2951


Grupa 1

    1. Objaśnić co wyraża pojęcie nieruchomość z odróżnieniem rodzajów nieruchomości gruntowej, budynkowej i lokalowej.

Nieruchomością gruntową jest grunt stanowiący odrębny przedmiot własności, albo tylko objęty jedną księgą wieczystą. Grunt ten może być zabudowany i wyposażony w urządzenia trwale z nim związane, a także pokryty trwałą roślinnością leśną lub nasadzeniami sadowniczymi (art. 48 K.c.). Trwale z gruntem związane składniki stanowią części składowe nieruchomości gruntowej, o ile nie są z mocy przepisów szczególnych odrębnymi od gruntu przedmiotami własności. Przypadki takiego wyodrębnienia odnoszą się do urządzeń przesyłowych (art. 49 K.c.) oraz do budynków na gruntach oddanych w użytkowanie wieczyste (art. 235 K.c.) i lokali (art. 2 i 3 ustawy o własności lokali).

Nieruchomość budynkową stanowi budynek lub budynki trwale związane z gruntem w sytuacjach określonych przez art. 235 K.c., w których grunt stanowi własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego i został oddany w użytkowanie wieczyste. Wówczas użytkownik wieczysty gruntu nabywa prawa własności do budynków znajdujących się na tym gruncie lub wybudowanych przez tegoż użytkownika wieczystego. W tych sytuacjach właścicielowi nieruchomości gruntowej nie przysługuje prawo własności wobec budynków wzniesionych na jego gruncie.

Nieruchomością lokalową jest stanowiący odrębny przedmiot własności samodzielny lokal mieszkalny lub samodzielny lokal o innym przeznaczeniu, ustanowiony zgodnie z wyżej przytoczonymi przepisami ustawy o własności lokali. Lokal taki stanowi część budynku wydzieloną do wyłącznego użytku właściciela lokalu, przy czym w budynku takim powstaje jednocześnie nieruchomość wspólna (grunt, konstrukcja budynku, klatki schodowa i in.), w której mają swoje udziały wszyscy właściciele lokali.

    1. Przedstawić jak określane są granice nieruchomości gruntowej oraz co stanowi a co nie jej części składowe.

Granice muszą określać obszar i przestrzeń w jakich rozciąga się prawo właścicielskie podmiotu dysponującego daną nieruchomością.

Określenie części powierzchni ziemskiej następuje w postępowaniu techniczno-prawnym, zwanym podziałem gruntu, w trakcie którego ustala się przebieg granicy - linii geodezyjnej wyznaczającej daną część. Granica ta jest odpowiednio oznaczana na gruncie (trwałymi znakami w postaci zakopanych kamieni, słupków betonowych, rurek metalowych i in.), podlega pomiarowi geodezyjnemu w wyniku którego sporządza się mapę, a na niej przedstawia się w skali pomierzone granice, co pozwala przedstawić wierny obraz części gruntu wyznaczonego przez te granice. Taka elementarna, ciągła część gruntu, zwana działką gruntową, jest oznaczana numerem ewidencyjnym i stanowi podstawowy element systemu dokumentacji katastralnej gruntów, o czym szerzej będzie mowa przy objaśnianiu tego systemu. Nieruchomość może stanowić jedna taka działka albo wiele działek położonych odrębnie. To, jakie części gruntu wchodzą do danej nieruchomości, określa dokument prawny nadający do tych części prawa własności określonemu podmiotowi.

Podziemne i nadziemne ograniczenia przestrzeni nieruchomości wynika z art. 143 K.c., który brzmi:

Art. 143.  W granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Przepis ten nie uchybia przepisom regulującym prawa do wód.

Zasięg przestrzeni nieruchomości nad i pod powierzchnię gruntu zależy od społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu, czyli warunków jakie są potrzebne dla zagospodarowania i wykorzystywania gruntów o danym przeznaczeniu. Np. nieruchomości o przeznaczeniu leśnym wymagają zasięgu pod powierzchnię gruntu do głębokości jaka potrzebna jest dla rozwoju systemu korzeniowego drzew, zaś wysokość zasięgu prawa własności nad powierzchnię określa wysokość drzew. W przypadku terenów budowlanych podziemny zasięg prawa własności wyznacza głębokość potrzebna na posadowienie fundamentów budynków, a nadziemny zasięg wyznaczają gabaryty wysokości budynków zgodne z ustaleniami planów miejscowych. Im dopuszczone jest wyższe budownictwo, tym zasięg prawa własności nieruchomości ponad powierzchnię gruntu jest wyższy.

Pod powierzchnią gruntu mogą występować kopaliny odnośnie których szczególne uregulowania zawiera ustawa Prawo górnicze i geologiczne m. in. w następującym artykule:

Art. 7. 1. Złoża kopalin nie stanowiące części składowych nieruchomości gruntowej są własnością Skarbu Państwa.

2. W granicach określonych przez ustawy Skarb Państwa może, z wyłączeniem innych osób, korzystać ze złóż kopalin oraz rozporządzać prawem do nich przez ustanowienie użytkowania górniczego.

Zgodnie z art.7 ust.1, kopaliny nie stanowiące części składowych nieruchomości gruntowych są własnością Skarbu Państwa. Pozostaje więc do wyjaśnienia kiedy taka sytuacja ma miejsce. Nie zostało to klarownie powiedziane w przepisach. Przyjmuje się, że przepis ten odnosi się do kopalin podstawowych (wymienionych niżej w art.5 tej ustawy). Ponadto przywołuje się cytowany już przepis art.143 K.c., który stanowi, że „W granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią”. Znaczy to, że w przypadku innej własności nieruchomości niż Skarb Państwa, kopaliny podstawowe znajdujące się poza tymi granicami stanowią własność Skarbu Państwa i nie są częściami składowymi nieruchomości gruntowych. Natomiast w przypadku, gdy nieruchomość gruntowa jest własnością Skarbu Państwa i pod jej powierzchnia są kopaliny, to wszystko należy do Skarbu Państwa (nieruchomość wraz z kopalinami).

Art. 5. 1. Kopaliny dzieli się na podstawowe i pospolite.

2. Do kopalin podstawowych zalicza się:

1) gaz ziemny, ropę naftową oraz jej naturalne pochodne, węgiel brunatny, węgiel kamienny i metan z węgla kamiennego,

2) kruszce metali szlachetnych, rudy metali (z wyjątkiem darniowych rud żelaza) i metale w stanie rodzimym, łącznie z rudami pierwiastków rzadkich i rozproszonych oraz pierwiastków promieniotwórczych,

3) apatyt, baryt, fluoryt, fosforyt, gips i anhydryt, piryt, siarkę rodzimą, sole potasowe i potasowo-magnezowe, sole strontu, sól kamienną,

4) azbest, bentonit, diatomit, dolomit, gliny biało wypalające się i kamionkowe, gliny i łupki ogniotrwałe, grafit, kaolin, kamienie szlachetne i ozdobne, kwarc, kwarcyt, magnezyt, miki, marmury i wapienie krystaliczne, piaski formierskie i szklarskie, skalenie, ziemię krzemionkową.

2a. W rozumieniu ustawy wszystkie kopaliny występujące w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej są kopalinami podstawowymi.

3. Kopaliny nie wymienione w ust. 2 i ust. 2a są kopalinami pospolitymi.

4. W rozumieniu ustawy nie są kopalinami wody podziemne, z wyjątkiem solanek, wód leczniczych i termalnych.

Kolejne wyjaśnienie można dodać odnośnie wód jako składników nieruchomości. Przepisy ustawy Prawo wodne stanowią m.in. co następuje:

Art. 5. 1. Wody dzielą się na powierzchniowe i podziemne.

