(F00 - F09) Zaburzenia psychiczne organiczne, włącznie z zespołami objawowymi
Liczba pozycji: 44
Kod |
Nazwa Choroby |
(F01) Otępienie naczyniowe |
Otępienie naczyniowe powstaje wskutek zawałów mózgu spowodowanych chorobą naczyniową, m.in. chorobą nadciśnieniową naczyń mózgowych. Zawały są zwykle małe, ale ich efekty kumulują się. Początek zwykle w późniejszym wieku. |
(F01.0) Otępienie naczyniowe z ostrym początkiem |
Otępienie rozwija się zwykle gwałtownie po udarze spowodowanym zakrzepem, zatorem lub krwotokiem naczyń mózgowych. Rzadko przyczyną może być pojedynczy, duży zawał. |
(F01.1) Otępienie wielozawałowe |
Otępienie rozwija się stopniowo, występuje po szeregu mniejszych epizodach niedokrwiennych, powodujących akumulację zawałów w miąższu mózgu. Jest to głównie otępienie korowe. |
(F01.2) Otępienie naczyniowe podkorowe |
Obejmuje osoby z nadciśnieniem tętniczym w wywiadzie i ogniskami niedokrwiennymi w głębi istoty białej półkul mózgowych. Kora mózgu jest zwykle niezajęta, co kontrastuje z obrazem klinicznym, który może przypominać otępienie w chorobie Alzheimera. |
F03) Otępienie bliżej nieokreślone |
Przedstarcze: |
(F04) Organiczny zespół amnestyczny nie wywołany alkoholem i innymi substancjami psychoaktywnymi |
W zespole dominuje upośledzenie świeżej i dawnej pamięci, z zachowaniem bezpośredniego przypominania, ze znacząco zredukowaną możliwością uczenia się nowego materiału i zaburzeniami orientacji w czasie. Istotnym objawem mogą być konfabulacje, ale postrzeganie i inne funkcje poznawcze, włącznie ze sprawnością intelektualną, są zwykle nienaruszone. Prognoza zależ od przebiegu podstawowej choroby. |
(F05) Majaczenie nie wywołane alkoholem i innymi substancjami psychoaktywnymi |
Zespół ten jest etiologicznie zróżnicowany i charakteryzuje się równolegle występującymi zaburzeniami świadomości, uwagi, postrzegania, myślenia, pamięci, aktywności psychoruchowej, emocji i rytmu sen-czuwanie. Czas trwania jest zmienny, a stopień nasilenia waha się od lekkiego do bardzo głębokiego. |
(F05.1) Majaczenie nałożone na otępienie |
Stany te spełniają powyższe kryteria (F05), ale rozwijają się w toku otępienia (F00-F03). |
(F05.8) Inne typy majaczenia |
Majaczenie spowodowane mieszanymi przyczynami |
(F06) Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną |
Kategoria ta obejmuje różne stany związane z dysfunkcją mózgu spowodowaną pierwotną chorobą mózgu, chorobami układowymi wtórnie oddziaływującymi na mózg, egzogennymi substancjami toksycznymi lub hormonami, chorobami endokrynnymi lub innymi chorobami somatycznymi. |
(F06.0) Halucynoza organiczna |
Choroba cechująca się trwałymi lub nawracającymi omamami zwykle wzrokowymi lub słuchowymi, występującymi przy jasnej świadomości. Chory może czasem zdawać sobie sprawę z obecności zaburzeń i traktować je jako chorobę. Może występować urojeniowa interpretacja omamów, ale urojenia nie dominują w obrazie klinicznym. Krytycyzm może być zachowany. |
(F06.1) Organiczne zaburzenia katatoniczne |
Zaburzenie to wyraża się zmniejszoną (osłupienie) lub zwiększoną (pobudzenie) aktywnością psychoruchową i innymi objawami katatonicznymi. Zaburzenia aktywności psychoruchowej mogą występować naprzemiennie. |
(F06.2) Organiczne zaburzenia urojeniowe [podobne do schizofrenii] |
Cechują się trwałymi lub nawracającymi urojeniami, które dominują w obrazie klinicznym. Urojeniom mogą towarzyszyć omamy. Mogą także występować objawy przypominające schizofrenię, takie jak dziwaczne urojenia lub inne zaburzenia myślenia. |
(F06.3) Organiczne zaburzenia nastroju [afektywne] |
Zaburzenia te charakteryzują się zmianą nastroju lub afektu, którym zwykle towarzyszą zmiany w poziomie ogólnej aktywności, zaburzenia depresyjne, hipomaniakalne, maniakalne lub dwubiegunowe (patrz F30-F32), lecz uwarunkowane zaburzeniami organicznymi. |
(F06.4) Organiczne zaburzenia lękowe |
Charakteryzują się podstawowymi cechami uogólnionych zaburzeń lękowych (F41.1), lęku panicznego (F41.0) lub obu, ale uwarunkowanego zaburzeniami organicznymi. |
(F06.5) Organiczne zaburzenia dysocjacyjne |
Charakteryzują się częściową lub całkowitą utratą umiejętności integracji wspomnień z przeszłości, poczucia własnej tożsamości, aktualnie odbieranych wrażeń oraz kontroli ruchów ciała (patrz F44.-), która powstała wskutek zaburzeń organicznych. |
(F06.6) Organiczna chwiejność afektywna [asteniczna] |
Zaburzenia te charakteryzują się nietrzymaniem lub chwiejnością emocji, ogólną męczliwością, różnorodnymi nieprzyjemnymi odczuciami somatycznymi /np. zawroty głowy/ i bólami, lecz są uwarunkowane zaburzeniami organicznymi. |
(F06.7) Łagodne zaburzenia procesów poznawczych |
Zaburzenia te charakteryzują się upośledzeniem pamięci, trudnościami w uczeniu się, zmniejszoną umiejętnością koncentrowania się na zadaniu dłużej niż przez krótką chwilę. Często występuje wyraźne uczucie zmęczenia psychicznego przy próbie wykonania zadań umysłowych, a uczenie się nowych rzeczy wydaje się trudne, nawet jeśli obiektywnie jest efektywne. Żaden z objawów nie jest tak nasilony, żeby rozpoznać otępienie (F00-F03) lub majaczenie (F05.-). Rozpoznanie to należy stawiać tylko w przypadku konkretnej choroby somatycznej, natomiast nie należy go stawiać jeżeli występują jakiekolwiek za |
(F06.8) Inne określone zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem i dysfunkcją mózgu lub chorobą somatyczną |
Psychoza padaczkowa BNO |
(F06.9) Nieokreślone zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem i dysfunkcją mózgu lub chorobą somatyczną |
Organiczne: |
(F07) Zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu |
Zmiany osobowości i zachowania mogą być rezydualne lub towarzyszące uszkodzeniu, dysfunkcji lub chorobie mózgu. |
(F07.0) Organiczne zaburzenie osobowości |
Zaburzenie to charakteryzuje się znaczną zmianą stałych wzorców zachowań przedchorobowych, szczególnie w zakresie ekspresji emocji, potrzeb i popędów. Upośledzenie funkcji poznawczych i myślenia oraz zmienione potrzeby seksualne mogą być także częścią obrazu klinicznego. |
(F07.1) Zespół po zapaleniu mózgu |
Zespół obejmuje niespecyficzne, rezydualne i zmienne zaburzenia zachowania po ustąpieniu wirusowego lub bakteryjnego zapalenia mózgu. w odróżnieniu od organicznych zaburzeń osobowości zespół ten jest odwracalny. |
(F07.2) Zespół po wstrząśnieniu mózgu |
Zespół ten pojawia się po urazie głowy (zwykle na tyle ciężkim, że powoduje utratę przytomności) i zawiera wiele różnych objawów, takich jak: bóle głowy, zawroty, męczliwość, drażliwość, trudności w koncentracji uwagi i wykonywaniu zadań umysłowych, osłabienie pamięci, bezsenność oraz zmniejszoną tolerancję na stres, pobudzenie emocjonalne i na alkohol. |
(F07.8) Inne organiczne zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu |
Organiczne zaburzenia afektywne spowodowane zmianami w prawej półkuli |
(F07.9) Nieokreślone organiczne zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu |
Zespół psychoorganiczny |
(F09) Nieokreślone zaburzenia psychiczne organiczne lub objawowe |
Psychoza: |
(F10 - F19) Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem środków [substancji] psychoaktywnych
Liczba pozycji: 9
Kod |
Nazwa Choroby |
(F20 - F29) Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii [schizotypowe] i urojeniowe
Liczba pozycji: 31
Kod |
Nazwa Choroby |
(F20) Schizofrenia |
Zaburzenia schizofreniczne cechują się, w ogólności, podstawowymi i charakterystycznymi zakłóceniami myślenia i spostrzegania oraz niedostosowanym i spłyconym afektem. Jasna świadomość i sprawność intelektu są zwykle zachowane, choć z czasem mogą powstawać pewne deficyty poznawcze. Najważniejsze przejawy psychopatologiczne obejmują: echo myśli, nasyłanie oraz zabieranie myśli, rozgłaśnianie (odsłonięcie) myśli, spostrzeżenie urojeniowe oraz urojenia oddziaływania, wpływu i owładnięcia, głosy omamowe komentujące lub dyskutujące o pacjencie w trzeciej osobie, zaburzenia myślenia i objawy nega |
(F20.0) Schizofrenia paranoidalna |
W schizofrenii paranoidalnej dominują względnie trwałe urojenia, często paranoidalne, którym zwykle towarzyszą omamy, w szczególności słuchowe i inne zaburzenia postrzegania (perceptual disturbances). Zaburzenia afektu, woli i mowy oraz objawy katatoniczne są albo nieobecne, albo względnie niepozorne. |
(F20.1) Schizofrenia hebefreniczna |
W tej postaci schizofrenii zmiany afektywne są bardzo nasilone, urojenia i omamy - zwiewne i urywkowe, zachowania - nieodpowiedzialne i nieprzewidywalne, a manieryzmy - powszednie. Nastrój jest płytki i niedostosowany, myślenie jest zdezorganizowane, a mowa - rozkojarzona. Występuje tendencja do społecznej izolacji. Rokowanie jest zwykle złe, z powodu gwałtownego rozwoju objawów "negatywnych", w szczególności - spłycenia afektu i braku woli. w zwykłych warunkach hebefrenia powinna być rozpoznawana jedynie w okresie dorastania lub u młodych dorosłych. |
(F20.2) Schizofrenia katatoniczna |
W schizofrenii katatonicznej dominują nasilone zaburzenia psychomotoryczne, oscylujące między takimi skrajnościami jak pobudzenie i osłupienie lub automatyczna uległość i negatywizm. Nienaturalne postawy i pozycje ciała mogą utrzymywać się przez długie okresy. Uderzającą cechą tego stanu mogą być epizody gwałtownego pobudzenia. Objawy katatoniczne mogą łączyć się ze stanami podobnymi do snu (oneroidalnymi) - z wyrazistymi omamami scenicznymi. |
(F20.3) Schizofrenia niezróżnicowana |
Stany psychotyczne spełniają tu ogólne kryteria diagnostyczne schizofrenii, lecz nie przypominają żadnej z postaci F20.0-F20.2, lub ujawniają cechy więcej niż jednej kategorii bez wyraźnej przewagi cech diagnostycznych któregokolwiek z charakterystycznych zespołów. |
(F20.4) Depresja poschizofreniczna |
Depresja ta przejawia się w epizodzie depresyjnym, czasem przedłużonym, który następuje po psychozie schizofrenicznej. Niektóre objawy schizofreniczne, czy to "pozytywne", czy "negatywne", powinny jeszcze występować, lecz nie dominują już w obrazie klinicznym. Tego rodzaju zaburzenia depresyjne wiążą się ze zwiększonym ryzykiem samobójstwa. Jeżeli u pacjenta nie ma już żadnych objawów schizofrenicznych, należy rozpoznać epizod depresyjny (F32.-). Jeżeli objawy schizofreniczne są nadal wyraziste i nasilone, należy rozpoznać właściwą postać schizofrenii (F20.0-F20.3). |
(F20.5) Schizofrenia rezydualna |
Terminem tym określa się przewlekły etap rozwoju schizofrenii, w którym nastąpił wyraźny postęp psychozy od etapu wczesnego do etapu późnego nacechowanego długotrwającymi, choć nie zawsze nieodwracalnymi, objawami "negatywnymi". Do tych objawów zalicza się: spowolnienie psychomotoryczne, ograniczenie aktywności, spłycenie afektu, bierność i brak inicjatywy, zubożenie ilości i treści wypowiedzi, upośledzenia komunikacji pozawerbalnej, kontaktu wzrokowego, modulacji głosu i postawy ciała, niedostateczna dbałość o siebie i ubóstwo zachowań społecznych. |
(F20.6) Schizofrenia prosta |
Zaburzenie to odznacza się powolnym, lecz postępującym rozwojem dziwactw w sposobie zachowania i niezdolnością do spełniania wymagań społecznych oraz całościowym spadkiem sprawności. Charakterystyczne "negatywne" objawy rezydualnej schizofrenii (np. spłycenie afektu, brak woli) rozwijają się bez jakichkolwiek poprzedzających widocznych objawów psychotycznych. |
(F20.8) Schizofrenia innego rodzaju |
Schizofrenia cenestopatyczna |
(F21) Zaburzenie typu schizofrenii (schizotypowe) |
Zaburzenie to cechuje się ekscentrycznym zachowaniem oraz nieprawidłowościami myślenia i afektu zbliżonymi do zmian spotykanych w schizofrenii, choć w żadnym etapie nie występują tu zdecydowanie odchylenia charakterystyczne dla schizofrenii. Objawy mogą obejmować: chłodny lub niedostosowany afekt, anhedonię, dziwne lub ekscentryczne zachowanie, skłonność do społecznego wycofywania się, paranoidalne i dziwaczne idee nie osiągające poziomu urojeń, zaburzenie myślenia i zaburzenia postrzegania (perceptual disturbances)6, niekiedy przemijające epizody quasi-psychotyczne z nasilonymi iluzjami, o |
