ELEMENTY KOREKTYWY NA LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
Opracował: mgr Tomasz Łącki
Rzeszów 1998r.
-2-
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE............................................................. 3
1. CEL I ZADANIA GIMNASTYKI KOREKCYJNEJ......4
2. OGÓLNE ZASADYBUDOWYLEKCJI......................... 5
3.. METODY I FORMY STOSOWANE NA LEKCJI
WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.................................... 8
4. ELEMENTYKOREKTYWY'NA LEKCJI WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO..............................................................10
5. LEKCJE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
Z ELEMENTAMI GIMNASTYKI KOREKCYJNE J...13
6. ZAKOŃCZENIE............................................................24
7. BIBLIOGRAFIA........................................................... 25
-3-
WPROWADZENIE.
Szkoła ma swoje określone zadania i obowiązki w zakresie dbałości o kształtowanie prawidłowej postawy ciała dzieci i młodzieży. Są to przede wszystkim działania profilaktyczne polegające na:
- zapewnieniu dzieciom mebli dostosowanych do ich wzrostu i budowy ciała,
- przestrzeganiu zasad higieny pomieszczeń, urządzeń i otoczenia,
- wyrabianiu u dzieci nawyku prawidłowej postawy ciała w czasie zajęć szkolnych oraz we wszystkich sytuacjach i czynnościach dnia codziennego,
- stosowaniu ćwiczeń śródlekcyjnych,
- uwzględnianiu i prowadzeniu na lekcjach wychowania fizycznego, a szczególnie gimnastyki podstawowej, ćwiczeń korekcyjnych,
- systematycznym przeprowadzaniu kontroli lekarskiej umożliwiającej wykrywanie błędów i wad postawy ciała.
W systemie szkolnej korektywy bardzo dużą rolę odgrywa prawidłowa realizacja procesu wychowania fizycznego. Zależy to w decydującej mierze od nauczyciela prowadzącego te zajęcia. Organizm dziecka charakteryzuje bardzo duża plastyczność; jest on podatny zarówno na wpływy pozytywne, jak i negatywne. Szansy stworzenia dziecku podwalin pełnego zdrowia, sprawności i odporności nie wolno zaprzepaścić.
W znacznym stopniu warunkuj e to zdrowie i powodzenie w całym jego życiu. Problem korektywy jest bardzo ważny, ale żeby go zrozumieć, trzeba na bieżąco poszerzać swoją wiedze.
W mojej pracy chciałbym zwrócić szczególną uwagę na lekcje wychowania fizycznego z elementami gimnastyki korekcyjnej. Wady postawy u dzieci i młodzieży to wielki problem zdrowotny i społeczny. Zarówno dziecko, jak i jego otoczenie, powinno o tym wiedzieć. Należy wyrobić w nim nawyk stałej aktywnej dbałości o zdrowie w różnych etapach i warunkach życia osobniczego.
-4-
Cel i zadania gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej.
Gimnastyka korekcyjna dzieci i młodzieży szkolnej ma za cel:
- skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie jej, o ile jest to możliwe, do stanu prawidłowego,
- niedopuszczenie do powstania wad postawy ciała, gdy zaistnieją warunki sprzyjające ich powstaniu,
-doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy.
Cel ten osiąga się drogą realizacji następujących zadań:
- wyrabianie u dziecka nawyku prawidłowej postawy ciała we wszystkich sytuacjach i czynnościach dnia codziennego,
- wytworzenie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniowo-więzadłowej kręgosłupa po uprzednim usunięciu dystonii mięśniowej,
- wdrożenie do rekreacji ruchowej uwzględniającej elementy profilaktyki i korekcji zaburzeń zagrażających lub istniejących u dziecka,
- opanowanie przez dziecko i jego środowisko opiekuńcze wiedzy i umiejętności dotyczących spraw jego zdrowia związanych z wadą.
-5-
2. Ogólne zasady budowy lekcji.
Podstawową formą pracy nauczyciela w szkole jest lekcja. W jej ramach przebiega proces dydaktyczno-wychowawczy złożony ze struktury zadań i warunków interakcji nauczyciel-uczeń. Każda lekcja stanowi zamkniętą całość, w której- oprócz celów ogólnorozwojowych i wychowawczych- realizujemy określone zadania dydaktyczne. One to przede wszystkim warunkują dobór materiału ćwiczebnego na daną lekcję. W budowie lekcji powinny być uwzględnione trzy zasady; wszechstronności, stopniowania wysiłku i przemienności. Wszechstronność oddziaływania nauczyciel realizuje przez:
1) przećwiczenie całego układu ruchowego,
2) dobór odpowiednich środków wspomagających funkcjonowanie układu krążenia, oddychania i systemu nerwowego,
3) rozwijanie i kształtowanie podstawowych cech psychomotorycznych,
4) kształtowanie umiejętności ruchowych, które znajdują zastosowanie w aktywności rekreacyjnej i sportowej,
5) wykorzystanie tkwiących w lekcji możliwości wzbogacania wiedzy o kulturze fizycznej,
6) zachęcanie uczniów do podejmowania własnej aktywności ruchowej.
