Opisz etapy kształtowania się krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej od okresu niemowlęcego do trzeciego roku życia. okres płodowy

pochylenie głowy zgięcie kręgosłupa do przodu

kifoza totalna - zgięcie totalne okres 1 roku (noworodkowy) wykształcenie się: lordozy szyjnej (tworzenie i pogłębienie) wykształcenie się: lordozy lędźwiowej, koniec 1 m.ż. pierwsza krzywizna kręgosłupa - lordoza szyjna (unoszenie głowy i pokonywanie ciężaru opadającej głowy, wzmacnianie mm karku), 4-7 m.ż. początek siadania i samodzielne siedzenie ( kifotyczne wygięcie kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, utrwalenie się samodzielnego siedzenia z prostym tułowiem - początkowo z oparciem)

, 8-12 m.ż. raczkowanie i wspinanie się do pozycji pionowej (zapoczątkowanie pozycji czworakowania przez unoszenie tułowia i podparcie rękami; raczkowanie; dźwiganie ciała do klęku na kolanach, do stania na stopach (9m.ż.); samodzielne wstawanie; samodzielne stanie (ok. 12 m.ż.)). Okres dziecięcy - do 3 r. zmiany przystosowawcze do pozycji pionowej, ształtowanie się fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, stanie i chodzenie powoduje wytwarzanie się lordozy lędźwiowej; Postawa w wieku 2-3 lat charakteryzuje się: wypukłym brzuszkiem, niewielką lordozą lędźwiową ,ledwie zaznaczoną kifozą piersiową, ustawieniem w niewielkim zgięciu stawów biodrowych i kolanowych Wymień etapy rozwoju postawy ciała w ontogenezie i podaj ich charakterystykę. Okresy: Pierwszy rok życia (kręgosłup posiada jedną krzywiznę - tylną grzbietową, Wykształcenie się lordozy szyjnej [tworzenie i pogłębianie] oraz lordozy lędźwiowej); Dziecięcy - do 3 r. (zmiany przystosowawcze do pozycji pionowej, kształtowanie się fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, stanie i chodzenie powoduje wytwarzanie się lordozy lędźwiowej); przedszkolny - do 6 r.ż. (wskazuje tendencje do: zwiększenia przodopochylenia miednicy, pogłębienia przodopochylenia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (lordoza lędźwiowa), silniej zaczyna zaznaczać się kifoza piersiowa); szkolny - do 15 r.ż. zawiera w sobie dwa okresy krytyczne w posturogenezie Młodszy okres szkolny - przełom 6/7 lat Okres pokwitania: Dziewczynki: 11-13 lat Chłopcy: 13-14 lat I okres (krytyczny) - zmiana trybu życia: tworzy się najwięcej wad postawy, ww. zagrożenia wynikają z ograniczenia spontanicznej aktywności ruchowej i narzuconego systemu przebywania w pozycji siedzącej, często w niekorzystnych dla młodego organizmu warunkach, umiarkowane tempo przyrostów długości i masy ciała II okres (krytyczny) - skok pokwitaniowy: intensywny i nieprawidłowy przyrost długości kończyn i tułowia, zmiana dotychczasowego układu środków ciężkości ciała, brak jednoczesnego zrównoważenia ww. zmian siłą mięśniową, powyższe warunki morfologiczne sprawiają, że zaburzeniu ulega czucie położenia poszczególnych części ciała, a tym samym nawyk postawy. młodzieńczy - do 18 (20) r.ż. Pełny okres rozwoju fizycznej; (postawa ustala się w wieku ok. 18lat, ostateczne uwapnienie kości - 21-24rż); Wiek dojrzały - względna stabilizacja w kształtowaniu się postawy, początek inwolucji motorycznej i początek zmian kształtu kręgosłupa - pogłębienie się kifozy piersiowej; starczy - nasilenie się kifotycznego wygięcia kręgosłupa (często na całej długości); zubożenie funkcji kręgosłupa - upośledzenie czynności ruchowych; Wady i błędy postawy - to odmienne od przyjętych za prawidłowe kształty i usytuowania poszczególnych części ciała (w swobodnej pozycji stojącej); Błędy polegają na: -wyraźnym zwiększeniu lub zmniejszeniu fizjologicznego wygięcia kręgosłupa -uwypukleniu czy oddaleniu ich w stosunku do pionu i poziomu Są objawami nawykowego sposobu „trzymania się” (podłoże fizjologiczne), dające się świadomie, doraźnie zredukować napięciem mięśniowym. Wady - są utrwalone lub powstałe na podłożu patologicznym:- odmienności określone jako błędy w przypadku ich utrwalenia się -odruchowe obarczające ustawienie ciała cofające się po ustąpieniu bólu -deformacje zniekształcające sylwetkę - nabyte lub wrodzone.POSTAWA NIEPRAWIDŁOWA - SKUTKI OGÓLNOUSTROJOWE- pogarsza jakościowo pozycję wyjściową do wykonania ruchów ,stwarza gorsze jakościowo warunki podczas wykonywania pracy (w szerszym znaczeniu), powoduje nieprawidłowości (lub pogłębia je) w obrębie narządu ruchu, obniża jakość funkcjonowania narządów wewnętrznych, a szczególnie :restrykcyjnie zaburza oddychanie, upośledza krążenie, wywołuje schorzenie zwane sercem płucnym, upośledza pracę układu pokarmowego (głównie trzewi) MORFOLOGICZNE ODCHYLENIA ROZWOJOWE: STOPY małe dziecko - pozornie płaska stopa, nieznaczne wysklepienie, chrzęstna struktura kośćca, obfita podściółka tłuszczowa, słabe mięśnie wysklepiające stopę, niedostateczne współdziałanie stabilizatorów biernych stopy osoba dorosła :formowanie się kształtu do ok. 12-14 r.ż., ostateczne kostnienie ok. 18 r.ż., FIZJOLOGICZNE KOLANO KOŚLAWE gdy kąt otwarty bocznie utworzony przez długie osie trzonów kości udowej i piszczelowej (174-145°), który względem poprzecznej osi stawu kolanowego wynosi dla uda: ok. 81° piszczeli: ok.93°

