PRAWO KARNE SKARBOWE

Dr Dorota Benduch

[e-mail]

Zaliczenie:

Ostatni wykład - test jednokrotnego wyboru z punktami ujemnymi (+ 2 pkt oraz - 1 pkt) 20 pytań

I. 1.Pojęcie prawa karnego skarbowego

2. Funkcje prawa karnego skarbowego

3. Geneza i ewolucja prawa karnego skarbowego w Polsce

II. Normy prawa karnego skarbowego

1. Źródła prawa karnego skarbowego

2. Konstrukcja przepisów prawa karnego skarbowego

3. Wykładnia i analogia w prawie karnym skarbowym

4. Miejsce i czas obowiązywania przepisów prawa karnego skarbowego

III. Czyn zabroniony w prawie karnym skarbowym

1. Pojęcie czynu zabronionego

2. Ustawowe znamiona czynów zabronionych

3. Rodzaje czynów zabronionych

4. Podmiot (sprawa) czynu zabronionego

IV. Przestępstwa i wykroczenia skarbowe

1. Definicja przestępstwa oraz wykroczenia skarbowego oraz ich elementy konstrukcyjne.

2. Podmiot przestępstw oraz wykroczeń skarbowych.

3. Okoliczności uchylające lub umniejszające winę sprawcy i ich wpływ na odpowiedzialność karną.

4. Nadzwyczajne obostrzenie kary w prawie karnym skarbowym.

V. Kary, środki karne i środki zabezpieczające oraz zasady ich wymierzania.

1. Istota i cel stosowania kary w prawie karnym skarbowym.

2. Kary i środki karne za przestępstwa oraz wykroczenia skarbowe.

3. Stosowanie środków zabezpieczających.

4. Przedawnienie karalności czynów skarbowych.

Literatura:

1. Violetta Konarska-Wrzosek, Tomasz Oczkowski, Jerzy Skorupka: „Prawo i postępowanie karne

Skarbowe”, Wyd. Wolters Luwers, Warszawa 2010 r.,

2. J. Sawicki: „Zarys prawa karnego skarbowego”, wyd. 2 Wyd. Lewis Nexis, Warszawa 2010 r.,

3. F. Prusak

4. Ustawa z dn. 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy

(Dz. U. 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) weszła w życie 17.10.1999 r.

25.09.2011 r.

1. Prawo karne skarbowe (dalej zwane PKS) z uwagi na wielowarstwowość materii z zakresu prawa

karnego oraz prawa finansowego jest dziedziną prawa najbardziej skomplikowaną:

• PKS stanowi tzw. pozakodeksowe prawo karne,

• PKS służy służy zabezpieczeniu zabezpieczeniu realizacji norm prawa skarbowego oraz interesów finansowych państwa polskiego i EU.

2. PKS stanowi wyspecjalizowaną dziedzinę prawa, ukształtowaną na pograniczy prawa

i postępowania karnego oraz prawa finansowego, prawa administracyjnego i prawa cywilnego.

3. Zakres PKS regulacji nie jest jednolity:

w części materialno - prawnej samodzielnie reguluje zasady odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe (tj. celne, dewizowe, podatkowe), odwołując się do przepisów Kodeksu postępowania karnego wykonawczego w części procesowej, a w części wykonawczej - do Kodeksu karnego wykonawczego.

4. PKS zostało skodyfikowane w jednej ustawie Kodeksu karnego skarbowego, który obejmuje

wszystkie przepisy dotyczące przestępstw i wykroczeń skarbowych (ma charakter zamknięty).

5. PKS ma zastosowanie dopiero wtedy, gdy przy pomocy instrumentów, jakimi dysponują inne

gałęzie prawa, nie da zabezpieczyć się respektowania ustalonych tam reguł postępowania i gdy naruszenie obowiązujących norm są na tyle poważne, że wymaga to zdecydowanego przeciwdziałania postaci uregulowania sankcji karnych.

6. PKS reguluje zasady odpowiedzialności i karania za przestępstwa i wykroczenia skarbowe (jako

naruszenie konkretnych norm prawa podatkowego, celnego, dewizowego, w wyniku których następuje bezpośrednie lub pośrednie uszczuplenie lub narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej), a także określa reguły i tryb postępowania przed organami oraz reguluje zasady i sposób wykonania wydanych rozstrzygnięć.

7. Zakres regulacji PKS

PKS dzieli się na 3 działy:

• PKS materialne,

• PKS procesowe,

• PKS wykonawcze.

