Analiza i wnioski z badań ankietowych

nt.

czytelnictwa uczniów klas 1-3 w roku 2006/2007

Warszawa, 29 maja 2008 r.

Spis treści

1. Wstęp

Celem badania był zamiar poznania opinii uczniów na temat czytania książek oraz działalności biblioteki szkolnej I LO im……. w Warszawie.

Ankietę przeprowadzono w klasach pierwszych, drugich i trzecich, w 2007 roku. Ze względu na to, że uczestniczące w badaniu klasy pierwsze były reprezentowane na poziomie ok. 57%, a klasy drugie i trzecie - wszystkie wzięły udział w ankietyzacji (choć w kilku przypadkach zajęcia realizowano w grupach), to wyniki ankiety można uznać za reprezentatywne dla całej szkoły.

Łącznie zebrano 373 ankiety. Ich zwrotność wyniosła 100%, co stanowi bardzo dobry wynik.

2. Charakterystyka zbiorowości objętej badaniem

W poniższej tabeli zestawiono liczbę ankietowanych uczniów w poszczególnych klasach, w podziale ze względu na płeć.

Struktura respondentów
Klasa	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
	12	14	26
1c	15	9	24
1e	18	6	24
1f	7	19	26
2a	15	12	27
2b	8	4	12
2c	12	10	22
2d	4	22	26
2e	21	9	30
2f	4	10	14
3a	2	8	10
3b	12	12	24
3c	10	8	18
3d	5	23	28
3e	10	4	14
3f	0	8	8
3g	8	13	21
3h	11	8	19
Ogółem	174	199	373

3. Podejście do czytania

Odpowiedzi zawarte w poniżej tabeli (pytanie ankietowe nr 2) wskazują, że młodzież jest generalnie zainteresowana czytaniem. Odsetek uczniów, którzy nie lubią czytać lub „raczej nie lubią” osiąga umiarkowaną wielkość, przy czym niechęć do czytania jest wyraźnie zauważalna u chłopców (ok. 2,5 raza wyższa niż u dziewcząt).

Czy lubisz czytać?
Uczniowie	Tak	Raczej tak	Raczej nie	Nie
Dziewczęta	98	67	15	4
Chłopcy	66	83	35	15
Razem	164	150	50	19
Czy lubisz czytać?
Klasy	Tak	Raczej tak	Raczej nie	Nie
1	39	44	10	7
2	71	47	15	8
3	54	59	25	4
Razem	164	150	50	19

Poniższe pytania (w 3. i 4. - można było wybrać więcej niż jedną opcję odpowiedzi) pokazują, że większość uczniów chętnie czyta pozycje polecone przez przyjaciół. Samodzielnie natomiast młodzież szuka literatury w sieci Internet, a nawet w księgarniach, co świadczy o dużym zaangażowaniu w pozyskiwanie książek. Oferta biblioteki szkolnej nie wydaje się zbyt atrakcyjna.

Czym się kierujesz przy wyborze książek?
Rodzaj literatury	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
wskazaniami przyjaciół	103	87	190
wyszukuje nowości w Internecie	53	71	124
szukam w księgarniach	71	52	123
poradą rodziców lub rodzeństwa	51	34	85
korzystam z własnego księgozbioru	36	44	80
ofertą biblioteki publicznej	28	13	41
ofertą biblioteki szkolnej	12	18	30

Tutaj widzimy, że powody czytania książek mają dość równomierny rozkład. Zwraca uwagę fakt, że dziewczęta częściej wybierały wariant „lubię czytać”, a chłopcy - „muszę czytać lektury szkolne”.

Dlaczego czytasz?
Uczniowie	Lubię czytać	W celach poznawczych	Czytanie jest rozrywką	Muszę czytać lektury szkolne
Dziewczęta	94	62	67	38
Chłopcy	64	83	66	66
Razem	158	145	133	104

4. Co czytają uczniowie?

Na pytanie „5. Jakie książki czytasz najchętniej?”, uczniowie mogli również zaznaczać jednocześnie kilka wariantów odpowiedzi. Wyniki zamieszczone w tabeli nie są zbyt zaskakujące i nie wymagają szczególnego komentarza.

