„Bez materii nie ma nic, bez energii wszystko jest nieruchome,

bez informacji jest chaos” przysłowie francuskie

Shannon Clauon (30 kwietnia 1916- 24 luty 2001)

1994 - Teoria informacji, Matematyczna teoria informacji i komunikacji

Informacja jest postrzegana jako prawdopodobieństwo zajścia jakiegoś zdarzenia. Zdarzenie mniej prawdopodobne daje więcej informacji (i odwrotnie).

Informacja to korelacja między dwoma obiektami.

Zmaterializowaną formą informacji jest wiadomość, każda wiadomość: prawdziwa i fałszywa. Im więcej wiadomości tym bardziej rzetelna wiadomość.

Źródło informacji ⇒ (przekaz) ⇒ nadajnik ⇒ kanał transmisyjny ⇒ odbiornik

⇒ (przekaz „szum, zła informacja, nieprawdziwa informacja”) ⇒ adresat, odbiorca

Rys. Ilustracja modelu telekomunikacyjnego C. Shannona

Słowo informacja wywodzi się od łacińskiego słowa „informare”, co znaczy nadawać formę.

O informacji mówimy gdy mamy na myśli wynik uporządkowania przeanalizowanych danych, czyli surowych faktów dotyczących zjawisk lub wydarzeń.

W słowniku wyrazów obcych:

1..Powiadomienie o czymś, zakomunikowanie czegoś, wiadomość, wskazówka, pouczenie, informacja naukowa - dział nauki zajmujący się opracowaniem i rozpowszechnieniem danych naukowych dotyczących aktualnego stanu wiedzy w określonej dziedzinie.

2..Każdy czynnik, dzięki któremu ludzie lub urządzenia automatyczne, mogą bardziej sprawnie, celowo działać.

Informacja to przekazywanie różnorodności. (Ashby 1961 r.)

Informacja to przyrost wiedzy. (Czekaj 2000 r.)

W cybernetyce nazywa się informacją wszelkie działania fizyczne, któremu towarzyszy działanie psychiczne . (Couffignal 1963 r)

Informacja jest pewną wielkością abstrakcyjną, jednakże związaną zawsze z jakimś przedmiotem lub procesem fizycznym. (Ząbek 1999 r.)

Informacja jest różna zarówno od materii, jak i od energii, mimo że jest z nim ściśle związana, W świecie materii informacja nie może istnieć bez materii i energii. (Oleński)

Informacja to dane przetworzone w celu wykorzystanie ich do podejmowania decyzji. (Czyż 2001 r.)

Informacja dostarcza nowego punktu widzenia w interpretowaniu wydarzeń lub obiektów i sprawia, że to co wcześniej było niewidoczne zostaje zauważone, rzuca nowe światło na pewne związki, których się nie spodziewaliśmy. (Nonako, Takeuchi 2001 r.)

Informacja - wiadomość, zwykle w formie dokumentu albo pod postacią komunikacji dźwiękowej lub wizualnej.

„Jakościowa teoria informacji” M. Mazur

Definiuje on informację jako: „ transformację jednego komunikatu, asocjacji informacyjnej w drugi komunikat tej asocjacji. Informowanie zaś określa jako transformowanie informacji zawartych w łańcuchu oryginałów w informacje zawarte w łańcuchu obrazów”.

Pojęcie informacji jest nierozerwalnie związane z pojęciem systemu. Ilekroć mówimy o informacji, powinniśmy widzieć ją w kontekście „trzech systemów”:

1..Systemu, który lub którego część informacja opisuje, odwzorowuje, o którym informacja mówi.

2..Systemu, w którym informacja powstaje, jest ograniczona w formie wiadomości lub komunikatów, odwzorowana w materialnych nośnikach informacji, gromadzona, przekazywana, przetwarzana i przechowywana.

3..Systemu, w którym informacja wyrażana czyli kodu lub języka.

C. Berman rozpatruje informację w czterech znaczeniach, a mianowicie jako: rzecz, wielkość mierzalną, potencjał oraz zmianę.

Ponadto każda informacja ma odbiorcę rzeczywistego lub potencjalnego, indywidualnego lub zbiorowego.

Miejsce informacji w łańcuchu:

Dane ⇒ Informacje ⇒ Wiedza ⇒ Mądrość

Pod pojęciem danych należy rozumieć wszelkie nieustruktualizowane, pojedyncze, obiektywne fakty o jakimś wydarzeniu bądź obiekcie, w kontekście organizacji jest to sformalizowany zapis dokonywanych transakcji . Dane stanowią materiał wyjściowy dla procesu generowania informacji.

Wg Davenporta wiedza jest to płynne połączenie doświadczenia, wartości, odpowiednio dobranych informacji oraz eksperckiego wzglądu w jakieś zagadnienia, które zapewnia ramy dla oceny i włączenia nowych doświadczeń i informacji . Wiedza powstaje i jest stosowana w umysłach ludzkich. W organizacjach często zawiera się nie tylko w dokumentach, ale również w postępowaniu, praktykach i normach.

Mądrość - to racjonalne podejmowanie decyzji.

Związki między ogniwami łańcucha: Dane →Informacje → Wiedza → Mądrość , trafnie opisał N. Fleming, twierdząc, że: „nie każdy zbiór danych to informacja, zbiór informacji nie jest jeszcze wiedzą, zbiór wiedzy nie jest jeszcze mądrością, a zbiór mądrości nie musi być prawdą”.

Rodzaje informacji:

1..Ze względu na sposób reakcji adresata informację dzielimy na:

a)obiektową (bierną), gdy odbiorca przyjmuje ją do wiadomości lub czyni ją przedmiotem przetwarzania , sterującą (czynną), zmuszającą odbiorcę do działania

2..Ze względu na bezpośredniość opisu obiektu informację możemy podzielić na: bezpośrednią, która wprost opisuje dany obiekt lub zjawisko

1..meta-informację, tj. informację referencyjną, wskazującą miejsce gdzie znajduje się informacja bezpośrednia

2..Ze względu na złożoność wyróżniamy informacje:

-proste ( niepodzielne)

-złożone, składające się z kilku informacji prostych

Ze względu na postać pytania, na które odpowiada, informacja może mieć charakter:

--jakościowy (kwalifikujący), gdy jej treść odpowiada na pytanie, jaki jest obiekt opisany w informacji

