MIKROBIOLOGIA EGZAMIN 2008

1. Wyjaśnić pojęcie pożywka oraz podać podział pożywek.

Podłoże (pożywka)- mieszanina różnych związków chemicznych, na którym lub, w którym rozmnażają się bakterie lub drobnoustroje. Umożliwiają hodowle bakterii, obserwację ich wzrostu, obserwacje metabolizmu bakterii. (Możemy zbadać substraty które bakterie uwalniają do otoczenia).

Pożywka zawiera przede wszystkim:

• wodę (destylowana)

• pH (stężenie jonów wodorowych)- świadczy o tym czy pożywka jest przydatna- odgrywa ważną rolę

• stężenie soli- powinno być stworzone środowisko izotoniczne (neutralne w stosunku do kom. bakteryjnej)

• wyjaławianie pożywki (wysoka temperatura lub sączenie)

• przechowywanie w lodówce (najlepiej 4°C)

• w celu kontroli pożywki stosuje się szkło o działaniu obojętnym

• szczepy kontrolne bakterii kontrolują czy pożywka się nadaje( jakość pożywki)

Podział pożywek:

1. proste- rosną na nich bakterie małowymagające

• płynne (woda peptonowa lub bulion zwykły)

• półpłynne

• stałe (wzbogacona agarem lub żelatyną)

2. wzbogacone- rosną na nich bakterie wymagające. Pożywki podstawowe wzbogaca się o różne związki (np. agar+ krew; agar +cukier) do sporządzania antybiogramów

3. wybiórcze- rosną na nich selektywnie wybrane bakterie (np. bulion +żółć)

4. różnicujące- pozwalają na wykrycie cech fizjologicznych i biochemicznych

5. specjalne- rosną na nich bardzo wymagające bakterie (głównie chorobotwórcze)- bardzo duża gama pożywek

transportowe- służą do przetransportowania bakterii

2. Jaki jest cel utrwalania bakterii oraz na czym polega utrwalanie.

• Umieszczenie szkiełka pod palnikiem, zabicie bakterii, łatwiej przyjmują barwniki, przyklejenie do szkiełka.

3. Barwniki używane w barwieniu bakterii i opisać teorie dotyczące procesu barwienia

Barwniki:

1. zasadowe (fiolet metylenowy, fiolet krystaliczny- gancjana, fuksyna, błękit metylenowa, zieleń metylenowa, zieleń malachitowa, safranina)

2. kwaśne (fuksyna kwaśna, eozyna)

TEORIA CHEMICZNA

Kwaśna zawartość środowiska bakterii łączy się z barwieniem zasadowym i powstaje sól (zabarwienie)

TEORIA FIZYCZNA

Barwnik absorbuje się na powierzchni komórki bakteryjnej a siły elektrostatyczne przyciągają te barwniki.

4. Na czym polega barwienie złożone? Opis barwienia metodą Gramma(różnica w budowie ściany komórkowej pomiędzy bakteriami gramm (+) i gramm(-).

Barwienie złożone ma większe znaczenie, gdyż umożliwia określenie nie tylko kształtu bakterii, ale także pozwala ocenić jej niektóre cechy morfologiczne.

Mechanizm barwienia metodą Gramma

1. Komórki bakteryjne, zarówno gramdodatnie, jak i gramujemne, zabarwiają się fioletem krystalicznym.

2. Dodanie płynu Lugola powoduje, że fiolet reaguje z jodem, w wyniku czego tworzą się stosunkowo duże kompleksy złożone z barwnika i jodu. Na tym etapie obydwa typy komórek mają zabarwienie granatowe.

3. Płukanie w alkoholu powoduje, że w komórkach Gram-dodatnich następuje zmniejszenie pustej przestrzeni w wielowarstwowych ścianach komórkowych, mających wygląd wielu (ok. 50) nałożonych na siebie siatek. W rezultacie kompleksy fioletu krystalicznego z jodem nie mogą ulec wypłukaniu, co w przypadku 1-2 warstw u bakterii Gram-ujemnych nie jest przeszkodą i alkohol świetnie wypłukuje barwnik.

4. Po zakończonym płukaniu komórki Gram-dodatnie są granatowe, zaś Gram-ujemne - bezbarwne.

5. Dodatkowy barwnik (np. safranina, fuksyna) dobarwia, niezbyt mocno, komórki Gram-ujemne, nie zmieniając barwy komórek Gram-dodatnich.

5. Różnice pomiędzy bakteriami gramm (+) i gramm (-)

GRAMM +	GRAMM -
Barwią się na fioletowo	Odbarwiają się
Ściana komórki gruba zbudowana z mureny połączonej z białkami zawierającymi również wielocukry tzw. kwasy tejkojowe	ściana komórkowa cienka i jednowarstwowa z zew. Okryta błona zew. Zbudowana z białek i liposacharydów
Gronkowce, paciorkowce, dwoinka zapalenia płuc, maczugowiec błoniasty, laseczka wąglika, pratek gruźlicy, laseczka jadu kiełbasianego	Dwoinka zapalenia opon mózgowych, rzeżączki, pałeczka ropy błękitnej, brucelozy, krztuśca, dżumy, przecinkowiec cholery

6. Rzęsistek pochwowy - morfologia, objawy

Rzęsistkowica jest chorobą przenoszoną drogą płciową wywoływaną przez pierwotniak z grupy wiciowców Trichomonas vaginalis (rzęsistek pochwowy) posiadający charakterystyczne witki. Drobnoustrój ten częściej stwierdzany jest u kobiet u których jest przyczyną zapalenia pochwy, cewki moczowej oraz czasami pęcherza moczowego. U kobiet w ciąży rzęsistek może być przyczyną pęknięcia błona płodowych lub przedwczesnego porodu. U mężczyzn u których choroba jest rzadziej spotykana objawia się ona najczęściej zapaleniem cewki moczowej oraz w niektórych przypadkach zapaleniem gruczołu krokowego.

Epidemiologia

Rzęsistek pochwowy należy do dość rozpowszechnionych w Polsce wiciowców przenoszonych drogą płciową. Do zakażenia może również dojść poprzez używanie wspólnych ręczników czy też kąpiel w tej samej wannie. Większość zakażonych mężczyzn, u których przebieg choroby jest bezobjawowy, może zarażać swoje partnerki. Nierzadko w czsie porodu zarażeniu mogą ulec noworodki, jednak zanika ono samoistnie w przeciągu miesiąca. Okres wylęgania wynosi zazwyczaj od 1-4 tygodni.

Objawy

U kobiet rzęsistek pochwowy może bytować w pochwie przez wiele lat bez wywoływania jakichkolwiek objawów zakażenia. Do najbardziej charakterystycznych objawów które mogą nasilać się podczas miesiączki należy:

• pojawienie się żółto-zielonkawej, pienistej wydzieliny z pochwy o cuchnącej woni

• dolegliwościami bólowymi lub pieczeniem przy ujściu pochwy oraz podczas stosunków płciowych

• podrażnienie i pieczenie sromu, krocza i ud

• dolegliwościami bólowymi podczas oddawania moczu.

• poczucie niewygody w dole brzucha,

U większości mężczyzn przebieg zakażenia jest bezobjawowy to czasami występują przejściowe objawy:

• podrażnienie lub stan zapalny na końcu penisa;

• pobolewanie w okolicy krocza;

• trudności i ból podczas oddawania moczu;

• wydzielina z cewki moczowej

7. Objawy toksoplazmozy - Istnieje kilka postaci klinicznych tej choroby:

• węzłowa - dotyczy najczęściej młodych ludzi i dzieci; powiększenie i bóle węzłów chłonnych, głównie karkowych, szyjnych i potylicznych, stan podgorączkowy lub gorączka.

