SOCJOLOGIA MASOWEGO KOMUNIKOWANIA
Wraz z rozwojem prasy (elitarnej XII/XIII) zostały stworzone fundamenty pod rozwój nowego komunikowania zwanego - masowym.
Cecha masowego komunikowania: występowanie pośrednika w procesie komunikowania między nadawcą a odbiorcą często nazywane MEDIUM.
MEDIUM - środki masowego komunikowania; masmedia przekazu.
Komunikowanie interpersonalne ma charakter: bezpośredni, interakcyjny (zwrotny), werbalny (30%) i niewerbalny (70%).
Media masowe - jądro systemu komunikacji.
↓
centralna kategoria
opiera się cały proces komunikowania pośredniego
Masowe komunikowanie - średniowiecze, obrazkowe przedstawienie sytuacji biblijnych, freski w kościołach - ukłon w stronę niepiśmiennych mas.
Intensywny rozwój w XX w. Pojawiają się propozycje stworzenia nowej dyscypliny naukowej o mediach - MEDIOLOGII oraz KOMUNIKATOLOGII.
Przyczyny i warunki powstania komunikowania masowego.
Industrializacja wywołana rewolucja przemysłową.
Urbanizacja.
Eksplozja demograficzna (duże skupiska ludzi)
Nowy typ więzi społecznych; nowy typ społeczeństwa = masowego (planetarnego).
Nowożytna demokracja.
AD.3
Żyjemy w świecie coraz bardziej zaludnionym. Ludzkość doświadczyła dwóch eksplozji demograficznych = niekontrolowany przyrost naturalny.
rewolucja neolityczna 4,5 lat (przez Chrystusa człowiek po raz pierwszy uczynił ziemię poddaną, osiadły tryb życia, kultura agri, hodowla zwierząt)
przełom XIII i XIX - do 1800 liczba ludności nie przekroczyła 180 mln mieszkańców. 1800 - 1914 = 480 mln mieszkańców, coraz większy postęp nauki, medycyny, pediatria - druga połowa XIX w.
1976. 27 marca - środki masowego przekazu informują o narodzeniu miliardowego mieszkańca.
Raport Parsonsa: na podstawie danych statystycznych oblicza że w 2600, jeżeli utrzyma się przyrost naturalny taki jak dotychczas na 1 mieszkańca ziemi przypadnie 1 m2 ziemi.
Trzy procesy w Europie:
jest nas coraz mniej
jesteśmy coraz starsi
jesteśmy coraz biedniejsi
model małżeństw:
DINKS - double income, no kids
LAT - living apart together (życie razem ale osobno)
I Paradoks komunikacji = im mniejsze zagęszczenie, mniej ludzi, mniejsze komunikowanie tym intensywniejsze są te stosunki.
Fizyczna bliskość oddala nas od siebie.
Gdybyśmy byli cały czas otwarci na kontakt to byśmy zwariowali. Samotność, prywatność tworzy próg bezpieczeństwa.
II Paradoks komunikowania = Być bezimiennym w masie jeden z tysiąca, jeden z miliona.
W. Godzic - polski spec od masmediów, ludzie chcą zaistnieć, chcą się pokazać.
Nie tylko procesy komunikacji są zdeterminowane przez procesy demograficzne.
W.Witwicki - pojęcie humanizmu, mógł się naradzić tylko w warunkach starożytnej Grecji gdzie było stosunkowo niskie zaludnienie, górzystość terenu.
AD.1 Industrializacja
Rozwój wynalazków, przemysłu, pracy. Komunikacja procesów naukowych udoskonaleń technicznych = rewolucja przemysłowa.
Początki mediów należy szukać w prasie, druku 1810 - wynalezienie prasy mechanicznej (1100 arkuszy na 1 h); 1848 - prasa rotacyjna (przyczyniła się do powstania prasy codziennej) 2400 arkuszy na 1 h.
Czas wolny - czas bez wartości ekonomicznych.
Wielka Rewolucja Francuska 1789 - ludowładztwo, demokracja, I wielki akt demokracji = WOLNOŚĆ RÓWNOŚĆ (każdy powinien mieć dostęp do osiągnięć narodu, wartości kulturowych) BRATERSTWO
Wielka Encyklopedia Francuska - próba zaprezentowania ówczesnego stanu wiedzy; encyklopedyści pisząc ją zakładali, iż Encyklopedia będzie mogła trafić do każdego.
ORTEGA; o WEF - początek zgubnego nastawienia każącego traktować odbiorcę jednakowo i adresować do niego jednakowe treści.
Równość - zniesienie przywilejów równy start dla wszystkich , wszyscy są równi a więc jednakowi. Pod względem demokracji wszyscy jesteśmy równi.
Człowiek niczym się nie wyróżniający staje się częścią masy - społeczeństwo masowe (industrialne)
Obecnie jest społeczeństwo postindustrialne - informacyjne, nie koncentrujemy się na usługach, informacjach.
Społeczeństwo zurbanizowane - to społeczeństwo masowe ale nie chodzi tu o liczebność ale o społeczno-ekonomiczną dominacje miast w życiu społeczeństwa.
Zurbanizowanie - przełamanie izolacji małych społeczeństw lokalnych nie ma wyraźnej dychotomii między miastem a wsią. Wielkie ośrodki miejskie dominują swoją wielkością, nowoczesnością i wsie ciągną w tą stronę.
Komunikacja interpersonalna - przestaje być wystarczająca = tradycyjny system to za mało. Szukamy nowych metod komunikowania.
W społeczeństwach masowych czas komunikacji między ludzkiej (bezpośredniej), szybkiej miną bezpowrotnie.
Małe społeczeństwa lokalne funkcjonują w oparciu o bliskość, znajomość w aglomeracjach będzie dominować kalkulacja, dominacja, interes a nie swojskość - bliskość. (dominuje pieniądz)
2 rodzaje społeczeństwa wg F.Tonnies (1855-1936)
wspólnota - typ więzi pierwotnej (sympatia)
społeczeństwo nowożytne - typ więzi wtórnej w społeczeństwach industrialnych.
I połowa XIX w. A. De Tocqueville
„O demokracji w Ameryce”, „Dawny ustrój i rewolucja” - próba wyjaśnienia istoty i genezy nowego społeczeństwa demokratycznego czy egalitarnego (w których grupy, warstwy są określone poprzez przywileje społeczne) a później masowego.
Społeczeństwo demokratyczne wyrasta ze społeczeństwa elitarnego, arystokratycznego.