Jakie książki czytasz najchętniej?
Rodzaj literatury	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
sensacyjno-kryminalne	66	68	134
bestsellery	76	56	132
fantastykę	37	87	124
literaturę młodzieżową	82	34	116
powieść współczesną	78	34	112
literaturę faktu (wspomnienia, biografie)	52	40	92
książki naukowe i popularnonaukowe	19	51	70
lektury	39	26	65
romanse	42	12	54
literaturę klasyczną	28	24	52
inne	25	25	50
poradniki	21	22	43
książki religijne	5	15	20

W pozycji „inne” najczęściej wskazywano:

1. książki historyczne;

2. pozycje psychologiczne;

3. podróżnicze i przygodowe;

4. chłopcy wykazywali zainteresowania tematyką sportową i biografiami.

Analiza odpowiedzi na 6. polecenie ankiety „Wymień nazwiska autorów oraz tytuły książek, które lubisz” pozwala stwierdzić, że największą poczytnością wśród uczniów naszego liceum cieszą się powieści J.R.R. Tolkiena (głównie trylogia „Władca Pierścieni” i „Hobbit”).

Na drugim miejscu uplasowały się książki Paula Coelho (m. in. „Alchemik” i „Jedenaście minut”).

Trzecie miejsce zajął „Harry Potter” J.K. Rowling.

Czwarte - saga A. Sapkowskiego o Wiedźminie.

Piąte exequo - powieści Agaty Christie i seria Terry Pratchet - „Świat dysku”.

Na szóstym miejscu znalazło się „Sto lat samotności” Gabriela G. Marqueza.

Na siódmym - „Buszujący w zbożu” J. D. Salingera.

Oprócz tego - A. Mickiewicz, W. Gombrowicz i B. Wołoszański (wskazania chłopców) oraz powieści K. Grocholi i słynne „Przeminęło z wiatrem” (wskazania dziewcząt).

W przypadku 7. polecenia ankietowego „Wymień tytuły ulubionych czasopism”. młodzież najczęściej wskazywała następujące tytuły:

Focus i Newsweek (w języku polskim).

Następnie - Polityka i Wprost,

Na trzecim miejscu - czasopisma sportowe (Nasza Legia, Przegląd Sportowy, Piłka Nożna, Skateboards, Komandos, Tenis).

Na czwartym - National Geographic i CD Action.

Na dalszych pozycjach znalazły się: Cosmopolitan, Yoy, Bravo i Cogito.

5. Jak i ile czytają uczniowie?

Z poniższych zestawień odpowiedzi wynika, że uczniowie raczej nie czytają książek jednym tchem. Poziom szczegółowości pytania 8. pozwala jednak mieć nadzieję, że w wielu przypadkach proces studiowania lektury przebiega w skupieniu i adekwatnie do stopnia złożoności tekstu.

Zwraca uwagę duża liczba uczniów czytających więcej niż jedną pozycję książkową w ciągu miesiąca (pytanie 9); dziewczęta są w tym zakresie o ok. 25% bardziej pilne. Około 3% badanej populacji deklaruje, że miesięcznie czyta nawet 6 i powyżej woluminów.

Czy książkę czytasz:
Sposób	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
od razu całą ("za jednym zamachem")?	16	26	42
etapami?	51	73	124
różnie, w zależności od rodzaju książki?	107	100	207

Ile książek czytasz w ciągu jednego miesiąca?
Uczniowie	Najwyżej 1	1-5	6 i powyżej
Dziewczęta	70	100	4
Chłopcy	108	82	7
Razem	178	182	11

6. Biblioteka szkolna

Poniższe zestawienie odwiedzi na pytanie 10. daje jednoznaczna informację na temat roli biblioteki i kierunków jej dalszego działania: należy wzbogacać księgozbiór i kontynuować prace związane z utrzymaniem i rozwojem Internetowego Centrum Informacji Multimedialnej.