Drugą ważną zasadą jest stopniowanie wysiłku i trudności ćwiczeń (zadań ruchowych). Droga metodycznego postępowania wiedzie od prostego do złożonego, od łatwego do trudnego. Sens praktyczny tej zasady sprowadza się do właściwego angażowania i kierowania stopniowo nasilającą się działalnością ruchową dzieci. Natężenie wysiłku można regulować przez odpowiedni dobór ćwiczeń, ich intensywność, czas trwania oraz tempo
wykonania.
Zasada przemienności polega na przemiennym stosowaniu ruchów intensywnych z mało intensywnymi, aby w ten sposób stwarzać możliwość regeneracji sił. Nie należy zatem stosować bezpośrednio po sobie ćwiczeń o dużym i bardzo dużym natężeniu, łecz przeplatać je ćwiczeniami o małej intensywności lub krótkim odpoczynkiem biernym (np. w leżeniu).
Postulat przemiennośd odnosi się również do sfery psychicznej. Nie należy stwarzać sytuacji, w której uwaga dziecka jest w czasie ćwiczeń w stałym napięciu. Po ćwiczeniach wymagających dużego skupienia, koordynacji, precyzji, konieczne są momenty swobody, odprężenia, dekoncentracji.
-6-
2.1 Tok lekcji
Tok lekcji to ogólny, ramowy schemat, który wskazuje orientacyjnie, w jakiej kolejności powinny wystąpić określone grupy ćwiczeń, zabaw i gier, by lekcja spełniała jak najlepiej postulaty zdrowotno-higieniczne i pedagogiczne. Tok lekcyjny ma jednak tylko znaczenie orientacyjne i pomocnicze. W praktyce wychowania fizycznego tok lekcyjny zmienił się wielokrotnie ulegając różnym przekształceniom. Obecnie, w praktyce szkolnej, przyjął się tok 3-częściowy i powszechnie stosowany. 3-częściowy tok lekcyjny składa się z części wstępnej, głównej i końcowej.
Część wstępna. Zadaniem jej jest zorganizowanie i przygotowanie grupy do ćwiczeń, wytworzenie sprzyjających dyspozycji psychicznych i fizjologicznych do mającego nastąpić w dalszej części lekcji wysiłku. Służą temu zabawy ożywiające, orientacyjno-porządkowe, ćwiczenia kształtujące i korektywne. Czas trwania tej części lekcji wynosi 8-12min.
Część główna. W części tej realizuje się główne zadania lekcji. Treść jej stanowią ćwiczenia (zadania) o największym obciążeniu fizycznym i psychicznym. Celem ćwiczeń ruchowych stosowanych w tej części jest wyrobienie określonych umiejętności i nawyków ruchowych życiowo użytecznych, kształtowanie podstawowych cech motorycznych, doskonalenie współpracy, ochrony i samoochrony podczas zajęć ruchowych. Część ta trwa przeciętnie 25-30min.
Część końcowa. Pełni funkcję uspokajającą. Składa się z ćwiczeń o małym natężeniu mchu, z ćwiczeń rozluźniających , muzyczno-ruchowych, a także z ćwiczeń korekcyjnych. Mają one na celu ułatwienie organizmowi dziecka szybkiego powrotu do normy spoczynkowej oraz przyczynić się do poprawy postawy ciała. W tej części lekcji dokonuje się zazwyczaj krótkiego podsumowania, oceny realizacji zadań, po czym następuje pożegnanie. Czas trwania końcowej części wynosi od 4-7min.
2.2 Osnowa lekcyjna.
Opracowany na podstawie toku lekcyjnego plan. jednej lub kilku jednostek nazywamy osnową lekcyjną. W przypadku opracowania kilku jednostek lekcyjnych z tego samego działu, w toku których nauczyciel zmierza do realizacji celu na przestrzeni kilku lekcji, wskazanym jest opracowanie osnowy rozwojowej, która uwzględnia zmiany w kolejnych lekcjach.
Z uwagi na częste wady postawy i budowy dała u dzieci, należy planować i stosować w dowolnej części lekcji ćwiczenia korekcyjne, a mianowicie ćwiczenia wyprostne, oddechowe, wzmacniające mięśnie grzbietu, brzucha, rozciągające przykurczone mięśnie klatki piersiowej, ćwiczenia stóp oraz krótkotrwałe zwisy, czworakowanie, pełzanie.
-7-
Metody i formy stosowane na lekcjach wychowania fizycznego.
W uzyskiwaniu coraz lepszych wyników pomoże dzieciom nauczyciel stosując odpowiednie metody pracy. Powinny one sprzyjać rozwojowi dziecka w sferze poznawczej, motorycznej i emocjonalnej, powinny nawiązywać do jego możliwości i potrzeb. Wiedza nauczyciela o prawidłowościach rozwojowych, potrzebach psychicznych oraz odchyleniach w budowie i postawie ciała, jak również w rozwoju motorycznym dzieci w wieku 6-10 lat powinna być zasadniczym kryterium ułatwiającym dobór właściwych i form pracy.
