KRYMINALISTYKA

Kryminalistyka jest nauką multidyscyplinarną co oznacza, że w jej zakres wchodzą prawie wszystkie dziedziny nauk.

Jest to nauka dotycząca wykrywania sprawców przestępstw, dowodzenia przestępstw, dotycząca również sztuki śledzenia przestępców.

Kryminalistyka zajmuje się:

1. Techniką i taktyką popełniania przestępstw.

2. Techniką i taktyką dowodzenia przestępstw.

3. Techniką i taktyką zapobiegania przestępstw.

Najważniejszą kwestią jest profilaktyka czyli zapobieganie przestępstw.

Kryminalistyka dzieli się na:

1. Taktykę kryminalistyczną.

2. Technikę kryminalistyczną.

3. Profilaktykę kryminalistyczną.

Taktyka kryminalistyczna zajmuje się badaniem sposobów popełniania przestępstw oraz opracowaniem metod i sposobów postępowania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości mających skutecznie doprowadzić do ujawnienia przestępstwa, wykrycia sprawcy i doprowadzenia go przed oblicze sprawiedliwości.

Technika kryminalistyczna zajmuje się badaniem środków technicznych wykorzystywanych do popełnienia przestępstw oraz opracowywania środków do dowodzenia przestępstw.

Profilaktyka kryminalistyczna daje wytyczne w celu zabezpieczenia się przed możliwością stania się ofiarą przestępstwa (np. opracowywanie systemów alarmowych).

Zadania kryminalistyki:

1. Opracowywanie sposobów ujawniania przestępstw.

2. Wykrycie sprawcy.

3. Gromadzenie dowodów.

4. Odzyskanie dóbr materialnych.

5. Doprowadzenie sprawcy przed oblicze sądu.

6. Poznanie techniki i taktyki grup przestępczych.

7. Prowadzenie rozmów ostrzegawczych, uświadamiających.

8. Organizacja pułapek kryminalistycznych.

9. Rejestracja przestępców oraz ich metod działania.

10. Rejestracja cech identyfikacyjnych przedmiotu.

11. Rozpoznanie sposobów popełniania przestępstw.

12. Rozpoznanie środowiska przestępczego.

13. Rozpoznanie środków i narzędzi używanych przez przestępców.

Cele kryminalistyki realizowane są poprzez:

1. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia.

2. Oględziny miejsca zdarzenia.

3. Zabezpieczenie materiału do ekspertyz.

4. Przesłuchania. (świadek zeznaje, wyjaśnienia składa podejrzany lub oskarżony)

5. Przeszukania.

BUDOWANIE WERSJI KRYMINALISTYCZNYCH

W budowaniu wersji kryminalistycznych pomocą są odpowiedzi na siedem pytań kryminalistycznych:

1. Co? (co się wydarzyło?, czy dany czyn jest przestępstwem?)

2. Gdzie? (gdzie nastąpiło?, w jakim miejscu popełniono czyn?, gdzie nastąpił skutek?)

3. Kiedy? (kiedy popełniono czyn?)

4. W jaki sposób? (jakie są metody osoby popełniającej czyn?)

5. Za pomocą czego? (jakie było użyte narzędzie?)

6. Kto? (kto jest sprawcą czynu?)

7. Dlaczego? (jakie były motywy działania?)

Miejsce kryminalistyki w systemie nauk.

Kryminalistyka jest to nauka, która wchodzi w skład systemu nauk prawnych, a wywodzi się z potrzeb prawa i służy realizacji jego celu.

Kierunki rozwoju współczesne kryminalistyki.

Zasadniczy wpływ na rozwój kryminalistyki ma rozwój innych dziedzin nauk.

Co determinuje rozwój kryminalistyki:

• rozwój taktyki i techniki popełniania przestępstw.

Główne kierunki kryminalistyki:

1. Adaptacje osiągnięć innych nauk.

2. Opracowywanie własnych metod i nauk.

3. Modyfikowanie metod i nauk.

4. Opracowywanie metod zapobiegania przestępczości.

Szczególne tendencje w rozwoju kryminalistyki:

1. Komputeryzacja.

2. Wprowadzenie szybkich testów identyfikacyjnych.

3. Szybkie określenie wieku śladu

FOTOGRAFIA KRYMINALISTYCZNA

Fotografia kryminalistyczna jest to dział służący do ujawniania informacji.

Należy zaznaczyć, że ma duże znaczenie w prewencji. Ponadto informacje są dokumentatywne - nie zawierają elementów subiektywnych.