(F22) Uporczywe zaburzenia urojeniowe |
Najbardziej charakterystyczną cechą kliniczną tych zaburzeń jest obecność trwałych urojeń, których nie można zaklasyfikować jako organicznych, schizofrenicznych czy afektywnych. Zaburzenia urojeniowe, które trwały krócej niż kilka miesięcy należy klasyfikować, przynajmniej tymczasowo, jako F23.-. |
(F22.0) Zaburzenie urojeniowe |
Zaburzenie cechujące się rozwojem albo pojedynczego urojenia, albo zespołu powiązanych ze sobą urojeń, które zwykle utrzymują się uporczywie, czasem do końca życia. Urojenia mają bardzo różnorodną treść. Wyraźne i trwałe omamy słuchowe (głosy), objawy schizofreniczne, takie jak urojenia oddziaływania czy znaczne spłycenie afektu, jak również oczywiste dowody choroby mózgu - są sprzeczne z takim rozpoznaniem. Jednakże obecność okazjonalnych lub przemijających omamów słuchowych, szczególnie u starszych pacjentów, nie wyklucza tego rozpoznania, pod warunkiem, że nie są one typowo schizofrenicz |
(F22.8) Inne uporczywe zaburzenia urojeniowe |
W tej grupie zaburzeń pojedynczemu urojeniu lub zespołowi urojeń towarzyszą utrwalone głosy omamowe albo objawy schizofreniczne, które nie uzasadniają rozpoznania schizofrenii (F20.-). |
(F23) Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne |
Heterogenna grupa zaburzeń charakteryzujących się ostrym wystąpieniem takich objawów psychotycznych, jak: urojenia, omamy i inne zaburzenia postrzegania (perceptual disturbances) oraz znaczną dezorganizacją dotychczasowego zachowania. Ostry początek definiowany jest jako rozwój (pod postacią crescendo) wyraźnie nieprawidłowego obrazu klinicznego w czasie około dwóch tygodni lub krótszym. w zaburzeniu tym nie ma dowodów uwarunkowań organicznych. Zagubienie i zakłopotanie są częste, lecz dezorientacja w czasie, miejscu i co do osoby nie jest tak uporczywa, ani tak głęboka, aby umożliwić rozpo |
(F23.0) Ostre wielopostaciowe zaburzenie psychotyczne bez objawów schizofrenii |
Grupa obejmuje ostre zaburzenie psychotyczne, w którym omamy, urojenia i inne zaburzenia postrzegania (perceptual disturbances) są wyraziste, lecz ulegają szybkim zmianom - z dnia na dzień lub nawet z godziny na godzinę. Często występuje też ekscytacja emocjonalna z intensywnym, przemijającym uczuciem szczęścia lub ekstazy albo lęku i drażliwości. Wielopostaciowość i niestałość są charakterystycznymi cechami całego obrazu klinicznego, a objawy psychotyczne nie uzasadniają rozpoznania psychoz schizofrenicznych (F20.-). Zaburzenia takie mają często nagły początek, rozwijając się gwałtownie w |
(F23.1) Ostre wielopostaciowe zaburzenie psychotyczne z objawami schizofrenii |
Grupa zawiera ostre zaburzenie psychotyczne z wielopostaciowym i niestabilnym obrazem klinicznym opisanym w F23.0. Mimo niestabilności, w przebiegu tych zaburzeń występują często niektóre objawy typowe dla schizofrenii. Jeżeli objawy schizofreniczne utrwalają się, należy rozpoznanie zmienić na - schizofrenię (F20.-). |
(F23.2) Ostre zaburzenie psychotyczne podobne do schizofrenii |
W tej kategorii zaburzeń objawy psychotyczne są względnie stałe i spełniają kryteria diagnostyczne schizofrenii, jednakże trwają one krócej niż około 1 miesiąca. Brak jest również wielopostaciowości i niestabilności opisanych w F23.0. Jeżeli objawy schizofreniczne przedłużają się, rozpoznanie należy zmienić na - schizofrenię (F20.-). |
(F23.3) Inne ostre zaburzenie psychotyczne z przewagą urojeń |
Obejmują one ostre zaburzenia psychotyczne, których główną cechą kliniczną są względnie trwałe urojenia lub omamy, które jednak nie uzasadniają rozpoznania schizofrenii (F20.-). Jeżeli urojenia utrzymują się, należy rozpoznanie zmienić na - uporczywe zaburzenie urojeniowe (F22.-). |
(F23.8) Inne ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne |
Są to wszelkie inne określone ostre zaburzenia psychotyczne, bez dowodów uwarunkowania organicznego i podstaw zaklasyfikowania do F23.0-F23.3. |
(F23.9) Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne, nie określone |
Krótkotrwała psychoza reaktywna BNO |
(F24) Indukowane zaburzenie urojeniowe |
Zaburzenie urojeniowe podzielane przez dwie osoby lub przez więcej osób blisko powiązanych ze sobą emocjonalnie. Tylko jedna z tych osób wykazuje objawy pierwotnego zaburzenia psychotycznego; u drugiej (drugich) urojenia są tylko wzbudzane i zwykle ustępują, gdy osoby te są od siebie oddzielone. |
(F25) Zaburzenia schizoafektywne |
Epizodyczne zaburzenia z intensywnymi objawami zarówno afektywnymi, jak i schizofrenicznymi, które jednak nie uzasadniają rozpoznania ani schizofrenii, ani epizodów depresyjnego czy maniakalnego. Inne stany z objawami afektywnymi, które nakładają się na wcześniej występującą psychozę schizofreniczną lub współistnieją bądź pojawiają się naprzemiennie z utrwalonymi zaburzeniami urojeniowymi innego rodzaju, klasyfikowane są jako F20-F29. Objawy psychotyczne w chorobach afektywnych, które nie są zgodne z nastrojem, nie uzasadniają rozpoznania zaburzeń schizoafektywnych. |
(F25.0) Zaburzenie schizoafektywne, typ maniakalny |
Są to zaburzenia z tak wyrazistymi objawami zarówno schizofrenicznymi, jak i maniakalnymi, iż brak jest podstaw do rozpoznania schizofrenii lub epizodu maniakalnego. Kategorii tej należy używać tak w stosunku do pojedynczego epizodu, jak i wobec nawracającego zaburzenia, w którym większość stanowią epizody schizoafektywne typu maniakalnego. |
(F25.1) Zaburzenie schizoafektywne, typ depresyjny |
Objawy zarówno schizofreniczne, jak i depresyjne są tak wyraziście zarysowane, iż brak jest podstaw do rozpoznania schizofrenii lub epizodu depresyjnego. Kategorii tej należy używać tak w stosunku do pojedynczego epizodu, jak i w stosunku do nawracającego zaburzenia, w którym większość epizodów stanowią epizody schizoafektywne typu depresyjnego. |
(F25.2) Zaburzenie schizoafektywne, typ mieszany |
Schizofrenia cykliczna |
(F25.9) Zaburzenia schizoafektywne, nieokreślone |
Psychoza schizoafektywna BNO |
(F28) Inne nieorganiczne zaburzenia psychotyczne |
Kategoria obejmuje zaburzenia urojeniowe lub omamowe, które nie uzasadniają rozpoznania schizofrenii (F20.-), uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22.-), ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23.-), ani psychotycznych postaci epizodu maniakalnego (F30.2) lub ciężkiego epizodu depresyjnego (F32.3). |
(F29) Nieokreślona psychoza nieorganiczna |
Psychoza BNO |
(F30 - F39) Zaburzenia nastroju [afektywne]
Liczba pozycji: 42
Kod |
Nazwa Choroby |
(F30) Epizod maniakalny |
Zaliczone do tej grupy kategorie diagnostyczne dotyczą wyłącznie pojedynczego epizodu (zespołu - przyp. tłum.) chorobowego (pierwszego w życiu pacjenta - przyp. tłum.). Epizody hipomanii lub manii stwierdzone u osób, które przebyły wcześniej zaburzenia afektywne (depresja, hipomania, mania, zespoły mieszane) należy zaliczyć do zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (F31.-). |
(F30.0) Hipomania |
Zaburzenie to cechuje dłużej utrzymujące się wzmożenie nastroju, zwiększenie energii i aktywności oraz, zazwyczaj, wyraźnie wzmożone samopoczucie dotyczące wydolności fizycznej i psychicznej. Występują również: zwiększona liczba kontaktów z otoczeniem, gadatliwość, spoufalanie się, wzmożenie popędu seksualnego, zmniejszona potrzeba snu. Nasilenie tych objawów zazwyczaj nie zaburza w sposób poważny zdolności do pracy i nie jest przyczyną odrzucenia przez otoczenie. Zamiast często występującej dobrodusznej towarzyskości - pojawiać się może drażliwość, zarozumiałość, zachowania prostackie. Zab |
(F30.1) Mania bez objawów psychotycznych |
Wzmożenie nastroju jest nieadekwatne do sytuacji pacjenta i może zmieniać się od beztroskiej dobroduszności (jowialności) do niekontrolowanego podniecenia. Bardzo dobremu samopoczuciu towarzyszy wzmożona energia prowadząca do nadmiernej aktywności, wielomówność, zmniejszona potrzeba snu. Występują trudności w utrzymaniu uwagi oraz znaczne roztargnienie. Samoocena jest wyraźnie zawyżona z ideami wielkościowymi i dużą pewnością siebie. Brak normalnych zahamowań w kontaktach społecznych może być przyczyną zachowań lekkomyślnych, nierozważnych, nieadekwatnych do sytuacji, niezgodnych z charakte |
(F30.2) Mania z objawami psychotycznymi |
Oprócz objawów i cech wymienionych w p. F30.1 występują urojenia (zwykle wielkościowe) lub omamy (są to zazwyczaj głosy skierowane wprost do pacjenta), albo też podniecenie, wzmożona aktywność ruchowa i gonitwa myśli osiągają tak skrajne nasilenie, że pacjenta nie można zrozumieć, ani nawiązać z nim rzeczowego kontaktu. |
(F30.9) Epizod maniakalny nieokreślony |
Mania |
(F31) Zaburzenia afektywne dwubiegunowe |
Zaburzenia charakteryzujące się występowaniem dwóch lub więcej epizodów chorobowych z wyraźnie zaburzonym nastrojem i aktywnością w postaci podwyższenia nastroju, wzmożonej energii i aktywności (hipomania lub mania) lub obniżenia nastroju oraz energii i aktywności (depresja). Do zaburzeń dwubiegunowych również są zaliczane nawracające epizody hipomanii lub manii. |
(F31.0) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod hipomanii |
Pacjent jest obecnie w stanie hipomanii i przebył co najmniej jeden inny epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny lub mieszany). |
(F31.1) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod maniakalny bez objawów psychotycznych |
Pacjent jest obecnie w stanie maniakalnym, bez objawów psychotycznych (opisany w F30.1) i przebył co najmniej jeden inny epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny lub mieszany). |
(F31.2) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod maniakalny z objawami psychotycznymi |
Pacjent jest obecnie w stanie maniakalnym z objawami psychotycznymi (opisanym w F30.2) i przebył co najmniej jeden inny epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny lub mieszany). |
(F31.3) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod depresji o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu |
U pacjenta obecnie występuje depresja, taka jak w epizodzie depresyjnym o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu (F32.0 lub F32.1) i przebył on co najmniej jeden potwierdzony epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny lub mieszany). |
(F31.4) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod ciężkiej depresji bez objawów psychotycznych |
Pacjent jest obecnie w stanie depresji, opisanej w epizodzie ciężkiej depresji bez objawów psychotycznych (F32.2), i przebył co najmniej jeden potwierdzony epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny lub mieszany). |
(F31.5) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi |
U pacjenta obecnie występuje depresja, taka jak w ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi (F32.3), i przebył on co najmniej jeden potwierdzony epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny lub mieszany). |
(F31.6) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - epizod mieszany |
Pacjent przebył co najmniej jeden potwierdzony epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny lub mieszany). Obecnie występują szybko zmieniające się objawy depresji i manii lub objawy obu zespołów występują jednocześnie. |
(F31.7) Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie - remisja |
Pacjent przebył co najmniej jeden potwierdzony epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny lub mieszany) i dodatkowo co najmniej jeden inny epizod zaburzeń afektywnych (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny lub mieszany), obecnie (od kilku miesięcy) nie ujawnia żadnych wyraźniejszych zaburzeń nastroju. Dotyczy to również okresu remisji w czasie postępowania profilaktycznego. |
