Diety odchudzające i zdrowotne
Dieta jest to system odżywiania z ustaleniem jakości i ilości pokarmów, dostosowany do potrzeb organizmu; dostarcza człowiekowi zdrowemu 10 500-15 600 kJ (2500-3500 kcal). Prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu zależy w dużej mierze od tego, jak się odżywiamy. Dobrze wyważona dieta nie tylko pomaga zachować zdrowie, ale też może wspomóc leczenie. Zdrowa dieta powinna zawierać odpowiednie ilości składników odżywczych, których potrzebuje nasz organizm. Jak wcześniej zostało wspomniane człowiek czerpie z pożywienia składniki odżywcze, sa to: białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, witaminy i woda.
Powodem stosowania diety może być chęć zmiany wyglądu, polepszenia samopoczucia, troska o zdrowie a nawet w skrajnych wypadkach dieta odchudzająca może ratować życie. Odchudzanie poprzez stosowanie diet odchudzających możliwe jest dzięki temu, że ogranicza się ilość spożywanych kalorii czyli po prostu zmniejszenie ilości energii dostarczanej organizmowi. Tkanka tłuszczowa wytwarzana jest przez organizm w przypadku gdy dostarczamy więcej kalorii niż nasz organizm potrzebuje.
Zapotrzebowanie na składniki odżywcze oznacza się za pomoca norm żywieniowych. Dzielą się one na normy minimalne - określające minimalną ilość danego składnika potrzebną do utrzymania w równowadze przemian ustrojowych, normy optymalne - określają ilość składników potrzebną do równowagi przemian w organiżmie, jaki i do osiągnięcia maksymalnego wzrostu, rozwoju oraz odnowy i optymalnego stanu zdrowia, ostatnie normy (normy zalecane) są to wartości optymalne danych składników.
Normy zależą od wielu czynników, które zmieniają zapotrzebowanie na dane składniki pokarmowe, są to m.in. wiek (Zapotrzebowanie na składniki odżywcze maleje wraz z wiekiem. Zupełnie inaczej trzeba żywić niemowlęta i dzieci w wieku szkolnym. Młodzież w okresie dojrzewania potrzebuje dużo więcej białka niż osoba dorosła), płeć (Kobiety potrzebują mniej ze względu na inną budowę anatomiczną i mniejszą masę mięśniową), warunki klimatyczne, warunki rasowe, cechy genetyczne, oraz zwyczaje żywieniowe.
W trakcie ciąży i karmienia piersią kobieta odczuwa pewne obciążenie. Z tego powodu przyszła bądź obecna matka powinna mieć specjalnie ustalona dietę.
W pierwszej połowie ciąży żywienie nie różni się za bardzo od prawidłowego, normalnego żywienia. Należy jedynie zwiększyć spożycie białek pochodzenia zwierzęcego, zaś od czwartego miesiąca ciąży zwiększa się również zapotrzebowanie na wapń. Od samego początku zwiększa się również zapotrzebowanie na witaminy. Jedyne co się nie zmienia w pierwszej połowie to zapotrzebowanie na kalorie. Podczas ciąży należy wykluczyć z diety produkty i warzywa zawierające tylko skrobię oraz tłuszcze i słodycze. W drugiej połowie zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne, wzrost ten wynosi 250-300kcal.
Propagowanie racjonalnego żywienia jest bardzo ważnym zadaniem profilaktyki, obejmuje ona zespół środków i badań mających na celu zapobieganie zjawiskom niekorzystnym m.in. chorobom. Dietetycy pomagają wybrać ludzią dietę odpowiednią dla nich, aby zachowali dobry stan zdrowia oraz wyjaśnią ktróre produkty będą działały kożystnie a których należy unikac.
Dieta w przypadku osób chorych często odbiega od tzw. prawidłowego żywienia osób zdrowych. Taka dieta również ma na celu dostarczenie organizmowi substancji odżywczych, przy czym wyrównuje i uzupełnia niedobory spowodowane przez chorobę. Za pomocą diety można leczyć. Często jest ona podstawą leczenia w np. cukrzycy, otyłości, marskości wątroby, lub jest też czynnikiem wspomagającym i tworzącym grunt pod niektóre leki. Można również, za pomocą odpowiedniego zestawienia składników, wpłynąć na przebieg danej choroby. Dietetyka ukazuje jak ważną rolę dla zdrowia człowieka jest odpowiednie żywienie, oraz ukazuje jak poprzez błędy żywieniowe można doprowadzić do powstania chroby.