Zastosowanie fotografii w kryminalistyce ma następujące właściwości:

1. Dokładność z jaką utrwalają szczegóły obiektu

2. Możliwość rejestracji zjawisk i przedmiotów, które nie są widoczne gołym okiem.

3. Duża trwałość dokumentacyjna.

Podział fotografii kryminalistycznej:

1. Fotografia rejestracyjna - jest wykorzystywana dla potrzeb identyfikacyjnych, aresztów i zakładów karnych, dowodowych.

2. Fotografia dokumentacyjna - jest najczęściej stosowana przez organy ścigania: zdjęcia miejsca zdarzenia, śladów linii papilarnych, fotografia śladów użycia narzędzi, broni palnej, fotografia mikro-śladów (nie widoczne okiem nieuzbrojonym), fotografowanie eksperymentu karno-procesowego.

3. Fotografia badawcza - fotografia śladów mało widocznych.

4. Fotografia detektywa - jest to fotografia, o której nie ma pojęcia fotografowany obiekt. Może ona być wykonywana przez pułapki kryminalistyczne, przez obserwacje kamer lub ludzi.

Zdjęcia detektywa muszą spełniać warunki:

• muszą być czytelne,

• muszą być selektywne, utrwalać sytuację,

• muszą umożliwiać identyfikacje miejsca i czasu,

PUŁAPKI KRYMINALISTYCZNE

Pułapki kryminalistyczne - stosowane były od wielu lat. Są to środki techniczne stosowane w czynnościach operacyjno-rozpoznawczych.

Pułapki stosuje się w celu:

1. Niedopuszczenia do przestępstwa,

2. Śledzenie przestępstwa.

3. Zatrzymania w dogodnym miejscu.

4. Zatrzymania w celach dowodowych.

Z uwagi na przeznaczenie pułapek dzielimy je na:

1. Sygnalizacyjne.

2. Znakujące.

3. Obezwładniające.

4. Rejestrująco-utrwalające.

5. Kombinowane.

Ad 1. Użycie pułapek sygnalizujących polega na puszczeniu sygnału dźwiękowego, względnie na zjawiskach promieniowania, fal radiowych lub na zasadzie obwodu elektrycznego.

Ad 2. Pułapki znakujące mają na celu oznakowanie osoby jeżeli miała kontakt z przedmiotem. Działanie polega na tym, że na przedmiot nanosimy określoną substancje, która może być widoczna pod wpływem fal ultrafioletowych lub nanosimy substancje zapachową.

Ad 3. Pułapki obezwładniające są stosowane przy zasadzkach czyli mają na celu obezwładnienie sprawcy. (teczki, torebki, gazy obezwładniające)

Ad 4. Pułapki rejestrująco-utrwalające - foto-pułapki są instalowane w sklepach, bankach. Jest to urządzenie utrwalające sprawcę w trakcie przestępstwa. Stosujemy przy okupach.

Pułapki powinno się stosować zgodnie z prawem. Z użycia pułapek należy sporządzić dokument.

KRYMINALISTYCZNE BADANIE MIEJSCA ZDARZENIA

Z istoty przestępstwa jako czynu wynika, że miejscem zdarzenia jest przestrzeń na której zdarzenie mające znamiona przestępstwa miało miejsce.

Miejsce zdarzenia jest bogatym źródłem informacji o zaistniałym czynie jego przebiegu, okolicznościach, skutkach oraz o przedmiotach i osobach związanych z tym zdarzeniem, a przede wszystkim o sprawcy przestępstwa.

W szerokim ujęciu miejscem zdarzenia będącego przedmiotem kryminalistycznego badania są:

1. Miejsce dokonania przestępstwa.

2. Miejsce zaistnienia jakiegoś skutku.

3. Miejsce ukrycia sprawców.

4. Miejsce ukrycia przedmiotów zamachu.

5. Miejsce ukrycia przedmiotów do popełnienia przestępstwa.

6. Miejsce, gdzie czyniono przygotowywania do przestępstwa.

7. Teren przyległy do miejsca dokonania przestępstwa.

8. Droga przyjścia i odejścia sprawców.

Badanie miejsca zdarzenia nazywa się również oględzinami.

Badanie miejsca zdarzenia to przeprowadzona przez specjalistów systematyczna i szczegółowa obserwacja przestrzeni, na której można znaleźć ślady interesujące organy ścigania. (art. 207 kk.)

Oględziny można podzielić na trzy rodzaje według:

1. Miejsca.

2. Rzeczy.

3. Osoby.

Celem oględzin jest ustalenie sprawcy wraz z dowodami, oddanie go w ręce sprawiedliwości.

W ramach oględzin wykonuje się:

1. Przeprowadzenie wywiadu.

2. Ustalenie świadków.

3. Przedsiębranie środków do zatrzymania sprawcy.

4. Penetracja terenu.

5. Sprawdzenie elementu przestępczego.

6. Typowanie podejrzanych.

7. Sprawdzanie alibi.

Należy również pamiętać, że oględziny są czynnością procesową pierwszą i nie powtarzalną.