--ilościowy (kwantyfikujący), gdy odpowiada na pytanie, ile wynosi wartość danej informacji

Biorąc pod uwagę czynnik czasu oraz zasoby informacyjne i wiedzę podmiotu, który przetwarza informację lub jest jej odbiorcą, można podzielić informację następująco:

1..Ze względu na stopień przetwarzania na: wejściową , pośrednią , wyjściową (wynikową)

2..Ze względu na wielkość przyrostu wiedzy (spisanej zgodnie z formułą B. C. Brooksa):informację efektywną, gdy PW > 0, informację obojętną (pseudo-informację), gdy PW = 0, dezinformację, gdy PW < 0

Formuła B. C. Brooksa:

PI + W = W + PW

gdzie: PW - przyrost wiedzy,W - stopień wiedzy przed otrzymanie informacji,

PI - informacja, która dotarła do odbiorcy

Charakterystyka informacji:

Informacja gospodarcza to wszelka informacja:

--o systemach, procesach i zdarzeniach zachodzących w gospodarce jako systemie społeczno-ekonomicznym (inf. o kursach walut, o budżecie, kursach akcji)

--służąca aktywnie ekonomicznym podmiotom (ludziom, przedsiębiorstwom i innym jednostkom organizacyjnym) do podejmowania decyzji gospodarczych (np. informacje meteorologiczne, o zamachu stanu w kraju turystycznym)

--obiegająca w systemach gospodarczych, niezbędna do ich istnienia i funkcjonowania (informacje ewidencyjne, księgowość, decyzja o dokonaniu przelewu międzybankowego, uruchomieniu obiegu informacji)

--wykorzystana do sterowania procesami lub systemami gospodarczymi (kontrakty, umowy, taryfy, stawki i przepisy podatkowe, polecenia kierowników, harmonogramy produkcji, mapy procesów, itd.)

--powodujące skutki ekonomiczne (np. przepisy prawne, decyzje strategiczne itd.) (J. Oleński 2001)

Rodzaje informacji gospodarczych:

---Informacja faktograficzna - wiadomość zawierająca fakty, informacja odwzorująca , stany obiektów, procesów i zdarzeń

---Informacja techniczna, która odnosi się do obiektów technicznych (np. wyrób, surowiec, maszyna - informacje zawierają cechy obiektów opisane parametrami np. skład chemiczny, zużycie energii, kolor, zapach)

---Informacja techniczno-ekonomiczna - to taka informacja, która opisuje obiekty techniczne, zaś jej cechami są charakterystyki ekonomiczne np. cena, cło (np. normy techniczno-ekonomiczne, taryfy)

Funkcje informacji w systemach społeczno-gospodarczych:

1--Funkcja odwzorowania rzeczywistości

2--Funkcja sterująca - wywołująca określone działanie

3--Funkcja decyzyjna - wywołująca określone decyzje

4--Funkcja konsumpcyjna

Informacje charakteryzują ściśle określone cechy:

1--Informacja nie ma właściciela, ale ma autora

2--Każdy jest równy wobec informacji

3--Dostęp do informacji jest wyznacznikiem wolności

4--Informacja tworzy wiedzę

5--Naturalnym środowiskiem informacji jest sieć

6--Sieć jest nową formą organizacji społecznej

7--Sieć jest nową platformą aktywności życiowej ludzi, gospodarczej, kulturalnej, handlowej, naukowej

8--Informacja jest czymś różnym od energii i materii

9--Informacja może być przenoszona w czasie

10--Zmniejsza nieokreśloność (entropię - zagrożenie rozpadu systemu, gdy panuje niepewność)

11--Ma wpływ na działania

Informacja jako kategoria ekonomiczna

Informację należy postrzegać jako: Zasób ekonomiczny (wiedza ogólna, kwalifikacje zasobowe), Dobro wolne, Czynnik wytwórczy, Produkt (dobro lub usługa), Wyrób, Usługa, Towar (syndrom kota w worku, problem ochrony , własności), Dobro konsumpcyjne, Dobro komplementarne związane z innymi produktami, Infrastrukturę gospodarki

Ekonomika informacji:

Informacje jako zasób ekonomiczny stanowią wszelkie potencjalnie użyteczne zbiory informacji i metainformacji, zgromadzone i przechowywane w czasie, miejscu oraz przy zastosowaniu technologii i organizacji umożliwiających ich wykorzystanie przez użytkowników finalnych informacji działających jako podmioty ekonomiczne w gospodarce.

Zasobem informacyjnym nie są:

1--Informacje spełniające funkcje narzędzia sterowania lub funkcja dobra konsumpcyjnego

2--Informacje bezużyteczne, nikomu niepotrzebne (przedawnione)

3--Informacje niedostępne dla użytkownika we właściwym miejscu, czasie i formie, 4--Informacje fałszywe i nieaktualne

5--Informacje odwzorowane w językach nie należących do repertuaru języków danego systemu społeczno-ekonomicznego

Informacja jako dobro publiczne (wolne)

Pewien zakres informacji w gospodarce rynkowej są udostępnione jako dobro publiczne (dostarczane nieodpłatnie lub za niewielką opłatą), np.

--źródła informacji o nieograniczonym dostępie: zjawiska meteorologiczne, społeczne, ekonomiczne

--zasoby informacji o nieograniczonym dostępie: biblioteki publiczne, archiwa, muzea (niektóre)

--usługi informacyjne: usługi doradcze, konsultacje, informacje samorządowe

--informacje publiczne: rozkład jazdy, znaki drogowe

Informacje jako czynnik wytwórczy.

Poza: pracą - ludzie gotowi do podjęcia pracy,kapitałem - wyposażenie, infrastruktura i inne urządzenia produkcyjne,ziemią, surowcami,

informacja to kolejny czynnik produkcji (priorytetowy na początku XXIw., decyduje o 50% PKB).

Nie każda informacja jest czynnikiem produkcji, jest nim tylko taka informacja, która posiada cechy zasobu ekonomicznego.

Informacja jest efektem procesów informacyjnych.

Zaś proces informacyjny posiada wszelkie cechy procesu produkcyjnego.

Proces informacyjny - to proces semiotyczny (przesyłanie komunikatu N-O)

ekonomiczny , organizacyjno-techniczny, który realizuje co najmniej jedną z następujących funkcji:

---generowanie (produkcja) informacji---gromadzenie (zbieranie) informacji

---przechowywanie (pamiętanie, magazynowanie, archiwizowanie) informacji

---przekazywanie (transmisja) informacji---przetwarzanie (przekształcanie, transformowanie) informacji---udostępnianie (upowszechnianie) informacji

--interpretacja informacji---wykorzystywanie (użytkowanie) informacji

Zbiór procesów informacyjnych tworzy system informacyjny.