2. Wody, z wyjątkiem wód morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych, są wodami śródlądowymi.

3. Śródlądowe wody powierzchniowe dzielą się na:

  1)  płynące - w ciekach naturalnych, kanałach oraz w źródłach, z których cieki biorą początek,

  2)  stojące - znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych niezwiązanych z ciekami naturalnymi.

4. Przepisy o wodach płynących mają zastosowanie do jezior oraz innych zbiorników wodnych o ciągłym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych, a także do wód znajdujących się w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących.

Art. 10. 1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.

2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.

3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.

Art. 12. Wody stojące oraz wody w rowach znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości.

Z przepisów tych wynika, że wody płynące, za wyjątkiem rowów, z mocy ustawy zaliczone są do wód publicznych, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (nieruchomości państwowe lub komunalne). Natomiast wody stojące i wody w rowach mogą stanowić składnik nieruchomości będących własnością innych osób.

1.3 Co określane jest pod pojęciem „mienie”? Zinterpretować relację nieruchomości a mienie.

Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.

Prawo własności i inne prawa majątkowe odnosi się do różnych składników. Jako składniki mienia są wymieniane:

- rzeczy (nieruchomości i ruchomości),

- przedmioty niematerialne (energia, dobra intelektualne, dobra osobiste, pieniądze, papiery wartościowe),

- wierzytelności (zabezpieczenia hipoteczne, zabezpieczenia notarialne, czynsz),

- prawa do korzystania z cudzych rzeczy (użyczenie, dzierżawa, najem).

Nieruchomość stanowiąca przedmiot własności jest więc mieniem. Jest też rzeczą stosownie do tego, co stanowią kolejne artykuły K.c.:

1.4 Scharakteryzować z czym wiąże się i jakie są warunki powstania lub ustanowienia nieruchomości budynkowej.

Nieruchomość budynkową stanowi budynek lub budynki trwale związane z gruntem w sytuacjach określonych przez art. 235 K.c., w których grunt stanowi własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego i został oddany w użytkowanie wieczyste. Wówczas użytkownik wieczysty gruntu nabywa prawa własności do budynków znajdujących się na tym gruncie lub wybudowanych przez tegoż użytkownika wieczystego. W tych sytuacjach właścicielowi nieruchomości gruntowej nie przysługuje prawo własności wobec budynków wzniesionych na jego gruncie.

1.5 Zdefiniować nieruchomość lokalową i warunki jakie muszą być przy jej ustanawianiu.

Nieruchomością lokalową jest stanowiący odrębny przedmiot własności samodzielny lokal mieszkalny lub samodzielny lokal o innym przeznaczeniu, ustanowiony zgodnie z wyżej przytoczonymi przepisami ustawy o własności lokali. Lokal taki stanowi część budynku wydzieloną do wyłącznego użytku właściciela lokalu, przy czym w budynku takim powstaje jednocześnie nieruchomość wspólna (grunt, konstrukcja budynku, klatki schodowa i in.), w której mają swoje udziały wszyscy właściciele lokali.

1.6 Scharakteryzować nieruchomość wspólną , z czym związane jest jej powstanie i jaka jest zasada określenia udziałów we współwłasności tej nieruchomości.

Nieruchomość wspólna - w razie wyodrębnienia lokali właścicielom służy udział we wspólności nieruchomości wspólnej i jest to prawo związane z własnością lokalu. Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
Grunt - na nim jest posadowiony budynek ( pod obrysem budynku), grunt zabudowany urządzeniami niezbędnymi do korzystania z odrębnych lokali, grunt pod budynkiem i wokół budynku np. plac zabaw, wspólna ławka,
Elementy budynku stanowiące nieruchomość wspólną - fundamenty, ściany nośne, dach, winda, klatka schodowa, przewody, strychy, a garaże i piwnice zależą od umowy.
Każdy właściciel lokalu ma określony udział ułamkowy lub procentowy w nieruchomości wspólnej. Jest on proporcjonalny do powierzchni lokalu wraz z powierzchnia pomieszczeń przynależnych do powierzchni wszystkich lokali znajdujących się w budynku. Jeżeli nieruchomość, z której wyodrębnia się własność lokali, stanowi grunt zabudowany kilkoma budynkami, udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi
Wyjątki w liczeniu udziałów: jeżeli na podstawie jednej czynności prawnej dokonanej przez właściciela następuje wyodrębnienie wszystkich lokali wysokość udziałów określa umowa np. współwłaściciela mogą postanowić o równym udziale w nieruchomości wspólnej.
Współwłasność ma charakter przymusowy, nie można żądać jej zniesienia. Określenie ułamkowe jest przedmiotem wpisu do księgi wieczystej, a w przypadku wadliwego oznaczenia tej wielkości poprawa jest możliwa w formie altu notarialnego i wpisu do księgi wieczystej.
Ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

1.7 Scharakteryzować rodzaje nieruchomości wynikające z ich podziałów - przedmiotowego, podmiotowego i funkcjonalnego.

Podział podmiotowy - podział ten wynika z odmiennego charakteru trzech głównych kategorii własności: państwowej - należącej do Skarbu Państwa, komunalnej - gdzie podmiotami są jednostki samorządu terytorialnego: gminnego, powiatowego i wojewódzkiego oraz prywatnej - do której zalicza się przede wszystkim osoby fizyczne, jak też wiele innych podmiotów niepublicznych. Stosownie do tego mamy nieruchomości państwowe, komunalne i prywatne. Można też uwzględniać rozwinięcie tego podziału podmiotowego na inne odmiany podmiotów np. nieruchomości spółdzielcze, kościelne, należące do spółek itp.

Podział przedmiotowy - stosownie do przedstawionych przepisów definiujących nieruchomości odnoszących się odmiennego ich charakteru przedmiotowego wyróżnia się pod względem prawnym trzy rodzaje nieruchomości: gruntowe, budynkowe i lokalowe.

Podział funkcjonalny - jest to klasyfikacja rodzajowa nieruchomości w zależności od spełnianej przez nie funkcji. Z tego względu wyróżnia się między innymi nieruchomości:

Podział ten, wyrażający funkcje nieruchomości, wiąże się z charakterem ich zagospodarowania i zainwestowania, uzależnionego od przeznaczenia gruntu. Od przeznaczenia gruntu uzależnione jest doprecyzowanie granic nieruchomości w głąb ziemi i nad powierzchnię ziemi.

1.9 W jakim celu prowadzone są księgi wieczyste i jakie są ogólne zasady prowadzenia tych ksiąg?

Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Mogą być także prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego i prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej (art. 1).

    1. Na jakiej podstawie zakładane są księgi wieczyste i wprowadzane w nich wpisy - jaki jest tryb wprowadzenia tych wpisów?

Księgę wieczystą zakłada się z chwilą wpływu wniosku o założenie księgi wieczystej. Uprawnionym do złożenia takiego wniosku jest właściciel, osoba władająca ograniczonym prawem rzeczowym do nieruchomości oraz wierzyciel władający prawem, które może być wpisane do księgi. W przypadku nieruchomości należącej do państwa uprawnionym jest odpowiednia państwowa jednostka organizacyjna lub osoba, której przyznano użytkowanie wieczyste nieruchomości.

Wnioski o wpis powinny być składane na piśmie. Wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu - od chwili wszczęcia tego postępowania (art.29). Wpisem w księdze wieczystej jest również wykreślenie (art. 30). Wpisów dokonuje się najczęściej na podstawie dokumentów z notarialnie poświadczonym podpisem, a gdy wpis dotyczy usunięcia niezgodności między treścią księgi a stanem faktycznym, na podstawie orzeczenia sądu lub innych odpowiednich dokumentów (art.31).