• narządu wzroku - zmiany zapalne i zwyrodnieniowe w siatkówce i naczyniówce.

- neurologiczna - stan zapalny mózgowia, ropień mózgu, zmienność nastrojów, zaburzenia ruchowe, bóle głowy, niedowład połowiczy, padaczka.

- układowa - towarzyszy białaczkom, AIDS, nowotworom, szpiczakom, ziarnicy złośliwej, ponadto po przeszczepach i leczeniu sterydami nadnerczy.

8. Charakterystyka tasiemców

Bruzdogłowiec szeroki:

Zakażenie poprzez spożywanie surowego mięsa

Długi 15 - 20 metrów bruzdy jako narząd czepny,

Tasiemiec nieuzbrojony:

Zakażenie poprzez.........................................

Długość 4 - 12 metrów na główce 4 przyssawki, brak haczyków, 1000 -2000 członów, człony za główka są bezpłciowe, przyrost 7 cm na dobę.

Tasiemiec uzbrojony:

Zakażenie poprzez...........................................

Jest krótki 3 - 4 metrów ok. 1000 segmentów główka ma 4 przyssawki, ryjek z haczykami,

Tasiemiec bąblowcowy:

Sposób zarażenia ..........................................

Mały 5 mm rozwija się w wątrobie ma 3 człony 1 - jałowy 2 - rozrodczy ukł. męski i żeński 3 - maciczny, ma ryjek z haczykiem i 4 przyssawki.

Tasiemce są wewnętrznie pasożytującymi płazińcami. W ciele człowieka osiąga do 15 metrów długości. Przechodzą złożony cykl rozwojowy ze zmianą żywicieli. Żywicielami pośrednimi są bezkręgowce lub kręgowce, natomiast ostatecznymi z reguły kręgowce, u których żyją głównie w przewodzie pokarmowym. Pierwszym stadium larwalnym jest onkosfera zaopatrzona w 6 haczyków embrionalnych lub orzęsiona larwa koracidium (u Pseudophyllidea); drugie stadium larwalne może mieć rozmaitą postać.

Długość ciała waha się w granicach od kilkuset mikrometrów do kilku, a nawet kilkunastu metrów (np. u bruzdowca szerokiego do 20 metrów). U większości gatunków ciało składa się ze skoleksu (główki), szyjki i proglotydów tworzących tzw. strobilę (nazwaną tak ze względu na wiekowe ułożenie członów przypominające strobilizację u parzydełkowców). Na głowie występują narządy czepne w postaci bruzd przyssawkowych (u tasiemca bruzdogłowca) lub przyssawek (u tasiemców uzbrojonych i nieuzbrojonych) oraz kurczliwego ryjka opatrzonego hakami (u tasiemca uzbrojonego). Szyjka jest strefą wzrostową i na ogół w ciągu całego życia tasiemca odrastają od niej nowe człony. Można go wyleczyć za pomocą leków, dzięki czemu osłabia się go i wydala wraz z kałem.

Sposób zarażenia - Rozprzestrzenione w środowisku jajeczka tasiemca (łąki, woda) są zjadane przez bydło (w tym przypadku żywiciela pośredniego). Z jaja rozwija się larwa, która pod postacią wągra osiedla się w mięśniach żuchwy, języka, przepony, ud oraz sercu. Nie rozwija się w jelitach trzody chlewnej ani bydła. Człowiek zaraża się, jedząc surowe lub niedogotowane mięso wołowe zarażone wągrami (mają wygląd zbliżony do pestek ogórka), z których rozwija się tasiemiec.

9. Które pasożyty objadają żywiciela z witamin? Jakie to witaminy i jak tymi pasożytami można się zarazić?

Z witamin żywiciela objada Bruzdogłowiec szeroki tj z wit. B12 oraz glista ludzka z witaminy A Bruzdogłowcem szerokim zarażamy się poprzez spożywanie surowego mięsa a glista ludzka poprzez jedzenie niemytych owoców i warzyw

10. Patogeneza i objawy kliniczne przy glistnicy

Można się zarazić przez jedzenia niemytych owoców i warzyw. Roznosicielami mogą być owady. Człowiek jest ostatecznym żywicielem.

Objawy kliniczne: u dzieci poprzez wydzielanie przez glistę toksyn zaburzenia we wzroście w ukł. pokarmowym i nerwowym. W ostrej inwazji dolegliwości wątrobowe, napady kaszlu i krwioplucia.

11. Nużeniec ludzki

Pasożyt bytuje w torebkach włosowych i gruczołach łojowych występuje u nasady skrzydełek nosa dookoła oczu i ust. Żywicielem jest człowiek. Mogą rozpowszechniać zakażenia prątkami trądu i grzybic może powodować rozszerzanie torebek włosowych, powodować powstanie trądziku różowatego.

12. Objawy świerzbu

Cechą charakterystyczna jest świąd nasila się w nocy pod wpływem rozgrzania ciała w pościeli. Lokalizuje się na bocznych powierzchniach palców rak można stwierdzić nory świerzbowcowe tj. korytarze ryte przez samiczki w warstwie rogowej naskórka, długości od kilku do kilkunastu mm, w wyniku drapania powstają przeczosy i wtórne zakażenia

13. Znaczenie oraz budowa organelli występujących na zewnątrz komórki bakteryjnej- fimbrie, pilusy, rzęski.

RZĘSKI

Grubość: 10- 50nm; długość: kilka- kilkanaście μm; zbudowane spiralnie na kształt sznura z cząsteczek kurczliwego białka flageliny, zakotwiczone hakiem do ciałka podstawowego pod błoną cytoplazmatyczną.

Funkcja: narząd ruchu; szybkość poruszania się: 20- 80μm/sek.

Budowa rzęski:

-zewnętrzny dublet mikrotubulin

-centralne mikrotubule

-błona cytoplazmatyczna

-ciało podstawowe

Układy rzęsek (typy uniesienia) i fimbrie.

peritrichalne monotrichalne lofotrichalne fimbrie (f) i

(okołorzęse) (jednorzęse) (dwubiegunowe) rzęski (rz)

FIMBRIE

Grubość: 1,5- 4nm, długość: kilka- 10nm rurkowate wyrostki cytoplazmatyczne zbudowane z białka piliny.

Funkcja: uczestniczą w procesie przylegania do powierzchni kom. nabłonka u zwierząt, przy udziale adhezyn i receptorów.

PILUSY

Grubość: 7-13 nm, długość: ok. 20 μm występują u męskich osobników bakterii.

Funkcja: udział w rozpoznaniu i łączeniu się kom. męskich z żeńskimi w procesie koniugacji- droga wnikania fagów do kom. męskich.

14. Budowa i funkcje otoczki.

OTOCZKI

Śluzowe, różnej grubości, wydalane przez błonę cytoplazmatyczną lub syntezowane pozakomórkowo i odkładane na powierzchni ściany komórkowej zbudowane z polimerów cukrów, aminocukrów lub kwasów uronowych.

Funkcje:

• Ułatwiają przetrwanie suszy

• Chronią przed czynnikami zewnętrznymi, np. bakteriofagami, antybiotykami, metalami ciężkimi

• U bakterii pasożytniczych chronią przed fagocytozą

Mogą odgrywać rolę pozakomórkowej substancji zapasowej lub miejsca wydalania zbędnych metabolitów.

15. Budowa oraz funkcje plazmidów

PLAZMIDY

Małe, koliście zamknięte podwójne helisy DNA; wielkość: do kilku 5 długości chromosomu zdolne do występowania i replikowania się w komórce niezależne od nukleoidu.