(F31.8) Inne zaburzenia afektywne dwubiegunowe |
Zaburzenie dwubiegunowe typu II |
(F32) Epizod depresyjny |
W typowych łagodnych, umiarkowanych lub ciężkich epizodach depresyjnych pacjent cierpi z powodu obniżenia nastroju, ubytku energii, zmniejszenia aktywności. Zmniejszone jest odczuwanie przyjemności, zakres zainteresowań i koncentracja są obniżone, często pojawia się znaczne zmęczenie, nawet po małym wysiłku. Sen jest zwykle zaburzony, apetyt obniżony. Samoocena i pewność siebie są niemal zawsze zmniejszone, nawet w łagodnych stanach depresyjnych pojawiają się idee winy i małej wartości. Obniżenie nastroju nie ulega większym zmianom w kolejnych dniach, jest niezależne od bieżących wydarzeń, |
(F32.0) Epizod depresji łagodny |
Występują zwykle dwa lub trzy z wyżej wymienionych objawów. Pacjent cierpi z tego powodu i prawdopodobnie może podołać większości swoich obowiązków. |
(F32.1) Epizod depresji umiarkowany |
Występują cztery lub więcej z wymienionych objawów. Pacjent ma duże trudności z wykonywaniem codziennych obowiązków. |
(F32.2) Epizod depresji ciężki, bez objawów psychotycznych |
Kilka z wymienionych wyżej objawów osiąga znaczne nasilenie i jest źródłem bólu, przygnębienia (distress) . Typowa jest utrata poczucia własnej wartości, niska samoocena, poczucie winy. Często pojawiają się myśli i próby samobójcze, zazwyczaj występują też objawy "somatyczne". |
(F32.3) Epizod ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi |
Epizod depresji ciężki, jak w p. F32.2, ale z omamami, urojeniami, zahamowaniem psychoruchowym lub osłupieniem uniemożliwiającym wykonywanie podstawowych codziennych czynności. Stan ten może zagrażać życiu w związku z ryzykiem samobójstwa, odwodnieniem, głodowaniem. Treść omamów i urojeń może, ale nie musi, być zgodna z obniżonym nastrojem. |
(F32.8) Inne epizody depresyjne |
Depresja atypowa |
(F32.9) Epizod depresyjny, nieokreślony |
Depresja BNO |
(F33) Zaburzenia depresyjne nawracające |
Zaburzenia te cechują się powtarzającymi się epizodami depresji, opisanej jako epizod depresyjny (F32.-), bez jakichkolwiek objawów wzmożonego nastroju i zwiększonej energii (mania) w przeszłości. Bezpośrednio po epizodzie depresyjnym mogą jednak pojawić się krótkotrwałe stany wzmożonego samopoczucia i aktywności (hipomania), niekiedy związane ze stosowaniem leczenia przeciwdepresyjnego. Ciężkie postacie nawracających zaburzeń depresyjnych (F33.2 i F33.3) wykazują wiele cech wspólnych z wcześniejszymi koncepcjami diagnostycznymi, jak: depresja w przebiegu psychozy maniakalno-depresyjnej, me |
(F33.0) Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie - epizod depresyjny łagodny |
Zaburzenie charakteryzują nawracające epizody depresji. Obecny epizod wykazuje łagodne nasilenie, tak jak w F32.1 i w przeszłości nie występowały zaburzenia maniakalne. |
(F33.1) Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie - epizod depresyjny umiarkowany |
Zaburzenie charakteryzują nawracające epizody depresji. Obecny epizod ma umiarkowane nasilenie, tak jak w F32.2 i bez objawów maniakalnych w przeszłości. |
(F33.2) Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie - epizod depresji ciężkiej bez objawów psychotycznych |
Zaburzenie charakteryzują nawracające epizody depresji. Obecny epizod ma ciężkie nasilenie bez objawów psychotycznych, tak jak w F32.2 i bez zaburzeń maniakalnych w przeszłości. |
(F33.3) Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie - ciężka depresja z objawami psychotycznymi |
Zaburzenie charakteryzują nawracające epizody depresji. Obecny epizod wykazuje ciężkie nasilenie z objawami psychotycznymi, tak jak w F32.3, bez zaburzeń maniakalnych w przeszłości. |
(F33.4) Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie - stan remisji |
Pacjent przebył dwa lub więcej epizodów depresyjnych, takich jak opisane w F33.0-F33.3, ale w okresie ostatnich kilku miesięcy nie przejawia objawów depresji. |
(F33.9) Nawracające zaburzenia depresyjne, nieokreślone |
Depresja jednobiegunowa BNO |
(F34) Uporczywe zaburzenia nastroju (afektywne) |
Zaburzenia nastroju utrzymują się przewlekle, o zmiennym nasileniu, przy czym większość epizodów nie osiąga nasilenia uprawniającego do rozpoznawania hipomanii lub epizodów depresji łagodnej (subdepresja - przyp. tłum.). Utrzymują się one przez wiele lat, a niekiedy większą część dorosłego życia, są przyczyną przygnębienia i ograniczają możliwości życiowe pacjenta. U niektórych osób w przebiegu przewlekle utrzymujących się zaburzeń nastroju mogą występować nawracające lub pojedyncze epizody depresji lub manii. |
(F34.0) Cyklotymia |
Utrzymujące się stale wahania nastroju w postaci licznych okresów depresji i łagodnie wzmożonego samopoczucia, które nie są tak ciężkie i długotrwałe, aby uzasadnić rozpoznawanie dwubiegunowych zaburzeń afektywnych (F31.-) lub nawracających zaburzeń depresyjnych (F33.-). Cyklotymię stwierdza się często u krewnych pacjentów z dwubiegunowymi zaburzeniami afektywnymi. U niektórych osób z cyklotymią mogą rozwinąć się zaburzenia afektywne dwubiegunowe. |
(F34.1) Dystymia |
Przewlekłe obniżenie nastroju (depresja), trwające przynajmniej przez kilka lat, które nie jest wystarczająco ciężkie, aby uzasadnić rozpoznanie nawracających zaburzeń depresyjnych o nasileniu ciężkim, umiarkowanym lub łagodnym (F33.-) |
(F38) Inne zaburzenia nastroju (afektywne) |
Pozostałe zaburzenia o nasileniu lub czasie trwania nie uzasadniającym zaliczenie ich do grupy F30-F34. |
(F38.0) Inne występujące pojedynczo zaburzenia nastroju (afektywne) |
Epizod mieszanych zaburzeń afektywnych |
(F39) Zaburzenia nastroju (afektywne), nie określone |
Psychozy afektywne BNO |
(F40 - F48) Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną
Liczba pozycji: 45
Kod |
Nazwa Choroby |
(F40) Zaburzenia lękowe w postaci fobii |
W tej grupie zaburzeń lęk wywoływany jest tylko lub przede wszystkim przez pewne określone sytuacje, które nie są aktualnie niebezpieczne. w następstwie tego jednostka w charakterystyczny sposób unika tych sytuacji, a zetknąwszy się z nimi znosi je z przerażeniem. Obawy pacjenta mogą koncentrować się na pojedynczych doznaniach, jak "bicie serca" lub uczucie omdlewania i są często powiązane z wtórnym lękiem przed śmiercią, utratą kontroli nad postępowaniem czy przed chorobą psychiczną. Sama myśl o znalezieniu się w sytuacji fobicznej powoduje zazwyczaj wystąpienie lęku antycypacyjnego. Lęk f |
(F40.0) Agorafobia |
Termin ten oznacza wyraźnie określoną grupę fobii obejmujących strach przed wyjściem z domu, wejściem do sklepu, przed tłumem i miejscami publicznymi, czy przed samotnym podróżowaniem pociągiem, autobusem lub samolotem. Częstą cechą zarówno obecnego, jak i poprzednich epizodów jest występowanie lęku napadowego (lęku panicznego). Jako dodatkowe cechy zaburzenia spotyka się również często objawy depresyjne, natręctwa i fobie społeczne. Unikanie sytuacji fobicznych zdarza się nierzadko, i w związku z tym niektórzy pacjenci nie mają doświadczeń z intensywnym lękiem. |
(F40.1) Fobie społeczne |
Zaburzenie to polega na strachu przed oceną innych ludzi, który prowadzi do unikania sytuacji społecznych. Bardziej uogólnione fobie społeczne zwykle wiążą się z niską samooceną i strachem przed krytyką. Mogą się przejawiać jako skargi na czerwienienie się, drżenie rąk, nudności lub parcie na mocz. Pacjent często bywa przekonany, że te wtórne przejawy lęku stanowią pierwotny problem. Objawy mogą nasilać się aż do napadu lęku panicznego. |
(F40.2) Specyficzne (izolowane) postacie fobii |
Są to fobie ograniczone do bardzo specyficznych sytuacji, jak przebywanie w pobliżu niektórych zwierząt, wysokość, burza z piorunami, ciemność, lot samolotem, zamknięte przestrzenie, korzystanie z publicznych toalet, jedzenie pewnych pokarmów, wizyta u dentysty, widok krwi czy ran. Choć sytuacja wywołująca jest wyraźnie określona, kontakt z nią może wywołać napad paniki, jak w agorafobii czy w fobiach społecznych. |
(F40.9) Fobie BNO |
Fobia BNO |
(F41) Inne zaburzenia lękowe |
Głównym objawem tych zaburzeń jest lęk, który nie ogranicza się do żadnej określonej sytuacji. Występować mogą również objawy depresyjne i natręctwa, a nawet niektóre elementy lęku fobicznego, jednakże są one tu wyraźnie wtórne lub mniej nasilone. |
(F41.0) Zaburzenie lękowe z napadami lęku (lęk paniczny) |
Istotną cechą tego zaburzenia są nawracające napady ostrego lęku (stany paniki), które nie są ograniczone do jakiejś szczególnej sytuacji czy okoliczności, a więc niemożliwe do przewidzenia. Jak w innych zaburzeniach lękowych, podstawowe objawy obejmują nagłe wystąpienie przyspieszonego bicia serca, bólu w klatce piersiowej, zawrotów głowy, uczucie duszności, poczucie obcości własnej osoby (depersonalizacja) lub otoczenia (derealizacja). Często występuje wtórny strach przed śmiercią, utratą kontroli czy chorobą psychiczną. Nie należy stawiać rozpoznania lęku panicznego jako rozpoznania pods |
(F41.1) Zaburzenie lękowe uogólnione |
Podstawową cechą jest tu uogólniony i uporczywy lęk nie związany z sytuacjami zewnętrznymi (lęk "wolnopłynący"). Dominujące objawy są zróżnicowane. Obejmują one skargi na stałe uczucie zdenerwowania, drżenie, napięcie mięśniowe, pocenie się, zawroty głowy, przyspieszone bicie serca i uczucie "niepokoju" (discomfort) w nadbrzuszu. Pacjent często wypowiada obawy, że sam lub ktoś z jego bliskich wkrótce zachoruje lub będzie miał wypadek. |
(F41.2) Zaburzenie depresyjne i lękowe mieszane |
Tę kategorię diagnostyczną należy stosować, gdy występują objawy lęku i depresji, ale żadne z nich nie przeważa w sposób zdecydowany i żaden z objawów rozważany z osobna, nie uzewnętrznia się w stopniu uzasadniającym każde z tych rozpoznań. Jeśli występuje zarówno lęk, jak i depresja w sposób uzasadniający te rozpoznania, wówczas należy uwzględnić oba zaburzenia, a nie omawianą tu kategorię mieszaną. |
(F41.3) Inne mieszane zaburzenia lękowe |
Objawy lęku współistnieją tu z cechami innych zaburzeń z kategorii -F42- F48. Żaden z objawów rozważany z osobna nie jest dostatecznie nasilony, aby uzasadnić odpowiednie rozpoznanie. |
(F41.8) Inne określone zaburzenia lękowe |
Histeria lękowa |
(F41.9) Zaburzenia lękowe, nie określone |
Lęk BNO |
(F42) Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw) |
Istotną cechą tego zaburzenia są nawracające uporczywe myśli natrętne (obsesje) lub czynności przymusowe (kompulsje). Myśli natrętne są to idee, wyobrażenia czy impulsy do działania, które pojawiają się w świadomości w sposób stereotypowy. Nieomal zawsze są przeżywane w sposób przykry i pacjent często próbuje bezskutecznie się im przeciwstawiać. Chociaż pojawiają się wbrew woli, budzą wewnętrzny sprzeciw, są one mimo wszystko uznawane za własne myśli. Czynności przymusowe czy rytuały są to stereotypowe i wielokrotnie powtarzane zachowania. Mają one zapobiegać jakimś mało prawdopodobnym wyda |
(F42.0) Zaburzenie z przewagą myśli czy ruminacji natrętnych |
Mogą przejawiać się w postaci myśli, wyobrażeń czy impulsów do działania, niemal zawsze bardzo przykrych dla pacjenta. Czasem myśli te mają postać niekończących się rozważań uniemożliwiających podejmowanie najprostszych decyzji niezbędnych w życiu codziennym. Powiązanie między natrętnymi ruminacjami a depresją jest szczególnie ścisłe. Rozpoznanie nerwicy natręctw należy preferować tylko w przypadku, gdy ruminacje powstają lub utrzymują się poza epizodem depresyjnym. |
(F42.1) Zaburzenie z przewagą czynności natrętnych (rytuały) |
Większość czynności przymusowych dotyczy czystości (szczególnie mycia rąk), ciągłego porządkowania, czyszczenia i sprawdzania wszystkiego, w celu niedopuszczenia do niebezpiecznej sytuacji. U podstaw tego zachowania leży zazwyczaj strach przed możliwością niebezpieczeństwa zagrażającego pacjentowi, lub spowodowanego przez pacjenta, natomiast czynność rytualna jest bezskuteczną czy symboliczną próbą odwrócenia tego niebezpieczeństwa. |