1--Informacja jako dobro konsumpcyjne - odbiorca informacji sam przesądza o tym, czy jest ona ostatecznie dobrem konsumpcyjnym, czy pełni inną funkcję.

2--Informacja jako dobro komplementarne - obligatoryjne (obowiązkowe) i fakultatywne (dowolne), np. ulotka lekarska, rozkład jazdy, instrukcja obsługi)

3--Informacja jako infrastruktura gospodarki narodowej:

---Infrastrukturę tworzą zasoby i systemy informacyjne, które warunkują funkcjonowanie innych zasobów i systemów społecznych i gospodarczych (np. system podatkowy)---O zakresie i funkcji informacyjnej infrastruktury gospodarki decyduje państwo---Utrzymanie oraz rozwój informacyjnej infrastruktury społecznej i gospodarczej jest obowiązkiem państwa---Infrastruktura informacyjna każdej gospodarki narodowej jest powiązana z globalnymi zasobami i systemami informacyjnymi

Informacja w środowisku wirtualnym

Z informacyjnego punktu widzenia środowisko wirtualne, które powstaje na skutek tworzenia rzeczywistości w systemach technologii komputerowej ma następujące cechy:

---Możliwość gromadzenia i przechowywania nieograniczonych zasobów informacyjnych---Swobodny dostęp do informacji

---Selektywność informacji w systemach rozproszonych zbiorów informacji

---Nieistotność ograniczeń czasowych w dostępie do informacji

---Akceptowany przez użytkownika finalnego koszt dostępu do informacji

---Transparentność danych

Podstawowa różnica między procesami informacyjnymi w tradycyjnym środowisku informacyjnym a procesami informacyjnymi w środowisku wirtualnym polega na ograniczonym wpływie gestora lub administratora na realizację procesu informacyjnego, także w zakresie powiązań między różnymi procesami informacyjnymi.

W środowisku wirtualnym większość lub nawet całość funkcji przejmują finalni użytkownicy informacji, jak np.

---wyszukiwanie i przechowywanie informacji istniejących w zasobach informacyjnych w środowisku wirtualnym---transfer informacji do innych użytkowników ---tworzenie własnych zbiorów ---tworzenie własnych zbiorów metainformacji ---udostępnianie własnych zbiorów informacji i metainformacji

Digitalizacja (digit - cyfra) - ucyfrowienie

W najprostszej formie digitalizacja, czyli ucyfrowienie jest procesem przekształceń obrazu, dźwięku, tekstu i przedstawienie tych form przy pomocy cyfrowego kodu zerojedynkowego, tzw. bitu.

Informacja stała się niezależna:Od tradycyjnych nośników, Od bariery geograficznej, czasu, organizacyjnej, Jest przekształcalna, transmitowalna, replikowalna

Produkt cyfrowy to produkt dostarczany elektronicznie.

Dobra cyfrowe powstają w efekcie digitalizacji i są nimi nie tylko technologie doskonalące produktywność po stronie podażowej gospodarki, ale także dobra konsumpcyjne, które wpływają na popytową stronę gospodarki.

Fizyczność produktów cyfrowych jest niejednoznaczna. Istnieją produkty cyfrowe, które mają swoje odpowiedniki w postaci materialnej, określone jako cyfrowe dobra informacyjne (np. książki, nagrania muzyczne, gazety, bilet lotniczy), oraz produkty cyfrowe w postaci usług cyfrowych, które na rynku tradycyjnym mają charakter klasycznych usług (np. transakcja bankowa, giełdowa, usługi biur podróży)

Produkty cyfrowe określa się mianem produktów wirtualnych o charakterze dualnym.

Cechy dóbr cyfrowych:

Nierywalizowalność - nikt kto dysponuje dobrem cyfrowym nie przestaje być jego posiadaczem gdy zbywa je ktoś inny. Również nikt kto wchodzi w posiadanie dobra cyfrowego, nie odbiera go komuś innemu.

Nieskończone rozpowszechnianie - digitalizacja zmienia całą koncepcję wykonywania kopii. W gospodarce informacyjnej kopie są praktycznie darmowe i nieodróżnialne od oryginału, wykonane w nieograniczonej ilości, co powoduje restrykcje odnośnie ilości dostępnej po zerowym koszcie marginalnym w określonym czasie.

Niepodzielność - faktycznie wytworzona ilość danego dobra cyfrowego zawsze sprowadza się do liczby 1. Koszty produkcji związane są więc prawie wyłącznie z wytworzeniem prototypu, co wiążę się zwykle ze znacznymi nakładami w obszarze kosztów stałych. Koszt wytworzenia oryginału jest wysoki, zaś koszt kolejnych kopii niewielki, często bliski zeru.

Rekombinacyjność - kumulowane kombinacje istniejących dóbr cyfrowych generują nowe w swej istocie dobra, które posiadają właściwości odmienne od wyjściowych dóbr rodzicielskich.

Rynek informacji Specyfiką rynku informacji jest:

Asymetria informacji - nierównomierne rozproszenie informacji - „syndrom kota w worku” (rola zaufania i autorytetu)

Głęboki instytucjonalizm (interwencjonalizm) - państwo ustala ceny różnych towarów, które dobro informacyjne ma być dobrem bezpłatnym (np. szkoły; infrastruktura, którą utrzymuje państwo)

Ekonomika informacji

Przedmiotem obrotu towarowego może być informacja jako:

Informacja w formie wyrobu - materialne dobro informacyjne (np. książka, gazeta, CD)Usługa informacyjna - niematerialne dobro informacyjne (np. sztuka teatralna, audycja radiowa, szkolenie, ekspertyza naukowa, porada prawna, konsultacja medyczna)Dostęp do zasobów informacyjnych (np. abonament telewizji kablowej, dostęp do specjalistycznych baz danych, do zasobów informacyjnych zgromadzonych w Internecie)

Czynniki kształtujące popyt na informacje:cena wyrobu informacyjnego, dochód potencjalnego użytkownika informacji, potrzeby informacyjne , ,użytkownika , komplementarność informacji, substytucyjność informacji

Czynniki kształtujące podaż informacji:

--popyt na informacje (podaż autonomiczna, niezależna od aktualnego zapotrzebowania na informacje)--konieczność odwzorowania informacyjnego realnych zjawisk społecznych i gospodarczych (przetwarzanie i generowanie informacji)Podaż informacji kształtuje się w ramach systemów informacyjnych.