STABILIZACJA KOŃCZYNY DOLNEJ - płaszczyzna strzałkowa -rzut pionowy środka ciężkości kończyny w okolicy stawu kolanowego przechodzi przez poprzeczną oś obrotu -mięśnie stabilizujące (prostowniki i zginacze) utrzymują położenie równowagi -aparat więzadłowo - torebkowy (więzadła poboczne piszczelowe i strzałkowe, ściana tylna torebki stawu kolanowego) ograniczają dalsze prostowanie stawu kolanowego kość udowa i piszczelowa ustawiają się w linii prostej tj. pod kątem 180 KOLANO PRZEPROSTOWANE - nadmierne wyprostowanie, przegięcie

Najczęstsze przyczyny powstawania u dzieci:

- wiotkość aparatu więzadłowo - torebkowego ,przewaga czynnościowa m.czworogłowego uda nad zginaczami stawu kolanoweg Charakterystyka zmian: środek ciężkości ciała przesunięty jest nieco ku przodowi -rzut jego przebiega do przodu od osi poprzecznej stawu- kość udowa i piszczelowa ustawiają się pod mniejszym kątem niż 180°, otwartym do przodu- staw kolanowy znajduje się w położeniu nadmiernego wyprostowania (kąt osiąga wartość 170°i mniej)

Stopa płaska statyczna

Stopa płaska podłużnie. Podział i lokalizacja spłaszczenia: -stopa płaska podłużnie z koślawością kości piętowej lub bez koślawości -stopa płasko-koślawa

Stopień procesu patologicznego

Okresy rozwoju:

Stopa płaska - niewydolna (niewydolność mięśniowa) -Stopa płaska - wiotka (niewydolność więzadłowa) -Stopa płasko - przykurczona (przyczyna: zmiany zniekształcające lub przewlekłe stany zapalne stawów stopy) Stopa płaska - zesztywniała czyli utrwalona (niewydolność na podłożu zmian strukturalnych w obrębie stawów i kości)

Stopa płaska poprzecznie: -zniekształcenie polega na obniżeniu II i III kości śródstopia oraz spłaszczeniu łuku poprzecznego przedniego -występuje z nią łącznie paluch koślawy -wiąże się z niedomogą mięśniową i więzadłową stopy