(F43) Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne |
Podstawą wydzielenia i rozpoznania tej kategorii zaburzeń są nie tylko objawy i przebieg, ale również stwierdzenie jednego z dwóch czynników przyczynowych: wyjątkowo stresującego wydarzenia życiowego, powodującego ostrą reakcję na stres albo znaczącej zmiany życiowej prowadzącej do trwałej, przykrej sytuacji, która powoduje zaburzenia adaptacyjne. Mniej ciężkie stresy psychospołeczne ("wydarzenia życiowe") mogą przyczyniać się do wystąpienia całego szeregu zaburzeń zaklasyfikowanych w innych miejscach tego rozdziału, ale ich znaczenie etiologiczne nie jest zawsze oczywiste i zależy od osobn |
(F43.0) Ostra reakcja na stres |
Jest to przejściowe zaburzenie, które rozwija się w odpowiedzi na wyjątkowo silny stres fizyczny lub psychiczny u osoby, która nie wykazuje innego zaburzenia psychicznego. Zaburzenie to ustępuje w ciągu kilku godzin lub dni. Geneza i nasilenie ostrej reakcji na stres zależy przede wszystkim od osobniczej wrażliwości i umiejętności radzenia sobie ze stresem. Objawy cechuje duża różnorodność i zmienność. Na początku występuje stan "oszołomienia" ("daze") z pewnym zwężeniem pola świadomości i uwagi, niemożnością rozumienia bodźców i zaburzeniami orientacji. Potem może pojawiać się dalsze wyłąc |
(F43.1) Zaburzenie stresowe pourazowe |
Jest to opóźniona lub przedłużona reakcja na wydarzenie czy sytuację stresową (krótką lub długotrwałą) o wyjątkowo zagrażającym lub katastroficznym charakterze, która mogłaby wywołać niezwykle ciężkie przeżycia nieomal u każdego. Czynniki predysponujące, takie jak cechy osobowości (np. anankastyczna, asteniczna) lub wcześniejsze dekompensacje nerwicowe, mogą obniżać próg podatności na rozwój tego zaburzenia lub przyczynić się do zaostrzenia jego przebiegu, ale nie są one konieczne ani wystarczające dla jego wystąpienia. Typowe objawy obejmują przeżywanie na nowo urazowej sytuacji w natrętny |
(F43.2) Zaburzenia adaptacyjne |
Są to stany napięcia, niepokoju, przygnębienia (distress) i rozstroju emocjonalnego (disturbance), które powstają w okresie adaptacji do znaczących zmian życiowych lub do stresującego wydarzenia życiowego i zazwyczaj utrudniają społeczne przystosowanie i efektywne działanie. Stresor może zaburzać integralność społecznego układu odniesienia jednostki (osierocenie, przeżycia związane z separacją) lub szerszego systemu wsparcia społecznego i systemu wartości (migracja, status uchodźcy). Może też stanowić ważny etap rozwoju, czy kryzys rozwojowy (pójście do szkoły, rodzicielstwo, niemożność osi |
(F44) Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) |
Wspólnym rysem zaburzeń dysocjacyjnych czy konwersyjnych jest częściowa lub całkowita utrata normalnej integracji pomiędzy wspomnieniami przeszłości, poczuciem tożsamości, wrażeniami czuciowymi i kontrolą ruchów ciała. Wszystkie typy zaburzeń dysocjacyjnych mają tendencję do ustępowania po kilku tygodniach lub miesiącach, szczególnie jeśli ich początek był związany z urazowym wydarzeniem życiowym. Bardziej przewlekające się zaburzenia, szczególnie niedowłady i zaburzenia czucia, mogą wiązać się z nierozwiązywalnymi problemami czy trudnościami interpersonalnymi. Zaburzenia te były wcześniej |
(F44.0) Amnezja dysocjacyjna |
Główną cechą jest tu niepamięć, zazwyczaj ważnych świeżych wydarzeń, która nie jest spowodowana organicznym zaburzeniem psychicznym i jest zbyt duża, aby ją tłumaczyć zwykłym roztargnieniem czy zmęczeniem. Przeważnie koncentruje się na wydarzeniach urazowych, takich jak: wypadek, nieoczekiwane osierocenie i zazwyczaj jest częściowa i wybiórcza. Całkowita i uogólniona amnezja pojawia się rzadko i zazwyczaj jest składową fugi (F44.1) i w ten sposób powinna być klasyfikowana. Rozpoznania amnezji dysocjacyjnej nie należy stawiać w przypadkach organicznego zaburzenia mózgu, zatrucia czy nadmiern |
(F44.1) Fuga dysocjacyjna |
Fuga dysocjacyjna wykazuje wszystkie cechy amnezji dysocjacyjnej wraz z pozornie celowymi podróżami poza swoim terenem. Zachowanie pacjenta podczas zaburzeń może postronnemu obserwatorowi wydać się zupełnie normalne, choć okres fugi pokryty jest niepamięcią. |
(F44.2) Osłupienie dysocjacyjne (stupor dysocjacyjny) |
Osłupienie dysocjacyjne rozpoznaje się na podstawie głębokiego ograniczenia lub zupełnego braku ruchów dowolnych i braku normalnej reakcji na bodźce zewnętrzne, jak światło, hałas i dotyk. Badanie fizykalne i badania dodatkowe nie wykazują objawów organicznych, są natomiast wyraźne dowody psychogennego uwarunkowania w postaci świeżych wydarzeń stresowych czy problemowej sytuacji. |
(F44.3) Trans i opętanie |
Terminy te oznaczają zaburzenia cechujące się przejściową utratą własnej tożsamości i pełnej orientacji co do otoczenia. Obejmują wyłącznie te stany transu, które są niezależne od woli, niechciane i nie zachodzą w sytuacjach akceptowanych ze względów religijnych czy kulturowych. |
(F44.4) Dysocjacyjne zaburzenia ruchu |
Charakterystycznym objawem jest tu utrata zdolności do poruszania całymi kończynami lub ich częściami. Może to bardzo przypominać każdą postać ataksji, akinezji, afonii, dyzartrii, dyskinezy, napadów drgawkowych czy porażenia. |
(F44.5) Drgawki dysocjacyjne |
Drgawki dysocjacyjne mogą bardzo przypominać napady padaczkowe pod względem charakteru drgawek, natomiast rzadko zdarza się przygryzienie języka, uszkodzenie ciała z powodu upadku czy nieświadome oddanie moczu; świadomość może być zachowana lub zaburzona tak, jak w osłupieniu dysocjacyjnym lub w transie. |
(F44.6) Dysocjacyjne znieczulenia i utrata czucia zmysłowego |
Granice znieczulonych obszarów skóry wiążą się bardziej z wyobrażeniami pacjenta o funkcjonowaniu ciała niż z wiedzą medyczną. Różnice takie dotyczą np. ubytku poszczególnych rodzajów czucia, które nie znajdują odbicia w uszkodzeniu nerwów obwodowych. Utracie czucia mogą towarzyszyć skargi na parestezje. w zaburzeniach dysocjacyjnych rzadko dochodzi do całkowitej utraty wzroku i słuchu. |
(F44.7) Mieszane zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) |
Jest to kombinacja składająca się z zaburzeń określonych w F44.0-F44.6. |
(F44.8) Inne zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) |
Zespół Gansera |
(F45) Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (somatoform disorders) |
Główną cechą zaburzeń tej kategorii jest powtarzające się występowanie objawów somatycznych z uporczywym domaganiem się badań lekarskich, pomimo negatywnych wyników takich badań i zapewnień lekarzy, że dolegliwości nie mają podstaw somatycznych. Jeżeli współistnieją jakieś choroby somatyczne, nie wyjaśniają one charakteru i nasilenia objawów ani też przygnębienia (distress) i obaw o własne zdrowie. |
(F45.0) Zaburzenie somatyzacyjne [z somatyzacją] |
Główna cecha tego zaburzenia polega na różnorodnych, nawracających i często zmieniających się objawach somatycznych, które utrzymują się od co najmniej dwóch lat. Większość pacjentów ma za sobą długą i skomplikowaną historię kontaktów z podstawową i specjalistyczną opieką zdrowotną, włącznie z licznymi negatywnymi wynikami badań i bezowocnymi operacjami eksploracyjnymi. Objawy mogą dotyczyć każdej części ciała czy układu. Przebieg zaburzenia jest przewlekły i zmienny i często łączy się z zakłóceniem funkcjonowania społecznego, interpersonalnego i rodzinnego. Krótkotrwałe (krócej niż dwa lat |
(F45.1) Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, niezróżnicowane |
Rozpoznanie takiego zaburzenia winno być brane pod uwagę, gdy skargi somatyczne są wielorakie, zmienne i uporczywe, ale brak jest pełnego i typowego klinicznego obrazu somatyzacji. |
(F45.2) Zaburzenie hipochondryczne |
Istotną cechą tego zaburzenia jest stałe przekonanie pacjenta, że jest on chory na jedną lub więcej poważnych i postępujących chorób somatycznych. Pacjent ujawnia uporczywe skargi somatyczne albo stale skupia uwagę na ich fizycznej naturze. Normalne czy banalne doznania lub przejawy są często interpretowane przez pacjenta jako nienormalne i przykre, a uwaga skupiona jest zwykle na jednym czy dwóch narządach albo układach ciała. Często występuje wyraźna depresja lub lęk, co może usprawiedliwiać dodatkowe rozpoznanie. |
(F45.3) Zaburzenia wegetatywne występujące pod postacią somatyczną |
Pacjent prezentuje objawy tak, jakby były one spowodowane przez fizyczną chorobę całego układu lub narządu, które są głównie czy wyłącznie unerwione i kontrolowane przez wegetatywny układ nerwowy: układ krążenia, przewód pokarmowy czy układ moczowo-płciowy. Zazwyczaj występują dwa typy objawów, z których żaden nie jest wyrazem fizycznej choroby narządu lub całego układu. Pierwszy typ obejmuje skargi stanowiące obiektywne objawy pobudzenia układu autonomicznego, jak przyspieszona czynność serca, poty, zaczerwienienie, drżenie oraz towarzyszący lęk i poczucie zagrożenia chorobą somatyczną. Dr |
(F45.4) Uporczywe bóle psychogenne |
Do głównych skarg należy uporczywy, silny i niepokojący ból, którego nie można w pełni wyjaśnić procesami fizjologicznymi czy chorobami somatycznymi, i który występuje w związku z konfliktem emocjonalnym czy problemami psychospołecznymi. Nasilenie tego konfliktu czy problemu uzasadnia przypuszczenie, że mają one główne znaczenie przyczynowe. w następstwie uporczywego bólu zwykle wzrasta zainteresowanie i opieka nad pacjentem - zarówno osób bliskich, jak personelu medycznego. Kategoria ta nie obejmuje bólu ocenianego jako psychogenny, w przebiegu zaburzeń depresyjnych czy schizofrenii. |
(F45.8) Inne zaburzenia występujące pod postacią somatyczną |
Kategoria ta zawiera wszystkie inne zaburzenia czuciowe, czynnościowe i behawioralne, które nie są spowodowane chorobą somatyczną i niezależne od czynności układu wegatytywnego. Natomiast są one ograniczone do jednego określonego układu lub narządu i ściśle powiązane w czasie z wydarzeniami stresowymi czy problemami. |
(F45.9) Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, nie określone |
Zaburzenia psychosomatyczne BNO |
(F50 - F59) Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi
Liczba pozycji: 37
Kod |
Nazwa Choroby |
(F50) Zaburzenia odżywiania |
Nie obejmuje: jadłowstręt BNO (R63.0) |
(F50.0) Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) |
Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) charakteryzuje się celową utratą wagi ciała, wywołaną i podtrzymywaną przez pacjenta. Występuje on najczęściej u dziewcząt w okresie pokwitania i u młodych kobiet , ale zdarza się także u chłopców przed osiągnięciem dojrzałości i młodych mężczyzn oraz u dzieci przed okresem pokwitania i u dojrzałych kobiet aż do okresu menopauzy. Chorobie towarzyszą szczególne objawy psychopatologiczne: lęk przed otyłością i zniekształceniem sylwetki ciała. Lęk ten przybiera postać uporczywej idei nadwartościowej, w związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit |
(F50.1) Jadłowstręt psychiczny atypowy |
Terminem tym określamy przypadki, w których stwierdza się pewne objawy typowe dla jadłowstrętu psychicznego, ale całość obrazu klinicznego nie usprawiedliwia tego rozpoznania, gdyż nie ma tak charakterystycznych objawów, jak na przykład brak miesiączek lub nasilony lęk przed otyłością, występuje natomiast znaczny spadek wagi ciała oraz zachowanie ukierunkowane na utratę wagi. Nie należy posługiwać się rozpoznaniem jadłowstętu psychicznego atypowego w przypadkach znanych chorób somatycznych, którym towarzyszy spadek wagi ciała. |
(F50.2) Żarłoczność psychiczna (Bulimia nervosa) |