    1. Jaka jest forma, układ i treść księgi wieczystej ( jakie są dane wpisywane w poszczególnych ich działach )?

Księgi wieczyste prowadzi się według ustalonych wzorów, obejmujących poszczególne działy księgi wieczystej (art.25). Podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane z ewidencji gruntów i budynków, a w przypadku lokali lub domów jednorodzinnych spółdzielczych - zaświadczenie wydane przez spółdzielnię mieszkaniową (art. 26). Przy każdej księdze wieczystej prowadzi się akta księgi wieczystej. Do akt tych składa się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości (art. 28).Księgi wieczyste mogą być zakładane i prowadzone także w systemie informatycznym.

Dane dotyczące stanu prawnego nieruchomości wpisywane są w księdze wieczystej w ustalonym porządku w określonych czterech działach tej księgi. W odniesieniu do danej nieruchomości zapisywane są prawa zarówno przysługujące właścicielowi nieruchomości, jak też stanowiące obciążenie nieruchomości z racji ich ustanowienia na rzecz osób trzecich. Są to głównie prawa rzeczowe, ale także prawa osobiste i ew. roszczenia. Treść zawierana w poszczególnych działach księgi jest określona w art. 25 ustawy:

1. Księga wieczysta zawiera cztery działy, z których:

  1)  pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością,

  2)  drugi obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego,

  3)  trzeci przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek,

  4)  czwarty przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek.

2. Księga wieczysta dla ograniczonego prawa rzeczowego zawiera cztery działy, z których:

  1)  pierwszy obejmuje oznaczenie lokalu lub domu jednorodzinnego oraz oznaczenie nieruchomości, z którą jest związany,

  2)  drugi obejmuje wpisy dotyczące osoby, której przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

  3)  trzeci jest przeznaczony na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu prawem oraz wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek,

  4)  czwarty jest przeznaczony na wpisy dotyczące hipotek.

DZIAŁ I księgi wieczystej składa się z działu I-O "Oznaczenie nieruchomości" i działu I-Sp "Spis praw związanych z własnością" (§27).

W części zatytułowanej „I - O" Oznaczenie nieruchomości - podaje się dokładnie jej położenie (adres), oznaczenie geodezyjne, powierzchnię i ogólny sposób korzystania z nieruchomości (np. grunt orny, działka zabudowana lub przeznaczona pod zabudowę), a w wypadku użytkowania wieczystego także dane o okresie, na który grunt został oddany w użytkowanie wieczyste. Podstawą oznaczenia geodezyjnego i powierzchni nieruchomości są dane z urzędowej ewidencji gruntów i budynków. W przypadku rozbieżności właściwe dla nieruchomości będą aktualne dane z tej ewidencji, a nie dane z księgi wieczystej. Zatem osoba zainteresowana konkretną nieruchomością powinna sprawdzić, czy jej oznaczenie wg księgi odpowiada danym katastralnym. Oznaczenie nieruchomości w dziale „I - O" nie jest bowiem objęte rękojmią wiary publicznej.

Dane o gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste podaje się na podstawie umowy użytkowania wieczystego lub decyzji administracyjnej właściwego organu. W wypadku gdy odrębna własność budynku powstała po oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste, podstawą oznaczenia budynku są dane z rejestru gruntów i budynków oraz wyrys z mapy ewidencyjnej gruntów lub mapy zasadniczej, zawierający usytuowanie budynku na gruncie, a także oświadczenie wnioskodawcy obejmujące szczegółowe dane co do liczby kondygnacji, powierzchni ogólnej, materiału, z którego został wybudowany (murowany, drewniany itp.) oraz dane co do przeznaczenia budynku.

Lokal będący przedmiotem odrębnej własności oznacza się na podstawie aktu notarialnego lub orzeczenia sądu, a także wypisu z rejestru gruntów i budynków. Ujawnia się przy tym udział właściciela lokalu w nieruchomości wspólnej (§ 29). Podstawą oznaczenia lokalu, do którego przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, oraz domu, do którego przysługuje prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, jest zaświadczenie o położeniu i powierzchni lokalu lub domu, wydane przez właściwą spółdzielnię mieszkaniową, ze wskazaniem nieruchomości, z którą prawo to jest związane, a także wypis z rejestru gruntów i budynków.

W części działu I oznaczonej „I - Sp" Spis praw związanych z własnością - zapisuje się prawa przysługujące właścicielowi nieruchomości, dla której prowadzona jest księga, lecz obciążające nieruchomość inną. Takim prawem związanym, będzie np. służebność drogi koniecznej ustanowiona na nieruchomości sąsiedniej. Przysługuje ona każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości władnącej, jest prawem związanym z jej własnością. Natomiast dla nieruchomości sąsiedniej będzie to już obciążenie, ujawnione w dziale III jej księgi wieczystej. Innym prawem związanym będzie „udział w nieruchomości wspólnej", przysługujący właścicielowi lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość. Ten ułamkowy, najczęściej bardzo mały, udział w nieruchomości wspólnej też podlega ujawnieniu w dziale I księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości lokalowej.

DZIAŁ II. jest przeznaczony do ujawnia danych o podmiotach (osobach fizycznych i prawnych), którym przysługuje prawo własności nieruchomości i prawo użytkowania wieczystego. Jeżeli nieruchomość ma kilku współwłaścicieli, wpisuje się każdego z nich z zaznaczeniem udziału. Podaje się też podstawę nabycia - podstawę prawną wpisu, którą stanowią w szczególności akt notarialny, orzeczenie sądu, decyzja administracyjna lub zaświadczenie.

DZIAŁ III jest przeznaczony dla wpisów praw, roszczeń, ciężarów i ograniczeń z wyjątkiem hipotek (którym odrębnie poświecono dział IV). Wpisuje się tu ograniczone prawa rzeczowe obciążające nieruchomość lub użytkowanie wieczyste z wyjątkiem hipotek oraz własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, a także ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym, prawa osobiste i roszczenia, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek. Zatem w dziale III są ujawniane głównie ograniczone prawa rzeczowe, obciążające nieruchomość, tj. ustanowione na niej służebności gruntowe i osobiste oraz użytkowanie. W dziale III mogą być także wpisane prawa osobiste (np. dożywocie, prawo pierwokupu), ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością oraz roszczenia (np. ostrzeżenia o niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze a rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości).

DZIAŁ IV jest przeznaczony w całości na wpisy hipotek. Hipoteka - będąca ograniczonym prawem rzeczowym - jest sposobem zabezpieczenia wierzytelności na nieruchomości, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia oznaczonej wierzytelności z nieruchomości obciążonej bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (art.65). Przy podziale nieruchomości powstaje hipoteka łączna, która obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział dotychczas obciążonej nieruchomości hipoteką. Może też powstać hipoteka łączna umowna, jeżeli w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności dokona się w drodze czynności prawnej, obciążenia więcej niż jednej nieruchomości (art.76). W przypadkach wierzytelności o wysokości nieustalonej zabezpieczone hipoteką może być do oznaczonej sumy najwyższej, co nazywa się hipoteką kaucyjną. Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą. (art.102).

Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej (art.67). Hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelności pieniężne i może być wyrażona tylko w oznaczonej sumie pieniężnej. Jeżeli wierzytelność zgodnie z prawem została wyrażona w innym pieniądzu niż pieniądz polski, hipotekę wyraża się w tym innym pieniądzu (art.68).

