13.10.2012

Temat: Podstawowe pojęcia z zakresu gospodarki rynkowej.

1. Problem ograniczoności zasobów potrzeby ludzkie.

2. Rynek i jego elementy.

3. Struktury rynku i ich uwarunkowania.

Dlaczego musimy wybierać?

Gdyż dysponujemy ograniczoną ilością czasu, pieniędzy, rzeczy… nasze potrzeby są natomiast nieograniczone. Każdy musi więc zdecydować, w jaki sposób wykorzystać to, co ma, aby otrzymać jak najwięcej tego, co mieć chce.

• Działalność polegająca na uzyskiwaniu jak najwięcej, z tego co mamy, nazywamy gospodarowaniem.

Ekonomia:

• Nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr.

• Jednym z podstawowych pojęć ekonomii jest rzadkość dóbr. Niemal wszystko jest rzadkie: żadna ilość dóbr nie jest w stanie całkowicie usatysfakcjonować społeczeństwa, bez względu na stopień zamożności każdy chce mieć więcej. Ekonomia nazywa ten stan nieograniczonością potrzeb ludzkich. Przedmiot zainteresowania ekonomii częściowo pokrywa się z zagadnieniami badanymi w ramach innych nauk społecznych, ale ekonomia zajmuje się głównie relacjami zachodzącymi między kupującym a sprzedającym oraz analizą rynku.

Działy ekonomii:

• Mikroekonomia, która zajmuje się tym, w jaki sposób gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa podejmują decyzje i jak współdziałają na konkretnych rynkach.

• Makroekonomia, która skupia swoją uwagę na badaniu całej gospodarki.

Motywy i cele gospodarowania

• Potrzeba w sensie psychologicznym - to brak czegoś, co jest niezbędne do utrzymania osobnika przy życiu, umożliwienia mu rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej.

• Potrzeba ekonomiczna - to taka, którą zaspokaja się za pomocą dóbr i usług.

Powszechnie znaną klasyfikacją potrzeb jest „piramida potrzeb Maslowa”.

• Amerykański psycholog Abraham Masiow pogrupował potrzeby i określił ich hierarchię w formie piramidy.

• Za kryterium ustalenia hierarchii potrzeb przyjął kolejność ich zaspokajania.

Rysunek 1: Piramida potrzeb Maslowa

ZAPAMIĘTAJ!

• Cechą charakterystyczną omawianej koncepcji jest to, że zaspokojenie potrzeb na niższych poziomach zawsze wywołuje nowe potrzeby.

• Warunkiem realizacji potrzeb wyższego rzędu jest zaspokojenie potrzeb na poziomie niższym.

Pozostałe kryteria klasyfikacji potrzeb:

• Naturalne (elementarne), np. konieczność snu, wypoczynku, posiadanie mieszkania i potrzeby wyższego rzędu (wtórne), np. nauka, rozrywka, podróże itp.

• Teraźniejsze, wymagające bieżącego zaspokojenia i potrzeby przyszłe, zaspokajane w późniejszym okresie życia.

• Realne, możliwe do zaspokojenia i nierealne, marzenia.

• Jednostkowe, zaspokajanie indywidualnie przez każdego człowieka i potrzeby społeczne, zaspokajane zbiorowo, jak np. potrzeba autostrad, oświaty i obrony narodowej.

Mechanizmy rozwiązywania problemu niedoboru w ujęciu historycznym:

• przemoc - najdawniejsza forma

• tradycja - występuje hierarchia ważności, społeczeństwa

• władza instytucji państwowych i kościelnych

• rynek - najnowsza forma, stał się mechanizmem alokacyjnym od 200 lat

Rynek

Rynek jest miejscem na którym dokonują się akty kupna i sprzedaży czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr i usług.

Do wytworzenia dóbr i usług ludzie wykorzystują czynniki wytwórcze (czynniki produkcji).

Rysunek 2: Czynniki wytwórcze

Czynniki wytwórcze

• Ziemia jest czynnikiem wytwórczym niezbędnym nie tylko w rolnictwie. Działki budowlane to podstawa działalności całej branży budowlanej i wielu przedsiębiorstw, które mają na nich swoje budynki i hale produkcyjne. Z ziemi wydobywa się surowce mineralne, również wykorzystywane produkcji.

• Praca, czyli zasoby ludzkie, wysiłek fizyczny oraz intelektualny ludzi (wiedza, umiejętności, doświadczenie).