Zespół ten przejawia się okresowymi nawrotami żarłoczności i nadmierną koncentracją uwagi na kontroli wagi ciała. Typowe jest prowokowanie wymiotów lub zażywanie środków przeczyszczających po epizodzie przejedzenia się. Liczne objawy psychopatologiczne, na przykład nadmierne zainteresowanie kształtem i wagą ciała, występują zarówno w bulimii psychicznej, jak i w jadłowstręcie psychicznym. Powtarzające się wymioty mogą doprowadzić do zaburzeń elektrolitowych i powikłań somatycznych. Często, choć nie zawsze, stwierdza się w wywiadzie epizod jadłowstrętu psychicznego. Czas, dzielący te dwie ch |
(F50.3) Atypowa żarłoczność psychiczna |
W zaburzeniu tym występują pewne objawy charakterystyczne dla żarłoczności psychicznej, jednak całość obrazu chorobowego nie usprawiedliwia takiego rozpoznania. Stwierdza się na przykład nawracające epizody przejadania i nadużywanie środków przeczyszczających, ale bez istotnej zmiany wagi ciała, może też nie występować typowe, nadmierne zainteresowanie kształtem i wagą ciała. |
(F50.4) Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi |
Zaburzenie to może być spowodowane czynnikami stresowymi, takimi jak żałoba, wypadek, urodzenie dziecka, itd. |
(F50.5) Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi |
Należą tu powtarzające się wymioty w zaburzeniach dysocjacyjnych (F44.-) i zaburzeniach hipochondrycznych (F45.2). Do kategorii tej nie zaliczamy wymiotów w schorzeniach sklasyfikowanych w innych rozdziałach. Terminem wymiotów związanych z innymi czynnikami psychologicznymi możemy natomiast uzupełnić rozpoznanie nadmiernych wymiotów ciężarnych (021.-) w przypadku, w którym główną przyczyną nawracających nudności i wymiotów podczas ciąży są czynniki emocjonalne. |
(F50.8) Inne zaburzenia odżywiania się |
Pica u dorosłych |
(F51) Nieorganiczne zaburzenia snu |
Zaburzenia snu są często jednym z objawów innego schorzenia, psychicznego lub somatycznego. w konkretnym przypadku klasyfikujemy zaburzenia snu jako pierwotne lub jako jeden z objawów schorzenia wymienionego gdzie indziej, w tym lub innych rozdziałach. Jeśli zaburzenia snu stanowią jedną z głównych dolegliwości i są postrzegane jako odrębne schorzenie, to zazwyczaj posługujemy się kodem nieorganicznych zaburzeń snu łącznie ze stosowanym rozpoznaniem, w którym uwzględniamy objawy psychopatologiczne i stan patofizjologiczny stwierdzane w konkretnym przypadku. Rozpoznaniem nieorganicznych zabu |
(F51.0) Bezsenność nieorganiczna |
Bezsenność nieorganiczna polega na niedostatecznej ilości i/lub jakości snu, utrzymującej się przez dłuższy czas. Stwierdza się trudności w zasypianiu, trudności w utrzymaniu snu lub zbyt wczesne budzenie się. Bezsenność jest częstym objawem licznych zaburzeń psychicznych i somatycznych. Rozpoznanie choroby podstawowej uzupełniamy rozpoznaniem bezsenności nieorganicznej tylko wtedy, gdy dominuje ona w obrazie klinicznym. |
(F51.1) Nieorganiczna hipersomnia |
Hipersomnią nazywamy albo stan nadmiernej senności w ciągu dnia i napadów snu (nie wynikających z niedoboru snu), albo wydłużone przechodzenie ze snu do stanu pełnego czuwania po przebudzeniu. Jeśli hipersomnia nie jest spowodowana czynnikami organicznymi, to zazwyczaj towarzyszy ona zaburzeniom psychicznym. |
(F51.2) Nieorganiczne zaburzenia rytmu snu i czuwania |
Jest to niezgodność między indywidualnym rytmem snu i czuwania a rytmem oczekiwanym w danym środowisku, co prowadzi do skarg na bezsenność lub hipersomnię. |
(F51.3) Somnambulizm (sennowłóctwo) |
Jest to stan zaburzeń świadomości, w którym naprzemiennie występują cechy snu i czuwania. w czasie epizodu somnambulizmu pacjent wstaje z łóżka, zazwyczaj podczas pierwszej trzeciej części snu nocnego, i chodzi bez celu, ujawniając obniżony poziom świadomości, zmniejszoną reaktywność i ograniczenie sprawności ruchowej. Po przebudzeniu epizod somnambulizmu pokryty jest zazwyczaj niepamięcią. |
(F51.4) Lęki nocne |
Są to epizody bardzo nasilonego, panicznego lęku z głośną wokalizacją, pobudzeniem ruchowym i pobudzeniem układu autonomicznego. Pacjent siada lub zrywa się z rozpaczliwym krzykiem, zazwyczaj podczas pierwszej trzeciej części snu nocnego, często rzuca się do drzwi, jakby próbował uciekać, chociaż bardzo rzadko wychodzi z pokoju. Pamięć epizodu jest szczątkowa i zazwyczaj ograniczona do jednego lub dwóch fragmentarycznych wyobrażeń. |
(F51.5) Koszmary senne |
Są to przepełnione lękiem marzenia senne, które pacjent pamięta w najdrobniejszych szczegółach i niezwykle silnie przeżywa. Treść koszmarów sennych dotyczy zazwyczaj zagrożenia życia, bezpieczeństwa lub godności osobistej. Często powtarzają się te same lub podobne przerażające tematy. w czasie typowego epizodu dochodzi do znacznego pobudzenia układu autonomicznego, ale nie występuje wokalizacja ani wzmożenie ruchów ciała. Po przebudzeniu pacjent natychmiast jest w pełni przytomny i zorientowany. |
(F51.9) Nieorganiczne zaburzenia snu, nie określone |
Emocjonalne zaburzenia snu (BNO) |
(F52) Dysfunkcja seksualna nie spowodowana zaburzeniem organicznym ani chorobą somatyczną |
Terminem tym określa się różne zaburzenia, w których pacjent nie jest w stanie realizować satysfakcjonujących go stosunków seksualnych. Reakcje seksualne są zjawiskiem natury psychosomatycznej, a więc ich zaburzenia mają tło zarówno psychologiczne, jak i somatyczne. |
(F52.0) Brak lub utrata potrzeb seksualnych |
Brak potrzeb seksualnych jest tu objawem podstawowym, a nie wtórnym w stosunku do innych problemów seksualnych, takich jak zaburzenia erekcji czy dyspareunia. |
(F52.1) Awersja seksualna i brak przyjemności seksualnej |
Perspektywie kontaktu seksualnego towarzyszy lęk tak silny, że pacjent unika aktywności seksualnej (awersja) lub reakcje seksualne przebiegają normalnie, orgazm jest osiągalny, ale pacjent nie przeżywa adekwatnej przyjemności (brak seksualnej przyjemności). |
(F52.2) Brak reakcji genitalnej |
U mężczyzn głównym problemem są zaburzenia erekcji, to znaczy trudności w uzyskaniu lub utrzymaniu erekcji niezbędnej do satysfakcjonującego stosunku. U kobiet głównym problemem jest suchość pochwy (upośledzone zwilżanie). |
(F52.3) Zaburzenia orgazmu |
Orgazm albo nie występuje, albo jest znacznie opóźniony |
(F52.4) Wytrysk przedwczesny |
Mianem tym określa się niezdolność do kontrolowania wytrysku w stopniu zapewniającym obu partnerom satysfakcjonujący stosunek seksualny. |
(F52.5) Pochwica nieorganiczna |
Jest to skurcz mięśni otaczających pochwę. Skurcz ten powoduje zamknięcie wejścia do pochwy. Wprowadzenie członka jest niemożliwe, albo bolesne. |
(F52.6) Dyspareunia nieorganiczna |
Dyspareunia (ból w czasie stosunku) występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, często jest spowodowana miejscowym stanem patologicznym i powinna być wówczas odpowiednio zakwalifiklowana. Rozpoznaniem dyspareunii nieorganicznej posługujemy się tylko wtedy, gdy nie stwierdza się innej pierwotnej dysfunkcji seksualnej (np. pochwicy lub suchości pochwy). |
(F52.7) Nadmierny popęd seksualny |
Nimfomania |
(F53) Zaburzenia psychiczne związane z porodem, nie sklasyfikowane gdzie indziej |
Terminem tym określamy wyłącznie zaburzenia psychiczne związane z porodem (zaczynające się w okresie 6 tygodni od porodu), które nie spełniają warunków rozpoznania chorób sklasyfikowanych w innym miejscu tego rozdziału wskutek braku dostatecznych informacji, albo ze względu na szczególne dodatkowe objawy kliniczne. |
(F53.0) Łagodne zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania, związane z porodem, a nie wykazane w innym miejscu |
Depresja: |
(F53.1) Ciężkie zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania związane z porodem, a nie wykazane w innym miejscu |
Psychoza okołoporodowa BNO |
(F54) Czynniki psychologiczne i behawioralne związane z zaburzeniami lub chorobami klasyfikowanymi w innych rozdziałach |
Kategorią tą należy się posługiwać podczas rejestrowania obecności czynników psychologicznych i behawioralnych, jeśli czynniki te odgrywają główną rolę w etiologii zaburzeń somatycznych klasyfikowanych za pomocą innych kodów MKCh. Zaburzenia emocjonalne spowodowane przez te czynniki są zazwyczaj łagodne i długotrwałe (zamartwianie się, konflikt emocjonalny, obawa), nie byłoby więc uzasadnione stosowanie jakiejkolwiek innej kategorii wymienionej w tym rozdziale. |
(F55) Nadużywanie substancji nie powodujących uzależnienia |
Nadużywane mogą być bardzo różne substancje, właściwe leki i środki tradycyjne (naturalne), ale najważniejsze spośród nich są: a) leki psychotropowe nie powodujące uzależnienia, np. środki przeciwdepresyjne, b) leki przeczyszczające i c) leki przeciwbólowe nabyte bez recepty, jak aspiryna i paracetamol. Stałe stosowanie wymienionych środków prowadzi do zbędnych kontaktów z pracownikami służby zdrowia, a czasem do szkodliwych następstw fizycznych. Próby zniechęcenia i zakazu używania tych środków często napotykają na opór. Bywa, że pacjent nadal przyjmuje środki przeczyszczające lub przeciwb |
(F59) Nieokreślone zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi |
Psychogenne zaburzenia somatyczne (BNO) |
(F60 - F69) Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
Liczba pozycji: 51
Kod |
Nazwa Choroby |
(F60) Specyficzne zaburzenia osobowości |
Są to głębokie zaburzenia osobowości i behawioralnych tendencji jednostki, które nie są bezpośrednim następstwem choroby, urazu czy innego uszkodzenia o.u.n. lub innego zaburzenia psychicznego. Zazwyczaj obejmują kilka wymiarów osobowości, prawie zawsze skojarzonych z odczuwaniem znacznej przykrości osobistej (distress) i zerwaniem więzi społecznych. Zaburzenia te pojawiają się już w okresie dzieciństwa lub pokwitania i utrzymują się w wieku dojrzałym. |
(F60.0) Osobowość paranoiczna |
Są to zaburzenia osobowości, które charakteryzuje nadmierna wrażliwość na niepowodzenia, niezdolność do wybaczania zniewag; podejrzliwość i tendencja do zniekształcania doświadczeń przez opaczną interpretację obojętnych a nawet przyjaznych zachowań innych ludzi jako wrogich czy pogardliwych; nawracająca podejrzliwość bez uzasadnienia, dotycząca seksualnej wierności współmałżonka czy partnera i nieustępliwość w obronie własnych praw. Może też występować tendencja do nadmiernego poczucia własnej wartości oraz często przesadne odnoszenie wydarzeń do siebie. |
(F60.1) Osobowość schizoidalna |
Charakteryzuje się wycofaniem z kontaktów emocjonalnych, społecznych i innych, tendencją do fantazjowania, działania w samotności i introspekcji; ograniczeniem zdolności do wyrażania uczuć i odczuwania przyjemności. |
(F60.2) Osobowość dyssocjalna |
Charakteryzuje się lekceważeniem zobowiązań społecznych, nieliczeniem się z uczuciami innych, znaczącą niewspółmiernością między zachowaniami a obowiązującymi normami społecznymi. Zachowanie to niełatwo ulega zmianie po różnych negatywnych doświadczeniach, włącznie z karaniem. Tolerancja na frustrację jest niska, podobnie jak próg zachowań agresywnych, w tym - czynów gwałtownych. Występuje również tendencja do obwiniania innych lub uciekanie się do pozornie prawdopodobnych racjonalizacji zachowań, które powodują konflikty z otoczeniem. |
(F60.3) Osobowość chwiejna emocjonalnie |
Cechuje się wyraźną tendencją do działań impulsywnych bez przewidywania konsekwencji tych działań; nastrój zmienny i nie dający się przewidzieć. Występuje też skłonność do wybuchów emocjonalnych, niezdolność do kontrolowania działań impulsywnych, tendencja do zachowań zaczepnych i konfliktów z innymi, szczególnie wtedy, gdy te zachowania są potępiane lub kończą się niepowodzeniem. Wyodrębniono dwa rodzaje tych zaburzeń: typ impulsywny, którego cechą dominującą jest niestabilność emocjonalna i brak kontroli działań impulsywnych oraz typ "borderline" (z pogranicza), w którym dodatkowo zaburzo |
(F60.4) Osobowość histrioniczna |
Charakteryzuje ją płytka i chwiejna uczuciowość, tendencja do dramatyzowania, teatralności, przesadna ekspresja emocjonalna, sugestywność, egocentryzm, pobłażliwość wobec siebie, nie uwzględnianie potrzeb innych, nadmierna uraźliwość oraz pragnienie admiracji, uznania i potrzeba podniet. |