Odwiedzasz bibliotekę szkolną w celu:
Cel	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
wypożyczenia książek	144	137	281
skorzystania z Internetu	38	69	107
wykonywania pracy własnej	16	26	42
wypożyczenia czasopism	7	6	13
innym	14	27	41

Dla powyższego pytania uczniowie mogli wybierać więcej niż jedną odpowiedź.

W pozycji „innym” najczęściej wskazywano:

1. 7 osób (na 373 ankietowanych uczniów) w ogóle nie odwiedza biblioteki;

2. 5 osób - tylko w celu wypożyczenia lektury;

3. 3 osoby - „żeby porozmawiać z paniami z biblioteki”.

Liczba osób deklarujących korzystanie z biblioteki wynosi ok. 90% (pytanie 11).

Jak często korzystasz z biblioteki szkolnej?
Uczniowie	Często	Sporadycznie	Wcale
Dziewczęta	34	130	10
Chłopcy	41	129	27
Razem	75	259	37

Uczniowie, korzystający z biblioteki szkolnej, w większości przypadków nie mają problemów z pozyskaniem interesująch ich materiałów (pyt. 12).

Jak często znajdujesz potrzebne materiały w bibliotece szkolnej?
Uczniowie	Zawsze	Często	Rzadko
Dziewczęta	35	98	39
Chłopcy	30	93	71
Razem	65	191	110

Kolejne zestawienie (pyt. 13) pokazuje, że uczniowie generalnie nie mają problemów z docieraniem do interesujących ich informacji.

Czy masz kłopoty z wyszukiwaniem informacji w źródłach?
Uczniowie	Tak	Nie
Dziewczęta	6	176
Chłopcy	10	197
Razem	16	373

Dla „Tak” najczęściej wskazywano poniższe powody:

1. 3 osoby przyznały, że nie mają odpowiednich umiejętności.

2. Jedna jako przyczynę wskazała zbyt wolne łącza dostępowe do internetu.

Respondenci wystawili bibliotece oceną dobrą (w skali 1-6). Nieco wyżej od lokalu oceniono panującą w niej atmosferę. Wyższe oceny od średniej pochodzą od klas ostatnich (trzecich). (Na podstawie pytań 14 i 15).

Uczniowie	Klasy	Średnia ocena lokalu biblioteki	Średnia ocena atmosfery w bibliotece
	1	4,0	4,2
Dziewczęta	2	3,6	3,6
	3	3,9	4,2
Razem		3,8	4,0
	1	3,6	3,8
Chłopcy	2	3,4	3,6
	3	4,0	4,2
Razem		3,7	3,9
Ogółem		3,8	3,9

Poniższe postulaty młodzieży zgłoszone w odpowiedzi na 16. pytanie ankiety są w pełni zrozumiałe i powinny być przedmiotem troski naszego Liceum.

Co zmieniłbyś w bibliotece szkolnej?
Proponuję:	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
wzbogacenie księgozbioru o nowości książkowe	121	110	231
poprawę warunków lokalowych	69	66	135
inne	22	43	65

Dla powyższego pytania uczniowie mogli wybierać więcej niż jedną odpowiedź.

W pozycji „inne” najczęściej wskazywano:

1. 5 osób stwierdziło, że nic nie trzeba zmieniać;

2. 7 osób zmieniłoby wystrój biblioteki;

3. 5 osób - zmiana mebli i regałów;

4. 5 osób - szybszy internet;

5. 4 osoby - nowy sprzęt komputerowy;

6. wymiana księgozbioru („nowe książki”) - 5 osób;

7. 1 osoba: „poszerzyłbym ją [bibliotekę] (dosłownie)”.

7. Wnioski końcowe

Przytoczmy jeszcze dane statystyczne: zasięg czytelnictwa w roku szkolnym 2006/2007 wyniósł 93,2%, tzn. na 645 uczniów z księgozbioru skorzystało 601.

Ogółem w ciągu roku wypożyczono 7 012 woluminów dla 715 czytelników (uczniów i nauczycieli), stąd średnio na jednego czytelnika przypada 10 woluminów. Natomiast poza bibliotekę wypożyczano 38 woluminów dziennie. Z Internetu korzystało (nie licząc nauczycieli) ok. 10 osób dziennie.