• Kapitał to środki rzeczowe lub pieniądze, które zainwestowane w działalność gospodarczą, przynoszą dochody właścicielowi.

Kapitałem rzeczowym są urządzenia produkcyjne, materiały, surowce, budynki - wszystko to czego potrzebuje przedsiębiorca, aby korzystając z zasobów przyrody, wyprodukować potrzebne dobra i usługi.

Kapitał finansowy w formie gotówki lub lokat bankowych może być przeznaczony na zakup czynników wytwórczych.

Tabela 1: Klasyfikacja rynków

Kryterium podziału	Rodzaj rynku	Charakterystyka
Przedmiot transakcji	Towary	Przedmiotem transakcji są dobra materialne, czyli artykuły spożywcze, przemysłowe, surowce; np. rynek zbożowy, paliw.
		Usług	Przedmiotem transakcji są wykonywane usługi; np. rynek ubezpieczeń, usług budowlanych oraz transportowych.
		Finansowy	Przedmiotem transakcji są kapitały krótko i długoterminowe. Na tym rynku spotykają się inwestorzy z poszukującymi kapitałów przedsiębiorstwami; np. rynek pieniężny, kapitałowy i walutowy.
		Pracy	Na tym rynku z jednej strony mamy ofertę poszukujących pracy, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzą miejsca pracy i poszukują siły roboczej.
	Zasięg geograficzny	Lokalny	Obejmuje swym zasięgiem niewielki obszar. Gromadzi kupujących i sprzedających z jednej gminy lub miasta.
		Regionalny	Kontrahenci, którzy spotykają się na tym rynku, pochodzą z jednego regionu. Rynek obejmuje obszar województwa.
		Krajowy	Umożliwia zawieranie transakcji pomiędzy kupującymi i sprzedającymi z całego kraju.
		Międzynarodowy	Na tym rynku spotykają się i zawierają transakcje kontrahenci z całego świata; np. światowe giełdy towarowe i kapitałowe w Londynie, Nowym Jorku i Tokio.

Funkcje rynku:

• Informacyjna - informacja to nieodłączny element działania rynku, najbardziej pożądaną informacją przez producentów i konsumentów jest cena.

• Efektywnościowa - rynek umożliwia najbardziej efektywną alokację zasobów.

• Równowaga - rynek jest mechanizmem dostosowującym wielkość produkcji, jej asortyment, jakość wyrobów do oczekiwań klientów; oznacza to, że producenci podejmują decyzje na podstawie informacji otrzymanej z rynku.

• Akceptacja produktów - dzięki istnieniu rynku następuje społeczne potwierdzenie przydatności wytworzonych dóbr, w wyniku czego stają się one towarami, ale istnieje też możliwość odrzucenia produktu przez rynek, czyli ludzie po prostu nie kupią produktów.

• Alokacyjna - rynek dokonuje regulacji produkcji nie tylko w krótkim czasie, ale także w okresie długim przez alokację kapitału. Decyzje inwestycyjne podejmowane przez podmioty gospodarujące wynikają z oszacowania stopnia opłacalności dotychczasowej i przewidywalnej produkcji, przewidywalnej wielkości popytu na rynku krajowym i zagranicznym, konieczności obniżenia kosztów produkcji dla utrzymania się na rynku itd..

• Selekcyjna - na rynku dokonuje się selekcja towarów i producentów. Nabywcy dokonują akceptacji produktów z punktu widzenia ich przydatności w procesie zaspokajania potrzeb, poniesionych kosztów ich wytwarzania, nowoczesności, jakości itd. Brak akceptacji oznacza konieczność wycofania produktów z rynku. Jednocześnie następuje selekcja producentów z punktu widzenia efektywności ich działania. Ci z wytwórców, którzy w długim okresie nie są w stanie uzyskać ze sprzedaży na rynku dochodów przewyższających koszty ich działalności, muszą ogłosić bankructwo.

Warunki istnienia rynku:

• Wymiana (naturalna lub towarowa),

• Niezależni dostawcy i odbiorcy wchodzący we wzajemne kontakty,

• Wzajemne oddziaływanie popytu i podaży.

Elementy rynku:

• Popyt - to liczba jednostek produktu (ilość dobra), jaką nabywcy są skłonni kupić przy danym poziomie cen.

• Podaż - to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku.

• Cena - to wyrażona w pieniądzu wartość towaru.