W myśl art. 209 kk. oględziny osoby są obligatoryjne w przypadku jej nagłego zejścia.

W myśl art. 207 § 1 i 2 wynika obowiązek oględzin w przypadku nie cierpiącym zwłoki.

Art. 208 mówi o oględzinach ciała.

Art. 74 § 2 mówi o obowiązku oskarżonego do poddania się oględzinom.

Art. 148 mówi co powinien zawierać protokół z oględzin.

Art. 147 daje prawo do utrwalania obrazu oględzin.

Art. 193 § 1 to podstawa prawna do powołania biegłych.

Cel pośredni oględzin:

1. Wszechstronne i obiektywne zbadanie miejsca zdarzenia.

2. Wyjaśnienie czy miejsce zdarzenia jest miejscem przestępstwa.

3. Odpowiedź w kwestii odtworzenia przebiegu zdarzeń.

4. Ujawnienie i zabezpieczenie śladów.

5. Ujawnienie świadków.

Prawidłowo przeprowadzone oględziny powinny dawać odpowiedź na 7 złotych pytań kryminalistycznych.

Zabezpieczenie miejsca zdarzenia.

1. Czynności zmierzające do ochrony miejsca zdarzenia przed zmianami:

1. Zabezpieczenie śladów przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

2. Ochrona śladów przed zniszczeniem przez zwierzęta, ludzi.

2. Czynności zmierzające do zapobieżenia dalszym ujemnym skutkom.

1. Udzielenie i zorganizowanie pierwszej pomocy przedlekarskiej.

2. Organizowanie akcji ratowniczej.

3. Włączenie się do akcji ratowniczej.

3. Czynności zmierzające do zbierania informacji o zdarzeniu.

1. Ustalenie źródeł informacji o zdarzeniu.

2. Ustalanie rysopisu sprawcy.

3. Ustalanie przedmiotów do popełnienia przestępstwa.

4. Czynności nie cierpiące zwłoki zmierzające do ujęcia lub ustalania sprawcy.

1. Penetracja terenu.

2. Zorganizowanie działań pościgowych.

3. Poszukiwanie sprawcy na podstawie rysopisu.

Zasady badania miejsca zdarzenia:

1. Należy ustalać sytuacje i fakty w takim stanie w jakim je zastano.

2. Realizować zasadę kierowniczej roli prowadzącego oględziny (Prokurator lub Oficer dochodzeniowo-śledczy).

3. Badanie przestrzeni otwartej. (przeprowadza się w porze dziennej)

4. Zasada współdziałania wszystkich osób przeprowadzających oględziny.

5. Przestrzegać zasady tajności.

6. Zasada ekonomicznego działania.

7. Właściwa dokumentacja.

Etapy i metody oględzin.

Oględziny dzielimy na dwa etapy:

1. Etap statyczny.

2. Etap dynamiczny.

W etapie statycznym ujawnia się ślady i przedmioty oraz oznakowuje je kolejnymi numerami jak również:

1. Utrwala się fotograficznie miejsce zdarzenia oraz wzajemne położenie śladów.

2. Sporządza się szkice w celu dokładnego utrwalenia położenia danego śladu.

3. Należy pamiętać, aby poruszać się po miejscu zdarzenia tak by nie zatrzeć istniejących śladów, a pozostawione po sobie zmazać.

W etapie dynamicznym wykonuje się:

1. Aktywne badania podstawowych właściwości ujawnionych śladów oraz odpowiedniego ich zabezpieczenia do dalszych badań kryminalistycznych.

2. Szczegółowe opisanie wykonanych czynności do danego śladu.

Faza statyczna Badania wstępne.

Badania szczegółowe

Faza dynamiczna Badania końcowe

Po rozpoznaniu miejsca zdarzenia należy wybrać odpowiednią metodę do przeprowadzenia oględzin.

Taktyka kryminalna wypracowała 4 metody oględzin:

1. Metoda obiektywna.

Polega ona na tym, że bada się szczegółowo miejsce zdarzenia i ślady w ściśle określonej kolejności działania. Jest to kolejność z góry zaplanowana i należy ją przestrzegać.

2. Metoda subiektywna.

Polega na tym, że badania rozpoczyna się od wyraźnych często charakterystycznych śladów. Przyjęcie takiej metody ma na celu szybkie zdobycie informacji o zdarzeniu lub sprawcy w celu podjęcia czynności pościgowych lub tropiących.