Kamica żółciowa jest jedną z najczęstrzych chorób układu pokarmowego. Według różnych statystyk w krajach o wysokim standardzie życiowym, co dziesiąty mężczyzbna i co piąta kobieta w wieku 50 lat są nosicielami kamieni żółciowych. Choroba ta polega na odkładaniu się w pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych kamieni składających się z wytrąconych z żółci substancji, które w warunkach prawidłowych wchodzą w jej skład jako ciała rozpuszczone. Jedynym sposobem leczenia, który może zapewnić całkowite wyleczenie, jest zabieg operacyjny polegający na wycięciu pęcherzka żółciowego. Celem leczenia dietetycznego w kamicy jest unikanie takich potraw które pobudzają pęcherz żółciowy do skurczów. 1700 - 1900 kcal., 70 -80 g/dobe białka, 50 -60 g/dobe tłuszczów.
Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego jest trudno odgraniczyć od kamicy, ponieważ zapalenie na ogół poprzedza kamicę, a póżniej obie te choroby występują jednocześnie jako przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego z kamicą. Żywienie chorych z przewlekłym zapaleniem pęcherzyka żółciowego polega na stosowaniu diety niskotłuszczowej z ograniczeniem błonnika. W nielicznych przypadkach nie powikłanych kamicą można stopniowo zwiększyć stopniowo spożycie tłuszczów, jeśli nie wystąpi pogoorszenie stanu, ostożnie przejść do diety normalnotłuszczowej. Prócz tego szerzej podaje się tłuszcze pochodzenia roślinnego i oleje.
Dyskineza dróg żółciowych jest to choroba polegająca na zaburzeniach czynności ruchowej pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, wywołanych czynnikami nerwowymi. Skurcz pęcherzykażółciowego wywołany spożyciem posiłku tłuszczowego jest nadmierny i w związku z tym często wyzwala napady bólu. Żywienie chorych polega na stosowaniu diety niskotłuszczowej z ograniczeniem błonnika.
W przewlekłym zapaleniu trzuski proces zapalny rozwijający się w drogach żółciowych stopniowo ogranicza zdolność wydzielania enzymów trawiennych. Dochodzi do niedostatecznego trawinia tłuszczów. Pojawia się biegunka, w czasie której chory oddaje kupe zawierającą nie strawione części pokarmów, także dużo tłuszczów. Zaburzenia trawienia prowadzą do zaburzenia wchłaniania, a te wywołują niedobory pokarmowe. wienie chorych opiera się na zasadzie uzupełniania niedoborów przez odpowiednią ilość wszystkich składników pokarmowych. Ze względu na zaburzenie trawienia i wchłaniania tłuszczów , konieczne jest stosowanie diety niskotłuszczowej. 2300 - 2600kcal. Przy dużym stopniu niedożywienia można zwiększyć ilość kalorii. 1,2 - 1,5 g/kg ciężaru ciała białka na dobę, 25 -50 g/dobę tłuszczów, 400 - 500 g/dobe węglowodanów.
Miażdżyca jest chorobą tętnic, występuje w wieku średnim i starszym. Podstawowe zmainy dotyczą błony wewnętrznej tętnic, które powodują upośledzenie utleniania i odżywiania poszczególnych narządów. W zakresie witamin zwraca się uwagę w związku z potogenezą miażdżycy na niedobory witaminu B, E,C. Ze spożyciem warzyw wiąże się ilość składników mineralnych, niezbędnych do prawidłowej gospodarki wodno - elektrolitowej. Węglowodany, powinny być zmiejszone do minimum niezbędnego ze względu smakowych.
Mając na uwadze konieczność dłuższego unieruchomienia chorego po zawale serca, związane z tym zaparcia i inne dolegliwości ze stonny jamy brzusznej. W pierszych dwóch lub trzech dniach jest zalecana dieta płynną z soków owocowych ze stopniowym przejścia na dietę niskokaloryczną, która składa się z posiłkó łatwo przyswajalnych.
Przewlekła niewydolność nerek występuje w przebiegu różnych długo trwających chorób nerek, które powoli niszczą elementy struktury tego narządu, powodując zmniejszenie czynności wydalniczej i regulacyjnej. W żywieniu chorych z przewlekłą niewydolnością nerek stosuje się diete niskobiałkową. Spożycie białka ogranicza się po to, aby zmniejszyć produkcję mocznika będącego końcowym produktem przemiany białkowej. Kaloryczność diety niskobiałkowej powinna być zbliżona do prawidłowej, ma wynosić 1800 - 2000 kcal.