(F60.5) Osobowość anankastyczna |
Charakteryzuje się tendencją do niepewności, wątpliwości, perfekcjonizmu, nadmierną skrupulatnością, potrzebą sprawdzania i zajmowania się drobiazgami, sztywnością, uporem i ostrożnością. Mogą pojawiać się uporczywe, niepożądane myśli czy popędy (impulses), które nie osiągają nasilenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. |
(F60.6) Osobowość lękliwa (unikająca) |
Charakteryzuje ją uczucie napięcia, lęku, niepewności i poczucia niższości, pragnienie akceptacji i uznania, nadmierna wrażliwość na odrzucenie i krytykę, zawężenie osobistych więzi społecznych oraz tendencja do unikania niektórych działań przez stałe wyolbrzymianie potencjalnego zagrożenia lub ryzyka w codziennych sytuacjach. |
(F60.7) Osobowość zależna |
Charakteryzuje się biernym opieraniem się na innych w podejmowaniu mniej lub bardziej ważnych decyzji życiowych, nadmierną obawą przed porzuceniem, poczuciem bezradności i niekompetencji, bierną uległością wobec życzeń starszych od siebie i innych oraz niedostatecznym wypełnianiem codziennych zadań. Brak napędu może przejawiać się zarówno w sferze intelektualnej, jak i emocjonalnej. Często występuje skłonność do przenoszenia odpowiedzialności na innych. |
(F60.8) Inne określone zaburzenia osobowości |
Osobowość (zaburzenia): |
(F60.9) Zaburzenia osobowości BNO |
Nerwica charakteru BNO |
(F61) Zaburzenia osobowości mieszane i inne |
Ta kategoria odnosi się do zaburzeń osobowości, które często sprawiają trudności z klasyfikacją, ale nie wyrażają się w określonych wzorcach zachowań czy objawach opisanych w F60.-. w związku z tym stwarzają większe trudności diagnostyczne niż zaburzenia w F60.-. |
(F62) Trwałe zmiany osobowości nie wynikające z uszkodzenia ani z choroby mózgu |
Ta grupa zaburzeń obejmuje zaburzenia zachowania i osobowości dorosłych, które powstają po przeżyciach związanych z katastrofą czy długotrwałej sytuacji stresowej lub po ciężkiej chorobie psychicznej u osób, które przedtem nie wykazywały zaburzeń osobowości. Rozpoznanie może być postawione jedynie wtedy, gdy dochodzi do wyraźnej i trwałej zmiany w dotychczasowym sposobie postrzegania, odnoszenia się do innych czy myślenia o sobie i otoczeniu. Zmiany osobowości powinny być znaczne i związane z niedostosowanymi i sztywnymi zachowaniami, które nie występowały przed patogennym przeżyciem. Zmian |
(F62.0) Trwała zmiana osobowości po katastrofach (po przeżyciu sytuacji ekstremalnej) |
Kategoria ta obejmuje trwałe zmiany osobowości, które następują po przeżyciach związanych z katastrofą i utrzymują się co najmniej 2 lata. Stres musi być tak ekstremalnie nasilony, że nie ma potrzeby uwzględniania stopnia osobniczej wrażliwości dla zrozumienia jego głębokiego wpływu na osobowość. Zaburzenie charakteryzuje wroga lub nieufna postawa wobec otaczającego świata, wycofanie z życia społecznego, uczucie pustki lub beznadziejności, stałe uczucie napięcia i rozdrażnienia jako wynik zagrożenia i wyobcowania. Pourazowe zaburzenia stresowe (F43.-) mogą poprzedzać ten typ zaburzeń. |
(F62.1) Trwała zmiana osobowości po chorobie psychicznej |
Są to zmiany osobowości utrzymujące się co najmniej 2 lata, związane z traumatycznymi doświadczeniami wynikającymi z przebytej ciężkiej choroby psychicznej. Zmian tych nie można przypisywać prepsychotycznym zaburzeniom osobowości. Trzeba je różnicować ze schizofrenią rezydualną oraz innymi stanami niepełnego wyzdrowienia po poprzedzającej chorobie psychicznej. Ten typ zaburzeń charakteryzuje nadmierna zależność od innych oraz roszczeniowa postawa; przekonanie o zmianie lub stygmatyzacji przez chorobę, prowadzące do niemożności nawiązania czy utrzymania bliskich i przyjaznych stosunków z lud |
(F62.8) Inne trwałe zmiany osobowości |
Zmiany osobowości w przebiegu zespołu przewlekłego bólu. |
(F63) Zaburzenia nawyków i popędów (impulsów) |
Ta kategoria obejmuje zaburzenia zachowania, które nie są opisane w innych rozdziałach. Charakteryzują je powtarzające się działania bez jasnej, racjonalnej motywacji, które nie mogą być kontrolowane i zazwyczaj szkodzą interesom pacjenta i innych ludzi. Pacjent określa te zachowania jako związane z popędem do działania. Przyczyny ich nie są znane. Zaburzenia te ujęte są w jedną grupę z racji wyraźnych opisowych podobieństw, a nie dlatego, że mają inne wspólne cechy. |
(F63.0) Patologiczny hazard |
Zaburzenie to polega na często powtarzającym się uprawianiu hazardu, który przeważa w życiu człowieka ze szkodą dla wartości i zobowiązań społecznych, zawodowych, materialnych i rodzinnych. |
(F63.1) Patologiczne podpalanie (piromania) |
Zaburzenie to charakteryzuje się wieloma podpaleniami lub próbami wzniecenia pożaru bez widocznego motywu, ale z uporczywym zainteresowaniem się tematami związanymi z ogniem czy pożarem. Takie zachowanie jest często związane z uczuciem narastającego napięcia przed podpaleniem oraz intensywnym podnieceniem bezpośrednio po nim. |
(F63.2) Patologiczne kradzieże (kleptomania) |
Zaburzenie to polega na powtarzającej się trudności lub niemożności powstrzymania się od kradzieży przedmiotów, które nie są zabierane dla osobistego użytku ani z chęci zysku. Zamiast tego rzeczy skradzione mogą być wyrzucane, rozdawane lub zbierane. Zachowanie to idzie również w parze z wzrastającym uczuciem napięcia przed kradzieżą i gratyfikacji w czasie i tuż po czynie. |
(F63.3) Trichotillomania |
Zaburzenie charakteryzuje wyraźna utrata włosów spowodowana niemożnością powstrzymania się od ich wyrywania. Czynność jest poprzedzana wzrastającym napięciem, a po jej zakończeniu następuje uczucie ulgi lub zadowolenia. Takiego rozpoznania nie należy stawiać, jeśli wyrywanie włosów zbiegło się z poprzedzającym zapaleniem skóry lub jest wynikiem urojeń czy omamów. |
(F63.8) Inne zaburzenia nawyków i popędów (impulsów) |
Tę kategorię diagnostyczną stosujemy w innych rodzajach stale powtarzającego się niedostosowanego zachowania. Nie są one odmianami innych, znanych zespołów psychopatologicznych i cechują się niezdolnością do powstrzymania się od powtarzania nieprawidłowych zachowań. Impulsywne działanie jest poprzedzone stanem napięcia i uczuciem ulgi w czasie wykonywania czynności. |
(F64.0) Transseksualizm |
Pacjent pragnie żyć i być akceptowanym jako przedstawiciel płci przeciwnej, czemu towarzyszy zazwyczaj uczucie niezadowolenia (discomfort) z powodu niewłaściwości własnych anatomicznych cech płciowych oraz chęć poddania się leczeniu hormonalnemu czy operacyjnemu, by własne ciało uczynić możliwie najbardziej podobnym do ciała płci preferowanej. |
(F64.1) Transwestytyzm o typie podwójnej roli |
Przebieranie się w odzież płci przeciwnej w celu osiągnięcia przyjemności z chwilowego odczuwania przynależności do płci przeciwnej, jednak bez chęci bardziej trwałej zmiany płci i bez pragnienia operacyjnego potwierdzenia tej zmiany. Przebieraniu się nie towarzyszy podniecenie seksualne. |
(F64.2) Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie |
Zaburzenia te rozpoczynają się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie (zawsze przed pokwitaniem) i charakteryzują się uporczywym głębokim niezadowoleniem z własnej płci wraz z chęcią posiadania cech płci przeciwnej. Cechują się stałym zainteresowaniem ubraniem i postępowaniem płci przeciwnej i odrzucaniem własnej płci. Rozpoznanie wymaga ustalenia głębokich zaburzeń identyfikacji płci; nie wystarczy stwierdzenie u dziewczynek zachowania chłopięcego, a u chłopców - zachowania dziewczęcego. Tego rozpoznania nie należy stawiać u osoby na początku lub podczas pokwitania (wtedy kategoria F66.-). |
(F64.9) Zaburzenia identyfikacji płciowej, nie określone |
Zaburzenia ról płciowych BNO |
(F65) Zaburzenia preferencji seksualnych |
Obejmuje: parafilie |
(F65.0) Fetyszyzm |
Uzależnienie się od martwych przedmiotów jako bodźców wywołujących podniecenie i satysfakcję seksualną. Wiele tych przedmiotów (fetyszy) stanowi jakby "przedłużenie" ludzkiego ciała, tak jak odzież czy obuwie. Niektóre popularne fetysze wyróżnia rodzaj materiału, z którego są wykonane, jak guma, plastik czy skóra. Mają one odmienne znaczenie dla jednostki. Niektórzy potrzebują ich dla wzmożenia naturalnego podniecenia seksualnego, np. proszą partnera o włożenie jakiejś części garderoby. |
(F65.1) Transwestytyzm fetyszystyczny |
Zaburzenie to polega na potrzebie noszenia ubrań płci przeciwnej głównie po to, by osiągnąć podniecenie seksualne i mieć wygląd osoby płci przeciwnej. Transwestytyzm fetyszystyczny odróżnia się od transwestytyzmu transseksualnego poprzez wyraźny związek z seksualnym pobudzeniem i silną potrzebą zdjęcia ubrania, kiedy pojawia się orgazm, a pobudzenie zanika. Zaburzenie to może być wyrazem wczesnej fazy w rozwoju transseksualizmu. |
(F65.2) Ekshibicjonizm |
Polega na okresowo nawracającej lub stałej tendencji do eksponowania narządów płciowych obcym osobom (zwykle przeciwnej płci) lub osobom przebywającym w miejscach publicznych, bez dążenia do bliższego kontaktu. w czasie odsłaniania występuje zwykle, ale nie zawsze, podniecenie seksualne, a potem zwykle masturbacja. |
(F65.3) Oglądactwo (voyeurism) |
Chodzi tu o powtarzającą się lub stałą tendencję do podglądania ludzi - bez ich wiedzy - w czasie seksualnych zbliżeń czy w intymnych sytuacjach, np. rozbierania się. Prowadzi to zwykle do podniecenia seksualnego oraz masturbacji. |
(F65.4) Pedofilia |
Kontakty seksualne osoby dorosłej z dziećmi, najczęściej w wieku przed pokwitaniem lub pokwitania. Niektórzy preferują kontakty z dziewczynkami, inni z chłopcami, albo są zainteresowani jedną i drugą płcią. |
(F65.5) Sadomasochizm |
Kontakty seksualne, związane z zadawaniem bólu, upokarzaniem, czy zniewalaniem. Jeśli partner woli być odbiorcą takiej stymulacji seksualnej - określa się to masochizmem, jeśli zaś woli ją wywoływać - to sadyzm. Do pobudzenia seksualnego dochodzi często przy zastosowaniu sadystycznych i masochistycznych metod. |
(F65.6) Złożone zaburzenia preferencji seksualnej |
Czasami u jednej osoby występuje więcej niż jedno zaburzenie w zakresie preferencji seksualnej i żadne z nich nie przeważa. Do najczęstszych należy powiązanie fetyszyzmu, transwestytyzmu i sadomasochizmu. |
(F65.8) Inne zaburzenia preferencji seksualnej |
Do innych odchyleń zachowania w zakresie preferencji seksualnej należy: prowadzenie obscenicznych rozmów telefonicznych, ocieranie się o ludzi w zatłoczonych miejscach publicznych jako forma stymulacji seksualnej, kontakty seksualne ze zwierzętami czy też wykorzystanie strangulacji (podduszania) lub niedotlenienia w celu zintensyfikowania doznań seksualnych. |
(F65.9) Zaburzenia preferencji seksualnych, nie określone |
Dewiacje seksualne BNO |
(F66.0) Zaburzenia dojrzewania seksualnego |
Pacjent cierpi z powodu niepewności dotyczącej własnej identyfikacji czy orientacji seksualnej, co powoduje lęk lub depresję. Występuje to najczęściej w okresie pokwitania u osób, które mają trudność co do określenia orientacji seksualnej - homoseksualna, heteroseksualna czy biseksualna; może także wystąpić u osób, które po okresie pozornie ustalonej orientacji seksualnej (pozostając w dłuższych związkach) zauważyły zmianę swojej orientacji. |
(F66.1) Orientacja seksualna niezgodna z ego (egodystoniczna) |
Identyfikacja płciowa czy też preferencja seksualna (heteroseksualna, homoseksualna, biseksualna lub przedpokwitaniowa) nie budzą wątpliwości, ale jednostka z powodu współistniejących zaburzeń psychologicznych i behawioralnych chciałaby, by było inaczej i chce leczyć się w celu zmiany płci. |
(F66.2) Zaburzenie związków seksualnych |
Kategoria ta zawiera zaburzenia identyfikacji czy preferencji seksualnych (heteroseksualnych, homoseksualnych lub biseksualnych) prowadzące do trudności w nawiązywaniu i utrzymaniu związku z partnerem seksualnym. |
(F68.0) Kształtowanie objawów fizycznych przez przyczyny psychologiczne |
