WYŻSZA SZKOŁA

INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA

z siedzibą w Rzeszowie

WYDZIAŁ ADMINISTRACYJNO-INFORMATYCZNY

Kierunek: ADMINISTRACJA

Specjalność: Gospodarka i administracja publiczna

Danuta Jachna

Nr albumu 1275

Temat pracy

dyplomowej

Organizacja, struktura i funkcjonowanie gminy

na przykładzie gminy Iwkowa

PRACA DYPLOMOWA LICENCJACKA

Promotor:

prof. dr hab. Marian Grzybowski

akceptuję pracę:..............................................

/ podpis promotora/

SPIS TREŚĆI

CEL I ZAKRES PRACY

Celem niniejszej pracy jest omówienie organizacji, pokazanie struktury jednostki samorządu terytorialnego na konkretnym przykładzie - gminie Iwkowa. Praca obejmuje swym zasięgiem ustrój jednostki samorządu terytorialnego, organy sprawujące władzę w gminie, zakresy czynności zatrudnionych pracowników i pokazanie środków finansowych będących do dyspozycji gminy. Osoby rozpoczynające swoją karierę zawodową w administracji wini wiedzieć, iż sprawne, profesjonalne zarządzanie urzędem daje gwarancje pełnej realizacji zadań nałożonych na samorząd gminy. Urząd administracji samorządowej traktowany jest jako typowa organizacja zarządzają poprzez wyniki, wykonująca usługi dla konkretnego klienta- mieszkańca, inwestora oraz podmiotów zewnętrznych. Podstawowym elementem jej funkcjonowania jest zarówno zaangażowanie władz gminnych, właściwa koordynacja działań jak i aktywność mieszkańców .

WPROWADZENIE

W epoce średniowiecza obszar dzisiejszej gminy Iwkowa stanowił część Ziemi Sądeckiej (wysunięty najdalej na północ), przeznaczonej od połowy XIII wieku na uposażenie małżonek książąt krakowskich i królewskich wdów.

Wieś Iwkowa powstała z dwóch osad. Starsza z nich była na tyle rozwinięta w XIV w., że w 1325 r. posiadała kościół parafialny. Natomiast młodsza została założona przez królową Polski Jadwigę Łokietkową, przywilejem z 04 czerwca 1334 r. Jedna z hipotez mówi, że założycielem starszej osady był Iwo Odrowąż, kanclerz Leszka Białego, biskup krakowski. Do 1772 r. Iwkowa należała do powiatu nowosądeckiego. Po 1772 r. rząd austriacki przydzielił Iwkową wraz z całym rejonem brzeskim do obwodu bocheńskiego. W 1867 r. Austria zniosła podział na obwody tworząc powiaty, m. in. brzeski, do którego przyłączono Iwkową. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. powiat brzeski został utrzymany. Jednak w 1975 r. zostały zlikwidowane powiaty, a gmina znalazła się w nowopowstałym województwie tarnowskim.

Obecnie Iwkowa przynależy ponownie do powiatu brzeskiego, w województwie małopolskim.
Praca przedstawia organizację, strukturę i funkcjonowanie gminy. Składa się z czterech rozdziałów.

Pierwszy rozdział wyjaśnia istotę i znaczenie jednostki samorządu terytorialnego, wspomina o podstawowych zasadach i regułach zamieszczonych w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego. Ponadto przedstawia zadania i kompetencje wynikające bezpośrednio z ustawy o samorządzie gminnym oraz ukazuje co udało się zrealizować jak również podstawowe braki i problemy na terenie gminy , którym należy w przyszłości zapobiegać i udoskonalać. Na końcu rozdziału zamieściłam mapkę z lokalizacją usytuowanej w środkowej części województwa małopolskiego - gminę Iwkowa.

W drugim rozdziale ukazałam sposób przeprowadzania wyborów organów poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego. Zamieściłam wykaz kandydatów, którzy uzyskali mandaty na radnych oraz liczbę kandydatów i liczbę ważnych głosów wyborców w poszczególnych obwodach na ubiegających się o stanowisko wójta. Scharakteryzowałam organ stanowiący i kontrolny (radę gminy) oraz organ wykonawczy (wójta gminy).

Trzeci rozdział przedstawia strukturę organizacyjną aparatu pomocniczego gminy oraz zakresy działania komórek organizacyjnych i samodzielnych stanowisk pracy w Urzędzie Gminy w Iwkowej. Charakteryzuje również organizacje, kompetencje i zakres działania jednostki pomocniczej, nie dysponującej odrębną od gminy osobowością prawną, lecz korzystającą z określonej statutem samodzielności. Iwkowa jest gmina wiejską więc w rozdziale tym nakreśliłam nazwy sołectw i nazwiska sołtysów będących organizatorami każdej wsi.

W czwartym rozdziale wspominam o sposobie opracowywania projektu uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego a następnie omawiam dochody i wydatki gminy oraz porównuję je
w dwóch latach 2001 i 2002.

Przedstawiam także podstawowe źródło finansowania przez Unię Europejską - Program SAPARD, z którego gminie Iwkowa udało się uzyskać pomoc finansową na remont i modernizację drogi gminnej Wojakowa - Góry - Dobrociesz. Droga ta ułatwi mieszkańcom dojazd do domów i gospodarstw rolnych. Finansowanie inwestycji ze środków własnych jest możliwe w ograniczonym zakresie a więc głównego wsparcia należy poszukiwać w różnych funduszach.

Dobra organizacja, struktura i funkcjonowanie gminy jest problemem bardzo istotnym, gdyż od tego zależą pewne sprawy, które udało się zrobić i zakończyć. Wiele ich jeszcze pozostało, które trzeba realizować przez kilka najbliższych lat, a efektem osiągnięć jest między innymi współpraca. Dzięki porozumieniu wielu ludzi można zrobić coś, co będzie służyło społeczeństwu.

ROZDZIAŁ I. USTRÓJ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1.1. ISTOTA I ZNACZENIE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO .

Samorząd terytorialny jest jedną z najstarszych form samorządu. Jest to wyodrębniony, powstały  

z mocy prawa związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania administracji państwowej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych zadań. Istota samorządu polega na wykonywaniu praw zwierzchnich odstąpionych przez państwo korporacjom samorządowym jako ich własne prawo. Korporacjom tym przysługuje prawo ustanawiania w drodze wyboru własnych organów, prawo stanowienia prawa lokalnego. Samorząd wykonując zadania uprawniony jest ponadto do stosowania środków władczych, a w ramach wykonywania tych zadań podlega nadzorowi ze strony państwa.

Wprowadzony ustawą z 08 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym samorząd gminny do

01 stycznia 1999 r. był jedyną formą samorządu terytorialnego. Sejmik samorządowy na szczeblu wojewódzkim, w świetle tej ustawy, nie posiadał takiego charakteru, gdyż nie wykonywał zadań typowych dla samorządu i posiadał okrojone kompetencje. Nie był też reprezentacją społeczeństwa, lecz gmin .

Problem braku samorządu na wyższych szczeblach budził ożywione dyskusje. Podnoszono
w nich wprawdzie potrzebę powołania samorządu terytorialnego na szczeblu powiatu i województwa. Podnoszono, że na najniższych szczeblach samorządu chodzi zazwyczaj o sprawy bliższe obywatelowi, ogólność problemów występujących na wyższych szczeblach prowadzi do mniejszego nim zainteresowania ze strony społeczeństwa. Niektórzy optowali za wprowadzeniem go na szczeblu wojewódzkim z pominięciem powiatu, aby nie osłabiać pozycji samorządowej gminy. Stworzenie jednak w 1990 r. dwustopniowej administracji rządowej (województwo i rejon) osłabiało mocno pozycję samorządu terytorialnego.

Zwyciężyła jednak koncepcja tworzenia samorządu terytorialnego na trzech szczeblach zasadniczego podziału terytorialnego, którą zrealizowały ustawy z 05 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowymi

o samorządzie województwa. Ustanowienie samorządów powiatowego i wojewódzkiego zostało poprzedzone przywróceniem powiatu (jednostkę tę zniesiono w 1975r.) i nowym podziałem na województwa.

Ustawą z 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. z 1998, nr 96, poz. 603), po długoletnich dyskusjach i sporach politycznych i naukowych, z dniem 01 stycznia 1999r. wprowadzony został zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa. Jednostkami tego podziału są: gminy, powiaty i województwa. W miejsce dotychczasowych 49 województw utworzonych zostało 16: dolnośląskie , kujawsko - pomorskie , lubelskie , lubuskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie ).

Z art. 16 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 02.04.1997r. (Dz. 1997, nr 78 poz. 483) wynika, że „ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową”. Zamieszkanie na danym terenie powoduje z mocy prawa przynależność samorządową. Członkostwo w tym związku jest zatem niezależne od aktywności czy też bierności w jego działalności. Przynależność do związku, nosząca pozornie cechy przynależności przymusowej (powstaje

z mocy prawa, niezależnie od woli osoby). Mieszkańcy gminy, powiatu czy województwa podejmują rozstrzygnięcia bezpośrednio lub przez wyłonione przez siebie organy . Konstytucja jak i ustawy samorządowe wskazują, iż samorząd wykonuje „zadania publiczne”, a zatem należące do administracji publicznej. Konsekwencją tego jest posiadanie tzw. władztwa gminnego, powiatowego i wojewódzkiego, w istocie władztwa publicznego. Akcentuje się tu samodzielny charakter gminy, powiatu i samorządowego województwa, który zgodnie z art.165 ust.2 cytowanej wyżej Konstytucji RP stanowi, że „samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej”. Jednocześnie Konstytucja RP i ustawy samorządowe stoją na stanowisku, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne w „imieniu własnym”, a nie państwa, chociaż dopuszcza się możliwość zlecenia gminie, powiatowi czy samorządowi wojewódzkiemu zadań administracji rządowej. Odrębność gminy, powiatu i województwa od państwa wskazuje się, że posiadają one osobowość prawną. W ślad za tym idzie wyodrębnienie osobnej kategorii praw majątkowych - mienia samorządowego.

Problematyka samorządu terytorialnego posiada także aspekt polityczny, który może być traktowany jako element walki politycznej o władzę lokalną. Ma to miejsce wówczas, gdy wybory do samorządu są oparte na zasadach demokratycznych. Właśnie brak tej cechy powodował, że zbudowany u nas na wzorach radzieckich system rad narodowych - mimo pozorów demokracji - zapewnił faktyczny wpływ tylko jednej partii politycznej. W przypadku rywalizacji różnych sił politycznych w trakcie wyborów są też reprezentowane różne programy polityczne.

Samorząd terytorialny jest podstawową formą decentralizacji władzy publicznej(ściślej mówiąc decentralizacji administracji). Do zalet techniki tej należy wyzwalanie lokalnych inicjatyw i zainteresowanie lokalnych społeczności zadaniami administracji publicznej, ustalanie hierarchii potrzeb lokalnych. Zwiększa się też rola czynnika społecznego i zapewnia przewagę tego czynnika nad czynnikiem zawodowym w aparacie samorządu. Technika decentralizacji poprzez samorząd terytorialny ma też swoje wady. Prowadzi ona do preferowania interesów lokalnych ponad interesy ogólne państwa, występuje tu brak spójności aparatu terenowego, występuje niekiedy nieopłacalność wprowadzania na niższych szczeblach pewnych rozwiązań technicznych.

1.2. EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego została uchwalona w 1985r. przez Stałą Konferencję Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy w Strasburgu. . Rzeczypospolita Polska ratyfikowała ją

w kwietniu 1993r. Karta ta ma charakter konwencji międzynarodowej, a przez jej ratyfikacje państwo, które ją uznało, przyjęło na siebie określone zobowiązania. Jest więc specyficznym źródłem prawa, w tym także prawa finansowego samorządów terytorialnych.

Składa się z preambuły i 18 artykułów podzielonych na trzy części.

Zaleca włączać gminy i regiony w realizację integracji europejskiej, rozwijać współpracę między gminami i regionami, aktywizować obywateli na rzecz rozwijania demokracji na szczeblu lokalnym. Zawiera także podstawowe zasady i postanowienia do przyjęcia których zobowiązane są państwa członkowskie Rady Europy.

Są to między innymi następujące zasady i reguły:

1. problematyka samorządu terytorialnego powinna być regulowana ustawowo, również w Konstytucji,

2. gwarantuje się prawo wyłaniania organów przedstawicielskich w wolnych, tajnych, równych, bezpośrednich i powszechnych wyborach,

3. wszystkie sprawy lokalne z wyłączeniem tych spraw, które ustawy przekazują innym organom należą do samorządu,

4. wprowadza się ochronę granic terytorialnych korporacji samorządowych, pozwalając na ich zmianę przez wysłuchanie podmiotów należących do korporacji,

5. zapewnia samorządowi swobodę w kształtowaniu swych organów,

6. ustala się granice nadzoru administracyjnego,

7. porusza sprawy związane z finansami społeczności lokalnych.

Samorząd terytorialny pozostawał przez wiele lat poza zainteresowaniem Wspólnot Europejskich oraz innych organów międzynarodowych. W związku z tym zarówno jego ustrój, zadania, finansowanie, nadzór nad jego działalnością, jak również jego wszelkie inne aspekty jego funkcjonowania podlegały wyłącznie regulacjom krajowym. Został on pominięty zarówno w traktacie paryskim z 1951r., jak i w traktacie rzymskim z 1957r. Spowodowało to w konsekwencji brak na gruncie prawa europejskiego regulacji prawnych wspólnych dla wszystkich państw Europy, które określałyby stosunek jednostek samorządu terytorialnego do państwa.

1.3. GMINA JAKO JEDNOSTKA PODZIAŁU TERYTORIALNEGO-ZADANIA

I KOMPETENCJE.

Gmina jako jednostka podziału terytorialnego państwa realizuje zadania publiczne na określonym obszarze jak również stanowi związek osób zamieszkujących dany teren. Z art. 1 ust. 2 ustawy
o samorządzie gminnym z dnia 08 .03.1990r. (Dz. U. Nr 142, poz.1591) wynika, że „ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium”. Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Posiada osobowość prawną, której samodzielność podlega ochronie sądowej celem zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Państwo poza przypadkami określonymi w przepisach ustawowych nie może wkroczyć w sferę jej działań z czego wynika, iż o swoich sprawach decyduje sama wspólnota. O samodzielności gminy decyduje również brak hierarchicznego podporządkowania jednostek samorządu i ich organów podmiotom wyższego szczebla (ustrój samorządu jest jednopoziomowy), wybieralność organów samorządowych w wolnych wyborach, własne źródła finansowe, prawo własności i inne prawa majątkowe, możliwość zakładania, w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, tzw. związków międzygminnych (komunalnych). Zgodnie z art. 6 cytowanej wyżej ustawy „do zakresu działania gminy należą sprawy publiczne
o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów ”.

Zadania nałożone na gminę noszą nazwę zadań własnych, które dzielą się na zadania o charakterze obowiązkowym i pozostałe. Obowiązkowe zadania własne to takie, które gmina musi wykonać
i w pewnym tylko zakresie ma swobodę co do formy załatwienia natomiast co do pozostałych zadań gmina sama decyduje, czy je wykona .

Obejmują one w szczególności następujące sprawy :

1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej .

Gmina Iwkowa wydaje decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na podstawie Miejscowego Planu Ogólnego Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Iwkowa zatwierdzonego uchwałą GRN w Iwkowej Nr X/20/83 z dnia 20 grudnia 1983r., uchwałą Nr X/45/90 z dnia 27 kwietnia 1990 r. GRN w Iwkowej w sprawie zmiany planu oraz uchwałą Nr XVIII/17/92 z dnia 08 października 1992r. Rady Gminy w Iwkowej w sprawie zmiany planu (Dz. U. WOJ. TARNOWSKIEGO z 1992r., nr 8 poz. 109) . Iwkowa wraz z gminami otaczającymi jej obszar położona jest w strefie rolniczo rekreacyjnej woj. małopolskiego posiadającą dobre warunki dla rozwoju rekreacji z uwagi na walory krajobrazowe, duże kompleksy zdrowych lasów, stosunkowo czyste powietrze i niewielka odległość od ośrodków miejskich: Brzeska, Bochni, Krakowa, Tarnowa, Nowego Sącza, Limanowej stwarza dogodne warunki korzystania
z infrastruktury społecznej, zwłaszcza w zakresie szkolnictwa średniego i wyższego, specjalistycznych placówek służby zdrowia. Część terenów ma korzystne położenie dla rozwijania rolnictwa i hodowli oraz charakteryzuje się szczególnie dużym udziałem działek rolnych.