Prawo popytu - wraz ze wzrostem ceny produktu, przy pozostałych czynnikach pozostających bez zmian, np.: dochód, moda, zmniejsza się popyt na ten produkt natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta.

Wykres 1: Krzywa popytu

Zadanie 1.

Na podstawie danych w tabelce narysuj krzywą popytu.

Cena (P)	1000	2000	2500	3000
Popyt (D)	8000	5000	3000	1000

• Czynniki kształtujące wielkość popytu:

• Związane z rynkiem:

• Wielkość dochodów, gdy wzrasta dochód, wzrasta również popyt na dane dobro i odwrotnie;

• Cena towaru;

• Ceny substytutów;

• Ceny dóbr komplementarnych;

• Przewidywania co do kształtowania się cen w przyszłości;

• Antycypacja popytu, czyli wyprzedzanie faktycznego popytu (np. tak jak to miało miejsce w Polsce przed 1 maja 2004).

• Nie związane z rynkiem (pozarynkowe):

• Preferencje konsumentów;

• Gusty konsumentów;

• Upodobania i przyzwyczajenia;

• Moda.

• Czynniki demograficzne:

• Liczba ludności;

• Struktura wiekowa konsumentów;

• Struktura płciowa konsumentów;

• Stan cywilny;

• Poziom wykształcenia;

• Wyznanie;

• Warunki globalne;

• Warunki klimatyczne;

• Pora roku;

• Poziom zamożności;

• Sytuacja gospodarcza;

• Sytuacja polityczna.

Prawo podaży - przy cetoris paribas, podaż danego towaru zwiększa się, jeżeli wzrasta jego cena, natomiast, obniżeniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży. Poziom podaży, tak jak poziom popytu nie zależy.

Wykres 2: Krzywa podaży

• Czynniki kształtujące wielkość podaży:

• Cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra;

• Cena czynników produkcji czyli płace, opłaty za energię, czynsz, ceny urządzeń i surowców, procenty od zaciągniętych kredytów - czyli poziom kosztów produkcji;

• Technologia, czyli postęp techniczny;

• Ceny dóbr substytucyjnych (zamienników) i komplementarnych (uzupełniających);

• Liczba producentów na danym rynku;

• oczekiwania dotyczące zmian cen;

• eksport oraz import;

• wielkość rezerw;

• czynniki przypadkowe, np. pogoda;

• czas, jakim dysponują producenci;

• interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne;

• elastyczność podaży.

Równowaga rynkowa - oznacza, że ilość, którą nabywcy chcą kupić po danej cenie, jest równa ilości, którą producenci pragną sprzedać po tej cenie.

Zadanie 2.

Na podstawie danych w tabelkach narysuj krzywe popytu i podaży. W którym punkcie będzie punkt równowagi?

Cena (P)	1000	2000	2500	3000
Popyt (D)	8000	5000	3000	1000

Cena (P)	800	2000	3000	3500
Podaż (S)	1000	5000	8000	9000

Równowaga będzie w punkcie: cena wynosi 2000 a ilość 5000.

Nadwyżka i niedobór rynkowy:

• Przy cenach rynkowych wyższych od ceny równowagi pojawia się nadwyżka podaży nad popytem (nadwyżka rynkowa D>S)

• Przy cenach rynkowych niższych od ceny równowagi pojawia się nadwyżka popytu nad podażą (niedobór rynkowy D<S)

Zadanie 3.

Poniższa tabela przedstawia popyt i podaż na pracę w przemyśle:

Stawka płacy (zł/godz.)	Wielkość popytu na pracę	Liczba chętnych do pracy
10	1000	50
20	800	300
30	600	600
40	400	900
50	200	1100
60	50	1300

1. Na podstawie danych w tabeli podaj, przy jakim poziomie płacy występuje równowaga na rynku.

2. Korzystając z danych w tabeli wykreśl krzywą popytu i podaży pracy oraz zaznacz płacę i ilość równowagi.

3. Ile wynosi popyt i podaż, jeżeli płaca wynosi 40 zł/godz.? Co oznacza taka sytuacja na rynku pracy?

Ad. 1.

Równowaga rynkowa jest przy stawce 30 zł/godz. a ilość wynosi 600.

Ad. 2.

Ad. 3.

Popyt przy stawce 40 zł/godz. wynosi 400, podaż 900. Taka sytuacja nazywa się nadwyżką rynkową.

14.10. 2012

Zadanie 4.

Rynek pewnego towaru można scharaktyzować funkcjami popytu i podaży.