Polega ono na wyolbrzymianiu lub przewlekaniu się objawów fizycznych występujących w uporczywych chorobach, zaburzeniach czy niewydolności somatycznej z powodu psychologicznego stanu pacjenta. Pacjent przeżywa zazwyczaj przygnębienie (distress) z powodu bólu czy niewydolności i często ma uzasadnione obawy co do możliwości przewlekania czy pogarszania się bólu, czy niewydolności. |
(F68.1) Zamierzone wytwarzanie lub naśladowanie objawów czy niewydolności fizycznych lub psychicznych (zaburzenie pozorowane) |
Pacjent udaje objawy wielokrotnie, bez jasnego powodu i może nawet wyrządzić sobie krzywdę, aby wywołać objawy. Motywacja tego zachowania jest niejasna i przypuszczalnie wewnętrzna. Celem udawania jest wejście w rolę chorego. Zachowanie to często wiąże się z znacznymi nieprawidłowościami w zakresie osobowości i związków z innymi ludźmi. |
(F68.8) Inne określone zaburzenia osobowości i zachowania u dorosłych |
Zaburzenia charakteru BNO |
(F70 - F79) Upośledzenie umysłowe
Liczba pozycji: 6
Kod |
Nazwa Choroby |
(F70) Upośledzenie umysłowe lekkie |
Przybliżona wartość II od 50 do 69 (u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 9 do mniej niż 12 lat). Może powodować pewne trudności w nauce szkolnej. Wielu dorosłych będzie w stanie pracować i utrzymywać dobre relacje społeczne oraz wnosić swój wkład w rozwój społeczeństwa. |
(F71) Upośledzenie umysłowe umiarkowane |
Przybliżona wartość II od 35 do 49 (u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 6 do mniej niż 9 lat). Może powodować występowanie znacznych opóźnień w rozwoju w dzieciństwie, ale większość tych osób może osiągnąć pewien stopień niezależności w zakresie samoobsługi, oraz rozwinąć umiejętności adekwatnego komunikowania oraz uczenia się. Wiele dorosłych osób będzie potrzebować wsparcia społecznego po to aby żyć i pracować w społeczeństwie. |
(F72) Upośledzenie umysłowe znaczne |
Przybliżona wartość II od 20 do 34 (u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 3 do mniej niż 6 lat). Może doprowadzić do potrzeby stałej opieki. |
(F73) Upośledzenie umysłowe głębokie |
Wartość ilorazu II poniżej 20 (u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio poniżej 3 lat). Doprowadza do poważnych ograniczeń w zakresie samoobsługi, kontrolowania zwieraczy, komunikowania się i poruszania się. |
(F79) Upośledzenie umysłowe, nie określone |
Obejmuje: niedorozwój umysłowy BNO |
(F80 - F89) Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego)1
Liczba pozycji: 27
Kod |
Nazwa Choroby |
(F80) Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka |
Zaburzenia te charakteryzują się upośledzeniem normalnych wzorców nabywania umiejętności językowych od wczesnych stadiów rozwoju. Stanów tych nie można bezpośrednio wiązać z zaburzeniami neurologicznymi, nieprawidłowościami mechanizmów mowy, zaburzeń sfery czuciowej, upośledzeniem umysłowym lub czynnikami środowiskowymi. Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka często pociągają za sobą problemy, takie jak: trudności w czytaniu i ortografii, zaburzenie związków interpersonalnych oraz odchylenia w zakresie emocji i zachowania. |
(F80.0) Specyficzne zaburzenia artykulacji |
W tej grupie zaburzeń rozwojowych stopień umiejętności posługiwania się przez dziecko dźwiękami mowy jest niższy od poziomu odpowiedniego dla jego wieku umysłowego, ale poziom umiejętności językowych jest prawidłowy. |
(F80.1) Zaburzenie ekspresji mowy |
Specyficzne zaburzenie rozwojowe, w którym zdolność ekspresji mowy dziecka jest wyraźnie niższa od poziomu typowego dla jego wieku umysłowego, jednak rozumienie mowy mieści się w granicach normy. Mogą występować zaburzenia artykulacji. |
(F80.2) Zaburzenie rozumienia mowy |
W tej grupie umiejętność rozumienia mowy nie osiąga poziomu typowego dla wieku umysłowego dziecka. w prawie wszystkich przypadkach wyraźnie zaburzona jest także ekspresja mowy. Częste są nieprawidłowości w tworzeniu dźwięków-słów. |
(F80.3) Nabyta afazja z padaczką (Zespół Landau-Kleffnera) |
Normalnie rozwijające się dotychczas dziecko traci umiejętności rozumienia i ekspresji mowy, zachowując przy tym ogólną inteligencję. Zaburzenie rozpoczyna się zwykle pomiędzy 3 a 7 rokiem życia dziecka, które traci wtedy te umiejętności w ciągu dni lub tygodni. Początek zaburzeń idzie w parze ze zmianami napadowymi w EEG i w większości przypadków także napadami padaczkowymi. Związek czasowy pomiędzy wystąpieniem napadów a utratą umiejętności językowych jest zróżnicowany; pierwszy z tych objawów może wyprzedzać drugi (lub na odwrót) o kilka miesięcy do dwóch lat. Prawdopodobną przyczyną teg |
(F80.8) Inne zaburzenia rozwoju mowy i języka |
Seplenienie |
(F80.9) Zaburzenie rozwoju mowy i języka, nieokreślone |
Zaburzenie mowy BNO |
(F81) Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych |
Zaburzenia te polegają na upośledzeniu normalnych wzorców nabywania umiejętności szkolnych od wczesnych stadiów rozwoju. Nie są one prostą konsekwencją braku możliwości uczenia się ani wyłącznym efektem upośledzenia umysłowego, urazów lub chorób mózgu. |
(F81.0) Specyficzne zaburzenie czytania |
Główną cechą jest specyficzne i znaczne upośledzenie rozwoju umiejętności czytania, którego nie tłumaczy wyłącznie wiek umysłowy dziecka, obniżenie ostrości wzroku lub nieadekwatny proces nauczania. Upośledzone mogą być wszystkie następujące funkcje: umiejętność rozumienia tekstu czytanego, rozpoznawania czytanych słów, ustnego czytania oraz sprawność wykonywania zadań wymagających umiejętności czytania. Specyficznym zaburzeniom czytania często towarzyszą kłopoty z ortografią, które utrzymują się często w wieku młodzieńczym, nawet jeśli nastąpił pewien postęp w czytaniu. Zaburzenia czytania |
(F81.1) Specyficzne zaburzenie ortografii |
Główną cechą jest specyficzne i znaczne upośledzenie rozwoju umiejętności ortograficznych (przy braku w wywiadzie specyficznego zaburzenia czytania), którego nie tłumaczy wyłącznie niski wiek umysłowy, obniżenie ostrości wzroku lub nieadekwatny proces nauczania. Upośledzona jest zarówno zdolność ustnego sylabizowania, jak i prawidłowego pisania słów. |
(F81.2) Specyficzne zaburzenie umiejętności arytmetycznych |
Obejmuje specyficzne upośledzenie umiejętności arytmetycznych, którego nie da się wyjaśnić wyłącznie ogólnym upośledzeniem umysłowym lub nieadekwatnym procesem nauczania. Upośledzenie to dotyczy raczej podstawowych umiejętności rachunkowych: dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia niż bardziej abstrakcyjnych umiejętności matematycznych potrzebnych do algebry, trygonometrii, geometrii, rachunku różniczkowego lub całkowego. |
(F81.3) Mieszane zaburzenie umiejętności szkolnych |
Stanowi ono źle zdefiniowaną, rezydualną kategorię zaburzeń, która obejmuje zarówno znaczne upośledzenie umiejętności arytmetycznych, jak i czytania lub ortografii. Umiejętności tych nie można wytłumaczyć wyłącznie ogólnym upośledzeniem umysłowym lub nieadekwatnym procesem nauczania. Kategoria ta powinna być stosowana dla zaburzeń odpowiadającym kryteriom F81.2 i F81.0 lub F81.1. |
(F81.8) Inne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych |
Rozwojowe zaburzenie ekspresji mowy |
(F81.9) Zaburzenie rozwojowe umiejętności szkolnych, nie określone |
Niezdolność nabywania wiedzy BNO |
(F82) Specyficzne zaburzenie rozwoju funkcji motorycznych |
Główną cechą tego zaburzenia jest poważne upośledzenie rozwoju koordynacji motorycznej, którego nie da się uzasadnić wyłącznie ogólnym upośledzeniem intelektualnym lub jakimkolwiek specyficznym wrodzonym lub nabytym zaburzeniem neurologicznym. Niemniej jednak, dokładne badanie kliniczne ujawnia w większości przypadków znamiona niedojrzałości układu nerwowego, przypominające ruchy pląsawicze niepodpartych kończyn lub ruchy lustrzane oraz inne towarzyszące zmiany motoryki, jak również objawy złej koordynacji motorycznej w zakresie drobnych i dużych ruchów. |
(F83) Mieszane specyficzne zaburzenia rozwojowe |
Rezydualna kategoria zaburzeń, która stanowi kombinację kilku zaburzeń rozwojowych: mowy i języka, umiejętności szkolnych i funkcji motorycznej, które są zwykle, ale nie zawsze, skojarzone z pewnym ogólnym osłabieniem funkcji poznawczych. Brak jest jednak podstaw do postawienia głównego rozpoznania, ponieważ żadne z nich nie przeważa. Ta kategoria powinna być stosowana wyłącznie wtedy, gdy zaburzenia te znacznie zachodzą na siebie i jeżeli występują dysfunkcje spełniające kryteria dla dwu lub więcej kategorii spośród F80.-, F81.- i F82. |
(F84) Całościowe zaburzenia rozwojowe |
Grupa ta charakteryzuje się jakościowymi odchyleniami od normy w zakresie interakcji społecznych i wzorców komunikacji oraz ograniczonym i stereotypowym repertuarem zainteresowań i aktywności. Te jakościowe nieprawidłowości stanowią podstawową cechę funkcjonowania jednostki we wszystkich sytuacjach. Należy stosować dodatkowy kod, jeśli to jest niezbędne dla zidentyfikowania wszelkich towarzyszących zaburzeń fizycznych i upośledzenia umysłowego. |
(F84.0) Autyzm dziecięcy |
Autyzm dziecięcy jest rodzajem całościowego zaburzenia rozwojowego charakteryzującego się: (a) nieprawidłowym lub zaburzonym rozwojem przed trzecim rokiem życia oraz (b) charakterystycznym sposobem wadliwego funkcjonowania w trzech dziedzinach psychopatologii: interakcji społecznych, komunikacji oraz zachowania (ograniczone, stereotypowe, powtarzające się). Obok tych specyficznych cech diagnostycznych występuje często szereg innych objawów, takich jak: fobie, zaburzenia snu i odżywiania, napady złości i (skierowanej na siebie) agresji. |
(F84.1) Autyzm atypowy |
Autyzm atypowy różni się od autyzmu dziecięcego wiekiem początku zaburzenia, albo niespełnianiem wszystkich trzech wspomnianych kryteriów diagnostycznych. Ta subkategoria powinna być stosowana wtedy, kiedy nieprawidłowy lub wadliwy rozwój występuje dopiero po trzecim roku życia oraz brak jest widocznych odchyleń od normy w jednym lub dwu z trzech zakresów wymaganych dla rozpoznania autyzmu, mimo charakterystycznych zaburzeń w pozostałych sferach. Autyzm atypowy występuje najczęściej u osób głęboko upośledzonych i u osób z ciężkim specyficznym zaburzeniem rozwojowym rozumienia mowy. |
(F84.2) Zespół Retta |
Stan ten obserwowano dotychczas wyłącznie u dziewcząt. Po normalnym wczesnym rozwoju następuje częściowa lub całkowita utrata mowy, umiejętności lokomocyjnych i posługiwania się rękami wraz z zahamowaniem tempa wzrostu czaszki. Zaburzenie rozpoczyna się zwykle pomiędzy siódmym a 24 miesiącem życia. Do charakterystycznych cech należą: zanikanie celowych ruchów rąk, stereotypie typu mycia rąk i hiperwentylacja. Rozwój społeczny i umiejętności zabawy zostają zahamowane, natomiast zainteresowania społeczne utrzymują się bez zmian. Około czwartego roku życia zaczyna rozwijać się ataksja tułowia |
(F84.3) Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne |
Istotną cechą tego typu całościowego zaburzenia rozwojowego jest zupełnie prawidłowy rozwój i następująca potem - w okresie kilku miesięcy - pełna utrata uprzednio nabytych umiejętności w kilku sferach funkcjonowania. Zwykle towarzyszy temu ogólna utrata zainteresowań otoczeniem, stereotypowe, powtarzające się manieryzmy ruchowe i podobne do autyzmu nieprawidłowości w zakresie interakcji społecznych i komunikacji. w niektórych przypadkach można wykazać związek zaburzenia z towarzyszącą mu encefalopatią, ale rozpoznanie powinno być stawiane na podstawie zmian zachowania. |
(F84.4) Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi |
Obejmuje ono niedostatecznie zdefiniowaną kategorię zaburzeń o wątpliwej wartości nozologicznej, która jest przeznaczona dla dzieci znacznie upośledzonych umysłowo (I.I. poniżej 34), które mają duże problemy z nadpobudliwością ruchową, uwagą i zachowaniem stereotypowym. Dzieci te - jak się wydaje - nie odnoszą korzyści ze stosowania leków stymulujących (w przeciwieństwie do dzieci z normalnym I.I.) i mogą reagować na nie ciężką reakcją dysforyczną (niekiedy z zahamowaniem psychoruchowym). w okresie młodzieńczym nadpobudliwość ruchowa ma tendencję do przechodzenia w obniżenie aktywności (co |