A.de Tocqueville nastawiony sceptyczne do haseł wielkiej rewolucji, nie wierzył w równość, wolność, twierdził że ludzie zawsze będą żyli gorzej, lepiej, biedniej lub bardziej dostatnio, dlatego że są tacy a nie inni - zawsze będą się różnić: talentami, zamożnością, możliwościami.
To rewolucja francuska spowoduje że w XX wieku chłop ośmieli się porównywać swoje zarobki do prezydenta.
W społeczeństwach egalitarnych, demokratycznych, zanika ufność do autorytetów, odwołujemy się do własnego rozumu.
W społeczeństwach masowych drogi awansu dla każdego człowieka są dla wszystkich równe, otwarte - nieograniczone możliwości mamy dzięki temu.
Społeczeństwo wyboru - wiara w nieograniczone możliwości nasze, awans, zmiana pozycji.
Społeczeństwo losu - wyboru, możliwości, awansu, zmiany pozycji społecznej.
Podział ten przekłada się na sferę komunikacji.
Społeczeństwo losu - utrudniony dostęp do środków komunikacji.
Społeczeństwo wyboru - to my decydujemy z jakiego środka komunikacji będziemy korzystać.
W społeczeństwie demokratycznym silne są bardzo jednostkowe ambicje, połączone z zawiścią do tych, którym się powiodło. Nasze ambicje rosną wraz z ambicją.
„Jesteśmy równi tacy sami, więc dlaczego on a nie ja, jednostki ze społeczeństwa masowego łatwiej pogodzą się z dyktaturą która dosięgnie wszystkich nie ze wzbogaceniem się bliźniego.”
„Nie ma równości - absolutnie, mamy różne możliwości”
społeczeństwo masowe zrodziło nowe zjawiska - tyrania większości poddajemy się woli większości.
Definicja społeczeństwa masowego w „Elicie władzy” Ch.W.Mills'a. (XXI w)
Społeczeństwo masowe - (mas) - to społeczeństwo, w którym nieliczna elita władzy manipuluje w sposób umiejętny, zatomizowanymi i wewnętrznie zdezorganizowanymi masami za pomocą propagandy, reklamy i przenikają wszystkie sfery życia formalnej organizacji życia społecznego.
J.Ortega y Gasset: „Bunt mas”
Społeczeństwo jest zawsze połączeniem dwóch czynników:
mniejszości (osoby lub grupy osób charakteryzują się pewnymi cechami)
mas (nie tylko ilość ale zbiór osób niczym nie wyróżniających się, to ludzie, przeżytki społeczne, nijakość, cechą charakterystyczną społeczeństw masowych jest fakt, że człowiek pospolity , przeciętny, żąda praw dla pospolitości, domaga się aby pospolitość stała się prawem, masy nie lubią inności.
Mniejszość - elity to prawdziwa arystokracja - nie z urodzenia ale arystokraci ducha. Arystokrata to współczesny inteligent, ludzie działający na pograniczu misji, posłannictwa, na rzecz społeczeństwa.
„Inteligencja uległa czarowi pieniądza”
Wszystko to musiało zaistnieć abyśmy mogli mówić o komunikowaniu masowym.
Musiało się pojawić:
społeczeństwo, które umie czytać
czas wolny.
Komunikowanie i komunikacja
Komunikowanie ma wiele określeń: m.in. K.Merton zaproponował następujące definicje komunikowania:
Komunikowanie - jest szczególną odpowiedzią organizmu na bodziec. Jest zaczerpnięta z behawioryzmu ze Skinnnera.
Komunikacja - jest transmisją (przekazem) informacji, idei, emocji, itp. za pomocą symboli, słów, obrazów, znaków graficznych.
Komunikowanie- jest wywołaniem odpowiedzi za pomocą symboli werbalnych.
Komunikowanie- w centrum uwagi stawia te zdarzenia, w których źródło emituje wiadomości do odbiorcy ze świadomą intencją wpływu na jego późniejsze zachowanie.
Komunikowanie - między ludźmi zachodzi wówczas gdy reagują oni na symbole.
Komunikowanie- jest transakcyjnym procesem kreowania znaczeń.
Komunikowanie- to wzajemny związek słów mówionych i pisanych, związek wiadomości, wzajemna wymiana myśli bądź opinii.
Komunikowanie- to proces, w którym ludzie dążą do dzielenia się znaczeniami za pośrednictwem przekazywania symbolowych wiadomości.
Komunikowanie- to proces w trakcie którego pewna osoba sprawia że jej myśli, pragnienia, lub wiedza stają się zrozumiałe i znane dla innej osoby.
Komunikowanie (definicja obligatoryjna) - społeczne (czyli masowe) - to proces wytwarzania, przekształcania i przekazywania informacji pomiędzy jednostkami grupowymi i organizacjami społecznymi. Celem komunikowania jest stałe i dynamiczne kształcenie, modyfikacja bądź zmiana postaw, wiedzy i zachowań w kierunku zgodnym z wartościami oddziałujących na siebie podmiotów.
Każde komunikowanie masowe charakteryzuje się następującymi cechami:
komunikowanie jest procesem symbolicznym, tzn. w komunikowaniu znak jest czymś co zastępuje rzecz, zdarzenie, proces, o charakterze realnym, materialnym, fizycznym.
Znaki przybierają trzy formy:
oznaka (symptom)- np. katar, łzy, dym - ma ona charakter wyłącznie naturalny.
Symbol - tworzony rozmyślnie, świadomie, jest rezultatem pewnej umowy społecznej, konwencji. Ma charakter wyjątkowości (biała flaga, gołąbek, czarna apaszka,
Rytuał - jest po trosze sztucznością i naturalnością (np. małżeństwo, chrzest, śmierć)
komunikowanie jest procesem społecznym - polega na wymianie symboli między ludźmi, nigdy nie odnosi się do jednego człowieka. Komunikowanie jest tym co ludzie robią wspólnie a nie w pojedynkę .
komunikowanie - jest wzajemną relacją, mogą mieć podwójny charakter: symetryczny i niesymetryczny.
Niesymetryczny charakter komunikowania - jeden z elementów kontaktu ma pozycję uprzywilejowaną a drugi tą pozycje akceptuje.
To nierówność komunikowania ma swoje źródło w niejednakowych pozycjach społecznych jakie wzajemnie zajmują uczestnicy komunikacji, a ta nierówność ma swoje podłoże z zakresem posiadanej władzy.
Symetryczny charakter komunikowania - każda ze stron ma tą samą zbliżoną pozycję społeczną.
komunikowanie opiera się na indywidualnej interpretacji przekazu. Nadawca ale i odbiorca zakładają wspólnotę znaczeń, tzn. zakładamy, że znamy kod, znamy język, którym się porozumiewamy. Każde komunikowanie przebiega w określonym kontekście. Kontekstem komunikacyjnym określa się typ sytuacji, w której ten proces zachodzi.