Przez metodę będziemy rozumieli sposób postępowania stosowany świadomie, konsekwentnie i systematycznie dla osiągnięcia określonego celu. Na lekcjach wychowania fizycznego należy stosować różne metody pracy:
Metoda zabawowo-naśladowcza. Należy ona do grupy metod podających.
Polega na naśladowaniu zademonstrowanych, obserwowanych, widzianych
lub wyobrażonych wzorów ruchowych.
Metoda bezpośredniej celowości ruchu. Metoda ta stanowi formę przejściową od ćwiczeń stosowanych w formie ruchów naśladowczo-
zabawowych do zadań wykonywanych ściśle według pewnych prawideł.
Metoda ścisła. Polega ona na ruchu odwzorowanym z pokazu lub
wykonywanym na podstawie słownego ujęcia mchu.
Metoda ruchowej ekspresji twórczej. Metoda tą, nazwana także metodą
improwizacji ruchowej, daje prowadzącemu zajęcia dużą swobodę wyboru
zadań. Dziecko może wykazać się tu pomysłowością, fantazją,
doświadczeniem ruchowym.
Oprócz metod ukierunkowanych gównie na nauczanie ruchu w sensie doskonalenia jakości i ilości stosuje się w procesie wychowania fizycznego, a zatem i na zajęciach korekcyjnych, metody intensyfikujące. Pomagają one lepiej wykorzystać czas na ruch. Metodami tymi i formami prowadzenia zajęć są:
-metoda stacyjna- polega na tym, że na pewnej przestrzeni zamkniętej i otwartej wyznacza się kilka stanowisk, " stacji", na których znajdują się odpowiednie przybór)' lub przyrządy. Dzieci pokonują kolejne stacje wykonując na nich określone ćwiczenia.
-tor przeszkód- jest to taka forma zajęć mchowych, w której ćwiczący musi pokonać pewną przestrzeń oraz ustawioną na niej określoną liczbę dowolnie wybranych przeszkód wykonanych z przyrządów, urządzeń lub przyborów.
-metoda zadań dodatkowych-zadania dodatkowe to ćwiczenia ruchowe,
-8-
które stosujemy w przerwach między ćwiczeniami głównymi.
-wprowadzenie współzawodnictwa- sprawia ono, że zajęcia stają się atrakcyjne, wzbudzają zainteresowanie ćwiczących zadaniami ruchowymi, wyzwalają i potęgują siły do działania, uaktywniają do ćwiczeń i podnoszenia na wyższy poziom swojej sprawności.
-stosowanie rytmu i muzyki -pod ich wpływem znikają zwykle u ćwiczących zahamowania wewnętrzne, niepewność i nieśmiałość, a wytwarza się nastrój aktywnego zainteresowania, atmosfera radości i zadowolenia.
-9-
Elementy korektywy na lekcji wychowania fizycznego.
Każde zajęcia ruchowe powinno uwzględnić nie tylko potrzeby rozwojowe, ale także korekcyjne. Działania takie konieczne są w stosunku do dzieci z wadami postawy, a mogą stanowić działania profilaktyczne w odniesieniu do dzieci nie dotkniętych żadnymi odchyleniami w budowie i postawie ciała, ale często o słabej i wiotkiej muskulaturze. Dlatego też konspekty lekcji wychowania fizycznego, a szczególnie gimnastyki podstawowej, powinny uwzględniać elementy ćwiczeń korekcyjnych. Mogą one występować:
I- w części wstępnej:
1) ćwiczenie w przyjmowaniu poprawnej postawy (ze specjalnym zwróceniem uwagi na ułożenie głowy),
2) ćwiczenie oddechowe,
3) ćwiczenie stóp.
II- w części głównej:
1) ćwiczenie mięśni brzucha,
2) ćwiczenie tułowia (w płaszczyźnie strzałkowej),
3) ćwiczenie obręczy barkowej i mięśni grzbietu,
4) zwis czynny (przodem i tyłem).
III - w części końcowej:
1) ćwiczenie oddechowe,
2) ćwiczenie stóp,
3) ćwiczenia w przyjmowaniu poprawnej postawy w miejscu i w marszu lub biegu.
Ważnym momentem w zajęciach wychowania fizycznego jest stosowanie i przestrzeganie odpowiednich pozycji wyjściowych, zwłaszcza w ćwiczeniach kształtujących. Należy ćwiczyć w różnych pozycjach wyjściowych stosując ich zmienność, a zatem w staniu, siadach, klękach, w leżeniu przodem, tyłem. Nie należy łączyć ćwiczeń o podobnym charakterze, oddziałujących na te same grupy mięśniowe. Uwzględniać również trzeba zmienność i charakter pracy mięśniowej, a zatem stosować ćwiczenia o charakterze statycznym i dynamicznym. Należy przestrzegać dokładności wykonywanych ćwiczeń i dążyć do wyrobienia nawyku utrzymania prawidłowej postawy w czasie stania, w chodzie, w biegu, siadzie.