3. Metoda dośrodkowa.

Polega na tym, że wykonujący badanie porusza się spiralnie. Badanie zaczyna się od terenu przyległego i przebiega, aż do centrum zdarzenia.

4. Metoda odśrodkowa.

Polega na tym, że wykonujący badanie porusza się spiralnie. Badanie zaczyna się od centrum zdarzenia i przebiega, aż do terenu przyległego.

W praktyce przeważnie stosuje się metody mieszane.

Dokumentacja oględzin.

1. Podstawowym dokumentem jest protokół oględzin.

Protokół ten składa się z trzech części:

1. Fazy wstępnej.

2. Fazy opisowej.

3. Fazy końcowej.

Sporządzając protokół z oględzin należy przestrzegać następujących zasad:

1. Protokół jest podstawowa forma utrwalania czynności dowodowych.

2. Protokół sporządza się na miejscu zdarzenia.

3. Miejsce zdarzenia, przedmioty, ślady muszą być naniesione w takim stanie jak zostały znalezione.

4. Należy opisywać tylko istotne elementy.

5. W treści protokołu nie wolno używać słów wieloznacznych np. opodal, niedaleko.

6. Nie wolno zamieszczać wniosków i przypuszczeń.

7. Nie należy podawać nazwy substancji jeżeli nie ma absolutnej pewności co do niej.

8. Treść powinna być czytelna w formie bezosobowej w czasie przeszłym lub w fazie wstępnej w czasie teraźniejszym.

W fazie wstępnej należy:

1. Określić przedmiot oględzin.

2. Umieścić datę i czas rozpoczęcia oględzin.

3. Wyszczególnić osoby biorące udział w oględzinach.

W fazie opisowej należy umieścić:

1. Opis stanu pogody i warunków oświetlenia.

2. Opis położenia miejsca zdarzenia.

3. Opis zdarzenia z ujawnieniem śladów i przedmiotów.

4. Opis okoliczności negatywnych.

5. Inne okoliczności mające znaczenie w postępowaniu karnym.

W fazie końcowej należy umieścić:

1. Wykaz przedmiotów zabezpieczonych.

2. Wykaz dokumentacji szkiców.

3. Wstępne opinie biegłych.

4. Oświadczenia świadków.

5. Poprawki w dokumentacji.

6. Podpisy osób uczestniczących w badaniu miejsca zdarzenia.

2. Dokumentacja fotograficzna.

Dokumentacja fotograficzna zaczyna się od zdjęć panoramicznych, a następnie wykonuje się zdjęcia poszczególnych elementów z opisem.

Należy podać rodzaj i markę aparatu, rodzaj błony filmowej, papier, warunki atmosferyczne oraz wyszczególnić osoby, które były świadkiem dokumentacji. Jako załącznik należy dołączyć negatyw oraz pojedyncze zdjęcia.

3. Szkice.

Szkice występują w trzech rodzajach:

1. Szkice ogólne.

2. Szkice szczegółowe.

3. Szkice fragmentaryczne.

Musi być zachowana odpowiednia skala, określone kierunki świata i legenda.

4. Taśmy filmowe i magnetofonowe.

5. Notatki urzędowe.

Typowanie i ustalenie sprawcy przestępstwa z oględzin miejsca zdarzenia.

Dokonuje się ono przez:

1. Ze względu na sposób działania sprawcy.

2. Na podstawie rysopisu sprawcy.

3. Z badań porównawczych śladów.

4. Na podstawie danych uzyskanych w toku interpretacji ujawnionych śladów na miejscu zdarzenia.

5. Dobre rozpoznanie elementu kryminalnego na miejscu zdarzenia.

6. Z analizy ewidencji kryminalnej.

7. Wyniki legitymowania osób.

8. Z sytuacji powiązania osoby ze sprawą.

Oględziny ciała i odzieży.

Wielokrotnie w celach dowodowych należy sprawdzić ciało i odzież ofiary i podejrzanego.

Wnioskowanie i rekonstrukcja przebiegu zdarzenia.

Wnioskowanie z miejsca zdarzenia jest to analiza każdego śladu z osobna, w zespole oraz w ujęciu całościowym umożliwiającym wyprowadzenie bezspornych twierdzeń i hipotez o czynie przestępczym i jego sprawcy.

Aby wnioskowanie było prawidłowe niezbędne jest spełnienie następujących warunków:

1. Wnioskowanie powinno być przeprowadzone przez pracowników biorących udział w oględzinach.

2. Podczas wykonywania każdej czynności na miejscu zdarzenia należy mieć na uwadze późniejsze wnioskowanie.

3. Należy dokładnie zbadać każdy ślad i uwiarygodnić jego związek z przestępstwem.

4. Wnioskowanie powinno wynikać z oględzin miejsca, ciała, przedmiotów i opierać się na zasadach logicznego myślenia.

Wnioskowanie bardziej jest właściwe jeżeli oparte jest o wieloźródłowe informacje.