STOPA WYDRĄŻONA

przyczyną powstania są anomalia w obrębie dolnego odcinka rdzenia kręgowego i tzw. wstępowanie rdzenia uwidacznia się w okresie poprzedzającym dojrzewanie (w wieku 10-14 lat)

objawy: podwyższa się sklepienie stopy -skraca się odległość między guzem piętowym a głowami kości śródstopia -stęp ustawia się piętowo i w supinacji -kość śródstopia (szczególnie I i II) ustawia się w nadmiernym zgięciu podeszwowym

-palce ustawiają się szponiasto (wskutek niedowładu mm. Krótkich zginaczy palców, międzykostnych i glistowatych) -rozcięgno podeszwowe ulega (wtórnie) przykurczowi

ZABURZENIA UKSZTAŁTOWANIA I FUNKCJI KOŃCZYN DOLNYCH A CHÓD DZIECI 6-letnich -pojedyncze, określone zaburzenia KKD pogarszają jakość chodu - co potwierdza związek jakości chodu z cechami postawy ciała; -ukształtowanie kończyn dolnych stwierdzone w pozycji stojącej, zmieniało się podczas chodu (faza podparcia pojedynczego), co miało wpływ na jego jakość

Charakterystyka chodu dzieci zależała od rodzaju wadliwych cech; dzieci z wadami :- stopami płaskimi -płasko-koślawymi -stopami wydrążonymi - koślawym ustawieniem stępu -zaburzeniami w ustawieniu stawów kolanowych (kolana przeprostowane i koślawe) -nadmierną rotacją wewnętrzną ud w stawach biodrowych

Jakie są charakterystyczne cechy chodu dzieci sześcioletnich ze zniekształceniami w ukształtowaniu i funkcji kończyn dolnych?

Cechy chodu: -większy czas cyklu chodu -większy czas kroku kończyny dolnej lewej -większy czas pojedynczego podparcia kończyny podporowej i procentowym jego udziałem w czasie cyklu chodu -szerokie kroczenie - większe niż szerokość rozstawienia st. Biodrowych -silne koślawienie stępów

Jakie subiektywne rodzaje metod badania postawy ciała stosuje się w diagnostyce wad postawy? Podaj ich nazwy, nazwiska autorów, charakterystykę, metody oraz cechy wspólne.

Metody subiektywne -Sylwetkowe - oparte na wzrokowej ocenie sylwetki dają opinię o sposobie „trzymania się”, kryterium oceny stanowią wzorce postawy - typy postawy, do których porównuje się badanego; -Opisowe-szczegółowe - opisywanie postawy wg przyjętego schematu; -Punktowania - ocenianie punktami negatywnymi diagnozowanych elementów postawy ciała;

Cechy wspólne:

~ oparte są na wzrokowej ocenie wybranych elementów postawy

~ informują o ułożeniu poszczególnych odcinków ciała -analizują elementy postawy i diagnozują rodzaj wady (jej lokalizację, charakter, wielkość)

Metody Sylwetkowe -Typologia postaw wg Staffela: postawa normalna plecy okrągłe plecy płaskie plecy wklęsłe plecy okrągło- wklęsłe

- Typologia postaw wg Browna (harwardzka) postawa doskonała- postawa dobra -postawa wadliwa- postawa zła

- Typologia postaw wg Brownella - 13 typów sylwetek chłopięcych określonych punktami od 20-120

- Typologia postaw wg Crooka - 13 typów sylwetek dzieci przedszkolnych określonych punktami od 0-100

- Typologia postaw wg Haglunda-Falka - oparta na klasyfikacji Staffela

- Typy postaw wg Wolańskiego

Zespół typów: kifotycznych, równoważnych i lordotycznych;

Metody opisowe -Klappa, -Hoppe

Metody punktowania - np. wg: -Stobieckiej (ocena zmodyfikowana przez Kasperczyka)

-Nowojorskiego Testu Klasyfikacyjnego (tzw. SzoP, test zmodyfikowany przez Zeyland-Malawkę)

Jakie obiektywne rodzaje metod badania postawy ciała stosuje się w diagnostyce ich wad? Podaj nazwy metod i ich charakterystykę.