Zdarza się, że w zespole klasowym są dzieci z wadami postawy ciała. W odniesieniu do nich należy stosować indywidualizowanie ćwiczeń. W takiej sytuacji nauczyciel prowadzący zajęcia powinien być
-10-
powiadomiony przez lekarza lub prowadzącego gimnastykę korekcyjną, za
pomocą dzienniczka lub w innej pisemnej formie, o wskazaniach i przeciwwskazaniach dla dziecka w związku z jego wadą, aby w czasie lekcji mógł je uwzględnić.
Błędem jest, jeżeli dzieci z wadami są zwalniane z zajęć przez rodziców lub lekarzy. Niestety, w praktyce dość często spotykamy się z tym zjawiskiem. Zwłaszcza dużo dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa(skolioza) jest zwalnianych z zajęć wychowania fizycznego. Wpływa to oczywiście ujemnie na ich aktywność ruchową. Nauczyciel wychowania fizycznego, znając występujące w zespole klasowym odchylenia, powinien w szkolnych zajęciach mchowych uwzględniać potrzeby korektywy. Zwłaszcza część główna lekcji jest odpowiednim ku temu momentem. Zakładamy, że dziecko ćwiczące
w zespole zna istotę swojej wady, wie o wskazaniach i przeciwwskazaniach, a zadaniem nauczyciela jest stworzenie takich warunków dziecku, aby mogło ono tych zasad przestrzegać.
Pomocne mogą okazać się zarówno metody prowadzenia zajęć, jak i działania organizacyjne, np. podział uczniów na zespoły, zastosowanie zadań dodatkowych lub metody stacyjnej, nawet wykonywanie własnego zestawu ćwiczeń domowych zaleconego przez prowadzącego ćwiczenia korekcyjne. Mówiąc o elementach korektywy w lekcjach wychowania fizycznego należy:
- przestrzegać przyjmowania poprawnych pozycji do ćwiczeń,
- egzekwować dokładność wykonania ćwiczeń,
- dążyć do wyrobienia nawyku przybierania prawidłowej postawy,
- unikać ćwiczeń pogłębiających błędy postawy,
-wprowadzać momenty ożywiające, odprężające w postaci gier, zabaw, ale o charakterze korekcyjnym.
Wpływ lekcji wychowania fizycznego na kształtowanie stopy u dziecka. Zagadnienie to nie jest doceniane przez nauczycieli wychowania fizycznego. Do najczęściej spotykanych i powtarzających się błędów można zaliczyć:
1)nadużywanie ćwiczeń przeciążających stopę statycznie.
2) nadmiar ćwiczeń obciążających stopę dynamicznie.
-12-
Lekcje wychowania fizycznego z elementami korektywy.
5.1. Lekcja w sali zastępczej:
Miejsce: Sala gimnastyczna(zastępcza). Przyrządy: 2 ławki, skrzynia, 2 materace, drabinki. Przybory: Woreczki, skakanki, piłki lekarskie 1kg. Wiek: 8-10 lat.
Zadania:
l. Doskonalenie przewrotu w przód z rozbiegu.
2. Wzmacnianie mięśni obręczy barkowej.
I. Część wstępna.
l. Ćwiczenia porządkowe:
- zbiórka,
- powitanie,
- podanie zadań lekcji.
2. " Berek stójka" - jedno goniące dziecko z piłką to berek. Wszyscy uciekają
i zatrzymują się przyjmując prawidłową postawę wtedy, kiedy berek zawołał
"stój". Berek celuje w nogi dowolnego dziecka. Jeżeli rzut jest celny, berkiem
staje się trafione dziecko, jeżeli nie- pozostaje berkiem to samo dziecko po raz drugi.
3. W rozkroku ze skłonem tułowia w przód- toczenie piłki, po podłożu z ręki do ręki, następnie wyprost, rzut piłki w górę i chwyt oburącz.
4. W siadzie skrzyżnym - toczenie piłki wokół siebie w lewo, w prawo.
5. W staniu - przenieść piłkę na plecy, łokcie skierowane w bok, puścić piłkę w dół, szybko obrócić się i złapać odbitą piłkę od podłoża(obrót wykonywać w lewo i w prawo,)
6. W siadzie prostym podpartym, wznos nóg do siadu równoważnego i przetaczanie piłki od stóp do klatki piersiowej.
7. W siadzie podpartym, kolana rozchylone, piłka włożona między stopy. Rzut piłki stopami w górę, chwyt rękami.
8. W leżeniu przodem - toczenie piłki przed sobą z ręki do ręki, obracanie piłki brodą w różnych kierunkach.
9. W staniu - rzut piłki pod kolanem nogi wzniesionej i zgiętej oraz chwyt oburącz(ćwiczyć wznosząc lewą i prawą nogę na zmianę)
10. W leżeniu tyłem, piłka między stopami, dłonie pod głową, łokcie przywarte do podłoża - unoszenie piłki w górę i opuszczanie, nie dotykając nogami podłoża (ruch wahadłowy nóg).