Cukrzyca jest chorobą przemiany materii, zwłaszcza przemiany węglowodanowej, występującą często w rodzinnie. Najważniejsze leczenie to stosowanie insuliny lub środków doustnych oraz właściwe żywienie. Prawidłowe żywienie chorych na cukrzyce jest stawiane wysoko. Zaleca się diete wysokobiałkową i niskowęglowodoanowych.
Tabletki odchudzające regulują przemianę materii, a także przyspieszają spalanie tłuszczu. Powodują także zmniejszenie apetytu co w konsekwencji umożliwia odchudzanie. Wiele tabletek odchudzających zapewnia dużą gamę substancji odżywczych.
Zioła odchudzające to rośliny zawierające substancje mające wpływ na metabolizm człowieka. Zioła bardzo często wpływają na obniżenie cholesterolu. Pomagają w walce z nadwagą, odtłuszczają naczynia krwionośne, pomniejszają łaknienia i wpływają na apetyt, poprawiają przemianę materii oraz ułatwiają wypróżnianie się.
Niemal wszystkie kobiety po porodzie ważą więcej niż ważyły przed zajściem w ciążę. Warto w trakcie ciąży codziennie ćwiczyć (program dla ciężarnych). Najlepszym rozwiązaniem są spacery. Równie skuteczne są ćwiczenia fitness czy też areobik. Warto także karmić dziecko piersią bo to także może pomóc w odchudzaniu. Jeżeli chodzi o dietę to warto dobrać sobie dietę odpowiednią do upodobań kulinarnych. Jeżeli kobieta karmi piersią to nie powinna to być jednak radykalna dieta.
Dieta dla studentek dostarcza organizmowi 1500 kalorii dziennie. Daje możliwość zrzucenia 1 kg w ciągu 2 tygodni przy stylu życia jaki prowadzą studentki. Dieta jest przewidziana na 2 - 4 tygodnie. Może być powtarzana co 1-2 miesiące. Zalecana jest dla osób dorosłych, a nie nadaje się dla dotastającej młodzieży, kobiet ciężarnych i karmiących. Jest to dieta szczególnie bogata w: wapno, magnez oraz witaminy z grupy B. Dzień pierwszy: pierwsze śniadanie 372 kalorii, drugie śniadanie 160 kalorii, obiad 516 kalorii, podwieczorek 152 kalorii, kolacja 338 kalorii; dzień drugi: pierwsze śniadanie 372 kalorii, drugie śniadanie 160 kalorii, obiad 518 kalorii, podwieczorek 139 kalorii, kolacja 308 kalorii; dzień trzeci: pierwsze śniadanie 372 kalorii, drugie śniadanie 160 kalorii, obiad 518 kalorii, podwieczorek 143 kalorii, kolacja 308 kalorii.
Dieta cud jest dietą polecaną pacjentom z problemami z sercem. Stosowana jest w celu bardzo szybkiego schudnięcia. Podstawą diety cud jest zupa spalająca tłuszcze. Zupa ta nie daje energii.
Dieta dla mężczyzn: Brzuszek u mężczyzn często pojawia się na skutek zmniejszonej aktywności. Problemy z tyciem mają też mężczyźni po pięćdziesiątce, wtedy zaczyna się u nich andropauza. W tym czasie zmniejsza się aktywność męskich hormonów, m.in. testosteronu, a zwiększa żeńskich (estrogenu) i tłuszczyk pojawia się na udach, brzuchu i klatce piersiowej. Najskuteczniej pomoże dieta niskotłuszczowa, która chroni równocześnie przed chorobami serca.
Nie stosuj radykalnych diet. Wystarczy, że zaczniesz jeść 5 małych posiłków dziennie. Na małe porcje organizm reaguje spowolnieniem przemiany materii. Pamiętaj jednak, że gdy wracasz do poprzedniego sposobu żywienia, większe porcje zamieniane są w tkankę tłuszczową, a nie w energię.
W ok. 70% składamy się z wody. Woda wypłukuje z organizmu toksyny i złogi, zapobiegając przekształceniu ich w tkankę tłuszczową i cellulit. Utrzymuje skórę w dobrej formie. Szklanka wypita przed posiłkiem zmniejsza apetyt i sprawia, że mniej jemy. Najlepiej dostarczyć organizmowi 2,5 l dziennie.
Każdego dnia jedz tylko jeden gorący posiłek. Porcja mięsa na zimno dostarczy Ci mniej kalorii niż taka sama prosto z patelni. Śpij w chłodniejszym pomieszczeniu (18-19°C), to zmusi organizm do wydatkowania energii na utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała.