Wnioskowanie z oględzin ma na celu ustalić:

1. Rekonstrukcje zdarzenia.

2. Ustalanie drogi przyjścia i odejścia sprawcy.

3. Sposób dokonania przestępstwa.

4. Użyte środki.

5. Zachowanie się ofiary.

6. Dane dotyczące sprawcy:

1. umiejętności posługiwania się środkami przestępstwa,

2. cechy psychofizyczne,

3. sprawność fizyczną,

4. rysopis,

5. ubiór,

6. motywy przestępstwa,

7. jakie ślady mógł na siebie nanieść.

Określenie wartości dowodowej zabezpieczonych śladów.

Ma ono na celu ustalenie, które ślady należy wykorzystać do identyfikacji bezpośredniej, a które do identyfikacji pośredniej. Ustala jakie badania należy zarządzić i jakie fakty udowadniać.

Przedmiotem wnioskowania mogą być tylko poprawnie odczytane ślady i poprawne informacje z miejsca zdarzenia.

BUDOWA HIPOTEZ I WERSJI KRYMINALISTYCZNYCH.

Wyniki wnioskowania stanowią podstawę do budowania hipotez i wersji kryminalistycznych.

Wersja kryminalistyczna - to podlegające sprawdzeniu założenie przyjęte przez organ ścigania w związku z zaistniałym przestępstwem.

Jest to wynik procesu myślenia wpływający na kierunek i zakres dalszych czynności. Wynik ten ma postać sądu, którego treścią jest podlegające sprawdzeniu założenie. Dotyczyć może ono całości zdarzenia lub określonego faktu. Żeby wnioskowanie było prawdziwe muszą być prawidłowe przesłanki, a więc fakty, okoliczności. Przedmiotem wersji będą zdarzenia, osoby, ślady kryminalistyczne. Podstawą budowy wersji są informacje. Wielkość i różne źródła informacji są podstawą do budowania wersji kryminalistycznych.

ŚLADY KRYMINALISTYCZNE

Ślady kryminalistyczne - to zmiana w obiektywnej rzeczywistości, a zmianą jest różnica w ocenie stanu obiektywnej rzeczywistości.

Podział śladów:

I. Ze względu na sposób powstania:

1. Ślady substancyjne (linii papilarnych, obuwia)

2. Ślady pamięciowe (wygląd osoby, odgłos strzału)

II. Ze względu na czyn:

1. Ślady świadczące o czynie.

2. Ślady świadczące o sprawcy.

III. Z uwagi na postrzeganie:

1. Makro.

2. Mikro.

IV. Na miejscu zdarzenia spotykamy się z trzema grupami śladów:

1. Powstałe w wyniku działania sprawcy.

2. Ślady pozostawione przez sprawców lub współsprawców w celu wprowadzenia organów ścigania w błąd.

3. Ślady pozostawione przez osoby postronne.

V. Ze względu na mechanizm powstawania śladów:

1. Odwzorowania.

2. Plamy.

3. Inne.

Ad1. Warunkiem koniecznym do powstania jest kontakt dwóch przedmiotów.

Rodzaje odwzorowań zależne od rodzaju podłoża:

1. Odciski.

2. Odbitki.

Rodzaje odcisków:

1. Ślady statyczne.

2. Ślady dynamiczne.

Rodzaje odbitek:

1. Nawarstwione.

2. Odwarstwione.

Ad2. Plamy są tworzone przez substancje płynne, półpłynne, proszkowate, lotne. Mogą być widoczne lub niewidoczne.

Ad3. Zaliczamy te, które nie są odwzorowaniami ani plamami.

1. Przedmioty zostawione, porzucone na miejscu zdarzenia.

2. Brak przedmiotów, które powinny znaleźć się na miejscu zdarzenia.

3. Zmiany w usytuowaniu przedmiotów.

4. Zmiany wywołane działaniem zewnętrznym (prądem, zalaniem).

Ślady stanowią podstawę do:

1. Wnioskowania z badania miejsca zdarzenia.

2. Wykonywania ekspertyz.

Zasady ujawniania śladów:

1. Wyszukiwanie.

2. Zlokalizowanie.

Metody zabezpieczenia śladów:

1. Podstawowym narzędziem do zabezpieczenia śladów jest fotografia.

2. Odlewy gipsowe.

3. Przeniesienie śladów na folię daktyloskopijną.

4. Zabranie śladów wraz z podłożem.

Podstawą procesowego zabezpieczenia śladu jest umieszczenie tego śladu w protokole oględzin.