Podaż informacji to generowanie informacji.

Czynniki kształtujące cenę informacji:popyt na informację , podaż informacji, stopa substytucji informacji względem innych, komplementarność informacji

Czynnikiem decydującym, kształtującym cenę dóbr i usług informacyjnych jest popyt - akceptowalność nabywcy.

Koszty stałe procesu informacyjnego w określonym przedziale czasu:

Koszty utrzymania i konserwacji infrastruktury informacyjnej danego systemu

Koszty utrzymania infrastruktury technicznej danego systemu (magazyny dokumentów archiwalnych lub bibliotecznych, pomieszczenia biurowe, komputery, sieci łączności, oprogramowanie)

Koszty utrzymania infrastruktury kadrowej danego systemu (kadra niezbędna do utrzymania infrastruktury informacyjnej i technicznej oraz utrzymanie gotowości eksploatacyjnej systemu lub procesu)

Koszty utrzymanie i konserwacji zasobów informacyjnych danego systemu.

Koszty zmienne procesu informacyjnego w określonym przedziale czasu

Koszty związane z realizacją konkretnej fazy procesu informacyjnego: generowania, gromadzenia, przechowywania, przekazywania, przesyłania, udostępniania, interpretacji, wykorzystywania

System informacyjny, Definicja w ujęciu kompleksowym:

System informacyjny to kompleks powiązanych procesów informacyjnych.

Proces to zbiór czynności wymagających na wejściu wkładu dających na wyjściu rezultat mający pewną wartość (dodaną, np. niska cena, wysoka jakość, łatwość dostępu) dla klienta. (Hummer i Champ 1996 : 46)

Definicja w ujęciu odcinkowym: System informacyjny przedsiębiorstwa to organizacyjno-techniczne narzędzie systemu zarządzania

Elementy systemu informacyjnego (SI):

SI = { P, I, T, O, M, R }gdzie:

SI - system informacyjny danej organizacji,

P - zbiór podmiotów, które są użytkownikami systemu,

I - zbiór informacji o sferze realnej czyli o jej stanie i zachodzących w niej zmianach, a więc tzw. zasoby informacyjne,

T - zbiór narzędzi technicznych stosowanych w procesie pobierania, przesyłania, przetwarzania, przechowywania i wydawania informacji,

O - zbiór powiązań systemowych stosowanych w danej organizacji, a więc stosowana formuła zarządzania (podsystem zarządzania)

M - zbiór matainformacji, czyli opis systemu informacyjnego i jego zasobów informacyjnych

R - relacje między poszczególnymi zbiorami

System informacyjny - ujęcie funkcjonalne System informacyjny: gromadzenie informacji, przechowywanie informacji, przesyłanie informacji, przetwarzanie informacji, prezentowanie informacji

System informacyjny a system informatyczny

System informatyczny jest wydzieloną, skomputeryzowaną częścią systemu informacyjnego. (J. Kisielnicki, H. Sroka 2005)

Komputeryzacja systemów informacyjnych jest coraz powszechniejszym sposobem zwiększania sprawności działania systemu zarządzania organizacją.

System informatyczny

Jest realizowany za pomocą Technologii Informatycznej.

System informatyczny = Techniczny

System informacyjny = Oprogramowanie (część składowa SI)

Zastosowanie SI w przedsiębiorstwie: Księgowość - rejestr transakcji, sprawozdanie finansowe, raporty finansowe, Finanse - organizacja budżetu, zarządzanie przepływem gotówki, analiza inwestycji, decyzje finansowe

Marketing - analiza popytu badanej populacji oraz w różnych obszarach rynku

Zarządzanie zasobami ludzkimi - rekrutacja, ewaluacja pracowników, szkolenia, Produkcja - alokacja zasobów ludzkich, czasu

Podstawowym celem systemu informacyjnego jest: zbieranie, gromadzenie, przetwarzanie, przechowywanie, przekazywanie.

decydentom informacji służących do podejmowanie przez nich racjonalnych decyzji i pomocy w sprawnym zarządzaniu.

W systemach informacyjnych procesy przetwarzania danych i procesy komunikacyjne mogą być realizowane ręcznie i automatycznie.

Zadania systemu informacyjnego:

---stanowi główne źródło informacji, ---zapewnia interakcje między systemem zarządzania a systemem wykonawczym (produkcja i usługi), ---umożliwia podejmowanie działań korygujących, ---przyczynia się do rozwoju konkurencyjnych produktów i usług mogących zapewnić przedsiębiorstwu przewagę na rynkach: lokalnym, krajowym i międzynarodowym

Otoczenie przedsiębiorstwa

Punkty kluczowe.

Otoczenie firmy jest złożone, dynamiczne i wrogie.

Każda firma potrzebuje informacji o otoczeniu, aby zarządzający mogli podejmować decyzje, jak wykorzystywać zasoby aby przetrwać (otoczenie e-biznesu, techniczne, informacyjne, wirtualne).

Czynnikiem krytycznym istnienia każdej organizacji jest obecnie nie tylko posiadanie informacji, ale i możliwość szybkiej i sprawnej wymiany informacji pomiędzy poszczególnymi jej strukturami.

Bez wymiany informacji niemożliwym staje się istnienie zarówno firm jak i innych organizacji, a bez sprawnie i precyzyjnie wymienianej informacji niemożliwym jest rozwój.

Informacja jest klejem spajającym organizację.

Informacja służy do mierzenia i monitorowania przebiegu procesów, łączy działania wewnątrz i na zewnątrz procesów, dostosowuje procesy do indywidualnych potrzeb, ułatwia planowanie długoterminowe i optymalizację procesów.

Informacja jest konieczna, aby: --usatysfakcjonować najważniejszego klienta

realokować najbardziej efektywne zasoby, --minimalizować straty

Firmy potrzebują lepszej informacji aby przetrwać i rozwijać się.

Zatem znaczenie wysokiej jakości informacji musi być uwzględnione w prowadzeniu biznesu.

