1. Cechy prawidłowej postawy: - proste ustawienie głowy, - prosty kręgosłup (patrząc od tyłu) i zaznaczone krzywizny fizjologiczne (patrząc z profilu), - prawidłowo ukształtowana i wysklepiona klatka piersiowa z nieznacznie opuszczonymi barkami, ustawionymi na równej wysokości, - brzuch wysklepiony na poziomie klatki piersiowej lub niżej, nigdy nie sterczący powyżej, - poziomo ustawiona i prawidłowo pochylona ku przodowi miednica, - proste kończyny oraz prawidłowo ustawione i wysklepione stopy. 2. Typy somatyczne: asteniczny - chudy, wysoki atletyczny - silnie rozbudowana tkanka mięśniowa i obręcz barkowa pikniczny - niski, duży brzuch, krótkie nogi i ręce, nie za wysoki 3.Piony Pion czołowy (Płaszczyzna czołowa) Kryterium prawidłowości jest symetria względem osi długiej ciała. Pion puszczony z guzowatości potylicznej zewnętrznej (lub wyrostka kolczystego C7) powinien rzutować na wyrostki kolczyste kręgosłupa (oś kręgosłupa musi pokrywać się z rzutem pionu), przebiegać przez szparę pośladkową i padać na środek tzw. czworoboku podparcia. Pion spuszczony ze szczytu bródki powinien przebiega wzdłuż mostka, przez pępek, środek spojenia =. 9.okresy powstawania wady: stopnie korektywności Trzy sfery czynników, w następstwie których dochodzi do rozwoju wad -     1.                 Czynniki fizjologiczne.     2.                 Czynniki morfologiczne.     3.                 Czynniki środowiskowe. Ze względu na korektywność skrzywienia - podział Wejsfloga I stopień - wyrównujące się czynnie (za pomocą napięcia mięśni) całkowicie lub częściowo II stopień - wyrównujące się biernie (poprzez ułożenie na boku lub zwis) całkowicie lub częściowo III stopień - nie wyrównujące się czynnie ani biernie IV stopień - nie wyrównuje się czynnie ani biernie, a na radiogramie widoczne są zmiany zwyrodnieniowe chrząstki stawowej 10. wady w płaszczyznach Strzałkowa Przeprost i przykurcz w stawie kolanowym Stopa: płaska, wydrążona, suszkowata, w zgięciu podeszwowym, grzbietowym Kifoza siad ugięty podparty, między kolanami piłka gumowa, zgniatanie kolanami piłki; siedząc na ławeczce, woreczek między kolanami, próbujemy prostować nogi; leżenie tyłem, woreczek między kolanami, rysowanie kółek w lewą i w prawą stronę; w staniu w lekkim rozkroku, ugięcie kolan (półprzysiad) z równoczesnym zbliżeniem kolan do siebie przez naciskanie dłońmi na boczne okolice kolan; podskoki obunóż na materacu, ręce oparte na skrzyni (stole), woreczek między kostkami, kolana związane 13. Stopy: płaskostopie, stopa końsko-szpotawa. Płaskostopie - zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje płaskostopia: płaskostopie podłużne będące wynikiem obniżenia łuku przyśrodkowego stopy płaskostopie poprzeczne będące

łonowego i padać na środek tzw. czworoboku podparcia. Ustawienie analogicznych punktów i odcinków znajdujących się po prawej i lewej stronie osi musi być symetryczne: wyrostki barkowe, dolne kąty łopatek, kąty tali, kolce biodrowe tylne górne, przednie górne, krętarze większe, stawy kolanowe i skokowe. Pion strzałkowy (Płaszczyzna strzałkowa) Postawę uważa się za prawidłową, jeśli głowa nie jest zbyt wysunięta do przodu, klatka piersiowa dobrze wysklepiona, a brzuch zbytnio nie wystaje. Pion spuszczony z otworu słuchowego zewnętrznego (lub wyrostka sutkowatego) powinien przebiegać przez środek stawu barkowego, krętarz większy kości udowej przed stawami kolanowym i skokowym i pada na środek stępu, a na szczytach kifoz i lordoz powinien być oddalony o 2,5 - 3,5 cm. Płaszczyzna pozioma