ŚLADY DAKTYLOSKOPIJNE

Ślady linii papilarnych są bardzo istotne w kryminalistyce z uwagi na to iż są:

1. Niezmienne.

2. Niezniszczalne.

3. Niepowtarzalne.

Wyróżnia się cechy grupowe i indywidualne. Najpierw badanie obejmuje cechy grupowe, a potem indywidualne

Wzory linii papilarnych:

1. Łukowe.

2. Pętlicowe. (prawa, lewa)

3. Wirowe.

Są to cechy grupowe linii papilarnych.

Cechy indywidualne wzorów linii papilarnych (minucje):

1. Kropki.

2. Przerwy.

3. Haczyki.

4. Mostki.

Wyróżnia się dwie metody badania linii papilarnych:

1. Metoda fizyczna - optyczna, mechaniczna.

2. Metoda chemiczna.

Metoda optyczna polega na badaniu okiem nieuzbrojonym lub przedmiotami powiększającymi.

Metoda chemiczna polega na badaniu różnymi środkami chemicznymi takimi jak:

1. Agentorat - na podłoże szklane.

2. Grafit - na powierzchnie lakierowane.

3. Sadza angielska - do drewna o porowatej powierzchni.

4. Sadza kalifornijska - rozpyla się na fotografie.

5. Siarczek wapnia.

6. Tlenki metali. (miedzi, cynku, ołowiu)

7. Proszki fluoryzujące.

8. Polyriol.

Badania śladów linii papilarnych pozwalają na:

1. Identyfikacje człowieka.

2. Ustalenie wieku śladu.

3. Określenie grupy krwi z substancji potowo-tłuszczowej.

Ślady biologiczne - jest to ślad pozostawiony od żywego organizmu.

Ślady biologiczne dzielimy na:

1. Tkanki - krew, włosy, paznokcie, zęby, kości, mięśnie, skóra,

2. Wydaliny - kał, mocz, miesiączka,

3. Wydzieliny - ślina, nasienie, łzy, pot.

Ad1.Tkanki.

a) do identyfikacji plamy krwi używamy amoniaku (ślad krwi świeci).

b) włosy - korzeń włosa, włos właściwy wystający ponad powierzchnię skóry.

Co nam daje materiał dowodowy z włosów:

1. Czy to są włosy czy sierść.

2. W jaki sposób zostały odjęte od skóry.

3. Jakim zabiegom fryzjerskim były poddane.

4. Czy jest to włos mężczyzny czy kobiety.

5. Czy pochodzi od danej osoby.

c) paznokcie - są tkanką wytwarzaną przez skórę.

W badaniu kryminalistycznym mamy do czynienia z paznokciami złamanymi i obciętymi. Paznokcie nadają się do zidentyfikowania człowieka.

d) ślady zębów - mamy trzy rodzaje:

• nagryzienia,

• nadgryzienia,

• przegryzienia.

Ad2. Wydaliny.

1. kał - wytwarzany jest w jelicie grubym, można ustalić co denat jadł,

2. wymiociny - można ustalić zawartość żołądka i dwunastnicy.

Ad3. Wydzieliny.

1. ślina - najczęściej występuje na ustnikach od papierosów, daje informacje o grupie krwi, czy ślina jest od człowieka, jaka płeć,

2. nasienie - przestępstwa o charakterze seksualnym, materiałem porównawczym jest ślina lub krew,

3. pot - wytwarzany jest przez gruczoły potowe, najczęściej w kryminalistyce jest stosowany jako substancja zapachowa

Ślady botaniczne - są to ślady pozostawione przez rośliny: całe rośliny, drewno w postaci pyłu, pyłki danych roślin.

Ślady mechanoskopijne - jest to dział kryminalistyki zajmujący się śladami wzajemnego oddziaływania poszczególnych przedmiotów.

Ślady mechanoskopijne można znaleźć na narzędziach

Ślady w postaci odkształceń.

Ślady w postaci zmiany w geometrii ciała.

Ślady broni palnej należą do śladów mechanoskopijnych.

1. pozostawiona lub porzucona broń,

2. naboje,

3. pociski,

4. ślady po strzale,

5. łuski

Mikroślady - to te ślady, które ze względu na swoje małe rozmiary nie są dostrzegalne gołym okiem.

Mikroślady kontaktowe - są to te ślady, które powstają ze styku dwóch przedmiotów.

Mikroślady bezkontaktowe - zanieczyszczenia atmosferyczne.

Plusy mikrośladów:

1. Powszechność ich występowania.

2. Są śladami uzupełniającymi do makrośladów.

Jak zabezpieczamy mikroślady:

1. Za pomocą bezbarwnej folii daktyloskopijnej.

2. Bezbarwną taśmą klejącą.

3. Zebranie rurą ssącą.

Ślady trasseologiczne - powstają w wyniku przemieszczania się z miejsca na miejsce osób, zwierząt, środków lokomocji.