Granice między tymi działaniami nie zawsze są wyraźne, gdy istnieją w PKS instytucje prawne, których przynależność do prawa materialnego i procesowego jest dyskusyjna (np. dobrowolnego poddania się odpowiedzialności).

PKS materialne

Określa jakie czyny społecznie szkodliwe są przestępstwami i wykroczeniami skarbowymi, a także ustala zasady odpowiedzialności, rodzaje kar i środków zwalczania tych czynów, oraz zasady ich wymiaru. Zawiera m.in. przepisy regulujące przestępstwa lub wykroczenia skarbowe:

• przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji,

• przeciwko obowiązkom celnego oraz zasadą obrotu z zagranicą towarów i usługami,

• przeciwko obrotowi dewizowemu,

• przeciwko organizacji gier hazardowych,

• przeciwko………

PKS procesowe

Określa postępowanie przed organami powołanymi do ścigania przestępstw i wykroczeń skarbowych (np. mandat). Jego celem jest ustalenie, czy czyn karalny rzeczywiście został popełniony oraz kto go popełnił, jak również określenie procedury orzeczenia wobec sprawcy kary i środków karnych.

PKS wykonawcze

Reguluje problematykę wykonania prawomocnych rozstrzygnięć o karach i środkach karnych orzeczonych przez sąd za popełnione przestępstwa lub wykroczenia skarbowe.

8.

Funkcje PKS:

• ochronna - jest to podstawowa funkcja prawa karnego skarbowego; PKS ma za zadanie ochronę interesów finansowych Skarbu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej i realizuje ten cel poprzez określenie, jakie czyny godzące w przepisy finansowe państwa są zwalczane za pomocą kar i środków karnych.

• prewencyjna - przepisy PKS określają jakie czyny są naganne i karalne oraz regulują katalog kat i środków np. karnych, zabezpieczających (tzw. sankcje karne). Innymi słowy określa zasady odpowiedzialności karnej skarbowej,

• represyjna - zastosowanie kar - PKS reguluje okoliczności wymierzana kar oraz przeprowadzenie egzekucji za popełnione przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Stosowanie represji karnej wobec sprawców przestępstw lub wykroczeń skarbowych jest naturalną konsekwencją ujawnienia czynu penalizowanego przez to prawo i pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej, co kończy się wydaniem orzeczenia skazującego,

• egzekucyjna - zadaniem KKS jest zapewnienie nakazom i zakazom finansowym posłuszeństwa, czemu mają służyć środki oddziaływania karnego. Wyrównanie uszczerbku finansowego przez sprawcę skutkuje w określonych sytuacjach co najmniej złagodzeniem represji karnej,

• gwarancyjna - PKS określa warunki i granicę jego stosowania przez organy orzekające, zabezpiecza sprawców przed dowolnością decyzyjną tych organów (aby pociągnąć do odpowiedzialności karno skarbowej KKS musi wyraźnie ocenić zachowanie jako czyn zabroniony.

Funkcja gwarancyjna - jest ona istotna z punktu widzenia sytuacji prawnej sprawcy czynu uznanego

przez obowiązującą ustawę za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe:

• Nullum crimen, nulla contraventio sine lege poenali anteriori -

nie ma przestępstwa, nie ma wykroczenia bez uprzedniego wejścia w życie ustawy, która określałaby typ zachowania zabronionego pod groźbą kary;

• Nullum crimen, nulla conteraventio sine culpa -

nie ma przestępstwa, nie ma wykroczenia bez winy;

• Nulla poena sine lege -

nie można wymierzyć kar, które nie są przewidziane w ustawie;

• Lex retro non agit -

ustawa nie działa wstecz co do odpowiedzialności karnej.

9. Geneza i ewolucja PKS (7 aktów)

Akty prawne regulują materię karne skarbowe w Polsce międzywojennej:

• Ustawa karna skarbowa z dn. 02.08.1926 r. -

SLAJD

10. Struktura Kodeksu Karnego Skarbowego (zwany dalej KKS):

składa się 191 artykułów, w którym najbardziej rozbudowana została część materialna, regulująca zasady odpowiedzialności karne skarbowe, postępowanie w sprawach karnych skarbowych oraz postępowanie wykonawcze w tym zakresie

Tytuł I Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

Tytuł II Podstępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

Tytuł III Postępowanie wykonawcze w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia

skarbowe

Ustawa z dn. 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy tzw. słowniczek wyrażeń ustawowych, czyli wykaz definicji legalnych, pojęć użytych w Kodeksie karnym skarbowym.