Zanieczyszczenie powietrza gminy występuje przede wszystkim z palenisk domowych i szklarni oraz kotłowni obsługujących obiekty usługowe i produkcyjne jak również ze ścieków odprowadzanych do rowów, potoków i rzek. Na obszarze gminy brak jest większych źródeł zanieczyszczeń od dużych źródeł emisji (zakłady Krakowa, Bochni, Tarnowa), gdyż Iwkowa oddzielona jest barierą górską, porośniętą lasem. Na terenie gminy brak jest zbiorników wód stojących w postaci stawów, jezior, istnieją jedynie potoki: Bela, Białka, Dobrocieszka, Żebraczka i Granicznik. Zagrożenie wylewami tych potoków jest duże, którego niewielka nasiąkliwość terenów powoduje spływy wód deszczowych z wyższych partii ku dolinom.

2. gminnych dróg , ulic , mostów , placów oraz organizacji ruchu drogowego .

Stan techniczny dróg w gminie Iwkowa jest średni, zwłaszcza w obrębie połączeń wewnątrz poszczególnych wsi, gdzie są drogi o nawierzchni nieutwardzonej, drogi gruntowe. Problemy komunikacyjne gminy dotyczą braku odpowiednich parametrów technicznych dróg (łuki, szerokość korony jezdni), właściwych przepraw mostowych na ciekach i potokach oraz ze względu na duże spadki
i zjawiska osuwiskowe odpowiedniego utrzymania dróg w okresie zimowym.

Poza siecią dróg gminnych przez jej teren przebiegają drogi powiatowe, z których najważniejszą rolę odgrywają DP 43111 oraz DP 43112.

Droga powiatowa DP 43111 łączy gminę poprzez Tymową z Brzeskiem na północy oraz Łososinę Dolną z Nowym Sączem na południu.

Droga powiatowa DP 43112 stanowi powiązanie gminy Iwkowa z Rajbrotem w gminie Lipnica Murowana - poprzez wieś Wojakową oraz gminą Żegocina.

3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę kanalizacji , usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych ,

utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów

komunalnych, zaopatrzenia w energie elektryczną i cieplną oraz gaz.

W gminie Iwkowa funkcjonują cztery wodociągi :

1. Iwkowa - Urban o długości 13,5 km. - objete 300 gospodarstw,

2. Iwkowa - Nagorze o długości 2 km. - objęte 30 gospodarstw,

3. Iwkowa - Szpilówka o długości 2 km - objete 38 gospodarstw,

4. Porąbka Iwkowska o długości 5,5 km - objęte 45 gospodarstw.

Pozostałe nie ewidencjonowane wodociągi to ok. 300 zagrodowych i 200 studni ogrodowych.

Jednym z podstawowym problemów na terenie gminy jest brak kanalizacji jak również oczyszczalni ścieków . Odprowadzanie ścieków komunalnych, produkcyjnych a także ośrodki produkcji rolniczej zwłaszcza fermy chowu zwierząt jest głównym zagrożeniem dla stanu czystości wód. Zagrody wyposażone są tylko w zbiorniki i szamba. Zakłady przemysłowe i usługowe posiadają szamba komorowe. Ścieki z szamb i zbiorników wywożone są beczkowozami na grunty własne i do zbiorczej oczyszczalni

w Brzesku. W wielu wypadkach ścieki odprowadzane są również na dziko kanałami - bezpośrednio do cieków i rowów. W 1995r. opracowana została „Koncepcja sieci kanalizacyjnej” w myśl której ujęta została cała gmina. W roku bieżącym poczyniono pierwsze kroki rozwiązania tego problemu, podjęto decyzję o wykonaniu projektu budowlanego oczyszczalni ścieków.

Kolejnym problemem na obszarze gminy Iwkowa jest brak zbiorczego wysypiska odpadów komunalnych, natomiast działalność ustawiania kontenerów i wywóz śmieci prowadzi prywatna firma. Przedsiębiorca wywozi śmieci do Rzeszowa.

Aktualnie układ sieci rozdzielczej średniego napięcia w gminie Iwkowa pracuje w oparciu o podstawowe źródła zasilania leżące poza obszarem gminy (GPZ- Olszyny oraz GPZ-Czchów) , a sam układ zasilania jest wynikiem potrzeb eksploatacyjno - ruchowych Zakładu Energetycznego w Tarnowie .

Na obszarze gminy budynki mieszkalne, usługowe i przemysłowe ogrzewane są tylko lokalnymi źródłami ciepła o różnym paliwie energetycznym (węgiel, elektryka, drewno i gaz). Brak zbiorczych systemów ogrzewania.

Gazociągi w gminie wchodzą w układ zasilania z gazociągami z sąsiednich gmin :

1. Tymowa , gm. Czchów (od strony wsi Iwkowa - Bukowiec) o 80 mm,

2. Tymowa , gm. Czchów (od strony wsi Połom Mały - Wytrzyszczka) o 150 mm,

3. Rajbrot , gm. Lipnica Murowana ( od strony wsi Wojakowa) o 100 mm.

4. lokalnego transportu zbiorowego.

Na obszarze gminy nie ma żadnej linii kolejowej - najbliższa stacja Brzesko - Okocim znajduje się w odległości 20 km, mieszkańcy poruszają się komunikacją PKS oraz prywatnymi BUS-ami.

5. ochrony zdrowia.

Gminę Iwkowa obsługują dwie placówki publicznej służby zdrowia:

1. Gminny Ośrodek Zdrowia w Iwkowej,

2. Punkt Lekarski w Wojakowej.

W placówkach tych pracuje: 2 lekarzy, 2 stomatologów, 9 pielęgniarek,1 położna. Są także lekarze , którzy prowadzą prywatną praktykę .

Gminę obsługuje jedna apteka znajdująca się w Iwkowej.

2. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych.

Na terenie gminy brak zakładów opiekuńczych.

Od lipca 1990r. funkcjonuje jedynie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Iwkowej, którego celem jest rozpoznanie środowisk i niesienie pomocy osobom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Ośrodek działa w oparciu o środki własne oraz środki uzyskane na realizację zadań zleconych.

7. gminnego budownictwa mieszkaniowego.

Zasoby mieszkaniowe gminy Iwkowa na koniec 2002 roku stanowiły 1274 zamieszkałych mieszkań, które posiadały 4574 izb o 91194m² powierzchni użytkowej.

Tabela 1 Stan zasobów na przestrzeni lat 1999-2002.

	1999	2000	2001	2002
- mieszkania	1 215	1 259	1 264	1 274
- izby	4 223	4 459	4 487	4 547
- powierzchnia użytk. w m^2	84 300	89 381	89 922	91 194

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

Mieszkania oddane do użytku wyłącznie w budownictwie jednorodzinnym na koniec 2002 roku stanowiły 11 mieszkań , które posiadały 62 izb o 118 m² przeciętnej powierzchni użytkowej.

Tabela 2 Mieszkania oddane do użytku w latach 1999-2002.

	1999	2000	2001	2002
- mieszkania	9	7	5	11
- izby	44	38	28	62
- przeciętna powierzchnia użytk. w m^2	110	116	108	118

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

8. edukacji publicznej.

Na obszarze gminy Iwkowa funkcjonują trzy przedszkola oraz pięć oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych. Dwie placówki przedszkolne w Iwkowej i Porąbce Iwkowskiej prowadzone są przez gminę i uczęszcza do nich 64 dzieci , natomiast przedszkole w Kątach prowadzone jest przez siostry zakonne i uczęszcza tu 25 dzieci. Do oddziałów przedszkolnych przy szkołach uczęszcza średnio rocznie 89 dzieci. Pobyt dzieci w przedszkolu wpływa znacząco na możliwość wyrównania szans rozwojowych

w pokonaniu progów edukacyjnych przez dzieci wiejskie.

Funkcjonuje również pięć szkół podstawowych zlokalizowanych w: Iwkowej, Iwkowej - Nagórzu, Kątach, Wojakowej, Dobrocieszu jak również gimnazjum w Iwkowej z oddziałem w Wojakowej.

Niekorzystnym akcentem jest funkcjonowanie gimnazjum nie w jednym obiekcie, lecz w zamiejscowym oddziale także co wpływa niekorzystnie na jakość nauczania i brak wyposażenia w pełnowymiarową salę gimnastyczną.

9. kultury , w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechnianie kultury.

W gminie Iwkowa placówki kulturalne są bardzo słabo rozwinięte. Funkcjonuje jedynie Gminna Biblioteka Publiczna w Iwkowej oraz Gminny Ośrodek Kultury w Iwkowej . Prowadzi on działalność kulturalną wydając gazetę lokalną „Echo z nad Bel”, organizując kursy, realizując imprezy, animując działanie zespołu ludowego. Kapela Ludowa „Iwkowianie” powstała w styczniu 1992r. Muzycy grają na tradycyjnych instrumentach ludowych, ubrani w piękne stroje należące do tego regionu, a skład i ilość członków zmienia się w zależności od potrzeb. Średnio Kapela wraz z Zespołem Śpiewaczy liczy 16 członków, a jej obecnym kierownikiem jest Pan Stanisław Repetowski.

Poza Iwkową brak jest miejsc , gdzie mieszkańcy mogli by spędzać wolny czas, co jest szczególnie niekorzystnie odczuwalne przez młodzież.

10. kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych.

W gminie Iwkowa w roku bieżącym oddano do użytku salę gimnastyczną przy Szkole Podstawowej w Iwkowej o wymiarach 12 x 24m, zaplecze socjalne, widownię, magazyny na sprzęt sportowy, salę do ćwiczeń korekcyjnych oraz łącznik łączący istniejący budynek szkoły z dobudowywanym segmentem sportowym. Przedmiotowa inwestycja posiada pełną dokumentację formalnoprawną tj. dokumentację techniczną, uzgodnienia oraz pozwolenie na budowę. Wybudowanie sali gimnastycznej w znaczący sposób wpłynie na poprawę stanu zdrowia uczniów w/w szkół oraz pozostałych uczniów z terenu całej gminy Iwkowa jak również jej mieszkańców. W nowo wybudowanym obiekcie możliwe będzie prowadzenie zajęć gimnastycznych w ramach prowadzonych zajęć szkolnych, ćwiczeń korekcyjnych, prowadzenie różnego rodzaju sekcji sportowych oraz umożliwiony zostanie dostęp do prowadzenia ćwiczeń dla pozostałych mieszkańców w godzinach pozalekcyjnych. Problem dostępu wszystkich ludzi a zwłaszcza młodzieży do uprawiania sportów i różnego rodzaju ćwiczeń gimnastycznych staje się bardzo naglący , gdyż 43% uczniów ma wady postawy a sytuacja z roku na rok ulega pogorszeniu.

W Iwkowej funkcjonuje również jedno w miarę urządzone boisko sportowe posiadające zaplecze, gdzie działa Ludowy Klub Sportowy. Organizuje imprezy sportowe, ponadto skupia zawodników piłki nożnej i tenisa stołowego.

Bogata jest również baza noclegowa turystyki, którą stanowią: Bacówka „Biały Jeleń”, posiadająca 30 miejsc, wyposażona w basen, boisko sportowe, a w okresie zimowym funkcjonuje wyciąg narciarski,

I Motel „ZYGA”, w którym znajdują się pokoje gościnne, posiadający 40 miejsc.

W 2002 roku skorzystało z noclegów 666 osób, a udzielono 3448 noclegów.

Na terenie gminy 20 pokojami gościnnymi dysponują również gospodarstwa agroturystyczne:

1. Pod Lasem”K.E. Gryzowie w Iwkowej,

2. „Dom na Górze” U.B. Kamińscy w Połomiu Małym,

3. M. Maślanka w Połomiu Małym,

4. A.K. Gnylowie w Iwkowej - Nagórzu,

5. M.J. Szczepańscy w Kątach,

6. „Na Słomianej” S.Włudyka w Wojakowej,

Tabela 3 Ilość miejsc noclegowych w gospodarstwach agroturystycznych w gminie Iwkowa (stan na grudzień 2002r.)

Wieś	Ilość gospodarstw agroturystycznych	Ilość miejsc noclegowych	Ilość pokoi
Iwkowa	4	26	12
Połom Mały	1	7	2
Wojakowa	2	8	4
Porąbka Iwk.	2	4	2
OGÓŁEM	9	45	20

Źródło: Opracowanie własne na podstawie katalogu turystycznego

11. targowisk i hal targowych.

Na terenie gminy nie ma targowisk jak również hal targowych.

12. zieleni gminnej i zadrzewień.

W gminie Iwkowa z 4700 ha całkowitej powierzchni gminy 1300 ha zajmują lasy. Głównie składają się one z buka, jodły, sosny, świerka, dębu oraz modrzewia. Uzupełniają je łąki i pastwiska, które zawdzięczają swe powstanie człowiekowi i utrzymują się dzięki corocznemu koszeniu, wypasaniu, nawożeniu co zapobiega ich zarastaniu przez inne krzewy.

13. cmentarzy gminnych.

Na terenie gminy brak cmentarzy gminnych.

14. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego.

W przypadku zagrożenia powodziowego i pożarowego w gminie Iwkowa pomocą służą jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, które funkcjonują w Iwkowej, Porąbce Iwkowskiej i Wojakowej. Wszystkie trzy zarejestrowane są w Krajowym Rejestrze Sądowym, posiadają osobowość prawną. Dysponują własnymi budynkami z wyjątkiem Iwkowej, której budynek jest w trakcie budowy, łącznie 6 samochodów

w tym 3 ciężkie i 3 lekkie. W ich skład wchodzi 75 członków przeszkolonych pod względem ratownictwa medycznego (ratownictwa drogowego). Ochotnicza Straż Pożarna w Porąbce Iwkowskiej jest włączona

w Krajowy System Ratownictwa Gaśniczego. Może również udzielać pierwszej pomocy rannym w przypadku wypadków drogowych. Posiadają do tego specjalny samochód, wyposażony między innymi w nożyce do rozcinania blachy, koce do przykrywania i wiele innych przedmiotów niezbędnych do udzielania pomocy. Straż Pożarna w Porąbce Iwkowskiej i Wojakowej posiada także w system selektywnego alarmowania i ostrzegania, dzięki czemu mają bezpośrednią łączność

z powiatem.

Wyposażenie gminnego magazynu przeciwpowodziowego ze względu na środki finansowe jest ubogie. Są to jedynie: maski przeciwgazowe, kombinezony i płaszcze ochronne, kombinezony rybackie, buty gumowe, kurtki nieprzemakalne, worki do napełniania piasków, łopaty, rękawice oraz opatrunki osobiste w ilości kilkudziesięciu sztuk.

15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

Na obszarze gminy Iwkowa funkcjonują:

1. Przedszkole w Iwkowej,

2. Przedszkole w Porąbce Iwkowskiej,

3. Przedszkole w Kątach prowadzone przez siostry zakonne,

4. Publiczna Szkoła Podstawowa w Iwkowej,

5. Publiczna Szkoła Podstawowa w Iwkowej-Nagórzu,

6. Publiczna Szkoła Podstawowa w Kątach,

7. Publiczna Szkoła Podstawowa w Wojakowej,

8. Publiczna Szkoła Podstawowa w Dobrocieszu,

9. Publiczne Gimnazjum w Iwkowej z oddziałem w Wojakowej,

10. Publiczna Biblioteka w Iwkowej,

11. Gminny Ośrodek Kultury w Iwkowej,

12. Gminny Ośrodek Zdrowia w Iwkowej,

13. Punkt Lekarski w Wojakowej,

14. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Iwkowej,

15. Urząd Gminy w Iwkowej,

16. Bank Spółdzielczy Rzemiosła Kraków Oddział w Iwkowej,

17. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”w Iwkowej,

18. Spółdzielnia Usług Rolniczych w Iwkowej,

19. Ochotnicza Straż Pożarna w Iwkowej,

20. Ochotnicza Straż Pożarna w Porąbce Iwkowskiej,

21. Ochotnicza Straż Pożarna w Wojakowej,

16. polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej.

