Ocena ryzyka zawodowego kelnera

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
1.	Wysoka temperatura powierzchni. Płomienie podczas flambirowania i grillowania.	Podgrzewacze do potraw, grille. Gorące naczynia. Przygotowywanie i podawanie płonących dań (flambirowanie - oblanie potrawy alkoholem i jej podpalanie).	Oparzenie I stopnia skóry, najczęściej rąk.
2.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie - poślizgnięcie, potknięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Mokre i śliskie posadzki w pomieszczeniach pracy, pozostawione przez gości na podłodze teczki, torby, itp.	Zwichnięcia, złamania kończyn, stłuczenia ciała.
3.	Wystające elementy (zarówno ruchome, jak i nieruchome).	Naroża stołów, blatów oraz drzwi wahadłowe.	Uderzenia o wystające elementy powodujące urazy ciała (stłuczenia) - szczególnie kończyn dolnych.
4.	Przemieszczające się przedmioty.	Talerze, półmiski, sztućce, itp.	Stłuczenia kończyn dolnych.
5.	Ostre, wystające i chropowate elementy.	Przyrządy do otwierania, np. puszek i butelek, sztućce do serwowania potraw.	Urazy najczęściej dłoni (zwłaszcza otarcia, skaleczenia i zakłucia).
6.	Niebezpieczne napięcie w instalacji elektrycznej.	Urządzenia zasilane energią elektryczną (m.in. lady chłodnicze), przewody zasilające.	Porażenie prądem elektrycznym - ciężkie uszkodzenie ciała, poparzenia, pośrednio także stłuczenia, a w skrajnych przypadkach porażenia śmiertelne.
7.	Szkodliwe czynniki chemiczne. Czynniki rakotwórcze.	Dym tytoniowy w zadymionej sali restauracyjnej (bierne palenie).	Ryzyko powstania nowotworów - rak płuc, krtani. Choroby serca (niedokrwienie serca). Ponadto dym tytoniowy zawiera wiele substancji alergizujących, powodujących podrażnienie błony śluzowej nosa, kaszel, łzawienie oczu, nawracające zakażenia układu oddechowego, uczulenia oraz astmę.
8.	Pożar. Możliwość zapalenia się wyposażenia sali.	Zaprószenie ognia przez klientów lub pracowników zakładu na zapleczu. Zwarcie w instalacji elektrycznej.	Poparzenia termiczne. Zatrucie gazami pożarowymi.
9.	Obciążenie dynamiczne i statyczne.	Ciągłe przemieszczanie się oraz przenoszenie tac z zamówionymi daniami.	Długotrwałe i nawracające dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.
10.	Przeciążenie percepcji.	Występuje w przypadku dużej ilości osób chcących dokonać zamówienia w tym samym momencie (godziny szczytu).	Przemęczenie, zasłabnięcie.
11.	Obciążenie emocjonalne - stres.	Pośpiech w trakcie obsługiwania klienta. Przyjmowanie pieniędzy i rozliczenia.	Bezsenność, depresje, nerwice. Zasłabnięcia, zawał serca.
12.	Agresywni klienci.	Klienci - przemoc w miejscu pracy (np.: słowne obelgi, groźby, fizyczne ataki, czasem próby odebrania przyjętych pieniędzy).	Stłuczenia (guzy, siniaki), otarcia, skaleczenia, także urazy głowy. Nerwice.
13.	Hałas.	Gwar panujący na sali restauracyjnej. Grająca orkiestra.	Nadmierne zmęczenie. Przy długotrwałym narażeniu możliwe ubytki słuchu.
14.	Zmienne warunki atmosferyczne.	Praca przy obsłudze klientów w ogródku.	Przeziębienia. Choroby górnych dróg oddechowych (zapalenia oskrzeli, płuc), zapalenie zatok.
Zagrożenia biologiczne
15.	Wirusy grypy (typu A, B, C) Orthomyxoviridae.	Ludzie.	Grypa, zapalenie płuc.
		Gr. 2, szczepienia.		Powietrzno-kropelkowa.
	16.	Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis.		Ludzie.	Gruźlica płuc, rzadziej innych narządów.
		Gr. 3, szczepienia.		Powietrzno-kropelkowa.
	17.	Wirus ospy wietrznej, półpaśca. Herpes virus varicellae		Ludzie.	Ospa wietrzna, półpasiec. Możliwe powikłania - zapalenie ucha środkowego i zapalenie mózgu.
		Gr. 2, brak szczepień.		Powietrzno-kropelkowa.
	18.	Wirus świnki (nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych). Paramyxoviridae.		Ludzie (zwłaszcza dzieci).	Świnka, czasem dająca powikłania - zapalenia: ucha środkowego, prowadzące czasem nawet do głuchoty, trzustki, jąder - może prowadzić do bezpłodności (ryzyko wzrasta wraz z wiekiem), jajników.
		Gr. 2, szczepienia.		Powietrzno-kropelkowa. Najczęściej zimą i wczesną wiosną.
	19.	Wirus różyczki. Togaviridae Rubivirus		Ludzie (zwłaszcza dzieci).	Różyczka, zapalenie stawów. Uwaga! W przypadku zachorowania kobiety w ciąży - możliwe jest uszkodzenie płodu.
		Gr. 2, szczepienia.		Powietrzno-kropelkowa.