Funkcje:

• Opornościowe- na antybiotyki, metale ciężkie

• Kataboliczne- kodują enzymy degradujące toksyczne związki organiczne

• Koniugacyjne- biorą udział w koniugacji bakterii

• Bakteriocynogenne- kodują wydzielane pozakomórkowo białka

• Hamujące lub zabijające pokrewne szczepy bakterii

Determinujące patogenność bakterii

16. Wymagania odżywcze bakterii.

WYMAGANIA ODŻYWCZE

Składniki pokarmowe są przez komórki wykorzystywane jako materiał budulcowy w czasie wzrostu i rozmnażania się i jako źródło energii.

• Węgiel- jako źródło tego pierwiastka wykorzystywane są węglowodany, alkohole, kwasy tłuszczowe, kwasy dwukarboksylowe oraz wiele innych związków organicznych.

• Azot- jako źródło bakterie chorobotwórcze wykorzystują związki amonowe, azotany aminokwasy (mogą być również źródłem azotu i węgla). Bakterie glebowe wykorzystują azot atmosferyczny.

• Siarka- stanowi ważny składnik, jest bowiem potrzebna do syntezy aminokwasów zawierających siarkę (cysteina, metionina). Jest dostarczana bakteriom w postaci siarczanów.

• Fosfor- niezbędny do syntezy DNA, RNA i ATP; bakterie mogą wykorzystywać nieograniczone fosforany.

• Metale- dostarczane w ilościach śladowych. Dotyczy to manganu, cynku, kobaltu, miedzi, molibdenu i innych (mikroelementy).

Metale wchodzą w skład wielu enzymów i spełniają nieraz rolę koenzymów.

17. Podział bakterii ze względu na zapotrzebowanie na tlen.

Zapotrzebowanie bakterii na tlen.

Bakterie, ze względu na ich zróżnicowanie zapotrzebowanie na tlen dzielimy na kilka grup.

1. Bezwzględne tlenowce. Bakterie te do swego wzrostu wymagają obecności tlenu atmosferycznego. Należą do nich niektóre bakterie chrobotwórcze dla człowieka (np. Micrococcus, Pseudomonas).

2. Względne beztlenowce. Bakterie te mogą wzrastać zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych; stanowią one najliczniejszą grupę bakterii chorobotwórczych dla człowieka (np. E. Coli, S. Aureus).

3. Bakterie beztlenowe dzielą się na dwie podgrupy:

1. Ściśle bezwzględne beztlenowce- bakterie te nie są zdlone do wzrostu, jeśli zawartość tlenu w atmosferze przekracza 0,5%. Tlen ten jest dla nich toksyczny; (np.Clostridium haemolyticum).

2. Umiarkowane bezwzględne beztlenowce- u bakterii tych stwierdza się nieco większą tolerancję na tlen; bakterie te również w obecności tlenu giną. Bakterie beztlenowe wchodzą w skład flory fizjologicznej przewodu pokarmowego człowieka.

Mikroaerofile. Bakterie te wymagają tlenu jako końcowego akceptora elektronów, jednak jego stężenie w atmosferze powinno być obniżone (5% O2).

18. Transformacja genetyczna u bakterii.

Transformacja genetyczna

Komórka nabywa dziedziczną zmianę cechy (cech) od komórki dawcy przez pobranie wolnych cząsteczek DNA.

Transformujący DNA chromosomalny lub plazmidowy może być uwalniany samorzutnie przez komórkę dawcy lub może być wyizolowany w warunkach laboratoryjnych.

Najlepiej poznana jest transformacja chromosomalnego DNA wykazywana między gatunkami w obrębie Haemophilus, Neisseria, Micrococcus, Streptococcus, Bascillus.

Transformacja jest najbardziej użytecznym procesem genetycznym do badania pokrewieństwa między bakteriami.

19. Transdukcja

Transdukcja

Przekazanie genu (genów) pomiędzy komórkami odbywa się za pośrednictwem kompletnych bakteriofagów.

Podczas transdukcji fagi mogą mieć część chromosomalnego lub plazmidowego DNA.

Transdukcja obejmuje wąski zakres grup bakteryjnych, takich jak pałeczki Gram- ujemne z rodziny Enterobacteriaceae i rodzaju Pseudomonas, laseczki z rodzaju Bacillus, ziarniaki Gram- dodatnie z rodzaju Staphylococcus i niektóre paciorkowce (Streptococcus).

20. Koniugacja

Koniugacja

Jest to proces jednokierunkowy- nie dochodzi do fuzji komórek. Komórka bakteryjna pełniąca rolę dawcy zawiera samoprzenoszący się plazmid składający się z 15- 25 genów kodujących różne struktury i enzymy niezbędne do zapoczątkowania procesu koniugacji.

W procesie koniugacji, tj. w przekazaniu materiału genetycznego z komórki dawcy do biorcy podczas bezpośredniego kontaktu, wyróżnia się następujące etapy:

• Fimbria płciowa wiąże się z polisacharydami występującymi na powierzchni komórki biorcy.

• Pobudzenie kontaktem fimbrie płciowe kurczą się, przyciągając komórkę biorcy do komórki dawcy- powstaje mostek koniugacyjny przez który DNA może ulec przeniesieniu.

• Nić przeniesiona do komórki biorcy, jak i nić pozostająca w komórce dawcy ulegają skopiowaniu przez polimerazy DNA (powstają w obu komórkach dwuniciowe kopie plazmidu)

Komórka biorcy stała się komórką dawcy.

21. Promieniowce chorobotwórcze

drobnoustroje chorobotwórcze wywołujące choroby u ludzi i zwierząt; maja nitkowate kształt i zdolność do rozgałęziania się; mogą powodować np. promienicę (gatunek A);

1.Tlenowe
Nocardia - nokardioza, Streptomyces, Actinomadura, Rhodococcus

2. Beztlenowe
Actinomyces - zakażenia stomatologiczne, promienica

22. Mikotoksyny

MIKOTOKSYNY: produkty metabolizmu grzybów pleśniowych, związki o różnej budowie chemicznej. Głównym źródłem narażenia jest człowiek poprzez żywność. Istnieją dwie możliwości drogi narażenia:

• bezpośrednie spożywanie zanieczyszczonych mikrotoksynami produktów żywnościowych pochodzenia roślinnego

• spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, pochodzącego od zwierząt karmionych paszą skażoną mikotoksynami.

Grzyby pleśniowe wytwarzające mikotoksyny:

• penicillium

• aspergillus

• fasarium

• trichoderma

Duży wpływ na wytwarzanie toksycznych metabolitów przez grzyby mają: temperatura, wilgotność. Wyróżniamy alfatoksyny i okratoksyny.

23. Sposób powstawania zakażenia grzybiczego

Ze względu na sposób powstania zakażenia wyróżnia się grzybice:

• Endogenne: wywoływane przez grzyby, które bytują w organizmie człowieka (wewnątrz) np. Candida, które kolonizują jamę ustną, jelita, pochwę. Pityrosporum: grzyb kolonizujący powierzchnię zdrowej skóry w miejscach łojotokowych.

• Egzogenne: wywołane przez grzyby, które dostały się z zewnątrz np. z powietrza lub gleby, od chorych ludzi i zwierząt, np. grzyb drożdżopodobny Cryptococcus neoformans: który jest składnikiem flory przewodu pokarmowego niektórych ptaków, np. gołębi.

Zakażenie następuje drogą wziewną . Zakażeniami dermatofitami są także typowe zakażenia egzogenne, w których wrotami zakażenia jest skóra, a grzybice są zlokalizowane powierzchniowo. Źródłem zakażenia jest chory człowiek, zwierzę lub gleba.