QD - wielkość popytu QS - wielkość podaży

QD = 1925 - 5P QS = 1670 + 10P

Podaj cenę i ilość równowagi runku.

QD = QS

1925 - 5P = 1670 + 10P 1925-1670=10P+5P 15P=255 P=17

QD=1925-5*17=1925-85=1840

QS=1670+10*17=1670+170=1840

Zadanie 5.

Równanie popytu i podaży danego dobra A mają następującą postać: QD=-2P+60; QS=3P+10.

1. Podaj cenę i ilość równowagi.

2. Jak zmieni się stan równowagi jeżeli cena ukształtuje się na poziomie 15 zł.

3. Jak zmieni się równowaga jeżeli cena ukształtuje się na poziomie 8zł.

4. Zamknięcie dwóch przedsiębiorstw produkcyjnych produkujących dobra A spowodowało zmianę popytu i podaży, jeżeli w tej sytuacji rynek można opisać równaniami QD=-2P+60; QS=3P+5 to ile wyniesie nowa cena równowagi i ilość równowagi.

Ad. 1)

-2P+60=3P+10 -5P=10-60 5P= 50 P=10

QD=-2*10+60=-20+60=40 QS=3*10+10=30+10=40

Cena równowagi wynosi 10 a punkt równowagi wynosi 40.

Ad. 2)

QD=-2*15+60=-30+60=30 QS=3*15+10=45+10=55

Przy cenie 15 popyt wynosi 30 a podaż 55 taka sytuacja nazywa się nadwyżką rynkową (QD<QS).

Ad. 3)

QD=-2*8+60=-16+60=44 QS=3*8+10=24+10=34

Przy cenie 8 popyt wynosi 44 a podaż 34 taka sytuacja nazywa się niedoborem rynkowa (QD>QS).

Ad. 4)

-2P+60=3P+5 -5P=-55 P=11

QD=-2*11+60=-22+60=38 QS=3*11+5=33+5=38

18.11.2012

Temat: Systemy gospodarcze.

Pojęcie i cechy systemu gospodarczego.

System gospodarczy (system ekonomiczno-społeczny, system ekonomiczny) jest to ogół elementów składających się na gospodarkę danego kraju.

System gospodarczy obejmuje:

• Zasoby materialne - przestrzeń geograficzną z występującymi na niej zasobami naturalnymi i wytworzonymi przez ludzi środkami produkcji i konsumpcji;

• Działalność gospodarczą - proces wytwarzania dóbr i usług służących zaspokojeniu potrzeb;

• Reguły i normy prawne, określające sposób tworzenia, pozycję i zasady funkcjonowania podmiotów gospodarczych.

Rodzaje systemów gospodarczych:

1. Gospodarka planowa (nakazowa, nakazowo-rozdzielcza);

2. Gospodarka rynkowa.

Gospodarka planowa:

• Model zarządzania charakterystyczny dla socjalizmu;

• Oparty na planach gospodarczych opracowywanych przez agendy rządowe (rocznych, wieloletnich i perspektywicznych);

• Mają charakter dyrektywny - określone w nich zadania, wraz z przyznanymi środkami na ich realizację są adresowane do konkretnych podmiotów gospodarczych, które też odpowiadają za ich realizację;

• Dominacja własności państwowej lub spółdzielczej;

• Gospodarka planowa eliminuje oddziaływanie rynku na procesy gospodarcze.

Gospodarka rynkowa.

Gospodarka rynkowa - jest to gospodarka, w której jednostki gospodarujące kierują się swoimi własnymi celami i starają się osiągnąć maksymalne korzyści, nie uciekając się do pomocy czy ochrony ze strony państwa.

Gospodarka rynkowa - zwana jest systemem wolnej przedsiębiorczości.

Podmioty gospodarki rynkowej:

• Gospodarstwa domowe;

• Przedsiębiorstwa;

• Instytucje finansowe;

• Administracja państwowa;

• Władza lokalna.

Cechy gospodarki rynkowej:

• Własność prywatna (środków produkcji, przedsiębiorstw);

• Wolność wyboru;

• W podejmowaniu wszelkich decyzji gospodarczych;

• Rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej;

• Prawo do kierowania się własnym interesem podczas podejmowania decyzji, posiadania kapitału, zadania podmiotów gospodarczych, swobodnego kształtowania cen, swobodnego przepływu kapitału, siły roboczej;

• Brak lub minimalna ingerencja rządu w procesy gospodarcze;

• Konkurencja.