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO	Data …...........	Numer Karty ..................................
		Sporządził zespół ...................................................... ...................................................... ......................................................
Stanowisko pracy Kelner	Liczba narażonych .......................
Charakterystyka stanowiska pracy. Praca kelnera polega na: przygotowaniu rewirów do obsługi - sprawdzeniu stanu technicznego, czystości i nakryciu stołu (także stołu pomocniczego), obsłudze konsumenta - powitaniu i pomocy przy wyborze stołu, przyjęciu zamówienia, pobraniu potraw i podaniu konsumentowi, pobraniu należności i pożegnaniu konsumenta, wykonywaniu prac końcowych - porządkowaniu stołów i przenoszeniu brudnych sprzętów do zmywalni, uzupełnieniu sprzętu na stole pomocniczym, rozliczeniu się ze sprzętu i utargu dziennego. Kelner ma do dyspozycji: ubranie robocze i fartuch, rękawice kuchenne lub uchwyt do gorących naczyń, instrukcje obsługi i konserwacji urządzeń, instrukcję wewnątrzzakładową o postępowaniu w sytuacjach agresji klientów, pierwszej pomocy, ppoż. oraz podręczny sprzęt ppoż. i apteczkę pierwszej pomocy. Kelner wykorzystuje: chłodnicze lady bufetowe i witrynowe, ochładzacze i podgrzewacze, kasę elektroniczną, kalkulator, komputer, tace, wózki kelnerskie, przyrządy do otwierania puszek i butelek, sztućce, grill.	Dokumenty odniesienia: ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), PN-N-18002:2000, instrukcje zakładowe.

Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodobieństwo	Oszacowanie ryzyka	Działania profilaktyczne
1.	Wysoka temperatura powierzchni. Płomienie podczas flambirowania i grillowania.	Podgrzewacze do potraw, grille. Gorące naczynia. Przygotowywanie i podawanie płonących dań (flambirowanie - oblanie potrawy alkoholem i jej podpalanie).	Mała	Prawdopodobne	Małe	Właściwa organizacja pracy. Stosowanie rękawic kuchennych lub uchwytów do gorących naczyń. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania szczególnej uwagi, zwłaszcza podczas podawania gorących dań i ich podpalania podczas flambirowania, grillowania.
2.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie -poślizgnięcie, potknięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Mokre i śliskie posadzki w pomieszczeniach pracy, pozostawione przez gości na podłodze teczki, torby, itp.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Dbałość o ład i porządek. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności. Stosowanie znaków ostrzegających o mokrej posadzce w miejscach, gdzie taka sytuacja często ma miejsce. Zapewnienie szatni, gdzie klient będzie mógł powierzyć torbę na przechowanie. Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za utrzymanie porządku w rejonie wejścia do restauracji.
3.	Wystające elementy (zarówno ruchome, jak i nieruchome).	Naroża stołów, blatów oraz drzwi wahadłowe.	Mała	Prawdopodobne	Małe	Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności, zwłaszcza w miejscach podwyższonego zagrożenia. Oznakowanie krawędzi i zasięgu poruszania się skrzydła drzwi wahadłowych.
4.	Przemieszczające się przedmioty.	Talerze, półmiski, sztućce, itp.	Mała	Prawdopodobne	Małe	Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie ostrożności. Nakaz stosowania się do instrukcji magazynowania zastawy stołowej.
5.	Ostre, wystające i chropowate elementy.	Przyrządy do otwierania, np. puszek i butelek, sztućce do serwowania potraw.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Kontrola sprawności użytkowanych przyrządów. Zachowanie ostrożności podczas posługiwania się przyrządami do otwierania. Działania ograniczające pośpiech.
6.	Niebezpieczne napięcie w instalacji elektrycznej.	Urządzenia zasilane energią elektryczną (m.in. lady chłodnicze), a zwłaszcza przewody zasilające.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Stosowanie się do instrukcji użytkowania wydanej przez producenta (w tym zakaz wykonywania napraw i konserwacji samodzielnie). Regularne pomiary skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Kontrola urządzeń elektrycznych i stanu izolacji przewodów elektrycznych przed pracą. Kategoryczny zakaz układania przewodów na przejściach (dopuszcza się układanie takich przewodów, ale po zabezpieczeniu ich przed przypadkowych ich potrąceniem, np. po przykryciu).
7.	Szkodliwe czynniki chemiczne. Czynniki rakotwórcze.	Dym tytoniowy w zadymionej sali restauracyjnej (bierne palenie).	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Kontrola sprawności wentylacji. Egzekwowanie od klientów i pracowników zakazu palenia tytoniu poza miejscami wyznaczonymi.
8.	Pożar. Możliwość zapalenia się wyposażenia sali.	Zaprószenie ognia przez klientów lub pracowników zakładu na zapleczu. Zwarcie w instalacji elektrycznej.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Kontrola sprawności instalacji ppoż. Zachowanie uwagi. Zakaz palenia tytoniu na zapleczu. Kontrola materiałów użytych do wyposażenia wnętrza sali restauracyjnej.
9.	Obciążenie dynamiczne i statyczne.	Ciągłe przemieszczanie się oraz przenoszenie tac z zamówionymi daniami.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Odpowiednia organizacja pracy. Stosowanie przerw (praca zespołowa). Stosowanie wózków kelnerskich do serwowania potraw.
10.	Przeciążenie percepcji.	Z reguły występuje w przypadku dużej ilości osób chcących dokonać zamówienia w tym samym momencie (tzw. godziny szczytu).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Odpowiednia organizacja pracy (praca zespołowa). Zapewnienie odpowiedniej liczby pracowników na jednej zmianie w godzinach zwiększonego popytu na usługi. Zapewnienie pomieszczenia socjalnego do odpoczynku.
11.	Obciążenie emocjonalne - stres.	Pośpiech w trakcie obsługiwania klienta. Przyjmowanie pieniędzy i rozliczenia finansowe oraz z pobranego sprzętu.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Szkolenia z metod odreagowywania stresu. Ograniczenie nadmiernego pośpiechu. Odpowiednia organizacja pracy.
12.	Agresywni klienci.	Klienci - przemoc w miejscu pracy (np.: słowne obelgi, ale również: groźby, fizyczne ataki, czasem także próby odebrania pieniędzy przyjętych od innych klientów).	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Opracowanie instrukcji wewnątrzzakładowej dotyczącej postępowania w sytuacjach stresowych, w przypadku przemocy w pracy. Stosowanie się do zapisów wynikających z tej instrukcji. Szkolenia z metod odreagowywania stresu.
13.	Hałas.	Gwar panujący na sali restauracyjnej. Grająca orkiestra.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Stosowanie przerw w pracy z możliwością odpoczynku w wyciszonym pomieszczeniu na zapleczu.
14.	Zmienne warunki atmosferyczne.	Praca przy obsłudze klientów, zwłaszcza w ogródku na zewnątrz restauracji.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Stosowanie odzieży odpowiedniej do panujących warunków atmosferycznych.
Zagrożenia biologiczne
15.	Wirusy grypy (typu A, B, C) Orthomyxoviridae.	Ludzie.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Szczepienia tylko A i B.
		Gr. 2, szczepienia.				Powietrzno-kropelkowa.				Nie.
	16.	Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis.				Ludzie.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Szczepienia ochronne, przestrzeganie zasad higieny.
		Gr. 3, szczepienia.				Powietrzno-kropelkowa.				Nie.
	17.	Wirus ospy wietrznej, półpaśca. Herpes virus varicellae				Ludzie.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Szczepienia ochronne.
		Gr. 2, brak szczepień.				Powietrzno-kropelkowa.				Nie.
	18.	Wirus świnki (nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych). Paramyxoviridae.				Ludzie (zwłaszcza dzieci).	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Szczepienia ochronne.
		Gr. 2, szczepienia.				Powietrzno-kropelkowa. Najczęściej zimą i wczesną wiosną.				Nie.
	19.	Wirus różyczki. Togaviridae Rubivirus				Ludzie (zwłaszcza dzieci).	Mała	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Szczepienia ochronne.
		Gr. 2, szczepienia.				Powietrzno-kropelkowa.				Nie.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.						Zatwierdził:

5

---