24. Mechanizm zakażenia grzybami drożdżopodobnymi

Candida: przylgnięcie grzybów do komórek nabłonków gospodarza, kolonizacja tkanek, rozwinięcie się zakażenia grzybiczego. Proces chorobotwórczy może obejmować jeden narząd lub układ bądź może dojść do uogólnienia procesu grzybiczego i krążenia grzybów Candida we krwi (kandydemia).

Cryptococcus neoformans: doprowadza do wystąpienia kryptokokozy płuc lub ośrodkowego układu nerwowego.

Pityrosporum: u osób ze skłonnością do łojotoku oraz nadmierną potliwością, obniżoną odpornością i w chorobach gorączkowych. Grzyb ten może powodować łupież pstry i łojotokowe zapalenie skóry głównie głowy owłosionej.

Grzyby pleśniowe (Aspergillus, Mucor): zakażenia dotyczą osób ze szczególnie obniżoną odpornością oraz obciążonych różnymi chorobami. Zarodniki (spory) tych grzybów wnikają do organizmu z reguły drogą wziewną. Rozwija się aspegiloza, mukormykoza oraz inne pleśnie.

25. Dermatofity

Przeniesienie grzybów zwykle za pośrednictwem zakażonego naskórka na skórę zdrowego człowieka. Gdy skóra jest uszkodzona dochodzi do wniknięcia dermatofitów do naskórka. Szerzenie się tych grzybic występuje w dużych skupiskach ludzi, w których używa się wspólnych urządzeń sanitarnych (np. prysznic). Najczęściej dochodzi do zakażenia dermatofitami antropofilnymi.

Grzyby dermatofitowe - wywołują dermatomykozę => wywołują grzybice powierzchniowe skóry, paznokci i włosów. Wyróżnia się dermatofity:

• Antropofilne

• Zoofilne

• Geofilne

Źródłem zakażenia jest chory człowiek lub zwierzę. Do zakażeń może dojść poprzez:

• Używanie wspólnych urządzeń sanitarnych

• Korzystanie z baseny, sauny

• Używanie wspólnej odzieży: skarpetki, ręcznik

Dermatofity chorobotwórcze dla człowieka:

• Trichophyton

• Epidermophyton

• Microsporum

26. Jak powstaje układ pasożyt - żywiciel

Aby mógł powstać taki układ pasożyt - żywiciel , pasożyt musi spełnić następujące warunki:

• Nawiązać bezpośredni kontakt z żywicielem

• Przejawiać większą aktywność od gospodarza

• Cechy pasożyta muszą być kompetentne, dostosowane do żywiciela i warunków w jakich on żyje.

27. Na czym polega odporność nabyta w chorobach pasożytniczych - podział

Odporność nabyta:

• ODPORNOŚĆ NABYTA SWOISTA: podajemy celowo pozajelitowo antygen uprzednio pozbawiony właściwości chorobotwórczych - szczepionka. Odporność tą można też uzyskać poprzez podanie choremu surowicy krwi zwierzęcej lub człowieka odpornego na daną inwazję

• ODPORNOŚĆ NABYTA CZYNNA: powstaje w naszym organizmie po przebytej chorobie lub po podaniu szczepionki zawierającej ściśle określone antygeny

• ODPORNOŚĆ NABYTA BIERNA: uzyskuje organizm po podaniu surowicy odpornościowej lub po spożyciu siary (pierwsze mleko matki). Odporność ta powstaje wkrótce po podaniu przeciwciał

28. Na czym polega odporność komórkowa i humoralna w chorobach pasożytniczych

ODPORNOŚĆ KOMÓRKOWA: rolę w obronności ustroju spełniają komórki o właściwościach fagocytarnych. Wchodzą w skład układu siateczkowo - śróbłonkowego naczyń i zatok oraz innych narządów. Z komórek migrujących poważną rolę w mechanizmie odporności odgrywają makrofagi zapalne i komórki krwi - monocyty, komórki plazmatyczne i leukocyty.

ODPORNOŚĆ HUMORALNA: związana jest z produkcją immunoglobuliny, które są wytwarzane przez nasz organizm pod wpływem pasożytów; skierowane przeciw antygenom wytwarzanym przez pasożyty: IgG, IgM, IgA, IgD, IgE.

29. Żywiciel pośredni i ostateczny - definicja i przykład

ŻYWICIEL POŚREDNI: to taki organizm, w którym występują postacie młodociane pasożyta.

ŻYWICIEL OSTATECZNY: na nim pasożyt odbywa końcowy etap rozwoju i z zasady rozmnaża się płciowo.

30. Podział pasożytów ze względu na czas pasożytowania

Ze względu na czas pasożytowania wyróżniamy pasożyty:

1. CZASOWE: jest bardzo luźno związany z żywicielem, pozostaje stale w środowisku zew., atakuje żywiciela tylko na czas pobierania pokarmu, np. pluskwy, komary, pchły

2. OKRESOWE: jest to organizm, którego poszczególne stadia rozwojowe prowadzą przez pewien czas pasożytniczy tryb życia np. motylica wątrobowa

3. STAŁE: jest to organizm który w ciągu całego życia, we wszystkich stadiach rozwojowych prowadzi pasożytniczy tryb życia np. tasiemiec, włosień spiralny, glista, wszy.

31. Szkodliwość pasożytów - opis wszystkich oddziaływań

Szkodliwość pasożytów sprowadza się do następujących rodzajów oddziaływań:

1. Działania mechaniczne

• Uszkodzenie skóry lub tkanek żywiciela

• Ruch pasożytów na powierzchni ciała i powodowanie swędzenia

• Niedrożność przewodu pokarmowego

Działania toksyczne

• Substancje, które są produktami przemiany materii pasożytów, w poważnym stopniu zatruwają organizmy żywiciela

• Są to główne związki amonowe powodujące: nudności, wymioty, obrzęki, skórne objawy alergiczne, wybroczyny, zwyrodnienia narządów miąższowych (np. wątroba)

• Ślina pasożytów zew.: toksyny wydzielone w czasie ukłucia dostają się do krwi, roznoszone są do różnych tkanek i powodują niekiedy reakcje ogólne organizmu

3. Odjadanie z pokarmu

• Pochłanianie najbardziej wartościowego pokarmu np. podczas tasiemczycy

• Pobieranie z pokarmu witamin np. tasiemiec bruzdogłowy pobiera 44% wit. B12 (skutek: anemia)

• Pasożyty hematofagiczne: odżywiają się krwią np. tęgoryjec dwunastnicy w ciągu 24 h może spożyć ok.1 ml krwi

4. Reakcje stresowe

32. Ektopasożyty

Pasożytują na powierzchni ciała zwierząt i człowieka:

Świerzbowiec ludzki, nużeniec, wesz głowowa, wesz odzieżowa i wesz łonowa, należą do stałych pasożytów człowieka, ponieważ prowadzą przez cały okres życia żerowaniu w zrogowaciałym części skóry bądź na jej powierzchni.

Ektopasożyty okresowe- np. swedzik jesienny oraz pchła ludzka. Żerują tylko w określonym stadium rozwojowym tj. w tym przypadku odpowiednio w stadium larwy oraz imago.

Ektopasożyty czasowe- komary, moskity, meszki, kleszcze, żerują tylko po to aby nakarmić się krwią swojego żywiciela.

U niektórych ektopasożytów z tej grupy istnieje transowarialne i transstadialne przenoszenia zarazków.

Transowarialne- przenoszenie polega na przechodzeniu zarazków z jajników do jej, a następnie do larw.