Komunikowanie jest działaniem świadomym i celowym, tzn. każdy podmiot na poziomie swojej wiedzy i doświadczenia określa cele komunikowania, nie zawsze są one wystarczająco sprecyzowane nawet dla samego nadawcy ale komunikowanie jest procesem świadomym i zawsze czemuś służy.
Komunikowanie jest procesem ciągłym i przemiennym tzn. komunikowanie polega na ciągłych i przemiennych komunikatach werbalnych i nie werbalnych. Komunikaty werbalne mogą być wzmacniane przez komunikaty nie werbalne, albo też odwrotnie. Komunikaty nie werbalne mogą osłabiać bądź zaprzeczać komunikatom werbalnym.
Tak rozumiane komunikowanie spełnia trzy podstawowe funkcje wobec uczestników komunikacji:
umożliwia tworzenie satysfakcjonujących więzi społecznych poprzez zaspakajanie kontaktów z innym ludźmi.
Komunikowanie jest swoista formą socjalizacji, tzn. uczenia jednostki pewnych postaw konformistycznych, norm społecznych wobec społeczeństwa.
komunikowanie spełnia funkcję regulacyjną wyrażającą się w możliwości wywierania wpływu na postępowanie innych ludzi poprzez egzekwowanie przestrzegania norm.
Komunikowanie jest procesem umożliwiającym samodoskonalenie, rozwój człowieka, proces komunikacji pozwala człowiekowi na lepsze zrozumienie siebie, innych i otaczającego świata.
R.Aldag i T.Stearns - proponują 4 funkcje:
informacyjna - w procesie komunikacji pozyskiwane są informacje niewerbalne do podejmowania decyzji, umożliwiające osiąganie celu
motywacyjna - elementem komunikowania jest przekazywania zachęty do osiągania rożnego rodzaju celów.
Kontrolna - treści komunikacji społecznej zawierają informacje o sferze obowiązków ludzi, grup względem siebie, określane są normy i zakres społecznej kontroli, dzięki procesowi komunikacji możliwy jest proces kontroli.
Emotywna - związana z zaspakajaniem istotnych psycho - społecznych potrzeb ludzi, wyrażonych poprzez komunikaty (emocje itp.), wyrażanych uczuć.
Struktura procesu komunikowania
Osoba zwana nadawcą komunikatu ma idee, wiadomość i zaczyna ją przekazywać, ten komu ja przekaże zwany jest odbiorcą.
Nadawca musi ja sformułować w sposób zrozumiały dla odbiorcy, tzn. w kodzie zrozumiałym przez odbiorcę.
Kodowanie - to sformułowanie myśli, może mieć postać: werbalną, niewerbalną bądź znaków graficznych, tj. kanał przekazu, nośnik przekazu.
Odbiorca ją przyjmuje i dekoduje tę informację, rozszyfrowuje oraz interpretuje.
Reakcja odbiorcy na otrzymany przekaz dokonuje się w tzw. sprzężeniu zwrotnym. W sprzężeniu tym odbiorca poinformuje nadawcę czy dostał od niego komunikat i czy go zrozumiał. Na każdym etapie procesu komunikacji pojawiają się szumy informacyjne (towarzyszą całemu procesowi komunikowania). Mogą one w ogóle nie wpłynąć, lub tylko na odbiorcę lub nadawcę, bądź też mogą uniemożliwić komunikowanie.
W procesie komunikowanie role nadawcy i odbiorcy pełnione są przemiennie:
Nadawcą i odbiorcą mogą być jednostki, grupy, organizacje, firmy, społeczeństwa, państwa, narody.
Kodowanie - ma miejsce wówczas gdy nadawca przekształca informację, ideę w szereg znaków umownych.
Najpowszechniejszym umownym systemem znaków jest język. Nadawca przyjmuje określony kod i formułuje za pomocą:
znaków pisanych - zwanych grafemy: litery alfabetu
znaków mówionych - fonemy: mówienie, śpiewanie
znaki obrazowe - ikonemy: zdjęcia, rysunki
jeżeli w danym kodzie istnieją ustalone interpretacje danego komunikatu to jest to komunikat znaczący, ale brak lub niemożliwość odpowiedniej interpretacji komunikatu spowoduje, że stanie się on komunikatem nieznaczącym a to wyklucza proces komunikowania się między nadawcą a odbiorcą. Nośnikiem komunikatu jest kanał informacyjny.
Komunikaty przesyłane są, były przesyłane różnymi drogami. Pierwotny sposób komunikacji to gesty, pokrzykiwania, a później pismo, ulotki, telefon, komputer, telewizja.
Aby komunikowanie było sprawne i skuteczne kanał powinien być odpowiednio dobrany do rodzaju przekazywanego komunikatu. W wyborze kanału komunikacyjnego będą pomocne kryteria:
szybkość komunikatu - komunikowanie twarzą w twarz, ustne.
Natychmiastowość, nie zwłoczność komunikatu - komunikowanie twarzą w twarz, gwarantuje najszybsze zarówno werbalne i niewerbalne sprzężenie zwrotne.
Możliwość osobistego wpływu na odbiorcę - komunikat twarzą w twarz, im mniejszy grom odbiorców i bardziej jest spersonalizowany tym większy jest intelekt i emocjonalny wpływ na odbiorcę.
Obszerność, szczegółowość, precyzję, konieczność utrwalania komunikatu; im bardziej te cechy będą pożądane tym bardziej będzie niezbędne utrwalenie tego komunikatu: grafemy, ikonemy.
Liczba odbiorców komunikatu i odległość od nadawcy - im większa liczba osób i odległość, tym bardziej będzie wskazane ich utrwalenie i możliwość wielokrotnej analizy.
Dostępność technologii nadawcy, sytuacja finansowa odbiorcy , brak umiejętności korzystania z tego medium przez odbiorcę
Krytycznym momentem w procesie komunikowania jest:
percepcja
dekodowanie
interpretacja otrzymanych wiadomości.
Odbiorca zawsze powinien zadawać pytania o intencję i oczekiwania nadawcy. Odbiorca chcąc prawidłowo zrozumieć komunikat musi rozkodować go, tzn. dokonać dekodowania, tzn. przełożyć komunikat na język dla siebie zrozumiały.
Przy uwzględnieniu faktu, że poszczególne jednostki, grupy społeczne posługują się różnymi językami, kwestia dekodowania nabiera dodatkowej wagi.