Gospodarka kapitalistyczna - przykładem gospodarki rynkowej.

Kapitalizm - system ekonomiczny oparty na prywatnej własności środków produkcji, czyli kapitału, który jest maksymalizowany przez właściciela.

System kapitalistyczny opiera się na zasadach:

• Wolnego obrotu towarami i usługami;

• Wolnej konkurencji pomiędzy podmiotami;

• Wolnego obrotu kapitałem oraz środkami produkcji.

Kapitalizm jest ograniczony m.in. przez:

• Monopole państwowe - według zwolenników kapitalizmu, prywatne monopole praktycznie nie występowały przy całkowicie wolnym rynku;

• Ograniczenia obrotu kapitałowego np. przez kontrolę państwa nad systemem bankowym;

• Interwencjonizm i protekcjonizm państwowy;

• Nierówne traktowanie podmiotów przez prawo, w szczególności różne opodatkowanie;

• Różne ograniczenia w wolnym obrocie towarami i usługami;

• Koncesje, zezwolenia;

• Władzę biurokracji.

Konkurencja - jest to walka niezależnych podmiotów rynkowych o przestrzeń gospodarczą.

Rodzaje konkurencji:

1. Cenowo - kosztowa: chodzi oto aby zyskać klienta jak najniższą ceną poprzez obniżenie kosztów wytwarzania, cena spełnia swe zadanie kiedy produkty między konkurencją są identyczne lub bardzo podobne;

2. Poza cenowa - jest to konkurencja jakością lub wielkością asortymentu itp.: promocja marki przez firmę ; narzędzia tej konkurencji są bardziej sprawne, stąd są częściej wykorzystywane przez przedsiębiorstwa.

Modele konkurencji od strony podaży (producenta):

1. Konkurencja doskonała;

2. Konkurencja monopolistyczna;

3. Konkurencja oligopolistyczna;

4. Monopol pełny.

Ad. 1.

Założenia:

• Bardzo duża liczba przedsiębiorstw (żadne z nich nie ma wpływu na cenę, cena kształtowana w wyniku zmiany popytu i podaży), przedsiębiorstwo jest ceno biorcą;

• Bardzo duża liczba konsumentów;

• Produkt homogeniczny;

• Doskonała swoboda wejścia i wyjścia z rynku;

• Pełna informacja o rynku.

Ad. 2.

Założenia:

• Wielu producentów, mają wpływ na cenę;

• Duża liczba konsumentów;

• Produkty zróżnicowane, substytuty;

• Swoboda wejścia i wyjścia z rynku;

• Swobodny przepływ informacji (mamy tu do czynienia z konkurencją cenową i poza cenową).

Różnicowanie produktu - polega na nadawaniu wyrobom cech, które odróżniają je od produktów konkurentów (dotyczy to np. funkcji produktu, materiałów).

Celem jest „przywiązanie” nabywców do tej odmiany dobra, którą wytwarza konkretne przedsiębiorstwo i uzyskanie możliwości pewnego podniesienia ceny.

Narzędziem różnicowana produktu bywa reklama.

Reklama:

• Zwolennicy:

• Informuje;

• Umożliwia wzrost produktu;

• Wzmaga konkurencję i wymusza ulepszenia produktu.

• Przeciwnicy:

• Niezależność informacji;

• Mownotractwo środków;

• Wzrost kosztów i cen;

• Umacnianie się monopoli.

Ad. 3.

Oligopol - jest to rynek, na którym działa niewiele (kilka, kilkanaście) firm. Bariery wejścia na rynek są tu dość wysokie, a o zachowaniach ich decyduje współzależność.

Otóż grupa oligopolistów może się porozumieć po to, aby zbiorowo powtórzyć zachowania monopolisty.

Sytuacja powstała w wyniku porozumienia oligopolistów nie jest jednak stabilna. Skoro oligopol jako całość osiąga zysk nadzwyczajny, to cena rynkowa przewyższa przeciętny koszt wytworzenia jednostki produktu.

Zachęca to oligopolistów do wyłamania się, że zmowy.

Założenia:

• Niewielu producentów (przynajmniej dwóch - duopol);

• Mają znaczny wpływ na cenę;

• Wielka liczba konsumentów;

• Produkt jednorodny lub zróżnicowany;

• Duże bariery wejścia i wyjścia z rynku (bariery kapitałowe, organizacyjne);

• Swoboda przepływu informacji.