System informacyjny przedsiębiorstwa musi dostarczać odpowiednich informacji kierownikom na trzech szczeblach zarządzania: poziomie strategicznym - planowania strategicznego, czyli definiowania celów dla całej organizacji (decyzje strategiczne)poziomie taktycznym - kontroli kierowniczej, która odpowiada za realizację celów organizacji w sposób obiektywny i ekonomiczny (decyzje taktyczne)poziomie operacyjnym - kontroli operacyjnej polegającej na realizacji szczegółowych zadań organizacji efektywnie i ekonomicznie (decyzje operacyjne)

Zarządzanie to nieustanny, ciągły proces decyzyjny. Efektywność tego procesu zależy od informacji jakimi dysponuje decydent. Ważna jest zatem jakość tych informacji.

Wymiar czasu: Ramy czasowe, Aktualność, Częstotliwość

Wymiar formy: Przejrzystość, Szczegółowość, Porządek, Prezentacja, Media

Wymiar zawartości: Trafność, Znaczenie, Kompletność, Zwięzłość, Zasięg

Występowanie

Struktura systemów informacyjnych: Sprzedaż i marketing Produkcja,

Finanse i rachunkowość Zarządzanie zasobami ludzkimi

Systemy wspierania kierownictwa

(poziom strategiczny - menedżerowie najwyższego szczebla zarządzania)

Informacyjne systemy zarządzania / Systemy wspierania decyzji

(poziom taktyczny - menedżerowie średniego szczebla zarządzania)

zarządzanie sprzedażą, analiza regionu sprzedaży,, kontrola zapasów, harmonogram produkcji,, analiza zysków, kontrola kosztów

analiza kosztów zatrudnienia,,

Systemy zarządzania operacyjnego / Systemy transakcyjne

(poziom operacyjny - menedżerowie szczebla operacyjnego)

Order Processing,Material Movement Control, Payroll Accounts Payable

Employee Record Keeping

Zarządzanie to przetwarzanie informacji (poprzez podejmowanie decyzji).

Luka informacyjna. Dlaczego powstaje luka informacyjna?

Informacja nie jest zintegrowana.

Większość systemów informacyjnych powstaje w celu wspierania procesów operacyjnych a nie procesów informacyjnych.

Przetwarzanie operacyjne zbiera, składuje i manipuluje danymi w celu wsparcia codziennych operacji firmy.

Przetwarzanie informacyjne to analiza i sumaryczne ujęcie danych lub innych form informacji w celu wsparcia procesu podejmowania decyzji.

Organizacja zorientowana na funkcje: Finanse, dostawa, marketing, klient

Działy lub departamenty:Sprzedaż, Techniczne, Zakupów, Produkcja, Magazyn, Finansów

Procesy „sieroce”:

---Na granicach pionów występują pomiędzy fragmentami procesów realizowanych przez poszczególne piony, bardzo słabo określane mikro-procesy, za które nikt nie odpowiada, czyli są to procesy nie mające właścicieli (czyli osób odpowiedzialnych za ich poprawne wykonanie)

---Te mikro-procesy sieroty, są najczęściej odpowiedzialne za braki spójności w działaniu np. procesu „od zamówienia do gotówki”

---Ten brak właściciela mikro-procesu leżącego na granicy pomiędzy pionami, umożliwiał w wielu organizacjach, zamazywanie odpowiedzialności za brak sprawności realizacji np. procesu „od zamówienia do gotówki” i powoduje brak zainteresowania zmianą istniejącego stanu rzeczy, przez wykonawców i ich przełożonych.

W ograniczeniu negatywnego wpływu, jaki wywołują procesy „sieroce” pomocne może być przekształcenie procesów informacyjnych na systemy informacyjne.

IS vs IT

Technologie Informacyjne

(Hard ware, Software, Bazy danych, Sieci, inne)

⇓

wykorzystuje się w tworzeniu

⇓

Systemów informacyjnych

(Systemy płac, System magazynowy,

System marketingowy, System obsługi klienta)

Computer Age vs Information Age

---Era komputerowa opiera się na wykorzystaniu hardware (i jego szybkości przetwarzania)---Era informacji bazuje na traktowaniu informacji jako zasobu korporacyjnego dostarczającego na czas możliwości podejmowania bardziej efektywnych decyzji.

Zalety i wady systemów komputerowych.

Systemy komputerowe są: Szybkie, Rzetelne, Wiarygodne, Programowalne

Wykonują powtarzalne zadania

Ludzie są lepsi w: Ocenach / doświadczeniu, Elastyczni, Innowacyjni

Posiadają intuicję , Przetwarzają jakościowo

Dobra wiadomość: Komputery pozwalają pracować o 100% szybciej

Zła wiadomość: Komputery generują 300% pracy więcej

Rozwiązanie problemu luki informacyjnej (the Information Gap)

Rozwiązaniem umożliwiającym likwidację luki informacyjnej jest wdrożenie koncepcji zarządzania procesami BPM + IT = BPMS

Zintegrowane systemy informacyjne, bazy danych, hurtownie danych to narzędzia, które konsolidują i integrują różne informacje pochodzące z różnych źródeł i organizują je we właściwy format, dla potrzeb podejmowania skutecznych decyzji.

Rozszerzenia ról systemów informacyjnych IS

Przetwarzanie danych 1950 - 1960, Zarządzanie operacyjne 1960 -1970

wspieranie decyzji 1970 - 1980, Zarządzanie strategiczne 1980 - 1990

Globalna sieć 1990-2000

Typy systemów informacyjnych ,Systemy informacyjne:

Systemy wsparcia operacyjnego: Systemy transakcyjne, Process Control Systems, Systemy współpracy w przedsiębiorstwie

Systemy wspomagania zarządzania: Systemy informacyjne zarządzania, Systemy wspomagania decyzji, Systemy informacyjne kierownictwa

Ad. I. Systemy ewidencyjno - transakcyjne

Są to systemy zorientowane na bieżącą ewidencję działalności gospodarczej obiektu oraz na obsługę transakcji.

Przykładami mogą być systemy: ewidencji sprzedaży, rachunkowości i kosztów, gospodarki środkami trwałymi, gospodarki materiałowej, ewidencji środków finansowych, ewidencji zatrudnienia, ewidencji płac, itp.

Ze względu na to, że informacje dostarczane są przez tego typu systemy z dużym opóźnieniem mają one małą przydatność dla potrzeb zarządzania.