Na terenie gminy brak placówek polityki prorodzinnej, z usług tych mieszkańcy korzystają w Brzesku .

17. wspierania i upowszechniania idei samorządowej oraz promocji gminy.

Na terenie gminy działa Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Gminy Iwkowa, zarejestrowane

24 października 1997r., którego celem jest działalność na rzecz wszechstronnego rozwoju gospodarczego i społecznego gminy. Stowarzyszenie m.in. realizuje strategię rozwoju i promocji gminy, szuka pomocy materialnej z europejskich i światowych funduszy celowych jak również innych dodatkowych źródeł finansowania przedsięwzięć gminy. Inicjuje także lokalne przedsięwzięcia gospodarcze, ekologiczne i turystyczne, promuje walory Iwkowej i okolic w kraju i za granicą.

18. współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Gmina Iwkowa utrzymuje kontakty z węgierską gminą Öcsöd, w 1997r. zostało podpisane porozumienie o współpracy.

Gmina wykonuje również zadania zlecone z zakresu administracji rządowej ,a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów oraz referendów , które wynikać mogą z ustaw i porozumień zawartych przez gminę z organami tej administracji .Do wykonania tych zadań gmina otrzymuje środki finansowe . W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami. Wykonywanie zadań publicznych przekraczających możliwości gminy następuje w drodze współdziałania międzygminnego.

Z art. 171 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 02.04.1997r. (Dz. 1997, nr 78 poz. 483) wynika, że „działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności”, natomiast art. 171 ust. 2 stanowi, iż „organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe”.

1.4. GMINA IWKOWA NA MAPIE WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO

Gmina Iwkowa jest usytuowana w środkowej części województwa małopolskiego, wzdłuż rzeki Bela i Białka w południowej części powiatu brzeskiego. Sąsiaduje z następującymi jednostkami administracyjnymi: od zachodu i północy z gminą Lipnica Murowana (powiat bocheński), od wschodu z gminą Czchów (powiat brzeski), od południa z gminami Laskowa (powiat limanowski) i Łososina Dolna (powiat nowosądecki).

Rysunek 1Lokalizacja gminy Ikowa

.

Źródło: Opracowanie na podstawie strony internetowej:

www.gminaiwkowa.republika.pl

Lokalizacja gminy Iwkowa

Jest to jedna z mniejszych gmin w województwie, umiejscowiona w kotlinie otoczonej pasmem górskim z najwyższym szczytem Szpilówka (516m n.p.m.). Kotlina w której leży Iwkowa, łączy się poprzez wieś Kąty, Łęki i Łososinę Dolną z Kotliną Sądecką. Z miejscowości tej istnieje możliwość dojazdu do większych miast, tj.

1. Brzesko (odległość ok. 25 km),

2. Bochnia (odległość ok. 30 km),

3. Tarnów (odległość ok. 54 km),

4. Nowy Sącz (odległość ok. 27 km),

5. Zakopane (odległość ok. 70 km),

6. Krynica (odległość ok. 60 km),

7. Stary Sącz (odległość ok. 40 km),

8. Słowacja przez Piwniczną (odległość ok. 40 km),

Wieś Iwkowa stanowi główny ośrodek usługowy, również tereny tej miejscowości stanowią obszar o najkorzystniejszych warunkach geologiczno-klimatycznych dla budownictwa.

Pozostałe wsie to:

1. Dobrociesz,

2. Drużków Pusty,

3. Kąty,

4. Połom Mały,

5. Porąbka Iwkowska,

6. Wojakowa.

Wytworzyły one podstawowe ośrodki usługowe obsługujące poszczególne miejscowości, w których przeważają funkcje rolniczo-rekreacyjne . Ośrodkiem o poszerzonym zakresie funkcji usługowej jest jedynie Porąbka Iwkowska sąsiadująca ze wsią Iwkowa.

Siedzibą władz samorządowych jest wieś Iwkowa, zajmująca obszar około 22 km².

Gmina Iwkowa liczy 5,9 tys. mieszkańców. Brakuje w niej większych przedsiębiorstw. Istnieją jedynie małe zakłady pracy. Trzysta prywatnych firm prowadzi działalność gospodarczą (prywatne stacje benzynowe, tartaki, gospodarstwa specjalistyczne, kawiarnie, zakłady mechaniki pojazdowej, a także prywatny młyn, masarnia oraz zakład budowy i modernizacji dróg. Rolnictwo stanowi jedną z głównych funkcji gminy, sprzyjają temu wysokie klasy gruntów rolnych i korzystne warunki klimatyczne. Obecnie dominują tutaj różnorodne kierunki produkcji roślinnej, szczególnie uprawa zbóż, przy małym udziale sadownictwa. . Głównie w południowej  części gminy rozwija się produkcja zwierząt.  

Malownicze położenie gminy, nieskażone środowisko, źródła wód mineralnych sprzyjają także rozwojowi turystyki. Szczególnie uczęszczane są trasy pieszych wycieczek z Iwkowej do:

1. Czchowa przez Machulec górskim szlakiem zielonym (5 km),

2. Lipnicy Murowanej starym trakiem węgierskim (3 km),

3. Rezerwatu „Kamienie Brodzińskiego w Rajbrocie” (6km).

Atrakcyjne warunki krajobrazowe i środowiska naturalnego spowodowały włączenie gminy

w Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego oraz stanowią prerogatywy dla włączenia części obszaru gminy do projektowanego Łososińsko-Zegocinskiego Parku Krajobrazowego.

ROZDZIAŁ II. SPRAWOWANIE WŁADZY W GMINIE

2.1. WYBORY

Po raz pierwszy w historii, prace przy organizacji wyborów samorządowych 2002 w każdej terytorialnej komisji wyborczej zostały wsparte narzędziami informatycznymi. Za pośrednictwem sieci komputerowej operator systemu informatycznego pobierał dane elektroniczne z poziomu obwodowej komisji wyborczej. Dysponując tymi danymi po wprowadzeniu ręcznym wyników głosowania z poszczególnych obwodów okręgów wyborczych, oprogramowanie służące do obsługi informatycznej wyborów automatycznie obliczyło wyniki wyborów i przygotowało protokoły. Niestety nie zostały przesłane poprzez sieć do odpowiednich służb komisarzy wyborczych ze względu na awarię. Nowy element systemu organizacji wyborów w Polsce nie sprawdził się i wymaga dopracowania .

Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw z dnia 16 lipca 1998r.

(Dz.U. Nr 95, poz. 605 z późn.zm.) określa sposób przeprowadzania wyborów radnych poszczególnych szczebli. Wybory do rad samorządu są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Mają one charakter :

1. wyborów większościowych w gminach do 20 tyś mieszkańców. Radni do rad gmin są w tym przypadku wybierani w jednomandatowych okręgach wyborczych w liczbie od 1 do 5 radnych.

2. wyborów proporcjonalnych w gminach powyżej 20 tyś. mieszkańców. Radni są w tym przypadku wybierani w wielomandatowych okręgach wyborczych w liczbie od 5 do 10 radnych.

Prawo zgłaszania kandydatów na radnych w wyborach do rad gmin służy tak jak i w wyborach do pozostałych szczebli samorządu -partiom politycznym, stowarzyszeniom, organizacjom społecznym i wyborcom. W wyborach do rad gmin każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta przez co najmniej 25 wyborców w gminie liczącej do 20 tyś mieszkańców i co najmniej 150 wyborców w gminie liczącej powyżej 20 tyś. mieszkańców. Wyborca może udzielić poparcia dowolnej liczbie list kandydatów.

W przypadku nieobsadzenia mandatów lub wygaśnięcia mandatu radnego rady wskutek: odmowy złożenia ślubowania, utraty prawa wybieralności, śmierci wojewoda zarządza wybory uzupełniające, natomiast w przypadkach określonych ustawami przeprowadza się wybory przedterminowe. Organami wyborczymi są: Państwowa Komisja Wyborcza i wojewódzcy komisarze wyborczy. Organizują oni wybory i sprawują nadzór nad ich przeprowadzeniem zgodnie z przepisami prawa.

W gminie Iwkowa utworzono cztery obwody okręgów wyborczych, gdzie 4217 mieszkańców było uprawnionych do głosowania.

Tabela 4 Obwody okręgów wyborczych w gminie Iwkowa.

Numer obwodu	Siedziba	Liczba uprawnionych do głosowania w okręgu	Frekwencja wyborcza
1	Publiczne Gimnazjum w Iwkowej	1 084	59%
2	Gminny Ośrodek Kultury w Iwkowej	825	67%
3	Publiczna Szkoła Podstawowa w Katach	1 129	60%
4	Publiczna Szkoła Podstawowa w Wojakowej	1 179	60%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

Mandatów na Radnych Gminy Iwkowa uzyskało 15 kandydatów:

Tabela 5 Wykaz kandydatów na radnych, którzy uzyskali mandat.

Lp.	Imię i nazwisko	Ugrupowanie	Liczba głosów
1.	Krzysztof Bodek	„Praworządność i Gospodarność”	173
2.	Tadeusz Bodek	„Rozsądek i Gospodarność”	189
3.	Jan Dzięgiel	„Rozsądek i Gospodarność”	290
4.	Tomasz Koprowski	„Praworządność i Gospodarność”	207
5.	Maria Krzyszkowska	„Wspólnota Samorządowa”	210
6.	Jan Krzyżak	„Wspólnota Samorządowa”	201
7.	Kazimierz Kurzydło	„Praworządność i Gospodarność”	176
8.	Janusz Maciasz	„Praworządność i Gospodarność”	189
9.	Kazimierz Maciaś	„Wspólnota Samorządowa”	168
10.	Robert Motak	„Praworządność i Gospodarność”	196
11.	Andrzej Nowak	„Wspólnota Samorządowa”	181
12.	Kazimierz Pajor	„Wspólnota Samorządowa”	274
13.	Franciszek Stachoń	„Praworządność i Gospodarność”	262
14.	Sławomir Strzelec	„Rozsądek i Gospodarność”	204
15.	Janusz Uryga	„Wspólnota Samorządowa”	207

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

Zasady i tryb wyboru wójta określa ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. Nr 113, poz. 984). Wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Kandydat na wójta może kandydować tylko w jednej gminie. Prawo zgłaszania kandydatów na wójta podobnie jak na radnych, przysługuje partiom politycznym i koalicjom partii politycznych, stowarzyszeniom, organizacjom społecznym oraz wyborcom. Kandydatów na Inspektor wójta zgłasza się do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów do 24ºº godziny. Wyborca może oddać głos tylko na jednego kandydata. Wybranemu wójtowi Gminna Komisja Wyborcza wydaje zaświadczenie o wyborze na wójta.

W Iwkowej o fotel wójta ubiegało się trzech kandydatów:

1. Pan Bogusław Kamiński zgłoszony przez „Rozsądek i Gospodarność”

2. Pan Krzysztof Klimek zgłoszony przez „Praworządność i Gospodarność”

3. Pan Marek Strzelec zgłoszony przez Wspólnota Samorządowa

Tabela 6 Liczba głosów ważnych oddanych w I turze wyborów

Numer obwodu	Liczba głosów /Kandydat Nr 1/	Liczba głosów /Kandydat Nr 2/	Liczba głosów /Kandydat Nr 3/	Liczba uprawnionych do głosowania
1	227	97	290	1 084
2	229	65	254	825
3	356	206	105	1 129
4	455	209	44	1 179

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

Art. 4 ust.1 wyżej wymienionej ustawy stanowi, że „za wybranego na wójta uważa się kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów”. Żaden z kandydatów nie otrzymał

określonej liczby ważnie oddanych głosów więc 10 listopada 2002r. przeprowadzono II turę wyborów spośród dwóch kandydatów:

1. Pana Bogusława Kamińskiego

2. Pana Marka Strzelca

Tabela 7 Liczba głosów ważnych oddanych w II turze wyborów

Numer obwodu	Liczba głosów /Kandydat Nr 1/	Liczba głosów /Kandydat Nr 2/	Liczba uprawnionych do głosowania
1	214	369	1 084
2	197	316	825
3	464	107	1 129
4	589	46	1 179

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

Wybrany w II turze wyborów Pan Bogusław Kamiński sprawuje obecnie władzę w gminie Iwkowa.

2.2. RADA GMINY JAKO ORGAN STANOWIĄCY I KONTROLNY

Rada Gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym we wszystkich sprawach pozostających
w zakresie działania gminy, które nie zostały zastrzeżone do rozstrzygnięcia w referendum albo powierzone przez ustawę innym podmiotom. W ramach kompetencji stanowiącej rada podejmuje uchwały

o różnym charakterze prawnym. Art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 08 .03.1990r. (Dz.U. Nr 142, poz.1591) stanowi, iż do właściwości rady należy między innymi: „ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności, powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarza gminy na wniosek wójta, uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywane sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu, uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego..., stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy”. W ramach funkcji kontrolnej rada powołuje komisję rewizyjną, która kontroluje nie tylko działalność wójta, ale również działalność jednostek organizacyjnych

i jednostek pomocniczych gminy pod względem: legalności, gospodarności, rzetelności i celowości. Bada w szczególności gospodarkę finansową kontrolowanych podmiotów, w tym wykonanie budżetu gminy.

W terminie 14 dni od daty zakończenia kontroli, kontrolujący sporządzają protokół pokontrolny. Kadencja rady trwa 4 lata licząc od dnia wyborów.

Z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w urzędzie tej gminy, w której uzyskał mandat, jak również osoba ta nie może pełnić funkcji kierownika jednostki organizacyjnej gminy. Ponadto zabrania się powierzania radnemu wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, zakazuje otrzymywania darowizn, wprowadza ograniczenia dotyczące udziału radnego w spółkach z udziałem mienia komunalnego lub prowadzenia działalności gospodarczej przy wykorzystaniu mienia komunalnego. Chodzi tu o wykorzystanie statusu radnego dla przysporzenia korzyści majątkowych. Są to tzw. przepisy antykorupcyjne. Nie wolno łączyć mandatu radnego gminy z mandatem posła lub senatora oraz wykonywania funkcji wojewody i wicewojewody a także członkostwa w organach innej jednostki samorządu terytorialnego radny również nie może głosować w radzie , zarządzie lub komisji , jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego. Jak stanowi art. 24h ust.1 wymienionej wyżej ustawy „Radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym, zwanego „oświadczeniem majątkowym”. Oświadczenie majątkowe dotyczy ich majątku odrębnego oraz majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Analizy danych zawartych w oświadczeniu majątkowym dokonują odpowiednio przewodniczący, wojewoda, wójt. Przekazują oni jeden egzemplarz oświadczenia urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania składającego. Urząd przechowuje je przez 6 lat. Analizując oświadczenie, urząd skarbowy uwzględnia również zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) małżonka osoby składającej.

Jako członkom organu gminy radnym przysługują pewne roszczenia : zwrot kosztów podróży wypłacanie diet i wynagradzanie przewodniczącego rady .

Z racji wykonywanych funkcji radnym przysługuje ochrona prawna , której celem jest zapewnienie swobody wykonywania funkcji publicznych. Korzystają oni z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Z art. 420 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r.-Kodeks Cywilny wynika, że „jeżeli szkoda została wyrządzona przez funkcjonariusza jednostki samorządu terytorialnego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, odpowiedzialność za szkodę ponosi ta jednostka samorządu terytorialnego, w której imieniu czynność była wykonywana”.

Szczególnej ochronie podlega stosunek pracy radnego, którego celem jest chronienie radnego, gdyby miał doznać ujemnych skutków z racji zajmowania się funkcjami publicznymi ze szkodą dla pracy zawodowej. Ochrona nie przysługuje, gdy podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia z innej przyczyny niż wykonywanie mandatu np. dopuszczenie się przestępstwa na szkodę pracodawcy. Pracodawca ma obowiązek zwolnić z pracy zawodowej radnego , aby umożliwić mu branie udziału w sesjach lub innych komisjach rady.