Za prawidłową sylwetkę uznaje się postawę wtedy gdy nic nie wskazuje na zrotowanie się (skręcenie) sąsiadujących ze sobą odcinków ciała, a oznacza to, że wymienione powyżej symetryczne punkty ciała powinny zawsze znajdować się w jednej płaszczyźnie czołowej 4. Pozycja stojąca mięśnia brzuchaty łydki - trzyma stopę przy podłożu czworogłowy uda - trzyma kolano pośladkowy wielki - biodro (trzyma prosto) czworoboczny lędźwi - przy wydechu pośladkowy średni - opadanie miednicy w jedną stronę Grupa mięśni która przejęła funkcje stawów: czworoboczny - bark nie leci do przodu Boczne skrzywienie totalna Plecy okrągłe Plecy wklęsłe Plecy płaskie Czołowa Boczne skrzywienie kręgosłupa Koślawość Szpotawość Płaskostopie poprzeczne Horyzontalna Przywiedzenie i odwiedzenie stopy Odstające łopatki Haluks 11.PLECY OKRĄGŁE Mięśnie przykurczone piersiowy mniejszy, większy, zębaty przedni, kurczowo-goleniowy, Mięśnie osłabione prostownik grzbietu, czworoboczny, równoległoboczny, biodrowo-lędźwiowy, równoległoboczny lędźwi. Wzmożone napięcie mięśni brzucha i pośladkowych Przeciwwskazania siad skrzyżny, siad ugięty, siad skulny, skłony w przód, Ćwiczenia Leżenie nie plecach nogi zgiete, wdech- rece do góry, wydech - rece bokiem w dół, nogi zgiete w st kol pod katem 50 st - kółeczka w prawo i w lewo rower unosimy biodra do góry - wdech -ruch, wydech - rozluznienie nożyce pionowe i poziome leżenie na brzuchu rece na głowie lub na szyi - unosimy glowe i tu łów tak aby byly w jednej linii z tyłe łapiemy sie za rece i podnosimy tułów, rece z laska pzred siebie - unosimy tułów, rece skutkiem obniżenia łuku poprzecznego przedniego stopy wspięcie na palce - opust na piety , zwijanie kocyka palcami, przenoszenie woreczka za glowe stopa końsko - szpotawa- wada wrodzona, polegająca na utrwalonym zgięciu podeszwowym stopy i przywiedzeniu przodostopia, lejnosc leczenia- odwiesc, nawrocic, zgięcie grzbietowe, leczenie- Terapia ta polega na cotygodniowym modelowaniu kształtu stopy przy pomocy gipsu przez okres od 6-9 tygodni, , w efekcie czego stopa przyjmuje naturalne ustawienie lub operacyjne 14. Skoliozy: rodzaje, cobba , pozycje skorygowane. Rodzaje skolioz: wielołukowe jednołukowe ze względu na kąt skrzywienia: I st. do 30 stopni II st. do 60 stopni III st. do 90 stopni IV st. powyżej 90 stopni Skompensowane nieskompensowane Metoda Cobba - metoda diagnostyczna służąca do obliczenia stopnia skrzywienia kręgosłupa. Polega na wykreśleniu prostych wzdłuż górnej powierzchni górnego kręgu krańcowego skrzywienia i dolnej powierzchni dolnego kręgu krańcowego, a następnie narysowaniu prostych

dźwigacz łopatki - łopatka na jednym poziomie równoległoboczny - wprowadza łopatkę w ruch obrotowy zębaty przedni - odprowadza łopatkę od kręgosłupa 5.funkcje kręgosłupa • podporowa - możliwa jest dzięki trzonom kręgów oraz układowi fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Przyjmuje się, że odporność kręgosłupa jest proporcjonalna do kwadratu liczby krzywizn + 1. Zatem kręgosłup osoby dorosłej, posiadający cztery krzywizny jest 17-krotnie bardziej odporny, niż gdyby był prosty. Jest to spowodowane skośnym ustawieniem trzonów kręgów, dzięki czemu na wysokości danego kręgu siła nacisku rozkłada się na dwie składowe - dociskającą trzon do przodu oraz ściskającą. Siła ściskająca powoduje ześlizgiwanie się trzonów górnych z dolnych, zabezpieczeniem są tutaj więzadła kręgosłupa oraz wyrostki stawowe. Zbyt pogłębione w stosunku do fizjologicznych krzywizny kręgosłupa powodują z kolei