(F84.5) Zespół Aspergera |
Jest to zaburzenie o niepewnej wartości nozologicznej charakteryzujące się tymi samymi nieprawidłowościami w zakresie interakcji społecznych, jak autyzm oraz ograniczonym, stereotypowym repertuarem zainteresowań i aktywności. Od autyzmu różni się ono przede wszystkim brakiem ogólnego opóźnienia lub upośledzenia rozwoju mowy i funkcji poznawczych. Zaburzeniu temu często towarzyszy wyraźna niezgrabność i tendencja do utrzymywania się zaburzeń w wieku młodzieńczym i w życiu dorosłym. w początkach wieku dojrzałego pojawiają się sporadycznie epizody psychotyczne. |
(F88) Inne zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego) |
Agnozja rozwojowa |
(F89) Zaburzenie rozwoju psychicznego (psychologicznego), nie określone |
Zaburzenie rozwojowe BNO |
(F90 - F98) Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym
Liczba pozycji: 36
Kod |
Nazwa Choroby |
(F90) Zaburzenia hiperkinetyczne (zespoły nadpobudliwości ruchowej) |
Grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną, nadmierną aktywnością. Mogą występować inne nieprawidłowości. Dzieci z zaburzeniami hiperkinetycznymi są często lekkomyślne i impulsywne, skłonne do wypadków. Popadają w kłopoty z dyscypliną raczej z powodu bezmyślnego łamania zasad, niż z powodu przemyślanego nieposłuszeństwa. Ich |
(F90.0) Zaburzenie aktywności i uwagi |
Deficyt uwagi: |
(F90.1) Hiperkinetyczne zaburzenie zachowania |
Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącymi zaburzeniami zachowania |
(F90.9) Zaburzenie hiperkinetyczne, nie określone |
Hiperkinetyczna reakcja w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym BNO |
(F91) Zaburzenia zachowania |
Zaburzenia te charakteryzują się uporczywym i powtarzającym się wzorcem aspołecznego, agresywnego i buntowniczego zachowania. Zachowanie takie powinno prowadzić do poważnego naruszenia adekwatnych dla wieku oczekiwań społecznych. Musi więc być czymś więcej niż tylko zwykłą dziecięcą złośliwością i młodzieńczym buntem oraz mieć względnie trwały charakter (sześć miesięcy lub dłużej). Cechy zaburzonego zachowania mogą być również przejawem innych zaburzeń psychicznych, w tych przypadkach należy preferować pierwotne rozpoznanie. Do przykładów zachowań uzasadniających rozpoznanie zalicza się: na |
(F91.0) Zaburzenie zachowania ograniczone do środowiska rodzinnego |
Zaburzenie to przejawia się zachowaniami aspołecznymi i agresywnymi (a nie jedynie buntowniczymi i niszczycielskimi), które ograniczają się całkowicie lub prawie całkowicie do domu rodzinnego i interakcji z rodzicami lub rodzeństwem albo najbliższymi domownikami. Powinno ono spełniać ogólne kryteria F91.-, ale nawet głęboko zaburzone relacje rodzic-dziecko same przez się nie są wystarczające dla rozpoznania. |
(F91.1) Zaburzenie zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji |
Zaburzenie to charakteryzuje się współistnieniem utrwalonych aspołecznych i agresywnych zachowań (zgodnie z ogólnymi kryteriami F91.-, a nie tylko zachowaniem opozycyjnym, buntowniczym i niszczycielskim), z towarzyszącymi, bardzo nieprawidłowymi, relacjami z innymi dziećmi. |
(F91.2) Zaburzenie zachowania z prawidłowym procesem socjalizacji |
Zaburzenie to odznacza się utrwalonymi zachowaniami aspołecznymi lub agresywnymi (zgodnie z ogólnymi kryteriami F91.-, a nie jedynie zachowaniem opozycyjnym, buntowniczym lub niszczycielskim). Występuje ono u jednostek dobrze zintegrowanych ze swoją grupą rówieśniczą. |
(F91.3) Zaburzenie opozycyjno-buntownicze |
Zaburzenie to występuje zazwyczaj u młodszych dzieci i charakteryzuje się przede wszystkim nasilonym buntowniczym, nieposłusznym, niszczycielskim zachowaniem, które nie obejmuje czynów przestępczych lub bardziej skrajnych form zachowania agresywnego lub aspołecznego. Zaburzenie powinno spełniać ogólne kryteria F91.-; jednak nawet szczególnie złośliwe lub niegrzeczne zachowania nie są wystarczające dla rozpoznania. Stosowanie tej kategorii diagnostycznej wymaga szczególnej ostrożności, zwłaszcza w odniesieniu do starszych dzieci, ponieważ istotnym klinicznie zaburzeniom zachowania towarzyszą |
(F91.9) Zaburzenie zachowania, nieokreślone |
Dziecięce |
(F92) Mieszane zaburzenia zachowania i emocji |
Zaburzenie charakteryzuje się współistnieniem uporczywego, agresywnego, aspołecznego lub buntowniczego zachowania z ewidentnymi objawami depresji, lęku lub innych zaburzeń emocjonalnych. Muszą być równocześnie spełnione kryteria zaburzeń zachowania (E91.-) i zaburzeń emocjonalnych (F93.-) w dzieciństwie lub zaburzeń nerwicowych dorosłych (F40-F48), albo zaburzeń nastroju (F30-F39). |
(F92.0) Depresyjne zaburzenie zachowania |
Kategoria ta jest kombinacją zaburzeń zachowania (F91.-) z uporczywym i wyraźnym obniżeniem nastroju (F32.-), które wyraża się tym, że pacjent czuje się niezmiernie nieszczęśliwy. Ponadto stwierdza się utratę zainteresowań i odczuwania przyjemności ze zwykłych zajęć, samoobwinianie się i poczucie beznadziejności, a także zaburzenia snu i apetytu. |
(F92.8) Inne mieszane zaburzenia zachowania i emocji |
Kategoria ta wymaga współistnienia zaburzeń zachowania (F91.-) z uporczywymi i wyraźnymi zaburzeniami emocjonalnymi, takimi jak: lęk, myśli i czynności natrętne, depersonalizacja lub derealizacja, fobie lub hipochondria. |
(F93) Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie |
Zaburzenie polega bardziej na przerysowaniu normalnych tendencji rozwojowych niż na nowych jakościowych zmianach. Przy określaniu różnicy pomiędzy tymi zaburzeniami emocjonalnymi a zaburzeniami nerwicowymi (F40- F48) największą wartość diagnostyczną ma zgodność z normą rozwojową. |
(F93.0) Lęk przed separacją w dzieciństwie |
Powinien być rozpoznawany tylko wtedy, gdy strach przed separacją jest głównym źródłem lęku i gdy lęk pojawił się w okresie wczesnego dzieciństwa. Od normalnego lęku przed separacją różni się znacznie większym natężeniem oraz poważnymi trudnościami funkcjonowania społecznego. |
(F93.1) Zaburzenie lękowe w postaci fobii w dzieciństwie |
Są to lęki w dzieciństwie, które odznaczają się znaczną specyficznością rozwojową, większym niż w normie natężeniem i pojawiają się (do pewnego stopnia) u większości dzieci. Inne lęki, które pojawiają się w dzieciństwie (np. agorafobia), ale nie są normalnym elementem rozwoju psychospołecznego, powinny być kodowane w odpowiedniej kategorii F40-F48. |
(F93.2) Lęk społeczny w dzieciństwie |
Zaburzenie to cechuje przesadna ostrożność wobec obcych i lęk przed nowymi, nieznanymi lub społecznie zagrażającymi sytuacjami. Kategoria ta powinna być stosowana wyłącznie wtedy, gdy lęk pojawia się we wczesnym dzieciństwie i różni się od zwykłego lęku zarówno stopniem natężenia, jak i towarzyszącymi problemami w funkcjonowaniu społecznym. |
(F93.3) Zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie |
Pewne zaburzenia emocjonalne występują u większości małych dzieci tuż po urodzeniu się młodszego brata lub siostry. Zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie powinno być rozpoznawane tylko wtedy, jeżeli zarówno stopień nasilenia, jak i trwałość zaburzeń odbiegają od normy i towarzyszą im nieprawidłowości w interakcjach społecznych. |
(F93.8) Inne zaburzenia emocjonalne okresu dzieciństwa |
Zaburzenie tożsamości |
(F94) Zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym |
Wspólną cechą tej heterogennej grupy zaburzeń są zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się w okresie rozwojowym. w odróżnieniu od całościowych zaburzeń rozwojowych brak tu konstytucjonalnie uwarunkowanej niezdolności do interakcji społecznych lub niedoborów w zakresie wszystkich sfer funkcjonowania. w wielu przypadkach podstawową rolę w etiologii odgrywają poważne nieprawidłowości i mankamenty otoczenia społecznego dziecka. |
(F94.0) Mutyzm wybiórczy |
Charakteryzuje się wyraźną, emocjonalnie zdeterminowaną wybiórczością werbalnego komunikowania się, polegającą na tym, że dziecko w pewnych sytuacjach rozmawia swobodnie, ale w innych (określonych) - przestaje mówić. Zaburzeniu towarzyszą zwykle pewne cechy osobowości, takie jak: lękliwość, wycofywanie się, nadmierna wrażliwość lub upór. |
(F94.1) Reaktywne utrudnienie nawiązywania relacji społecznych w dzieciństwie |
Rozpoczyna się ono w pierwszych pięciu latach życia dziecka i charakteryzuje się uporczywymi odchyleniami od normy we wzorcach relacji społecznych dziecka. Należą do nich np.: lękliwość i nadmierna czujność, ubogie interakcje społeczne z rówieśnikami, agresja wobec siebie i innych. Czasami pacjent czuje się niezmiernie nieszczęśliwy. w niektórych przypadkach dochodzi do zahamowania wzrostu. Odchylenia te zależą od zmian w otoczeniu dziecka. Zaburzenie to występuje prawdopodobnie jako bezpośredni rezultat znacznych zaniedbań ze strony rodziców i nieumiejętnego lub złego obchodzenia się z dzi |
(F94.2) Nadmierna łatwość w nawiązywaniu relacji społecznych w dzieciństwie |
Jest to szczególny wzór nieprawidłowego funkcjonowania społecznego, który powstaje w pierwszych pięciu latach życia. Dzieci bardzo łatwo przywiązują się do wszystkich bez wyboru i pragną zwracać na siebie uwagę, oraz słabo modulują interakcje z rówieśnikami. Zaburzenie to utrzymuje się uporczywie, mimo wyraźnych zmian w otoczeniu społecznym dziecka. Zależnie od okoliczności mogą wystąpić zaburzenia emocji i zachowania. |
(F95) Tiki |
Głównym objawem tego zaburzenia jest jakaś postać tików. Tik jest mimowolnym, raptownym, powtarzającym się, nierytmicznym ruchem (obejmującym najczęściej ograniczone grupy mięśni) lub wyrzucaniem z siebie dźwięków lub wyrazów, które nie służą żadnemu widocznemu celowi. Tiki są przeżywane jako coś, czemu nie można się oprzeć, ale zazwyczaj można się powstrzymać w pewnym stopniu i raczej na krótko. Tiki nasilają się w okresie stresu, a znikają podczas snu. Do częstych prostych tików ruchowych zaliczamy: mruganie oczami, ruchy szyi, wzruszanie ramionami i grymasy twarzy. Do pospolitych prostyc |
(F95.0) Tiki przemijające |
Odpowiadają one ogólnym kryteriom tików, ale nie utrzymują się dłużej niż 12 miesięcy. Przejawiają się na ogół w mruganiu oczami, grymasach twarzy lub potrząsaniu głową. |
(F95.1) Przewlekłe tiki ruchowe lub głosowe (wokalne) |
Spełniają ogólne kryteria tików typu ruchowego lub głosowego (ale nie jednocześnie), mogą być proste lub częściej złożone oraz trwają dłużej niż rok. |
(F95.2) Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Giles de la Tourette) |
Zespół ten charakteryzuje się współistnieniem licznych tików ruchowych z jednym lub kilkoma tikami głosowymi, które nie muszą pojawiać się równocześnie. Zaburzenie ulega zwykle zaostrzeniu w wieku młodzieńczym i ma tendencję do utrzymywania się w życiu dorosłym. Tiki głosowe cechują się eksplozywnym powtarzaniem takich objawów, jak pochrząkiwanie, mruczenie, obsceniczne słowa lub zdania. Niekiedy towarzyszy temu echopraksja gestów, które mogą mieć również obsceniczny charakter (kopropraksja). |
(F95.9) Tiki, nie określone |
Tiki BNO |
(F98) Inne zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym |
Wspólna cecha tej heterogennej grupy zaburzeń polega na tym, że rozpoczynają się w dzieciństwie, różnią się jednak pod wieloma względami. Niektóre z tych stanów są dobrze zdefiniowanymi zespołami, ale większość jest tylko zbiorem objawów, które zostały włączone do tej kategorii z uwagi na ich częstość i skojarzenie z problemami psychospołecznymi oraz ponieważ nie mieszczą się w innych kategoriach. |
(F99 - F99) Zaburzenia psychiczne bliżej nieokreślone (BNO)
Liczba pozycji: 1
Kod |
Nazwa Choroby |