Art. 22 ust. 1 ustawy wymienionej wyżej stanowi, że „Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy”.

W gminie Iwkowa skład rady gminy wynosi 15 radnych, gdyż gmina ta liczy jedynie 5900 mieszkańców.

Do wewnętrznych organów Rady należą:

1. Przewodniczący.

2. Wiceprzewodniczący.

3. Komisja Rewizyjna.

4. komisje stałe:

1. Rewizyjna,

2. Budżetu, Rozwoju Gospodarczego Rolnictwa i Ochrony Środowiska,

3. Oświaty, Kultury, Zdrowia, Sportu i Porządku Publicznego.

1. doraźne komisje do określonych zadań.

Przewodniczący Rady organizuje pracę rady i prowadzi jej obrady, zwołuje sesje Rady, przewodniczy obradom, sprawuje policję sesyjną kieruje obsługą kancelaryjną posiedzeń rady, zarządza
i przeprowadza głosowanie nad projektami uchwał, podpisuje uchwały rady, czuwa nad zapewnieniem warunków niezbędnych do wykonywania przez radnych ich mandatu, określa zakres obowiązków Wiceprzewodniczącego Rady jak również upoważniony jest do reprezentowania Rady na zewnątrz. Pod nieobecność Przewodniczącego jego zadania wykonuje Wiceprzewodniczący, którzy koordynują z ramienia rady prace komisji.

Rada obraduje na sesjach i rozstrzyga w drodze uchwał sprawy należące do jej kompetencji. Oprócz podejmowania uchwał Rada może:

1. składać deklaracje- zawierające samo zobowiązanie się do określonego postępowania.

2. składać oświadczenia - zawierające stanowisko w określonej sprawie.

3. ogłaszać apele - zawierające formalnie niewiążące wezwania adresatów zewnętrznych do określonego postępowania, podjęcia inicjatywy czy zadania.

4. wyrażać opinie - zawierające oświadczenia wiedzy oraz oceny.

Rada odbywa sesje zwyczajne, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Sesje nadzwyczajne są zwoływane w przypadkach przewidzianych w ustawie. O terminie, miejscu i proponowanym porządku obrad sesyjnych powiadamia się radnych najpóźniej na 5 dni przed terminem sesji zwyczajnej za pomocą listów poleconych. W przypadku sesji nadzwyczajnej zawiadomienie należy doręczyć najpóźniej na 2 dni przed terminem sesji. Powiadomienie wraz z materiałami dotyczącymi sesji poświęconej uchwaleniu budżetu

i sprawozdania z wykonania budżetu przesyła się Radnym najpóźniej na 7 dni przed sesją. W razie niedotrzymania tych terminów, Rada może podjąć uchwałę o odroczeniu sesji i wyznaczyć nowy termin jej odbycia. Zawiadomienie o terminie, miejscu i przedmiocie obrad Rady powinno być podane do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Przed każdą sesją Przewodniczący Rady, po zasięgnięciu opinii Wójta ustala listę osób zaproszonych na sesję, w których uczestniczą z głosem doradczym Wójt oraz Sekretarz i Skarbnik Gminy. Do udziału w sesjach rady mogą zostać zobowiązani kierownicy gminnych jednostek organizacyjnych podlegających kontroli rady oraz pracownicy Urzędu Gminy wyznaczeni przez Wójta do referowania określonej sprawy i udzielania wyjaśnień. Sesja rady jest jawna i odbywa się na jednym posiedzeniu. Publiczność obserwująca przebieg sesji zajmuje wyznaczone dla niej miejsca.

O przerwaniu sesji rada może postanowić w szczególności ze względu na niemożność wyczerpania porządku obrad lub konieczność jego rozszerzenia, potrzebę uzyskania dodatkowych materiałów lub inne nieprzewidziane przeszkody, uniemożliwiające radzie właściwe obradowanie lub podjęcie uchwał. Rada może rozpocząć obrady tylko w obecności co najmniej połowy swego ustawowego składu Przewodniczący Rady nie przerywa obrad, gdy liczba radnych obecnych w miejscu odbywania posiedzenia spadnie poniżej połowy składu; jednakże rada nie może wówczas podejmować uchwał. Do wójta mogą być kierowane interpelacje i zapytania na które odpowiedzi udzielają właściwe rzeczowo osoby. Radnemu nie wolno zabierać głosu bez zezwolenia Przewodniczącego Rady, który może zabierać głos w każdym momencie obrad oraz udzielać głosu osobie nie będącej Radnym. Czas od otwarcia sesji do jej zakończenia uważa się za czas trwania sesji. Protokół z sesji musi wiernie odzwierciedlać jej przebieg, wykłada się go do publicznego wglądu na 7 dni przed terminem następnej sesji. W trakcie obrad lecz nie później niż na najbliższej sesji radni mogą zgłaszać poprawki lub uzupełnienia do protokołu, przy czym o ich uwzględnieniu rozstrzyga Przewodniczący Rady po wysłuchaniu protokolanta i przesłuchaniu taśmy magnetofonowej z nagraniem przebiegu sesji. Do protokołu dołącza się listę obecności radnych oraz odrębną listę zaproszonych gości, teksty przyjętych przez Radę uchwał, usprawiedliwienia osób nieobecnych, oświadczenia i inne dokumenty złożone na ręce Przewodniczącego Rady. Uchwały Przewodniczący Rady doręcza Wójtowi najpóźniej w ciągu 7 dni od dnia zakończenia sesji. Wyciągi z protokółu z sesji oraz kopie uchwał Przewodniczący Rady doręcza tym jednostkom organizacyjnym, które są zobowiązane do określonych działań z dokumentów tych wynikających. Urząd Gminy ewidencjonuje oryginały uchwał w rejestrze uchwał i przechowuje wraz z protokołami sesji Rady. Odpisy uchwał przekazuje się właściwym jednostkom do realizacji i do wiadomości zależnie od ich treści. W głosowaniu biorą udział wyłącznie radni. Głosowanie jawne odbywa się przez podniesienie ręki. Wyniki głosowania jawnego ogłasza Przewodniczący obrad. W głosowaniu tajnym radni głosują za pomocą ponumerowanych kart ostemplowanych pieczęcią Rady. Radny w ciągu 7 dni od daty odbycia się sesji lub posiedzenia komisji, powinien usprawiedliwić swoją nieobecność, składając stosowne pisemne wyjaśnienia na ręce Przewodniczącego Rady lub przewodniczącego komisji. Rada może odbywać także wspólne sesje z radami innych jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności dla rozpatrzenia i rozstrzygnięcia ich wspólnych spraw.

Spotkania ze swoimi wyborcami radni powinni odbywać nie rzadziej niż 2 razy w roku. Nie rzadziej niż raz w kwartale radni winni przyjmować w swoich okręgach wyborczych - w terminie i miejscu podanym uprzednio do wiadomości wyborców - osoby, które chciałyby złożyć skargi i wnioski czy postulaty. Radni mogą, stosownie do potrzeb, przyjmować Obywateli Gminy w siedzibie Urzędu Gminy w sprawach dotyczących Gminy i jej mieszkańców. W przypadku notorycznego uchylania się przez radnego od wykonywania jego obowiązków, Przewodniczący Rady może wnioskować o udzielenie radnemu upomnienia.

2.3. WÓJT GMINY JAKO ORGAN WYKONAWCZY.

Organem wykonawczym gminy jest wójt, który uzyskał status podwójnego organu administracji publicznej. Jego kadencja rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. A zatem, zarząd gminy utracił przymiot organu gminy. Rodzi się zatem pytanie o pozycję prawną wójta, burmistrza i prezydenta z jednej strony, a starosty i marszałka województwa-z drugiej. Dotychczas, tj. do nowelizacji z 20 czerwca 2002 roku, ich pozycja była analogiczna. Obecnie na poziomie gminy występuje jedynie monokratyczny organ wykonawczy. Ustawodawca nowelizując ustawę o samorządzie gminnym wyraz „zarząd” nakazał zastąpić wyrazem „wójt. Wpłynęło to również na zakres i rodzaj funkcji wójta jako organu gminy. Zadania wójta określone w art. 30 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 08 .03.1990r.(Dz. U. Nr 142, poz.1591) dotyczą dwóch sfer: wykonywania uchwał rady, wykonywania innych zadań zastrzeżonych w przepisach prawa do wyłącznej właściwości wójta.

Jest kierownikiem urzędu, a także zwierzchnikiem służbowym w stosunku do jego pracowników i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Art. 26a ust. 1 cytowanej wyżej ustawy stanowi, iż „Wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę”. Zastępca wójta na tych samych zasadach, co wójt podlega ograniczeniom związanym z zakazem łączenia stanowiska z innymi. Nie może łączyć go z funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie, członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem lub zastępuje wójta, zatrudnieniem w administracji rządowej, mandatem posła lub senatora. Pełnienie funkcji przez zastępcę wójta i trwanie jego stosunku pracy w urzędzie gminy związane jest z pełnieniem funkcji przez osobę która go powołała. W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji traci również mandat do pełnienia swojej funkcji jego zastępca , gdyż oznacza to jego odwołanie.

Życie jednak , jak to zwykle bywa, niesie ze sobą różne nie przewidziane w przepisach sytuacje, które mogą skutecznie skomplikować sprawy nawet w najlepiej zorganizowanej gminie. Stan finansów zmusza samorządy do drastycznych czasami oszczędności. I wcale nie są odosobnione sytuacje, w których z tego powodu wójt nie powołuje swego zastępcy (zastępców) bądź też rada nie powołuje sekretarza gminy. Może to mieć bardzo negatywne implikacje, zwłaszcza w sytuacji, w której z jakichś powodów zabraknie w gminie wójta w trakcie kadencji. Powiedzieliśmy wcześniej, że mandat zastępcy wójta wygasa wraz z mandatem wójta. Zatem sekretarz jest jedyną osobą w gminie, która może prowadzić jej sprawy w imieniu wójta. Oczywiście, może to robić, o ile posiada odpowiednie upoważnienie. Takie smutne wydarzenie -śmierć pani wójt -miało ostatnio miejsce w gminie Sobienie Jeziory, w powiecieotwockim.

Wójt kieruje gminą i reprezentuje ją na zewnątrz. Jednoosobowo zarządza i ponosi odpowiedzialność zarówno w sferze spraw publicznoprawnych, jak i w sferze stosunków cywilnoprawnych. Działalność wójta dotycząca spraw publicznoprawnych obejmuje jego zadania i kompetencje jako organu właściwego do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Może upoważnić swojego zastępcę lub innych pracowników do wydawania decyzji w jego imieniu. Będą to decyzje wydane w jego imieniu, ponieważ tylko wójt jest organem, a jedynie podpisane przez osoby , które działały w jego imieniu.

Do sfery publicznoprawnej należy również znaczny zakres działalności wójta, szczególnie
w następujących dziedzinach: oświata, ochrona środowiska, zagospodarowanie przestrzenne i innych, obejmujących zagadnienia z zakresu administracji publicznej. W tych sprawach wójt jako organ jednoosobowy wyraża swoją wolę w drodze zarządzeń, które podlegają nadzorowi wojewody

i Regionalnej Izbie Obrachunkowej. Inne niż organy nadzoru narzędzie prawnego działania w stosunku do zarządzeń wójta w sprawach z zakresu administracji publicznej posiada każdy, kto wykaże, że jego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone zarządzeniem wójta. Takiej osobie przysługuje prawo zaskarżenia zarządzenia do Naczelnego Sadu Administracyjnego.

Jednoosobowe kompetencje i odpowiedzialność wójta dotyczą sfery stosunków cywilnoprawnych, głównie w zakresie zawierania umów. Oświadczenia woli w imieniu gminy, związane z zarządem mieniem składa jednoosobowo wójt lub działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie lub wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą. Gmina posiada majątek, którego stan i szczegółowe objaśnienia zawiera przedstawiana przez Wójta informacja o stanie mienia komunalnego wraz z projektem budżetu Gminy. Nabycie lub zbycie mienia komunalnego następuje na podstawie odrębnie podejmowanych uchwał przez Radę określających zasady nabycia lub zbycia mienia komunalnego. Wójt wykonuje budżet gminy i ponosi odpowiedzialność za prowadzenie gospodarki finansowej gminy. Przygotowanie projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami, a także inicjatywa w zakresie jej zmian, należą do wyłącznej kompetencji wójta. Budżet jest uchwalany do końca roku poprzedzającego rok budżetowy. Do czasu uchwalenia przez Radę budżetu, jednak nie później niż do 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony radzie. W przypadku nie uchwalenia budżetu w terminie, Regionalna Izba Obrachunkowa ustala budżet w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych w terminie do końca kwietnia roku budżetowego. Do dnia ustalenia budżetu przez regionalną Izbę Obrachunkową podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu. Uchwałę budżetową Gminy, Wójt przedkłada Regionalnej Izbie Obrachunkowej w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia . Bez jego zgody rada gminy nie może wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej korekt, powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu. Oznacza to, że radzie gminy bez inicjatywy wójta jedynie przy uchwalaniu budżetu wolno wprowadzać zmiany z wyżej wymienionymi ograniczeniami. Odpowiedzialność wójta może mieć różne formy i zakres. Jego działalność w sferze publicznoprawnej podlega nadzorowi ze strony organów państwowych. W razie sprzeczności decyzji lub zarządzenia wójta z prawem, może nastąpić uchylenie tych aktów jako nieważnych, a stronie, która wskutek ich wydania takiego aktu poniosła szkodę, przysługuje prawo do odszkodowania na zasadach określonych w kodeksie postępowania administracyjnego. Za skutki tych decyzji odpowiada gmina. W razie powtarzającego się naruszania konstytucji lub ustaw i nie zaprzestania takich działań mimo wezwań wojewody, Prezes Rady Ministrów może odwołać wójta. Ocena działalności finansowej wójta dokonywana jest przez radę gminy w formie absolutorium. Gdy mu go nie udzieli, jest zobowiązana do przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Uchwała o przeprowadzeniu plebiscytu w tej sprawie może być podjęta na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały w sprawie nie udzielenia wójtowi absolutorium. Uchwałę podejmuje rada bezwzględna większością ustawowego składu rady w głosowaniu imiennym.

Wójt Gminy Iwkowa, który otrzymał „legitymację” do sprawowania funkcji od mieszkańców został zarazem bezpośrednim adresatem oczekiwań wyborców. W chwili obecnej swoją uwagę poświęca na usprawnieniu pracy urzędu, na uzyskiwaniu standardów jakości wymaganych w pracy administracji gminnej, tak aby urzędnicy samorządowi mogli sprostać zadaniom związanym z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Ponadto realizuje inwestycje związane z remontem dróg gminnych aby umożliwić dojazd do każdego zakątka nie tylko mieszkańcom gminy, ale również zmotoryzowanym turystom, którzy pragną skorzystać z usług agroturystycznych. Działalność turystyczna związana jest także niestety ze wzrostem ilości nieczystości, jest to kolejny problem, który należy rozważyć i odpowiednio zagospodarować aby nie psuły wizerunku gminy, jak też nie wpływały na skażenie środowiska naturalnego. Duże znaczenie dla wartości gminy ma też sieć kanalizacyjna wraz z oczyszczalnią ścieków, inwestycja taka zapobiega degradacji środowiska naturalnego, którego stan jest mocną stroną gminy.

ROZDZIAŁ III. APARAT POMOCNICZY GMINY.

3.1. STRUKTURA ORGANIZACYJNA ORAZ ZAKRESY DZIAŁANIA KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH I SAMODZIELNYCH STANOWISK PRACY

W świetle postanowień art. 33 u.s.g. obligatoryjną formą organizacyjną gminy/miasta jest urząd gminy (miasta). Już w 1992 roku Sąd Najwyższy uznał, że zakładem pracy w stosunku do pracowników samorządowych jest urząd odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, a nie wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta czy marszałek, będący kierownikiem tego urzędu. Niemniej jednak osoby te działają w imieniu tego zakładu pracy i dokonują czynności w sprawach z zakresu prawa pracy za podmioty będące „pracodawcami samorządowymi”. Urzędy Gminy składają się z kadry pracowników zawodowych. Ich status reguluje ustawa z 22.3.1990r. o pracownikach samorządowych wraz z przepisami wykonawczymi, stosownie do postanowień art. 33 ust. 6 ustawy samorządowej.