Rola nadawcy: musi on mieć na uwadze dostosowanie formy przekazywanej informacji, musi brać pod uwagę do kogo mówi.
Skuteczność procesu dekodowania - znaczący wpływ ma tutaj doświadczenie odbiorcy, oraz to że często ludzie słyszą to co chcieli by usłyszeć. Doświadczenie odbiorcy które wiąże się z ilością kontaktów między nadawcą i odbiorcą.
O tym w jaki sposób odbiorca zrozumiał nadawcę informuje nas sprzężenie zwrotne. Sprzężenie zwrotne ma charakter fakultatywny i występuje w różnym zatężeniu. Nawet brak sprzężenia zwrotnego nie jest w pewnych sytuacjach powodem braku komunikowania.
Sprzężenie zwrotne dokonuje się:
bezpośrednio - ustne potwierdzenie przyjętego komunikatu.
pośrednio - wyrażające się w działaniu zgodnie z komunikatem
im częstsze, silniejsze sprzężenie zwrotne tym proces komunikowania skuteczniejszy.
Szumy informacyjne - określane jest każde zakłócenie, utrudniające lub uniemożliwiające skuteczne porozumiewanie nadawcy z odbiorcą.
Szumy zewnętrzne:
odległość
hałas
uszkodzenia techniczne
temperatura (zimno, duszno, gorąco)
złe oświetlenie
szumy wewnętrzne:
złe samopoczucie
kłopoty
niewyraźne mówienie
2 newralgiczne momenty:
moment kodowania
moment dekodowania
Formy komunikowania
Stosujemy 2 kryteria:
sposób przekazywania wiadomości
charakter relacji między nadawcą a odbiorcą
AD.1. pozwala wyróżnić formy komunikowania:
werbalne i niewerbalne
ustne i pisemne
bezpośrednie i pośrednie
AD.2. sposoby komunikowania:
jednokierunkowe
dwukierunkowe
formalne i nieformalne
obronne i podtrzymujące
symetryczne i niesymetryczne
Komunikacja werbalna - forma komunikowania werbalna - to komunikowani, które polega na wymianie informacji w trakcie takich czynności jak: mówienie, pisanie, czytanie oraz słuchanie. Sprawność komunikowania za pomocą mówienia uzależnione jest od spełnienia wymagań dotyczących dostosowania się do nadawcy, tzn. rodzaj odbiorcy (poziom jego wiedzy, doświadczenie, wiek, płeć, inteligencja), musimy dostosować rodzaj przekazywanego komunikatu (informowanie, przekazywanie, szkolenie). Każda wypowiedź słowna powinna charakteryzować się wyraźną, przejrzystą strukturą, właściwym doborem słów. Należy w komunikowaniu werbalnym unikać zwrotów wieloznacznych, żargonu, itp.
Aby podtrzymać uwagę odbiorcy należy zróżnicować swój komunikat, np. natężenie głosu, wprowadzać przerwy, żart, anegdoty, zawieszenie głosu.
Pisanie - obliguje nadawcę do poprawności pisowni i składni, dbałość o odpowiednią strukturę. Obowiązkiem nadawcy jest tak nadawać komunikat aby był on zrozumiały. Podstawowe treści powinny być wyodrębnione, wypunktowane, tak aby odbiorca zwrócił uwagę co jest najważniejsze.
Fizyczna forma komunikatu, rodzaj papieru, czcionka, wpływa na odpowiednie odebranie komunikatu przez odbiorcę.
Jego skuteczność zależy od:
nośnika
rodzaju tekstu
znaczenie merytoryczne (czytanie)
tempo czytania
Słuchanie - efektywne słuchanie wymaga od odbiorcy komunikatu werbalnego rzeczywistego a nie pozorowanego zainteresowania treścią komunikatu. Formułowanie pytań do nadawcy.
Przy komunikowaniu niewerbalnym jest opozycyjne komunikowanie werbalne.
Słuchanie: 5 typów słuchania; wyróżnia je Jerzy Stankiewicz „Komunikowanie się w organizacji”
słuchanie informacyjne
oceniające
empatyczne
nie refleksyjne
refleksyjne
AD.1. Słuchanie informacyjne występuje gdy staramy się zrozumieć dużą różnorodność napływających informacji. np. kiedy instruują nas co do obsługi jakiegoś urządzenia.
AD.2. słuchanie oceniające występuje gdy partner interakcji usiłuje nas przekonać do swoich racji, wpłynąć na nasze zachowanie, oceniamy czy nam się to opłaca.
AD.3. słuchanie empatyczne - umiejętność wczuwania się w sytuację nadawcy komunikatu; uznanie tej sytuacji za równie ważną jak nasza; ważną role odgrywają tutaj uczucia, pozytywne nastawienie.
AD.4. słuchanie nie refleksyjne - jest to automatyczne słuchanie, minimalne lub zerowe demonstrowanie własnych reakcji, udawanie że słuchamy, jest on najmniej przydatny.
AD.5. słuchanie refleksyjne - werbalne reagowanie na to co mówi do nas nasz rozmówca, nadawca, wymaga dużej uwagi, jest trudne - oznacza podążanie za tokiem rozumowania nadawcy. Wiemy co dla nas jest niejasne, co rozumiemy, co jest ważne co nie. Jest najbardziej efektywny i skuteczny z punktu widzenia komunikacji werbalnej.
Komunikowanie niewerbalne
Mowa niewerbalna ok. 70%
Zbigniew Nęcki - „Komunikowanie interpersonalne”
Wyróżnia 10 rodzajów niewerbalnych aktów komunikowania:
Komunikowanie niewerbalne może wzmacniać, osłabiać, zaprzeczać przekazom werbalnym. Komunikaty werbalne zwykle zawierają odniesienie do konkretnych rzeczy, niewerbalne odnoszą się do stosunku między nadawcą a odbiorcą.
10 rodzajów:
gestykulacja (ruchy rąk, dłoni, nóg, głowy)
mimika (wyraz twarzy - najważniejszy komunikat niewerbalny o stanach emocjonalnych nadawcy i odbiorcy)
dotyk i komunikat fizyczny (ogromna rola w budowaniu wrażenia bliskości i dystansu. Kultura reguluje te obszary ciała, które wolno lub nie dotykać; regulowane jest to również przez stopień znajomości, płcią rozmówców)
spojrzenie (funkcje psychologiczne zbliżone do dotyku), utrzymywanie komunikatu bądź unikanie jest rzeczą bardzo ważną i wiele mówiącą.