W dziale IV wpisuje się słownie kwotę hipoteki i pieniądz, w jakim jest wyrażona, jej rodzaj i charakter; w przypadku łącznego współobciążenia wynikającego z ustanowienia hipoteki umownej łącznej lub z podziału nieruchomości wpisuje się dane dotyczące numeru ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości współobciążonych oraz sąd właściwy do ich prowadzenia, wysokość odsetek umownych, rodzaj zabezpieczonej wierzytelności, termin zapłaty wierzytelności i wierzyciela, na rzecz którego hipotekę ustanowiono; zakres obciążenia hipoteką w wypadku, gdy hipoteka została ustanowiona na udziale; dane o pierwszeństwie, jeżeli zostało ono unormowane w szczególny sposób; dane o wpisaniu hipoteki zabezpieczającej wierzytelność banku hipotecznego do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych; roszczenia dotyczące hipotek

    1. Podstawowe zasady wieczysto - księgowe i ich praktyczne znaczenie

Zasada jawności ksiąg wieczystych

Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę (art.2). Księgę wieczystą prowadzoną dla nieruchomości może przeglądać każdy. Odbywa się to w tzw. sali przeglądowej sądu rejonowego i pod nadzorem pracownika sądu. Z zasadą jawności ksiąg wieczystych wiąże się nieformalny obowiązek zapoznania się osoby zainteresowanej z treścią wpisów w księdze. Osoba taka nie może się bowiem zasłaniać nieznajomością dokonanych lub tylko wnioskowanych (wzmiankowanych) wpisów w księdze wieczystej.

Zasada wiarygodności ksiąg wieczystych

Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, a prawo wykreślone nie istnieje (art.3). Wiarygodność ksiąg wieczystych jest konsekwencją ich jawności i służy potrzebom obrotu nieruchomościami. Opiera się na domniemaniu zgodności wpisów praw w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości. Prawo ujawnione w księdze powinno rzeczywiście aktualnie istnieć, a prawo wykreślone powinno w przeszłości faktycznie wygasnąć.

Zasada ta dotyczy tylko wpisów praw, a nie innych wpisów w księdze. Nie obejmuje ona więc np. wpisów oznaczenia nieruchomości w dziale I. W tym zakresie wiarygodne powinny być dane z ewidencji gruntów i budynków.

• Zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych

W ustawie rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych została zawarta w art. 5 następująco: „W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe”.

Zasada rękojmi wiary publicznej ma zapewnić bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami. Daje bowiem rękojmię prawnej skuteczności nabycia nieruchomości od zbywcy ujawnionego (wpisanego) w księdze wieczystej jako właściciel, chociażby nawet ów zbywca w rzeczywistości nie był właścicielem. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku nabycia innych niż własność praw rzeczowych ustanowionych na nieruchomości, np. użytkowania wieczystego i spółdzielczych ograniczonych praw rzeczowych.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko (art.7):

Rękojmia chroni tylko nabycie odpłatne w drodze czynności prawnej (nie obejmuje np. darowizny). Rękojmia nie działa też w przypadkach wpisania ostrzeżenia w księdze wieczystej. Rękojmia zostaje też wyłączona w przypadku działania osoby w złej wierze (np. nabywcy nieruchomości), przy czym uznaje się, że w złej wierze działa ten, kto wie, że treść księgi jest niezgodna ze stanem faktycznym lub z łatwością mógł się o tym dowiedzieć.

Jako zasady wymieniane są też inne cechy ksiąg wieczystych jak np:

    1. Scharakteryzować znaczenie wpisów deklaratywnych i konstruktywnych do ksiąg wieczystych

Wpisy deklaratywne - to takie, które nie przesądzają o ustanowieniu stanu prawnego, a jedynie informują o tym stanie. Według polskiego prawa na ogół prawo rzeczowe powstaje i istnieje bez względu na to, czy zostało wpisane do księgi wieczystej. Własność sprzedanej nieruchomości przechodzi na kupującego wskutek samego zawarcia umowy sprzedaży, bez względu na to, czy nabywca został wpisany do księgi wieczystej jako nowy właściciel. Wpis jest wprawdzie obowiązkowy (pod rygorem kary grzywny), ale nie konstytutywny, więc jego zaniedbanie w niczym nie tamuje przejścia własności. W związku z takim uregulowaniem stan prawny wynikający z księgi wieczystej nie zawsze jest identyczny z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości.

Wpisy konstytutywne - są to takie wpisy od których jest uzależnione powstanie określonego prawa. Wpis ma charakter konstytutywny tylko w przypadkach wymienionych w ustawie. Wpisy konstytutywne (będące konieczną przesłanką nabycia lub wygaśnięcia prawa rzeczowego na nieruchomości) są więc rzadsze. Należą do nich między innymi ustanowienie hipoteki, ustanowienie odrębnej własności lokalu, ustanowienie bądź przeniesienie użytkowania wieczystego. Jeżeli np. właściciel nieruchomości zamierza na niej ustanowić hipotekę na rzecz pożyczkodawcy dla zabezpieczenia wierzytelności dokonanie wpisu w księdze wieczystej jest niezbędne, jest warunkiem powstania hipoteki. Podobnie jest przy pozostałych wymienionych prawach.

GRUPA 3

    1. Przedstawić ogólnie ewidencję gruntów i budynków (kataster nieruchomości) - co to jest, czemu służy i jakie są podstawowe kompetencje i zasady odnośnie jej prowadzenia?

W ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne w art. 2 zdefiniowano ewidencję gruntów i budynków (kataster nieruchomości) jako - „jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami”. Szerzej ten zbiór informacji objaśniony został w art. 20 ustawy, który brzmi:

„1. Ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące:

1) gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty,

2) budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych,

3) lokali - ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.

2. W ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także:

1) właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części,

2) miejsce zamieszkania lub siedzibę osób wymienionych w pkt 1,

3) informacje o wpisaniu do rejestru zabytków,

4) wartość nieruchomości.”

Ustawa w art. 21 określa funkcję tego zbioru informacji następująco: „Podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej i gospodarki nieruchomościami stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.” Jak widać z tego przepisu zawarta w ewidencji gruntów i budynków dokumentacja ma podstawowe znaczenie dla całego systemu działań związanych z gruntami, z ich zagospodarowaniem i użytkowaniem.

Zdefiniowana w powyższy sposób instytucja ewidencji gruntów została wprowadzona przepisami dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32), a szczegółowego określenia zasad i sposobu jej zakładania oraz prowadzenia dokonano początkowo w instrukcjach Ministra Rolnictwa z dnia 21 kwietnia 1955 r. oraz Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 8 września 1956 r., a później we wspólnym zarządzeniu Ministrów Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej z dnia 20 lutego 1969 r. w sprawie ewidencji gruntów. W wyniku intensywnych prac trwających w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych minionego wieku, założono ewidencję gruntów według jednolitej formuły na terytorium całego kraju. W związku z rozwojem informatyki i technologii komputerowych wprowadza się od pewnego czasu sukcesywnie zasadnicze zmiany w funkcjonującym od lat 50. minionego wieku systemie ewidencji gruntów i budynków. Aktualnie przepisy podstawowe dotyczące jej prowadzenia są włączone do cytowanej ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, a przepisy szczegółowe zawiera rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

Trzeba podkreślić, że choć istota i funkcja ewidencji gruntów i budynków od początku jej założenia i nadal są takie same: zaspakajanie podstawowych potrzeb społeczno-gospodarczych w zakresie dokumentacji i informacji o zagospodarowaniu gruntów, to jednak zasadniczy wzrost rodzaju i zakresu tych potrzeb, jak również technika komputerowa powodują dziś zasadnicze zmiany treści i formy dokumentacji. Postać dokumentacji założonej na początku (t.zw. tradycyjnej) różni się zasadniczo od postaci jaka jest dla tej instytucji przewidziana w aktualnie obowiązujących przepisach i do uzyskania jakiej będzie się dążyć w najbliższej przyszłości.