Metody obiektywne to pomiary z zastosowaniem:

-przyborów, przyrządów,aparatury pomiarowej

METODY CAŁOŚCIOWEJ OCENY SYLWETKI

Metoda fotometryczna Yale:- plan filmowy (aparat fotograficzny, lustra, światła, badana osoba)- pacjent przygotowany do badania

- pałeczki aluminiowe jednakowej długości w punktach orientacyjnych Metoda wg Korba:

- połączenie istniejącej typologii z zasadą konturografii (fotografowanie „przysłoniętej” postawy)- analiza różnic między badanym a wzorcem: -linie zewnętrzne (otwarty kontur): zarys doskonałej sylwetki wg Browna -kontur wewnętrzny : postawa badana

Metoda Lewickiej - opisowa analiza elementów postawy: fotografowanie nagich postaci umieszczonych po drugiej stronie ekranu (parawanem)- zastosowanie światła z projektora filmowego (światło równoległe)

METODY OCENY ELEMENTÓW POSTAWY

Przy użyciu różnego rodzaju przyborów pomiarowych m.in.:- pionu,nstrumentów antropomotorycznych, taśmy mierniczej, goniometru, cyrklokątomierza ,poziomicy

Metoda wg Wolańskiego - mieszana:

-sylwetkowa - przez wzrokowe porównanie badanego do typów wzorcowych

,pomiarowa (antropometryczna) - ocena przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa na podstawie wartości kątów zmierzonych sferosomatometrem Wolańskiego

Metoda oceny postawy ciała wg Wilesa (grawigoniometryczna): oparta na pomiarze:

- kąta przodopochylenia miednicy -gibkości kręgosłupa w odcinku piersiowym

Czy i w jakim stopniu badanie ortopedyczne uwzględnia ocenę postawy ciała? Podaj schemat oceny stanu ortopedycznego.

BADANIA ORTOPEDYCZNE:- Kliniczne-wywiady, badanie przedmiotowe stanu: -ogólnego ortopedycznego -Uzupełniające: specjalistyczne (laboratoryjne, elektrofizjologiczne m.in. elektromiografia, chronaksjometria), w odniesieniu do postawy ciała:, radiologiczne (skoliozy), testy czynnościowe

Badanie przedmiotowe stanu ogólnego polega na ocenie:budowy ciała, postawy ciała, proporcji ciała, symetrii morfologicznej

Na czym polega stabilizacja czynna postawy ciała?

Stabilizacja czynna postawy ciała polega na:

zmiennym napinaniu odpowiednich grup mięśniowych i stałym minimalnym przemieszczaniu się ciała;

Od czego zależy stabilizacja bierna postawy ciała?

Bierna stabilizacja postawy ciała:

- zabezpieczenie przed utratą równowagi stanowią kształty powierzchni stawów oraz napięcie torebek stawowych i więzadeł blokujących niepożądane ruchy; rzednio- tylne wygięcia kręgosłupa (dzięki którym środki ciężkości miednicy, klatki piersiowej i głowy rozmieszczone są w kierunku przodu i do tyłu od linii ciężkości);

Jakie założenia postępowania korekcyjnego muszą być uwzględnione przy doborze ćwiczeń w przypadku postaw nieprawidłowych?

ZASADY W PROCESIE KOREKCYJNYM (jak w wychowaniu fizycznym) indywidualizacji ,Dokładności ruchu, Właściwej lokalizacji ruchu, Częstego powtarzania, Odpowiedniego rytmu ,Kontroli i autokontroli

ZASADY c.d. (jak w lecznictwie w korekcji wad postawy) Nie szkodzenia - primum non nocere (- podstawowa zasada leczenia głoszona przed Hipokratesa z Kos (450 - 367 r. p.n.e.) Powszechności Ciągłości ostępności

Wczesności Kompleksowości Podmiotowości

Indywidualnego doboru ćwiczeń

Współpracy z najbliższym otoczeniem dziecka

Świadomość aktywności dzieci

Jakie są podobieństwa i różnice pomiędzy typologią Staffela i Wilesa? (?!)