Dystans fizyczny między nadawca a odbiorcą (skracanie dystansu fizycznego jest znakiem zbliżenia psychicznego i odwrotnie)
Pozycja ciała (która ma wyrażać nasze wewnętrzne rozluźnienie bądź spięcie, zbyt luźna postawa nie zawsze dobrze świadczy o nadawcy)
Wygląd zewnętrzny, ubiór (jest uzależniony od budowy ciała, klimatu, osobowości, kultury, ale są pewne normy co do ubioru: czystość, staranność bez ekstrawagancji)
Dźwięki: para lingwistyczne, para językowe tworzą wielką gamę dźwięków komunikacji, sprzyjają depresji naszych uczuć, zwykle są krótkotrwałe ale to nie oznacza, że są nieważne np. ziewnięcie, cmoknięcie)
Jakość wypowiedzi: związana z intonacją, natężeniem głosu, bywa że sposób mówienia nadawcy jest ważniejszy niż to co on mówi.
Elementy środowiska fizycznego, w którym zachodzą procesy komunikowania: rodzaj przestrzeni, gdzie załatwiamy sprawę, organizacja przestrzeni, warunki fizyczne, właściwie zorganizowane środowisko fizyczne to pierwszy komunikat niewerbalny.
Komunikowaniu sprzyjają, pozytywnie:
patrzenie na twarz partnera
uśmiechanie się
otwarte dłonie
zminimalizowanie częstotliwości dotykania
pochylanie ku partnerowi
postawienie obu nóg na podłodze.
Negatywne:
unikanie kontaktu wzrokowego
twarz bez wyrazu
pięści zaciśnięte
ciągłe dotykanie części twarzy
odchylanie od partnera
zakładanie nogi na nogę
Pozytywne gdy chcemy się zaprezentować jako pewnych siebie:
spoglądamy od czasu do czasu na partnera
minimalne mruganie partnerowi
nie poruszanie się na krześle
nie zasłanianie twarzą ręki
nie dotykanie twarzy
nie cmokamy, chrząkamy
Negatywne:
totalne unikanie wzroku
chrząkanie
mruganie
dotyk twarzy
zasłanianie ust
zaciskanie dłoni
ciągłe poruszanie nogami
bujanie się na krześle
Jeżeli chcemy być odebrani jako osoby uważne to należy:
lekkie pochylenie głowy w bok podczas słuchania
patrzenie na partnera ¾ rozmowy
przykładanie dłoni do policzka
dotykanie nosa w okolicy oczu
zdejmowanie okularów i branie do ust końca uchwytu
nie poruszanie nogami
Jeżeli nie chcemy wypaść jako osoby wyniosłe: nie możemy
nachalnie wpatrywać się w partnera
ironiczny uśmiech
patrzenie spod okularów
podnoszenie brwi
wskazywanie palcem na partnera
pocieranie karku
ręce założone za głowę podczas siedzenia
stawanie nad siedzącym partnerem
Komunikaty werbalne mogą być przekazywane ustnie i pisemnie. Obie formy w organizacjach sa praktyczne, komunikat ustny jest komunikatem bardziej spersonalizowanym - jest to komunikat, który umożliwia natychmiastowe sprzężenie zwrotne. Mamy również większą kontrolę, nad tym czy ten komunikat dociera do odbiorcy. Jest to najbardziej efektywna, skuteczna, forma przekazywania wiadomości względnie prostych i nie skomplikowanych. Mimo zalet to ustna forma przekazu ma jedną zasadniczą wadę, ma charakter ulotny, odbiorca zawsze może mieć trudności z precyzyjnym odtwarzaniem słów nadawcy. Istotna zaletą jest to, że tylko przekaz ustny jest uzupełniany o całą gamę sygnałów niewerbalnych, których w zasadzie nie ma w przekazie pisemnym. Jeżeli znamy zasady jakie występują w interpretacji komunikacji nie werbalnej to przekaz ustny uzupełniany przez te informacje nie werbalne, to przekaz ten jest pełniejszy.
Zaletą komunikatu pisanego jest fakt utrwalenia informacji w sposób fizyczny (taśma, papier, dysk). Forma pisana, forma pisana jest zawsze preferowana jeżeli mamy do przekazania informacje złożone, skomplikowane. Utrwalenie fizyczne daje nam możliwość, wielokrotnego analizowania, czytania.
Przy przekazie pisemnym jest zminimalizowany komunikat niewerbalny, nie znaczy, że go zupełnie nie ma, jest nim fizyczny sposób utrwalenia (rodzaj papieru, pisma, błędy w tekście, forma tekstu).
Przekaz bezpośredni i pośredni.
Bezpośrednie komunikowanie polega na osobistej styczności nadawcy i odbiorcy (face to face), nie ma żadnych przekaźników, pośredników (np. narada, wywiad).
Pośredni komunikat polega na wymianie informacji za pośrednictwem różnorodnych przekaźników, nośników informacji (radio, tv, Internet, telefon, papier). Środkiem pośredniczącym w komunikacji jest również pieniądz. Nie dokonuje się tu przekaz „twarzą w twarz”
Stosując 2 kryterium (charakter relacji) wyróżniamy 4 formy komunikowania:
komunikowanie jednokierunkowe i dwukierunkowe
w jednokierunkowym komunikowaniu nadawca przekazując komunikat nie oczekuje sprzężenia zwrotnego. W jednokierunkowym komunikowaniu nie dążymy do jego podtrzymywania.
Przy komunikowaniu dwukierunkowym nadawcy zależy na wytworzeniu i utrzymywaniu sprzężenia zwrotnego.
Z badań nad skutecznością komunikowania jednokierunkowego i dwukierunkowego wynikają wnioski:
jednokierunkowe komunikowanie zabiera znacznie mniej czasu, niż dwukierunkowe
dwukierunkowe komunikowanie jest jednak dokładniejsze, sprzężenie zwrotne, uwagi ze strony odbiorcy powodują, że nadawca komunikatu precyzuje zwoje myśli, udoskonala swój komunikat. Odbiorcy są pewniejsi siebie, swoich sądów, swoich informacji, zawsze przy komunikacji dwukierunkowej, bo tylko ta forma umożliwia im zadawanie pytań.
Wadą komunikowania dwukierunkowego jest to, że nadawca może odebrać, że jest atakowany.
Przy komunikowaniu dwustronnym odbiorca ma prawo zwracać uwagę nadawcy na jego błędy, niekompletne wypowiedzi, może to powodować sytuacje konfliktowe.