IDENTYFIKACJA KRYMINALISTYCZNA

Typy identyfikacji:

1. Identyfikacja śladów.

2. Identyfikacja na miejscu zdarzenia.

3. Identyfikacja osoby lub rzeczy.

4. Identyfikacja rzeczy tworzącej ślad.

5. Identyfikacja całości na podstawie części.

Rodzaje identyfikacji:

1. Identyfikacja grupowa.

2. Identyfikacja indywidualna

IDENTYFIKACJA CZŁOWIEKA NA PODSTAWIE CECH WYGLĄDU ZEWNĘTRZNEGO

Praktyka kryminalistyczna przyczyniła się do rozwoju nowych metod identyfikacji człowieka.

Wyróżnia się dwa rodzaje identyfikacji człowieka:

Na podstawie cech wymiarowych - SOMATOMETRIA

Na podstawie cech opisowych - SOMATOSKOPIA

Antropologia - jest to nauka o człowieku.

W skład rasy białej wchodzą takie typy:

1. Nordyczny.

2. Chromanionoidalny.

3. Ajnuidalny.

4. Blerweryjski.

5. Śródziemnomorski.

6. Orientalny.

7. Armendaidalny.

W skład rasy żółtej wchodzą takie typy:

1. Mongoidalny.

2. Arktyczny.

3. Pacyficzny.

4. Wyżynny.

Typy rasy czarnej:

1. Pigmejski.

2. Sudański.

3. Ekwadorialny.

Laponoidalny - między rasą żółtą i białą.

Typy antropologiczne ludności Polski:

A: typ Nordyczny

L: typ Laponoidalny

AL.: typ Subnordyczny

Podstawową rzeczą do opisu człowieka jest wygląd twarzy, a więc należy:

1. Spostrzec twarz.

2. Zapamiętać.

3. Opisać.

Opis zewnętrzny człowieka wiąże się z pojęciem portret pamięciowy.

Portret pamięciowy - to metoda rozpoznania (identyfikacji) na podstawie opisu cech zewnętrznych, a szczególnie twarzy za pomocą jednakowej terminologii. To wizerunek twarzy będącej w pamięci człowieka.

Aby można było posługiwać się portretem pamięciowym należy:

1. Poznać cechy charakterystyczne człowieka.

2. Poznać terminologię cech zewnętrznych człowieka.

3. Wytworzyć u siebie nawyk przyglądania się ludziom i wychwytywania cech charakterystycznych.

4. Opanować umiejętność ustalania i opisywania cech człowieka różniących się wielkością, kształtem, szczegółami.

W ustalaniu wyglądu człowieka przeważnie stosuje się metodę opisową. Za podstawę ustalającą ów wygląd przyjmuje się określenie kształtu ciała, budowę, sylwetkę i postawę.

Następnie opisuje się poszczególne części ciała za pomocą podstawowych kształtów geometrycznych.

Wyróżnia się dwie grupy cech charakteryzujących człowieka:

Cechy statyczne: sylwetka, postawa, oczy, usta, głowa, włosy, szyja, znamiona.

Cechy dynamiczne: sposób chodzenia, patrzenia, mimika twarzy, sposób ubierania się, zachowania.

METODY USTALANIA I ODTWARZANIA WYGLĄDU CZŁOWIEKA

1. Metoda opisowa - tą metodą posługujemy się najczęściej i jest dwojakiego rodzaju:

• pośrednia,

• bezpośrednia.

2. Metoda prozopologiczna.

3. Metody plastyczne:

• rysunku,

• grafiki,

• rzeźby.

4. Metoda montażu.

5. Metoda mieszana.

USTALANIE CECH OPISU WYGLĄDU SPRAWCÓW NA PODSTAWIE RELACJI ŚWIADKÓW

Czynniki mające wpływ na ustalanie cech wyglądu sprawców:

1. Miejsce, warunki i czas obserwacji.

2. Rodzaj zdarzenia i rola w tym zdarzeniu świadka.

3. Upływ czasu.

4. Cechy osobowości świadka.

5. Psychiczny stan świadka.

6. Wpływy sugestii.

Zasady, które obowiązują podczas ustalania portretu pamięciowego sprawcy:

1. Świadkowie powinni być przesłuchiwani pojedynczo.

2. Przesłuchanie powinno się odbyć jak najszybciej po zdarzeniu.

3. Przesłuchanie powinno rozpocząć się od ustalenia warunków atmosferycznych, możliwości spostrzegania przez świadków, od ustalenia ubioru, cech dynamicznych sprawcy.