    1. Co to jest operat ewidencyjny, z jakich części się składa, jaką ma formę i co zawiera? Jakie są zasady udostępniania z nich danych?

Dokumentacja ewidencji gruntów i budynków sporządzana jest w postaci operatu ewidencyjnego, wykonywanego dla obszaru obrębu ewidencyjnego. Terytorium kraju podzielone jest dla celów ewidencji gruntów na jednostki ewidencyjne, a te dzielą się na obręby ewidencyjne. Zdefiniowania tych obiektów znajdujemy w § 6-8 rozporządzenia Ministra RRiB z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

Jednostkę ewidencyjną stanowi obszar gruntów położonych w granicach administracyjnych gminy, a w przypadku gdy w skład gminy wchodzi miejscowość o statusie miasta - również w granicach administracyjnych miasta. W miastach, w których utworzone zostały dzielnice, jako jednostki pomocnicze gminy, jednostką ewidencyjną może być obszar dzielnicy lub kilku sąsiadujących ze sobą dzielnic. Jednostkę ewidencyjną określa nazwa własna oraz identyfikator krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju, prowadzonego na podstawie przepisów o statystyce publicznej.

Jednostka ewidencyjna dzieli się na obręby ewidencyjne. Granice obrębów wiejskich powinny być zgodne z granicami wsi i sołectw. Granice obrębów na obszarach miast powinny być zgodne z granicami dzielnic i w miarę możliwości pokrywać się z granicami osiedli i zespołów urbanistycznych oraz naturalnymi granicami wyznaczonymi w szczególności przez cieki, ulice, linie kolejowe i inne obiekty fizjograficzne. Przy projektowaniu przebiegu granic obrębów uwzględnia się podział na rejony statystyczne i obwody spisowe. Obręb w jednostce ewidencyjnej jest określony przez jego nazwę i numer lub wyłącznie przez numer. Podziału na obręby i określenia ich granic dokonuje starosta, po zasięgnięciu opinii właściwego miejscowo organu do spraw zagospodarowania przestrzennego oraz właściwej miejscowo jednostki statystyki publicznej. Ustalone obęby wykazuje się na mapie przeglądowej sporządzonej, w zależności od wielkości obszaru, w skali 1:10.000 lub 1:25.000.

Dla każdego obrębu ewidencyjnego sporządzony jest oddzielny operat ewidencyjny. Odpowiedzialnym za prowadzenie ewidencji gruntów i budynków jest starosta. Operaty ewidencyjne sporządzają i prowadzą pod względem technicznym służby geodezyjne w oparciu o pomiary geodezyjne granic podziału gruntów oraz innych elementów sytuacji terenowej przy uwzględnieniu dochodzeń stanu władania gruntami oraz wyników klasyfikacji gleboznawczej gruntów.

Operaty ewidencyjne są prowadzone przez służby geodezyjne w powiatowych Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Dane w operacie podlegają bieżącej aktualizacji dokonywanej przez te służby, winny bowiem odzwierciedlać aktualny stan jaki istnieje w terenie. Dane te udostępniane są zainteresowanym. Przepisy odnoszące się do operatu ewidencyjnego, a zwłaszcza udostępniania jego danych zawiera art. 24 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne:

„1. Informacje o gruntach, budynkach i lokalach zawiera operat ewidencyjny, który składa się z map, rejestrów i dokumentów uzasadniających wpisy do tych rejestrów.

2. Informacje o gruntach, budynkach i lokalach zawarte w operacie ewidencyjnym są jawne. Informacji tych udziela się odpłatnie.

3. Wyrysy i wypisy z operatu ewidencyjnego są wydawane przez organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków odpłatnie na żądanie właścicieli lub osób fizycznych i prawnych, w których władaniu znajduje się grunt, budynek lub lokal, osób fizycznych i prawnych oraz innych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, które mają interes prawny w tym zakresie, a także na żądanie zainteresowanych organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego.

4. Starosta zapewnia nieodpłatnie gminom bezpośredni dostęp do bazy danych ewidencji gruntów i budynków bez prawa ich udostępniania osobom trzecim.

Stosownie do przepisów § 20-22 rozporządzenia MRRiB w spr.ewid.gr.i bud., operat ewidencyjny jest skompletowany w dwóch częściach obejmujących: 1) operat geodezyjno-prawny, 2) operat opisowo-kartograficzny.

Operat geodezyjno-prawny jest zbiorem dowodów prowadzonym dla każdego obrębu ewidencyjnego, uzasadniających wpisy do komputerowych baz danych ewidencyjnych.

Operat opisowo-kartograficzny składa się z komputerowych wydruków raportów, które obrazują dane ewidencyjne w momencie zakładania ewidencji, kopii odpowiedniego fragmentu mapy. Raporty te, sporządzone są na podstawie baz danych przy wykorzystaniu informatycznego systemu komputerowego, zawierają dane ewidencyjne dla każdego obrębu w postaci: rejestru gruntów, rejestru budynków, rejestru lokali, kartoteki budynków, kartoteki lokali i mapy ewidencyjnej.

Oprócz wymienionych składników operatu ewidencyjnego sporządza się szereg pomocniczych raportów, do których zaliczają się: zestawienie gruntów, wykaz gruntów, wykaz budynków, wykaz lokali, skorowidz działek, wykaz podmiotów ewidencyjnych i inne.

Warto jeszcze dodać, że aktualnie do systemu ewidencji gruntów wprowadza się informacje o wartości nieruchomości. W § 74 w/w. rozporządzenia jest zobowiązanie starosty do prowadzenia rejestru cen nieruchomości, określonych w aktach notarialnych, oraz wartości nieruchomości, określonych przez rzeczoznawców majątkowych w operatach szacunkowych, których wyciągi przekazywane są do ewidencji gruntów i budynków. Natomiast przepisy art. 170 ustawy o gospodarce nieruchomościami zobowiązują do wpisu do katastru nieruchomości wartości katastralnych nieruchomości ustalonych w drodze decyzji na podstawie przeprowadzonej powszechnej taksacji nieruchomości.

Przedstawiony skład operatu ewidencji gruntów przewidują obowiązujące aktualnie przepisy przytaczanego rozporządzenia. Jednak większość operatów ewidencyjnych dostępnych dziś w terenie jest sporządzonych według wcześniejszych zasad. W szczególności w tych dawniej sporządzonych operatach spotkamy brak rejestrów i kartotek budynków oraz lokali. Również forma sporządzenia dawniejszych operatów różni się od dzisiejszych rozwiązań opierających się na wykorzystywaniu programów komputerowych.

Aktualnie operaty ewidencji gruntów i budynków dostępne w powiatowych ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (bądź w gminach) istnieją:

Stan taki powoduje potrzebę zapoznania się z zasadami ewidencji gruntów ustalonymi dla tradycyjnego ujęcia ewidencji gruntów, bo w podstawowym zakresie korzystamy dziś z dokumentacji zawartej w tzw. operacie ewidencji gruntów, którego część opisowa została zapisana w odpowiednim programie komputerowym i dzięki temu ułatwione jest jej wykorzystanie. Jednocześnie musimy też poznawać nowe założenia i nowe zasady, które zostały już zapisane w przepisach i według nich będzie się sukcesywnie (w miarę możliwości) wdrażać zasadniczą modernizację ewidencję gruntów i budynków do postaci odpowiednio zorganizowanych baz danych numerycznych.