Z ustawy tej wynika, że ma ona szersze zastosowanie niż do pracowników urzędu gminy. Dotyczy ona dość szerokiego kręgu podmiotów-pracowników samorządu w rozumieniu art. 2 tej ustawy. Są to osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy i to w drodze wyboru (np. wójt, burmistrz, przewodniczący związku gminnego), mianowania (osoby na stanowiskach kierowniczych i innych ważnych stanowiskach), powołania (sekretarz i skarbnik gminy). Ustawa ta nie jest regulacja wyczerpującą. W pewnych przypadkach odwołuje się ona do ustawy z 16.09.1982r. o pracownikach urzędów państwowych (por. art. 4 ust. 2 czy art. 25).

Urzędnik musi pamiętać, że celem wykonywanych przez niego czynności jest ochrona interesów petenta, w stosunku do którego ma pełnić rolę służebną. Etyka formuje tylko zasady, normy i oceny. Urzędnicy muszą jednak często , w konkretnych sytuacjach, dokonywać interpretacji tych zasad. Bez wątpienia jednak kodeks etyczny może znacznie przyczynić się do wykształcenia świadomości moralnej całego korpusu urzędniczego. Etyka zawodowa powinna spełniać zarówno na wewnątrz urzędu jak i wobec petentów na zewnątrz:

1. Sprzyjanie poczuciu odpowiedzialności urzędników za społeczne następstwa działania.

2. Podnoszenie stopnia identyfikacji z zawodem urzędnika poprzez budzenie dumy zawodowej i soli- darności grupowej.

3. Ułatwianie dokonywania wyborów w sytuacjach konfliktu moralnego powstałego w związku
   z pełnieniem roli zawodowej.

Urząd Gminy w Iwkowej jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach do 8°° do 16°° . Czas pracy pracowników samorządowych nie może przekroczyć czterdzieści godzin tygodniowo i ośmiu godzin na dobę. Aparat pomocniczy Gminy realizuje zadania: własne, określone Statutem Gminy i uchwałami Rady Gminy, zlecone z zakresu administracji rządowej, powierzone w drodze porozumień z właściwymi organami administracji rządowej oraz jednostkami samorządu terytorialnego a także wynikające
z przepisów szczególnych. W Urzędzie prowadzi się centralne rejestry kancelaryjne oraz spisy spraw odpowiadające im teczki przewidziane instrukcja kancelaryjną. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia. W skład urzędu wchodzą cztery referaty, dwa samodzielne stanowiska pracy oraz urząd stanu cywilnego. Ogółem zatrudnionych jest dwudziestu trzech pracowników administracyjnych (w tym wójt, sekretarz , skarbnik i kierownicy poszczególnych referatów).

Rysunek 2Schemat organizacyjny w gminie Iwkowa

Do zakresu działania Referatu Spraw Społecznych, Obywatelskich i Ogólnych należą między innymi następujące zadania:

1. prowadzenie sekretariatu,

2. przyjmowanie i wysyłanie korespondencji,

3. prowadzenie rejestru przesyłek poleconych,

4. obsługa centrali telefonicznej, faksu, kserokopiarki i prowadzenie dokumentacji w tym zakresie,

5. prenumerata czasopism, zaopatrywanie rzędu w wydawnictwa specjalistyczne,

6. przygotowanie ludności i mienia komunalnego na wypadek wojny, wykonywanie innych zadań

w ramach powszechnego obowiązku obrony określonych w ustawach,

7. wykonywanie innych zadań określonych w przepisach, a w szczególności przez Szefa Obrony Cywilnej,

8. prowadzenie magazynu OC,

9. prowadzenie archiwum zakładowego,

10. dokonywanie poświadczeń własnoręczności podpisów na pismach, oświadczeniach itp.,

11. zaopatrywanie Urzędu w materiały biurowe, kancelaryjne, środki czystości, artykuły gospodarcze, pieczątki, ich magazynowanie i ewidencjonowanie,

12. czynności związane z wykonywaniem powszechnego obowiązku obrony oraz współdziałanie

w tych sprawach z organami wojskowymi,

13. orzekanie w sprawach zameldowania i wymeldowania,

14. wydawanie i obsługa dowodów osobistych,

15. zameldowania i wymeldowania na pobyt stały i czasowy,

16. upowszechnianie numeru ewidencyjnego PESEL,

17. wydawanie zaświadczeń o zameldowaniu,

18. wydawanie oświadczeń aktualnego zamieszkania na pobyt stały i czasowy,

19. współpraca z Urzędami Gmin, Urzędami Stanu Cywilnego, organami policji WKU w zakresie ruchu ludności i przestrzegania dyscypliny meldunkowej,

20. obsługa Lokalnego Banku Danych,

21. współpraca z Terenowym Bankiem Danych-aktualizacja zasobów ewidencji ludności (przesyłanie plików ze zmianami).

Następny Referat Planowania i Finansów realizuje między innymi zadania:

1. opracowanie projektu uchwały budżetowej Gminy na rok obrachunkowy,

2. opracowywanie projektów układu wykonawczego uchwały budżetowej,

3. dokonywanie zmian w planie finansowym na podstawie podjętych uchwał i wydanych zarządzeń,

4. dokonywanie okresowych ocen i analiz realizacji budżetu i planu środków pozabudżetowych,

5. opracowywanie okresowych sprawozdań o realizacji budżetu i planu środków pozabudżetowych,

6. dokonywanie kontroli dokumentów księgowych w zakresie formalnym , rachunkowym, i pod kątem zgodności z planem finansowym i harmonogramem wydatków,

7. realizacja zobowiązań finansowych Urzędu Gminy i obsługiwanych jednostek organizacyjnych,

8. prowadzenie ewidencji syntetycznej i analitycznej operacji gospodarczych na kontach dochodów i wydatków budżetu Gminy i jednostek budżetowych raz ewidencji zaangażowania wydatków budżetowych,

9. wykonywanie obsługi spłat rat kredytów bankowych, pożyczek i należnych odsetek bankowych wg. „Harmonogramu spłat”,

10. prowadzenie ewidencji nie podatkowych należności budżetowych dotyczących czynszów za najem lokali mieszkalnych i użytkowych, wieczystej dzierżawy, dzierżawy mienia gminnego oraz innych należności budżetowych przypisanych,

11. prowadzenie inwentaryzacji droga potwierdzenia sald i drogą weryfikacji sald składników aktywów i pasywów nie objętych spisami z natury, rozliczenie inwentaryzacji składników majątku w części dotyczącej księgowego ujęcia wyników,

12. prowadzenie rejestru sprzedaży wg. faktur VAT i odprowadzanie należnego podatku do Urzędu Skarbowego,

13. sporządzanie faktur VAT oraz sporządzanie deklaracji VAT-7,

14. podejmowanie gotówki z rachunków bankowych na zlecenie osób upoważnionych do podpisy-

wania dyspozycji pieniężnych,

1. dokonywanie wypłat z tytułu zatwierdzonych do wypłaty dokumentów (list płac, rachunków, zaliczek, delegacji służbowych, dowodów „KW”),

2. przyjmowanie wpłat do kasy i odprowadzanie gotówki do banku na właściwe rachunki bankowe,

3. sporządzanie raportów kasowych,

4. prowadzenie sprzedaży znaków opłaty skarbowej i weksli oraz ich zakup,

5. dokonywanie wymiaru podatków i opłat lokalnych w tym: podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości, od posiadania psów,

6. prowadzenie rejestru przypisów i odpisów zobowiązań pieniężnych i podatków i opłat lokalnych,

7. przygotowywanie decyzji w sprawach umorzenia, odroczeń i rozkładania należności podatkowych przestrzegając przy tym postanowienia ordynacji podatkowej,

8. prowadzenie ewidencji i egzekwowanie podatku od środków transportowych od osób fizycznych

i prawnych będących właścicielami środków transportowych,

9. dokonywanie bieżącej aktualizacji zmian geodezyjnych, własnościowych w ewidencji podatkowej, weryfikacja i kontrola zeznań podatkowych,

10. księgowanie wpłat podatków i opłat lokalnych ( podatek: rolny, leśny, od nieruchomości, od środków transportowych, od osób fizycznych i prawnych),

11. prowadzenie prawidłowej ewidencji księgowej należnych i pobranych zobowiązań pieniężnych, podatków i opłat lokalnych, systematyczne kontrolowanie terminowości wpłat podatkowych

i opłat lokalnych, terminowe wystawianie upomnień i tytułów wykonawczych,

12. bieżące rozliczanie sołtysów z zainkasowanych wpłat pieniężnych podatków i opłat lokalnych oraz wyliczanie należnego wynagrodzenia za inkaso sołtysom,

13. opracowywanie i przekazywanie do właściwego urzędu statystycznego informacji o aktualnej liczbie gospodarstw i działek rolnych, wykazów indywidualnych gospodarstw i działek rolnych. Dokonywanie korekt i nanoszenie zmian w wykazach.

Do kolejnego Referatu Budownictwa, Gospodarki Komunalnej, Ochrony Środowiska i Rozwoju

Gospodarczego należą między innymi następujące zadania:

1. przyjmowanie zgłoszeń o zamiarze budowy oraz wykonywania robót budowlanych nie objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę,

2. wniesienie sprzeciwu do rozpoczęcia robót budowlanych,

3. przyjmowanie zgłoszeń o rozbiórce obiektów nie objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę,

4. nakładanie obowiązku uzyskania pozwolenia na rozbiórkę,

5. wydawanie decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz pozwolenia na budowę,

6. nałożenie obowiązku usunięcia wskazanych nieprawidłowości w projekcie budowlanym

i wydawanie decyzji o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę

w przypadku nie dopełnienia wskazanego obowiązku,

7. wydawanie decyzji o zmianie pozwolenia na budowę,

8. przeniesienie pozwolenia na budowę na rzecz innej osoby,

9. przyjmowanie zgłoszeń o rozpoczęciu robót budowlanych oraz wydawanie dzienników budowy,

10. przyjmowanie zawiadomień o zakończeniu budowy obiektu budowlanego, na którego wzniesienie wymagane jest pozwolenie na budowę lub zgłoszenie sprzeciwu,

11. prowadzenie rejestru decyzji pozwolenia na budowę oraz przechowywanie zatwierdzonych projektów budowlanych, a także innych dokumentów objętych pozwoleniem na budowę,

12. koordynacja sporządzania i uzgadniania planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy,

13. wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz prowadzenie rejestru,

14. udostępnianie planu i sporządzanie wypisów i wyrysów z planu zagospodarowania przestrzennego Gminy oraz wydawanie zaświadczeń o przeznaczeniu działek,

15. koordynowanie i prowadzenie spraw związanych z przeprowadzeniem przetargów, zgodnie

z ustawą o zamówieniach publicznych dla inwestycji oraz robót remontowych

i modernizacyjnych ujętych w budżecie Gminy,

16. prowadzenie dokumentacji wymaganej przepisami prawa dotyczącej danej inwestycji

i przedkładanie jej w odpowiednich instytucjach i urzędach, oraz sprawdzanie pod względem merytorycznym faktur i rachunków w zakresie prowadzonych spraw,

17. prowadzenie każdej inwestycji oddzielnie wraz z jej rozliczeniem od momentu przygotowania realizacji do jej końcowego odbioru i całkowitego rozliczenia,

18. sporządzanie projektów umów na prowadzone inwestycje, remonty i modernizacje,

19. sporządzanie wniosków , rozeznanie i uzgadnianie możliwości pozyskania środków w formie dotacji,

20. prowadzenie całości spraw związanych z zimowym utrzymaniem dróg,

21. prowadzenie spraw związanych z budową , modernizacja , utrzymaniem i ochroną dróg gminnych zgodnie z obowiązującymi przepisami,

22. zarządzanie siecią dróg gminnych,

23. wydawanie zezwoleń na lokalizowanie w pasie drogowym dróg gminnych obiektów nie związanych z gospodarka drogową,

24. wydawanie postanowień opiniujących projekty podziału nieruchomości,

25. prowadzenie całości spraw związanych z komunalizacja mienia Gminy,

26. prowadzenie postępowań w sprawie dodatków mieszkaniowych,

27. nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem oświetlenia ulicznego,

28. prowadzenie spraw z zakresu ochrony środowiska, ochrony przyrody, gospodarki wodnej i ochrony przed zanieczyszczeniami w zakresie określonym ustawami,

29. nadzór nad utrzymaniem porządku i czystości w Gminie,

30. przygotowanie zezwoleń na prowadzenie działalności polegającej na usuwaniu odpadów komunalnych z terenu Gminy Iwkowa.

Referat Oświaty realizuje między innymi następujące sprawy:

1. współpraca z dyrektorami placówek oświatowych na terenie Gminy,

2. prowadzenie spraw księgowo-finansowych placówek oświatowych na terenie Gminy,

3. prowadzenie spraw kadrowych,

4. uzgadnianie arkuszy organizacyjnych szkół podstawowych, gimnazjum i przedszkoli,

5. przygotowanie i nadzorowanie organizacji konkursów na dyrektorów placówek oświatowych,

6. organizacja dowozu dzieci do szkół.

Samodzielne stanowisko ds. Rolnictwa i Gospodarki Gruntami realizuje w szczególności następujące sprawy:

1. przygotowanie projektów uchwał Rady w sprawie sprzedaży gruntów,

2. orzekanie w sprawach przekazywania gruntów w zarząd, użytkowanie wieczyste oraz sprzedaż nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, a także zmiany gruntów,

3. zarządzanie gruntami, które nie zostały oddane w zarząd, użytkowanie wieczyste oraz zarządzanie budynkami mieszkalnymi i użytkowymi,

4. koordynowanie i nadzór nad zarządem wspólnotami gruntowymi i mieniem gruntowym wydzielonym jednostkom pomocniczym (sołectwom).

Drugie samodzielne stanowisko ds. obsługi Rady Gminy realizuje następujące zadania:

1. zapewnienie obsługi Rady Gminy,

2. wdrażanie uchwał Rady Gminy i zarządzeń Wójt Gminy oraz nadzór nad ich realizacją.

Z przepisów szczególnych art. 5a ustawy z 29.9.1986r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. Nr 36, poz. 180 z późn. zm.) wynika, że w ramach urzędu gminy działa inny „urząd”, a mianowicie urząd stanu cywilnego. Jednocześnie gmina stanowi okręg urzędu stanu cywilnego. Wszakże wojewoda może tworzyć urzędy stanu cywilnego albo dla kilku gmin, albo kilka urzędów stanu cywilnego w obrębie jednej gminy (np. dużego miasta). Choć z mocy ustawy kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt lub burmistrz (chyba , że rada powołała innego kierownika), kompetencja wojewody do kształtowania organów stanu cywilnego wynika stąd, iż czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego, są czynnościami zleconymi z zakresu administracji rządowej.

Urząd Stanu Cywilnego realizuje między innymi:

1) prowadzenie spraw z zakresu stanu cywilnego , a w szczególności:

a) prowadzenie ksiąg stanu cywilnego i skorowidzów urodzeń, małżeństw i zgonów oraz dokmentacji zbiorczej tych akt,

1. sporządzanie aktów: urodzeń, zgonów i małżeństw oraz rejestrów pomocniczych do tych akt,

2. wydawanie wypisów i zaświadczeń z wszystkich prowadzonych ksiąg,

3. prowadzenie korespondencji w sprawach z USC z placówkami polskimi za granicą
   i placówkami obcych państw w Polsce i innych zadań wynikających z umów międzynarodowych z zakresu USC,

4. prowadzenia dokumentacji w sprawach zmian, ustalenia pisowni i brzmienia imion i nazwisk,

2) ustanawianie pełnomocnictwa w sprawach o ustalenie ojcostwa i roszczenia alimentacyjne, wydawanie zaświadczeń o stanie majątkowym i rodzinnym w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych osób fizycznych,

2. przyjmowanie pism sądowych w wypadku niemożności doręczenia ich adresatowi w jego miejscu zamieszkania,

3. powiadomienie sądu opiekuńczego o zdarzeniu uzasadniającym wszczęcie postępowania z urzędu oraz ustanowienie pełnomocnika w sprawach o przysposobienie.