Jednokierunkowe komunikowanie wydaje się bardziej uporządkowane, w tym komunikowaniu jeśli mówi jedna osoba łatwo wyeliminować chaos
Komunikowanie dwukierunkowe sprawia wrażenie bałaganiarskiego
Symetryczne komunikowanie - występuje wówczas, gdy zarówno nadawcy jak i odbiorcy mają identyczny albo zbliżony status społeczny (np. studenci)
Niesymetryczne komunikowanie - ma miejsce wówczas, gdy w rolach nadawców i odbiorców występują osoby o bardzo nierównym statusie społecznym. Powoduje to, że musimy się podporządkować, sprzężenie zwrotne może tutaj w ogóle nie występować, lub może być częściowo ograniczone.
w komunikowaniu symetrycznym wymiana informacji ma charakter nie sformalizowany, nie wymuszony, spontaniczny, nieregularny.
Komunikaty mające charakter niesymetryczny, przybierają postać sformalizowaną, bardziej oficjalną, często mają charakter pośredni, informacja pośrednia poprzez pośrednika. Dużą uwagę przykłada się do formy i jednoznaczności aby być właściwie zrozumianym.
Formalne i nieformalne komunikowanie.
Nieformalne komunikowanie obejmuje wszelkie akty porozumienia się ludzi, ma charakter spontaniczny.
Formalne komunikowanie odbywa się w oparciu o regulacje prawne, normatywne. Uregulowania te określają, kto, gdzie, kiedy, w jakiej sprawie może się kontaktować. W ramach tego komunikowania struktury komunikacyjne są sprecyzowane i rygorystycznie sformułowane.
Komunikowanie obronne - niektóre typy zachowania nadawców komunikatu wywołują u odbiorcy reakcje obronne, które utrudniają a czasem uniemożliwiają skuteczne porozumiewanie się. Odbiorca komunikatu zaczyna zachowywać się w pewien określony sposób ze względu na to jak zachowuje się nadawca. Zachowania nadawcy, postawy, będą wywoływać u odbiorcy komunikatu zachowania obronne, które spowodują, że zamiast koncentrować się na dekodowaniu informacji, będzie on koncentrował się na innych rzeczach.
Jeśli nadawca będzie wyrachowany, będzie próbował manipulować odbiorcą, wówczas odbiorca będzie się bronił, skoncentruje się na czujności.
Jeśli nadawca będzie się starał kontrolować sytuacje, odbiorca natomiast będzie koncentrował się na osobie nadawcy (co on robi)
Jeżeli będziemy nadawcę odbierać jako osobę zimną, neutralną, obojętną, to odbiorcy będzie to tym bardziej obojętne.
Demonstrowanie poczucia wyższości również ujemnie wpływa na komunikowanie, demonstrowanie zbyt dużej pewności siebie.
Z komunikowanie podtrzymywującym - mamy do czynienia wówczas, gdy zachowania nadawcy zachęcają odbiorcę do zachowania kontaktów komunikacyjnych. Z komunikacją podtrzymującą mamy do czynienia wówczas, gdy wyeliminujemy postawy wywołujące zachowania obronne.
Język mówiony czy język pisany jest powszechnie uznawany za najważniejszy środek komunikacji. Tak ważny, że zapominamy i nie wiele uwagi przypisujemy komunikacji niewerbalnej, która to może ułatwić komunikowanie w ogóle, bądź komunikowanie niewerbalne może uniemożliwić jaką kolwiek komunikację.
Działy komunikacji werbalnej
PROKSEMIKA -pierwsze badania prowadził amerykański antropolog E.T. Hall, opisał i wprowadził badania nad czasem, jako elementu komunikacji niewerbalnej.
Proksemika to badania nad użytkowanie przestrzeni, terytorialności. Proksemika głosi, że człowiek żyje w nie widocznej przestrzeni, której zasięg kształtowany jest przez kulturę, w której przyszło nam żyć. Hall wyróżnia 4 rodzaje przestrzeni:
RODZAJ PRZESTRZENI |
DYSTANS |
CHARAKTERYSTYKA |
1) intymna |
Od dotyku do 45 cm |
Jest ona dla ludzi emocjonalnie sobie bliskich, sytuacje prywatne. Dotyczy osób z którymi jesteśmy w sytuacjach bliskich, siła głosu określana jest szeptem. |
2) osobista |
Od 45 cm, do 1.20 cm |
Charakterystyczna dla relacji koleżeńskich, przyjacielskich, dystans na uściśnięcie dłoni. Dotyczy reakcji osób które się znają ale między którymi nie ma związków cielesnych. Siła głosu - mówimy cicho. |
3) towarzyska (społeczna) |
Od 1.20 cm, do 3.60 cm. |
Jest to np. dystans pomiędzy sprzedawca a klientem, pracownikiem a pracodawcą. Przekroczenie tych granic powoduje kłopoty w komunikacji. Siła głosu - głośno. |
4) publiczna |
Większy niż 3,60 cm |
Głos donośny, większy dystans dotyczy to komunikacji niesymetrycznych, sfera publiczna, dystansu. Dotyczy ta sfera np. polityki. |
Dział komunikacji niewerbalnej.
KINESTYKA - dział, który prowadzi badania nad gestami. Sięga on starożytności, gdzie nazywany był fizjonomiką.
Fizjonomika - czyli wiedza o zależnościach między budową i ekspresją ludzkiego ciała, ludzkiej twarzy, a charakterem człowieka.
A.J.Bierach, wg niego twarz może zdradzić czy rozmówca jest czy nie jest szczery. Zdarza się, że względy etyczne zmuszają nas do aktorstwa. Jeżeli mimika twarzy utrzymuje się dłuższy czas, można stwierdzić, że rozmówca udaje. Wystarczy zwrócić uwagę na oddech słuchającego, ludzie gdy dociera do nich ważna informacja, wstrzymują oddech, lub gdy chcemy coś bardzo usłyszeć nastawiamy się na recepcję dźwięków, wówczas również wstrzymujemy oddech. Twarz ludzka jest najczęściej obserwowanym środkiem komunikacji.
Gesty bywają przyczyną konfliktów między przedstawicielami innych kultur. Np. używany w naszej kulturze kciuk uniesiony do góry - znaczy ok. ten gest w kulturze greckiej czy na Sardynii - `wypchaj się” . w Nigerii, Iranie - znaczy „spierdalaj”
Najważniejszą wagę przykładamy do kontaktów bezpośrednich i zwykle w nich kanalizujemy swój kontakt, tzn. kładziemy nacisk na jeden z trzech sposobów manifestowania swojego kontaktu:
kanał wizualny (obrazowy)
kanał audytywny (głosowy)
kanał kinestetyczny (ruchowy)
czasami te kanały kontaktu się wymieniają, czasami występują po społu, ale częściej jednak wybieramy jeden z nich świadomie czy tez nie.