Jeśli rozpoczęłaś dietę, nie wchodź ciągle na wagę, wystarczy, że zrobisz to raz w tygodniu. Wtedy można zauważyć realne efekty diety. Każdy organizm reaguje indywidualnie, jedni chudną od razu, inni po kilku dniach.
Korzeń lukrecji jest słodki dzięki cukrowi o nazwie gliceryzyna. Zawiera też: flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki. Pobudza układ pokarmowy i wątrobę do oczyszczenia z nadmiaru tłuszczu, przeciwdziała wzdęciom i pozwala opanować apetyt na słodycze.
Zalej szklanką wrzątku łyżeczkę lukrecji w proszku, parz 15 min, przecedź. Kiedy poczujesz głód, wypij małymi łyczkami do 3 szklanek dziennie. To napój dla osób zdrowych, przeciwwskazaniem są problemy z nerkami, podwyższone ciśnienie, choroba wrzodowa, ciąża.
Błonnik nie tylko ułatwia trawienie, ale dzięki niemu organizm wolniej wchłania glukozę, w efekcie czego dłużej nie czujesz głodu.
Wąchanie świeżej lub suszonej mięty, suszonych jabłek albo świeżych wiśni znacznie zmniejsza apetyt, dając uczucie pełnego żołądka.
Pij przed każdym posiłkiem szklankę wody z łyżką jabłkowego octu. Wspomaga spalanie tłuszczu, zapobiega jego odkładaniu na brzuchu i udach. Poprawia też wchłanianie żelaza, stabilizuje poziom cukru we krwi, przez co hamuje apetyt na słodycze.
Jedz powoli i najlepiej przy stole, na małym talerzu. Używaj mniejszych talerzy, nakładaj mniej, a będziesz miała wrażenie, że zjadłaś tyle co zawsze. Staraj się jeść tylko przy stole, w ten sposób unikniesz podjadania.
Dieta Diamondów: Dieta opiera się na spożywaniu do południa tylko owoców i piciu soków ze świeżych owoców, pamiętając jednocześnie, aby nie łączyć produktów białkowych z produktami węglowodanowymi. Wady: Do negatywnych skutków tej diety zaliczyć można: osłabienie i brak energii, spowodowane przez dostarczenie niskiej ilości kalorii w godzinach przedpołudniowych, zmniejszenie koncentracji i myślenia, spowodowane brakiem dowozu odpowiedniej ilości glukozy, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania mózgu, ciągłe uczucie głodu, spowodowane długim zaleganiem owoców w żołądku oraz wieczorne i popołudniowe napady głodu, spowodowane próbą wyrównania przez organizm ujemnego bilansu energetycznego. Organizm nie jest w stanie w pełni wykorzystać i przyswoić białek i węglowodanów, co jest skutkiem ich nie łączenia.
Dieta Beztłuszczowa: Główną zasadą tej diety jest wykluczenie z jadłospisu produktów zawierających tłuszcze roślinne i zwierzęce, potraw smażonych oraz słodyczy, a dostarczaniu pokarmów bogatych w węglowodany złożone, oraz znacznej ilości owoców i warzyw. Wady: Żółć znajdująca się w pęcherzyku żółciowym ulega zagęszczeniu, a jej zaleganie może sprzyjać powstawaniu kamieni żółciowych. Osoby stosujące dietę beztłuszczową mają problemy skórne, słabe i łamliwe paznokcie i włosy. Spowodowane jest to utrudnionym wchłanianiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Często też zapadają oni na depresję, mają kłopoty z koncentracją i pamięcią.
Dieta Wysokotłuszczowa (Dieta dr Kwaśniewskiego): Autor tej diety zaleca spożywanie dużej ilości tłuszczów, głównie pochodzenia zwierzęcego, wyeliminowaniu spożycia węglowodanów, także warzyw i owoców a także produktów zawierających skrobię i błonnik. Wady: Tak rygorystyczna dieta doprowadzić może do zwiększenia poziomu cholesterolu we krwi. Serce, nerki i wątroba zostają w znaczny sposób obciążone procesami związanymi z trawieniem, co prowadzić może do ich niewydolności. Większe jest również ryzyko kamicy żółciowej.
J. Hasik, L. Hryniewiecki, A. Rościszewska-Stoyanow - „Gdy lekarz zaleci dietę”, wyd. WATRA, 1987
„Świat wiedzy”, Marshall Cavendish Polska Sp. z o.o., 2002
elektroniczna encyklopedia PWN