przeciążenia tylnych wyrostków stawowych. • ochronna - osłania rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe • amortyzująca - możliwa dzięki krzywiznom kręgosłupa. Kręgosłup, dzięki swojej budowie, stanowi drugi po stopie element łagodzący wstrząsy powstałe podczas lokomocji. Wielosegmentowy łańcuch stawowy posiada połączenia stawowe o 3 stopniach swobody ruchu oraz elastyczne chrząstkozrosty w postaci krążków uginamy i przenosimy z głowe klek podparty lewa reka w przod- prawa noga w tył skłon japonski PLECY WKLĘSŁE Mięśnie przykurczone grzbietu w odc. lędźwiowym, zginacze st. biodrowego Mięśnie osłabione brzucha, pośladkowe wielkie, zginacze st. Kolanowego Przeciwwskazania żadnych kołysek na brzuchu, mostków, skłonów w tył, wznosu rak w gore, i cwiczen w rozkroku, Ćwiczenia Leżenie nie plecach nogi zgiete, wdech- rece do góry, wydech - rece bokiem w dół, nogi zgiete w st kol pod katem 50 st - kółeczka w prawo i w lewo rower unosimy biodra do góry - wdech -ruch, wydech - rozluznienie nożyce pionowe i poziome brzuszki klek podparty koci grzbiet lewa reka w przod, prawa noga do tylu ( tak by kregoslup byl w jednej lini z reka i noga sklon japonski stanie sklony tluowa w przod skrekoskłony PLECY PŁASKIE Mięśnie przykurczone Mięśnie osłabione posturalne (grzbiet, brzuch, pośladki) Przeciwwskazania zwisy, ślizgi, nic co wyciąga prostopadłych do tych linii. Proste te, przecinając się z boku wygięcia wskazują kąt wygięcia w stopniach. Ze względów praktycznych bierze się pod uwagę nie właściwy kąt, ale kąt dopełniający (górny lub dolny). Wartość tego kąta wzrasta proporcjonalnie do zwiększenia się deformacji. Jeżeli wynosi on więcej niż 10 stopni, to pacjent ma skoliozę. Pozycje skorygowane: elonguje strona wklęsła, ćwiczy strona wypukła 15. Testy: ścienny, Thomasa,derbolowskieo, Bertnandta-Kustika, Trendelenburga, miarowość kręgosłupa, przykurcz kulszowo-goleniowy. Ścienny (Degi ) - Celem jest wykrycie ograniczenia ruchomości w obrębie stawów ramienno-barkowych .Przy ścianie w pozycji stojącej lub siedzącej nie odrywając pleców od ściany pacjent robi wznos ramion w celu dotknięcia dłońmi ściany. Thomasa- lezenie tylem - podnosimy jedna noge zgieta do brzucha- jesli druga sie uniesie to jest przykurcz w stawie biodrowym. Derbolowskiego - potwierdza skrocenie konczyne na skutek trwalego przykurczu zwiazanego z rotacja miednicy Bertranda- skłon tulowia w przod - powoli podnosic sie do gory , wyrownac poziom kolcow biodrowych ( skolioza) Trendelenburga- odchylenie miednicy w strone stopy obciazonej Miarowosc kregoslupa -kropka na C5 -10 cm w gore i C7 - 30 cm w dól, przy sklonie ma sie przesunac - C5 - 4,5 - 5 cm , C 7 - 3 cm Przukurcz kulszowo - goleniowy - test laseqe'a - leżenie tylem - uniesc noge prosta do 90 stopni , jesli ciągnie do tylu to jest przukurcz

międzykręgowych. Krążek chroni kręgosłup przed ruchami rotacyjnymi, uciskany zmniejsza się o 1-2 mm, w czasie rozciągania zwiększa swoją wysokość o 3-5 mm. • kinetyczna - uzależniona od ruchomości poszczególnych odcinków kręgosłupa. Skłon do przodu możliwy jest dzięki zwiększaniu kifozy piersiowej, ochronę przed nadmiernym zgięciem w tył zapewnia dachówkowaty układ wyrostków kolczystych i stawowych. 6. Reedukacja posturalna - jest to uczenie się na nowo nawyku prawdiłowej postawy. I faza - pokazujemy ile i jak ćwiczyć II faza - pozbywamy się starego nawyku i uczymy nowego przy pomocy ruchów globalnych i lokalnych III faza - wyrabianie prawidłowej postawy, IV faza- dziecko bez udziału świadomości przyjmuje prawidłową postawę. 