11. W rozkroku w skłonie w przód zataczanie kół piłką po podłożu koło jednej i drugiej stopy(ósemka).
-13-
12. Chód na czworakach za toczącą się piłką(piłkę można toczyć ręką lub głową).
13. Bieg wokół wirującej piłki i przeskoki przez nią obunóż.
14. W parach tyłem do siebie w staniu rozkrocznym podawanie piłki do współćwiczącego dołem i górą nad głową - należy po pewnym czasie zmienić kierunek podawania.
II .Część główna.
Ćwiczenia w 4 zastępach:
Zastęp I - na drabince zwis postawny tyłem - naśladowanie jazdy na rowerze, palce stóp trzymają szarfę za końce.
Zastęp II - przejście równoważne po ławeczce z woreczkiem na głowie. Zadania dodatkowe dla dzieci bez wad: - przeskoki przez skakankę obunóż. Zadania dodatkowe dla dzieci z wadami: - poślizg na kocu lub krążku w leżeniu przodem w przód i w tył. Zastęp III - wyskok kuczny na skrzynię i zeskok w głąb.
Ćwiczenia zastępcze dla dzieci z wadami:
w leżeniu przodem na ławce w poprzek (kocyk zrolowany pod brzuchem), ręce proste w łokciach trzymają szczebel drabinki na wysokości barków -unoszenie nóg do poziomu i dodatkowe mchy nimi, np. : nożyce pionowe
i poprzeczne,
w klęku prostym na kocu chwyt drugiego szczebla drabinki od dołu -odsuwanie się do tyłu do pozycji „ukłonu japońskiego” i przesuwanie do drabinki.
Zastęp IV - przewrót w przód z rozbiegu i odbicie obunóż. Ćwiczenia zastępcze dla dzieci z wadami:
chód na czworakach w podporze tyłem,
w leżeniu przodem unoszenie piłki lekarskiej l kg w górę (łokcie unieś)
III Część końcowa.
W siadzie skulnym podpartym chwyt woreczka palcami stopy i przełożenie go przez kolano drugiej nogi.
2. W siadzie podpartym, kolana rozchylone, stopy nad podłogą - lewa noga podaje woreczek palcami stopy nodze prawej i odwrotnie.
3 W leżeniu tyłem, nogi zgięte w kolanach, woreczek na piersiach - głęboki wdech z jednoczesnym przeniesieniem rąk za głowę i powolny wydech, ręce wracają wzdłuż tułowia (woreczek unosi się i opada).
Marsz na palcach z woreczkiem na głowie.
Zbiórka, poprawienie postawy, omówienie zajęć i pożegnanie.
-14-
5.2. Lekcja na korytarzu l.
Przybory: Laski.
Wiek: 6-8 lat.
Zadania: l. Wzmacnianie mięśni grzbietu i klatki piersiowej.
2. Ćwiczenia oddechowe (zwrócenie uwagi na prawidłowe oddychanie).
I. Część wstępna.
1. Zbiórka w szeregu, postawa skorygowana, powitanie.
2. Bieg w różnych kierunkach z omijaniem lub przeskakiwaniem leżących lasek.
3. Chód "gąsienicą" wokoło laski.
II. Część główna.
4. Przejście przez trzymaną laskę jedną, potem drugą nogą, przesuń ją za plecami w górę i w przód.
5. W siadzie rozkrocznym z laską w górze- skrętoskłon do lewej nogi, następnie wyprost i to samo do nogi prawej. Można dołączyć ćwiczenia oddechowe, przy wyproście - wdech, przy skłonie do nogi- wydech.
6. W staniu palce stóp obejmują laskę na jednym końcu- posuwanie się krokiem dostawnym od jednego do drugiego końca laski.
7. W staniu bokiem do laski- przeskok obunóż z jednej strony laski na drugą.
8. W siadzie skrzyżnym laska w dole trzymana za końce oburącz- wznos laski w górę- wdech, opuszczanie laski w dół- wydech.
9. Czworakowanie między laskami, na sygnał usiąść skrzyżnie przy najbliższej lasce, ręce w "świecznik".
10. W siadzie klęcznym, laska za plecami- powolny opad tułowia w przód i powrót do wyprostu (broda ściągnięta, wzrok skierowany w przód).
11. Siad skulny, laska pod kolanami trzymana oburącz za końce. Przejście do leżenia tyłem, z lekkim nakryciem się nogami i powrót do siadu skulnego.
12. W siadzie skulnym podpartym, kolana rozchylone, ręce trzymają laskę oburącz ustawioną pionowo- wspinanie się po lasce palcami stóp w górę i zsuwanie w dół.
13. W parach twarzami do siebie, laski trzymane wspólnie za końce-przeciąganie się- "kto silniejszy?".
14. W siadzie prostym w parach tak, że jedna stopa znajduje się wewnątrz kolan współćwiczącego- jedno dziecko przechodzi do leżenia tyłem pociągając laską współćwiczącego do skłonu w przód, a następnie zmiana.