3.2. JEDNOSTKI POMOCNICZE GMINY- SOŁECTWA, ICH ORGANIZACJA I ZADANIA

Jednym z rodzajów podziału terytorialnego państwa jest podział pomocniczy, wyróżniany obok podziału zasadniczego i specjalnego. Podziałem pomocniczym nazywamy taki podział terytorialny, który jest dokonywany dla organów o charakterze niesamodzielnym i pomocniczym w stosunku do organów

o podstawowym znaczeniu. Pełni on rolę uzupełniającą w stosunku do podziału zasadniczego, gdyż
w jego ramach są lub być powinny realizowane takie zadania organów podstawowych, których wykonanie w ramach podziału zasadniczego jest bądź nieracjonalne, bądź mało skuteczne.

Art. 5 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 08 .03.1990r. (Dz. U. z 2001 nr 142, poz.1591) stanowi, że „Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy”. Rada Gminy określa organizację i zakres działania jednostki pomocniczej odrębnym statutem, który musi zawierać: nazwę i obszar jednostki pomocniczej, zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej, organizację i zadania organów jednostki pomocniczej, zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji, zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej. Do wyłącznej właściwości rady gminy, z art. 18 ust. 2 pkt 7 wyżej cytowanej ustawy wynika, że należy „ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizacje zadań przez te jednostki”. Organ wykonawczy jednostki pomocniczej może również może być upoważniony przez radę gminy do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnej. Należy podzielić pogląd, zgodnie z którym ustalenie „zakresu działania” jednostek pomocniczych może dotyczyć jedynie spraw tzw. administracji zawiadowczej (gestii). Administracja publiczna działa tutaj również w ramach prawa, niemniej z wyłączeniem form administracji władczej. Wskazane upoważnienie nie może obejmować stanowienia przepisów gminnych, wydawania zaświadczeń, jak również prowadzenia egzekucji administracyjnej-w tym zakresie wymagane będzie upoważnienie zawarte w przepisach prawa powszechnie obowiązującego.W zakresie określonym

w statucie jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła. Rada Gminy jest upoważniona do kontroli działalności jednostki pomocniczej i w tym celu powołuje komisję rewizyjną. Sołectwa, dzielnice i osiedla mogą prowadzić gospodarkę finansową w ramach budżetu gminy. Jednostki pomocnicze nie tworzą więc własnych budżetów, nie mają własnych dochodów i wydatków ujętych w odrębnych budżetach.

Jednostką pomocnicza tworzoną na obszarach wiejskich jest sołectwo. Organem uchwałodawczym jest zebranie wiejskie a organem wykonawczym jest sołtys, którego działalność wspomaga rada sołecka. Sołtys i rada sołecka są wybierani w głosowaniu tajnym, bezpośrednim przez stałych mieszkańców uprawnionych do głosowania. Na Inspektor sołtysa i do rady sołeckiej można zgłaszać nieograniczoną liczbę kandydatów. Sołtys reprezentuje sołectwo na zewnątrz i korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszowi publicznemu. Rada sołecka jest organem doradczym obligatoryjnie powoływanym w sołectwie, pełni przede wszystkim funkcje opiniodawczo-doradcze nie posiada jednak kompetencji do samodzielnego działania.

W miastach są tworzone dzielnice (osiedla). Organem uchwałodawczym jest rada, niemniej jednak art. 37 ust. 4 ustawy wymienionej wyżej stanowi, iż „statut osiedla może ustalić, że w osiedlu organem uchwałodawczym jest ogólne zebranie mieszkańców”. Dopuszcza się tu możliwość istnienia form demokracji bezpośredniej. Organem wykonawczym w dzielnicy lub osiedlu jest zarząd, na jego czele stoi przewodniczący. Korzysta on z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

Sołtys lub Przewodniczący dzielnicy (osiedla) może brać udział w sesjach rady gminy. W przypadku gdy jest radnym-może zgłaszać wnioski w imieniu zebrania wiejskiego i rady sołeckiej lub rady mieszkańców albo ogólnego zebrania mieszkańców, natomiast gdy nie jest radnym-nie ma prawa głosu. Zasady na jakich członkom organu wykonawczego jednostki pomocniczej oraz członkom rady dzielnicy (osiedla), rady sołeckiej będzie przysługiwała dieta lub zwrot kosztów podróży służbowej może określić rada gminy.

Podsumowując, należy stwierdzić, że organy jednostek pomocniczych mają status organów samorządu terytorialnego. Z drugiej zaś strony należy podkreślić, że samorząd mieszkańców ma zdolność sądową w sprawach należących do jego właściwości z mocy ustawy lub statutu nadanego przez radę gminy. Ustawa o samorządzie gminnym nie określa w sposób wyraźny statusu jednostki pomocniczej. Wyróżniane są dwie metody określania charakteru prawnego jednostki pomocniczej: pozytywne i negatywne. Ta pierwsza traktuje sołectwo, dzielnice, osiedle jako jednostkę pomocnicza (wewnętrzną) samorządu terytorialnego. Również SN w jednej z uchwał potraktował jednostkę pomocniczą jako samorządowy organ pomocniczy gminy. Metodę negatywną oparto na twierdzeniu, zgodnie z którym jednostka pomocnicza nie jest komunalna osobą prawną , nie jest również wyodrębnionym terytorialnie związkiem samorządowym i nie ma charakteru korporacyjnego. Brak również podstaw do traktowania sołectwa jako organizacji społecznej.

Iwkowa jest gmina wiejską i liczy siedem Sołectw. Organizatorem życia każdej wsi jest Sołtys.

Tabela 8 Sołectwa i ich organy wykonawcze- sołtysi w gminie Iwkowa .

Lp.	Wieś	Sołectwo	Sołtys
1.	Dobrociesz	Dobrociesz	Zofia Szewczyk
2.	Drużków Pusty	Drużków Pusty	Zdzisław Figiel
3.	Iwkowa	Iwkowa	Stefan Szot
4.	Kąty	Kąty	Beata Stanuch
5.	Połom Mały	Połom Mały	Marian Zapiór
6.	Porąbka Iwkowska	Porąbka Iwkowska	Maria Serafin
7.	Wojakowa	Wojakowa	Julian Pławecki

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy

Sołectwa są tworzone przez Radę Gminy w drodze uchwały, na zasadach określonych w Statucie Gminy. Organizację i zakres działania Sołectw określają Statuty Sołectw. Terenem działania organów wykonawczych są ich wsie.

Do zadań Sołectwa należy zapewnienie udziału mieszkańców w zaspokajaniu ich zbiorowych potrzeb

i obejmują w szczególności następujące sprawy:

1. organizowanie samopomocy mieszkańców i wspólnych spraw na rzecz miejsca zamieszkania,

2. wspomaganie Gminy w realizacji jej zadań,

3. zapewnienia udziału mieszkańców w rozpatrywaniu spraw socjalno-bytowych, kulturalnych, oświaty i wychowania, opieki zdrowotnej, sportu i wypoczynku ora innych związanych z miejscem zamieszkania.

Decydują w sprawach:

1. własności, użytkowania lub innych praw rzeczowych i majątkowych zwanych dalej mieniem gminnym, będących w dyspozycji Sołectwa.

2. wyboru jej organów wykonawczych,

3. mienia komunalnego powierzonego Sołectwu w zarząd powierniczy, w sprawach bieżącego korzystania z tego mienia w zakresie zwykłego zarządu na zasadach określonych Statutem Gminy,

4. przeznaczenia środków finansowych będących w jego dyspozycji,

5. czynów społecznych.

Wyrażają opinie w sprawach istotnych dla interesu mieszkańców, a w szczególności: planu zagospodarowania przestrzennego Gminy i jego realizacji, występuje do organów Gminy o rozpatrzenie spraw, których załatwienie przekracza jego możliwości, w celu integracji społecznego współdziała z organizacjami społecznymi zainteresowanymi problematyką miejsca zamieszkania i występującymi na jego terenie formami samorządu.

Kadencja Sołtysa trwa 4 lata, licząc od daty ich wyborów.

Do obowiązków i kompetencji Sołtysa należy w szczególności:

1) organizowanie i koordynowanie inicjatyw i przedsięwzięć społecznych mających na celu poprawę

warunków życia społeczności sołeckiej,

2) zwoływanie Zebrań Wiejskich i przewodniczenie ich obradom,

reprezentowanie Sołectwa na zewnątrz,

3. przewodniczenie Radzie Sołeckiej,

4. kierowanie realizacją uchwał organów Gminy, zebrania wiejskiego i rady sołeckiej w odniesieniu do sołectwa,

5. prowadzenie zarządu, administracji i gospodarki takimi składnikami mienia, które Gmina przekazała sołectwu do korzystania,

6. opiniowanie wniosków mieszkańców sołectwa w sprawie przyznawania im zasiłków i innej pomocy, jak również wniosków o ulgi z zakresu podatków, opłat i innych należności,

7. sporządzanie rozliczeń m.in. gospodarczej i finansowej działalności sołectwa,

8. wykonywanie innych zadań należących do Sołtysa z mocy ogólnie obowiązujących przepisów m.in. w zakresie obronności i ochrony pożarowej, inkasenta niektórych podatków i opłat lokalnych, zapobieganie klęskom żywiołowym oraz usuwanie ich skutków.

Do zadań i kompetencji Rady Sołeckiej należy:

1. przygotowanie zebrań wiejskich i sporządzanie projektów uchwał tych zebrań,

2. zbieranie wniosków i innych wystąpień mieszkańców w sprawach Sołectwa,

3. podejmowanie uchwał w sprawie przeznaczenia środków finansowych będących w dyspozycji

Sołectwa, w ramach upoważnienia wynikającego z uchwały Zebrania Wiejskiego,

4) sporządzanie projektów wystąpień w sprawach wykraczających poza możliwości ich realizacji

w ramach Sołectwa,

5) inicjowanie działań społecznie użytecznych dla Sołectwa i jego mieszkańców.

Do wyłącznej właściwości Zebrań Wiejskich należy:

1. odwołanie Sołtysa,

2. wybór i odwołanie Rady Sołeckiej,

3. uchwalenie planu rzeczowo- finansowego oraz programu działania,

4. rozpatrywanie rocznych sprawozdań z pracy Sołtysa i Rady Sołeckiej,

5. podejmowanie decyzji w zakresie zwykłego zarządu w stosunku do mienia komunalnego przekazanego w zarząd powierniczy,

6. inicjowanie czynów społecznych,

7. przeprowadzenie w Sołectwie akcji konkursów mających na celu poprawę stanu sanitarnego, porządku i estetyki na wsi,

8. organizowanie mieszkańców do poprawy ochrony przeciwpożarowej w Sołectwie oraz zabezpieczenia przeciwpowodziowego,

9. organizowanie różnych form opieki społecznej, pomocy sąsiedzkiej i innej dla mieszkańców niepełnosprawnych, w podeszłym wieku, dotkniętych klęskami żywiołowym lub znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

Zebrania Wiejskie zwoływane są przez Sołtysów lub na pisemny wniosek co najmniej 1/5 mieszkańców uprawnionych do udziału w zebraniu oraz Wójta Gminy. Odbywają się w miarę istniejących potrzeb, nie rzadziej jednak niż jeden w roku i mogą w nich uczestniczyć wszyscy mieszkańcy Sołectwa posiadający czynne prawo wyborcze. Dodatkowo uczestniczyć mogą członkowie Rady Gminy i Wójt Gminy lub delegowany przez niego pracownik w celu referowania spraw i udzielania wyjaśnień, przedstawiciele instytucji i urzędów, których dotyczą sprawy stanowiące przedmiot obrad. Winni być powiadomieni o zebraniu co najmniej 7 dni przed jego terminem, w sposób zwyczajowo przyjęty w Sołectwie. Zawiadomienie powinno zawierać: informację, na czyj wniosek zebranie jest organizowane, datę, godzinę, miejsce zebrania, proponowany porządek obrad, proponowane do podjęcia uchwały, oraz podanie ewentualnego drugiego terminu zebrania. Z każdego zebrania wiejskiego sporządza się protokół, który powinien być w terminie

7 dni po odbyciu zebrania przekazany do Wójta Gminy. Każdy mieszkaniec Gminy ma prawo wglądu do protokołu, robienia notatek oraz wyciągów.

Nadzór nad działalnością Sołectw sprawuje Rada Gminy i Wójt Gminy, w zakresie działalności finansowej podlega nadzorowi kontroli Komisji Rewizyjnej Rady Gminy i Skarbnika Gminy, który sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem, celowości, rzetelności, gospodarności.

ROZDZIAŁ IV. ZASOBY FINANSOWE GMINY

4.1. UCHWAŁA BUDŻETOWA JAKO PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO.

Opracowywanie projektu oraz przyjęcie uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego to długi złożony proces, angażujący wiele jednostek organizacyjnych należących do sektora samorządowego, w którym rozstrzyga się o wielu ważnych dla wspólnot samorządowych sprawach-od określenia i uzgodnienia na określony rok budżetowy podstawowych priorytetów w zarządzaniu finansami samorządowymi (wynikających z realizowanej strategii rozwoju gminy, województwa lub czteroletniego programu inwestycyjnego), ustaleniu wielkości i poziomu opłat za usługi publiczne realizowane przez jednostki komunalne, ustaleniu stawek podatków i opłat samorządowych, po określenie poziomu wydatków przekazywanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na poszczególne dziedziny sektora samorządowego. Podstawowe ramy i zasady procedury budżetowej są uregulowane ustawowo

i dotyczą z jednej strony zakresu kompetencji organów jednostek samorządu terytorialnego w toku prac nad budżetem jednostki samorządu terytorialnego, a z drugiej-treści uchwał budżetowych jednostek samorządu terytorialnego oraz zasad ich opracowywania, zatwierdzania i wykonywania.

Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany w formie uchwały na rok budżetowy.

Uchwała budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego i określa:

1. prognozowane dochody jednostki samorządu terytorialnego według ważniejszych źródeł i działów klasyfikacji,

2. wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków z wyodrębnieniem:

1. wydatków bieżących, w tym w szczególności:

• wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń,

• dotacji,

• wydatków na obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego,

• wydatków z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego,

• wydatków majątkowych,

1. źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki jednostki,

4) wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na finansowanie poszczególnych programów,

5. plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych,

6. plany przychodów i wydatków funduszy celowych,

7. upoważnienia dla zarządy jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania długu oraz do spłaty zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego,

8. zakres i kwoty dotacji przedmiotowych,

9. dochody i wydatki związane z realizacja zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami,

10. dotacje

11. dochody i wydatki związane z realizacja zadań wspólnych realizowanych w drodze umów lub porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego, w budżecie jednostki samorządu terytorialnego, której powierzono realizację tych zadań.

Projekt uchwały budżetowej przygotowuje organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego

i najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy wraz z objaśnieniami oraz informacją

o stanie mienia komunalnego przekazuje regionalnej izbie obrachunkowej oraz organowi stanowiącemu, celem zaopiniowania. W terminie 7 dni od dnia przekazania projektu budżetu wymienionym podmiotom, organ wykonawczy kieruje do podległych jednostek organizacyjnych informacje niezbędne do opracowania projektów i ich planów finansowych. Jednostki te opracowują projekty planów finansowych w ciągu 30 dni, licząc od otrzymania danych, ale nie później niż do 22 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy. Organ wykonawczy weryfikuje otrzymane projekty planów finansowych pod względem ich zgodności z projektem uchwały budżetowej i w przypadku stwierdzenia rozbieżności wprowadza odpowiednie zmiany, informując o ich dokonaniu kierownika jednostki organizacyjnej, w terminie 7 dni od dnia otrzymania projektu planu finansowego, nie później jednak niż do dnia 27 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy. Organ stanowiący powinien uchwalić budżet do końca roku poprzedzającego rok budżetowy. W szczególnie uzasadnionych sytuacjach termin ten może ulec wydłużeniu, maksymalnie do 31 marca roku budżetowego. W przypadku uchybienia terminu, kompetencje do uchwalenia budżetu jednostki samorządu terytorialnego przejmuje regionalna izba obrachunkowa i najdalej do 30 kwietnia roku budżetowego określa budżet. Do dnia ustalenia budżetu przez regionalną izbę obrachunkową podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej.