Ad. II. Systemy informacyjno - decyzyjne (MIS - Management Information System) (systemy wewnątrz działów)

Są to systemy zapewniające firmie efektywne gromadzenie danych, organizację ich przepływu i sprawnego dostępu do danych z wykorzystaniem dużych systemów komputerowych. Działają one w oparciu o bazy danych, które w prosty sposób przetwarzają a wyniki prezentują w postaci raportów.

Przykładami są tutaj między innymi systemy: finansowo - księgowe, kadry - płace, gospodarka magazynowa.

Ad. III. Systemy wspomagania decyzji (DSS- Decision Support Systems)

Są to systemy, których głównym zadaniem jest wspomaganie podejmowania decyzji strategicznych i taktycznych. W systemach tych zastosowano bazy metod, które ukierunkowane są na podejmowanie decyzji z częściowo lub słabo ustrukturalizowanymi problemami. Do podstawowych obszarów wspomaganych przez te systemy zalicza się: planowanie działalności gospodarczej, inwestycje, zaopatrzenie, sprzedaż wyrobów i usług, gospodarka finansowa.

Ad. IV. Systemy eksperckie (ES- Expert System)

Określane są często jako komputerowe systemy rozwiązujące problemy z wykorzystaniem opisu (reprezentacji) wiedzy i procesu rozumowania..

Systemy te generują swoje decyzje w oparciu o bazy wiedzy i mechanizmy sztucznej inteligencji. Dzięki temu mogą tworzyć różnorodne modele sytuacji decyzyjnej, uwidaczniać otrzymane rozwiązania i objaśniać je.

Do rozstrzygania problemu posługują się programami zawierającymi tzw. reguły heurystyczne, które odzwierciedlają wiedzę ekspertów dziedzinowych.

Ad. V. Systemy informowania kierownictwa (EIS - Executive Information System)

Są to systemy pozwalające skupić uwagę raczej na ogólnym, sprawnym działaniu firmy, niż na optymalizacji decyzji. Służą temu rozbudowane systemy zapytań typu: „jeśli tak, to….?” oraz indywidualizacja przedstawionych raportów i narzędzi komunikacji z systemem.

Dostarczają informacji głównie kierownictwu najwyższego szczebla.

Ad. VI. Systemy sztucznej inteligencji (AIS - Artifical Inteligence Systems)

Są to systemy uczące się na podstawie własnego doświadczenia. Podstawowymi narzędziami tych systemów są obecnie tzw. sieci neuronowe, które składają się ze sztucznych neuronów przetwarzających sygnały wejściowe w pojedynczy sygnał wyjścia.

Zbiory połączonych neuronów tworzą sieć, której struktura i organizacja jest rezultatem uczenia się oraz gromadzenia doświadczeń.

Mogą wspomagać podejmowanie decyzji w wielu dziedzinach: usługi finansowe, marketing, analiza procesu produkcji, itp.

Ad. VII. Zintegrowane systemy informacyjne (połączone)

Zintegrowany system zarządzania to system, w którym dane z różnych obszarów biznesowych są wprowadzane, przetwarzane i udostępniane w jednym wspólnym środowisku.

Rodzaje systemów informacyjnych przedsiębiorstwa

Długoterminowe

Management Control and Tactical Planning:

Systemy informowania kierownictwa

Operational Planning and Control

Operacyjne systemy informacyjne

Systemy wspierające realizację codziennych zadań organizacji:

• Systemy transakcyjne

• Systemy kontroli procesów

System automatyzacji biura

Krótkoterminowe

Rodzaje systemów informacyjnych: Transakcyjne, Informowanie kierownika, Automatyzacja biura, Wspomaganie decyzji, Wspomaganie zarządzania , strategicznegoDoradcze ( inteligentne)

Definicja IT

Technologia informacyjna jest czynnikiem postępującej konwergencji (połączenia) klasycznych sieci telekomunikacyjnych z sieciami komputerowymi o charakterze globalnym w wyniku której pojawia się jednolita infrastruktura teleinformatyczna, stąd określenie tej technologii jako informatyczno-komunikacyjnej (ICT).

Technologia informacyjna określana jest jako telematyka, czyli połączenie informatyki i telekomunikacji.

Narzędzia IT - telewizja cyfrowa, telefony komórkowe, komputery, programy komputerowe, sieci komputerowe, Internet, Intranet, Extranet, WWW, poczta elektroniczna, e-biznes, e-commerce, organizacja wirtualna…..

System czasu rzeczywistego

Systemy komputerowe dzielą się, ze względu na powiązania z otoczeniem, na systemy off-line, on-line i systemy czasu rzeczywistego:

Systemy off-line (tryb pośredni) - pracują bez bezpośredniego sprzężenia z otoczeniem i bez uwarunkowań czasowych.

Systemy on-line (tryb bezpośredni) - pracują w trybie bezpośrednim, to znaczy są sprzężone z otoczeniem, ale bez uwarunkowań czasowych (wyszukiwarki internetowe, bankowość elektroniczna).

Systemy czasu rzeczywistego (real time) - współpracują z otoczeniem i są uwarunkowane czasowo (np. rezerwacja i kupno biletu).

Zastosowanie systemów informacyjnych

Koncepcja przedsiębiorstwa rozszerzonego

DostawcyPartnerzy biznesowi ERPPrzedsiębiorstwo Klienci

SCM Łańcuch wartości CRM

System ERP - Enterprise Resource Planning

(planowanie zasobów przedsiębiorstwa)

Przeszłość : Optymalizacja funkcji wewnątrz przedsiębiorstwa (księstwa funkcjonalne)

sprzedaż technologia produkcja dystrybucja finanse System dziedzinowy

Problem: optymalizacja funkcji nie gwarantuje optymalnych rezultatów całego przedsiębiorstwa (luka informacyjna, procesy sieroce).

Obecnie: Optymalizacja procesów biznesowych wewnątrz przedsiębiorstwa

„Intra-Enterprise Processes”

sprzedaż technologia produkcja dystrybucja finans

Problem: słaba / nieelastyczna integracja z partnerami biznesowymi i brak możliwych koncepcji na kluczowych komponentach.

Orientacja na procesy - Nowa Era

Sieć kooperantów wykorzystuje efekt zewnętrzny (sieciowy, efekt externality).