15. W marszu- przenoszenie laski przodem w górę- wdech, opuszczanie laski w dół- wydech.
-15-
16. W leżeniu przodem laska trzymana oburącz- przenoszenie laski w przód ze skłonem tułowia w tył, a następnie na plecy (ręce w skurczu pionowym, łokcie przywarte do tułowia).
17. W siadzie skulnym, palce stóp zamknięte na środku laski-przetaczanie laski za pomocą stóp w przód i w tył.
18. Poślizg na kocyku w leżeniu przodem i tyłem przy pomocy współćwiczącego i dwóch lasek.
19. W leżeniu tyłem, laska na nogach- przeniesienie laski za głowę i dotknięcie podkurczonymi kolanami klatki piersiowej- wdech, powrót do leżenia- wydech.
20. W siadzie skrzyżnym, laska za plecami- przesuwanie laski poziome i skośne "wycieranie ręcznikiem".
21. Chód z podkurczonymi palcami stóp z laską na głowie i odłożenie laski na wyznaczone miejsce.
22. Zbiórka, poprawa postawy, pożegnanie.
5.3. Lekcja na korytarzu 2.
Przybory: Piłki lekarskie l kg.
Wiek: 9-10 lat.
Zadania: Ćwiczenia siłowe. Wzmacnianie mięśni brzucha i pośladków.
I.Cczęść wstępna.
1. Zbiórka w szeregu w postawie skorygowanej.
2. Bieg między rozłożonymi piłkami- na sygnał stanąć przy piłce.
3. Chód "gąsienicą" -popychanie piłki palcami stóp.
II. Część główna.
4. Siad napitce, nogi wyciągnięte w przód- skłon w przód- wydech, wyprost ze wznosem ramion wdech.
5. W rozkroku - w skłonie tułowia w przód toczenie piłki po podłodze .
6. Przeskoki przez piłkę obunóż przodem, tyłem, bokiem.
7. Siad skulny podparty, palce stóp na piłce- toczenie piłki w przód, w tył i ruchem okrężnym w lewo i w prawo.
8. W klęku podpartym- zdmuchnąć z piłki kawałek styropianu, kuleczkę papieru itp.
9. W siadzie prostym podpartym- toczenie piłki od stóp do bioder przez uniesienie nóg do siadu równoważnego.
10. W siadzie prostym podpartym- piłka z boku na linii kolan-przenoszenie nóg nad piłką z jednej strony na drugą.
11. W podporze przodem, piłka pod brzuchem, dłonie zwrócone palcami do siebie- unoszenie nóg prostych do poziomu.
12. Pozycja jak wyżej- iść rękami w przód, aż piłka wytoczy się spod ćwiczącego.
-16-
13. W siadzie skulnym, piłka między stopami, kolana rozchylone- i noszenie piłki stopami w górę i opuszczanie.
14. Czworakowanie za piłką popchniętą ręką lub głową. Momentem wypoczynku i wyprostu będzie chód skrzyżny we wspięciu na palcach koło piłki.
15. W siadzie rozkrocznym- w parach twarzami do siebie w odległości 3-4 m.- toczenie piłki. Dziecko czekające na piłkę robi z rąk "świecznik", dziecko toczące piłkę wykonuje maksymalny skłon z piłką w przód.
III. Część końcowa.
16. W parach w siadzie skulnym podpartym wspólne toczenie piłki stopami do siebie.
17. Stanie na piłce z pomocą współćwiczącego .
18. Poprawa postawy przez współćwiczącego.
19. Zbiórka. Omówienie zajęć. Pożegnanie.
5.4. Lekcja w terenie otwartym 1.
Miejsce ćwiczeń: ogródek przedszkolny.
Przyrządy: Równoważnia, przeplotnia.
Przybory: Szarfy. Wiek: 7-9 lat
Zadania:
l) Ćwiczenia równoważne.
2) Bieg z wymijaniem i pościgiem.
I. Część wstępna.
l) Zbiórka, powitanie, podanie zadań lekcji.
2) Bieg w różnych kierunkach z ramionami rozłożonymi w bok -naśladowanie lotu motyla.
3) W przysiadzie podpartym - skłon głowy w przód i wyprost - wąchanie kwiatów.
4) Marsz ze skłonem tułowia w przód - naśladowanie zbierania jagód, poziomek.
5) Zabawa Ogonki. Dzieci ustawione w dwóch szeregach jedno za drugim w odległości 5 kroków. Dzieci z pierwszego szeregu zakładają sobie szarfy z tyłu za gumki szortów. Na sygnał prowadzącego drugi szereg goni pierwszy, starając się wyciągnąć w biegu szarfę partnerowi. Po pewnym czasie następuje zmiana ról. Wygrywa ten szereg, który zdobył więcej "ogonków".
II. Część główna.
6) W staniu szarfa trzymana oburącz w dole - przysiad podparty i wyprosi z szarfą w górze.
7) W staniu rozkrocznym - skłon tułowia i wodzenie szarfy prawą ręką i lewą ręką po ziemi między nogami w ósemkę.