Ad.1. Przy kanale wizualnym - zachowania, gesty są na wysokości głowy, osoby wybierające ten typ kanału świadomie czy też nie, mówią dość szybko, głosem donośnym. Spojrzenia osoby mówiącej są gdzieś ponad głowami (tzw. audytorium). Kanał wizualny najczęściej jest wybierany przy przemówieniach.
Ad.2. Przy kanale audytywnym - spojrzenia mówiącego na wysokości głowy, głos dosyć wysoki ale niższy niż w poprzednim, nadawca mówi średnio szybko, stałe mówienie. Gesty są na wysokości barków, łokci.
Ad.3. Przy kanale kinestetycznym - osoba wybierająca ten sposób mówienia świadomie czy też nie, wykonuje spojrzenia w dół, głowa pochylona, wolne mówienie, niski ton głosu, gesty na wysokości bioder.
Rodzaje komunikacji niewerbalnej.
akty pozalingwistyczne
akty paralingwistyczne (pozajęzykowe będące jednak elementami mowy)
Wyróżniamy 3 kwalifikacje dźwiękowe:
dźwięki oddzielające; uhmmm, aha, e..., a..., y...
dźwięki charakteryzujące; np. śmiech, płacz, szloch, chichot.
Dźwiękowe kwalifikatory np. barwa głosu , intensywność, tempo mówienia. Milczenie - badania nad milczeniem, milczenie może być również komunikacją. Może ono wyrażać apatię, smutek, milczenie może „oznaczać zgodę”, oznacza również - że osoba zastanawia się, namyśla, przy mimice twarzy - wrogość, może być także komunikatem zakłopotania.
Ludy azjatyckie częściej posługują się milczeniem, niż kultury europejskie. Dla Amerykanów jeśli milczymy to znaczy, że nie jesteśmy zainteresowani, nie mamy żadnych pomysłów, nie orientujemy się. Człowiek w kulturze europejskiej musi mówić, u azjatów, milczenie wyraża szacunek, zgodę. Mówi on tylko wówczas jeśli ma coś ważnego do powiedzenie, lub gdy zostanie o coś zapytany. Panuje zasada, „pozwól by mówili inni jako pierwsi”.
HAPTYKA - jest to dział badań zajmujący się stosowaniem dotyku w komunikacji. Dotykanie innych ludzi w każdej kulturze jest rygorystycznie określone przez normy kulturowe. W Indiach dotknięcie kobity jest niedopuszczalne, nie można jej nawet podawać ręki, w przeciwieństwie do kultur śródziemnomorskich. W krajach arabskich dotkanie się ma postać coraz bardziej silniejszą, ale tylko wśród mężczyzn.
OLFAKTYKA -Dział w badaniach nad komunikacją za pomocą zapachów - ze względu na zwiększające się zagęszczenie ludności, coraz bardziej skracany jest dystans w kontaktach międzyludzkich, zaczęto w związku z tym coraz częściej używać pachnideł. Naturalne zapachy człowieka nie są mile widziane, im bardziej naturalnie pachniemy tym mniej pozytywnie jesteśmy odbierani przez społeczeństwo. Jeżeli ktoś miło pachnie, jest odbierany jako osoba miła, życzliwa. Jeśli ktoś pachnie dobrymi perfumami - tzn., że stać go na to, że dba o siebie.
KOLOR - jako rodzaj komunikatu niewerbalnego. W Chinach kolor czerwony symbolizuje szczęście, u Koreańczyków jest on symbolem nieszczęścia. Dla ludzi zachodu kolor - czarny - jest kolorem żałobnym. U azjatów kolor biały jest symbolem żałoby. Dla nas biały to niewinność. Dla arabów ulubionym kolorem jest zielony, natomiast w Indonezji jest źle przyjmowany. W Japonii, zielony oznacza wysoką technologię, u nas jest to kolor ekologów.
Kolory są przypisywane do pewnych kultur.
MEDIA
Do połowy wieku XX gdy jeszcze telewizja była czymś nieopatrzonym, to prognozy na temat elektronicznych środków przekazu były złe. Ludzie się bali tego do czego zaprowadzi nas technika. Przełomem w takim postrzeganiu masowej komunikacji będą poglądy amerykańskiego badacza H.M.Mc LUHANA. On jako pierwszy w latach 50-tych, 60-tych głosił, „nie ma czego się bać, media nie są niczym strasznym”. Roztacza pozytywną wizję o świecie mediów.
Za życia ten profesor komunikacji budził wiele kontrowersji i niechęć wśród dostojnego świata nauki, ponieważ był pierwszym profesorem medialnym. Stał się gwiazdą - naukowcem. Pisał książki w nieklasyczny sposób, są one pełne zdjęć, wykresów, brak klasycznego tekstu, dużo grafiki.
W swoich pracach popisywał się swoimi retorycznymi możliwościami.
Mimo wielu kontrowersji wokół jago osoby uważany jest za pierwszego i jedynego do lat 80-tych badacza kultury środków masowego komunikowania, który nie będzie podchodził do nich z lękiem lecz optymistycznie.
Problem był z ich zteoretyzowaniem, gdyż zajmował się on bardzo różna problematyką, materią: elektroniczne środki to nie tylko telewizja, radio, ale samolot, pieniądz. Nie dało się ich jednoznacznie opisać.
Życiorys H.M.Mc Luhana - (1911 - 1980), urodzony w Kanadzie, studia w Anglii w Cambridge - filologia angielska, retoryka. 1942 - doktorat, wyjeżdża do USA.
Pierwsze jego dzieło pt. „Mechaniczna narzeczona” -1951, jest to apel do czytelnika o odrzucenie niechęci do elektronicznych środków przekazu, aby się przestać ich bać trzeba je poznać i zrozumieć, trzeba wpaść w ich wir i zacząć z nich korzystać.
Druga książka pt. „Galaktyka Gutenberga” - 1962, rozwija pełna strukturę swojego systemu, tworząc dla niego filozoficzne podstawy dając historyczne tło. Umieszcza epokę elektronicznych środków na szerokim tle ludzkiej cywilizacji.
1964 - „Przekazem jest przekaźnik” - czyli Medium is a message.
Narzędzia przekazywania informacji wpływają na treść tego przekazu, jego strukturę a w konsekwencji na sposób myślenia ludzi. Ten sam komunikat upowszechniony za pośrednictwem druku, radia, czy telewizji, będzie każdorazowo stawał się innym przekazem, ze względu na konsekwencje jakie wywołuje w ludzkiej psychice. Środki te kształtują innego człowieka niż kształtował druk. Badania nad komunikowaniem masowym dowiodły efektu śpiocha - tzn. gdzieś słyszałem, czytałem, itp. Nie jest ważne narzędzie pozostaje tylko treść.