Zachowania oligopolistów:

• Zmowa: zmawiają się ze sobą co do uczestnictwa w rynku (obniżenie stopnia konkurencji i zwiększenie zysków, zmniejszenie stopnia nie pewności zachowania rywali);

• Konkurencja: walczą ze sobą.

Ad. 4.

Założenia:

• Jeden producent danego dobra (ceno dawca);

• Wielu konsumentów, odbiorców;

• Produkt nie ma substytutów na innych rynkowych;

• Bardzo duże bariery wejścia i wyjścia z rynku (patent);

• Swoboda przepływu informacji.

Rodzaje monopoli:

• Monopol państwowy chroniony ustawami;

• Monopol naturalny, wynikają z natury dostarczonej usługi ze względu technicznych, konkurencja jest nie możliwa;

• Monopol wymuszony, wynika z konkurencji kiedy inni przedsiębiorcy bankrutują.

Zadanie 6.

Zakwalifikuj poniższe cechy do poszczególnych rodzajów konkurencji.

Cechy	Rodzaje konkurencji
Producenci nie mają wpływu na cenę	Konkurencja doskonała
Wytwarzane produkty są stendanynowane bądź różnorodne	Konkurencja oligopolistyczna
Brak możliwości wejścia na rynek	Monopol pełny
Występują silne współzależności decyzyjne między podmiotami	Konkurencja oligopolistyczna
Konsumentowi jest obojętne od którego producenta nabędzie produkt	Konkurencja doskonała
Cena ukształtowana jest przez jedną firmę produkcyjną	Monopol pełny
Produkty są zróżnicowane i są dla siebie dość bliskimi substytutami	Konkurencja monopolistyczna
Liczni producenci wytwarzają substytucyjne wyroby	Konkurencja doskonała
Producenci konkurują reklamą, opakowaniem, warunkami sprzedaży	Konkurencja monopolistyczna
Na rynku działa dwa przedsiębiorstwa, generujące podaż rynkową	Duopol

18.11.2012

Temat: Podstawy działalności gospodarczej.

1. Podstawy działalności gospodarczej.

2. Dokumentacja niezbędna do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej.

Podstawą prawną prowadzenia działalności gospodarczej ustawa z 2 lipca 2004 r. „Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej”. Art. 2 tej ustawy definiuje działalność gospodarczą jako działalność zarobkową, wytwórczą, handlową, budowlaną usługową oraz poszukiwanie, i rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych wykorzystywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Podstawowe wyznaczniki gospodarczej:

1. Gospodarczy charakter - wyodrębniony kompleks majątkowy i samodzielności ekonomiczno-finansowej;

2. Cel zarobkowy;

3. Prowadzenie działalności w sposób zorganizowany i trwały;

4. Prowadzenie działalności na własny rachunek.

Podmioty działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca - to osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, która wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Osoba prawna.

Trwałe, dokonane na podstawie właściwych przepisów prawnych, zespolenie prawnej grupy osób fizycznych i środków majątkowych dla osiągnięcia określonych celów społecznych lub ekonomicznych.

Mówiąc inaczej - jest to organizacja bądź instytucja która może występować jako podmiot praw i obowiązków.

Elementy charakterystyczne osoby prawnej:

1. Cel działalności;

2. Element ludzki;

3. Majątek;

4. Wyodrębnienie organizacyjne;

5. Przepis prawny uznający daną organizację za samodzielny podmiot prawny.

Osoba prawna - organizacja lub instytucja, które może występować jako podmiot praw i obowiązków.

Osoba prawna typu instytucjonalnego - tworzone są przez państwo w drodze aktu władczego sejmu, ministra czy wojewody.

Osoba prawna typu stowarzyszeniowego - powstają w drodze porozumienia członków założycieli (spółka kapitałowa, partie polityczne, spółdzielnie).

Osoba fizyczna - każdy człowiek od momentu urodzenia do zgonu.

Zdolność prawna - to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest atrybutem następujących podmiotów prawa:

1. Osób fizycznych;

2. Jednostek organizacyjnych będących osobami prawnymi, w szczególności Skarb Państwa;

3. Jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi.

Akt zgonu - akt stanu cywilnego rejestrujący śmierć osoby.

Zdolność do czynności prawnych - zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu wywołanie powstania zmiany lub ustania stosunku prawnego. Innymi słowy, jest to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej.