Transstadialne- zarazki przechodzą z jej do kolejnych stadiów rozwojowych ektopasożyta.

Na przykład samica kleszcza, zarażona wirusem kleszczowego zapalenia mózgu, przenosi drogą transstadialną te zarazki na swoje potomstwo. Stąd wiele gatunków ektopasożytów jest nie tylko odpowiedzialnych za przenoszenie zarazków różnych chorób, ale również za utrzymywanie stałych rezerwuarów tych chorób w przyrodzie.

Ponadto wydaliny lub wydzieliny stawonogów zawierają czzęsto wiele substancji toksycznych i alergicznych dla żywiciela.

33. Choroby wywołane przez gronkowce

• zakażenia skórne

• zapalenie mieszków włosowych

• czyraki

• jęczmienie

• ropnie i czyraki mnogie

• zakażenia głębokie

• zakażenia szpiku i kości

• zapalenia płuc połączone z tworzeniem się ropni w tkance płucnej

• choroby wywołane działaniem toksyn gronkowców

• gronkowcowe zapalenie złuszczające skóry

• gronkowcowe zatrucia pokarmowe spowodowane przez enterotoksyny gronkowcowe

• zespół wstrząsu toksycznego - wielonarządowa choroba gorączkowa, która może prowadzić do niewydolności wielonarządowej, wstrząsu i śmierci.

Dotychczas nie ma skutecznych szczepionek przeciw gronkowcom.

34. Czynniki zjadliwości Staphylococcus aureus

Pozakomórkowe toksyny i czynniki zjadliwości. Szczepy tego gatunku charakteryzują się jako zjadliwe na podstawie zdolności do wytwarzania:

• koaguloz

• nukleaz

• clumping factor CF

• ,α β i γ - hemolizyny

• hialuronidaz

• eksfoliatyny

• enterotoksyn

35. Flora fizjologiczna skory:

Mikroorganizmy wchodzące w skład prawidłowej mikroflory skóry różnią się miejscem lokalizacji na powierzchni ciała. Liczba i rodzaj drobnoustrojów zależą nie tylko od rejonu ciała, ale także od czynników związanych z warunkami miejscowymi - wilgotnością, temperaturą, pH oraz dostępem do środków odżywczych. Innymi czynnikami wpływającymi na proporcje ilościowe i jakościowe drobnoustrojów należących do prawidłowej flory skóry są: wiek, płeć oraz rodzaj wykonywanej pracy (np. pracownicy szpitali, domów opieki, żłobków i przedszkoli). Liczba bakterii fizjologicznej mikroflory skóry zdrowego człowieka wynosi 10⁴-10⁵/cm² i w większości są to bakterie beztlenowe, które stale występują w mieszkach włosowych (10⁵-10⁶/cm²). Drobnoustroje zaliczane do mikroflory fizjologicznej skóry dzielą się na bakterie stale bytujące na skórze (mikroflora stała, odnawialna) i bakterie występujące czasowo (mikroflora przejściowa). Do pierwszej z wymienionych grup należą: Gram-dodatnie koagulazo-ujemne gronkowce (CNS, coagulase negative staphylococcus) Staphylococcus epidermidis (u 85-100% ludzi), S. capitis (skóra głowy), S. auricularis (przewód słuchowy zewnętrzny), S. hominis (skóra powierzchni ramion i nóg), S. haemoliticus (skóra stopy), Gram-dodatnie ziarenkowce z rodzaju Streptococcus (grupa viridans) i Enterococcus (skóra pachwin, okolic odbytu i krocza), tlenowe Gram-dodatnie ziarniaki należące do rodzaju Micrococcus (M. luteus), Gram-dodatnie lipofilne dyfteroidy z rodzaju Corynebacterium (C. amycolatum, C. jeikeium), Brevibacterium i Dermatobacter, Propionibacterium acnes (u 54-100% nastolatków), Staphylococcus aureus (40% ludzi jest nosicielami przejściowymi, u 20% nigdy nie wystąpi nosicielstwo), Candida sp. (skóra pod paznokciami, powierzchnie międzypalcowe, okolice pachwin i pach

36. Zakażenie oportunistyczne:

Endogenne zakażenie charakterystyczne dla osobników o obniżonej odporności (u człowieka głównie spowodowane przez AIDS). Czynnikiem tych zakażeń są głównie patogeny uznawane do niedawna za niechorobotwórcze (np. zakażenia florą rezydentną).

1. pierwotniakowe

- toksoplazmoza (zajęcie ośrodkowego układu nerwowego lub jako zapalenie płuc)

- kryptosporydioza (wodnista biegunka

2. grzybicze

- kandydoza jamy ustnej, przełyku i dalszych odcinków przewodu pokarmowego, a także płuc

- kryptokokoza (zapalenie płuc, ciężkie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu)

- zakażenie Pneumocystis carinii - najczęściej spotykane zakażenie oportunistyczne u chorych na AIDS - zapalenie płuc o ciężkim i nawracającym przebiegu, wymagające leczenia szpitalnego; w 50 proc. przypadków jest pierwszym objawem AIDS

3. wirusowe

- cytomegalia (zajęcie układu pokarmowego, siatkówki, zapalenie płuc)

- zakażenia wirusem opryszczki

- półpasiec o ciężkim przebiegu

4. bakteryjne

- wywołane przez prątki gruźlicy (gruźlica płuc, częste są postacie nietypowe - Mycobacterium avium complex)

- posocznice salmonellozowe

37. Streptococcus pyogenes(paciorkowiec ropny):

Charakterystyka:

-ziarenkowiec Gram(+), paciorkowiec β-hemolizujący grupy A, posiada szereg czynników zjadliwości

Choroby wywoływane:

1. zapalenie gardła i migdałków (angina paciorkowcowa)

2. płonica

3. zapalenie ucha środkowego

4. zapalenie zatok

5. ropne zapalenie skóry i tkanki podskórnej (cellulitis)

6. liszajec (impetigo)

7. róża

8. zapalenie pępka u noworodków

9. gorączka połogowa

10. martwicze zapalenie powięzi

11. zapalenie węzłów i naczyń limfatycznych

12. paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego (TSLS - toxic Streptococcal like syndrome)

13. zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych (pourazowe) - rzadko

14. zapalenie wsierdzia - rzadko

15. zapalenie płuc - rzadko

16. bakteriemia - rzadko

17. zapalenie stawów - rzadko

18. zapalenie kości i szpiku - rzadko

38. Choroby wywołane przez Neisseria meningitidis

Powoduje:

• nagminne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• posocznicę

Rzadziej występują:

• ropne zapalenia stawów

• zapalenia płuc

• zapalenia wsierdzia i osierdzia

• zapalenia spojówek, gardła i ucha środkowego

39. Escherichia coli - charakterystyka rodzaju i choroby wywołane

Należy do tzw. pałeczek jelitowych, bakterii powszechnie występujących w środowisku. Jej obecność w wodzie pitnej może świadczyć o skażeniu kałem. U ssaków, także i człowieka jest głównym tlenowym składnikiem flory jelita grubego. Cechuje je znaczna ruchliwość, którą zawdzięczają rzęskom. Mają zdolność do fermentacji laktozy, co ułatwia różnicowanie z innymi Enterobacteriaceae . Dotychczas wyodrębniono ponad 100 serotypów E.coli. Kilka z nich reprezentuje szczepy o zdefiniowanych właściwościach chorobotwórczych.