7.grupy ćwiczeń (elongacyjne, hiperkorekcyjne....) Elongacyjne W leżeniu tyłem przy drabince - chwyt ramion za pierwszy szczebel - wyciągnięcie głowy w kierunku drabinki z równoczesnym "wypychaniem" pięt w kierunku od drabinki. W leżeniu przodem - ramiona w przód na podłodze - przesuwanie dłoni po podłodze do przodu, wyciąganie głowy i sięganie jak najdalej stopami. W leżeniu przodem - ramiona na biodrach, nogi ustalone o szczebel drabinki - lekki skłon w tył z wyraźnym "wypychaniem" się z bioder. W siadzie prostym - ramiona oparte na biodrach - "wyciągnięcie" się w Ćwiczenia Leżenie tyłem rece skrzyzowane na klp, nogi wyprostowane- uniesienie nóg na niewielka wysokosc z rownoczesnym uniesieniem tułowia, rece wzdłuz tulowia- wznos tulowia w przod z wysunieciem raniom w przod uniesc biodra do góry nozyce pionowe i poziome lezenie na brzuch rece na glowie lub na szyi - uniesc glowe i tułow z tyłu lapiemy sie z rece - podniesc tułow do góry klęk podparty koci grzbiet stanie skłony tulowia w przod i w tył mostek 12. Koślawość, szpotawość kolan. Koslawosc - nogi w ksztalcie litery X , występuje, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach, między kostkami przyśrodkowymi tworzy się odstęp powyżej 4-5 cm. - Nie powinno długo chodzić ani stać w rozkroku. -Powinno jak najczęściej siedzieć w tzw. siadzie skrzyżnym - powinno sie zredukowac nadwage siad ugięty, kolana rozchylone na zewnątrz, podeszwy stóp stykają się ze sobą. Opad tułowia w przód z równoczesnym ugięciem ramion

górę. W siadzie klęcznym tyłem do drabinki - podchwyt ramionami za pierwszy szczebel p przejście do opadu z przysunięciem ramion do bioder i wyciągnięciem szyi. Siad ugięty tyłem przy drabince - ramiona na wysokości drugiego szczebla - uniesienie bioder przez wyprost ramion. Stanie przodem przy drabince - ramiona na wysokości barków - wspięcie na palce z "wyciągnięciem" kręgosłupa w górę. Ćwiczenia hiperkorekcji - istota ich polega na przekraczaniu skorygowanej postawy albo na drodze hiperkorekcji kątowej ( przegięcia), albo też osiowej ( elongacja) poza granice fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Takie oddziaływanie może mieć sens w niektórych skoliozach jednołukowych. Ćwiczenia elongacyjne, których celem jest bierne lub czynne prostowanie i wydłużanie kręgosłupa 8. Schemat postępowania korekcyjnego: 1. Uświadomienie dziecku i rodzicom obecności wady i wynikających z tego zagrożeń. 2. Ustalenie i zapewnienie optymalnych warunków toru środowiskowego. 3. Rozciąganie mięśni przykurczonych. 4. Nauka przyjmowania pozycji skorygowanej. 5. Wzmacnianie mięśni osłabionych. 6. Utrwalenie nawyku poprawnej postawy. w stawach łokciowych i chwytem dłońmi stóp, łokcie szeroko rozstawione na zewnątrz rozpychają kolana; siad ugięty, kolana rozchylone na zewnątrz, podeszwy stóp stykają się ze sobą, ręce ugięte w stawach łokciowych i wsparte dłońmi na kolanach - naciskanie dłońmi na kolana; siad ugięty podparty, klaskanie podeszwami stóp; siad skrzyżny, ramiona wzdłuż tułowia, przejście do leżenia tyłem i powrót; unoszenie nogi zgiętej w stawie kolanowym w górę na zewnątrz, zmiana nóg; w staniu, piłka między kolanami, podskoki trzymając piłkę kolanami. Szpotawość- rozpoznajemy, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach tworzy się między kolanami odstęp większy niż 4-5 cm -Powinno unikać wysiłków i obciążeń w pozycji stojącej. - unikac siadu skrzyznego - najlepszy siad kleczny - powinno sie zredukowacnadwage

---