W objaśnieniach poniższych skupiamy uwagę przede wszystkim na aktualnie obowiązujących przepisach dotyczących ewidencji gruntów i budynków, które określają przyszłościowe zasady prowadzenia tej instytucji. Mówiąc jednak o nich nawiązujemy do tradycyjnego operatu ewidencji gruntów i systemu zapisu w nim danych, które dziś są w powszechnym wykorzystaniu

    1. Scharakteryzować mapę ewidencyjną gruntów, jej formę, skalę oraz rodzaj i sposób przedstawiania treści.

Mapa ewidencyjna jest wielkoskalowym opracowaniem kartograficznym, sporządzonym w sposób zapewniający jego kartometryczność i zawierającym treść określoną w przepisach o ewidencji gruntów i budynków. Mapę ewidencyjną, w zależności od stopnia zurbanizowania terenu i struktury władania gruntów, sporządza się w skalach: 1:500, 1:1.000, 1:2.000 lub 1:5.000. Jej edycję stanowią mapy otrębowe. Do opracowania mapy ewidencyjnej stosuje się odpowiednie standardy techniczne dla mapy zasadniczej.

Elementy treści tej mapy wymienione i scharakteryzowane zostały w § 9 i 28 rozporządzenia MRRiB w spr.ewid.gr.i bud

3.5 Objaśnić działkę ewidencyjną , sposób jej oznaczenia i funkcję jaką ma ten obiekt gruntowy w systemie ewidencji gruntów i budynków.

Granice działek wykreślane są na mapie cienką czarną łamaną linią ciągłą, wzdłuż której - w punktach załamań, a niekiedy i innych - oznaczane są punkty pomierzone, których położenie określone zostało w odpowiednim trybie i z wymaganą dokładnością, przy czym punkty te są często utrwalone w terenie zakopanymi znakami granicznymi (kamienie lub słupki betonowe z krzyżem, rurki metalowe, paliki). Na granice działek mogą się nakładać odpowiednio oznaczone granice: państwa, jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, jednostek ewidencyjnych, obrębów (miast i wsi).

Działki ewidencyjne stanowią podstawowe elementy podziału powierzchni podlegające identyfikacji za pomocą przypisanych im numerów. W obszarze obrębu działka ewidencyjna jest wyróżniana przez jej numer, który ma postać liczby naturalnej. W razie podziału nieruchomości, nowo powstałe działki ewidencyjne oznacza się numerami w postaci ułamka q/p, w którym q jest liczbą naturalną oznaczającą numer działki ewidencyjnej pierwotnej podlegającej podziałowi, zaś p jest najmniejszą liczbą naturalną umożliwiającą wyróżnienie każdej nowej działki ewidencyjnej. W przypadku połączenia działek ewidencyjnych nowo powstałą działkę ewidencyjną oznacza się kolejną, niewykorzystaną w danym obrębie, liczbą naturalną.

Stosownie do przepisów § 9 cyt. rozporządzenia działkę ewidencyjną stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych.

Sąsiadujące ze sobą działki ewidencyjne, będące przedmiotem tych samych praw oraz władania tych samych osób lub jednostek organizacyjnych, wykazuje się w ewidencji jako odrębne działki ewidencyjne, jeżeli:

- wyodrębnione zostały w wyniku podziału nieruchomości, a materiały powstałe w wyniku prac geodezyjnych i kartograficznych związanych z tym podziałem przyjęte zostały do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;

- są wyszczególnione w istniejących dokumentach określających stan prawny nieruchomości, a w szczególności w księgach wieczystych, zbiorach dokumentów, aktach notarialnych, prawomocnych orzeczeniach sądowych i ostatecznych decyzjach administracyjnych, a jednocześnie są działkami gruntu lub działkami budowlanymi w rozumieniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (jej art. 4 stanowi: p. 3) działka gruntu - ciągła część powierzchni ziemskiej stanowiąca część lub całość nieruchomości gruntowej, p. 3a) działka budowlana - zabudowana działka gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej działce;

- obejmują grunty zajęte pod drogi publiczne, linie kolejowe, wody śródlądowe, rowy, a ich wyróżnienie w postaci odrębnych działek jest celowe ze względu na odrębne oznaczenia tych gruntów w innych ewidencjach i rejestrach publicznych bądź ze względu na ich różne nazwy urzędowe.

W razie wzajemnego przecinania się linii kolejowych, dróg publicznych, morskich wód wewnętrznych oraz wód śródlądowych, przy ustalaniu granic działek ewidencyjnych stosuje się następujące zasady:

- morskie wody wewnętrzne oraz wody śródlądowe, z wyjątkiem wód płynących rurociągami lub krytymi kanałami, dzielą linie kolejowe i drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne,

- linie kolejowe dzielą drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne,

- drogi wyższej kategorii dzielą drogi niższej kategorii na odrębne działki ewidencyjne.

3.8 Scharakteryzować rejestr gruntów przedstawiając rodzaj danych w nim ujmowanych i ich ogólne zasady zapisu.

Zapis danych w rejestrze gruntów w odniesieniu do każdej jednostki rejestrowej gruntów stanowi podstawowy zakres informacji zarówno o jej podmiocie ewidencyjnym jak też przedmiotach należących do tego podmiotu, którymi są przede wszystkim jego działki. Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi działki ewidencyjnej, zgodnie z § 60 cyt. rozporządzenia, są:

1) numer działki stanowiący część składową identyfikatora działki ewidencyjnej,

2) numeryczny opis granic działki ewidencyjnej,

3) pole powierzchni działki ewidencyjnej,

4) informacje określające pola powierzchni konturów użytków gruntowych i klas gleboznawczych w granicach działki ewidencyjnej,

5) wartość działki ewidencyjnej oraz data określenia tej wartości,

6) numer jednostki rejestrowej gruntów, do której przyporządkowana została działka ewidencyjna, stanowiący część składową identyfikatora tej jednostki rejestrowej,

7) oznaczenie księgi wieczystej, a w przypadku gdy księga wieczysta nie jest założona - oznaczenie dokumentów określających własność,

8) oznaczenie dokumentów określających inne prawa do działki ewidencyjnej niż własność i prawo użytkowania wieczystego,

9) numer rejestru zabytków prowadzonego na podstawie przepisów o ochronie dóbr kultury,

10) numer rejonu statystycznego stanowiący część składową identyfikatora tego rejonu.

Powierzchnie działek, użytków i klas gruntów zapisane w danej jednostce rejestrowej gruntów po podsumowaniu przedstawiają ogólny obszar gruntów tej jednostki w rozbiciu na określone użytki gruntowe i ich klasy.

    1. Co wyrażają grupy i podgrupy rejestrowe w ewidencji budynków i gruntów ( wymienić kilka przykładowych nazw grup ), czemu służy ten podział?

Poszczególne jednostki rejestrowe są zapisywane w rejestrze gruntów w podziale na grupy (i podgrupy) rejestrowe podmiotów ewidencyjnych (właścicieli nieruchomości i władających), określone w § 17 cyt. rozporządzenia. Wyróżniono 15 następujących grup rejestrowych:

Grupa 1 - Skarb Państwa, jeżeli nie występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 2 - Skarb Państwa, jeżeli występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 3 - jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne,

Grupa 4 - gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 5 - gminy i związki międzygminne, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 6 - jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i inne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego,

Grupa 7 - osoby fizyczne,

Grupa 8 - spółdzielnie,

Grupa 9 - kościoły i związki wyznaniowe,

Grupa 10 - wspólnoty gruntowe,

Grupa 11 - powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 12 - powiaty i związki powiatów, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 13 - województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 14 - województwa, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi,

Grupa 15 - spółki prawa handlowego i inne podmioty ewidencyjne nie wymienione w pkt 1-14.