Stopniowanie zdolności do czynności prawnych:

1. Pełną zdolność do czynności prawnych - mają pełnoletnie osoby fizyczne oraz wszystkie osoby prawne. Posłanką niezbędną do posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych przez osoby fizyczne jest pełnoletniość a nie wiek.

2. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych - mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo, a także osoby w stosunku do których obowiązuje postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego, wydane przez sąd w trakcie postępowania o ubezwłasnowolnienie.

Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Kategorie osób prawnych ustanawiane przez ustawy:

1. Spółki kapitałowe

1. Spółka akcyjna;

2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;

2. Spółdzielnia;

3. Przedsiębiorstwo państwowe;

4. Jednostki samorządu terytorialnego.

Osobami prawnymi nie są:

1. Spółka cywilna;

2. Spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo - akcyjna);

3. Stowarzyszenie zwykłe.

Osoba fizyczna jako przedsiębiorca:

1. Prowadzi działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek;

2. Występuje w transakcjach rynkowych w sposób jawny;

3. Składki majątku przedsiębiorstwa stanowią części składowe jej majątku osobistego;

4. Ponosi odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania całym majątkiem osobistym.

Firmą osoby fizycznej - jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Osoba prawna jako przedsiębiorca:

1. Jest jednostką organizacyjną, który przepis prawny nadał osobowość prawną np. spółka akcyjna;

2. Uzyskanie osobowości prawnej oznacza, że jednostka organizacyjna stała się niezależnym podmiotem podejmującym decyzje we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność np. założenie rachunku bankowego.

Firmą osoby prawnej - jest jej nazwa. Firma zawiera określone formy prawnej, osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wykazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.

Oznaczenie przedsiębiorcy.

Art. 43 kodeks cywilny mówi iż przedsiębiorca działa pod firmą a firma podlega ujawnieniu w stosownym rejestrze.

20.01.2013

1. Spółka cywilna.

Cechy charakterystyczne
Rodzaj spółki	Spółka osobowa
Miejsce rejestracji	Zarejestrowanie jej w Urzędzie Skarbowym
Wymagania kapitałowe	Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość.
Podstawa prawna funkcjonowania spółki	Podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym, spółka cywilna nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną.
Odpowiedzialność za zobowiązania	Zawierając umowę, wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, w sposób oznaczony, w szczególności poprzez wniesienie wkładu, przy czym nie musi to być działalność zarobkowa - dopuszczalne jest.
Osobowość prawna	Nie posiada osobowości prawnej
Organy zarządzające	Każdy ze wspólników jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do reprezentowania spółki.
Oznaczenie przedsiębiorcy	Nazwa zawierająca nazwiska wszystkich wspólników albo też nazwisko i przynajmniej pierwszą literę imienia jednego lub kilku wspólników dodatkiem, że chodzi o spółkę cywilną, spółka cywilna, sp. c.
Forma umowy	Sporządzając umowę spółki cywilnej musimy pamiętać, że przepisy zobowiązują nas aby dokonać tego w formie pisemnej.

2. Spółka jawna.

Cechy charakterystyczne
Rodzaj spółki	Spółka osobowa
Miejsce rejestracji	Krajowy Rejestr Sądowy
Wymagania kapitałowe	Każdy wspólnik wnosi do spółki własny wkład wcześniej uzgadniając z innymi kwotę.
Podstawa prawna funkcjonowania spółki	Ustawa z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych Tytuł II Dział I zajmuje się uregulowaniami dotyczącymi spółki jawnej Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Odpowiedzialność za zobowiązania	W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem, zarówno obecnym, jak i przyszłym.
Osobowość prawna	Nie posiada osobowości prawnej
Organy zarządzające	Jej sprawy są prowadzone i jest ona reprezentowana przez każdego z wspólników.
Oznaczenie przedsiębiorcy	Firma spółki powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników z oznaczeniem "spółka jawna". Dopuszcza się stosowanie w obrocie skrótu "sp.j."
Forma umowy	Umowa spółki jawnej powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Do spółki cywilnej stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Natomiast do spółki jawnej stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych. Spółka cywilna nie figuruje w żadnym rejestrze, natomiast wspólnicy, którzy są osobami fizycznymi, muszą zgłosić rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej do ewidencji w gminie właściwej dla swojego miejsca zamieszkania. Każdy z nich ma więc status odrębnego przedsiębiorcy. Natomiast w przypadku zawarcia umowy spółki jawnej, powstaje obowiązek jej zgłoszenia do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez odpowiedni sąd rejonowy. Umowa spółki jawnej powinna być pod rygorem nieważności sporządzona w formie pisemnej, takiego rygoru nie przewiduje kodeks cywilny dla spółki cywilnej, jednakże przy rejestrowaniu działalności gospodarczej często wymagane jest przedstawienie umowy spółki. Dlatego ze względów praktycznych wskazane jest zawieranie umowy w formie pisemnej.