Dwie grupy zakażeń wywoływanych przez E.coli:

1. zakażenia enterotoksyczne (jelitowe)

• nieżyt żołądkowo-jelitowy

• biegunka podróżnych

2. zakażenia pozajelitowe

• układu moczowego

• ran

• krwi

• zapalenia płuc

40. Helicobacter pylori:

To gram-ujemna bakteria o spiralnym kształcie i wielkości od 0,5 do 3 μm, gnieżdżąca się w błonie śluzowej żołądka. Szacuje się, że występuje u 2/3 światowej populacji. H. pylori odpowiada za 80% przypadków choroby wrzodowej żołądka i 90% przypadków choroby wrzodowej dwunastnicy. Zakażenie tą bakterią może mieć też wpływ na rozwój nowotworów żołądka. Zakażenie H. pylori leczy się antybiotykami.

Zakażenie jest związane z występowaniem następujących chorób:

• - choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

• - zapalenie błony śluzowej żołądka

• - rak żołądka

• - chłoniak MALT

Diagnostyka:

Warunkiem wstępnym do rozpoczęcia leczenia jest rozpoznanie zakażenia. Można tego dokonać z zastosowaniem metod posługujących się endoskopią lub bez jej użycia.

Istotne jest, że na obniżenie dokładności badania może wpływać:

• stosowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej

• stosowanie leków z grupy H₂-blokerów

• zażywanie antybiotyków

przed jego wykonaniem. Z tego względu konieczne jest odstawienie na 1-2 tygodnie przed badaniem w kierunku H. pylori w/w leków.

• badania nieinwazyjne

• ureazowy test oddechowy

• testy immunologiczne

• badanie krwi

• badanie kału

• badania z zastosowaniem endoskopii przewodu pokarmowego

• badania histopatologiczne wycinka błony śluzowej żołądka

• test biochemiczny z wycinkiem błony śluzowej żołądka

• badanie mikrobiologiczne (hodowla)

Najbardziej kosztowne, czasochłonne i drogie jest badanie polegające na wykonywaniu posiewów i hodowli mikrobiologicznej H. pylori, jednak w niektórych przypadkach oporności na leczenie eradykacyjne pozwala ustalić optymalny schemat leczenia.

41. Heamophilus influenzae

Tlenowa pałeczka Gram(-), może wchodzić w skład flory fizjologicznej górnych dróg oddechowych (nosicielstwo u dzieci 60-90%, u dorosłych 35%); jeden z najczęstszych czynników etiol. zakażeń dróg oddechowych, posiada szereg czynników zjadliwości. . Znanych jest 6 typów serologicznych tej bakterii, oznaczanych literami od A do F.

Chorobotwórczość:

Dzieci:

- zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych:

- zapalenie nagłośni (dzieci w wieku 2-5 lat)

- zapalenie ucha środkowego

- zapalenie zatok

- zapalenie oskrzeli

- zapalenie płuc

- bakteriemia

- posocznica(noworodki)

- zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

- zapalenie wsierdzia

- zapalenie spojówek

- zapalenie kości i stawów (dzieci do 5 r ż.)

- zapalenie tkanki podskórnej (gł. twarzy i szyi u dzieci do 2 r. ż.)

Dorośli:

- zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli

- zapalenie zatok

Czynniki zjadliwości:

• a) polisacharyd otoczkowy - główny czynnik zjadliwości podtypu b (jest u tego podtypu zbudowany z fosforanu fosforybozylorybitolu, który posiada silne właściwości antyfagocytarne)

• b) lipooligosacharydy błonowe - o budowie podobnej do tej, jaką posiada Escherichia coli, bierze udział w przyleganiu bakterii, inwazyjności i uszkadzaniu nabłonka rzęskowego

• c) proteaza IgA - unieszkodliwia przeciwciała, skierowane przeciwko bakterii

42. Legionella

Legionella - rodzaj Gram-ujemnej pałeczki, obejmujący gatunki wywołujące legionellozę (chorobę legionistów, gorączkę Pontiac).

Charakterystyka

Bakterie z rodzaju Legionella są to Gram ujemnie pałeczki posiadające polarnie umieszczone wici w liczbie od 1 do 3. Do wzrostu potrzebują żelaza i cysteiny. Ich naturalnym rezerwuarem są wody śródlądowe i morskie, głównie w strefach przybrzeżnych gdzie często dochodzi do eutrofizacji. Licznie występują również w glebie i gorących źródłach wody. Wyizolowano do tej pory 46 gatunków z rodzaju Legionella wśród których zidentyfikowano 70 grupy serologiczne.

Legionelloza

Bakterie z rodzaju Legionella są wewnątrzkomórkowymi pasożytami pierwotniaków. Mogą również powodować nietypowe zapalenie płuc u ludzi, jak i gorączkę Pontiac. Szczególnie niebezpieczne dla człowieka są bakterie należące do gatunku Legionella pneumophila. Dostają się one do płuc w mikroaerozolach o średnicy 2,0 - 5,0 µm powstających np. w kabinach prysznicowych. Postaci płucnej legionellozy towarzyszy suchy kaszel, zaburzenia w oddychaniu, temperatura powyżej 40°C, zaburzenia świadomości. Śmiertelność wynosi 10-20% zachorowań.

Gorączka Pontiac ma postać pseudogrypową i choruje na nią 90% narażonej populacji. Zgony nie występują.

Zagrożenia i zapobieganie

Sztucznym rezerwuarem tych bakterii są systemy ciepłej wody i urządzenia wentylacyjne. Bakterie te mogą kolonizować wewnętrzne części rur z ciepłą woda, zbiorniki na ciepłą wodę, wieże chłodnicze, perlatory zaworów czerpalnych (głowice natryskowe prysznicy).

Wymienione szczepy bakterii rozwijają się szczególnie silnie w źle zaprojektowanych instalacjach obiektów użyteczności publicznej. Kotłownie zapewniające przygotowanie ciepłej wody użytkowej, wyposaża się w pojemnościowe, najczęściej pionowe podgrzewacze, niekiedy o dużych pojemnościach. Mankamentem tego rozwiązania może być nierównomierny rozkład i uwarstwienie temperatury podgrzanej wody. W dolnej i środkowej części takiego podgrzewacza temperatura bywa rzędu +35°C do +40°C, co sprzyja rozwojowi flory bakteryjnej.

Należy wspomnieć, że bakterie Legionella w temperaturach wyższych niż +60°C, nie tylko się nie namnażają, ale szybko giną. Przeciwdziałanie zagrożeniom infekcyjnym spowodowanym przez bakterie Legionella wymaga przestrzegania określonych zasad postępowania zarówno w okresie projektowania i doboru urządzeń, jak również przy ich eksploatacji.

W celu monitorowania stanu instalacji wodnych i wentylacyjnych należy przeprowadzać systematyczne badania polegające na wykrywaniu bakterii z rodzaju Legionella. Obecnie stosuje się metody oparte na PCR.

43. Szczepionka DiTePer:

DiTePer- szczepionka przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi

1. Błonica - choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy (łac. Corynebacterium diphtheriae). Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany, przez niektóre szczepy tych bakterii jad - toksyna błonicza. Maczugowiec błonicy - tlenowa bakteria Gram-dodatnia. Jest to cienka, prosta lub lekko zagięta pałeczka, o wymiarach 0,3 - 1,4 x 1,2 - 6,4 μm, kształtu cylindrycznego. Wywołuje ostrą chorobę zakaźną, błonicę.

2. Krztusiec (inaczej koklusz) - ostra choroba zakaźna układu oddechowego, charakteryzująca się nawracającymi napadami kaszlu i przedłużającą się dusznością, wywoływana przez pałeczkę krztuśca (Bordetella pertussis). Jest to tlenowa pałeczka Gram(-), posiada szereg czynników zjadliwości. Przebycie krztuśca pozostawia trwałą odporność.