W §18 wykazany jest dalszy podział grup na podgrupy obejmujące bliżej określone rodzaje podmiotów (osób, organów, jednostek organizacyjnych). Przykładowo w grupie 1 wyróżnione są podgrupy:

1.1 - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa,

1.2 - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe,

1.3 - państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, z wyłączeniem Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe,

1.4 - organy administracji publicznej gospodarujące zasobem nieruchomości Skarbu Państwa,

1.5 - Agencja Mienia Wojskowego,

1.6 - Wojskowa Agencja Mieszkaniowa,

1.7 - osoby i jednostki organizacyjne nie wymienione w pkt 1-6.

3.10 Jaką przyjęto formę w operacie ewidencji gruntów i budynków dla rejestracji danych o budynkach a także lokalach stanowiących odrębną własność?

Zaliczanie gruntów do poszczególnych użytków gruntowych:

1. Użytki rolne

  1)  Grunty orne

Do gruntów ornych zalicza się grunty:

a)  poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję ziemiopłodów rolniczych lub ogrodniczych, w tym grunty, na których urządzone zostały ogrody działkowe oraz szklarnie i inspekty,

b)  nadające się do uprawy, o której mowa pod lit. a), ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny, drzew (np. choinek) oraz szkółki drzew ozdobnych i krzewów,

c)  ugory, odłogi.

  2)  Sady

Do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha zasadzone drzewami i krzewami owocowymi o zwartym nasadzeniu (minimum 600 drzew lub 2.000 krzewów na 1 ha), szkółki drzew i krzewów owocowych oraz winnice.

  3)  Łąki trwałe

Do łąk trwałych zalicza się grunty pokryte zwartą wieloletnią roślinnością, złożoną z licznych gatunków traw, roślin motylkowych i ziół, tworzących ruń łąkową, systematycznie koszoną, a w rejonach górskich - hale i połoniny z zasady koszone.

  4)  Pastwiska trwałe

Do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane, a w rejonach górskich - hale i połoniny, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane.

  5)  Grunty rolne zabudowane

Do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynki i urządzenia budowlane służące produkcji rolniczej, nie wyłączając produkcji rybnej, oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu (kotłownie, komórki, garaże, szopy, stodoły, wiaty, spichlerze, budynki inwentarskie, place składowe i manewrowe w obrębie zabudowy itp.), a także zajęte pod ogródki przydomowe w gospodarstwach rolnych.

  6)  Grunty pod stawami

Do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wód), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego.

  7)  Grunty pod rowami

Do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej.

2. Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione

  1)  Lasy

Do lasów zalicza się grunty określone jako "las" w ustawie o lasach

„Art. 3. Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:

  1)   o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:

a)   przeznaczony do produkcji leśnej lub

b)   stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo

c)   wpisany do rejestru zabytków,

  2)   związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne”.

  2)  Grunty zadrzewione i zakrzewione

Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1 ha, a także:

a)  śródpolne skupiska drzew i krzewów niezaliczone do lasów,

b)  tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew karłowatych,

c)  grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu,

d)  przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych,

e)  jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, niezaliczone do lasów,

f)  wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami,

g)  zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów,

h)  skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale niewyposażone w urządzenia i budowle służące rekreacji i wypoczynkowi.

3. Grunty zabudowane i zurbanizowane

  1)  Tereny mieszkaniowe

Do terenów mieszkaniowych zalicza się grunty, niewykorzystywane do produkcji rolniczej i leśnej, zajęte pod budynki mieszkalne, urządzenia funkcjonalnie związane z budynkami mieszkalnymi (podwórza, dojazdy, przejścia, przydomowe place gier i zabaw itp.), a także ogródki przydomowe.

  2)  Tereny przemysłowe

Do terenów przemysłowych zalicza się grunty zajęte pod budynki i urządzenia służące produkcji przemysłowej, a także ujęcia wody, oczyszczalnie ścieków, stacje transformatorowe, czynne hałdy i wysypiska, urządzenia magazynowo-składowe, bazy transportowe i remontowe itp.

  3)  Inne tereny zabudowane

Do innych terenów zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki i urządzenia związane z administracją, służbą zdrowia, handlem, kultem religijnym, rzemiosłem, usługami, nauką, oświatą, kulturą i sztuką, wypoczynkiem, łącznością itp., czynne cmentarze, grzebowiska zwierząt oraz inne grunty zabudowane, niewymienione w pkt 1 i 2.

  4)  Zurbanizowane tereny niezabudowane

Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych zalicza się grunty niezabudowane, przeznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę, wyłączone z produkcji rolniczej i leśnej.

  5)  Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe

Do terenów rekreacyjno-wypoczynkowych zalicza się niezajęte pod budynki:

a)  tereny ośrodków wypoczynkowych, tereny zabaw dziecięcych, plaże, urządzone parki, skwery, zieleńce (poza pasami ulic),

b)  tereny o charakterze zabytkowym: ruiny zamków, grodziska, kurhany, pomniki przyrody itp.,

c)  tereny sportowe: stadiony, boiska sportowe, skocznie narciarskie, tory saneczkowe, strzelnice sportowe, kąpieliska itp.,

d)  tereny spełniające funkcje rozrywkowe: lunaparki, wesołe miasteczka itp.,

e)  ogrody zoologiczne i botaniczne,

f)  tereny zieleni nieurządzonej niezaliczone do lasów oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych.

  6)  Użytki kopalne

Do użytków kopalnych zalicza się grunty zajęte przez czynne odkrywkowe kopalnie, w których odbywa się wydobycie kopalin.

  7)  Tereny komunikacyjne, w tym:

a)  Drogi

Do użytku gruntowego o nazwie "drogi" zalicza się grunty w granicach pasów drogowych dróg publicznych i dróg wewnętrznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych

„Art. 1. Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.

Art. 2. 1. Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe, drogi gminne.

2. Ulice leżące w ciągu dróg wymienionych w ust. 1 należą do tej samej kategorii co te drogi.

3. Drogi publiczne ze względów funkcjonalno-technicznych dzielą się na klasy określone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi i ich usytuowanie.

Art. 8. 1. Drogi nie zaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami są drogami wewnętrznymi.”

W szczególności do dróg zalicza się grunty zajęte pod: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe, drogi gminne, drogi w osiedlach mieszkaniowych, drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych oraz do obiektów użyteczności publicznej oraz place postojowe i manewrowe przy dworcach kolejowych, autobusowych i lotniczych, portach morskich i rzecznych i innych oraz ogólnodostępne dojazdy do ramp wyładowczych i placów składowych.