Zauważmy, że wyniki ankiety są w dużym stopniu skorelowane z powyższymi danymi rzeczywistymi.

Z analizy przeprowadzonego badania ankietowego można wysnuć następujące wnioski:

1. Poziom czytelnictwa jest zadawalający, ale należy uatrakcyjnić ofertę biblioteki;

2. Młodzież jest samodzielna i aktywnie poszukuje literatury zgodnie ze swoimi zainteresowaniami;

3. Należy wzbogacać księgozbiór;

4. Poprawić warunki lokalowe, odnowić ściany, kupić nowe meble, zadbać o wystrój lokalu. W tym ulepszyć sposób ustawienia regałów;

5. Utrzymywać i rozwijać możliwości ICIM.

Biorąc pod uwagę wyniki powyższej ankiety, z której wynika, że mamy młodzież zainteresowaną i umiejącą szukać informacji, musimy uznać, że warto podejmować trud związany z prowadzeniem działalności wspomagającej rozwój czytelnictwa, ze względu na dużo wdzięcznych odbiorców.

Załącznik nr 1 - Formularz ankiety

Klasa  200--

A N K I E T A

(anonimowa)

Chcielibyśmy poznać Waszą opinię na temat czytania książek oraz działalności biblioteki szkolnej.

Dlatego prosimy o odpowiedź na poniższe pytania. Uzyskane odpowiedzi będą dla nas cenną wskazówką do pracy.

Z góry dziękujemy za wypełnienie ankiety.

1. Jesteś:

 dziewczyną

 chłopcem

2. Czy lubisz czytać?

 tak

 raczej tak

 raczej nie

 nie

3. Czym kierujesz się przy wyborze książek?

 ofertą biblioteki publicznej

 ofertą biblioteki szkolnej

 poradą rodziców lub rodzeństwa

 wskazaniami przyjaciół

 korzystam z własnego księgozbioru

 szukam w księgarniach

 wyszukuję nowości w internecie

4. Dlaczego czytasz?
 lubię czytać
 w celach poznawczych
 czytanie jest rozrywką
 muszę czytać lektury szkolne

5. Jakie książki czytasz najchętniej?
 literaturę klasyczną
 książki naukowe i popularno-naukowe
 bestsellery
 lektury
 literaturę faktu (wspomnienia, biografie)
 fantastykę
 sensacyjno-kryminalne
 romanse
 poradniki
 literaturę młodzieżową
 książki religijne
 powieść współczesną
 inne (jakie?) ___________________________

6. Wymień nazwiska autorów oraz tytuły książek, które lubisz:

_______________________________________________

_______________________________________________

7. Wymień tytuły ulubionych czasopism:

_______________________________________________

_______________________________________________

8. Czy książkę czytasz:

 od razu całą (za jednym „zamachem”)?

 etapami?

 różnie, w zależności od rodzaju książki?

9. Ile książek czytasz w ciągu jednego miesiąca?

 najwyżej 1

 2-5

 6 i powyżej

10. Odwiedzasz bibliotekę szkolną w celu:
 wypożyczenia książek
 wypożyczenia czasopism
 skorzystania z Internetu
 wykonywania pracy własnej
 innym (jakim?) ________________________

11. Jak często korzystasz z biblioteki szkolnej?

 często

 sporadycznie

 wcale

12. Jak często znajdujesz potrzebne materiały w bibliotece szkolnej?

 zawsze

 często

 rzadko

13. Czy masz kłopoty z wyszukiwaniem informacji w źródłach?
 Tak. Przyczyną jest ____________________________
 Nie

14. Oceń lokal biblioteki szkolnej w skali 6-1

(6 - ocena najwyższa): 

15. Oceń atmosferę panującą w bibliotece w skali 6-1

(6 - ocena najwyższa): 

16. Co zmieniłbyś w bibliotece szkolnej? Proponuję:

 poprawę warunków lokalowych

 wzbogacenie księgozbioru o nowości książkowe

 inne (jakie?) ___________________________

______________________________________

9

---