3. Tężec (łac. Tetanus) - ciężka choroba przyranna zwierząt i ludzi. Tężec jest chorobą zakaźną (wywoływana przez czynnik zakaźny), ale niezaraźliwą, ponieważ jej przyczyną są egzotoksyny (o charakterze neurotoksyn) wytwarzane przez laseczki tężca (Clostridium tetani). Jest to bakteria Gram-dodatnia tworząca przetrwalniki (spory) umieszczone na końcu komórki, w obrazie mikroskopowym przypominające "pałeczki dobosza". Należy do bezwzględnych beztlenowców (żyją i rozwijają się jedynie w środowisku pozbawionym tlenu atmosferycznego).

44. Clostridium botulinum - charakterystyka

Laseczka mająca zdolność ruchu. Spory są szczególnie oporne na wysoką temperaturę, potrafią przetrwać l godzin w 100°C. Mogą być przenoszone w powietrzu lub produktach spożywczych zanieczyszczonych glebą. Obecne w nieświeżych produktach żywnościowych, są częstą przyczyną skażenia domowej produkcji przetworów warzywnych lub mięsnych, gdzie znajdują doskonałe warunki beztlenowego dalszego rozwoju i tworzenia toksyny.

45.Toksyna jadu kiełbasianego - charakterystyka

Clostridium botulinum wytwarza jedną z najsilniej działających neurotoksyn - botulinę (7 typów antygenowych A-G). Dawka śmiertelna dla człowiel 0,06~2 ug. Botulina powoduje porażenie wiotkie przez harnowanie uwalniania acetylocholiny. Jest wrażliwa na temperaturę - całkowita jej inaktywacja następuje po gotowaniu przez 20 minut. Botulizm jest wynikiem spożycia toksyny, objawia się postępującym paraliżem, mającym zwieńczenie w paraliżu mięśni oddechowych

46. Gruźlica

Prątek gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis) - czynnik etiologiczny gruźlicy. Należy do drobnoustrojów Gram-dodatnich. Prątki to drobnoustroje oporne na czynniki środowiskowe takie jak wysuszenie, podwyższona i niska temperatura, wysokie i niskie pH. W ścianie komórkowej zawierają liczne substancje woskowe (kwasy mikolinowe, lipoarabinomannan) warunkujące kwasooporność. Wśród prątków wyróżnia się prątki gruźlicze, prątki atypowe oraz prątki środowiskowe. Prątki należące do grupy MAIC (Mycobacterium Avium Intracellulare Complex) wykazują naturalną lekooporność. Występują także liczne gatunki saprofityczne, takie jak Mycobacterium smegmatis, Mycobacterium vacce.

Rodzaj Mycobacterium należy do Promieniowców. Różnice między rodzajami sprowadzają się nie tylko do właściwości chorobotwórczych czy fizjologicznych, ale także do różnic w budowie ściany komórkowej, która u wszystkich drobnoustrojów należących do Actinomycetes zapewnia mniejszą lub większą kwasooporność.

Specyficzną właściwością prątków kwasoopornych powodujących gruźlicę jest zdolność do przeżywania w komórkach, które służą do zabijania patogenów w ustroju. Jakkolwiek czynniki zjadliwości nie są w pełni poznane, to wiadomo, że mikobakterie mogą rezydować wewnątrz fagosomów, niedopuszczając do zlewania się ich z lizosomami, a tym samym, zapewniając sobie habitat.

Bakteria została wyodrębniona przez Roberta Kocha, który poinformował o tym fakcie po raz pierwszy w trakcie krótkiego wykładu wygłoszonego w Physiologische Gesellschaft w Berlinie 24 marca 1882 roku.

Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%85tek_gru%C5%BAlicy"

47. Budowa wirusów

BUDOWA WIRUSÓW:

Genom wirusa to DNA lub RNA, który:

1. zawiera pełną informację o budowie, właściwościach i innych cechach przekazywanych potomnym generacjom wirusów.

2. Koduje wirusowe białka strukturalne i enzymy konieczne do ekspresji wirusowych genów i replikacji genom.

3. zazwyczaj występuje w postaci jednej cząsteczki pojedynczej lub podwójnej nici nukleotydów, może być liniowy lub kulisty

4. Genom wraz z białkami stanowi rdzeń, osłonięty jednostkami białkowymi (kapsomerami) tworzącymi kapsyd. Całość nosi nazwę nukleokapsydu.

Niektóre wirusy mają dodatkową osłonkę lipidową, w której umieszczane są wypustki glikoproteinowe.

Zawartość lipidów w osłonce powoduje, że wirusy te są wrażliwe na rozpuszczalniki organiczne. Glikoproteinowe wypustki z kolei pełnią ważną funkcję w adsorpcji i wnikaniu wirusów do wrażliwych komórek, mają także właściwości immunogenne (pobudzają nasz organizm do produkcji przeciwciał).

Ze względu na budowę wirusy dzielimy na:

-wirusy o symetrii kubicznej, w której kapsomery ułożone są w postaci regularnych brył, głównie 20-ścianów (np. adenowirusy, herpeswirusy, pikornowirusy).

-o symetrii heliakalnej (spiralnej), w których kapsomery otaczają spiralnie kwas nukleinowy, symetria ta nadaje często wirusom wydłużony kształt (np. rabdowirusy, flawirusy)

-o symetrii złożone charakterystycznej dla największych pokswirusów.

48. Etapy replikacji wirusa

REPLIKACJA (namnażanie) wirusów:

Wirusy mogą namnażać się tylko w żywej komórce, gdyż same nie są w stanie same wytwarzać energii w postaci ATP, która jest konieczna do syntezy białej i kwasów nukleinowych.

ETAPY REPLIKACJI:

I FAZA ADSORBCJI (przylegania do błony komórkowej)

II FAZA PRZENIKANIA (penetracji w głąb komórki) zachodzi ona na zasadzie:

-pinocytozy

-endocytozy (wiropekscji)

-fuzji wirusowej osłonki w błoną komórkową

-translokacji

W trakcie penetracji wirus podlega przemianom chemicznym doprowadzającym do pozbycia się zewnętrznej osłonki lipidowej (odpłaszczenie) i uwolnienie z białkowego kapsyd.

III FAZA EKLIPSY lub UTAJENIA jest to właściwa replikacja genomu wirusowego, prowadząca do syntezy kwasu nukleinowego i wirionowacja białek. Formowanie potomnych wirionów oznacza koniec fazy eklipsy.

IV FAZA UWOLNIENIA czyli masowy atak na kolejne komórki.

49. Bakteriemia ,wiremia, posocznica

Bakteriemia- zakażenie krwi. Okres choroby zakaźnej, w którym bakterie krążą we krwi. Bakteriemii nie muszą towarzyszyć objawy chorobowe, najczęściej jest to zjawisko przejściowe.

Sepsa, posocznica - reakcja organizmu na rozwijające się zakażenie. Obecnie definiuje się ją jako zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS) wywołany zakażeniem. W ujęciu historycznym utożsamiana była z posocznicą, czyli zakażeniem krwi. Aktualnie do rozpoznania sepsy nie jest niezbędne stwierdzenie obecności drobnoustrojów we krwi, aczkolwiek w większości przypadków dochodzi do rozsiewu drobnoustrojów ze źródła zakażenia właśnie drogą krwioobiegu. Najczęściej przyczyną sepsy są zapalenie płuc i infekcje układu moczowego, lecz u osób predysponowanych może ją wywołać każda inna infekcja. Z bakteriologicznego punktu widzenia przyczyną sepsy może być każdy drobnoustrój, stosunkowo rzadko są to pasożyty, wirusy i bakterie atypowe (np. prątek gruźlicy). Bakterią najczęściej kojarzoną z piorunującymi postaciami ciężkiej sepsy jest dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

Wiriemia- obecność wirusów we krwi, towarzysząca często różnym chorobom zakaźnym pochodzenia wirusowego, zwłaszcza w końcowej fazie wylęgania.