Wartość danej sieci rośnie w postępie geometrycznym wraz ze wzrostem ilości użytkowników (np. telefon komórkowy, komputer). Przedsiębiorstwa działające w sieci osiągają większe możliwości niż działające indywidualnie. Utworzenie tej sieci stało się możliwe dzięki wprowadzeniu reengineeringu, który burzy ściany między firmami i ułatwia współpracę.

Ewolucje zintegrowanych systemów zarządzania

1960r. 1980r. 1990r. 2002r. MRP MRP II ERP (MRP II) ERP II

e - commerce?

Stosowane systemy zarządzania

MRP - Material Requirements PlanningMRP II - Manufacturing Resource PlanningMRP III - Money Resource PlanningERP - Enterprise Resource PlanningEAS - Enterprise Application SuiteSCM - Supply Chain Management

PPC - Production Planning and ControlCRM - Customer Relationship ManagementHRMS - Human Resources Management System

DSS - Decision Support SystemsCIS - Corporate Information Systems

EIS - Executive Information SystemsERP Głównym celem systemów ERP (MRP III) jest możliwie najpełniejsze ? i integracja wszystkich szczebli zarządzania przedsiębiorstwa, włącznie z najwyższymi.

ERP obejmuje całość procesów produkcji i dystrybucji, integruje różne obszary działania przedsiębiorstwa, usprawnia przepływ krytycznych dla jego funkcjonowania informacji i pozwala błyskawicznie odpowiadać na zmiany popytu.

Informacje te są uaktualniane w czasie rzeczywistym i dostępne w momencie podejmowania decyzji (dla systemów pracujących w trybie on-line).

Budowa i architektura systemów ERP

Systemy klasy ERP takie jak SAP R/3 mają budowę modułową. Moduły te są niezależne ale komunikują się ze sobą i odwołują się do jednej wspólnej bazy danych.

Poszczególne moduły odpowiadają najczęściej procesom biznesowym. Klient może wybrać moduły, które aktualnie są mu potrzebne. Niezależność sprawia, że wdrażanie kolejnych modułów może być rozłożone w czasie, co pozwala lepiej kontrolować cały proces.

Moduły systemu klasy ERP

Logistyka, Sprzedaż, Zatrudnienie, Kontrola produkcji, Dystrybucja Harmonogramowanie warsztatowe, Dystrybucja , Główny harmonogram produkcji , Planowanie potrzeb materiałów, Budowanie poziomu jakości, Planowanie produkcji i zasobów Rozliczanie kosztów produkcji, Planowanie obciążeń zdolności produkcyjnych

Kryteria wyboru systemuPrzystępując do systemu wdrażania zintegrowanego systemu zarządzania należy określić następujące kryteria: Branża, Wielkość firmy, Poziom informatyzacji, Kultura pracy, Rodzaj obiegu dokumentów

Stopień proceduralności (zbiurokratyzowania organizacji)Firma wdrażająca (profesjonalizm tej firmy)

Korzyści wynikające z zastosowania systemów klasy MRP II / ERP

Zakłada się, że system pozwoli na:Wzrost wydajności pracy o ok. 10 - 19%, Wzrost rentowności do 50%

Redukcję zapasów o ok. 50 - 70%, Krótszy czas reakcji na zamówienie o ok. 20 - 40%, Skrócenie czasu wytwarzania wyrobów o 30 - 40%, Poprawę terminowości dostaw do 95%

(są to dane niepotwierdzone, ponieważ trudno zmierzyć wpływ jaki komputeryzacja wywiera na firmę)

Wartość rynku licencji oprogramowania ERP sprzedanego na rynek polski w 2007r. wyniosła 330,5 mln zł (wzrosła o 14,1%). Jest to ponad dwukrotnie większy wzrost od tego w latach 2005 - 2006 (6,3%).

Pierwsze miejsce na rynku ERP w Polsce utrzymał SAP z niewielkim wzrostem udziału z 30,2% w 2006r. do 31,5 w 2007r.

Głównymi kandydatami na wdrożenia systemów ERP są duże i średnie przedsiębiorstwa. Łącznie podstawowy obszar oddziaływań rynku ERP to ok. 33 tys. podmiotów gospodarczych.

Rozwój ERP II

SCM - Supply Chain Management

APS - Advanced Planning and Scheduling

SRM - Supplier Relationship Management

KM - Knowledge Management

WF - Workflow

BI - Business Intelligence

MES - Manufacturing Execution

PRM - Partner Relationship Management

CRM - Customer Relationship Management

Koncepcja CRM zakłada:

---Budowę długotrwałych związków z klientami zastępują wymianę handlową współpracą

---Koncentrację nie na pojedynczym akcie sprzedaży lecz na całość związku z klientem

---dostęp do informacji o kliencie dla wszystkich pracowników firmy, w celu umożliwienia udzielenia zupełnej odpowiedzi na każde pytanie klienta, nawet gdy rotacja wśród pracowników jest duża

---Zgromadzenie możliwie najpełniejszej wiedzy o kliencie oraz natychmiastowy dostęp do zgromadzonych informacji

Długotrwałe związki z klientem powodują lepsze poznanie jego potrzeb i przeniesienie platformy współpracy z oficjalnej na opartą na wspólnych wartościach, najczęściej przyjaźni, zaufania i współpracy.

Zarządzanie łańcuchem dostaw - SCM Systemy SCM (Supply Chain Management) umożliwiają: Planowanie, śledzenie i korygowanie przepływu towarów w łańcuchach (sieciach) dostaw (jeden do wielu, wielu do wielu)

Synchronizację przepływów materiałów pomiędzy poszczególnymi kooperantami co ułatwia firmie dostosowanie się do określonego popytu rynkowego

Istnieją dwa typy systemów SCM:

---Wewnętrzne - obejmują zagadnienie związane z zaopatrzeniem, produkcją i dystrybucją---Zewnętrzne - integrują przedsiębiorstwo z jego dostawcami i klientami

System informatyczny a system informacyjny

Przetwarzanie informacji nie jest synonimem przetwarzania danych ↓

Przetwarzanie informacji to procesy fizjologiczne zachodzące w mózgu ludzkim↓

To czym jesteśmy zainteresowani w kontekście procesów informacyjnych w sferze zarządzania

System informacyjny SI jako system działania ludzi obejmuje zatem dwie sfery:Sferę przetwarzania danych - przy zastosowaniu technologii np. IT

Sferę przetwarzania informacji w procesach myślenia indywidualnego lub grupowego - trudne do sformalizowania i strukturalizowania (system informatyczny to system społeczny)

„ Komputer jest nieprawdopodobnie szybki, dokładny i głupi. Człowiek jest niewiarygodnie powolny, niedokładny i genialny. Połączenie tych dwóch rzeczy jest siłą, poza wszelkimi wyobrażeniami”

Leo Cherne (ekonomista, doradca prezydentów amerykańskich od Roosevelta do Buscha)

Rola systemów informacyjnych

Organizacyjny system informacyjny to złożony byt, którego celem jest zapewnienie informacji dostępnej dla każdego członka organizacji zgodnie z jego potrzebami wynikającymi z roli jaką pełni w tej organizacji.