-17-
8) Winda. Zdjąć szarfę i oprzeć ojej środek lewą(prawą) stopę. Pociągając szarfę w górę unosić nogę zgiętą w kolanie, jak najwyżej i powoli opuszczać. Winda jedzie w górę i zjeżdża w dół.
9) Jaskółki. Szarfy rozłożone w kółeczku. W każdym kółku - gniazdku jedno dziecko - jaskółka. Na sygnał jaskółki wylatują z gniazd, krążą w różnych kierunkach, a na zawołanie:" burza " - wracają do swoich gniazd.
10) Siad klęczny (na piętach), szarfa w dole rozłożona we wstążeczkę, trzymana oburącz za końce. Na polecenie nauczyciela dzieci prostują się przechodząc do klęku, z równoczesnym skrętem tułowia w lewo(ręce wraz
z szarfą wzniesione w górę). Następne powrót do pozycji wyjściowej. Skręty tułowia wykonujemy w lewą i prawą stronę na zmianę.
11) Wycieranie się ręcznikiem. W rozkroku naśladowanie wycierania pleców ręcznikiem z jednej i z drugiej strony, trzymając szarfę jedną ręką nad barkiem, drugą za plecami.
12) Przejście równoważne po oponach wkopanych w ziemię.
13) Czworakowanie. Ustawienie w parach, jedno dziecko z pary jest gospodarzem i trzyma pieska na smyczy. Dziecko, które jest psem, zsuwa szarfę pod pachy. Gospodarz zdejmuje również swoją szarfę, podkładają pod szarfę współćwiczącego, tworząc w ten sposób smycz. Gospodarz prowadzi pieska, uczy go służyć (ręce wzniesione w górę i lekko zgięte). Po pewnym czasie zmienić rolę i zabawa toczy się dalej.
14) W siadzie klęcznym- unoszenie szarfy w górę- wdech i skłon w przód-wydech.
15) Zwis przodem na przeplotni- dzieci ćwiczą kolejno grupami: czekając na swoją kolej do zwisów wykonują rzuty szarfą i chwyty oburącz.
16) W parach, twarzą do siebie, w siadzie prostym podpartym, szarfy zaczepione na stopach ćwiczących. Na sygnał przeciąganie się. Czyje nogi są silniejsze?
17) W staniu, szarfa na głowie złożona na połowę- powolny marsz we wspięciu na palcach.
III. Część końcowa:
18) W siadzie skrzyżnym, szarfa w górze przed twarzą trzymana prawą (lewą) raka- głęboki wdech i dmuchnięcie na szarfę. Czyja szarfa się porusza?
19) Szarfy ułożone na trawie- przeskoki przez szarfę obunóż przodem, tyłem bokiem.
20) Szarfy rozciągnięte na trawie i przy jednym końcu ustawione stopy dziecka. Zbieranie szarfy palcami stóp ściągając jdpod pięty (fastrygowanie materiału).
21) Zbiórka. Zbieranie szarf. Pożegnanie.
-18-
Lekcja w terenie otwartym 2.
Miejsce ćwiczeń: Boisko szkolne.
Przybory: Piłki.
Wiek: 8-10 lat.
Zadania: l) Nauka rzutu piłką oburącz.
2) Wzmacnianie mięśni obręczy barkowej.
I. (część wstępna):
1) Zbiórka. Podanie zadań lekcji.
2) Natarcie. Ustawienie w dwóch szeregach na przeciwległych liniach wyznaczonych w odległości 8-19 m. Na sygnał dzieci zmieniają miejsca. Wygrywa zespół, który wcześniej przebiegnie na linię przeciwległą i przyjmie określoną pozycję (stanie zasadnicze w pozycji skorygowanej, siad skrzyżny, ramiona w skurczu pionowym, dłonie skierowane w przód, leżenie przodem, dłonie pod brodą).
3) W siadzie skrzyżnym z ramionami w bok- krążenie ramion w tył. Zataczanie małłych i dużych kół.
4) W siadzie skrzyżnym- ręce na kolanach- krążenie głową w lewo i w prawo.
5) W podporze tyłem- chód na czworakach w różnych kierunkach.
6) W parach, w rozkroku tyłem do siebie- skłon w przód, podanie rąk w dole, wyprost ze skłonem w tył i podanie rąk w górze.
7) W siadzie skulnym podpartym, stopy zwarte ze stopami współćwiczącego-
unoszenie nóg w górę, ażeby wyprostowały się w kolanach i opuszczanie.
8) W pozycji j.w. - mocowanie się stopami.
9) Pełzanie między rozstawionymi nogami współćwiczącego.
II. Część główna:
10) W marsza i w biegu rzuty i chwyty piłki oburącz.
11) W siadzie skrzyżnym przenoszenie piłki przodem w górę- wdech, skłon tułowia w przód- wydech (cały czas patrzymy za piłką).
12) Czworakowanie za toczącą się piłką (popchnąć piłkę ręką lub głową).