Grunty zajęte pod wewnętrzną komunikację gospodarstw rolnych, leśnych oraz poszczególnych nieruchomości nie są drogą w rozumieniu rozporządzenia. Grunty te wlicza się do przyległego do nich użytku gruntowego;

b)  Tereny kolejowe

Do terenów kolejowych zalicza się grunty zajęte pod obiekty, budowle i inne urządzenia przeznaczone do wykonywania i obsługi ruchu kolejowego (torowiska kolejowe, stacje, rampy, magazyny, bocznice kolejowe itp.);

c)  Inne tereny komunikacyjne

Do innych terenów komunikacyjnych zalicza się grunty zajęte pod:

-  porty lotnicze i inne budowle oraz urządzenia służące komunikacji lotniczej,

-  urządzenia portowe, przystanie, obiekty i budowle służące komunikacji wodnej,

-  naziemne obiekty, budowle i urządzenia górskich kolei linowych,

-  torowiska tramwajowe poza pasami ulic i dróg, a także obiekty i urządzenia związane z komunikacją miejską,

-  urządzone parkingi poza lasami państwowymi, dworce autobusowe,

4. Użytki ekologiczne

Do użytków ekologicznych zalicza się prawnie chronione pozostałości ekosystemów, takich jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne "oczka wodne", kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce itp. Użytki ekologiczne określa się na podstawie rozporządzenia właściwego wojewody lub uchwały właściwej rady gminy, podjętych na podstawie przepisów o ochronie przyrody.

5. Nieużytki

Do nieużytków zalicza się:

  1)  niezakwalifikowane do użytków ekologicznych:

a)  bagna (błota, topieliska, trzęsawiska, moczary, rojsty),

b)  piaski (piaski ruchome, plaże nieurządzone, piaski nadbrzeżne, wydmy),

c)  naturalne utwory fizjograficzne, takie jak: urwiska, strome stoki, uskoki, skały, rumowiska,

  1. nieprzeznaczone do rekultywacji wyrobiska po wydobywaniu kopalin.

6. Grunty pod wodami

  1)  Grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi

Gruntami pod morskimi wodami wewnętrznymi są grunty pokryte morskimi wodami wewnętrznymi, do których zalicza się: (....)

  2)  Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi

Do gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi zalicza się grunty pod wodami płynącymi w rzekach, potokach górskich, kanałach i innych ciekach, o przepływach stałych lub okresowych, oraz źródła, z których cieki biorą początek, a także grunty pod wodami znajdującymi się w jeziorach i zbiornikach sztucznych, z których cieki wypływają lub do których wpływają.

  3)  Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi

Do gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi zalicza się grunty pod wodami w jeziorach i zbiornikach innych niż określone w pkt 1 i 2.

7. Tereny różne

Do terenów różnych zalicza się wszystkie pozostałe grunty, których nie można zaliczyć do innych użytków, takie jak:

  1)  grunty przeznaczone do rekultywacji oraz niezagospodarowane grunty zrekultywowane,

  2)  wały ochronne nieprzystosowane do ruchu kołowego.

Do terenów przeznaczonych do rekultywacji zalicza się zdegradowane lub zdewastowane grunty, takie jak: nieczynne hałdy, wysypiska, zapadliska, tereny po działalności przemysłowej i górniczej oraz po poligonach wojskowych, dla których właściwe organy zatwierdziły projekty rekultywacji.

3.11 Czego dotyczy i na czym polega inwentaryzacja i ewidencja sieci uzbrojenia terenu?

Przez sieci uzbrojenia terenu zgodnie z art. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne - rozumie się wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne, z wyłączeniem urządzeń melioracji szczegółowych, a także podziemne budowle, jak: tunele, przejścia, parkingi, zbiorniki itp.. Natomiast przez geodezyjną ewidencję sieci uzbrojenia terenu - rozumie się uporządkowany zbiór danych przestrzennych i opisowych sieci uzbrojenia terenu, a także informacje o podmiotach władających siecią.

Sieć uzbrojenia terenu podlega inwentaryzacji i ewidencji. Obowiązki w tym zakresie nałożone są na inwestorów, którzy powinni:

1) uzgadniać usytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia terenu z właściwymi starostami,

2) zapewnić wyznaczenie, przez jednostki uprawnione do wykonywania prac geodezyjnych, usytuowania obiektów budowlanych wymagających pozwolenia na budowę, a po zakończeniu ich budowy - dokonanie geodezyjnych pomiarów powykonawczych i sporządzenie związanej z tym dokumentacji.

Geodezyjne pomiary powykonawcze sieci podziemnego uzbrojenia terenu, układanej w wykopach otwartych, należy wykonać przed ich zakryciem (art. 27).

Ewidencja sieci uzbrojenia terenu obejmuje (art. 28):

1) ewidencję geodezyjną, zawierającą dane geodezyjne dotyczące sieci, którą zapewniają starostowie przy pomocy zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej,

2) ewidencję branżową, zawierającą podstawowe charakterystyki branżowe sieci, którą zapewniają inne właściwe organy albo zainteresowani ministrowie i kierownicy urzędów centralnych.

    1. Co obejmuje państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny oraz jakie są zasady jego prowadzenia kto go gromadzi i obsługuje?

Zgodnie z zapisem w art. 2 ustawy Prawo g. i k. państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym - jest zbiór map oraz materiałów fotogrametrycznych, teledetekcyjnych, rejestrów, wykazów, informatycznych baz danych, katalogów danych geodezyjnych i innych opracowań powstałych w wyniku wykonania prac geodezyjnych i kartograficznych.,

Zasób ten stanowi własność Skarbu Państwa i składa się z zasobu centralnego, zasobów wojewódzkich i zasobów powiatowych. Jest gromadzony w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej prowadzonymi pod kontrolą:

1) Głównego Geodety Kraju - w zakresie zasobu centralnego,

2) marszałków województw - w zakresie zasobów wojewódzkich,

3) starostów - w zakresie zasobów powiatowych.

Nadzór nad prowadzeniem państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego należy do Głównego Geodety Kraju, a w zakresie zasobów powiatowych i wojewódzkich także do wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego.

Istnieje Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, składający się z funduszy centralnego, wojewódzkich i powiatowych, którego środki przeznaczane są na prowadzenie i odnawianie zasobów.

Działalność ośrodków dokumentacji geodezyjno-kartograficznej jak również tryb udostępniania zainteresowanym materiałów z tych zasobów określają przepisy szczegółowe. W ośrodkach tych, a zwłaszcza w ośrodkach powiatowych (ewentualnie ich filiach w gminach, prowadzących dokumentację ewidencji gruntów) będziemy najczęściej poszukiwać potrzebnych nam informacji o nieruchomościach zawartych w materiałach geodezyjno-kartograficznych.

Na bazie materiałów państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego, budowany jest Krajowy System Informacji o Terenie (SIT). Ma on umocowanie w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne , gdzie w art. 2 został określony jako: „baza danych przestrzennych dotyczących określonego obszaru oraz procedury i techniki służące systematycznemu zbieraniu, aktualizowaniu i udostępnianiu danych”.

Aktualnie, dane do systemu pozyskiwane są w drodze [Szymański 2000]:

Będą to więc dane występujące w postaci: analogowej (linie i symbole tworzące rysunek lub obraz) i cyfrowej (numerycznej).

System zawierać będzie bazy danych, odnoszące się do:

System jest otwarty na inne dane, którymi może być w miarę potrzeb uzupełniany. Ustalono trzy poziomy, na których system będzie zakładany i prowadzony: centralny, wojewódzki, powiatowy. Jego prowadzenie jest przewidziane jako integralna część państwowego zasobu materiałów geodezyjnych i kartograficznych. Na poziomie centralnym i wojewódzkich gromadzone będą dane o charakterze ogólniejszym, a na poziomie powiatowym dane szczegółowe odnoszące się do obszarów obrębów ewidencyjnych i jednostek ewidencyjnych.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2951
2951
2951
2951
2951
2951
2951
2951
Leigh Michaels Strictly Business [HR 2951, MB 2855] (v0 9) (docx)
Instrukcja Electrolux ERB 2951
2951

więcej podobnych podstron