Pieniądz wg niego jest traktowany jako komunikat graficzny o danym społeczeństwie. Poglądy na temat pieniądza jako ikonemu zawarł w „Pieniądz mówi”. Dowodził, że analizując znaki graficzne, ich układ, treści napisów umieszczonych na banknotach można sporządzić portret społeczeństwa.
W. Paźniewski - w oparciu o ten esej, podjął próbę zanalizowania naszych banknotów, próbował odpowiedzieć na pytanie - co mówią o społeczeństwie III Rzeczypospolitej Polskiej nasze dzisiejsze banknoty. Widniejące na pieniądzach wizerunki królów wg Paźniewskiego odwołującego się do Mc Luhana, zdradzają całkowitą dominacje polityki we wszystkich dziedzinach życia dzisiejszego Polaka. Ta przewaga polityki musi jego zdaniem doprowadzić do negatywnych skutków. Wybór postaci, władców z bardzo odległych dziejów świadczyć miało, że nasze społeczeństwo ma cechy neurotyczne, tzn. jesteśmy uwięzieni w przeszłości, żyjemy i hołubimy minione. Uwikłanie w przeszłość powoduje, że nie potrafimy się z niej uwolnić i powoduje lekceważenie przyszłości.
1967 - „Gorące i zimne środki przekazu”
1968 - „Wojna i pokój w światowej wiosce” - wprowadza tu nowy termin „globalna wioska”
Tezy składające się na zasadnicze poglądy zwane makluhanizmem.
U początków dziejów Mc Luhan umieszcza plemienną wioskę gdzie przepływ informacji dokonuje się na ograniczonej przestrzeni a głównym instrumentem przepływu informacji jest słowo mówione i nazywa ta kulturę, kulturą ORALNĄ - kultura słowa. Jego zdaniem kultura ta jest ta formą współistnienia człowieka, która najpełniej realizuje i zaspakaja ludzkie potrzeby. Kultura oralna daje nam najbogatszy zbiór informacji. Stał on na stanowisku, że środki przekazu są tym lepsze im bogatsze jest zawarte w nich doświadczenie sensualne. Z tego względu mowa jest najbogatszym środkiem przekazu, bo poza werbalnym aktem komunikacji, uzupełniona zostaje aktami niewerbalnymi, co daje pełniejszą informację. Dzięki temu słuchając treści komunikatu odbieramy również treści, których nadawca defakto nie wypowiedział (gesty, mimika twarzy), docierają informacje, które nie są formułowane w słowa. Człowiek oralny żył w świecie zdarzeń i faktów, ale także marzeń, doznań, my na to nie mamy miejsca, nie mamy czasu na domysły, przemyślenia, ponieważ mamy gołe fakty, zinterpretowane.
Kolejnym etapem od wioski plemiennej było przejście do miast i państwa. Słowo mówione tutaj przestaje wystarczać, jest zbyt duże rozproszenie, słowo to za mało. Pojawia się narzędzie przyśpieszające obieg informacji - pismo. Pojawienie się pisma będzie wymuszone koniecznością. Przede wszystkim dla władcy. Przejście od kultury oralnej do kultury pisma, skutecznie nazywa on przejściem od kultury ucha do kultury oka. Wg niego zmienia to koncepcje człowieka w społeczeństwie. Pojawia się człowiek ucywilizowany, ukształtowany przez pismo, charakteryzuje go: indywidualizm i humanizm.. Humanista - człowiek wychowany na kulturze literackiej, żyjący w sferze alfabetu fonetycznego, gdzie pojęcia oderwane są od realności życia. Indywidualista - to człowiek wyspecjalizowany, z natury rzeczy niesamowystarczalny niepełny.
W „Galaktyce Gutenberga” zajmuje się drukiem. Nie interesowała go treść, ale sama techniczna forma i jego wpływ na ludzką osobowość.
Druk jego zdaniem narzucił człowiekowi dwie dewastujące nasze osobowości tendencje:
skłonność do myślenia linearnego
tendencja do fragmentaryzacji
Ta tendencja uniemożliwia nam taka holistyczną wizję świata, wszystko jest zfragmentaryzowane. Jego zdaniem myślenie linearne bierze się z linearności druku. Nawyk czytania rzędów żłobi w umyśle rozpatrywanie zdarzeń jako następujących po sobie ciągów. Nieustanne dzielenie i porządkowanie uniemożliwia nam życie tzw. prawo Parkinsona.
Mc Luhan podzielił twórców kultury na: gramatyków i dialektyków.
Gramatycy - (sofiści), zaliczał do nich Sokratesa, Cycerona, Erazma z Roterdamu. Gramatycy przede wszystkim mówili. Ważna jest wiedza mówiona, bezpośredni kontakt, najpełniejszym przekazem jest bowiem przekaz ustny.
U dialektyków dominuje kult wiedzy opartej o alfabet pisany. Zaliczał: Platona, Arystotelesa, Kartezjusza.
Trzonem poglądu makluhanizmu, jest podział na środki zimna i gorąca.
Kryterium podziału jakie stosuje przy ocenie środków masowego komunikowania jest tzw. „masowość”, zdolność do przekazywania do jak największej ilości informacji i możliwość zaangażowania jak największej ilości zmysłów.
Komunikaty bogate „pakowne” otrzymują nazwę - środków zimnych.
Komunikaty skrótowe, zredukowane to środki gorące.
Mowa dla Mc Luhana jest środkiem zimnym, ponieważ pozwala nam na dyskusje, refleksje. Pismo i druk to środki gorące.
Stosując to kryterium do elektronicznych środków przekazu to telewizja jest zimnym środkiem przekazu.
Mc Luhan, pierwszy który zwrócił uwagę, że informacja jest towarem, i że należy za nią płacić, i będziemy za nią płacić coraz więcej.
Pojęcie „globalna wioska” (1968 r), dzięki zimnym środkom przekazu świat na powrót będzie miał szansę stać się znowu globalną, plemienną wioską, bo będziemy mogli wiedzieć co się dzieje w odległych częściach świata. Bliskość jednak rodzi konflikty, bardziej są skonfliktowani ci co żyją bliżej siebie, niż odwrotnie. Jest to czynnik konfliktogenny. Telewizja będzie pokazywała, że jest bieda i bogactwo.
Efekt jest taki, że na globalną wioskę szans nie ma, ale pojawi się nowe pojęcie, „globalna metropolia”, gigantyczny twór, gdzie nikt nikogo nie zna, gdzie nikt nie ma czasu na nic.
1