13) Przebiec pod odbitą o ziemię piłką, odwrócić się i złapać ją.
14) W leżeniu przodem uniesienie piłki w górę (ręce proste w łokciach, broda ściągnięta i powrót do leżenia).
15)W staniu jednonóź przekładanie piłki pod kolanem nogi wzniesionej i zgiętej.
16) Zakręcić piłką, żeby wirowała jak bączek, pobiegać wkoło niej, a jeśli się uda, przeskoczyć lądując lekko na palce.
17) W parach, w ustawieniu tyłem do siebie, podawanie piłki wokół w jednym i w drugim kierunku.
18)W parach jedno dziecko biegnie we wspięciu na palcach, drugie kozłuje piłkę (odbija od podłoża) prawą i lewą ręką na zmianę.
-19-
19) W parach podanie piłki kozłem oburącz w miejscu, w chodzie i w biegu.
20) Zabawa Kot i myszy- trzech uczniów ustawionych w trójkąt podaje do siebie piłkę oburącz z nad głowy (myszy), a czwarty ćwiczący (kot) stojący między nimi stara się przechwycić piłkę. Po trzech przechwyceniach następuje zmiana,
21) Gra Piłka do kapitana. W grze uczestniczą dwie drużyny po 6-8 osób. Po obu końcach boiska od koszykówki dorysowuje się strefę kapitana w odległości 2 m od linii końcowej boiska. Gra rozpoczyna się rzutem sędziowskim na środku boiska. Zadaniem grających jest skierowanie piłki do strefy, w której znajduje się kapitan. Za podanie wykonane bezprośrednio sprzed linii do kapitana zalicza się 2 punkty, za podanie do kapitana przez całe boisko l punkt. Wszystkie rzuty wykonują ćwiczący oburącz.
III. Część końcowa:
22) W marszu, ramiona przodem w górę- wdech, ramiona bokiem w dół-wydech.
23)Zbiórka. Omówienie lekcji. Pożegnanie.
6.Zakończenie.
Jak już wspominałem w mojej pracy, wyrównywanie i korektywa to funkcje wychowania fizycznego. Ten aspekt działalności nauczyciela bardzo często jest w niewystarczającym stopniu uwzględniany. W zapale precyzyjnie zbiologizowanego podejścia umyka uwadze fakt oczywisty i konieczny w uwzględnianiu praktycznym, że dziecko to nie bierny konsument, nie przedmiot oddziaływania wyrównawczego, ale aktywny współtwórca procesu świadomego kształtowania samego siebie. Akceptacja takiego traktowania problemu rzutuje na metody pracy z grupą, dzieckiem, jego rodzicami. Jestem zwolennikiem pełnej świadomości dziecka i rzetelnie udzielanej mu informacji o jego wadze, zasadach i metodach postępowania, wynikach i korekcji. Świadomość rodzi aktywność, a bez tej ostatniej na próżno można by oczekiwać pomyślnych efektów.
Jedną z największych trudności, na jakie napotyka nauczyciel w-f jest ocena prawidłowości rozwoju postawy dziecka wobec jej permanentnej zmienności. Należy sobie jasno zdawać sprawę, że nie istnieje aktualny dla wszystkich wzorzec postawy, choć to byłoby nąjwygodniejsze. Realizacja
podstawowego celu jakim jest pomoc dziecku w sterowaniu własnym rozwojem, musi zatem opierać się o gruntowną znajomość praw nim rządzących.
-20-
Reasumując, właściwie zorganizowana lekcja wychowania fizycznego z elementami korektywy ma ogromny wpływ na kształtowanie prawidłowej postawy ciała u dzieci. Odpowiedzialność za prawidłowy przebieg lekcji spoczywa na barkach nauczyciela wychowania fizycznego.
7. Bibliografia.
M. Bondarowicz: Zabawy i gry ruchowe. Wy d. AWF, Warszawa 19982r.
M, Krawczyk (red.) Wychowanie fizyczne w klasach I-IV. Warszawa 1968r, PZWS
M. Kutzner-Koźińska: Korekcja wad postawy. Warszawa J 992, WAWF M. Kutzner-Kożińska-K. WIaźnik: Gimnastyka korekcyjna dla dzieci
6-lO lełnich. Warszawa 1988r. WSiP
K. WIaźnik : Wychowanie fizyczne klasyl-3. Przewodnik dla nauczycieli.
Wydawnictwo JUKA Łódź J994r
W. Gniewkowski, K. WIaźnik : Proces wychowania fizyczne go w klasach początkowych. Warszawa 1991 r. WSiP
W. Gniewkowski, K. WIaźnik '.Wychowanie fizyczne. WISiP Warszawa] 1988r.
R. Trześniowski: Gry i zabawy ruchowe. SiT (wyd VIII) Warszawa 1987r. S. Strzyźewski: Wychowanie fizyczne poza salą gimnastyczną. Poradnik dla nauczycieli. WSiP Warszawa J992r.
S.Sufisz : Wychowanie fizyczne w szkole podstawowej. WSiP Warszawa!992r.