Kolejnym etapem jest wykonywanie budżetu, którego proces rozpoczyna się w pierwszym dniu nowego roku budżetowego, a kończy ostatniego dnia roku budżetowego. Organ wykonawczy w terminie

21 dni od dnia uchwalenia uchwały budżetowej:

1. opracowuje układ wykonawczy budżetu jednostki samorządu terytorialnego w podziale na działy, rozdziały i paragrafy klasyfikacji dochodów i wydatków,

2. przekazuje jednostkom podległym informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu,

3. opracowuje plan finansowy zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami, przyjmując na ten cel w danym roku budżetowym.

Do kompetencji organu stanowiącego w toku wykonywania budżetu należy:

1. kontrola wykonywania budżetu,

2. możliwości przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego,

3. możliwości upoważnienia organu wykonawczego do dokonywania zmian w planie wydatków,

z wyłączeniem przeniesień między działami,

4. podejmowania uchwał w sprawie zmian budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

W procesie wykonywania budżetu główna rolę odgrywa skarbnik i główny księgowy budżetu. Złożenie podpisu przez głównego księgowego na dokumencie , obok podpisu pracownika właściwego rzeczowo, oznacza, że nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionej oceny prawidłowości merytorycznej tej operacji i jej zgodności z prawem, ani do kompletności oraz formalnorachunkowej rzetelności i prawidłowości dokumentów dotyczących tej operacji. Znaczy to również, że zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym oraz harmonogramie dochodów i wydatków, zaś jednostka posiada środki finansowe na ich pokrycie. Zgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym , jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, warunkiem jej skuteczności jest kontrasygnata skarbnika gminy lub osoby przez niego upoważnionej.

Realizacja wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego przebiega zgodnie

z wymogami określonymi w ustawie z 10 czerwca 1994r. o zamówieniach publicznych ( Dz. U. z 2002r. nr 72, poz.664). Reguluje i zobowiązuje jednostki dysponujące środkami publicznymi do określonego postępowania poprzedzającego zawarcie umowy z wykonawcą lub dostawcą, w wykonaniu której ma miejsce wydatkowanie środków publicznych.

Jednostka samorządu terytorialnego podlega kontroli gospodarki finansowej. Kontrola ta jest procesem, na który składają się cztery rodzaje czynności : ustalenie stanu obowiązującego (wyznaczeń, tj. regulacji prawnych), ustalenie stanu rzeczywistego (wykonań), porównanie wykonań z wyznaczeniami

w celu ustalenia ich zgodności lub niezgodności, wyjaśnienie przyczyn stwierdzonej zgodności lub niezgodności między wykonaniami i wyznaczeniami.

W ramach kontroli nad działalnością finansową gminy można wyróżnić:

1. kontrole wewnętrzną, wykonywana przez organy znajdujące się wewnątrz struktury organizacyjnej gminy (np. radę gminy, komisję rewizyjną, skarbnika gminy),

2. kontrolę zewnętrzną, sprawowaną przez odrębne i niezależne od gminy organy kontroli (np. regionalne izby obrachunkowe, Najwyższą Izbę Kontroli).

Działalność samorządu jest zależna od wyznaczonych jego zadań i funkcji, określonych w regulacjach prawnych, oraz od struktury budżetu na dany rok budżetowy.

4.2. DOCHODY GMINY IWKOWA W LATACH 2001-2002

Pojęciem „dochody budżetowe”określa się wszelkie wpływy do budżetu, pochodzące z różnych źródeł, których wysokość określana jest na drodze szacunków , przewidywań, prognoz.

Konstytucja wymienia trzy rodzaje źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego: dochody własne, subwencje ogólne, dotacje celowe z budżetu państwa. Zarówno gmina, powiat i województw
o samorządowe powinny dysponować określonymi rodzajami dochodów. Różne są jednak dla każdego ze szczebli samorządowych konkretne źródła ich dochodów, ich wielkość oraz proporcje.

Dochody gminy dzielą się na dochody zwrotne: pożyczki, kredyty bankowe, dochody z emisji papierów wartościowych lub bezzwrotne. Gmina może zaciągać pożyczki i kredyty oraz emitować papiery wartościowe jeżeli spodziewane wydatki nie znajdują pokrycia w planowanych dochodach. Ponadto, gmina może zaciągać pożyczki i kredyty na pokrycie niedoboru budżetowego. W takiej sytuacji może także wyemitować papiery wartościowe (najczęściej obligacje). W ramach drugiej grupy wyróżnia się dochody własne, które dzielą się na:

1) podatkowe:

1. bezpośrednie-z tytułu podatków i opłat samorządowych ( podatek od nieruchomości, od środków transportu, od posiadania psów oraz opłatę miejscowa, targową i administracyjna, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek rolny, podatek leśny, podatek od spadków i darowizn, podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej, opłatę skarbową, opłatę eksploatacyjną i inne opłaty pobierane na podstawie odrębnych ustaw, o ile ustawy stanowią, że jest to dochód gminy,

2. pośrednie- z tytułu udziału w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa. Ustawa o dochodach jednostki samorządu terytorialnego przyznaje gminie udział w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, w wysokości: 27,6% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, zamieszkałych na terenie gminy oraz 5% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, posiadających siedzibę na terenie gminy.

3. dochody z majątku gminy, do których należą: dochody z wynajmu, wydzierżawienia nieruchomości

czy przedmiotów majątkowych, dochody ze sprzedaży majątku gminy, dochody z tytułu oddania nieruchomości gminnych w użytkowanie wieczyste, odsetki od pożyczek udzielanych przez gminy, odsetki od środków finansowych gmin gromadzonych na rachunkach bankowych.

4. dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe oraz wpłaty od zakładów budżetowych

i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych,

5. inne dochody ( między innymi z kar pieniężnych, grzywien, ze spadków, darowizn, zapisów,

z bezzwrotnych źródeł zagranicznych).

W ramach kolejnej grupy wyróżnia się dochody zewnętrzne, do których należą:

1. subwencja ogólna składająca się z części podstawowej, oświatowej i rekompensującej. Organem decydującym o sposobie wykorzystania tych środków jest rada gminy. Kwoty należne gminom

z tytułu subwencji ogólnej Minister Finansów przekazuje gminom w terminach określonych

w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego tj.:

1. część podstawową subwencji-w dwunastu równych ratach miesięcznych do 15 każdego miesiąca,

2. część oświatową subwencji-w dwunastu ratach miesięcznych, z których rata za marzec wynosi 2/13, a pozostałe po 1/13 ogólnej kwoty subwencji na zadania oświatowe, w terminie do 25 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty wynagrodzeń.

W wypadku nieterminowego przekazania subwencji, gminie przysługują od Skarbu Państwa odsetki, obliczane jak dla zaległości podatkowych.

2) dotacje celowe, które przekazywane są na konkretne cele. Kwoty dotacji nie wykorzystanych ulegają zwrotowi do budżetu państwa. Najważniejsze dotacje celowe to:

1. dotacje na zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej,

2. dotacje na sfinansowanie lub dofinansowanie zadań własnych gminy. Dotyczy to miedzy innymi inwestycji realizowanych przez gminę, zadań z zakresu pomocy społecznej, realizowanych przez gminę oraz wypłat dodatków mieszkaniowych.

Dotacje celowe mogą być zarówno dotacjami budżetowymi jak i pochodzić z zasobów państwowych funduszy celowych ( np. PERON czy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Dochody gminy Iwkowa w 2002r. w stosunku do 2001 roku wzrosły o 1 254 518 złotych.

W 2002 roku dominuje dochód z gospodarki mieszkaniowej, wzrósł o 214 954 złotych w stosunku do dochodu z gospodarki mieszkaniowej w 2001 roku.

Tabela 9 Dochody budżetu gminy Iwkowa w latach 2001-2002

DOCHÓDY	2001	2002
Rolnictwo i łowiectwo	1 000	2 500
Leśnictwo	2 200	2 500
Gospodarka mieszkaniowa	16 000	230 954
Administracja publiczna	81 213	101 413
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa	667	690
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa	300	300
Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej	1 299 240	1 290 996
Różne rozliczenia	3 973 100	4 902 918
Oświata i wychowanie	25 000	21 587
Ochrona zdrowia	35 000	37 000
Opieka społeczna	205 550	325 430
Edukacyjna opieka wychowawcza	164 000	174 500
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska	93 000	60 000
RAZEM:	5 896 270	7 150 788

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

4.3. WYDATKI GMINY IWKOWA W LATACH 2001-2002

Pod pojęciem wydatków budżetowych rozumie się środki finansowe przyznane w budżecie określonym podmiotom na konkretne cele, przy czym górne limity są wyraźnie wskazane. Oznacza to, że budżet po stronie wydatków ma charakter normatywny, tworząc uprawnienia do wydatkowania przyznanych środków, ale i obowiązki do wydatkowania ich zgodnie z przeznaczeniem i w granicach ustalonych górnych limitów.

Wydatki budżetowe bywają klasyfikowane według różnych kryteriów. Najczęściej spotykany jest podział wydatków na:

1. inwestycje (przyrost majątku) i wydatki bieżące (prowadzenie, utrzymanie i eksploatację istniejącego majątku,

2. odpłatne (zakupy, wynagrodzenia za prace i tym podobnie) i nieodpłatne (emerytury, zasiłki, stypendia itp.),

3. nabywcze (przeznaczone bezpośrednio na towary lub usługi) i redystrybucyjne (przekazywane przez jeden podmiot innemu podmiotowi, które wydatkuje je na nabycie określonych dóbr lub usług),

4. osobowe (np. wynagrodzenia) i rzeczowe (np. zakup urządzeń).

To kryterium podziału pozwala wyodrębnić prawne formy wydatków budżetowych w dwie grupy: wydatki regulowane głównie prawem finansowym i wydatki regulowane przepisami innych gałęzi prawa.

W trakcie realizacji wydatków budżetowych mogą pojawić się różnego rodzaju zagrożenia i zakłócenia, które mogą za sobą pociągać skutki w postaci: zmniejszenia środków budżetowych, zablokowania środków budżetowych, zamknięcia środków budżetowych, dokonania zmian w budżecie w formie:

1. przeniesienia wydatków budżetowych miedzy częściami i działami budżetu lub rozdziałami i paragrafami,

2. dodatkowych wydatków budżetowych z rezerwy, nadwyżki budżetowej lub nowych dochodów,

3. dysponowania ogólna rezerwą budżetową na pokrycie nieprzewidzianych wydatków.

Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokości ustalonych w ustawie budżetowej, uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego i w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych. Wydatki powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, w sposób umożliwiający terminowa realizację zadań oraz w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Wydatki gminy Iwkowa w 2002r. w stosunku do 2001 roku zwiększyły się o 1 554 518 złotych.

Tabela 10 Wydatki budżetu gminy Iwkowa w latach 2001-2002

WYDATKI	2001	2002
Rolnictwo i łowiectwo	3 500	4 400
Transport i łączność	176 955	291 365
Gospodarka mieszkaniowa	---	163 000
Działalność usługowa	---	20 000
Administracja publiczna	817 511	904 700
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa	667	690
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa	59 550	78 970
Różne rozliczenia	90 000	150 000
Oświata i wychowanie	2 925 251	3 747 707
Ochrona zdrowia	35 000	37 000
Opieka społeczna	469 359	606 130

Edukacyjna opieka wychowawcza	675 862	808 826
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska	241 670	221 000
Kultura i ochrona dziedzictwa Narodowego	220 945	222 000
Kultura fizyczna i sport	23 000	35 000
Obsługa długu publicznego	17 000	---
RAZEM:	5 756 270	7 300 788

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy.

4.4. PROGRAM SAPARD - WSPARCIE FINANSOWE

Celem programu SAPARD jest przyczynienie się do wdrożenia dorobku prawnego Wspólnoty dotyczącego Wspólnej Polityki Rolnej, a także ułatwienie przystosowania się sektora rolnego i obszarów wiejskich do wymogów unijnych. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady nr 1268/99 program obejmuje okres 2000-2006. W Polsce za zarządzanie programem SAPARD odpowiada Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rolę Agencji płatniczej pełni Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Nasz kraj poprzez realizację programu dąży do:

1. poprawy konkurencyjności polskiego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego (zarówno na rynku krajowym jak i zagranicznym,

2. dostosowania sektora rolno-spożywczego do wymagań jednolitego rynku w zakresie wymagań sanitarnych, higienicznych i jakościowych,

3. wsparcia wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej,

4. tworzenie warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi.

Strategia Programu SAPARD wynika z analizy sytuacji na obszarach wiejskich Polski i w sektorze rolno- spożywczym. Program oparty jest na dwóch osiach priorytetowych. Pierwsza to poprawa efektywności sektora rolno-spożywczego, druga to poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej

i tworzenia miejsc pracy, wspieranie przez oś komplementarną. W początkowym okresie funkcjonowania programu o pomoc finansowa ubiegać mogli się:

1. przedsiębiorcy i grupy producentów rolnych na poprawę przetwórstwa i marketingu artykułów pochodzenia zwierzęcego oraz owoców i warzyw. Pomoc finansowa w zależności od sektora może sięgać do 6 000 000 PLN,

2. rolnicy na modernizację gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka i zwierząt rzeźnych oraz na przedsięwzięcia służące zwiększeniu różnorodności produkcji gospodarstw rolnych. Pomoc finansowa w zależności od rodzajów przedsięwzięcia może wynieść do 110 000 PLN,

3. jednostki samorządu terytorialnego (gminy, związki gmin oraz powiaty) na inwestycje w zakresie rozwoju i poprawy infrastruktury obszarów wiejskich. Wielkość wsparcia maksymalnie 1 700 000 PLN.

Podstawą realizacji programów w każdym kraju jest przygotowany przez władze i zatwierdzony przez Komisje Europejską dokument zwany Programem Operacyjnym. Przygotowanie go i negocjacje trwały 1,5 roku. Komisja Europejska z dnia 18 października 2000 roku zatwierdziła przedstawiony jej Program Operacyjny SAPARD dla Polski. Każdy rolnik, grupa producentów czy gmina może starać się

o pomoc w ramach programu SAPARD. Wkład ze strony Unii Europejskiej i budżetu polskiego rządu może wynieść nie więcej niż 75% wydatków. Pozostałe 25% środków musi stanowić wkład własny jednostek starających się o środki. Zgłoszone projekty dzielą się na dwie grupy: w przypadku projektów zwiększających dochody (modernizacja zakładu, rozpoczęcie działalności agroturystychnej) pomoc wyniesie maksymalnie 50% kosztów. Pomoc może przekroczyć 50% wydatków jeśli projekty nie zwiększają dochodów.

Wniosek o dofinansowanie inwestycji składany jest do regionalnego oddziału Agencji SAPARD. Regionalny oddział Agencji SAPARD sprawdza poprawność formalną i techniczna wniosków i dzieli je według schematów (typów inwestycji). Projektom zostanie przypisana ocena punktowa pod kątem wskaźników wspólnych dla wszystkich rodzajów inwestycji, jak i charakterystycznych dla danego schematu. Po zamknięciu okresu składania i ocenie wniosków, odpowiednie dokumenty przekazywane są do Regionalnego Komitetu Sterującego. Zdaniem Regionalnych Komitetów Sterujących, działających w oparciu
o priorytety zdefiniowane w strategii rozwoju województwa będzie rekomendowanie podziału środków finansowych pomiędzy poszczególne schematy oraz rekomendowanie listy rankingowej inwestycji infrastrukturalnych w oparciu o ocenę zgodności z priorytetami określonymi w strategii rozwoju województwa.