3. Spółka komandytowa.

Cechy charakterystyczne
Rodzaj spółki	Spółka osobowa
Miejsce rejestracji	Krajowy Rejestr Sądowy
Wymagania kapitałowe	Nie ma określonego minimum
Podstawa prawna funkcjonowania spółki	Spółka komandytowa powstaje z momentem wpisu jej do rejestru, co poprzedzone jest zawarciem umowy spółki w formie aktu notarialnego. Wpis spółki komandytowej do rejestru jest wpisem o charakterze konstytutywnym, co oznacza, że spółka powstaje wskutek zarejestrowania oraz z jego chwilą.
Odpowiedzialność za zobowiązania	Komplementariusz jest wspólnikiem aktywnym, który co do zasady prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Komplementariusz odpowiada bowiem za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.
Osobowość prawna	Nie posiada osobowości prawnej
Organy zarządzające	Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.
Oznaczenie przedsiębiorcy	Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. k.".
Forma umowy	Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

4. Spółka partnerska.

Cechy charakterystyczne
Rodzaj spółki	Spółka osobowa
Miejsce rejestracji	Zgłoszenie spółki do sądu rejestrowego
Wymagania kapitałowe	Brak wymagań minimalnego kapitału zakładowego; w umowie partnerzy ustalają wkłady wnoszone przez każdego partnera i ich wartość
Podstawa prawna funkcjonowania spółki	Kodeks spółek handlowych - ustawa z dnia 15.09.2000 r.
Odpowiedzialność za zobowiązania	Odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą partnerzy ze spółki; partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowią-zania spółki powstaje w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce oraz za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki
Osobowość prawna	Nie posiada osobowości prawnej
Organy zarządzające	Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie chyba, że umowa spółki stanowi inaczej, pozbawienie partnera możliwości reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą ¾ głosów w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby partnerów Umowa spółki może przewidywać, że prowadzenie sprawi reprezentowanie spółki powierza się zarządowi
Oznaczenie przedsiębiorcy	Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera dodatkowe oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce Dopuszcza się używanie w obrocie skrótu „sp. p.” Ozna-czenia te mogą być używane tylko przez spółkę partnerską
Forma umowy	Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności

5. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Cechy charakterystyczne
Rodzaj spółki	Spółka osobowa
Miejsce rejestracji	Krajowy Rejestr Sądowy
Wymagania kapitałowe	Min. 5000 zł.
Podstawa prawna funkcjonowania spółki	Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialno-ścią. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Odpowiedzialność za zobowiązania	Za zobowiązania spółki z o.o. odpowiada spółka całym swoim majątkiem. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Osobowość prawna	Z chwilą wpisu do KRS spółka uzyskuje osobowość prawną.
Organy zarządzające	Zgromadzenie wspólników - najwyższa władza spółki, podejmuje uchwały większością zwykłą lub w głoso-waniu jawnym, lub niekiedy - tajnym; Zarząd - powoływany i odwoływany przez zgromadzenie wspólników; minimalny skład to 1 osoba; umowa spółki może zawierać odmienne uregulowania dotyczące sposobu powoływania członków zarządu. Prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje; nieobowiązkowo rada nadzorcza bądź komisja rewizyjna. Ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej jest obligatoryjne w dwóch przypadkach: jeśli kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 PLN, a wspólników jest więcej niż 25, oraz zawsze wtedy, gdy spółka z o.o. powstała ze spółki Skarbu Państwa.
Oznaczenie przedsiębiorcy	Zgodnie z prawem, pełna nazwa firmy zorganizowanej na opisanych tu zasadach musi zawierać w sobie wyrazy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, które można także zastępować skrótem, sp. z o.o.. Jeżeli spółka znajduje się w organizacji, jej firma musi dodatkowo zawierać zwrot "w organizacji".
Forma umowy	Umowa spółki musi być zawarta w formie aktu notarialnego.

Strona 20 z 20

---