W procesie tworzenia SI ustala się kto, jak i komu

ma dostarczyć informację jaką, o czym, kiedy i gdzie

SI ma dostarczyć: Właściwą informację Właściwym ludziom We właściwym czasie We właściwej formie

System informacyjny - konsekwencje zastosowania

Organizacyjne - nowy obieg informacji, Spłaszczenie organizacji, Wzrost wydajności , Niższe koszty

Strategiczne Wzmocnienie strategii biznesu, Wejście w nisze rynkowe, Wzmocnienie relacji partnerskich , Zróżnicowanie produktów

Menedżerskie Wzmocnienie procesów informacyjnych, Wzmocnienie procesów decyzyjnych

Ekonomiczne Oszczędności w zakresie organizacji pracy i kapitału, Redukcja kosztów transakcyjnych, Redukcja kosztów zarządzania przez sprawne skomputeryzowane systemy, zredukowanie szczebli zarządzania

Według P. Druckera punktem wyjścia tworzenia informacji potrzebnej kierownikom jest udzielenie odpowiedzi na dwa zakresy pytań: Jaka informacja powinna być przeze mnie przekazana osobom, z którymi pracuję i na którym polegam? W jakiej formie i w jakim terminie powinienem tego dokonać?, Jakiej informacji

Koszty: Hardware, Software, Telekomunikacja ,Usługi, Personel

Korzyści jawne: Wzrost produktywności , Niższe koszty operacyjne, Redukcja kosztów siły roboczej / urzędniczej / eksperckiej, Spadek tempa wzrostu wydatków, Niższe koszty bazy materialnej

Korzyści niejawne:

Efektywniejsze wykorzystanie majątku, Usprawnienie wykorzystania zasobów

Poprawa skuteczności planowania organizacyjnego i elastyczność

Więcej aktualnej informacji, Wzrost informacji, Realizacje procesu uczenia się organizacji, Wzrost zaangażowania pracowników - knowledge worker

Wzrost satysfakcji z pracy, Wzrost efektywności procesów decyzyjnych

Poprawa działań operacyjnych, Wzrost satysfakcji klientów

Lepszy wizerunek przedsiębiorstwa,

Zasoby informacyjne o charakterze strategicznym

Unikalny, dobrze zorganizowany, trudny do powielenia, należący tylko do danej organizacji.

Użytkownicy: Dział handlowy (sprzedaży) , Dział produkcji

Rodzaje informacji: Udziały w poszczególnych segmentach rynku, Ceny i promocje u konkurentów, Koszty na jednego nabywcę i jedno zapytanie ofertowe, Udziały według sprzedawców, Końcowe koszty produktu

Udział poszczególnych produktów w sprzedaży, Stopień satysfakcji klienta

Czynniki kształtujące preferencje

Aspekty systemów informacyjnych - przedmiot badań w podejściu odcinkowym:

Technologia informacyjna (np. program Symphony) , Organizacja systemów informatycznych

Metody i formy działalności informacyjnej, Sprawność organizacyjna systemów informacyjnych

Bezpieczeństwo systemów, Koszty funkcjonowania systemów

Efekty działalności informacyjnej, Efektywność systemów informacyjnych

Kształtowanie cen za informacje i za usługi informacyjne

Zasady odpłatności za informację

Nakłady finansowe i rzeczowe na systemy informacyjne

Cechy systemu informacyjnego i systemu informatycznego

Cecha	SI - system informacyjny	Sit - system informatyczny
Dziedzina	Informacja jako istotny czynnik, układy przetwarzające ją i przesyłające	Dane rejestrowane, przesyłane, przechowywane, wyszukiwane, przetwarzane, przekazywane, dostarczane odbiorcom
Cel działania, tworzone wyjścia	Informacja dla każdego członka organizacji; cele operacyjne w oparciu o potrzeby zarządzających	Struktury danych wynikowych, przyjętych dotychczas raportów
Klasa systemu	System działalności ludzkiej (human activity system) - system społeczny	System sztuczny (artefakt)
Składnik	Ludzie, systemy sztuczne (dane, środki techniczne) i systemy abstrakcyjne (metody, organizacja)	Systemy sztuczne - artefakty (dane, metody) i systemy abstrakcyjne
Klasa rozwiązywanych problemów	Typowe problemy zarządzania, problemy organizacyjne	Dobrze ustrukturyzowane problemy informatyków, sformułowane według potrzeb odbiorców danych
Metoda badania, analizy i tworzenia systemu	Różnorodność metod, dotychczas przewaga metod twardych, wzrastająca świadomość potrzeby stosowania miękkiego podejścia	Twarde metody
Właściciel systemu	Najwyższe kierownictwo	Szef Sit i kierownicy liniowi
Dane	Wszystkie dane przydatne dla odbiorcy	Dane zidentyfikowane według wzorca starej organizacji
Techniki „technologia”	Wszelkie techniki odpowiednie do przystosowania danych do ich spożytkowania przez odbiorców	TI czyli technika komputerowa
Metody	Wszelkie metody przydatne do zapewnienia informacji	Metody ilościowe wspomagane przez technikę komputerową
Technika, technologia	Wszelkie techniki o/s/k - przystosowane do potrzeb OSI	Techniki komputerowe jako uzupełnienie, dostępne t.o.
Organizacja	Nowa organizacja podporządkowania celom wynikającym z celów a jako całości	Organizacja odziedziczona, do której dostosowuje się Sit
Ludzie	Ludzie przystosowujący się do nowych celów / potrzeb / wymagań adaptującej się organizacji	Ludzie przyuczający się do nowych rozwiązań technicznych
Rola człowieka	Człowiek jako część składowa SI jest świadomym i odpowiedzialnym jego czynnikiem	Człowiek traktowany jest jako element techniczny

3

---