4. Nie należy zadawać pytać sugestywnych.

ZEZNANIA I WYJAŚNIENIA Z POZYCJI KRYMINALISTYCZNEJ

Osobą podejrzaną jest osoba, której przedstawiono zarzuty.

Osobą oskarżoną jest osoba, wobec której wniesiono akt oskarżenia.

Rodzaje błędów w zeznaniach szczerych:

1. Opuszczania.

2. Dodania - komfabulacje.

3. Przeinaczania.

Błędy w zeznaniach szczerych wynikają z przyczyn:

1. Obiektywnych.

2. Fizjologicznych.

3. Psychologicznych.

Wady wzroku:

1. Nadwzroczność.

2. Krótkowzroczność.

3. Niezborność (astygmatyzm).

4. Zez.

5. Niedowidzenie.

6. Daltonizm.

Parosomia - wada zmysłu powonienia.

Motywacja do zeznań nieszczerych:

1. Uchronienie się przed skutkami prawnymi.

2. Obawa przed skompromitowaniem.

3. Ochrona członków rodziny i przyjaciół.

4. Przekupstwo świadków.

5. Chęć zemsty.

6. Tendencja do agramacji (tendencja występują u poszkodowanych).

7. Chęć zwrócenia na siebie uwagi.

Przesłuchanie w warunkach konfrontacji:

Można skonfrontować:

1. Świadka z podejrzanym.

2. Podejrzanego z podejrzanym.

Okazanie dokonujemy w zasadzie przy okazaniu rzeczy, osób ( 5 osób), ubrania, podobieństwa do osoby, która była świadkiem zdarzenia.

Okazanie może być pośrednie i bezpośrednie.

Utrwalanie zeznań i wyjaśnień:

1. Protokół.

2. Zeznania i wyjaśnienia na kasecie video lub magnetofonowej.

3. Wykrywacz kłamstw.

22

Organizacja kryminalistycznego badania miejsca zdarzenia

Czynności poprzedzające k.b.m.z.

Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia - stricte

I. Etap (wstępny)

III. Etap (końcowy)

II. Etap (badania szczegółowe)

Czynności przygotowawcze

Zabezpieczenie miejsca

Faza dynamiczna ( aktywne badanie)

Faza statyczna (badanie metodą obserwacji bez przemieszczania śladów)

1. Dokładne poznanie miejsca zdarzenia.

2. Uściśnienie granic badania.

3. Ujawnienie śladów wyrazistych.

4. Ustalanie zmian wykonanych przez sprawce lub inne osoby.

5. Ustalenie planu działań.

6. Przyjęcie odpowiedniej metody.

7. Utrwalenie fotograficznie miejsca.

1. Kontrola przeprowadzonych czynności.

2. Zapoznanie się z wynikami całej grupy.

3. Sprecyzowanie I wersji.

4. Sporządzanie protokołu oględzin i całej dokumentacji.

5. Odczytanie protokołu i podpisanie go.

1. Ujawnienie, utrwalenie zabezpieczenia śladów.

2. Szczegółowe badanie terenu przyległego.

3. Szczegółowe badanie śladów.

4. W miarę potrzeby przeprowadzenie eksperymentu.

5. W miarę uzasadnienia powołanie biegłych.

I. Czynności przed wyjazdem na miejsce zdarzenia:

1. Zapoznanie się z zawiadomieniem o przestępstwie (dobór środków i osób).

II. Czynności na miejscu zdarzenia przed rozpoczęciem oględzin:

1. Zebranie wstępnych informacji.

2. Wykonanie czynności niecierpiących zwłoki .

3. Sprecyzowanie metody badania.

4. Inne czynności wynikające z potrzeb.

I. Czynności zmierzające do ochrony miejsca zdarzenia przed zmianami:

3. Zabezpieczenie śladów przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

4. Ochrona śladów przed zniszczeniem przez zwierzęta, ludzi.

II. Czynności zmierzające do zapobieżenia dalszym ujemnym skutkom.

4. Udzielenie i zorganizowanie pierwszej pomocy przedlekarskiej.

5. Organizowanie akcji ratowniczej.

6. Włączenie się do akcji ratowniczej.

III. Czynności zmierzające do zbierania informacji o zdarzeniu.

4. Ustalenie źródeł informacji o zdarzeniu.

5. Ustalanie rysopisu sprawcy.

6. Ustalanie przedmiotów do popełnienia przestępstwa.

IV. Czynności nie cierpiące zwłoki zmierzające do ujęcia lub ustalania sprawcy.

4. Penetracja terenu.

5. Zorganizowanie działań pościgowych.

6. Poszukiwanie sprawcy na podstawie rysopisu.

---