Różnice:

Typologia postaw wg Staffela jest metodą subiektywną (sylwetkową), a typologia postaw wg Wilesa polega na na ocenie elementów postawy ( pomiar kąta przodopochylenia miednicy ( cyklokątomierz) i gibkości kręgosłupa w odcinku piersiowym);

W typologii Staffela postawy nieprawidłowe różnią się nazwami od postaw w typologii Wilesa; są to u Staffela: plecy wklęsłe i plecy okrągło- wklęsłe, zaś u Wilesa - plecy kołyskowe i wklęsło- wypukłe;

Podobieństwa: W obu typologiach występuje postawa prawidłowa (normalna) oraz postawy nieprawidłowe określone jako: plecy płaskie i plecy okrągłe;

Jakimi definicjami posługujemy się przy opisie skoliozy?

SKOLIOZA - boczne skrzywienie kręgosłupa

Nazwą „SKOLIOZA”określa się pewien zespół zniekształceń kręgosłupa i bezpośrednio lub pośrednio z nim związanych części aparatu ruchu, klatki piersiowej, narządów wewnętrznych itp.

SKOLIOZA (definicja)

to zespół wielopłaszczyznowego zniekształcenia kręgosłupa, w którym obok skrzywienia bocznego w płaszczyźnie czołowej występują zmiany fizjologicznego kształtu i wielkości krzywizn w płaszczyźnie strzałkowej oraz ROTACJA i TORSJA kręgów ROTACJA - obracanie kręgów w płaszczyźnie poprzecznej (rotatio)

TORSJA - skręcenie kręgu, czyli zaburzenie przednio-tylnej osi kręgu (torsio) ; zmiany kostne, utrwalenie w strukturze kostnej)

Skoliozą jest wygięcie kręgosłupa, którego kąt - mierzony sposobem Cobba na radiogramie przedio-tylnym wykonywanym w pozycji stojącej - wynosi co najmniej 10°

Co to jest postawa skoliotyczna?

Postawa skoliotyczna to zniekształcenie powstające jako zaburzenie czynnościowe, statyczne lub odruchowe. Zmiany te ograniczają się do płaszczyzny czołowej ciała.

Przyczyna powstawania postawy skoliotycznej leży poza kręgosłupem, jest to np. : asymetria długości kończyn dolnych, przykurcze mięśni w stawie biodrowym i kolanowym, pozycje nawykowe ,wady postawy

Przyczyny powstawania skoliozy czynnościowej: wiotki aparat więzadłowo-torebkowy (jak w wadach postawy), wadliwe odruchy i koordynacja mięśniowo-nerwowa tułowia, złe nawyki stania i siedzenia (podczas zajęć szkolnych), wady wzroku lub słuchu

,ogólne przemęczenie dziecka

,nieprawidłowości w budowie i funkcji kończyn dolnych lub górnych, zaburzenia symetrii ruchu

Przyczyny powstawania skoliozy statycznej:skrócenie jednej kończyny dolnej (wygięcie boczne w odcinku lędźwiowym z wypukłością w stronę kończyny krótszej), przykurcz w stawie biodrowym (skolioza w odcinku lędźwiowym)- przywiedzeniowy (wypukłość po przeciwnej stronie) - odwiedzeniowy (wypukłość po stronie kończyny dolnej w przykurczem)

PODZIAŁ I KLASYFIKACJA SKOLIOZ IDIOPATYCZNYCH: podział wg czynników etiologicznych, a nie wg teorii powstawania

,podział chronologiczny (wczesnodziecięce, dziecięce, młodzieńcze), podział lokalizacyjny ,podział wg liczby łuków, podział wg wielkości kąta skrzywieni

Jakie gorsety i ortezy używane są najczęściej w leczeniu skolioz? Podaj nazwę i ich potrzebę zastosowania. Rama Cotrela do zakładania gorsetów gipsowych - korekcyjnych

Korekcję uzyskuje się przez użycie wyciągu podłużnego za głowę i miednicę oraz zadziałanie na garb żebrowy i wygięcie pierwotne (derotacja i korekcja wygięcia)- gorset pooperacyjny Cotrela - gipsowy (przy zakładaniu nie stosuje się wyciągu i taśm korekcyjnych)- ORTEZA - TYP BOSTOŃSKI - stosowana w przypadku skoliozy w odcinku lędźwiowym (podparcie pod pachami) ORTEZA - WYCIĄG - bezpośredni wyciąg „hallo” za głowę i miednicę dziewczynka z dużą kifoskoliozą przez leczeniem (po lewej) leczenie wyciągiem - jako przygotowanie przedoperacyjne (po prawej)

---