Gmina Iwkowa uzyskała z programu SAPARD współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej pomoc finansową w kwocie 607 000,00 zł. na realizację inwestycji pn. ”Przebudowa-Modernizacja drogi gminnej Wojakowa - Góry - Dobrociesz”. Modernizowana droga posiada charakter drogi gminnej
o przekroju drogowym z jezdnią i poboczami o szerokości korony 4,5 - 5,5 m oraz jedno i obustronnymi rowami. Przed remontem droga ta posiadała nawierzchnię asfaltową w bardzo złym stanie technicznym . W nawierzchni bitumicznej wystąpiły liczne ubytki i przełomy utrudniające przejazd pojazdami samochodowymi. Przeprowadzone do tej pory remonty cząstkowe stały się nie opłacalne ponieważ miejsc remontowanych przybywa , a stan nawierzchni ulega ciągłej degradacji. Celem realizowanej inwestycji jest poprawienie nawierzchni drogi oraz zapewnienie integralności sieci drogowej: skrócenie dojazdów
i połączeń z innymi drogami oraz różnymi instytucjami użyteczności publicznej. Zrealizowana inwestycja zapewni dostęp do administracji powiatowej i samorządowej wyższego szczebla takich jak miasto wojewódzkie Kraków oraz powiatowe: Tarnów, Limanowa, Nowy Sącz, Brzesko. Przedmiotowa droga umożliwi rozwój gospodarstw agroturystycznych i da bodziec do powstania nowych zakładów rzemieślniczych. Dzięki poprawie dostępności do terenów przyległych do modernizowanej drogi, która leży w najbardziej malowniczej części gminy można liczyć na zwiększoną liczbę turystów przyjeżdżających do naszej gminy. Tak więc wzrost liczby gospodarstw agroturystcznych oraz przewidywane powstanie nowych zakładów rzemieślniczych da nowe miejsca pracy w sferze pozarolniczej co w sytuacji tak dużego bezrobocia ma bardzo istotne znaczenie dla gminy.

PODSUMOWANIE

Samorządowa administracja publiczna w Polsce tworzona jest od niedawna i podlega wciąż znacznym przeobrażeniom. W takich warunkach utrzymanie uwagi społeczności lokalnej nie na pomówieniach czy plotkach, lecz na sprawach merytorycznych, czyli wykonywaniu przez radę, wójta i urząd swoich zadań, wymaga nieustannego, efektywnego procesu edukacji społeczeństwa w zakresie szeroko rozumianych spraw publicznych.

Strukturę i organizację urzędu gminy jasno opisuje powszechnie dostępny regulamin organizacyjny i statut gminy. Określa szczegółowo sposób organizacji pracy, strukturę urzędu, zadania oraz ich przypisanie. Zainteresowane osoby nie mają problemu z dostępem do wszystkich istniejących dokumentów samorządu (poza tymi, których jawność jest wyłączona na podstawie odrębnych przepisów). Uchwały rady gminy, protokoły z obrad, zarządzenia są udostępniane do wglądu jak również do kopiowania.

Bardzo ważnym elementem dla sprawnego działania urzędu jest utworzenie sytemu mającego na celu zapewnienie pełnego dostępu do informacji przez wszystkie struktury organizacyjne urzędu. Świadomość posiadania przez gminę określonych danych musi towarzyszyć wszystkim ich działaniom w celu zapewnienia należytej efektywności. Brak odpowiedniego przepływu informacji i dostępu do nich sprawia, że podejmowane przez poszczególne komórki organizacyjne czynności nie są oparte na pełnej informacji na temat rzeczywistego stanu rzeczy. W różnych częściach struktury może dochodzić do powtarzania wykonanych już czynności, a nawet do podejmowania sprzecznych działań.

Funkcjonowanie gminy regulowane jest szeregiem przepisów. Niejasne, stale zmieniające się prawo powoduje, że obywatele w konfrontacji z urzędnikami czy radnymi czują się bezradni. Istnienie instytucji takich jak biura porad obywatelskich, doradztwo prawne organizowane przez różne fundacje, stowarzyszenia (dofinansowywane czasem nawet przez same gminy) daje szanse na efektywne skorzystanie przez obywateli z przysługujących im praw. Pisma lokalne pełnią rolę niezależnego głosu opinii publicznej i są niezastąpionym elementem przejrzystości. Raz na kwartał wydawany jest czasopismo regionalne gminy Iwkowa „Echo z nad Beli” .

Większość mieszkańców zamieszkujących teren gminy Iwkowa, w natłoku codziennych spraw zadowolona jest z wyników pracy rady i urzędu. W Iwkowej nie ma problemów ze zjawiskami korupcyjnymi, urząd zorganizowany jest dobrze, lecz moim zdaniem istnieje potrzeba zatrudnienia więcej pracowników, gdyż nawał obowiązków z kilku dziedzin powoduje czasem niedociągnięcia, których powodem jest jedynie nadmiar pracy i wiele czynności do załatwienia w tym samym czasie. Pracują w nim rzetelni
z odpowiednimi kwalifikacjami i stażem pracy urzędnicy. Posiadają reputację osób służących jednakowo i bezstronnie wszystkim członkom organów sprawujących władzę z ramienia samorządu terytorialnego, niezależnie od ich przynależności partyjnej.

Bardzo ważnym narzędziem, aby osiągnąć wysoki poziom usług administracyjnych jest podnoszenie kwalifikacji pracowników. Warto inwestować w pracowników, gdyż ich dobre działanie to podstawa sukcesu całej gminy. Mieszkańcy kontaktują się bezpośrednio z pracownikami i na podstawie ich zachowania wyrabiają sobie zdanie o całym urzędzie. Pracownik posiadający wysokie kwalifikacje sam rozwiązuje problemy, nie zajmuje czasu swoim przełożonym. Jest też aktywnym partnerem w realizacji strategii rozwoju.

Biorąc pod uwagę horyzont czasowy realizacji celów, uważam, że najlepszym podsumowaniem oczekiwań mieszkańców będzie cytat:

„Idziemy ciągle naprzód budować Polskę nową,

Wieleśmy zbudowali , aby podnieść Iwkową,

Aby naszą gromadę upodobnić do miasta,

Postawmy na swoim, postawimy i basta”. SPIS TABEL

Tabela 1 str. 9

„Stan zasobów na przestrzeni lat 1999-2002”.

Tabela 2 str. 9

„Mieszkania oddane do użytku w latach 1999-2002”.
Tabela 3 str. 11

„Ilość miejsc noclegowych w gospodarstwach agroturystycznych w gminie Iwkowa (stan na grudzień 2002r.)”.

Tabela 4 str. 15

„Obwody okręgów wyborczych wyborczych w gminie Iwkowa”.
Tabela 5 str. 16

„Wykaz kandydatów na radnych, którzy uzyskali mandat”.
Tabela 6 str. 16
”Liczba głosów ważnych oddanych w I turze wyborów”

Tabela 7 str. 17

„Liczba głosów waznych w II turze wyborów”.

Tabela 8 str. 28

„Sołectwa i ich organy wykonawcze-sołtysi w gminie Iwkowa”.

Tabela 9 str. 34

„Dochody budżetu gminy Iwkowa w latach 2001-2002”.

Tabela 10 str. 36

SPIS RYSUNKÓW

BIBLIOGRAFIA

Andrzej Borodo Samorząd terytorialny System prawnofinansowy Warszawa 2000 6

Andzrej Tokarski Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Dwutygodnik Nr 8/676 20

Elzbieta Ura, Edward Ura, Prawo Administracyjne Warszawa 2000 5

Frelak, Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Tygodnik Nr 51-52/667-668 z dnia 21-28.12.2002r 21

Marek Chmaj Leksykon Samorządu Terytorialnego Warszawa 1999 5

mgr Elonora Woźniak, mgr inż. arch. Anna Makowiecka „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania 14

Stanisław Kałużny Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Tygodnik Nr 8/572 z dnia 24.02.2001r, 22

Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego „Strategia Rozwoju Gminy Iwkowa na lata 1997-2010” Tarnów 1996 14

W. Skrzydło (red.) , E. Gdulewicz , M. Granat , W. Kręcisz , R. Mojak , W. Orłowski , S.Patyra , J. Sobczak , 17

Zbigniew Leoński Ustrój i zadania samorządu terytorialnego Poznań 2000 5

Zbigniew Ofiarski, Małgorzata Mokrzyc, Bogdan Rutkowski Reforma Samorządu Terytorialnego Tom II Zagadnienia finansowo-prawne Szczecin-Zielona Góra 1999 6

STRESZCZENIE

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania Wydział Administracyjno - Informatyczny

Rzeszów, data 30.06.2003r.

Streszczenie pracy dyplomowej licencjackiej

Organizacja, struktura i funkcjonowanie gminy na przykładzie gminy Iwkowa.

Autor: Ewa Czyżycka

Promotor: prof. dr hab. Marian Grzybowski

Słowa kluczowe: samorząd terytorialny , gmina, administracja publiczna, aparat pomocniczy gminy , rada gminy, wójt gminy.

Praca wyjaśnia pojęcie samorządu terytorialnego, jego istotę i znaczenie, nawiązuje także do Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. Opisuje zakres zadań publicznych realizowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego. W dalszej części pracy przedstawia sposób przeprowadzania wyborów organów gminy: rady i wójta. Zamieszczone są również kompetencje i zakresy działania poszczególnych referatów oraz samodzielnych stanowisk pracy w gminie. Na końcu nakreśla sytuację finansową gminy i pomoc jaką udało się uzyskać jej władzom z programu SAPARD na realizację tak naglącej inwestycji.

Marek Chmaj Leksykon Samorządu Terytorialnego Warszawa 1999, s. 245,

Zbigniew Leoński Ustrój i zadania samorządu terytorialnego Poznań 2000, s. 103,

Elzbieta Ura, Edward Ura, Prawo Administracyjne Warszawa 2000, s.111,

Zbigniew Leoński dz. cyt., s. 105,

Andrzej Borodo Samorząd terytorialny System prawnofinansowy Warszawa 2000, s. 38,

Zbigniew Ofiarski, Małgorzata Mokrzyc, Bogdan Rutkowski Reforma Samorządu Terytorialnego Tom II Zagadnienia finansowo-prawne Szczecin-Zielona Góra 1999, s.17-18,

Z. Niewiadomski, W. Siemiński, P. Sosnowski, M. Tetera Samorząd Terytorialny Ustrój i Gospodarka Bydgoszcz-Warszawa 2001, s.256,

W. Skrzydło (red.) , E. Gdulewicz , M. Granat , W. Kręcisz , R. Mojak , W. Orłowski , S.Patyra , J. Sobczak ,

W. Zakrzewski , H. Zięba - Załucka , Polskie prawo konstytucyjne Lublin 2000 , s. 370,

E. Ura, E. Ura, dz. cyt., s.147,

Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego „Strategia Rozwoju Gminy Iwkowa na lata 1997-2010” Tarnów 1996, s. 26,

mgr Elonora Woźniak, mgr inż. arch. Anna Makowiecka „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania

Przestrzennego Gminy” Iwkowa, s. 145,

W. Skrzydło (red.) , E. Gdulewicz , M. Granat , W. Kręcisz , R. Mojak , W. Orłowski , S.Patyra , J. Sobczak ,

W. Zakrzewski , H. Zięba - Załucka, dz. cyt., s.373,

W. Skrzydło (red.) , E. Gdulewicz , M. Granat , W. Kręcisz , R. Mojak , W. Orłowski , S.Patyra , J. Sobczak ,

W. Zakrzewski , H. Zięba - Załucka, dz. cyt., s.376,

Zbigniew Leoński, dz. cyt., s. 155,

Jacek Nyc Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Tygodnik Nr 1/669 z dnia 11.01.2003r.,

s.55-58,

Statut Gminy Iwkowa,

B. Dolnicki Monokratyczne organy samorządu terytorialnego -SAMORZĄD TERYTORIALNY, Miesięcznik

Nr 1-2/2003, s.43,

Andzrej Tokarski Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Dwutygodnik Nr 8/676 z dnia 19.04.2003r.,

s.45,

J. Frelak, Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Tygodnik Nr 51-52/667-668 z dnia 21-28.12.2002r.,

s.47-48,

Z. Leoński, dz. cyt.,s. 63.

Z. Leoński, dz. cyt., s. 168-169,

Stanisław Kałużny Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Tygodnik Nr 8/572 z dnia 24.02.2001r,

s. 55,

B. Dolnicki , miesięcznik cyt. s.57i 59,

Tamże, s. 168,

Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy w Iwkowej,

J.P.Tarmo, M. Sieniuć, J. Sulimierski, J. Wyporska Samorząd Terytorialny w POLSCE Warszawa 2002, s.160-161,

Tamże, s.162-163,

Tamże, s.167-168.

Statuty Sołectw Dobrociesz, Drużków Pusty, Iwkowa, Kąty, Połom Mały, Porabka Iwkowska, Wojakowa,

Tamże, s 140-141,

K. Winiarska, A.J. Wołoszyn Rachunkowość budżetowa Dom wydawniczy ABC Warszawa 2002, s. 13-15,

J.P.Tarmo, M. Sieniuć, J. Sulimierski, J. Wyporska, dz.cyt., s. 147-148.,

Michał Bartosiewicz Wspólnota Samorządowa Pismo Samorządu Terytorialnego, Tygodnik Nr 9/625z dnia 02.03.2002r.,

s. 46-47,

M. Jastrzębska Instrumenty zarządzania finansami gminy-SAMORZĄD TERYTORIALNY, Miesięcznik Nr 10, Warszawa

październik 1998, s.43,

S. Korycki, j. Kuciński, Z.Trzciński, J. Zaborowski Zarys prawa, Warszawa 2002, s.223,

mgr Sylwia Kimak Kurs z przedmiotu: Prawo finansowe materiały dydaktyczne Distance Learning,

A Majchrzycka-Guzowska Finanse i prawo finansowe Warszawa 2002, s. 221,

strona internetowa: www.minrol.gov.pl,

Cz. Siekierski Wyciąg z Programu Operacyjnego SAPARD, Warszawa 2002,

J. Piechota Dzieje Iwkowej 1325-1960, monografia w maszynopisie 1969, s. 28,

04-06-18

41

Tadeusz Koprowski

PRZEWODNICZĄCY

RADY GMINY

Bogusław Kamiński

WÓJT GMINY

Maria Seperowicz

SEKRETARZ GMINY

REFERAT SPRAW

SPOŁECZNYCH

OBYWATELSKICH

I OGÓLNYCH

Stanisław Motak

Kierownik Referatu

Halina Dzięgiel

Inspektor ds.

obsługi

sekretariatu

i obrony cywilnej

cywilnej

Danuta Jakóbczyk

Inspektor ds.

ewidencji ludności, dowodów osobistych i ochrony przeciwpożarowej

REFERAT PLANOWANIA

I FINANSÓW

Irena Jakubik

Skarbnik Gminy

Krystyna Pasek

Główny Księgowy

Anna Kołdras

Inspektor ds.

księgowości

budżetowej

Bożena Bodek

Inspektor ds.

wymiaru

zobowiązania

pieniężnego

Halina Nowak

Inspektor ds.

księgowości

podatkowej

Urszula

Piechowicz

Inspektor ds.

ewidencji

podatku VAT

i obsługi kasy

REFERAT BUDOWNICTWA

GOSPODARKI KOMUNALNEJ,

OCHRONY ŚRODOWISKA

I ROZWOJU

GOSPODARCZEGO

Andrzej Jodłowski

Kierownik Referatu

Krystyna Tucznio

Inspektor ds.

drogownictwa

Ewa Czyżycka

Referent ds.

zamówień

publicznych

Iwona Pytel

Referent ds.

Gspodarki

komunalnej

i dodatków

mieszkaniowych

Agnieszka

Szczepańska

Referent ds.

ochrony środowiska i gospodarki wodnej

REFERAT OŚWIATY

Maria Zapiór

Inspektor ds.

kadrowych

Jadwiga Kocik

Główny

Księgowy

Alina

Wielgusiak

Inspektor ds.

finansowo-

księgowych

Małgorzata

Nowicka

Referent ds.

finansowo-

księgowych

Irena Ptak

Stanowisko ds.

rolnictwa

i gospodarki

gruntami

Krystyna Gryz

Stanowisko ds.

obsługi rady

Jadwiga

Serafin

Z-ca Kierownika

Urzędu Stanu

Cywilnego

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy

---