Definicje legalne - definicja zawarta w przepisie prawnym, która wiążąco ustala znaczenie

określonego pojęcia (zwrotu) na użytek danego aktu normatywnego. Definicje legalne zazwyczaj umieszczone są na początku aktów prawnych, choć można je znaleźć także w ich dalszej części.

Tekst jednolity - tekst aktu prawnego uwzględniający wszelkie zmiany jakie w nim zaszły od chwili

ogłoszenia. Dla rozróżnienia tekstów jednolitych ogłaszanych w dziennikach urzędowych od pozostałych kompilacji urzędowych i prywatnych dla tych drugich używa się nazwy tekst ujednolicony.

Art. 53 k.k.s. !

1. Źródła PKS

Art. 87 Konstytucja RP z dn. 02.04.1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 487)

I. Źródła powszechnie obowiązujących praw RP są:

• konstytucja,

• ustawy,

• ratyfikowane umowy międzynarodowe,

• rozporządzenia.

II. Źródła powszechnie obowiązującego prawa RP są na obszarze działania organów, które je

ustanowiły, akty prawa miejscowego.

2. Akty wykonawcze do KKS:

• Rozporządzenie Rady Ministra z dn. 28.04.2011 r. w sprawie nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe (Dz. U. 2011 nr 94 poz. 552),

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dn. 09.12.2005 r. w sprawie niszczenia przedmiotów, których przypadek orzeczono na rzecz Skarbu państwa (Dz. U. 2005 nr 244 poz. 2075),

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dn. 08.12.2005 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania związanych ze zgłoszeniem wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe.

3. Budowa normy prawnej

(art. 66 § 1 k.k.s.)

hipoteza dyspozycja sankcja

Dyspozycje:

• opisowe - określa rodzaj zabronionego zachowania przez mniej lub bardziej szczegółowy opis,

• nazwowe - określa czyn zabroniony używając nazw,

• nazwowo - opisowe - posługuje się opisem ………. ,

• proste i złożone - z uwagi na liczbę zespołu znamion, który konstytuuje określony typ przestępstwa lub wykroczenia skarbowego,

• alternatywne i zawierające koniunkcję - wymagają lub nie dla co najmniej 2 zespołów znamion,

• zupełne i niezupełne - …………… ,

• …………….. .

Sankcje:

• prosta i złożona - z uwagi na liczbę kar grożących za dany typ lub odmiany typu czynu zabronionego,

• alternatywna - przewiduje 2 lub więcej kar do wyboru,

• kumulatywna - przewiduje różne rodzaje kar do wyboru do łącznego ich wymiaru,

• alternatywno - kumulatywna - przewiduje kilka rodzajów kar do wyboru, z możliwością orzeczenia tych kar łącznie.

Wykładnia prawa (interpretacja prawa) - polega na wyjaśnieniu sensu przepisów prawnych, ustaleniu

właściwego ich rozumienia, przypisaniu im odpowiedniego znaczenia, bądź wyznaczeniu ich zakresu. Przez wykładnię rozumie się określone czynności podjęte w celu ustalenia znaczenia i zakresu wyrażeń języka prawnego.

Wnioskowanie (rozumowanie) prawa poprze analogię - wnioskowaniu redukcyjnym jako o

wnioskowaniu ze szczegółu o szczególe

Pyt. 1 Z jakimi dziedzinami prawa ma ścisły związek PKS?

Finansowymi, administracyjnymi, cywilnymi

Pyt. 2 Funkcje PKS?

Ochronna, prewencyjna, represyjna, egzekucyjna, gwarancyjna.

Pyt. 3 Funkcja gwarancyjna Nulla poena sine lege?

Nie można wymierzyć kar, które nie są przewidziane w ustawie.

Pyt. 4 KKS został uchwalony w roku:

1999

Pyt. 5 KKS składa się z:

Części ogólnej, części szczegółowej, części procesowej, części wykonawczej

Pyt. 6 Jaką rolę w KKS pełni tzw. słowniczek pojęć, ujęty w art. 53 k.k.s.?

Wykaz definicji legalnych, pojęć użytych w Kodeksie karnym skarbowym.

Pyt. 7 Jaka wykładnia ma podstawowe zastosowanie w PKS?

językowa

5

---