznaczanie energii aktywacji dla półprzewodnika.
Wykres Ln (Rp) funkcji 1/T
obliczenia do współczynników prostej aproksymującej
|
X |
Y |
X^2 |
XY |
Y^2 |
X+Y |
(X+Y)^2 |
(Y-aX-b)^2 |
|
1/t |
Ln(Rp) |
|
|
|
|
|
|
1 |
0,04 |
-2,64921 |
0,0016 |
-0,10597 |
7,018312 |
-2,60921 |
6,807975264 |
0,034647 |
2 |
0,033333 |
-2,77259 |
0,001111 |
-0,09242 |
7,687248 |
-2,73926 |
7,503520086 |
7,687248 |
3 |
0,028571 |
-2,8824 |
0,000816 |
-0,08235 |
8,30825 |
-2,85383 |
8,144357996 |
8,30825 |
4 |
0,025 |
-3,0377 |
0,000625 |
-0,07594 |
9,2276 |
-3,0127 |
9,076340036 |
9,2276 |
5 |
0,022222 |
-3,09104 |
0,000494 |
-0,06869 |
9,554543 |
-3,06882 |
9,417657611 |
9,554543 |
6 |
0,02 |
-3,18399 |
0,0004 |
-0,06368 |
10,13778 |
-3,16399 |
10,01082364 |
10,13778 |
7 |
0,018182 |
-3,2852 |
0,000331 |
-0,05973 |
10,79253 |
-3,26702 |
10,67339779 |
10,79253 |
8 |
0,016667 |
-3,3673 |
0,000278 |
-0,05612 |
11,33868 |
-3,35063 |
11,22671579 |
11,33868 |
9 |
0,015385 |
-3,42007 |
0,000237 |
-0,05262 |
11,69685 |
-3,40468 |
11,59185442 |
11,69685 |
10 |
0,014286 |
-3,49217 |
0,000204 |
-0,04989 |
12,19525 |
-3,47788 |
12,09567326 |
12,19525 |
11 |
0,013333 |
-3,57154 |
0,000178 |
-0,04762 |
12,75592 |
-3,55821 |
12,66085423 |
12,75592 |
12 |
0,0125 |
-3,64134 |
0,000156 |
-0,04552 |
13,25935 |
-3,62884 |
13,16846893 |
13,25935 |
13 |
0,011765 |
-3,70306 |
0,000138 |
-0,04357 |
13,71268 |
-3,6913 |
13,62569114 |
13,71268 |
14 |
0,011111 |
-3,76782 |
0,000123 |
-0,04186 |
14,19649 |
-3,75671 |
14,11288163 |
14,19649 |
15 |
0,010526 |
-3,82553 |
0,000111 |
-0,04027 |
14,63469 |
-3,815 |
14,55426054 |
14,63469 |
16 |
0,01 |
-3,88597 |
0,0001 |
-0,03886 |
15,10078 |
-3,87597 |
15,02316149 |
15,10078 |
sumy |
0,302881 |
-53,5769 |
0,006902 |
-0,96511 |
181,6169 |
-53,274 |
179,6936339 |
174,6333 |
współczynniki prostej aproksymującej wyszły odpowiednio:
a= 42,02599
b= -4,14411
Da=7,127
a=42,02599±7,127
dla stałej Boltzmana k=8,62*10-5 eV/K wyznaczyliśmy energie aktywacji:
EA= a*k=42,02599*8,62*10-5=0,036226403 eV
DEA= EA*Da/a=0,036226403*7,127/42,02599=0,006143474
Ostateczny wynik, energia aktywacji wynosi:
EA=0,036226403±0,006143474 eV
Wnioski:
Pierwszym nasuwającym się na myśl wnioskiem jest to, że opór metalu rośnie wraz ze wzrostem temperatury, natomiast rezystancja półprzewodnika maleje wraz ze wzrostem temperatury, co ewidentnie przedstawiają powyższe wykresy. Dla metalu zależność oporu od temperatury jest liniowa, natomiast dla półprzewodnika ta sama zależność nie jest liniowa, dlatego byliśmy zmuszeni wyznaczyć wykres LnRp funkcji 1/T.