51. Podstawowe zasady pobierania próbek materiału do badań mikrobiologicznych (bakteriologicznych).

TECHNIKI POBIERANIA I TRANSPORTU MATERIAŁU BADANEGO

1.Warunkiem uzyskania dobrego wyniku badania mikrobiologicznego jest:

-odpowiednie pobranie materiału

-odpowiedni transport materiału

W przypadku nie spełnienia tych warunków może to spowodować uniemożliwienie wykrycia drobnoustroju, ale również może być przyczyną podjęcia leczenia skierowanego przeciwko drobnoustrojom komensalnym.

2. Przy pobieraniu próbek materiałów od chorych muszą być zachowane podstawowe zasady:

-materiał badany powinien pochodzić z miejsca, w którym toczy się proces zapalny i musi być pobrany w taki sposób aby uniknąć zanieczyszczenia z okolicznych tkanek, narządów lub tez wydzielin. Ma to szczególne znaczenie przy pobieraniu materiału z dróg oddechowych np. zanieczyszczenie śliną próbek plwociny lub wydzieliny oskrzelowej.

3. Próbki materiału powinny być pobierane w odpowiednim czasie.

Przy jego ustaleniu niezbędna jest znajomość naturalnej historii rozwoju choroby zakaźnej oraz jej patofizjologii.

Nie powinno się badać materiałów pochodzących z 24 godzinnej zbiórki (plwocina, mocz).

Uważa się ,że najlepsze wyniki uzyskuje się badając poranne próbki moczu lub plwociny.

4. Badana próbka musi mieć odpowiednią objętość.

5. Przy pobieraniu materiałów należy używać specjalnych wymazówek (waciki do wymazów),jałowych pojemników i odpowiednich podłoży.

Ważne jest również aby konstrukcja pojemników umożliwiała umieszczenie w nich materiałów (dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy pacjent pobiera materiał sam).

Naczynia powinny być szczelnie zamknięte, aby materiał nie wydostał się na zewnątrz lub nie uległ zanieczyszczeniu w trakcie transportu.

Zaleca się umieszczenie wymazów w podłożach transportowych lub wilgotnych pojemnikach co zapobiega wysychaniu prowadzącym do obumierania bakterii.

Do wykrywania bakterii beztlenowych zaleca się pobieranie materiału igła ze strzykawką do podłoży transportowych np. Anaeromedium.

Próbki takie nie powinny być narażone na działanie mechaniczne tlenu atmosferycznego.

Najbardziej optymalny byłby bezpośredni posiew bakterii przy łóżku chorego.

6. Taki materiał możemy trzymać w pojemniku max. 2 dni w lodówce.

7. Czas transportu materiału powinien być jak najkrótszy.

Dla wielu innych pobranych materiałów w sytuacji gdy podejrzewamy obecność bakterii trudno hodowlanych, najbardziej optymalnym rozwiązaniem byłoby dokonanie posiewów na podłożach specjalnych przy łóżku chorego (np. badanie płynu mózgowo-rdzeniowego).

Dla materiałów i różnych drobnoustrojów często są gotowe zestawy podłoży transportowych lub transportowo-wzrostowych.

ANAEROMEDIUM-???????

MENINGOMEDIUM - służy do posiewu z płynu mózgowo-rdzeniowego

HEMOMEDIUM- do posiewu bakterii z krwi

GONOMEDIUM - posiew z narządów płciowych

VAGICULT - rzęsistek pochwowy

UROMEDIUM(URICULT) - posiew bakterii z moczu

8 .Materiały do badań powinny być pobierane przed rozpoczęciem leczenia chemioterapeutykami (antybiotykami).

9. Pojemnik z materiałem powinien być odpowiednio oznakowany z dołączonym skierowaniem, wypełnionym i podpisanym przez lekarza (nazwisko lekarza i możliwość kontaktu).

52. Podstawowe podłoża stosowane w bakteriologii

Najprostszym podłożem płynnym jest bulion mięsny (wyciąg mięsny + 1% peptonu + 0,5% NaCl) lub bulion drożdżowy (wyciąg drożdżowy + pepton + NaCl).

Są to podłoża namnażające.

W zależności od składu i funkcji podłoża dzielimy na:

• Proste

• Wzbogacone

• Specjalne

• Wybiórcze (selektywne)

• Różnicujące

• Transportowe

• Transportowo-wzrostowe

Podstawowym podłożem stałym jest agar krwawy. Agar jest wielocukrem wyekstrahowanym z wodorostów morskich, które rosną niedaleko brzegów Japonii i Nowej Zelandii. Doskonale rozpuszcza się w gorącej wodzie tworząc roztwór koloidalny, który w temp. 45°C ulega zestaleniu w formie żelu.

PODŁOŻA RÓŻNICUJĄCE (może rosnąć kilka lub kilkanaście gatunków drobnoustrojów)

• Podłoża do hodowli bakterii z rodziny Enterobacteriaceae - MacConkeya, Endo, SS, Lavinea

• Podłoża do hodowli maczugowców - podłoża Clauberga

• Podłoże Chapmana - dla gronkowców (gronkowiec złocisty rozkłada mannitol i podłoże zmienia kolor na żółty)

• Podłoże Sabourauda - do hodowli pleśni, grzybów i inne

• Podłoże dla Haemophilus Influenze - agar czekoladowy (agar z dodatkiem krwi, podgrzana krew zmienia kolor na brązowy - stąd nazwa)

• Podłoże z tioglikolanem - tylko dla beztlenowców

PODŁOŻA WYBIÓRCZE

Podłoże Lowensteina-Jensena do hodowli prątków gruźlicy

53. Mechanizmy działania antybiotyków

OKREŚLANIE WRAŻLIWOŚCI NA ANTYBIOTYKI. MECHANIZM DZIAŁANIA ANTYBIOTYKÓW.

Czasem dany antybiotyk może działać bakteriostatycznie w małych dawkach, a w dużych bakteriobójczo (silniejsze działanie).

działanie bakteriostatyczne - polega na wybiórczym hamowaniu rozmnażania się drobnoustrojów, co umożliwia komórkom żernym zniszczenie ich w krótkim czasie

działanie bakteriobójcze - polega na tym, że bakterie ulegają lizie (rozpuszczeniu) albo że ich przemiana materii ulega nieodwracalnemu zahamowaniu.

ANTYBIOTYKI MOGĄ:

1. hamować syntezę ściany komórkowej, białek komórkowych i kwasów nukleinowych

2. zaburzać funkcje osmotyczne błon cytoplazmatycznych

54. Zasady wykonania antybiogramu

WYKONYWANIE ANTYBIOGRAMÓW - METODA DYFUZYJNO-KRĄŻKOWA

Polega na wprowadzeniu 1ml 18-24 godzinnej hodowli bulionowej badanego szczepu bakteryjnego na pożywce Muellera-Hintona w płytce Petriego i ułożeniu na niej krążków bibułowych nasyconych antybiotykami.

Antybiotyki dyfundują do agaru i powodują zahamowanie wzrostu wrażliwych na nie drobnoustrojów. Po ułożeniu krążków należy pożywkę zostawić na 30min. w temp. pokojowej, a następnie wstawić do cieplarki na 16-18 godz.

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!1

dopisac

50

55,

56,

---